Materia, Rastesia dhe Pretendimet e Vetekrijimit
Nė themel tė evolucionit qėndron pretendimi se qenia ekziston vetvetiu dhe e varur nga rastėsitė.
Ati i evolucionizmit para Darvinit, Lamarku, e konsideronte evolucionin si njė mundėsi tė dhėnė nga Zoti materies dhe natyrės. Ai ishte evolucionist qė pranonte gjenezėn hyjnore tė materies. Nė kundėrshtim me tė, Darvini e mbėshtet ekzistencėn e materies nė vetė aftėsinė e saj pėr tė ekzistuar dhe zhvilluar. Ata qė erdhėn pas Darvinit, ranė plotėsisht nė materializėm dhe mohim dhe zgjodhėn rrugėn pėr ta pėrdorur evolucionin si mbėshtetje pėr mohimin e Zotit.
Ata qė i dalin sot pėr zot darvinizmit, janė bota materialiste qė mbahen pas tij nė emėr tė mohimit. Kėta besojnė nė eternitetin e materies, pra, nė pafillimshmėrinė dhe pafundshmėrinė e materies.[1]
Duhet theksuar qysh nė fillim qė evolucionistėt, dashje pa dashje, pėrfytyrojnė njė hapėsirė tė pafundme, sepse t'i japėsh eternitet materies dhe ta vendosėsh evolucionin, brenda kėtij eterniteti, nė njė kohė me fillim tė papėrcaktuar, do tė thotė t'i japėsh hapėsirės pafundėsi meqė koha dhe hapėsira nuk mund tė mendohen veē e veē. Koha ka njė ekzistencė nominale (konvencionale); ėshtė hapėsira qė e bėn atė njė dimension tė materies dhe dukurive. Nuk mund t'i jepet ekzistencė kohės nė mungesė tė hapėsirės. Ndėrkaq, hapėsira pėrbėhet prej botės sė atomeve, botės sė lėndės. Pėr rrjedhojė, po qe se vėrtetohet se lėnda nuk ėshtė eternale (e pafillim dhe e pafund), do tė dalė nė shesh se edhe hapėsira dhe koha nuk janė eternalė dhe do tė kuptohet vetvetiu se njė gjė qė s'ėshtė eternale nuk mund tė jetė krijuese dhe e vetėkrijuar.
Ligji II i termodinamikės i njohur, tashmė, nga shumica, e hedh poshtė eternitetin e lėndės dhe materies. Ligji I i termodinamikės ėshtė ligji i ruajtjes sė energjisė, kurse Ligji II ėshtė ligji i njohur Carnot.[2] Sipas tij, nxehtėsia e qendrave tė nxehtėsisė, duke u pėrhapur e pėrhapur pa pushim, njė ditė do tė konsumohet dhe niveli i energjisė nė gjithėsi do tė barazohet, do tė bėhet i njėllojtė kudo. Edhe nėse kjo nuk do tė thotė asgjėsim i energjisė, do tė thotė asgjėsim i diferencės plus-minus dhe vdekje. Carnot e parashtroi kėtė ligj duke u mbėshtetur nė vėzhgimet nė shtėpinė e vet mbi shpėrndarjen e energjisė nga soba dhe uji i zjerė. Pastaj vėzhgimet e tij u zhvilluan mė tej nga shkencėtarėt, u pėrgjithėsuan nė njė ligj i cili mėsohet sot nėpėr shkolla.
Sot ėshtė e pamundur tė thuhet ndonjė gjė e prerė mbi ndikimin e pėrgjithshėm tė termodinamikės mbi gjithėsinė. Megjithėkėtė, mund tė thuhet se gjithėsia s'ėshtė njė e tėrė, por e pėrbėrė prej pjesėsh (copash), ndėrkaq qė konkluzioni mbi njė copė ėshtė i vlefshėm edhe mbi tė tėrėn. Vėzhgimet e kėsaj fushe tregojnė se po tė mos shpėrthejė mė parė njė katastrofė e pėrgjithshme pėr ndonjė shkak tjetėr, katastrofa termodinamike ėshtė absolutisht e pashmangshme, domethėnė, energjia nė gjithėsi do tė konsumohet dhe sistemi do tė shembet. Kėtu mund tė pyetet mbi marrėdhėnien e katastrofės termodinamike me joeternitetin e lėndės dhe materies ose ē'dėm do tė pėsojnė koha dhe hapėsira qė pretendohet se janė eternale.
Le ta bėjmė tė qartė nė fillim se ata qė i japin materies eternitet, duket sikur nuk e dinė se ē'do tė thotė eternitet. Sikur tė gjitha kokrrat e rėrės qė ekzistojnė mbi tokė t'i bėni zero dhe nė krye tė vargut me zero qė do tė formohet, tė vendosni njė njėsh, shifra e frikshme qė ka pėr tė dalė, nė raport me eternitetin do tė ketė vlerėn zero. Po si kjo, pėrballė eternitetit, numri mė i madh qė do tė mund tė mendonte, konceptonte dhe prodhonte mendja e njeriut, do tė ishte pėrsėri zero! Sepse eternal do tė thotė i pafund. Gjėja e pafund:
1) Nuk mund tė jetė e pėrbėrė, nuk mund tė hyjė nė sintezė. Ajo ėshtė e thjeshtė dhe e pandashme (e pacopėtueshme).
2) Nuk ndryshon kurrė dhe mbi tė nuk mund tė veprohet.
3) Ndodhet e pavarur nga koha dhe hapėsira, pra, jashtė lėvizjes sė varur nga koha dhe hapėsira.
4) Eshtė absolutisht e pafundme sepse ėshtė absolutisht jashtė kohės.
Nga ky kėndvėshtrim, meqė pafillim dhe pafundėsi do tė thotė pakohėsi, pafillimi dhe pafundėsia takohen nė njė pikė. Asnjė prej kėtyre veēorive nuk ndodhen te materia. Materia ėshtė e ndryshueshme; siē e ka treguar edhe ligji i termodinamikės, materia nuk mund tė mendohet veē energjisė e cila njė ditė ka pėr ta humbur krejtėsisht ndikimin e vet. Veēanėrisht, materia ėshtė e hapur ndaj ēdo lloj sinteze. Ndėrkaq, materia ėshtė e varur nga koha dhe hapėsira. Apologjetistėt islamė thonė, duke e pasur fjalėn pėr Zotin, "ma thebete kidemuhu imtenea ademuhu" (po qe se njė gjė ėshtė nė mėnyrė evidente e pafillimtė, asgjėsimi i saj ėshtė i pamundur). Me kėtė, ata tregojnė se materia kurrė nuk mund tė bėhet burim ekzistence dhe pohojnė veēoritė individuale tė Individualitetit te i cili mund tė mbėshtetet materia.
Hapėsira pėrbėhet, nė pėrmasa tė vogla, prej atomeve, kurse nė pėrmasa tė mėdha, prej diejve. Nė diellin tonė qė ėshtė vetėm njėri prej kėtyre diejve, shndėrrohen 564 ton hidrogjen nė helium nė sekondė dhe, si rezultat i kėtij shndėrrimi, pėrreth pėrhapet njė energji prej miliona kalorish nė formė nxehtėsie dhe drite. Njė pjesė e kėsaj energjie qė shpėrndahet nė tėrė sistemin diellor, vjen edhe nė globin tonė tokėsor. Gjithėsia pėrbėhet prej diejsh tė tillė. Dielli ynė njė ditė do tė arrijė pikėn e konsumimit dhe atėherė do tė ndodhė njė katastrofė planetare.
Meqė gjithėsia pėrbėhet prej kėtyre diejve qė janė si gurė themeli pėr tė, nuk mund tė mendohet qė kėta diej, energjia e tė cilėve shkon drejt konsumimit, tė jenė eternalė, sepse, siē u tha edhe mė lart, gjėja eternale (e pafundme) nuk mund tė jetė e pėrbėrė, nuk varet nga koha dhe hapėsira, nuk konsumohet, nuk pėson as ndryshimin mė tė vogėl. Kurse ne shohim se materia dhe bota materiale janė nė ndryshim tė vazhdueshėm, se kalojnė nga njė gjendje nė njė tjetėr, shpėrbėhen (analizohen) dhe pėrbėhen (sintetizohen) ose bėhen orbitė. Nė kėto kushte, materia ka edhe fillim, edhe fund dhe ėshtė e kufizuar nga koha dhe hapėsira. Ēdo pretendim jashtė kėsaj ėshtė i detyruar tė mbetet njė hipotezė pa asnjė pjesė tė vėrtete. Vetė Darvini, duke e shprehur dobėsinė e vet nė lidhje me kėtė ēėshtje, thotė: "Nė fakt, meqė nuk u ndodha nė periudhėn kur kanė jetuar kėto qenie, jam i detyruar ta pėrforcoj ēėshtjen me njė sėrė hipotezash!"
Sado qė tė mbėshtetet nė njė sėrė dijesh paraprake, nė themel, hipoteza pėrbėhet prej pikėpamjesh dhe pretendimesh tė paprovuara. Po qe se Darvini ka hedhur nė shesh njė hipotezė, edhe unė hedh nė shesh hipotezėn time dhe them se, me njė lėvizje tė tokės, njeriu u hodh 10 mijė metra pėrpjetė dhe s'i ndodhi asgjė. Edhe kjo ėshtė njė hipotezė. Ndėrkaq, po qe se ju mė dilni kundėr duke thėnė se njeriu i ngjitur nė lartėsinė 10 mijė metra vdes nė ēast nga mungesa e oksigjenit, unė e mbėshtes kėtė hipotezė me njė hipotezė tjetėr dhe them se "ju flisni sipas kushteve tė sotme, kurse kushtet tokėsore nė njė periudhė tjetėr kanė qenė tė ndryshme". Po qe se hipoteza ime nuk ėshtė shkencore por vetėm njė pretendim, edhe pretendimet e Darvinit dhe darvinistėve nuk kanė ndonjė ndryshim! Pretendimi evolucionist s'ėshtė gjė tjetėr veēse njė hipotezė qė e pėrgėnjeshtrojnė tė gjitha ligjet vepruese nė gjithėsi e nė jetėn e gjallė, qė i mbush boshllėqet qė i shfaqen, me hipoteza tė tjera.
[1] Pikėpamja themelore materialiste mbi ekzistencėn ėshtė se ekzistenca e materies nuk ka as fillim, as fund. Materia ka ekzistuar dhe do tė ekzistojė pafundėsisht duke kaluar nga njė formė nė njė tjetėr pėrmes shndėrrimeve gjithashtu tė pafundme.
[2] Nicolas Leonhard Sadi (1796-1832). Fizikan dhe inxhinier francez, themelues i termodinamikės.
Krijoni Kontakt