TemA
Ēfarė fshihet varrezave greke nė Shqipėri
Nga Arben Llalla
Para pak ditėsh Shqipėria dhe Greqia nėnshkruan marrėveshjen pėr ndėrtimin e dy varrezave pėr eshtrat e ushtarėve grekė, tė rėnė gjatė Luftės Italo-Greke nė territorin e Republikės sė Shqipėrisė. Lajmi u bė i ditur nė fillim nga Ministria e Jashtme greke dhe mė pas Ministria e Jashtme e Shqipėrisė, e cila njoftoi me njė komunikatė pėr shtyp, duke mos dhėnė shumė hollėsira rreth kėsaj marrėveshjeje.
Ndėrtimi i varrezave, kushtėzim dhe nėnshtrim i Shqipėrisė
Nėnshkrimi i marrėveshjes mes Shqipėrisė dhe Greqisė pėr ndėrtimin e dy varrezave tė ushtarėve grekė nė vendin tonė tregoi edhe njėherė se politikanėt, ministrat, deputetėt shqiptarė u gjunjėzuan pėrpara presioneve greke pėr disa varre. Sot, ndėrtimi i kėtyre varrezave na duket si diēka normale dhe e shenjtė, por grekėt kanė arritur tė ngrenė tezėn pėr edukimin e brezave tė ardhshėm grekė se Shqipėria ka pushtuar Vorio Epirin (jugu i Shqipėrisė) nė Luftėn Italo-Greke. Tė gjithė e dimė qė po realizohen skenarė tė tillė dhe heshtim, heshtim pėrpara tragjedisė qė po na troket nė derė. Nėnshkrimi i marrėveshjes mes Shqipėrisė dhe Greqisė pėr ndėrtimin e dy varrezave tė ushtarėve grekė nė vendin tonė ishte vėnė si kusht pėr ratifikimin nga ana e Kuvendit tė Republikės Greke tė MSA mes Shqipėrisė dhe Bashkimit Evropian. Kushtin pėr bllokimin e MSA pėr shkak tė ndėrtimit tė varrezave e deklaroi pak javė mė parė edhe nėnkryetari i Kuvendit tė Greqisė, Jorgos Surlas.
Lind pyetja: Ēfarė kushti do tė vėrė Greqia pėr pranimin e Shqipėrisė nė NATO? Po pėr anėtarėsimin nė BE?
Mos po pėrgatitet terreni pėr shpalljen e autonomisė sė Vorio Epirit?!
E pra, Shqipėria sot udhėhiqet nga njerėz pa shtyllė kurrizore, pa dinjitet kombėtar, sepse vetė faktet flasin. Shqipėria sot nuk paska burra, por meshkuj qė pas pesė minutash kthehen nė lavire. Por opinioni duhet tė pyesė: Pse Greqia nuk kėrkon ndėrtimin e varrezave tė Ushtrisė Demokratike Greke (DSE), qė udhėhiqeshin nga komunistėt, tė vrarė nė luftėn qytetare 1946-1949 nė territorin e Shqipėrisė, nė malin Gramos?!
Rreth 10 mijė komunistė grekė mund tė jenė vrarė nė malin Gramos
Nė vitin 1946-1949, u zhvillua lufta qytetare nė Greqi pėr pushtet midis forcave tė djathta (IDEA), qė ndihmoheshin pa rezerva nga Britania e Madhe, SHBA, dhe forcave tė majta, tė njohura si Ushtria Demokratike Greke (DSE) Nė pėrfundim tė kėsaj lufte qytetare (1946-1949), u vranė 41.970 ushtarė tė Ushtrisė Demokratike Greke qė udhėhiqej nga komunistėt, u dorėzuan 24.300, u kapėn rob 23.950. U larguan nga Greqia pėr nė vendet e Evropės 70 mijė njerėz, pleq, gra dhe fėmijė.
Edhe pse tė pėrēarė nga grindjet e brendshme, ushtarėt e Ushtrisė Demokratike Greke (DSE), bėnė njė qėndresė heroike, por pa rezultat nė malet e Vicit e tė Gramosit, pak mė nė jug tė kufirit me Shqipėrinė. Edhe sot e kėsaj dite, Gramosi ka njė ngastėr pa bimėsi nė terrenin e tij tė pyllėzuar, ku ushtria mbretėrore (IDEA), pati pėrdorur napalm, e para herė qė ushtarėt amerikanė mundėn tė vlerėsonin efektet e kėsaj lėnde djegėse.
Ushtria e majtė, DSE, e izoluar, kishte pėrfituar ndihmė nga Shqipėria dhe vendet e tjera komuniste, disa mushka me pushkė dhe dhjetėra topa. Strategjia e izolimit tė forcave tė Ushtrisė Demokratike Greke nė male ishte e gabuar dhe fatale. Ndėrhyrja e aviacionit amerikan pėr asgjėsimin e forcave tė qėndresės ishte vendimtare. Forcat e djathta (IDEA) tė mbretėrisė greke kishin marrė nga aleatėt e tyre, Anglia dhe SHBA, ndihma ushtarake me vlerė 353, 6 milionė dollarė, ku hynin 159.922 armė tė vogla dhe 4.130 mortaja e topa...
Pra, duke parė qė gjatė luftės qytetare greke 1946-1949 janė vrarė nė tokėn shqiptare qindra apo mijėra ushtarė grekė, atėherė pse qeveria greke nuk kėrkon tė ndėrtohen varreza edhe pėr kėta ushtarė qė u vranė pėr ideologji dhe luftė pėr pushtet?!
Varrezat shqiptare tė zhdukura nė Selanik
Nė shekuj Selaniku ka qenė i banuar nga shumė raca njerėzish, si grekė, shqiptarė, turq, ēifutė, sllavė etj., tė cilėt kishin edhe varrezat e tyre nė kėtė qytet. Ligji grek pėrcakton qė tė vdekurit duhet tė kenė varr tė paguar nga familjarėt e tyre. Kėshtu, bashkėsia shqiptare, qė pėr shekuj kishte jetuar dhe punuar nė qytetin e Selanikut, kishte varrezat e saj nė njė kodėr. Por, nė vitet 1974-1976, qeveria greke e asaj kohe urdhėroi qė tė zhdukeshin varrezat shqiptare dhe mbi ato varre tė ndėrtohej njė lagje me banorė tė gjallė. Sot ajo lagje quhet Triandria. Pėr ēudi ende sot e kėsaj dite nuk ka interesim nga qeveria shqiptare se ēu bė me eshtrat e tė vdekurve. Gjatė kėrkimeve tė mia historike nė Selanik nuk gjeta asnjė dokumentacion qė lagjja Triandria kishte qenė varrezė e shqiptarėve. Nė vitin 2003 ndesha nė librin e Artė tė Adresave tė Selanikut njė hartė, ku si varrezė tė shqiptarėve pėrcaktohej qendra Maqedoniko nė lagjen e Neapolit. Por nga dėshmitė e njerėzve mėsova se pėrpara kjo qendėr kishte qenė varrezė e rumunėve dhe jo e shqiptarėve, e cila ishte prishur nė vitet 1974-1976 me urdhėr tė qeverisė greke. Pėr pėrcaktimin e saktė tė varrezave tė shqiptarėve nė Selanik mė ndihmoi djali i motrės sė atdhetarit Avni Rustemit, i cili nė ato varreza kishte pasur varrin e prindėrve. Nė varrezat shqiptare nė Selanik ka patur varrin edhe ish-kryeministri i Shqipėrisė, Hasan Bej Prishtina, eshtrat e tė cilit u kthyen nė Shqipėri nė vitin 1976. Janė tė vetmet eshtra qė nuk i zhdukėn grekėt gjatė prishjes sė varrezės shqiptare. Po kėshtu, njė dokument pėr ekzistencėn e njė varreze tė shqiptarėve dikur, nė lagjen Triandria ėshtė botuar nė Gazeta e Athinės, nė shtator tė vitit 2002, ku Shahin Qenan Mesareja, nipi i gjeneralit turk me kombėsi shqiptare, Hasan Tahsin Pasha, deklaron se varri i Hasan Tahsin Pashės ka qenė nė varrezat shqiptare nė Triandria, nė Selanik, tė cilat janė zhdukur. Gjenerali Hasan Tahsin Pasha ka shėrbyer si komandat i ushtrisė turke nė Greqinė e Veriut, i cili mė 26 tetor tė vitit 1912 iu dhuroi grekėve qytetin e Selanikut midis pretendimeve edhe tė ushtrisė bullgare. Shteti grek mundi tė zhdukė varrezat e ēdo kombi jo-grek, ndėrsa Shqipėria duhet tė nderojė ushtarėt grekė qė janė vrarė nė Shqipėri si pushtues nė Luftėn Italo-Greke tė vitit 1941.
Krijoni Kontakt