Adobe Flex 3

[prometeo]

Adobe Flex 3

Eshte magjik. Programohet me Eclipse, MXML eshte shume e ngjashme me taget JSTL
Struts ose JSF. By, by HTML...
Programi krijon nje file SWF qe luhet ne Flash Player dhe nga sondazhet thuhet se eshte i perhapur ne 95% te kompiuterave ne bote.
Component Oriented Programming te lejon qe shum thjesht te krijosh programe RIA - Rich Internet Applications me maksimumin e interaksionit me perdoruesin, interfacia shum elegante dhe te plota, integrim total me CSS, Flash, Photoshop, ColdFusion. Kjo ben qe ti afrohet shume nje Desktop Application, me perparsine qe ka njie program per web. Krijohet si duke shkruar kod, MXML ose ActionScript 3 por shum gjera mund te behen edhe ne menyre vizuale si ne VBStudio.
Integrohet ne menyre fantastike me cfardolloj gjuhe Serverside, JSP, PHP, ASP. Mund te integrohet edhe direkt me EJB ose Spring. Ka protokoll Real-Time per programe qe kan nevoj per interaksion ne kohe-reale dhe metoden PUSH
(Cdo klìent regjistrohet per eventin qe i intereson ne server dhe ne momentin qe ndodh eventi njoftohet me nje mesazh duke evituar
POLLING ose PUSH - klienti ne intervale te caktuara kohe interrogon serverin per eventin qe i intereson)
E imagjinoj te veshtire futjen ne tregun e Institucioneve te medha Publike per arsyt e njohura te konservatorizmit dhe aksesibilitetit por besoj se kliente e medhej dhe te mesem privat do ta perqafojne shpejt.
Lajmi i mire: Nga versioni 3 eshte OpenSource
Adresa per ta pare teknologjine ne aksion: http://flex.org/showcase/

[edspace]

Një teknologji të ngjashme e ofron edhe Microsoft Silverlight, por Adobe duket se po ecën me hapa më të shpejtë dhe Flex ka filluar të përdoret tashmë në programe profesionale.

Me sa di unë, FlexBuilder, pjesa që integrohet me Eclipse dhe ofron ndërtimin vizual të ndërfaqeve është disa qindra dollarë. Gjithashtu, disa pjesë të teknologjisë për menaxhimin e të dhënave në server janë gjithashtu me para. Megjithatë, është një teknologji që premton shumë për të ardhmen dhe do na duhet ta mësojmë.

prometeo,

Nuk e di sa eksperiencë ke me Flex, por kam një pyetje për një teknologji të ngjashme, Adobe Air, e cila lejon të përdorësh RIA-t si një aplikacion tryeze (desktop application) të pavarur nga shfletuesi, qoftë edhe pa qenë në linjë.

Më duhet të krijoj një aplikacion tryeze dhe kam menduar të shfrytëzoj ndërfaqet tërheqëse grafike që ofron Adobe Air (flash). Aplikacioni nuk do ketë lidhje me server (të paktën jo në versioni 1.0). Pra, nuk do jetë një RIA por do jetë një RDP (rich desktop application). Pjesa më e rëndësishme e aplikacionit do jetë ndërfaqja grafike, por kam ndërmend të përdor edhe një databazë të thjeshtë (si sqLite).

Ajo që nuk kam të qartë për Adobe Air është se me sa kam parë, nuk lejon të përdorësh Java në anën e klientit? Më kanë thënë që ActionScript të lejon të gjitha funksionet që ofron Java, por nuk e di sa e vërtetë është kjo. Edhe sikur ActionScript të jetë i mjaftueshëm, nuk më duket gjë e mirë (për të ardhmen e aplikacionit) të shkruaj llogjikën në një gjuhë script. Nëse keni eksperiencë me Adobe Air, a mund të më sqaroni për çështjet që kam shkruar më lart? Ka mundësi të përdor Java-n në sfond dhe të shfrytëzoj një ndërfaqe në Flex/Flash pa qenë e nevojshme të krijoj një application server? Ka ndonjë teknologji tjetër (.NET?) që ofron ndërfaqe të përafërta me ato të Flex?

Kam eksperiencë me shumicën e teknologjive të përmendura më lart, si Struts 1, 2, EJB 2.1, 3.0, Spring, Hibernate, Maven, HTML, CSS, PHP, etj.

[prometeo]

Eksperienca ime ne RDP eshte e paperfillshme, gjithsesi po te pergjimem me nje numer konsiderimesh.
ka pak kuptim te ndertosh nje program desktop si klient-server kur te dhenat i ke ne kompiuterin lokal, ose klientet qe do manipulojne te dhenat jane 1.
Air - Adobe Integrated Runtime eshte ambienti ku do ekzekutohet programi yt. Prandaj Java nuk ka kuptim te perfshihet. Programi do jet 1 mundesisht i ndertuar ne forme shtresash abstrakte qe ofrojne sherbime per njera tjetren. ose bashkesi komponentesh te konfigurueshem.
AIR eshte analogu i JRE Java Runtime Environment.
Ka kuptim te shtosh nje kerkese te tille per ambientin e ekzekutimit duke marr parasysh qe avantazhet jane te shumta.
Idea shume e thjeshte eshte kjo:
Ne piknisje duhet te jete shume e qarte arkitektura e programit. Web App, Desktop, Client-Server, Peer2Peer me Server etj. Nuk mund te pretendosh te lesh si zhvillim te metejshem nje evolim qe te ndryshon rrenjesisht natyren e programit.
Rasti i Adobe Air eshte shume i ngjashem me Java Applet.
Eshte shume e thjeshte te konvertosh nje program te thjeshte Java Swing ne Java Applet.
Kete gje e ben kur nje program RIA qe ke krijuar me pak modifikime mund ta konvertosh ne RIA per Desktop. Ndrtyshe s'ja vlen loja qiririn ose barra qiran sic thon.
Animimet flash jan menura per te len me goje hapur te panjohur, njerez ne web qe kalojne aty rastesisht. Nje klient qe ka vendosur te paguaj per programin duhet ta kenaqesh me thjeshtesi te interfacies, letsi perdorimi, shpejtsi manipulimi te dhenash dhe robustesi te programit. Nuk besoj se gje ndokend te gatshem per te paguar animazione flash a flex qe ti shohi gjith diten kur eshte duke punuar. Mos harro se nje animacion zgjat te pakten 2-3 sekonda, qe per ate qe punon me programin jan kohe e humbur (tmerrsisht e gjate).
Ne RIA animacionet jane pike e forte. I heqin mendjen perdoruesit duke e iluduar se po ndodh dicka e rendesishme dhe estetikisht e lezecme ndrsa nderkohe ne sfond po ngarkohen te dhenat ose po pritet nje pergjigje nga serveri.
Fatkeqsisht nuk di cfar te te keshilloj per zhvillim desktop. Nese nuk jan ne valle shum leke, c'do zgjidhje e menduar mire mund te jete e vleshme nese ndihet i nevojshme pak eksperience interesante. Per rastin tend NetBeans JBuilder jane ide VisualJava fantastike qe une do ti keshilloja duke marr parasysh backgroundin tend Java. edhe Oracle JDeveloper eshte interesant.

[edspace]

Faleminderit për përgjigjen.

Doja të përdorja Java-n sepse versioni i parë i programit planifikohet si RDP, si prototip, por më vonë mund të kalojë në RIA dhe do doja të kaloja llogjikën në server pa qenë nevoja për ta shkruajtur nga fillimi. Kur them llogjikën, kam ndërmend enitetet (entities) të hartuara me Hibernate, POJO-t e "biznesit", klasat ndihmëse, etj. Ashtu siç thua edhe ti, kalimi nga RDP në RIA nuk do ishte i lehtë, por nëse planifikohej mirë që tani, mendoj se do ishte një tranzicion më i lehtë se kalimi nga ActionScript në Java. Meqë Adobe Air nuk pranoka Java, do shikoj mundësitë që ofron ActionScript.

[cunimartum]

Edspace kisha shkruar nje pergjigje te gjate me pare por po e shkruaja direkt nga Firefox dhe duke testuar dicka me (crash-i -- perkthim?) browserin. Nejse... pak a shume po shkruaja cfare ka thene prometeo me siper ... por doja te sqaroja nja dy pika.
Te kompania ime kemi nje ekip qe eshte i specializuar me Flash/Flex dhe shpesh me eshte dashur ti rri afer. Nderfaqet ne Flash/Flex s'para i kam prekur shume por me shume komunikimet me serverin ne AS3 dhe zberthimet mberthimet e XML dhe Json, pra ne pergjithesi s'jam shume familjar, por ...

Me sa kam kuptuar nga ekipi i Flex pervec pikave qe shtroi prometeo me siper ne lidhje me nderfaqet RIA ne krahasim me nderfaqet RDP ku pikesepari (wow factor) pra faktori cudites nuk para pi shume uje ne perdorim te perditshem, qendrojne gjithashtu edhe problemet me AIR vete nder te cilat me gjithe programin tend duhet te instalohet dhe AIR Runtime (personalisht duhet te me duhet shume ai program qe te instaloj nje Runtime me teper), apo API jo shume extensiv i AS ne lidhje me Hardware duke qene qe vjen nga nje bote tjeter.
Nje zgjidhje per kete do ishte pa pasur nevoj per AIR swf's kthehen ne EXE me programe swf2exe (ma merr mendja edhe konvertues ne binaries per Linux duhet te kete) qe ka plot te cilat ne pergjithesi japin edhe ca API shtese sidomos per te komunikuar me filat ne sistem ose per te komunikuar me nderfaqe te jashtme .

Ne rastin e ekipit Flex te kompania jone nje (image cropper -- copetues imazhesh? ) i cili do komunikonte me serverin per te marre parametrat e duhura, qe u hodh ideja te behej me AIR u anullua dhe u vendos te konvertohej ne EXE (me duket se me swfkit), gjithashtu edhe MINDI per te cilen fituam disa cmime (nje nga lajmet ketu: http://www.mediaincanada.com/article...70426/axe.html) gjithashtu e ndertuam si EXE.

Pra ideja jote eshte e sakte qe ta fillosh projektin ne nje ambjent te tille qe ne njefare menyre eshte me i miri per RIA (pas AJAX por me AJAX s'mund te merresh ne RDP) meqenese do qe ta kthesh kollaj ne RIA dhe me sa kam kuptuar une kthimi eshte goxha i kollajte (pervec komunikimit me filat i cili eshte goxha problem nese eshte funksion baze i programit dhe nese perdoruesit s'duan ti hedhin filat ne serverin tend).

Per sa i perket komunikimit me ambjente te tjera dhe sidomos Java nuk shoh ndonje problem te komunikosh nepermjet nje serveri minimal HTTP (HTTP per te bere te lehte tranzicionin me vone ne nje porte te ndryshme nga 80) duke perdorur cfaredo Object Protocol (une do perdorja Json) megjithese mund te kete edhe ndonje menyre per te komunikuar drejtperdrejte (named pipes per interprocess communication ne windows psh) por kjo menyre do ishte shume e kollajte per kalimin ne RIA me vone dhe njesoj eficiente duke konsideruar qe komunikimet ndodhin brenda te njejtes makine. Nuk duket shume mire kur del Unblock Popup nga windows firewall por meqenese komunikimet jane perbrenda edhe nese perdoruesi shtyp Block serveri degjon nga 127.0.0.1 = localhost.

Duke bere kete sidomos komplekset e 'Business layer' do ti eliminoje me kollaj pasi automatikisht do kalonin ne Java qe eshte me e specializuar per ate pune. Edhe instaluesi do ishte shume i kollajte ne nje pakete. Kete lloj setupi kam ndermend te perdor edhe personalisht po mu desh te bej ndonje projekt qe i duhet nje transicion i tille me perjashtim qe ne vend te Java do perdorja .NET ose Python (per platform independence)

Sa i perket Silverlight eshte akoma heret (dhe me rrezik) per tu marre seriozisht. Te pakten per tani.

[edspace]

Kreshnik,

Faleminderit për sqarimet dhe informacionin.

Qëllimi i përdorimit të Flex/Flash nuk është të përdor animacione, apo të mahnit përdoruesit. Jam i vetëdijshëm për problemet që mund të shkaktojnë animacionet e shumta. Ndërfaqja duhet të jetë thjesht tërheqëse, diçka e re, dhe mbi të gjitha, e lehtë për t'u përdorur.

Ideja e përdoruesve swf2exe ishte e re për mua por duket se qenka një zgjidhje e mirëfilltë për të shmangur përdorimin e Adobe Air.

Në lidhje me përdorimin e një serveri HTTP, nuk e di sa minimal do jetë, sepse serveri duhet të ekzekutojë Java. Kjo kërkon së paku JRE dhe një server për aplikacionet Java (java app. server). Serveri më minimal që njoh unë është Tomcat, por edhe ky më duket një barrë e madhe për klientin/përdoruesin. Pikërisht këtë kërkoja të eliminoja kur pyeta nëse Adobe AIR mundësonte ekzekutimin e programeve Java. Kishe ndonjë aplikacion tjetër në mendje kastile për java web services?

Arsyeja për prototipin RDP është për të shmangur shpenzimet për mirëmbajten e një serveri në linjë për RIA. Por nëse përdor python, mund të shfrytëzoj Google App Engine, i cili ofron një paketë falas me hapësirë dhe brezgjerësi të kufizuar, por të mjaftueshme për nevojat e aplikacionit që kam ndërmend. Pra, aplikacioni do ishte një RIA i vërtetë, me ndërfaqe flash (exe ose AIR) dhe me një web service të shkruajtur në python në Google App. Engine.

Si të duket kjo ide? A është i përshtatshëm python për implementimin e shtresës së biznesit si një web service?

[cunimartum]

Edi te kerkoj shume ndjese per vonesen. Na zuri rrotat edhe Euro tashti qe jane edhe Projektet due.

Faktikisht une kisha ndermend dicka shume me te thjeshte se nje servlet container. Servlets dhe JSP s'te duhen shume per komunikime me Flex/Flash.
90% te rasteve eshte nje komunikim i drejteperdrejte ndermjet nje Object Protocol (XML,JSON etj) midis URLLoader te AS3 dhe mini serverit tend (i cili normalisht do kontrolloj vetem "Model" te MVC pasi View dhe Controller i kryen ne swf). JRE standard permban JavaDB qe eshte shume minimal (dhe shume interesant faktikisht) keshtu qe s'ke nevoje fare te fusesh Databaze ne Instalues megjithate edhe SQLite eshte shume minimal dhe goxha i perdorur per raste te tilla (vjen i instaluar edhe ne iPhone madje, akoma me interesant fakti qe eshte pjese e paketes te Google Gears te cilen do ta permend me poshte).
9% (ne varesi te kerkesave ndryshojne dhe keto vlera) e rasteve te tjera jane komunikimet e binaries (zakonisht files) dhe te tjera si puna e SSL, authentications etj. qe duke qene se programi ndodhet locally nuk prishin pune pasi c'do gje eshte e drejtperdrejte dhe mund te shtohen me vone vetem kur Aplikacioni kalon ne RIA.
1% jane kerkesa shume specifike dhe te rralla qe s'ja vlen te diskutohen.
Akoma me interesant eshte XMLSocket API ne AS3 qe te ofron lidhje socket me porta mbi 1024, i cili te heq kufizimet e HTTP dhe te jep kontroll ne nivelin TCP, duke ofruar aftesi te ndryshme (sidomos te vlefshme per lojra) qe HTTP ti kufizon.
Pra une po mendoja nje server jo me shume se 500 rreshta kod fare minimal qe sa kalon Objektin tek worker thread dhe perdor vetem funksionalitetet e JRE.

Mirepo per te mos ribere gjera qe jane bere nga te tjeret dhe meqenese tashti vone edhe te medhenjte si Google, Adobe dhe Microsoft i jane futur seriozisht idese "integrated online/offline apps (zakonisht nenkuptohet sinkronizimi midis databazes lokale dhe asaj ne server, dhe nuk para kam pare te shtjellohet shume)" atehere ja vlen te konsiderohen projekte qe jane te specializuara per kete pune. Normalisht c'do lloj projekti qe nuk eshte open source as qe nuk konsiderohet fare ne kete rast per vete arsyen se lidhesh dhe je i varur gjate gjithe ciklit te softwarit pa patur nevoje te pashmangshme.

Ketu hyn Google Gears i cili eshte open source dhe eshte pjese e asaj qe po flasim ne. Faktikisht eshte me shume njefare caching mechanism per offline viewing, por me pak fantazi disa projekte qe kam pare (ku pjese e njerit qe eshte shume i lezetshem te kjo video: ) kane arritur rezultate shume interesante. Vjen me Local Server, Database, Worker Pool. Eshte goxha reliable derisa eshte nga Google dhe eshte goxha interesante. Ne te kompania ime e kemi diskutuar disa here por s'kemi pasur akoma ndonje projekt qe ti futeshim ne detaje, di qe eshte JavaScript API, por ma merr mendja duhet te jete e kollajte per tu perdorur.
Nga ana tjeter Google App Engine eshte ana tjeter e po te njejtes medalje, Google App permban pjesen e serverit duke perdorur infrastukturen e Google, them se do ishte shume interesante nje prove mbi te. Python scales shume kollaj keshtu qe eshte zgjidhje shume e mire, per me teper si gjuhe eshte shkence e gjallle. Struktura te avancuara si coroutines dhe gjerenatoret i ka built in dhe ka nje komunitet fantastik qe e rrethon.

Perfundimisht shume varet nga kerkesa, po te kesh ndonje gje ne mendje tashti afer mund te flasim per mundesite e ndryshme.

ps. Mendoj qe ka ardhur koha te diskutojme ndonje projekt te perbashket. Une kam disa ide ne mendje dhe ma merr mendja qe dhe ti gjithashtu, keshtu qe po te kesh qef mund te flasim me shtruar.

pps. Nuk e di nese e kam vetem une kete problem por e paskam jashtezakonisht shume te veshtire ti pershkruaj detajet teknike ne Shqip.

[edspace]

Kreshnik,

I lexova me vëmendje ato çka kishe shkruar dhe të falënderoj për idetë që më ke dhënë në lidhje me shumë teknologji që për mua janë të reja.

Eksperienca ime me Web Applications në Java deri tani ka qenë me platforma tradicionale MVC ku klienti është shfletuesi i thjeshtë dhe serveri është një Java Application Server (JEE Container), përkatësisht JBoss (i cili përmban Tomcat).

Të gjitha teknologjitë e tjera që kemi përmendur në këtë temë janë të reja dhe do më duhet t'i provoj vetë që të qartësohem se si punojnë, çfarë mundësojnë, sa praktike janë, etj. Tani për tani do vazhdoj të eksperimentoj me Flex/Air sepse kjo më duket si platforma më e mirë për RIA. Nëse arrij diçka serioze, do shikoj mundësitë për ta zgjeruar me Google App Engine.

Pashë pothuajse të gjithë prezantimin e Google në videon që kishe vendosur, si dhe disa prezantime të tjera për Google Gears. Janë vërtet teknologji interesante, por duket që janë ende në zhvillim e sipër e nuk kanë arritur pjekurinë e duhur (mbase po luaj rolin e dhelprës këtu me rrushin); duken si teknologji që arnojnë shfletuesin. Ajo që më shqetëson më shumë është përdorimi i gjuhëve skriptuese të cilat nuk i kam menduar ndonjëherë të përshtatshme qoftë edhe për pjesën VC të MVC. Për shembull, kodin që unë deri më sot e kam shkruar në Struts Actions në Java, do më duhet ta shkruaj në ActionScript, JavaScript, Python, etj. Por kodi është vetëm një pjesë e punës tonë; po unit testet? po dokumentacioni i kodit? po veglat për të zhvilluar aplikacionet, për t'i testuar, për t'i bërë debug? Duke e bërë klientin më të pasur, më duket se po sakrifikojmë një pjesë të mirë të punës tonë e cila na ka lejuar të "garantojmë" cilësinë e kodit në platformat klient i thjeshtë / server i fuqishëm dhe në gjuhë të pjekura si Java. Por në fushën tonë, duam apo s'duam, duhet të eksperimentojmë edhe me teknologji të reja, se po pritëm sa të piqen, është tepër vonë për të konkurruar.

p.s. Kam marrë përsipër shumë detyra deri më sot e nuk do e përballoja dot një nismë të re, por nëse ke ndonjë ide "revolucionare", më kontakto e mund t'i lë mënjanë disa nga detyrimet e tanishme. Këtu jemi, do na vijë rasti të bëjmë diçka.