Pavaresia e sabotuar qe ne start
E Shtune, 15 Mars 2008
Shqiptar Oseku
Per shkak te rezistencave ruse e serbe, Kosova po mbetet jashte OKB-se, OSBE-se dhe Keshillit te Evropes. E njeheresh, per shkak te defekteve te pakos "Ahtisari", Kosova po mbetet edhe mjedis joatraktiv per investime te jashtme. Kesisoj, Republika e Kosoves po aterron ne nje status si i Tajvanit, por pa rritjen ekonomike dhe mireqenien sociale te ketij.
Diplomacia serbe dhe padronet e saj ruse, kane njoftuar qysh moti se do ta bllokojne anetaresimin e Kosoves ne ato organe nderkombetare, ku kerkohet pajtim njezeri per cdo anetar te ri. Ky rregull atyre u ofron nje arme te fuqishme ne nje sere organizmash nderkombetare e evropiane. Pajtim njezeri kerkohet per anetaresim ne OKB, por edhe ne OSBE dhe ne Keshillin e Evropes. Ne keto instanca, Kosova realisht s'ka as pse te kerkoje anetaresim, meqe pergjigjja do te jete jo.
Nje rrezik i ngjashem i kercenohet Kosoves edhe nese Serbia arrin te anetaresohet ne BE e para. Dikush do te thoshte qe eshte heret te mendojme per kete skenar. Beogradit i eshte thene qe s'mund te llogaris ne anetaresim para viteve 2015-2020, madje as ne rastin me te mire. Autogolat serbe pas mevetesimit te Kosoves, si djegia e ambasadave, stopimi i marreveshjes se privilegjuar per stabilizim e asocim, MSA (qe i qe ofruar Serbise pikerisht per t'ia embelsuar mevetesimin e Kosoves), si dhe ndoshta nje rezolute ne Kuvendin serb qe i ve kushte te pagelltitshme Evropes (!) per anetaresine serbe, mund ta shtyjne kete afat edhe ca me gjate. Ekziston edhe nje kritike nderkombetare prej OJQ-ve rreth te drejtave e lirive te njeriut ne Serbi, perfshire lirine e mediave, si dhe perndjekjet kunder OJQ-ve vendore dhe minoriteteve shqiptare, hebrenjve, hungareze e myslimane, ndonese, cuditerisht, kjo teme s'eshte rrahur fare gjate negociatave per MSA.
Perkunder ketyre problemeve, eshte fakt se Serbia megjithate ndodhet shume para Kosoves ne rrugen drejt BE-se. Problemet e saj jane kryesisht te natyres politike, e Serbia e ka ne dore t'i korrigjoje ato. Mirepo, BE-ja s'eshte sall bashkesi vlerash, por, para se gjithash, nje platforme per bashkepunim, me qellim te rritjes ekonomike dhe mireqenies sociale.
E pra, ne kete aspekt, Serbia eshte goxha interesante - dhe pakrahasueshem me joshese se Kosova, qe eshte bere rast social. Ekonomia serbe gjate vitit 2004 ishte njezetekater (24) here me e madhe se kjo kosovare, me total te bruto-prodhimit shoqeror prej 56,8 md euro krahasuar me tonin prej 2,2 md euro. Te ardhurat per koke banori ne Serbi ishin 7,2 mije euro/vit, krahasuar me 1,1 mije euro/vit ne Kosove. Sikur te mos mjaftonte kjo, ekonomia serbe ka edhe rritje me te shendoshe, rreth 6 per qind ne vit, cdo vit qysh prej 1999-es, krahasuar me rritje negative (!) ne Kosove. Ne vitin 2007, Kosova e theu trendin per here te pare dhe pati nje rritje minore prej 2,3 per qind, por Serbia arriti 7,5 per qind. Kjo eshte mundesuar ne mase te madhe nga investimet e jashtme, Serbia gjate vitit 2007 terhoqi 26,8 miliarde euro, krahasuar me 772 milione (!) ne Kosove. Deficiti tregtar i Serbise ne BPSH vjet ishte -9,5 per qind, e ky i Kosoves -40,5 per qind. Si pasoje, papunesia e regjistruar ne Kosove eshte dyfish me e madhe se ajo ne Serbi, 40.1 per qind krahasuar me 21.6 per qind.
Keto fakte jane jetike. Kur vjen fjala te anetaresimi ne BE, vlen ajo deviza e vjeter e ish- presidentit Bill Klinton: "It's the economy, you stupid!" (Shiko ekonomine, or budalla!). Meqe pranimi ne BE behet njezeri, atehere argumentet kryesore pro et contra ne radhet e vendeve te BE-se jane te natyres ekonomike, sa do te na ngarkoje apo cliroje filan vendi po ta pranojme. E ti bere tash mend vete se kush eshte me atraktiv per evropianet, Serbia apo Kosova. S'do mend qe Serbia ka gjasa per te hyre ne BE shume para nesh. E kur kjo te ndodhe, Kosoves do t'i perplaset ne hunde edhe dera e anetaresimit ne BE. Kjo mund te evitohet vetem nese ndodhin mrekulli, nese Serbia heq dore nga Kosova, apo BE-ja nga rregullat per konsensus ne lemin e zgjerimit. Vecse, per momentin, duket sikur as serbet, as evropianet tjere s'kane disponim per mrekulli.
Natyrisht, mund te argumentohet qe ky ishte cmimi i pavaresise, te cilin kreret shqiptare duhej ta paguanin heret a vone. Tekefundit, edhe po te hiqnim dore nga pavaresia, madje edhe po te pranonim nje integrim te plote ne Serbi, prape Kosova do te mbetej viktime e diskriminimit ekonomik; pervoja pothuajse njeshekullore me Serbine, por edhe mjerimi ekonomik ne Luginen e Presheves, ketu nuk lene hapesire per dyshime. Ne instance te fundit, mund te argumentohet se ka edhe vende tjera evropiane qe nuk jane ne BE, si Norvegjia a Zvicra, e te cilat megjithate kane rritje te shendoshe ekonomike.
Mirepo, dallimi mes Norvegjise dhe Zvicres ne njwren ane, e Kosoves ne anen tjeter, eshte se kesaj te fundit i eshte infektuar virusi i Ahtisarit. Pakoja e Ahtisarit e sajon nje Kosove te ndare pashprese ne baza etnike. Komunat serbe jane bere minishtete sovrane, madje ato kane me shume ingerenca ne Prishtine se Prishtina ne to. Nder ingerencat komunale bejne pjese edhe ingerencat vitale ne lemin ekonomik, komunaret etnik p.sh. do te vendosin se kujt t'i jepet licenca per veprimtari ekonomike ne territorin e komunes. Per cdo rast, komunat serbe jane pajisur enkas edhe me polici e gjyqe te vetat. Ne rast te konfliktit mes ligjit kosovar dhe pushtetit sovran te minishteteve serbe, lenda u kalon ne instance te fundit cezareve te EULEX-it, qe kane mandate te anulojne edhe vendimet e Gjykates se Larte te Kosoves (ku prape konsiderohet celesi etnik gjate emertimit te gjyqtareve).
Shtoja kesaj edhe sajimin etnik te Kuvendit te Kosoves, ku kerkohen 2/3 e votave minoritare per te ndryshuar ligjet qe prekin sovranitetin e minishteteve komunale, si dhe tensionet tjera etnike e fetare te misheruara ne pakon e Ahtisarit, pa do te kuptosh se sa eshte ora. Kosova, me ndasite dhe tensionet e veta etnike, e pa asnje mundesi ligjore qe t'i mbroje interesat e veta jetike, mbetet nje ambient dystopik per investuesit e huaj. Ne jo vetem qe kemi mbetur ne meshiren serbe per te hyre ne organizmat nderkombetare por, permes formulave etnocentrike e komunitare te Ahtisarit, neve na kane sabotuar se brendshmi qysh ne start. Po t'ia imponoje Ahtisarin edhe ekonomise amerikane, qe eshte me e forta ne bote, do ta shkaterroje brenda nje viti, pale me Kosoves!
Levizja "Vetevendosje!" e ka kritikuar pakon e Ahtisarit me kohe, jo pse kemi qene kunder pavaresise se Kosoves, por pikerisht pse kemi pare ca me larg se gjer te maja e hundes. Edhe vete negociatoret shqiptare ne kete pako, me qartesimin e pasojave negative te saj, kane ardhur te fjalet tona, duke i quajtur koncesionet e pakos "te dhimbshme". Tevona, defektet e pakos i ka pranuar goja vete madje edhe vete Ahtisari, ne nje interviste ne ditoren finlandeze "Huvudstadsbladet", me 7 mars: "Me kane pyetur shpesh nese plani im ishte nje zgjidhje ideale. Sot dua te ju jap pergjigjen e sinqerte: Jo. Por ishte i vetmi qe mund te shpinte drejt stabilitetit ne Ballkan".
Krahasoni deklaraten e ministrit te Jashtem britanik, Eduard Grey, per vendimet e Konferences se Londres mbi Shqiperine, bere para Dhomes se Vegjelise te Parlamentit britanik, me 12 gusht 1913: "Jam i bindur se kur te dihen te gjitha, ky vendim do te kritikohet me te drejte nga shume ane, prej cdo njeriu qe e njeh vendin dhe qe e shikon ceshtjen vetem nga pikepamja e popullsise se tij. Por duhet te kemi parasysh se, ne bisedimet rreth Shqiperise, qellimi kryesor ishte qe te mos hapej konflikt mes Fuqive te Medha. Prandaj, nese marreveshja mbi Shqiperine u arrit duke mbajtur harmonine mes Fuqive te Medha, mund te themi se ka qene nje sukses i plote per interesin jetik te paqes ne Evrope". Kush s'meson prej historise, eshte gjykuar te mbetet viktime e saj. Si
pasoje i "suksesit" te 1913-es, shqiptaret mbeten pre e fqinjeve, kurse Shqiperia eshte edhe sot e kesaj dite vendi me i pazhvilluar ne Evrope - pas Kosoves. E tani, "suksesi" i mocem u pasua nga nje "sukses" i ngjashem, ano Domini 2008, ne Kosove. Sa e qysh do t'i vuajme pasojat e ketij "suksesi" te ri, kjo mbetet per t'u pare. Sa per vete, une kam vendosur te pres edhe pak, para se ta hap shishen e shampanjes.
Pėrgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt