"alkimia Shqipetare"

[TOKE GEGA]

ALKIMIA "SHQIPETARE"


E vjetër, shumë e vjetër është alkimia, rrënjët e saj duhen kërkuar në lashtësi dhe në mesjetë: ajo njihet si tërësia e orvatjeve të kota që u bënë atëherë për të gjetur mënyrën dhe mjetet për të shndërruar në ar metalet e rëndomta si plumbi, për shembull. Nga kërkimi, në shkencën arabe, për të zbuluar thjesht vetitë kimike të metaleve me qëllim gjetjen e ilaçeve për të kuruar disa lloj sëmundjesh si edhe për të përmirësuar teknikat e përdorura në fushën e metalurgjisë, alkimia u konsiderua në Europën perëndimore si shkenca e transformimit të metaleve në ar. Më vonë, hulumtimet në këtë fushë morën një ngjyrim filozofik, madje, nganjëherë, edhe mistik. Sot, siç shkruhet nëpër enciklopedi të ndryshme, alkimia e vërtetë ka zënë vend në raftet e dukurive që mund të zbavisin vetëm kureshtarët e papunë, sidomos qysh nga zbulimi, në shekullin XX, i strukturës së atomit.
Radhët e mësipërme vetëm sa u kujtojnë moshatarëve të mi gjëra që ata i dinë prej dekadash. Përgjigjja ime është e thjeshtë fare: Sot, në kushtet ku jetojnë shqiptarët, pra, edhe ju, të nderuar lexues, edhe unë vetë, përballë një krize energjetike të paparë, zëra jozyrtarë dhe gjuhë të këqija njëherazi mëtojnë se qeveria shqiptare ka mbledhur një grup specialistësh vendës dhe të huaj për të rimarrë në konsideratë përpjekjet e dikurshme të alkimistëve në kërkim të gurit filozofal, i cili gur, siç e nënvizuam më lart, do t'u mundësonte atyre kthimin në ar të çdo metali të zakonshëm që do të prekej me të. Sigurisht, qeveria shqiptare e di mirë se ky lloj guri as nuk ka për t'u zbuluar ndonjëherë, paçka se ari u intereson gjithë shqiptarëve, sidomos ministrit të Financave dhe Bankës së Shtetit Shqiptar, por ajo kërkon që shkencëtarët e saj të zbulojnë një tjetër lloj guri, me anë të të cilit disa gjëra të panevojshme të kthehen në energji elektrike dhe në ujë. Ministrat e sotëm të energjisë e të bujqësisë do të ishin të lumtur nëse do të arrihej të zbulohej ose të krijohej një gur i tillë. O Zot, ç'mrekullira do të bëheshin në Shqipëri! Brenda natës, ne do të (g)dhiheshim të pasur! Jo rastësisht e futa në kllapa shkronjën e parë të foljes "gdhihem"! Po, po, çdo shqiptar (sepse me siguri qeveria aktuale, që di se çfarë premton dhe me të cilën "fitojnë të gjithë", do ta pajiste çdo familje shqiptare me nga një copë guri çudibërës), me t'u çuar në mëngjes, nuk do të kishte nevojë të ndizte dritën, sepse pikërisht me gurin në fjalë do të prekte atë çka do të zbraste nga vetvetja në banjë dhe menjëherë gjithçka do të ndriçohej përreth e, në të njëjtën kohë, ujë me bollëk do të rridhte bujarisht për të shpëlarë atë që shpëlan çdo njeri në raste të tilla, qoftë ai president, kryeministër, ministër, deputet, kryebashkiak apo prokuror i përgjithshëm.
Alkimistët e dikurshëm e quanin kurorëzimin me sukses të punës së tyre Vepra e Madhe, që ishte pikërisht zbulimi i gurit filozofal, thënë ndryshe, kthimi i metaleve në ar, kurse etapa e parë e kësaj Vepre të Madhe quhej Vepra në të Zezë, që kishte të bënte me shpërbërjen e lëndës. Ka të dhëna, natyrisht jozyrtare, se kjo etapë e parë ka filluar që këtë vit nga grupi i lartpërmendur i shkencëtarëve alkimistë shqiptarë e të huaj, sepse vendi është zhytur në errësirë që, si përkufizim, është diçka e zezë. Përveç kësaj, shqiptarët po heqin të zitë e ullirit për të riekuilibruar buxhetin e tyre sepse gjithë çmimet po rriten për faqe të zezë dhe leku po zhvleftësohet fizikisht e moralisht aq sa kuletat modeste të shqiptarëve kanë nisur të mbajnë zi.
Nga ana tjetër, dihet që alkimistët e dikurshëm përdornin një gjuhë të tyren duke huazuar termat e disa praktikave që kishin të bënin më shumë me magjinë sesa me shkencën. Një si jehonë të këtij fakti historik më duket se e gjejmë vende-vende edhe në fjalimet e drejtuesve aktualë të shtetit shqiptar; karizmi i disave syresh ka një si efekt droge te mjaft shqiptarë që ende u besojnë fjalëve e premtimeve të tyre. Ndoshta, së shpejti, këto fjalë e premtime do të ndiqen nga vepra, çka të tërë pa përjashtim e dëshirojmë me gjithë shpirt. Le të shpresojmë, gjithsesi, se nuk do të bëhet fjalë për vepra të mëdha që mund të kenë për etapë të parë veprat në të zezë. Ndryshe na piu e zeza!