Fobia ėshtė njė lloj ankthi tė patrazuar i shkaktuar nga njė frikė e papėrshtatshme dhe e tepruar ndaj njė objekti, situatė ose aktiviteti tė caktuar. Fobitė janė shumė tė zakonshme dhe janė njė nga llojet mė tė zakonshme tė shtresės sė ankthit.

Disa shenja tė zakonshme tė fobisė janė:

1. Frika e ndodhjes sė situatave tė caktuara: Njė person me fobi mund tė pėrjetojė frikė tė tepruar dhe tė papėrshtatshme nė lidhje me njė situatė tė caktuar, siē ėshtė fluturimi i aeroplanit, lartėsimi i lartė i vėrtebrave, hapja e dyerve tė mbyllura, etj.

2. Pėrjetimi i ankthit tė tepruar: Njė person me fobi mund tė pėrjetojė njė reagim tė shtrėnguar me ankth, siē janė pėrtėritjet, zemėrimi, dhimbja e kokės, marramendja, vjelljet etj., kur has nė objektin ose situatėn e tij tė frikshme.

3. Pėrjashtimi i situatave tė frikshme: Njė person me fobi mund tė pėrpiqet tė shmangė situatat ose objektet qė shkaktojnė ankth, duke i shmangur tėrėsisht ose duke i pėrdorur me kujdes tė madh. Kjo mund tė ketė ndikim nė cilėsinė e jetės sė tyre dhe tė ndikojė nė aftėsinė e tyre pėr tė funksionuar normalisht.

4. Njė ndjenjė e kufizuar e kontrollit: Njė person me fobi mund tė ndiejė se nuk ka kontroll mbi reagimin e tyre ndaj situatave tė frikshme dhe mund tė pėrjetojė njė ndjenjė tė madhe tė humbjes sė kontrollit.

5. Pėrkeqėsimi i ankthit me kalimin e kohės: Ankthi dhe frika e personit me fobi mund tė pėrkeqėsohen me kalimin e kohės nėse nuk trajtohen.


Disa lloje tė tjera te zakonshme tė fobive pėrfshijnė:

1. Agorafobia: Fobia e hapėsirave tė mbyllura ose tė pėrhapura, si shembull frika e vendimeve tė mbushura me njerėz, shopping mall-eve, etj.

2. Zoofobia: Fobia e kafshėve, siē ėshtė frika e qenve, maēokėve, gjarpėrave, etj.

3. Akrofobia: Fobia e lartėsive, si frika e shkallėve tė larta, urave, etj.

4. Aviofobia: Fobia e fluturimit me avion, ku personi pėrjeton ankth tė tepruar pėrpara ose gjatė fluturimit.

5. Hemofobia: Fobia e gjakut, ku personi pėrjeton ankth ose panik nė prani tė gjakut.

Kėto janė vetėm disa nga shembujt e fobive tė zakonshme, por ka shumė lloje tė tjera. Fobitė shfaqen si njė reagim i tepruar ndaj frikės dhe mund tė shoqėrohen me simptoma tė tilla si zemėrimi, pėrtėritje, vjelljet, marramendja etj. Nė raste tė rėnda, fobitė mund tė ndikojnė nė cilėsinė e jetės sė personit dhe nė aftėsinė e tij pėr tė funksionuar normalisht.

Ėshtė e rėndėsishme tė kuptoni se fobitė janė njė problem serioz dhe qė shkaktojnė stres dhe ankth tė konsiderueshėm. Nėse keni njė fobi qė ndikon nė jetėn tuaj, ėshtė e rekomanduar tė konsultoheni me njė profesionist shėndetėsor pėr vlerėsimin dhe trajtimin e duhur.