Profesor Sami Repishti [1925 - 2024]

[Albo]

U shua Prof.Antikomunisti, qëndrestari, mbrojtësi i Kosovës, Sami Repishti



Besim Ndregjoni

Në pragun e festës kombëtare të pamvarsisë, mbarë shqiptaria , morëm lajmin e hidhur ndarjen nga jeta të MartingLuterkingut shqiptar Prof. Sami Repishti. Atdhetari,studjuesi dhe mbrojtësi i të drejtave dhe lirive të njeriut ikona e qëndresës antikomuniste, studenti i universiteteve italiane e franceze ku u doktoruar si student i shkëlqyer, ai që nuk u pajtua me politikën aktuale të 34 viteteve në mbrotje të drejtave dhe lirive të njeriut për të përndjekurit politikë shqiptar Prof. Sami Repishti, rilindasi i shekullit njëzet, edhe vdekjen e priti në një ditë të shënuar në ditën e flamurit.Të ati flamuri që i u kushtua me çënjen e tije në mbrotje të çështjes kombëtare, që çoi zërin e tij në Uashington për mbrotjen e Kosovës.

Prof. Peter Prifti pati shkruar: Prof. Dr. Sami Repishtiqendron në krye të intelektualëve të diasporës shqiptaro-amerikane. Ai është pasardhës i denjë i Rilindasve, sepse ka zbatuar me besnikëri idealet e tyre të larta.Ai bashkë me ArshiPipën e Martin Camajn përbëjnë njëtresheelitareshkodranësh, tëcilët me jetëndheveprën e tyre e shpunë më tej misionin atdhetar dhe intelektual të Rilindjes dhe të atdhetarëve të Luftës së Dytë Botërore dhe të pas saj.

Me veprimet konkrete në atdhe dhe në Kosovë për të ndihmuar nga afër proceset e demokratizimit dhe të krijimit të shtetit ligjor, meriton të quhet Institucion i mëvetësishëm.Sami Repishti ka shkruar disa qindra artikuj, mbi njëzet libra (disa me bashkautorësi) dhe dy vepra letrare “Pika Loti (shkruar më 1959 – 1963 dhe botuar më 1997 dhe 2009) dhe Nën hijen Rozafës(2004).

Këto dy vepra bëjnë pjesë në letërsinë realiste shqiptare, dhe më konkretisht ato përbëjnë themelet e letërsisë sonë të quajtur letërsia e burgut, e cila lexohet sot me ëndje dhe përfitim të madh. Aty zbulohet jeta plot vuajtje, qëndresa dhe bëmat e njerëzve të dënuar prej diktaturës komuniste shqiptare, një aspekt i jetës sonë, të cilin diktatura e kishte shtrembëruar dhe mbajtur në fshehtësi.Suksesi i tije, ma i madh ka qenë, dhe mbetet, fitorja e tije kundër urrejtjes. Asnjiherë nuk i kam lejue vetes me urrye, me gjithë kundërshtimin e fortë që kam tregue kur nuk kam qenë dakord. Kështu, ditën e parë kur mbrriti në Shqipni më 9 gusht 1992, deklaroj para gazetarëve në Rinas:

‘Kthehem në atdhe me dashuni për të gjithë dhe me urrejtje për asnjeri’, thanie jo origjinale, por gur themeli për mendimet e tija , e huazueme nga fjalimi i Presidentit AbrahamLincolnmbajtun në mbarim të Luftës Civile në Getisburg PA gjatë së cilës ishin vra ma shumë se 600.000 amerikanë.Disa përgjithësime të tij për gjendjen e Shqipërisë në tranzicion, janë proverbiale. Të tilla janë thëniet:“Krimi nuk asht dënue, e krimineli asht kthye në pushtet i veshun me rroben e ‘socialistit europian’.Një pushtet i lindun nga gënjeshtra, i mbajtur me grykën e pushkës.Një shoqëri e shkërmoquan nga pesha e randë e krimit të kryem nga xhelatët e indoktrinuem.Gjendja politike vazhdon të jetë kaotike dhe ajo ekonomike e dëshpërueme.”

Elez Biberaj ish Drejtori i Zërit të Amerikës shkruan për Repishtin: “Pas shumë dekadash si udhëheqës në fushën akademike dhe në mendimin e komunitetit, Profesor Repishti vazhdon të frymëzojë brezat e shqiptarëve në kërkim të një shoqërie më demokratike dhe më të drejtë. Ai është një shqiptaro-amerikan i madh, një patriot i vërtetë shqiptar, një dijetar i plotësuar, dhe një njeri i parimeve, i cili nuk e pushoi kurrë luftën në emër të asaj që besonte.

Sot ne u ndamë fizikisht me Prof. Repishtin, por atdheu e memorizon në plejadën e dijetarve të mëdhenj, që i dhanë Shqipërisë pamvarsinë, atyre që ndërtuan shtetin e parë shqiptar, atyre që luftuan fashizmin dhe komunizmin, ata që i dhanë pamvarsinë Kosovës,

Zëri i tij që kumboi në kongresin amerikan për të drejtat e liritë e shqiptarve nuk do të ndigjohet ma se iku në botën e amshuar , por vepra e tije do të ndrisë në breza për shqiptarët dhe do të jetë një udhërrëfynjës dhe për brezat e ardhshëm për ta ndërtua Shqipërinë , për ta mbrojtur lirinë. Ka qenë nder i madh për mua që kam patur rastin të bashkëpunoj ngushtë me Profesor Repishtin në këtë periudhë postkomuniste dhe i jam shumë mirënjohës mbështetjes dhe miqësisë së tij të vazhdueshme.

Përpara veprës dhe kontributit tuaj përunjen me respekt mijëra familje shqiptare që kaluan kalvarin tënd të vuajtes, dhe kan një mesazh “ U ndriçoftë mendja e shqiptarve për të mbrojtur lirinë” pusho i qetë në tokën e lirisë , ku e shkrive jetën për kombe e atdhe. Lamtumire Repishti i madh. Sot ne kemi më shumë nevojë për Ju se sa dje.



Syri

[Albo]

Kurti për Sami Repishtin: Një jetë e jashtëzakonshme njerëzore te e cila mund të lexohet i gjithë fati i shqiptarëve



Një jetë e jashtëzakonshme njerëzore te e cila mund të lexohet i gjithë fati i shqiptarëve, u shua sot teksa po bëhej njëshekullore. Sami Repishti vdiq më 27 nëntor 2024, në moshën 99 vjeçare, duke na lënë pas shembullin e një shqiptari të madh që gjithë jetën e tij e mbushi me aktivizëm për çështjen shqiptare kudo që veproi.

I lindur më 1925, Sami Repishti u arrestua më 1946 nga autoritetet komuniste dhe u dënua me akuzë për agjitacion dhe propagandë, 15 vjet burgim. Më 1956 ai u lirua nga burgu kurse më 1960, u arratis në Jugosllavi, prej andej në Itali, para se të largohej përfundimisht për në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ai u doktorrua për frëngjishte nga Universiteti i Nju Jorkut dhe ndërtoi një karrierë të pasur prej pedagogu. Sami Repishti ka dëshmuar dhe përfaqësuar disa herë në emër të shqiptarëve në Kongres, në Shtëpinë e Bardhë dhe në Departamentin e Shtetit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Më 1996 Sami Repishti e themeloi dhe e drejtoi deri më 1998, Këshillin Kombëtar Shqiptaro - Amerikan duke dhënë kontribut edhe në ndërkombëtarizimin e çështjes së Kosovës. Për të njohur vuajtjet e tij dhe të shokëve të tij në burgjet e komunizmit, referohen dy librat e tij: "Nën hijen e Rozafës" dhe "Pika loti".

Komuniteti shqiptaro-amerikan e kishte një nga zërat më të fuqishëm ndër ta, kurse shqiptarët e kishin dhe do ta kujtojnë si një burrë të fisëm që e ngriti veten mbi vuajtjet e burgut, duke u bërë një nga më aktivët dhe më të përkushtuarit për çështjen shqiptare.

Mes nderimesh të thella për jetën dhe veprën e Sami Repishtit, duke e ngushëlluar familjen Repishti, kolegët dhe miqtë e tij. Sami Repishti, u kujtoftë për gjithë çfarë bëri dhe çfarë la pas!

© SYRI.net

[Albo]

Sami Repishti iku, la pas një monument!

Nga Agron Gjekmarkaj

Sa keq qe ka vdekë Sami Repishti ! Si nje zë nga qielli shfaqej ai në Boten shqiptare, herë pas here, kur urtia e tij perkufizohej si shpresë!

Diku në faqet e para të librit “Nën hijen e Rozafës”, Repishti na rrëfen se si teksa mësuesi i historisë u fliste studentëve për Gjergj Kastriotin –Skënderbeun, një shok klase ofshan e plot pafajni thotë: “Sa keq që ka vdekë Skënderbeu!”. Një keqardhje e tillë duket e shoqëron qysh në vogli edhe Sami Repishtin, sepse në vetëdijshëm Skënderbeu është për të “mbinjeriu” shqiptar që ndryshon rrjedhat e historisë! Kjo ofshamë duhet ti dalë sot çdo shqiptari që e ka shijen e kultures, të lirisë, të dinjitetit njerzor, të një shoqnie pa dhunë e padrejtesi, apo atë sublimitetit të Atdheut!

Sami Repishti një nder intelektualet më të medhenj shqiptar futur në mes të dy shekujve sot nderroi jete! Gjithë jeten e tij ja kushtoi dinjitetit njerzor, lirisë individuale e shoqerore! Shqiptar rracet e shkodran sojit, shkrimtar , disident , i burgosur politik, filozof, profesor në Amerikë, veprimtar pranë administratave të ndryshme të SHBA-ve, kohe e gjitha e shpenzuar per Shqiperinë e Kosoven , në konflikt të pareshtur me tiraninë komuniste e shtypjen nacionale! I formuar në perendim per 10 vjet i burgosur pas perdes së hekurt! I arratisur si ne legjenda mberrin në vendin e lirive ! Mundesinë personale e kthen në perspektive shqiptare!

Bashkëkohes e mik i të medhenjeve , Koliqi, Camaj , Pipa i madh sa ata! Ideolog i identitetit europian të shqiptarve po kaq i mendesisë dhe standarteve demokratike!

Gjithë rininë e kam kaluar në vendin tim të lindjes, Shqipëria, ku kam parë tërë skenat çnjerëzore të tmerrit fashist të Luftës së Dytë Botërore. I ri pjesëmarrës i Rezistencës, u ndodha më 1945 përballë një ideologjie totalitare dhe një qeverie që e quanin ‘pushteti i popullit’. Realiteti që përjetova dërrmoi tërë shpresat e mija, dhe me vullnetin për t’i qëndruar besnik vetvetes, iu kundërvura rendit të ri të vendosur. Më quajtën ‘rebel’. E pranova këtë cilësim dhe krejt pasojat që rrodhën; dhjetë vjet tortura, burg, kamp përqendrimi dhe punë të detyruar. Më 1959 kalova me armë kufirin …Zhvlerësimi njerëzor i organizuar nga komunistët në kampet e përqendrimit të Shqipërisë poshtëroi të burgosur në numër të madh; shumë u vranë, u vetëvranë, me mënyra nga më të llahtarshmet… Të jetosh në një kamp përqendrimi është vetë ferri. Të përballosh torturën, të sotmen e të nesërmen, ta përballosh atë çdo ditë që pason dhe këtë për dhjetë vjet më radhë, është një agoni shumë më e thellë se ajo e vdekjes!

Kjo pjesë autobiografike gjindet tek “Dialektika e rendit dhe e rebelimit tek Andre Malraux” një kryveper e llojit ne sociologji e filozofi !

Ne paqe mes Islamit dhe Krishterimit , i fisem ne qëndrime, i paepur në bindje, magjepes në vepra të shkruara e të folura, ndikues i madh atje ku çdo njëri prej nesh ndihet i vogel, pranë, Presidenteve të SHBA apo në katedrat historike të qyteterimit perendimor , sot shkoi në ameshim, një nga ata që i lind rrallë shoqi!

Iku dhe la një monument të shqiptarit që mblodhi në vete valencat e historisë e ka shqisat e modernitetit, la monumentin e intelektualit të kalibrit, atë të klerikut të lirisë e dinjitetit në perballje me tiraninë, të patriotit që e do vendin e tij edhe kur ai të vret! Iku Gega i fundit madheshtor!

Balkanweb