Close
Faqja 3 prej 7 FillimFillim 12345 ... FunditFundit
Duke shfaqur rezultatin 41 deri 60 prej 123
  1. #41
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    VĖREJTJE

    Kapitullin i ardhshėm qė do ta lexoni zbulon fshehtėsinė thelbėsore tė jetės suaj. Duhet qė ta lexoni me shumė kujdes dhe tėrėsisht meqė ka tė bėjė me temėn e cila mund tė bėjė ndryshime fondamentale nė pikėpamjet tuaja pėr botėn e jashtme. Tema e kėtij kapitulli nuk ėshtė vetėm pikėpamja, qasja tjetėr apo mendim tradicional apo filozofik; ėshtė fakt qė tė gjithė, ata qė besojnė dhe ata qė nuk besojnė, duhet qė ta pranojnė pasi qė ėshtė vėrtetuar edhe nga shkenca e sotme.


    ESENCA E VĖRTETĖ E MATERIES

    Njerėzit qė vrasin mendjen me arsye dhe menēuri pėr gjėrat qė i rrethojnė e kuptojnė se ēdo gjė nė gjithėsi – e gjallė apo jo e gjallė - duhet jetė e krijuar. Pyetja rrjedh se: “Kush ėshtė Krijuesi i tė gjitha kėtyre gjėrave?”

    Ėshtė evidente se “fakti i krijimit”, qė zbulon vetveten nė ēdo aspekt tė gjithėsisė, nuk mund tė jetė si rezultat i vetė gjithėsisė. P.sh., miza nuk mund tė krijohet vetvetiu. Sistemi diellor nuk ka mund tė krijohet dhe tė organizohet vetė. As bimėt, njerėzit, bakteret, eritrocitet (rruazat e kuqe tė gjakut), e as fluturat nuk e kanė krijuar vetveten. Gjithashtu edhe mundėsia se tė gjitha kėto e kanė prejardhjen “nga rasti”, as qė mund tė paramendohet.

    Kėshtu qė ne arritėm deri tek pėrfundimi si vijon: ēdo send qė e shohim ėshtė krijuar, por asnjėrin qe ne e shohim nuk mund tė jetė vetė “krijues”. Krijuesi ėshtė ndryshe dhe superior ndaj tė gjitha ēka jemi duke parė me sytė tanė, njė fuqi e superiore qė ėshtė e padukshme por ekzistimin dhe cilėsitė e tė cilit janė tė shfaqura nė ēdo gjė qė ekziston.

    Kėtu ėshtė pika kundėrshtuese e atyre qė e mohojnė ekzistimin e Allahut. Kėta njerėz janė tė kushtėzuar qė tė mos besojnė nė ekzistencėn e Tij derisa nuk ta shohin Atė me sytė e tyre. Kėta njerėz, qė nėnvlerėsojnė faktin e “krijimit”, janė tė shtyrė qė tė injorojnė realitetin e “krijimit” qė manifestohet pėrmes gjithėsisė dhe pėrpiqen qė tė dėshmojnė se gjithėsia dhe qeniet e gjalla nė tė nuk janė tė krijuara. Teoria e evolucionit ėshtė njė shembull thelbėsor pėr pėrpjekjet e tyre tė kota pėr kėtė qėllim.

    Ky gabim fondamental i atyre qė mohojnė Allahun pėrkrahet nga shumė njerėz qė nė tė vėrtetė nuk e mohojnė ekzistencėn e Allahut, por kanė njė perceptim tė gabuar pėr Tė. Ata nuk e mohojnė krijimin por kanė besime paragjykuese se “ku” gjendet Allahu. Shumica e tyre mendojnė se Allahu ėshtė lart “nė qiell”. Ata nė mėnyrė tė heshtur paramendojnė se Allahu ėshtė pas ndonjė planeti tė largėt dhe ai ndėrhyn nė “ēėshtjet e kėsaj bote” nganjėherė, apo ndoshta nuk intervenon fare. Ata paramendojnė se Ai e ka krijuar gjithėsinė dhe pastaj e ka lėnė qė njerėzit vetė tė caktojnė fatet e tyre.

    E disa besojnė se kanė dėgjuar se nė Kur’an shkruan se Allahu ėshtė “gjithkund” por ata nuk mund tė kuptojnė se ēfarė saktėsisht do tė thotė kjo. Ata mendojnė se Allahu pėrfshinė ēdo gjė sikur radio valėt apo sikur gazi i padukshėm dhe i paprekshėm.

    Sidoqoftė, kjo dhe besimet tjera qė nuk mund ta sqarojnė se “ku” ėshtė Allahu (dhe ndoshta pėr kėtė arsye ata e mohojnė Atė) janė tė bazuara nė gabimin e zakonshėm. Ata paragjykojnė pa kurrfarė baze dhe pėr kėtė shkak kanė edhe mendime tė gabuara pėr Allahun. Ēfarė ėshtė ky paragjykim?

    Ky paragjykim ėshtė pėr shkak tė natyrės dhe karakteristikės sė materies. Ne jemi aq tė kufizuar nė supozimet tona mbi ekzistencėn e materies saqė kurrė nuk mendojmė se a me tė vėrtetė ekziston apo ėshtė vetėm njė shėmbėllim. Shkenca bashkėkohore shkatėrron kėtė paragjykim dhe demaskon njė realitet tė rėndėsishėm dhe tė qartė. Nė faqet nė vazhdim, do tė pėrpiqemi qė t’i sqarojmė kėtė realitet tė madh pėr tė cilin Kur’an tregon.
    #VamosArgentina

  2. #42
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Bota e sinjaleve elektrike

    Tė gjitha informatat qė i kemi pėr botėn nė tė cilėn jetojmė barten tek ne pėrmes pesė shqisave tona. Bota qė ne e njohim pėrmbahet prej asaj se ēfarė shohin sytė tanė, ēfarė nuhasin hundėt tona, shijojnė gjuhėt tona dhe ēfarė dėgjojnė veshėt tanė. Ne kurrė nuk mendojmė se bota “e jashtme” mund tė jetė ēdo gjė tjetėr pėrpos asaj se ēfarė shqisat tona na e paraqesin neve, meqė ne jemi tė varur qė nga lindja nė vetėm kėto pesė shqisa.

    Hulumtimet moderne nė shumė fusha shkencore theksojnė pėr shumė kuptime tė ndryshme dhe krijon dyshime serioze nė lidhje me shqisat tona si dhe botėn qė e perceptojmė me to.

    Pika nismėtare e kėsaj qasjeje ėshtė se termi “botė e jashtme” e formuar nė trurin tonė ėshtė vetėm pėrgjigje e krijuara nė trurin tonė nga sinjalet elektrike. Ngjyra e kuqe e mollės, fortėsia e drurit dhe sidomos, babai, nėna, familja jote dhe ēdo gjė qė ke, shtėpinė tėnde, punėn, si dhe rreshtat e kėtij libri, janė tė pėrbėra vetėm nga sinjalet elektrike.

    Frederik Vester sqaron pikėn deri ku ka arritur shkenca nė lidhje me kėtė ēėshtje:

    Deklaratat e disa shkencėtarėve me qėndrimin se “njeriu ėshtė njė shėmbėlltyrė, dhe se ēdo gjė qė pėrjetohet ėshtė e pėrkohshme dhe mashtruese, dhe se kjo gjithėsi ėshtė njė hije, duket tė jetė e vėrtetuar nga shkenca sot.14

    Filozofi i njohur, Xhorxh Berkli (George Berkeley) komentoi pėr kėtė temė si vijon:

    Besojmė se ekzistenca e objekteve bėhet vetėm pėr shkak se ato i shohim dhe i dėgjojmė, dhe reflektohen tek ne nga shqisat tona. Sidoqoftė, shqisat tona janė vetėm ide nė mendjen tonė. Prandaj, objektet qė i marrim me shqisat tona nuk janė asgjė tjetėr pėrpos ide, dhe kėto ide nuk janė esenciale pėrpos nė trurin tonė...Meqė ēdo gjė ekziston nė mendje, dmth. se ne jemi tė mashtruar me dinakėri kur paramendojmė gjithėsinė dhe gjėrat tė ekzistojnė jashtė mendjes sonė. Prandaj, asnjė nga gjėrat qė na rrethojnė nuk ekzistojnė askund pėrpos nė mendjen tonė.15

    Nė mėnyrė qė tė sqarojmė ēėshtjen, tė marrim shqisėn e tė pamurit, e cila na furnizon me mė sė shumti informata nga bota e jashtme.
    #VamosArgentina

  3. #43
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Si shohim, dėgjojmė dhe shijojmė?

    Procesi i tė pamurit zhvillohet vazhdimisht. Grimcat e dritės (fotonet) udhėtojnė nga objekti pėr nė sy dhe kalojnė nėpėr thjerrėzėn qė gjendet nė pjesėn e pėrparme tė syrit ku thyhen dhe bien kokėposhtė nė retinė nė pjesėn e prapme tė syrit. Kėshtu, goditja e fotoneve shndėrrohet nė sinjale elektrike dhe transmetohen nga neutronet nė njė pikė tė vogėl qė quhet qendra e shikimit nė pjesėn e prapme tė trurit. Ky sinjal elektrik perceptohet si njė shėmbėlltyrė nė kėtė qendėr nė tru pas njė seri procesesh. Procesi i shikimit nė tė vėrtetė pėrfshinė kėtė pikė tė vogėl nė pjesėn e prapme tė trurit, e qė ėshtė “terr-burg” dhe plotėsisht i izoluar nga drita.

    Tani, le tė rishqyrtojmė kėtė proces qė duket i zakonshėm dhe i thjeshtė. Kur ne themi, “shohim”, ne nė tė vėrtetė shohim efektin e impulseve qė arrijnė nė sytė tanė dhe transferohet nė trurin tonė, pas transformimit nė sinjale elektrike. Kjo ėshtė, ajo, qė kur themi “shohim”, nė tė vėrtetė ne jemi duke i parė sinjalet elektrike nė mendjen tonė.

    Tė gjitha imazhet qė ne i shohim gjatė jetės sonė formohen nė qendrėn tonė tė shikimit, e qė pėrbėhet prej vetėm disa cm kub tė vėllimit tė trurit. Tė dyja, kjo libėr qė je duke e lexuar momentalisht dhe panorama e paskajshme qė e sheh nė horizont i zė nė kėtė hapėsirė tė vogėl. Njė ēėshtje tjetėr qė duhet ta kemi nė mendje ėshtė se, siē theksuam edhe mė parė, truri ėshtė i izoluar nga drita; dhe se brenda ėshtė errėsirė absolute. Truri nuk ka kontakt fare me dritėn.

    Kėtė situatė interesante mund tė shpjegojmė me ndihmėn e njė shembulli. Tė supozojmė se para nesh ėshtė njė qiri i ndezur. Ne jemi pėrballė kėtij qiriu dhe e shikojmė atė gjerėsisht. Sidoqoftė, gjatė kėsaj kohe, truri ynė kurrė nuk ka pasur kontakt direkt me dritėn origjinale tė qiririt. Edhe pse ne e shohim dritėn e qiririt, brendėsia e trurit tonė ėshtė plotėsisht e errtė. Ne shohim botėn e ngjyrshme dhe tė ndryshme brenda trurit tonė tė errėt.

    R.L. Gregory jap njė sqarim rreth aspektit tė shikimit, qė ne e marrim si tė gatshme:

    Ne jemi aq tė njoftuar pėr shikimin, saqė nevojitet vetėm njė ēast imagjinate qė tė kuptojmė se aty ka probleme qė duhet zgjidhur. Por duhet ta kesh njė gjė nė konsideratė. Na janė dhėnė shėmbėlltyra kokėposhtė nė sy, e ndėrsa ne shohim objekte tė ngurta tė ndara nė hapėsirėn qė na rrethon. Nga mostrat e stimulimeve nė retinė ne perceptojmė botėn e objekteve, dhe kjo nuk ėshtė mė pak se njė mrekulli.16

    Gjendje e njėjtė vlen edhe pėr shqisat tjera. Zėri, prekja, shija dhe aroma tė gjitha transmetohen nė tru si sinjale elektrike dhe perceptohen nė qendrat relevante nė tru.

    Shqisa e tė dėgjuarit punon ngjashėm me atė tė tė pamurit. Veshi i jashtėm mbledh zėrat dhe i drejton ato nė veshin e mesėm. Veshi i mesėm i transmeton vibrimet e zėrit nė veshin e brendshėm dhe i intensifikon ato. Veshi i brendshėm i pėrkthen vibrimet nė sinjale elektrike, tė cilat dėrgohen nė tru. Sikurse me syrin, procesi i dėgjimit pėrfundimisht zė vend nė qendrėn pėr dėgjim nė tru. Truri ėshtė i izoluar nga zėri ashtu si nga drita. Kėshtu qė, pa marrė parasysh se sa zhurmshėm ėshtė jashtė, brendia e trurit ėshtė plotėsisht e heshtur.
    Megjithatė, edhe zėrat mė tė lehtė perceptohen nga truri. Kjo ėshtė aq precize saqė veshi i njė personi tė shėndoshė dėgjon tė gjitha pa ndonjė zhurmė apo interferencė atmosferike. Nė trurin tuaj, qė ėshtė i izoluar nga zėri, mund tė dėgjosh simfoni nga orkestra, tė gjitha zėrat nga vendi me turmė dhe t’i pranosh tė gjitha zėrat me njė diapazon tė gjerė tė frekuencave, qė nga shushurima e fletėve e deri tek oshtima e madhe e aeroplanit tė udhėtarėve. Sidoqoftė, nėse niveli i zėrit n trurin tuaj do tė mund tė matej me ndonjė aparat tė ndjeshėm, do tė mund tė vėrehej se nė brendinė e trurit mbizotėron njė qetėsi absolute.

    Perceptimi i aromės formohet nė mėnyrė tė ngjashme. Molekulat e avullta tė lėshuara nga gjėrat si vanilja apo trėndafili arrin deri tek receptorėt nė qimet delikate nė regjionin e epitelit tė hundės dhe pėrfshihet nė bashkėveprim. Bashkėveprimi transmetohet nė tru si sinjal elektrik dhe perceptohet aroma. Ēdo gjė qė ka aromė apo erė, e kėndshme apo e pakėndshme, nuk ėshtė asgjė tjetėr pėrpos perceptim i trurit me bashkėveprim me molekulat e avullta pas transformimit tė tyre nė sinjale elektrike. Nė kėtė mėnyrė pranohet aroma e parfumit, lules, ushqimit tė preferuar, detit apo aromave qė iu pėlqejnė apo jo, nė trurin tuaj. Molekulat vetvetiu kurrė nuk arrijnė nė tru. Njėjtė sikur me zėrin dhe pamjen, ato qė arrin nė tru janė thjeshtė sinjale elektrike. Me fjalė tė tjera, tė gjitha erėrat qė ke pranuar – prej se keni lindur – qė kanė arritur nga objektet nga jashtė janė vetėm sinjale elektrike qė i ke ndier pėrmes organeve shqisore.

    Ngjashėm, ekzistojnė katėr lloj receptorėsh (pranues) kimikė nė pjesėn e pėrparme tė gjuhės sė njeriut, dhe pėrbėhen nga katėr lloj tė shijeve: njelmėt, ėmbėl, hidhur dhe thartė. Receptorėt tanė tė shijes i shndėrrojnė kėto perceptime nė sinjale elektrike pėrmes njė zinxhiri tė proceseve kimike dhe i transmetojnė nė tru. Kėto sinjale perceptohen nga truri si shije. Shija qė e pėrjeton kur han ēokollatėn apo pemėn qė preferoni ėshtė njė interpretim i sinjaleve elektrike nga truri yt. Kurrė nuk do tė mund qė tė arrish objektin nė botėn e jashtme; kurrė nuk mund ta shohėsh; nuhasėsh apo tė shijosh vetė ēokollatėn. P.sh. nėse nervat e shijes qė udhėtojnė pėr nė tru prehen, shija e gjėrave qė i han nuk do tė arrijnė nė tru; dhe plotėsisht do tė humbėsh ndjenjėn tuaj pėr shije.

    Nga ky pikėvėshtrim, arritėm edhe deri tek njė fakt. Kurrė nuk do tė jemi tė sigurt se ēfarė pėrjetojmė kur e shijojmė ushqimin dhe ēfarė pėrjeton tjetėrkush kur e shijon ushqimin e njėjtė, apo ēfarė ne perceptojmė kur dėgjojmė njė zė dhe ēfarė tjetėrkush percepton kur ai dėgjon zėrin e njėjtė, se do tė jetė e njėjtė. Lincoln Barnett thotė se askush nuk e di se a e percepton tjetri ngjyrėn e kuqe apo e ndien notėn C ashtu si e percepton vet.17

    Shqisa jonė e tė prekurit nuk ndryshon nga tė tjerėt. Kur e prekim njė objekt, tė gjitha informatat qė do tė mund ta njohim botėn e jashtme dhe objektet transmetohen nė tru pėrmes nervave tė tė prekurit qė gjenden nė lėkurė. Ndjenja e tė prekurit formohet nė trurin tonė. Pėrkundėr njohurisė sė pėrgjithshme, vendi ku ne i pranojmė shqisėn e tė prekurit nuk ėshtė nė maje e gishtėrinjve, por nė qendrėn e tė prekurit nė trurin tonė. Pasi qė interpretimi i stimulimit nga truri i sinjaleve elektrike vjen nga objektet, ne i pėrjetojmė kėto objekte nė mėnyra tė ndryshme, siē, a janė tė forta apo tė buta, tė nxehta apo tė ftohta. Ne i pėrftojmė tė gjitha hollėsitė qė na ndihmojnė qė tė njohim ndonjė objekt nga kėto stimulime. Sa i pėrket kėsaj, mendimet e dy filozofėve tė famshėm, B. Russell dhe L. Wittgenstein, janė si vijon:

    Pėr shembull, pa marrė parasysh se a ekziston me tė vėrtetė limoni apo jo dhe si ėshtė bėrė qė tė ekzistojė nuk do tė mund tė diskutohet apo hulumtohet. Limoni pėrbėhet vetėm nga shija qė e ndiejmė me gjuhė, aroma e nuhatur me hundė, forma dhe ngjyra e parė me sy; dhe kėto janė tė vetmet tipare qė ēėshtja tė studiohet dhe vlerėsohet. Shkenca kurrė nuk do ta njoh botėn fizike.18

    Ėshtė e pamundur qė ta arrijmė botėn fizike. Tė gjitha objektet rreth nesh janė koleksion i perceptimeve siē janė shikimi, dėgjimi dhe prekja. Duke proceduar tė dhėnat nė qendrėn e shikimit dhe nė qendrat tjera tė shqisave, truri ynė, gjatė jetės, nuk ballafaqohet me “origjinalin” e materies qė ekziston jashtė nesh, por mė saktė, me kopjen e formuar brenda trurit tonė. Nė kėtė pikė jemi tė mashtruar duke menduar se kėto kopje janė vetė materie jashtė nesh.
    #VamosArgentina

  4. #44
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    “Bota e jashtme” brenda nė trurin tonė

    Nga faktet fizike qė janė shpjeguar deri mė tani, mund tė konkludojmė si vijon. Ēdo gjė qė ne e shohim, prekim, dėgjojmė dhe e perceptojmė si “materie” apo “gjithėsi” ėshtė vetėm sinjal elektrik qė shkaktohen nė trurin tonė.

    Dikush qė ėshtė duke ngrėnė njė frut nuk ballafaqohet me frutin por me perceptimin e frutit nė tru. Objekti i konsideruar nga njeriu si “frut” nė tė vėrtetė pėrbėhet nga gjurmėt elektrike tė formės, shijes, aromės dhe ndėrtimit tė frutit nė tru. Nėse nervat e shikimit qė shkojnė nė tru lėndohen papritmas, shėmbėlltyra e frutit papritmas do tė zhduket. Ndėrprerja nė rrugėn nga shqisat e hundės pėr nė tru do tė ndėrpresė komplet shqisėn e tė nuhaturit. Thjeshtė, fruti nuk ėshtė asgjė tjetėr pėrpos interpretim i sinjaleve elektrike.

    Njė pikė tjetėr qė duhet marrė nė konsideratė ėshtė edhe ndjenja pėr largėsi. Largėsia, pėr shembull mes teje dhe kėtij libri, ėshtė vetėm njė ndjenė e hapėsirės e formuar nė trurin tėnd. Objektet qė duken tė jenė tė largėta nga pikėvėshtrimi i dikujt gjithashtu ekzistojnė nė tru. Pėr shembull, dikush qė ėshtė duke shikuar yjet nė qiell mendon se ata janė me miliona vjet drite larg nga ai. Por, ēfarė ai “sheh” nė tė vėrtetė janė yjet brenda nė tė, nė qendrėn e tij tė shikimit. Derisa je duke i lexuar kėta rreshta, nė tė vėrtetė ti nuk je brenda nė dhomė, por pėrkundrazi, dhoma ėshtė brenda teje. Duke e shikuar trupin tėnd bėn qė tė mendosh se je brenda trupit tėnd. Sidoqoftė, duhet pasur nė mendje se trupi yt, gjithashtu, ėshtė njė shėmbėlltyrė brenda nė trurin tėnd.

    E njėjta gjė ndodh me tė gjitha shqisat tjera. Pėr shembull, kur mendon se ke dėgjuar zėrin e televizionit nga dhoma tjetėr, nė tė vėrtetė jeni duke pėrjetuar zėrin brenda nė trurin tuaj. Nuk mund tė dėshmosh se ekziston njė dhomė afėr tėndes apo qė zėri vjen nga televizioni nga ajo dhomė. Zėri qė mendon se je duke e dėgjuar disa metra larg teje dhe biseda e dikujt afėr teje perceptohet nė qendrėn e dėgjimit me vėllim prej disa cm kub nė trurin tėnd. Pėrndryshe nga kjo qendėr e perceptimit, nuk ekzistojnė konceptet si majtas, djathtas, pėrpara dhe prapa. Kėshtu pra, zėri nuk vjen tek ti nga djathtė, majtė apo nga ajri; nuk ka drejtim tė caktuar se nga vjen zėri.

    Aromat qė i percepton janė tė ngjashme; asnjė aromė nuk arrin nga distanca e madhe. Mund tė supozosh se efektet fundore tė formuara nė qendrėn tėnde tė tė nuhaturit janė aroma tė objekteve nė botėn e jashtme. Sidoqoftė, ashtu siē formohet shėmbėllimi i trėndafilit nė qendrėn tėnde tė shikimit, ashtu formohet edhe aroma e trėndafilit ėshtė nė qendrėn tėnde tė tė nuhaturit; prandaj nuk ka as trėndafil e as aromė qė i pėrket botės sė jashtme.

    “Bota e jashtme” qė neve na paraqitet me anė tė perceptimeve tona ėshtė vetėm njė koleksion i sinjaleve elektrike qė arrijnė nė trurin tonė. Gjatė jetės sonė, truri ynė pėrpunon kėto sinjale dhe ne jetojmė pa e ditur se ne jemi duke gabuar qė supozojmė se tė gjitha kėto janė versione origjinale tė gjėrave qė ekzistojnė nė “botėn e jashtme”. Ne jemi tė mashtruar vetėm pėr shkak se nuk mund tė arrijmė vetė materien me anė tė shqisave tona.

    Pėrveē kėsaj, truri ynė i interpreton dhe u jep kuptimin sinjaleve qė ne i paramendojmė si “botė e jashtme”. Pėr shembull, tė shqyrtojmė shqisėn e dėgjimit. Truri ynė shndėrron valėt e zėrit nga “bota e jashtme” nė njė simfoni. Mund tė thuhet se muzika gjithashtu ėshtė perceptim i krijuar nga truri ynė. Nė tė njėjtėn mėnyrė, kur shohim ngjyrat, ēfarė kap syri ynė janė vetėm sinjalet elektrike tė gjatėsive tė ndryshme valore. Prapė truri ynė i transformon kėto sinjale nė ngjyra. Nuk ka ngjyra nė “botėn e jashtme”. As molla nuk ėshtė e kuqe e as qielli nuk ėshtė i kaltėr apo bari i gjelbėr. Ato janė asisoj, pėr shkak se ne i perceptojmė ashtu. “Bota e jashtme” plotėsisht varet nga perceptuesi.

    Bile edhe defekti mė i vogėl nė retinėn e syrit mund tė shkaktojė verbėsinė e ngjyrave. Disa njerėz perceptojnė tė kaltrėn si tė gjelbėr, disa tė kuqėn sikur tė kaltėr, ndėrsa dikush i percepton tė gjitha ngjyrat si nuanca tė ndryshme tė tė pėrhiturės. Nga kjo pikė, nuk ėshtė e rėndėsishme nėse objekti i jashtėm ka ngjyrė apo jo.

    Mendimtari i spikatur Berkeley thekson pėr kėtė fakt:

    Nė fillim, ėshtė besuar se ngjyrat, aromat, etj., “me tė vėrtetė ekzistojė”, por mė pas pikėpamje tė tilla ishin refuzuar, dhe ėshtė parė se ato ekzistojnė nė varėsi nga ndjenjat tona. 19

    Si pėrfundim, arsyeja se si i shohim objektet tė ngjyrosura nuk ėshtė pėr shkak se ato janė tė ngjyrosura apo pse kanė ekzistencė materiale tė pavarur jashtė nesh. E vėrteta mbi materien ėshtė mė saktė se tė gjitha cilėsitė qė i atribuojmė objekteve janė brenda nesh e jo nė “botėn e jashtme”.

    Pra ēfarė mbetet nga “bota e jashtme”?
    #VamosArgentina

  5. #45
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    A ėshtė ekzistimi i “botės sė jashtme” i domosdoshėm?

    Deri mė tani, kemi folur pandėrprerė pėr njė “botė tė jashtme” dhe njė botė tė perceptimeve tė formuar nė trurin tonė, qė ėshtė ēfarė ne shohim. Sidoqoftė, pasi ne nė tė vėrtetė nuk mundemi qė tė prekim “botėn e jashtme”, si do tė mund tė jemi tė sigurt se njė botė e tillė me tė vėrtetė ekziston?

    Nė tė vėrtetė nuk mundemi. Pasi qė ēdo objekt ėshtė vetėm njė koleksion i perceptimeve dhe ato perceptime ekzistojnė vetėm nė mendjen tonė, ėshtė mė e udhės qė tė themi se bota e vetėm qė me tė vėrtetė ekziston ėshtė bota e perceptimeve. Bota e vetme qė ne e njohim si botė ėshtė ajo qė ekziston nė mendjen tonė: ajo qė ėshtė e dizajnuar, regjistruar, dhe e gjallėruar atje; ajo botė qė, thėnė shkurt, e krijuar brenda mendjes sonė. Kjo ėshtė e vetmja botė nė tė cilėn mund tė jemi tė sigurt.

    Kurrė nuk do tė mund qė tė dėshmojmė se perceptimet qė ne i studiojmė nė trurin tonė kanė lidhje me materien. Kėto perceptime mund tė vijnė besnikėrisht nga ndonjė burim “artificial”.

    Ėshtė e mundur qė tė observohet kjo. Stimulimet e rreme mund tė prodhojnė ”njė botė materiale” krejtėsisht imagjinare nė trurin tonė. Pėr shembull, le tė paramendojmė ndonjė instrument shumė tė zhvilluar qė mund tė regjistroj tė gjitha llojet e sinjaleve elektrike. Sė pari, le t’i transmetojmė tė gjitha tė dhėnat mbi ambientin (edhe imazhin e trupit) nė kėtė instrument duke i transformuar ato nė sinjale elektrike. E dyta, tė paramendojmė se truri mund tė ekzistojė jashtė trupit. Dhe nė fund, ta lidhim me instrumentin regjistrues nė tru me elektroda qė do tė funksiononin sikur nerva qė dėrgojnė tė dhėnat e para-regjistruara nė tru. Nė kėtė mėnyrė, mund tė pėrjetoni veten duke jetuar nė njė ambient tė krijuar artificialisht. Pėr shembull, shumė lehtė mund tė besosh se je duke vozitur shpejt nė autostradė. Mundet qė kurrė mos tė jetė e mundur qė tė kuptohet se ti pėrbėhesh vetėm nga truri. Kjo ėshtė kėshtu pasi qė me krijimin e njė botė brenda trurit tėnd nuk ėshtė e nevojshme ekzistenca e njė bote tė vėrtetė, por mė mirė me thėnė, stimulim. Ėshtė krejtėsisht e vėrtetė se kėto stimulime mund tė vijnė edhe nga burim artificial, siē ėshtė njė magnetofon.

    Nė lidhje me kėtė, filozofi i shquar Bertrand Russell shkruan:

    Pasi qė shqisa e tė prekurit kur e shtypim tavolinėn me majat e gishtėrinjve tonė, shkaktohet njė ērregullim elektrik nė elektronet dhe protonet e majave gishtėrinjve tonė, qė prodhohen, sipas fizikės moderne, nga afėrsia e elektroneve dhe protoneve nė tavolinė. Nėse ērregullimi i njėjtė nė majat e gishtėrinjve tonė bėhet ndryshe, ne duhet qė tė kemi ndjenjat, pavarėsisht se a ka apo jo tavolinė.20

    Me tė vėrtetė ėshtė shumė lehtė pėr ne qė tė mashtrohemi nga perceptimet qė besojmė, pa kurrfarė lidhje me materien, qė tė jetė e vėrtetė. Shpesh pėrjetojmė kėtė ndjenjė kur ėndėrrojmė, ku pėrjetojmė ngjarje, shohim njerėz, objekte dhe ambient qė duket krejtėsisht tė vėrtetė. Mirėpo, tė gjitha kėto janė vetėm perceptime. Nuk ka ndonjė ndryshim themelor nė mes tė ėndrrės dhe “botės reale”; qė tė dyja janė pėrjetime nė tru.
    #VamosArgentina

  6. #46
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Kush ėshtė perceptuesi?

    Siē kemi treguar deri mė tani, nuk ka dyshim se bota qė ne mendojmė se jetojmė nė tė qė e quajmė “botė e jashtme” perceptohet brenda nė trurin tonė. Sidoqoftė, kėtu lind njė pyetje e dorės sė parė. Nėse ngjarjet fizike qė ne i njohim si perceptime tė brendshme, ēfarė ėshtė ēėshtja e trurit tonė? Pasi truri ynė ėshtė pjesė e botės fizike sikur duart, kėmbėt tona apo ēdo objekt tjetėr, gjithashtu duhet qė tė jetė perceptues sikurse tė gjitha objektet tjera.

    Shembulli i ėndrrės do ta ndriēojė mė tutje kėtė ēėshtje. Tė paramendojmė se jemi duke ėndėrruar nė trurin tonė sipas asaj se ēfarė kemi thėnė deri mė tani. Nė ėndėrr, do tė kemi njė trup tė imagjinuar, njė dorė tė imagjinuar, njė sy tė imagjinuar dhe njė tru tė imagjinuar. Nėse gjatė ėndėrrimit, do tė pyeteshim, “ku sheh?” ne do tė pėrgjigjeshim “nė trurin tim”. Sidoqoftė, nuk ekziston truri qė tė mund tė flasim pėr tė, por njė kokė dhe njė tru i imagjinuar. Shikuesi i imazheve nuk ėshtė truri i imagjinuar nė ėndėrr por njė “qenie” qė ėshtė shumė mė “superiore” se ai.

    E dimė se nuk ka ndryshim fizik nė mes tė ambientit nė ėndėrr dha ambientit qė ne e quajmė jetė reale. Prandaj po tė pyeteshim nė ambientin qė ne e quajmė jetė reale me pyetjen e mėsipėrme “ku sheh”, do tė ishte shumė e pakuptimtė po tė pėrgjigjej “nė trurin tim” si nė shembullin e mėsipėrm. Nė tė dyja rastet, entiteti qė sheh dhe percepton nuk ėshtė nė truri, qė sipas tė gjithave nuk ėshtė gjė tjetėr pos njė copė mishi.

    Kur tė analizojmė trurin, ne nuk shohim tjetėr pos molekula tė lipoideve dhe proteinave, qė gjithashtu ekzistojnė edhe nė organizmat tjerė tė gjallė. Kjo nėnkupton se brenda njė cope mishi qė ne e quajmė “tru”, nuk ka asgjė pėr t’i observuar imazhet, qė pėrbėn vetėdijen, apo qė tė krijojė qenien qė ne e quajmė “vetvete”.

    R.L. Gregory i referohet gabimit qė njerėzit e bėjnė nė lidhje me perceptimin e imazheve nė tru:

    Kjo ėshtė njė joshje, qė duhet t’i shmangemi, qė tė thuhet se sytė prodhojnė pamjet nė tru. Pamja nė tru sugjeron nevojėn pėr njė lloj syri tė brendshėm qė tė sheh – por kjo do tė ketė nevojė edhe pėr njė sy tjetėr qė tė shoh kėtė pamje... etj., etj,. nė njė nevojė tė pafund tė syve dhe tė pamjeve. Kjo ėshtė absurde.21

    Kjo ėshtė ajo pikėpamja qė i ven materialistėt, qė nuk mbajnė asgjė tjetėr pos materies qė tė jetė e vėrtetė, nė mėdyshje; kujt i takon “syri brenda” qė sheh, qė percepton ēfarė sheh dhe reagon?

    Karl Pribram gjithashtu fokusohet nė kėtė ēėshtje tė rėndėsishme, se kush ėshtė perceptues, nė botėn e shkencės dhe filozofisė:

    Qė nga grekėt, filozofėt kanė menduar rreth “shpirtit” nė makinė, “njeriu i vogėl brenda njeriut tė vogėl”, etj. Ku ėshtė “uni”, qenia qė e pėrdorė trurin? Kush e bėn tė diturit e vėrtetė? Ose, si Shėn Francis nga Assisi thotė: “Ne po kėrkojmė atė qė sheh”.22

    Tani, mendo pėr kėtė gjė: libri qė e ke nė duar, dhoma nė tė cilėn gjendesh, shkurtimisht, tė gjitha imazhet pėrpara teje shihen brenda trurit tėnd. A janė atomet ato qė i shohin kėto imazhe? Atomet e verbėta, tė shurdhėta dhe tė pavetėdijshme? Pse disa atome e kanė kėtė cilėsi derisa tė tjerat nuk e kanė? A pėrbėhen veprimet tona tė tė menduarit, tė kuptuarit, tė mbajturit mend, tė gėzuarit, tė hidhėruarit dhe ēdo gjė tjetėr prej reaksioneve elektrokimike nė mes tė kėtyre atomeve?

    Kur e vrasim mendjen me kėsi lloj pyetjesh, shohim se nuk ka kuptim qė tė shikohet nė vullnetin e atomeve. Ėshtė e qartė se qenia qė sheh, dėgjon, dhe ndien ėshtė njė qenie mbi-materiale. Kjo qenie ėshtė “e gjallė” dhe as nuk ėshtė materie apo shėmbėlltyrė e materies. Kjo qenie lidhet me perceptimet pėrpara saj duke pėrdorur imazhin e trupit tonė.

    Kjo qenie ėshtė “shpirti”.

    Bashkėsia e perceptimeve qė e quajmė “botė materiale” ėshtė njė ėndėrr e shikuar nga ky shpirt. Sikurse trupi qė e kemi dhe bota materiale qė ne e shohim nė ėndrrat tona nuk kanė realitet, gjithashtu edhe gjithėsia qė ne e okupojmė dhe trupin qė e kemi nuk kanė realitet material.

    Qenia e vėrtetė ėshtė shpirti. Materia pėrmban vetėm perceptimet e shikuar nga shpirti. Qeniet inteligjente qė i shkruajnė dhe i lexojnė kėta rreshta nuk janė grumbuj atomesh apo molekulash si dhe reaksione kimike nė mes tyre, por ėshtė “shpirt”.
    #VamosArgentina

  7. #47
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Qenia absolute e vĖrtetĖ

    Tė gjitha kėto fakte na sjellin pėrballė njė ēėshtje shumė tė rėndėsishme. Nėse gjėja qė ne e njohim si botė materiale pėrbėhet vetėm nga perceptimet tė para nga shpirti ynė, atėherė ku ėshtė burimi i kėtyre perceptimeve?

    Nė tė pėrgjigjurit e kėsaj pyetjeje, duhet pasur parasysh ēėshtjen nė vazhdim: materia vetvetiu nuk ka ekzistencė tė vetėqeverisje. Pasi materia ėshtė perceptim, ėshtė diēka “artificiale”. Dmth, ky perceptim duhet tė jetė i shkaktuar nga njė fuqi tjetėr, qė dmth duhet tė jetė i krijuar. Pėrveē kėsaj, ky krijim duhet tė jetė i vazhdueshėm. Nėse nuk ka krijim tė vazhdueshėm dhe tė qėndrueshėm, atėherė krejt ēka ne e quajmė materie do tė zhdukej dhe humbej. Kjo mund tė lidhet me televizionin nė tė cilin piktura shfaqet derisa sinjali tė transmetohet. Pra, kush bėn qė shpirti ynė t’i shoh yjet, tokėn, bimėt, njerėzit, trupat tonė dhe ēdo gjė tjetėr qė shohim?

    Ėshtė shumė evidente se ėshtė njė Krijues, i Cili e ka krijuar tėrė gjithėsinė materiale, e kjo ėshtė, shuma e perceptimeve, dhe vazhdon krijimin e Tij pandėrprerė. Pasi ky Krijues paraqet aq krijim tė mrekullueshėm, Ai sigurisht ka fuqi tė madhe dhe tė pėrhershme.

    Ky Krijues na prezantohet. Ai e ka shpallur Librin dhe pėrmes kėtij Libri e ka pėrshkruar Veten, gjithėsinė dhe arsyen pse ne ekzistojmė.

    Ky Krijues ėshtė Allahu dhe emri i Librit tė Tij ėshtė Kur’ani.

    Faktet se qiejt dhe toka, dmth, gjithėsia nuk ėshtė e qėndrueshme, dhe se prania e tyre ėshtė bėrė e mundur me krijimin e tyre nga Allahu dhe se ato do tė zhduken kur Ai pėrfundon kėtė krijim, shpjegohen nė kėtė ajet:

    All-llahu i mban qiejt dhe tokėn qė tė mos zhduken, e nėse zhduken, s'ka askush pos Tij qė mund t'i mbajė; Ai ėshtė qė nuk ngutet, ėshtė qė falė. (Fatir: 41)

    Siē pėrmendėm nė fillim, disa njerėz nuk kanė kuptim tė vėrtetė mbi Allahun ashtu qė Atė e paramendojnė si qenie qė ėshtė i pranishėm diku nė qiejt dhe qė nuk ndėrhyn nė ēėshtjet e kėsaj bote. Themeli i kėsaj logjike nė tė vėrtetė gjendet nė mendimin se gjithėsia ėshtė njė ndėrtim nga materia dhe Allahu ėshtė “jashtė” kėsaj bote materiale, nė njė vend shumė tė largėt. Nė disa fé tė rreme, besimi nė Allahun ėshtė i kufizuar nė kėtė kuptim.

    Mirėpo, siē konsideruam deri mė tani, materia pėrbėhet vetėm nga ndjenjat. Dhe se qenia e vetme absolute e vėrtetė ėshtė Allahu. Kjo nėnkupton. se ekziston vetėm Allahu; dhe tė gjitha gjėrat pėrpos Tij janė qenie nėn hije. Si pasojė, ėshtė e pamundur qė tė pėrfytyrohet Allahu i ndarė dhe jashtė masės sė materies. Allahu sigurisht ėshtė “gjithkah” dhe i pėrfshinė tė gjithat. Ky realitet shpjegohet nė Kur’an si vijon:

    All-llahu - s'ka zot pos Tij. I Gjalli, Vigjiluesi. Nuk e zė tė koturit, e as gjumi. E Tija ėshtė ē'ka nė qiej dhe ē'ka nė tokė. Kush mund tė ndėrmjetėsojė te Ai, pos me lejen e Tij? Ai e di se ē'po u ndodhė dhe ē'do t'u ndodhė. Dhe asgjė nga dija e Tij nuk mund tė pėrvetėsojnė, pos sa tė dojė Ai. Ndėrsa pushteti i Tij pėrfshin qiejt dhe tokėn. E nuk lodhet duke i ruajtur (mirėmbajtur), ngase Ai ėshtė i Larti, Madhėshtori. (Bekare: 255)

    Qė Allahu nuk kufizohet me hapėsirė dhe qė Ai pėrfshinė ēdo gjė tregohet nė ajetin si vijon:

    Tė All-llahut janė edhe (anėt nga) lindja edhe nga perėndimi, dhe kahėdo qė tė ktheheni, aty ėshtė anė e All-llahut. Vėrtetė, All-llahu ėshtė i gjerė (nė bujari) e i dijshėm. (Bekare: 115)

    Pasi qeniet materiale janė vetėm perceptime, ato nuk mund ta shohin Allahun; por Allahu e sheh materien dhe Ai e ka krijuar atė nė tė gjitha format. Nė Kur’an, kjo tregohet kėshtu: “Tė parėt (e njerėzve) nuk mund ta pėrfshinė Atė, e Ai i pėrfshinė tė parėt.”(En’am: 103)

    Pra, ne nuk mund ta pėrfshijmė (kuptojmė, shohim) qenien e Allahut me sytė tanė, por Allahu plotėsisht neve na ka pėrfshirė brendėsinė tonė, pjesėn e jashtme, shikimet dhe mendimet tona. Nuk mund ta shqiptojmė asnjė fjalė pa e ditur Ai, bile pa dijen e Tij as frymė nuk mund tė marrim.

    Derisa jemi duke i parė kėto perceptime shqisore gjatė jetės sonė, qenia mė e afėrt e jona nuk ėshtė asnjėra nga kėto ndjenja, por Vetė Allahu. Fshehtėsia e ajetit nė vazhdim nė Kur’an zbulon kėtė realitet: “Ne e kemi krijuar njeriun dhe dimė se ē’pėshpėrit ai nė vetvete dhe Ne jemi mė afėr tij se damari (qė rrah) i qafės sė tij. “(Kaf: 16) Kur dikush mendon se trupi i tij ėshtė i pėrbėrė vetėm nga “materia”, ai nuk mund qė tė kuptojė kėtė fakt tė rėndėsishėm. Nėse e merr trurin e tij qė tė jetė “vetvetja”, atėherė vendi ku ai pranon tė jetė ėshtė 20-30 cm larg tij. Mirėpo, kur tė kuptojė se nuk ka asgjė nga ajo qė quhet materie, dhe se ēdo gjė ėshtė vetėm njė imagjinatė, nocionet si jashtė, brenda, larg apo afėr humbin kuptimin e tyre. Allahu e ka pėrfshirė atė dhe Ai ėshtė “skajshmėrisht afėr” tij.

    Allahu e informon njeriun se Ai ėshtė “skajshmėrisht afėr” tyre me ajetin “E kur robėt e Mi tė pyesin ty pėr Mua, Unė jam afėr...” (Bekare: 186). Ajeti tjetėr tregon pėr faktin e njėjtė: “Pėrkujto, kur Ne tė thamė: "Zoti yt ka pėrfshirė (me dijen e Vet) tė gjithė njerėzit...” (Isra: 60).

    Njeriu mashtrohet duke menduar se qenia mė e afėrt e tij ėshtė vetvetja. Allahu, nė tė vėrtetė, ėshtė mė afėr bile edhe se vetė ne. Ai na e ka tėrheqė vėmendjen pėr kėtė gjė nė ajetin: “Pėrse, pra kur arrin shpirti nė fyt, E ju nė atė moment shikoni (se ē'po i ngjet). E Ne jemi mė afėr tek ai se ju, por ju nuk shihni.(Wakia: 83-85). Siē na tregon ajeti, njerėzit janė tė pavetėdijshėm pėr kėtė fakt tė jashtėzakonshėm pasi nuk e shohin me sytė e tyre.

    Nga ana tjetėr, ėshtė e pamundur pėr njeriun, qė nuk ėshtė gjė tjetėr pėrpos njė qenie nga hija qė tė ketė fuqi dhe vullnet tė pavarur nga Allahu. Ajeti “E All-llahu ju krijoi juve edhe atė qė e punoni.”(Saffat: 96) tregon se ēdo gjė qė e pėrjetojmė bėhet nėn kontrollin e Allahut. Nė Kur’an, ky realitet qėndron nė ajetin: “...ti nuk i gjuajte, (nė tė vėrtetė) kur i gjuajte ata, por All-llahu (tė ndihmoi) i gjuajti “(Enfal: 17) ku theksohet se asnjė vepėr nuk ėshtė e pavarur nga Allahu. Pasi qenia njerėzore ėshtė qenie nga hija, ai vetė nuk e bėn aktin e gjuajtjes. Por, Allahu i jep kėsaj qenie nga hija ndjenjėn e vetvetes. Nė realitet, Allahu i bėn tė gjitha veprimet. Nėse dikush i merr veprimet qė i bėn si te vetėt, ai qartė e mashtron vetveten.

    Ky ėshtė realiteti. Dikush mund tė mos dėshiroj qė tė pranoj kėtė dhe mund ta paramendojė vetveten si qenie tė pavarur nga Allahu; por kjo nuk do tė ndryshojė ndonjė gjė. Natyrisht mohimi i tij i pamatur ėshtė prapė brenda vullnetit dhe dėshirės sė Allahut.
    #VamosArgentina

  8. #48
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Ēdo gjė qė posedon ėshtė iluzion i brendshėm

    Siē po shihet qartė, ėshtė fakt logjik shkencor se “bota e jashtme” nuk ka realitet material dhe qė ėshtė koleksion i imazheve pėrherė tė shfaqura shpirtit tonė nga Allahu. Megjithatė, njerėzit nuk e pėrfshijnė, apo mė saktė nuk dėshirojnė qė t’i pėrfshijnė, tė gjitha nė konceptin e “botės sė jashtme”.

    Mendo pėr kėtė ēėshtje sinqerisht dhe me guxim. Do tė kuptosh se shtėpia juaj, mobilet, vetura – qė ndoshta janė blerė para ca kohe, zyra, stolitė, llogaria bankare, gardėroba, bashkėshortja, fėmijėt, kolegėt dhe ēdo gjė qė i ke nė fakt pėrfshihen nė kėtė botė tė jashtme tė imagjinuar qė projektohet tek ti. Ēdo gjė qė sheh, dėgjon, apo nuhat – shkurtimisht – i pranon me pesė shqisat tuaja rreth teje si pjesė e kėsaj “bote tė imagjinuar”: zėri i kėngėtarit tė preferuar, fortėsia e karriges qė je ulur mbi tė, era e parfumit qė tė pėlqen, dielli qė tė mban ngrohtė, lulja me ngjyra tė bukura, zogu duke fluturuar pėrskaj dritares sate, barka motorike duke lėvizur me shpejtėsi mbi ujė, kopshti juaj i pėlleshėm, kompjuteri i juaj qė e pėrdorni nė zyre, apo pajisja hi-fi nė shtėpi qė ėshtė punuar me njė teknologji moderne...

    Ky ėshtė realiteti, pasi bota ėshtė vetėm koleksion i imazheve tė krijuara pėr ta sprovuar njeriun. Njerėzit sprovohen gjatė gjithė jetės sė tyre tė kufizuar me perceptime duke mos pasur realitet. Kėto perceptime janė shfaqur me qėllim si tėrheqėse dhe joshėse. Ky fakt pėrmendet edhe nė Kur’an:

    Njerėzve u ėshtė zbukuruar dashuria ndaj tė kėndshmeve, ndaj grave, djemve e ndaj pasurisė sė grumbulluar nga ari e argjendi, ndaj kuajve tė stolisur, bagėtisė e bujqėsisė. Kėto janė kėnaqėsi tė kėsaj bote, po te All-llahu ėshtė e ardhmja mė e mirė. (Ali-Imran: 14)

    Shumica e njerėzve largohen nga feja e tyre pėr shkak tė lakmisė ndaj pasurisė, grumbullimit tė arit dhe argjendit, dollarėve, stolive, llogarive bankare, kartelave tė kredisė, gardėrobės sė shumtė, veturave tė modeleve tė fundit, shkurtimisht pas tė gjitha formave tė prosperitetit qė ata i kanė apo pėrpiqen qė t’i kenė. Ata pėrqendrohen vetėm nė kėtė botė duke e harruar ahiretin. Ata janė tė mashtruar nga pamja “tėrheqėse dhe e bukura” e jetės sė kėsaj bote, e harrojnė tė falin namazin, tė japin lėmoshė pėr tė varfrit, dhe tė bėjnė ibadet qė tė jenė tė suksesshėm nė ahiret. Pėrkundrazi ata thonė “Kam gjėra pėr tė bėrė”, “kam ideale”, “kam pėrgjegjėsi”, “nuk kam mjaft kohė”, “mė duhet t’i kryej disa punė” dhe “do ta kryej mė vonė”. Ata e jetojnė jetėn e tyre duke kėrkuar prosperitet vetėm nė kėtė botė. Nė ajetin, “Edhe atė qė dinė nga jeta e kėsaj bote, ėshtė dije e cekėt, por ndaj jetės sė pėrjetshme (ndaj Ahiretit) ata janė plotėsisht tė verbėruar (tė pa-interesuar)” (Rum:7), shpjegohet ky botėkuptim i gabuar.

    Faktin qė e kemi shpjeguar nė kėtė kapitull, dmth se ēdo gjė ėshtė imazh, ėshtė shumė i rėndėsishėm pėr nėnkuptimin e tij se i paraqet tė gjitha epshet dhe kufizimet tė pakuptimta. Vėrtetimi i kėtij fakti e bėn tė qartė se ēdo gjė qė njerėzit kanė apo pėrpiqen qė ta kenė – pasurinė tė fituar me lakmi, fėmijė me tė cilėt krenohen, gratė qė ata i konsiderojnė si mė tė afėrtat, miqtė, trupi i tyre i dashur, statuti shoqėror qė ata besojnė tė jetė superior, shkollat qė i kanė kryer, pushimet nė tė cilat kanė kaluar – nuk janė tjetėr pėrveēse iluzion i thjeshtė. Prandaj, e gjithė pėrpjekja, koha e kaluar dhe lakmia, dėshmon kotėsinė.

    Pėr kėtė disa njerėz padashur bėhen tė marrė kur krenohen me pasurinė dhe pronėn apo pėr “jahtet, helikopterėt, kompanitė, fabrikat, ēifligjet, aksionet dhe tokat” e tyre sikur ato tė ekzistojnė nė tė vėrtetė. Kėta njerėz tė pasur qė mburren sa pėr t’u dukur udhėtojnė me jahte, tregojnė veturat e tyre, flasin pandėrprerė pėr pasurinė e tyre, mendojnė se postet e tyre i vėnė ata mė lartė se tė tjerėt dhe mendojnė se ata janė tė suksesshėm pėr tėra kėto gjėra, nė tė vėrtetė duhet qė tė mendojnė se nė ēfarė gjendje do ta gjejnė veten kur tė kuptojnė se suksesi nuk ėshtė asgjė tjetėr pėrpos njė iluzion.

    Kėto pamje janė parė shumė shpesh edhe nėpėr ėndėrr. Nė ėndrrat e tyre, ata gjithashtu kanė shtėpi, vetura tė shpejta, stoli shumė tė ēmuara, tufa dollarėsh, dhe sasi tė mėdha tė arit dhe tė argjendit. Nė ėndrrat e tyre, ata gjithashtu janė nė pozita tė larta, kanė fabrika me mijėra punėtorė, kanė fuqi pėr tė sundojnė mbi shumė njerėz dhe veshėn pėr lakmi tė gjithėve. Sikurse do tė ishte qesharake qė dikush, duke u zgjuar, tė mburret me pasurinė e tij nė ėndėrr, ai do tė jetė po ashtu qesharak pėr mburrjen me imazhet qė ai i sheh nė kėtė botė. Qė tė dyja atė qė e ka parė nė ėndėrr edhe atė qė e ka parė nė kėtė botė janė vetėm imazhe nė mendjen e tij.

    Nė tė njėjtėn mėnyrė, njerėzit qė reagojnė ndaj ngjarjeve qė ata pėrjetojnė nė botė do tė turpėrohen kur tė kuptojnė kėtė realitet. Ata qė pamėshirshėm luftojnė me njėri tjetrin, tėrbohet shpejt, mashtron, merr mito, falsifikon, gėnjen, me lakmi e mban paranė e vet, i bėn keq njerėzve, i rrah dhe i mallkon tė tjerėt, sillet agresivisht, janė plot lakmi pėr zyrė dhe pozitė, janė ziliqarė dhe tregohen, do tė jenė tė turpshėm kur tė kuptojnė se krejt ēfarė kanė bėrė ka qenė vetėm njė ėndėrr.

    Pasi Allahu i krijon tė gjitha kėto imazhe, Poseduesi Pėrfundimtar i tė gjithave do tė jetė vetėm Allahu. Edhe ky fakt theksohet nė Kur’an:

    Vetėm tė All-llahut janė ē'ka nė qiej dhe ē'ka nė tokė. All-llahu ka pėrfshirė ēdo send. (Nisa: 126)

    Ėshtė gabim i madh tė hedhet poshtė feja pėr hir tė pasioneve imagjinare e prandaj tė humbet jeta e pėrjetshme.

    Nė kėtė fazė, njė gjė duhet tė kuptohet. Nuk ėshtė thėnė kėtu se “pasuria, fėmijėt, prona, bashkėshortet, miqtė, pozita qė e keni arritur do tė zhduket herėt a vonė, e prandaj ato nuk kanė kurrfarė kuptimi”, por se “tė gjitha pasuritė qė iu duken se i keni nuk ekzistojnė, por janė vetėm ėndrra qė pėrbėhen nga imazhet qė Allahu t’i tregon qė t’iu sprovojė”. Siē po shihet, ėshtė ndryshim i madh ndėrmjet kėtyre dy thėnieve.

    Edhe pse dikush nuk dėshiron qė tė pranojė kėtė menjėherė dhe i duket se ėshtė mė mirė qė tė mashtrohet duke menduar se ēdo gjė me tė vėrtetė ekziston, nė fund do tė vdesim e ēdo gjė do tė bėhet e qartė nė ahiret kur tė ringjallemi. Nė atė ditė “sheh shumė mprehtė. “ (Kaf: 22) dhe do tė shohim ēdo gjė shumė mė qartė. Sidoqoftė, nėse kemi jetuar duke vrapuar pas qėllimeve imagjinare, ne do tė dėshironim pastaj qė mos tė kishim jetuar kurrė nė kėtė jetė dhe duke thėnė “Ah, sikur tė kishte qenė ajo (vdekja e parė) mbarim i amshueshėm pėr mua. Pasuria ime nuk mė bėri fare dobi. U hoq prej meje ēdo kompetencė imja. “ (Hakka: 27-29).

    Ēfarė duhet tė bėj njeriu i menēur, nga ana tjetėr, ėshtė qė tė pėrpiqet qė tė kuptojė realitetin mė tė madh tė gjithėsisė kėtu nė kėtė botė, derisa ende ka kohė. Pėrndryshe, ai do tė jetojė duke vrapuar pas ėndrrave dhe do tė pėrballet me dėnimin e hidhur nė fund. Nė Kur’an, gjendja pėrfundimtare e kėtyre njerėzve tė cilėt vrapojnė pas iluzioneve (imazheve) nė kėtė botė dhe e harrojnė Krijuesin e tyre, tregohet kėshtu:

    E veprat e atyre qė nuk besuan janė si fatamorganė (nga rrezet e diellit) nė njė shkretinė ku i etshmi mendon se ėshtė ujė derisa kur t'i afrohet atij nuk gjen asgjė, por aty e gjen All-llahun dhe Ai do t'ia japė llogarinė e tij. All-llahu ėshtė i shpejtė nė llogaritje. (Nur: 39)
    #VamosArgentina

  9. #49
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Defektet logjike tė materialistėve

    Prej fillimit tė kėtij kapitulli, ėshtė thėnė qartė se materia nuk ėshtė qenie absolute, siē pohojnė materialistėt, por mė saktė ėshtė njė koleksion i pėrshtypjeve tė shqisave tė krijuara nga Allahu. Materialistėt i rezistojnė kėtij realitet evident, qė e shkatėrron filozofinė e tyre nė mėnyrė ekstreme dogmatike dhe i paraqet si tė pabaza antitezat.

    Pėr shembull, njėra ndėr pėrkrahėsit mė tė mėdhenj tė filozofisė materialiste nė shek. 20, njė marksist i flaktė, George Polizer, e dha “shembullin e autobusit” si “dėshminė mė tė madhe“ mbi ekzistencėn e materies. Sipas Polizerit, filozofėt qė mendojnė se materia ėshtė vetėm perceptim gjithashtu ikin kur ta vėrejnė autobusin qė do t’i shkelė ata dhe kjo ėshtė dėshmi e ekzistimit fizik tė materies. 23


    Kur materialisti tjetėr i famshėm, Johnson, i ėshtė thėnė se materia ėshtė koleksion i perceptimeve, ai “u pėrpoq” qė tė dėshmojė ekzistimin fizik tė gurėve duke i shqelmuar.24

    Shembull i ngjajshėm ėshtė dhėnė edhe nga Friedrich Engels, mentor Politzerit dhe themelues sė bashku me Marksin i materializmin dialektik. Ai shkroi, “nėse ėmbėlsira qė e hamė ėshtė vetėm perceptim, atėherė ajo nuk do tė na e ndalonte urinė tonė.25

    Ka edhe shembuj tė ngjashėm si dhe fjalė fyese si “do ta kuptosh ekzistencėn e materies kur ta hash shuplakėn nė faqe” nė librat e materialistėve tė njohur si Marksi, Engelsi, Lenini e tjerė.

    Ērregullimi nė tė kuptuarit qė lejon tė depėrtojnė shembujt e tillė tė materialistėve ėshtė interpretimin e shpjegimit i tyre i “materies ėshtė perceptim” sikur “materia ėshtė mashtrim me dritė”. Ata mendojnė se perceptimi ėshtė i kufizuar me shikim dhe tė gjitha aftėsitė tjera si prekja kanė lidhje fizike. Autobusi e godet njeriun i bėn ata tė thonė “shiko, autobusi e rroku, pra nuk ėshtė perceptim”. Ata fare nuk e kuptojnė se perceptimet gjatė goditjes, si fortėsia, ndeshja dhe dhimbja, gjithashtu janė tė formuara nė tru.
    #VamosArgentina

  10. #50
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Shembulli i ėndrrave

    Shembulli mė i mirė pėr tė shpjeguar kėtė realitet ėshtė ėndrra. Personi mund tė pėrjetojė ngjarje shumė reale nė ėndėrr. Ai mund tė rrokulliset poshtė shkallėve dhe ta thyej kėmbėn, tė pėrjetoj fatkeqėsi trafiku, tė goditet nga autobusi, apo qė tė han ėmbėlsirė e tė ngopet. Ngjarje tė ngjashme me ato qė i pėrjetojmė nė jetėn tonė tė pėrditshme pėrjetohen edhe nė ėndrra me ndjenjė tė njėjtė bindėse pėr realitetin e tyre, dhe ngjallin ndjenja tė njėjta nė ne.

    Ai qė ėndėrron se ėshtė goditur nga autobusi mund t’i hap sytė nė spital dhe tė jetė prapė nė ėndėrr dhe mund tė kuptojė se ėshtė mbetur i palėvizshėm, por krejt kjo ėshtė vetėm ėndėrr. Ai gjithashtu mund tė ėndėrrojė se ka vdekur nė ndeshje komunikacioni, se engjėjt e vdekjes ia marrin shpirtin dhe se jeta nė ahiret fillon. (Kjo ngjarje e fundit ėshtė pėrjetuar nė tė njėjtėn mėnyrė nė kėtė jetė, e qė sikurse nė ėndėrr, ėshtė njė perceptim.)

    Ky person percepton imazhe e zėra shumė tė qarta, ndjenjėn e fortėsisė, dritėn, ngjyrat dhe ndjenjat tjera qė i pėrngjan pėrjetimit nė ėndėrr. Perceptimet qė ai i pranon nė ėndėrr janė aq natyrale si ato nė jetėn e “vėrtetė”. Ėmbėlsira qė ai e han e ngop atė edhe pse ėshtė vetėm njė perceptim i ndjesisė sė ėndrrės, pasi ngopja ėshtė perceptim i ndjesisė sė ėndrrės. Sidoqoftė nė realitet, ky person gjendet i shtrirė nė atė ēast. Aty nuk ka as shkallė, komunikacion apo autobus qė tė merren parasysh. Personi qė ėndėrron, e pėrjeton ėndrrėn dhe i sheh perceptimet dhe ndjenjat qė nuk ekzistojnė nė botėn e jashtme. Fakti se nė ėndrrat tona, pėrjetojmė, shohim dhe ndjejmė ngjarjet pa lidhje fizike me “botėn e jashtme” tregon qartė se “bota e jashtme” e jetės sonė zgjuar gjithashtu pėrbėhet absolutisht vetėm nga perceptimet.

    Ata qė besojnė nė materializėm, posaēėrisht marksistėt, janė tėrbuar kur iu ėshtė treguar ky realitet, esenca e materies. Ata citojnė shembuj nga arsyetimet sipėrfaqėsore tė Marksit, Engelsit apo Leninit dhe bėjnė deklarata emocionale.

    Sidoqoftė, kėta njerėz duhet pasur nė mend se ata mund tė japin asi lloj deklaratash edhe nė ėndrrat e tyre. Nė ėndrrat e tyre, gjithashtu mund ta lexojnė “Kapitalin”, tė marrin pjesė nė mbledhje, tė pėrleshen me policinė, tė goditėn nė kokė, tė ndjejnė dhimbje nė plagėt e tyre. Kur tė pyetėn nė ėndėrr, ata mendojnė se ēfarė kanė ėndėrruar gjithashtu pėrbėhet nga “materia absolute”, ashtu siē supozojnė se gjėrat qė i shohin kur janė zgjuar janė “materie absolute”. Sidoqoftė, nė ėndėrr apo zhgjėndėrr, krejt ēfarė shohim, pėrjetojmė apo ndjejnė janė vetėm perceptime.


    BOTA NĖ ĖNDRRA

    Pėr ty, realiteti ėshtė krejt ēfarė mund tė prekėsh me dorė dhe shohėsh me sy. Nė ėndėrr mund tė “prekėsh me dorė dhe shohėsh me sy”, por nė realitet, pra nuk as dorė as sy, apo diēka ēfarė mund t’a prekėsh apo shohėsh. Nuk ka realitet material qė bėn qė kėto gjėra tė ndodhin pėrpos nė trurin tėnd. Thjesht vetėm je mashtruar.

    Ēfarė e ndanė jetėn e vėrtetė nga ėndrra? Pėrfundimisht, tė dy format e jetės janė vetėm nė trurin tonė. Nėse do tė kishim pasur mundėsi tė jetojmė pa brenga gjatė ėndėrrimit, njejtė mund tė ishte edhe nė botėn tanė tė zgjuar. Kur zgjohemi nga ėndrra, nuk ėshtė e palogjikshme qė tė thuhet se ne kemi hyrė nė njė endėrr mė tė gjatė tė quajtur “jeta e vėretė”. Arsyeja qė ne e konsiderojmė tė bukur ėndrrėn dhe botėn “tė vėrtetė” ėshtė vetėm si produkt i paragjykimeve dhe zakoneve tona personale. Kjo sugjeron se ne ndoshta mund tė zgjohemi nga jeta e kėsaj bote, tė cilėn jemi duke e jetuar mu tani, ashtu siē zgjohemi prej ėndrrės.
    #VamosArgentina

  11. #51
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Shembulli i lidhjes sė nervave nė mėnyrė paralele

    Tė paramendojmė ndeshjen me automobil tė dhėnė nga Politzer nė tė cilėn ai foli pėr dikė qė e kishte goditur vetura. Nėse nervat e personit tė goditur nga vetura qė lėvizin nga pesė shqisat e tij deri tek truri, do t’i lidheshim me njė person tjetėr, p.sh. trurin e Politzerit, me lidhje paralele, nė momentin kur vetura e godit personin, do ta godiste po nė tė njėjtėn kohė edhe Politzerin duke ndenjur nė shtėpi. Tė gjithat ēfarė e ka ndier personi gjatė aksidentit do tė pėrjetonte edhe Politzeri, sikurse kėnga e njėjtė e dėgjuar nga dy altoparlantė tė ndryshėm tė lidhur me magnetofonin e njėjtė. Politzeri do tė ndjente, shihte dhe pėrjetonte frenimin e autobusit, prekjen e autobusit nė trupin e tij, imazhet e krahut tė thyer dhe gjakun, thyerjet, imazhet e hyrjes sė tij nė dhomėn e operacionit, fortėsinė e gipsit si dhe pafuqinė e krahut tė tij.

    Ēdo njeri tjetėr i lidhur paralel me nervat e kėtij njeriu do tė pėrjetonte aksidentin sikurse Politzeri qė nga fillimi gjer nė fund. Nėse i aksidentuari do tė binte nė komė, tė gjithė do tė binin nė komė. Pėrveē kėsaj, nėse tė gjitha perceptimet qė kanė lidhje me aksident tė regjistroheshin nė ndonjė aparat dhe nėse tė gjitha kėto perceptime do t’i transmetoheshin njė personi duke e pėrsėritur, atėherė edhe autobusi do tė godiste kėtė person shumė herė.

    Pra, cili nga autobusėt qė kanė goditur kėta njerėz ėshtė i vėrtetė? Filozofia materialiste nuk ka pėrgjigje tė qėndrueshme pėr kėtė pyetje. Pėrgjigja e drejtė ėshtė se ata tė gjithė kanė pėrjetuar aksidentin me tė gjitha detajet vetėm nė mendjen e tyre.

    Principi i njėjtė aplikohet edhe tek shembujt me ėmbėlsirėn dhe gurin. Nėse nervat e organeve shqisore tė Engelsit, i cili do tė ndjente ngopjen dhe plotėsinė e ėmbėlsirės nė barkun e tij pas ngrėnies sė ėmbėlsirės, do tė ishin tė lidhur me trurin e personit tjetėr nė mėnyrė paralele, edhe ai person do tė ndihej i ngopur kur Engelsi do tė hante ėmbėlsirėn dhe tė ngopej. Nėse nervat e Johnsonit, i cili ndien dhembjen nė kėmbėn e tij nėse e shqelmon gurin, tė ishin tė lidhur paralelisht me personin tjetėr, ai person do ta ndiente dhembjen e njėjtė.

    Pra, cila ėmbėlsirė apo cili gur ėshtė i vėrtetė? Filozofia materialiste prapė ėshtė e mangėt qė tė jap pėrgjigje tė duhura nė kėtė pyetje. Pėrgjigja korrekte dhe e duhur e kėsaj pyetje ėshtė: tė dy, Engelsi dhe personi i tjetėr qė ka ngrėnė ėmbėlsirėn nė mendjen e tyre dhe janė ngopur; tė dy, Johnsoni dhe personi tjetėr kanė pėrjetuar njėjtė shkelmimin e gurit nė mendjen e tyre.

    Ta bėjmė njė ndryshim nė shembullin qė e dhamė pėr Politzer: t’i lidhim nervat e njeriut tė goditur nga autobusi nė trurin e Politzerit dhe nervat e Politzerit qė ėshtė ulur nė shtėpinė e tij nė trurin e njeriut qė ėshtė goditur me autobus. Nė kėtė rast, Politzeri do tė mendonte se ėshtė goditur nga autobusi edhe pse ėshtė duke ndenjur nė shtėpinė e tij. Njeriu qė nė tė vėrtetė ėshtė goditur nga autobusi kurrė nuk do ta ndjejė efektin e aksidentit dhe do tė mendonte se ai ėshtė duke ndenjur nė shtėpinė e Plitzerit. Logjika e njėjtė mund tė aplikohet edhe me shembujt e ėmbėlsirės dhe gurit.

    Siē po shohim, nuk ėshtė e mundur qė njeriu tė ēlirohet nga shqisat e tij dhe tė lirohet plotėsisht. Nga ky kėndvėshtrim, shpirti i njeriut mund t’u ekspozohet tė gjitha llojeve tė paraqitjeve tė ngjarjeve fizike edhe pse nuk ka trup fizik dhe ekzistim material dhe i mungon pesha materiale. Nuk ėshtė e mundur pėr njė njeri qė tė kuptojė kėtė pasi ai mendon se imazhet tri-dimenzionale janė tė vėrteta dhe ėshtė i sigurt nė ekzistimin e tyre pasi, si ēdonjėri, varet nga perceptimet qė i pėrjeton pėrmes organeve tė veta shqisore.

    Filozofi i njohur britanik David Hume i shpreh mendimet e veta nė lidhje me kėtė fakt:

    Tė flasim sinqerisht, kur pėrfshijė veten nė atė qė unė e quaj “vetja”, ēdoherė has me njė perceptim tė veēantė qė i pėrket tė nxehtės apo tė ftohtės, dritės apo hijes, dashurisė apo urrejtjes, tė hidhurės apo tė ėmblės apo ndonjė pėrfytyrim tjetėr. kurrė nuk mund ta kap veten pa ndonjė perceptimit, dhe kurrė nuk mund tė vėrej ndonjė gjė pėrveē perceptimit. 26
    #VamosArgentina

  12. #52
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Formimi i perceptimeve nė tru nuk ėshtė filozofi, por fakt shkencor

    Materialistėt pohojnė se ēfarė thamė deri mė tani ėshtė njė pikėpamje filozofike. Sidoqoftė, konsiderimi se “bota e jashtme”, siē e quajtėm ne, ėshtė njė koleksion i perceptimeve nuk ėshtė ēėshtje filozofike por thjeshtė njė fakt shkencor. Se si formohen imazhet dhe ndjenjat nė tru nė detaje mėsohet nė shkollat e medicinės. Kėto fakte, tė dėshmuara nė shek. 20-tė nga shkenca e nė veēanti nga fizika, qartė tregon se materia nuk ka realitet absolut dhe kėshtu, nė njėfarė mėnyre, ēdonjėri ėshtė duke e shikuar “monitorin nė trurin e vet”.

    Ēdokush qė beson nė shkencė, pavarėsisht se a ėshtė ateist, budist apo dikush qė mban ndonjė pikėpamje tjetėr, duhet qė tė pranojė kėtė fakt. Materialisit mund tė mohojė ekzistencėn e Krijuesit por nuk mund tė mohon kėtė fakt shkencor.

    Paaftėsia e Karl Marxit, Friederich Engelsit, Georges Politzerit dhe tė tjerėve qė tė kuptojnė kėtė fakt aq tė thjeshtė dhe evident ėshtė befasues ende, edhe pse niveli i njohurive shkencore nga koha e tyre ishte ndoshta e pamjaftueshme. Nė kohėn tonė, shkenca dhe teknologjia kanė pėrparuar shumė dhe zbulimet e kohėve tė fundit bėn qė ky fakt tė kuptohet shumė mė lehtė. Materialistėt, nga ana tjetėr, janė tė mbushur me frikė nga mundėsia e kuptimit tė kėtij fakti, bile edhe pjesėrisht, dhe duke e kuptuar se kjo nė mėnyrė definitive e shkatėrron filozofinė e tyre.
    #VamosArgentina

  13. #53
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Frika e madhe e materialistėve

    Pėr pak kohė, asnjė pėrgjigje substanciale nuk ka ardhur nga qarqet materialiste turke nė lidhje me kėtė temė qė ėshtė shtjelluar nė kėtė libėr, dmth, faktin se materia ėshtė vetėm njė perceptim. Kjo na jap njė pėrshtypje se qėllimi ynė nuk ėshtė bėrė tėrėsisht i qartė dhe se nevojitet sqarim i mėtutjeshėm. Sidoqoftė, edhe mė pėrpara, ėshtė zbuluar se materialistėt ndihen mjaft tė shqetėsuar pėr popullaritetin e kėsaj teme dhe ndiejnė frikė tė madhe pėr kėtė gjė.

    Pėr njė kohė, materialistėt me tė madhe shfaqnin frikėn dhe panikun e tyre nė publikimet, konferencat dhe panelet e tyre. Fjalimet e tyre tė pashpresa dhe shqetėsuese bėn tė kuptohet se ata lėngojnė nga kriza tė rėnda intelektuale. Rrėnimi shkencor i teorisė sė evolucionit, qė ishte e ashtuquajtura bazė e filozofisė sė tyre, u kishte ardhur si goditje e madhe. Tani, ata e kuptojnė se kanė filluar ta humbin vetė materien, qė ėshtė shtyllė mė kryesore pėr ta sesa darvinizmi, dhe se janė duke pėrjetuar goditje edhe mė tė madhe. Ata deklaruan se kjo ēėshtje ėshtė “kėrcėnimi mė i madh” pėr ta dhe se kjo krejtėsisht e “shkatėrron fabrikėn e tyre kulturore”.

    Njėri prej atyre qė e shprehu mė haptazi frikėn dhe panikun qė ndjehet nė qarqet materialiste ishte Renan Pekunlu, njė akademik dhe shkrimtar i revistės Bilim ve Utopya (Shkenca dhe utopia) qė ėshtė menduar se e ka detyrėn pėr ta mbrojtur materializmin. Nė artikujt e tij nė “Shkenca dhe Utopia” dhe nė panelet qė ai ka marrė pjesė, ai prezantoi librin “Gjunjėzimi i evolucionit” nga Harun Yahya si kėrcėnim numėr njė ndaj materializmit. Ēfarė e shqetėsoi Pekunlun bile edhe mė shumė sesa kapitujt qė zhvlerėsojnė darvinizmi, ishte pjesa qė jeni duke e lexuar tani. Pėr lexuesit dhe publikun e vet, qė sė fundi ishin shumė tė paktė, Pekunlu solli porosinė “mos e leni vetveten qė tė entuziazmoheni me sugjerimin e idealizmit por mbani besimin nė materializėm”. Ai e citoi Leninin, udhėheqėsin e revolucionit tė pėrgjakshėm komunist nė Rusi, si referim. Duke kėshilluar ēdonjėrin qė tė lexojnė librin e tij tė para njė shekulli “Materializmi dhe empiriokriticizmi”, Pekunlu pėrsėriti kėshillat e Leninit, “mos mendoni pėr kėtė ēėshtje, ose pėrndryshe do tė humbni rrugėn e materializmit dhe do tė merreni pastaj me religjion”. Nė njė artikull qė shkroi pėr revistėn e lartshėnuar, ai citoi Leninin:

    Nėse njėherė e mohoni realitetin objektiv, qė na jepet me anėn e shqisave, menjėherė do tė humbni armėn kundėr fideistėve (mbrojtėsve tė fesė), ngase keni rrėshqitur nė agnosticizėm apo subjektivizėm – dhe kjo ėshtė e tėra qė fideizmi kėrkon. Vetėm njė herė po tė biesh nė grackė, mė nuk ka rrugėdalje. Dhe mashistėt tanė tė gjithė janė rėnė nė grackėn e idealizmit, nė njė fideizėm tė dobėsuar dhe tė holluar; janė zėnė nė grackėn qė nga momenti kur morėn “shqisat” jo sikur njė imazh i botės sė jashtme por njė “element” special. Janė shqisa tė askujt, mendje e askujt, shpirt i askujt, vullnet i askujt. 27

    Kėto fjalė qartė tregojnė se fakti tė cilin, Lenini, nė panik, e kuptoi dhe dėshironte qė t’ua largonte nga mendja e tij dhe tė “shokėve” tė tij, gjithashtu nė tė njėjtėn mėnyrė i shqetėson edhe materialistėt e sotėm. Sidoqoftė, Pekunlu dhe materialistėt tjerė vuajnė nga ankthi edhe mė i madh; pasi ata e dinė se ky fakt tani ėshtė duke ardhur mė shumė nė shprehje, mė sigurt dhe mė bindės sesa para 100 vjetėsh. Pėr herė tė parė nė historinė botėrore kjo temė ėshtė shpjeguar nė mėnyrė aq tė pafrenueshme.

    Megjithatė, piktura e pėrgjithshme ėshtė se numėr i madh i shkencėtarėve materialistė ende marrin qėndrim sipėrfaqėsor kundėr kėtij fakti se ”materia nuk ėshtė asgjė tjetėr pėrpos njė iluzion”. Ēėshtja e shpjeguar nė kėtė kapitull ėshtė njėra ndėr temat mė tė rėndėsishme dhe mė ngacmuese qė dikush mund tė ndeshet nė jetėn e vet. Nuk ka shans qė mė pėrpara tė jenė pėrballur me temė kaq kritike. Ende, reagimet e kėtyre shkencėtarėve apo sjelljet e tyre filozofike nė fjalimet dhe artikujt e tyre lėnė tė kuptohet se sa i cektė dhe sipėrfaqėsor ėshtė tė kuptuarit e tyre.

    Reagimet e disa materialistėve nė lidhje me ēėshtjen e debatuar kėtu tregon se besnikėria e tyre ndaj materializmit ka shkaktuar njė lloj dėmtimi tė logjikės sė tyre. Pėr kėtė arsye, ata janė shumė larg tė kuptuarit tė ēėshtjes. P.sh., Alaattin Senel, gjithashtu njė akademik dhe shkrimtar pėr revistėn periodike “Shkenca dhe Utopia”, shfaqi mendim tė ngjashėm sikurse Pekunlu duke thėnė: “Harroje gjunjėzimin e darvinizmit, kjo ėshtė temė qė vėrtetė kėrcėnon”. Duke kuptuar se filozofia e vet nuk ka bazė, ai bėri kėrkesa si “dėshmo se ēfarė je duke folur!”. Ēfarė ėshtė mė interesant, ky shkrimtar duke shkruar ka zbuluar se ai nuk mund ta kuptoj kėtė fakt, ēfarė ai e konsideron si rrezik.

    P.sh., nė artikullin qė ai foli ekskluzivisht pėr kėtė ēėshtje, Seneli pranon se bota e jashtme perceptohet nė tru si imazh. Sidoqoftė, ai pastaj vazhdon me pohimin se imazhet ndahen nė dy pjesė: ato qė kanė lidhje fizike dhe ato qė nuk kanė, e se imazhet qė janė tė lidhura me botėn e jashtme kanė lidhje fizike. Pėr tė mbėshtetur kėtė pohim, ai jep “shembullin e telefonit”. Nė pėrmbledhje ai shkruan: “Nuk e di se imazhet nė trurin tim a kanė apo jo lidhje me botėn e jashtme, por e njėjta gjė vlen kur flas me telefon. Kur tė flas nė telefon, nuk e shoh fytyrėn e bashkėbiseduesit por kjo bisedė konfirmohet kur mė vonė e shoh sy mė sy.” 28

    Me kėto fjalė, autori nė tė vėrtetė mendon: “Nėse kemi dyshim nė perceptimet tona, ne mund tė shikojmė nė vetė materien dhe tė verifikojmė realitetin e saj.” Sidoqoftė, kjo ėshtė ide e gabuar evidente pasi ėshtė e pamundur qė ne tė arrijmė vetė materien. Ne kurrė nuk do tė mund tė dalim nga mendja jonė dhe tė dimė se ēfarė ėshtė “pėrjashta”. Edhe nėse zėri nė telefon ka apo jo lidhje me materien mund tė konfirmohet nga personi nga skaji tjetėr. Sidoqoftė, ky konfirmim ėshtė gjithashtu imazh, qė pėrjetohet nė mendje.

    Kėta njerėz edhe nė ėndrrat e tyre pėrjetojnė gjėra tė ngjashme. P.sh., Senel mund tė shoh edhe nė ėndėrr qė ėshtė duke biseduar nė telefon dhe mandej tė konfirmohet nga bashkėbiseduesi. Pekunlu mundet qė nė ėndrrėn e vet tė ndiej veten “tė kėrcėnuar” dhe t’i kėshillojė njerėzit e vet qė tė lexojnė libra tė vjetėr tė Leninit. Megjithatė, pavarėsisht se ēfarė bėjnė, kėta materialistėt kurrė nuk mund tė mohojnė se ngjarjet qė kanė pėrjetuar dhe njerėzit me tė cilėt kanė biseduar nė ėndėrr nuk janė asgjė pos perceptime.

    Kush, pra, do tė konfirmojė se imazhet nė tru kanė korrelacion apo jo? Qeniet hije nė tru? Padyshim, ėshtė e pamundur pėr materialistėt qė tė gjejnė burim tė informatave qė mund tė japin tė dhėna nė lidhje me botėn e jashtme jashtė trurit dhe qė t’i konfirmojė ato.

    Tė pranuarit se tė gjitha perceptimet formohen nė tru, por edhe supozimi se mund “tė dilet” nga kjo dhe tė konfirmuarit e perceptimeve nga bota e jashtme reale zbulon se kapaciteti intelektual i personi ėshtė i kufizuar dhe se arsyeja e tij ėshtė e shtrembėruar.

    Sidoqoftė, ēdo njeri me nivel normal tė tė kuptuarit dhe tė arsyetimit shumė lehtė mund t’i kuptoj kėto fakte. Ēdo njeri i paanshėm e di, nė lidhje me atė ēfarė thamė deri mė tani, se ėshtė e pamundur pėr tė qė me shqisat e tij tė testojė ekzistimin e botės sė jashtme. Por, siē duket bindja e verbėr ndaj materializmit e shtrembėron kapacitetin racional tė njerėzve. Pėr kėtė arsye, materialistėt e sotėm shfaqin disa tė metat logjike nė gjykimin e tyre sikurse mentorėt e tyre qė u munduan qė tė “dėshmojnė” ekzistimin e materies me shkelmim e gurit apo me ngrėnien e ėmbėlsirave.

    Gjithashtu duhet thėnė se kjo nuk ėshtė situatė mahnitėse, pasi paaftėsia pėr tė kuptuar ėshtė tipar i zakonshėm i tė gjithė jobesimtarėve. Nė Kur’an, Allahu veēanėrisht thotė se ata janė “popull qė nuk kupton “ (Maide:58)
    #VamosArgentina

  14. #54
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Materialistėt kanė rėnė nė kurthin mė tė madhe nė histori

    Atmosfera e panikut qė qėndron nėpėr qarqet materialiste nė Turqi, qė ne i kemi pėrmendur vetėm disa shembuj, tregon se materialistėt pėrballohen me njė disfatė tė plotė, qė kurrė mė parė nuk e kanė pėrjetuar nė histori. Qė materia ėshtė vetėm njė perceptim ėshtė dėshmuar nga shkenca moderne dhe ėshtė parashtruar nė mėnyrė shumė tė qartė, tė hapur dhe efektive. Mbetet vetėm qė materialistėt tė shohin dhe tė pranojnė shembjen e tėrė botės materiale nė tė cilėt ata besojnė verbėrisht dhe nė tė cilėn mbėshtetėn.

    Mendimi materialist ka ekzistuar ēdoherė gjatė rrjedhės historike tė njerėzimit. Duke qenė shumė tė sigurt nė vetvete dhe nė filozofinė qė besojnė, ata u ngritėn kundėr Allahut i Cili i ka krijuar. Skenari qė ata formuluan thotė qė materia nuk ka as fillim e as fund, dhe e gjithė kjo nuk ka mundėsi tė ketė Krijues. Pėr shkak tė arrogancės sė tyre, ata mohuan Allahun dhe u strehuan tek materia, qė ata besojnė se ka ekzistencė reale. Ata ishin aq tė bindur nė filozofinė e tyre saqė kurrė nuk menduan se ndonjėherė do tė jetė mundshme tė shtrohet njė shpjegim qė dėshmon tė kundėrtėn.

    Kjo ėshtė arsyeja pse faktet e treguara nė kėtė libėr nė lidhje me natyrėn e vėrtetė tė materies i befasoi aq shumė kėta njerėz. Ajo qė ėshtė treguar kėtu ka shkatėrruar bazėn e themelit tė filozofisė sė tyre dhe nuk ka lėnė vend pėr diskutime tė mėtutjeshme. Materia, nė tė cilėn ata i bazojnė tėrė mendimet, jetėt, arrogancėn dhe mohimin u zhdukėn pėrnjėherėsh. Si mund tė ekzistojė materializmi kurse materia jo?

    Njėra prej cilėsive tė Allahut ėshtė planifikimi i Tij kundėr jobesimtarėve. Kjo thuhet nė ajetin “Ata bėnin plane, e All-llahu i asgjėsonte, se All-llahu ėshtė mė i miri planifikues. “ (Enfal: 30)

    Allahu i ka vėrė nė kurth materialistėt duke i bėrė qė tė mendojnė se materia ekziston dhe, duke e bėrė kėtė, i poshtėroj ata nė mėnyrė tė paparė. Materialistėt mendonin se pasuria, statusi e posti i tyre, shoqėria qė i takonin, e tėrė bota dhe ēdo gjė tjetėr ekziston me tė vėrtetė dhe u bėnė arrogantė ndaj Allahut duke u mbėshtetur nė kėto. Ata e kundėrshtuan Allahun duke qenė mburracak dhe me mosbesim tė shtuar. Derisa e bėnin kėtė ata krejtėsisht mbėshteteshin nė materie. Prandaj, ata kanė mungesė tė tė kuptuarit sa qė nuk menduan se Allahu ėshtė gjithkah rreth tyre. Allahu tregon gjendjen nė tė cilėn jobesimtarėt janė drejtuar si rezultat i mendje-trashėsisė sė tyre:

    A mos po tė kurdisin ndonjė kurth, po ata qė nuk besuan bijnė vetė nė kurth. (Tur: 42)

    Kjo sigurisht ėshtė edhe humbja mė e madhe e tyre nė histori. Duke u bėrė arrogant, materialistėt kanė qenė tė mashtruar dhe kanė vuajtur humbje serioze nė luftėn qė ata kryenin kundėr Allahut duke sjellė diēka monstruoze kundėr Tij. Ajeti “ Dhe ashtu (sikurse nė Mekė) nė ēdo qytet kemi bėrė kriminelėt e tij pari, nė mėnyrė qė tė bėjnė dredhi nė tė, por nuk mashtrojnė tjetėr kė pos veten e tyre dhe prapėseprapė nuk kuptojnė.“ (En’am: 123) tregon se sa tė pavetėdijshėm janė kėta njerėz qė u ngritėn kundėr Krijuesit tė tyre, dhe si do tė pėrfundojnė. Nė ajetin tjetėr fakti i njėjtė tregohet kėshtu:

    Ata pėrpiqen ta mashtrojnė All-llahun dhe ata qė besuan, po nė tė vėrtetė ata nuk mashtrojnė tjetėr, pos vetvetes, por ata nuk e hetojnė. (Bekare: 9)

    Derisa jobesimtarėt pėrpiqen tė mashtrojnė, ata nuk e kuptojnė njė fakt shumė tė rėndėsishėm qė ėshtė theksuar me fjalėt “po nė tė vėrtetė ata nuk mashtrojnė tjetėr, pos vetvetes, por ata nuk e hetojnė” nė kėtė ajet. Ky ėshtė fakti se ēdo gjė qė ata pėrjetojnė ėshtė njė fantazim i dizajnuar qė tė perceptohet nga ata, dhe tė gjitha mashtrimet qė ata shpikin janė vetėm imazhe tė formuara nė trurin e tyre sikurse ēdo lloj veprimi qė ata e bėjnė. Marrėzia e tyre i ka bėrė qė tė harrojnė se ata janė vetėm me Allahun, e prandaj, ata janė zėnė nė kurth nė planet e tyre tinėzare.

    Jo mė pak se jobesimtarėt qė jetuan mė parė, ata qė jetojnė sot pėrballen me njė realitet qė do tė shkatėrrojė planet e tyre tinėzare nė themel. Me kėtė ajet “ ... s'ka dyshim se intriga e djallit ėshtė e dobėt” (Nisa: 76), Allahu thotė se kėto mashtrime janė tė dėnuara qė tė mbarojnė ditėn qė janė kurdisur. Ai u jap lajme tė mira besimtarėve me kėtė ajet “...dinakėria e tyre nuk do t'u dėmtojė aspak.”(Ali Imran: 120)

    Nė njė ajet tjetėr Allahu thotė: “E veprat e atyre qė nuk besuan janė si mirazh nė njė shkretinė ku i etshmi mendon se ėshtė ujė derisa kur t'i afrohet atij nuk gjen asgjė.” (Nur: 39). Edhe materializmi, bėhet njė “mirazh” pėr mohuesit sikurse qėndron nė kėtė ajet; kur kėrkojnė mbėshtetje nga ajo, ata do tė shohin se kjo krejt ka qenė iluzion. Allahu mund t’i mashtrojė ata me gjėra tė tilla si mirazhi, dhe t’i ēorientoj nė perceptimin e tėrė kėtij koleksion tė imazheve si tė vėrtetė. Tė gjithė ata njerėz “eminentė”, profesorė, astronomė, biologė, fizikanėt dhe tė gjithė tė tjerėt pa marrė parasysh postin e tyre janė tė mashtruar thjeshtė sikur fėmijėt, dhe janė tė poshtėruar pasi morėn materien si zot tė tyrin. Duke supozuar koleksionin e imazheve si absolute, ata e bazuan filozofinė dhe ideologjinė e tyre nė tė, duke u pėrfshirė nė debate serioze, dhe adoptuan tė ashtuquajturėn ligjėratė “intelektuale”. Ata bindėn vetveten se janė mjaft tė menēur qė tė ofrojė njė argument mbi tė vėrtetėn e gjithėsisė dhe ēka ėshtė mė e rėndėsishme, tė polemizojnė pėr Allahun me inteligjencėn e tyre tė kufizuar. Allahu shpjegon gjendjen e tyre nė ajetin e mėposhtėm:

    E, ata (jobesimtarėt) i kurdisėn njė dredhi, All-llahu iu kundėrvu dredhisė sė tyre, All-llahu ėshtė asgjėsuesi mė i fuqishėm kundėr atyre qė bėjnė dredhi. (Ali Imran: 54)

    Ndoshta mund t’i iket disa dredhive; sidoqoftė, ky plan i Allahut kundėr jobesimtarėve ėshtė aq i vendosur saqė ėshtė e pamundur qė t’i iket. Pa marrė parasysh se ēfarė bėjnė apo kujt i kėrkojnė ndihmė, ata nuk mund tė gjejnė ndihmues tjetėr pos Allahut. Siē na informon Allahu nė Kur’an, “...dhe pos All-llahut nuk do t'i gjejnė vetes as mbrojtės as ndihmės. “ (Nisa: 173)

    Materialistėt kurrė nuk pritėn qė tė bien nė kurth tė tillė. Duke i pasur tė gjitha mjetet e shek. 20-tė nė kontroll, ata menduan se mund tė bėhen kokėfortė nė mohimin e tyre dhe t’i tėrheqin njerėzit nė mosbesim. Allahu nė Kur’an e shpjegon kėtė mendėsi tė pėrhershme tė jobesimtarėve dhe pėrfundimin e tyre:

    Ata pėrgatiten njė kurth e Ne ua shpėrblyem kurthin duke mos e hetuar ata. Pra, vėshtro se ēfarė ishte pėrfundimi i dredhisė sė tyre. Nė tė vėrtetė, Ne zhdukėm tė gjithė ata dhe popullin e tyre. (Neml: 50-51)

    Kjo, nė nivel tjetėr, ėshtė ēfarė ajetet nėnkuptojnė: materialistėt janė bėrė qė tė kuptojnė se ēdo gjė qė posedojnė nuk ėshtė asgjė tjetėr veēse njė iluzion, e prandaj ēdo gjė qė kanė ėshtė shkatėrruar. Derisa ata i vėzhgojnė pasuritė, fabrikat, arin, dollarėt, fėmijėt, gratė, shokėt, pozitėn dhe statusin dhe trupin e tyre, tė cilat i besojnė se ekzistojė, duke u rrėshqitur nga duart, ata janė tė “shkatėrruar”, siē thuhet nė ajetin e 51-tė tė sures Neml. Nė kėtė pikė ata nuk janė mė entitete materiale por vetėm shpirtra.

    Padyshim, tė kuptuarit e kėsaj tė vėrtetėn ėshtė gjendja mė e vėshtirė pėr materialistėt. Fakti qė ēdo gjė qė kanė ėshtė vetėm njė iluzion ėshtė i barasvlershėm, siē thonė ata, me “vdekjen para vdekjes” nė kėtė botė.

    Ky fakt i lė vetėm me Allahun. Me ajetin “Ti, mė le Mua dhe atė qė e krijova tė vetmuar.” (Mudeththir: 11) Allahu na pėrkujton qė tė kemi nė mendje faktin se ēdo njeri, nė tė vėrtetė, ėshtė i vetmuar nė praninė e Tij. Ky fakt i mrekullueshėm pėrsėritet nė shumė ajete tjera:

    Nė tė vėrtetė ju na erdhėt njė nga njė (tė vetmuar), ashtu si ju krijuam sė pari; keni lėnė prapa shpinės atė qė u patėm dhėnė... (En’am: 94)

    Dhe nė ditėn e kiametit secili do t'i paraqitet Atij i vetmuar. (Merjem: 95)

    Kjo, nė nivel tjetėr, ėshtė ēfarė tregojnė ajetet: ata qė marrin materien si zot tė tyrin rrjedhin nga Allahu dhe do t’i kthehen Atij. Ata do t’i nėnshtrojnė vullnetin e tyre Allahut me apo pa dėshirėn e tyre. Tani presin Ditėn e Gjykimit kur ēdokush do tė thirret pėr tė dhėnė llogarinė e vet, pa marrė parasysh se a janė tė gatshėm qė ta kuptojnė.
    #VamosArgentina

  15. #55
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Konkluzioni

    Tema qė e sqaruam deri mė tani ėshtė njėra ndėr tė vėrtetat mė tė mėdha qė ndonjė herė do tė dėgjosh nė jetėn tėnde. Dėshmia se e gjithė bota materiale nė tė vėrtetė ėshtė njė “imazh”, kjo ēėshtje ėshtė ēelės pėr tė kuptuar ekzistencėn e Allahut dhe krijimin e Tij si dhe tė kuptuarit se Ai ėshtė qenie e vetme absolute.

    Njeriu qė e kupton kėtė ēėshtje vėren se bota nuk ėshtė njė vend ku shumica e njerėzve mendojnė se ėshtė. Bota nuk ėshtė njė vend absolut me ekzistencė tė vėrtetė siē supozohej nga ata qė bredhin pa qėllim tė caktuar nėpėr rrugė, rrahėn nėpėr kafene, tregohen nėpėr kafene luksoze, mburren me pasurinė qė kanė apo ata qė ia kushtojnė jetėn e tyre qėllimeve boshe. Bota ėshtė vetėm njė koleksion i perceptimeve, njė iluzion. Tė gjithė njerėzit qė i kemi cituar mė lart janė vetėm hije qė i shikojnė kėto perceptime nė mendjen e tyre; e akoma, nuk janė tė vetėdijshėm pėr kėtė.

    Ky koncept ėshtė shumė i rėndėsishėm pasi minon filozofinė materialiste e cila mohon ekzistencėn e Allahut dhe bėn atė qė tė dėshtojė. Kjo ėshtė arsyeja pse materialistėt si Marxi, Engelsi dhe Lenini ndjen panikun, u zemėruan dhe i paralajmėruan pėrkrahėsit e tyre “qė mos tė mendojnė” nė lidhje me kėtė koncept kur tė flitet pėr tė. Kėta njerėz janė me aq tė meta mentale qė nuk munden as tė kuptojnė se perceptimet formohen brenda trurit. Ata mendojnė se bota qė e shohin nė trurin e tyre ėshtė “bota e jashtme” e nuk mund tė kuptojnė dėshminė e qartė qė tregon tė kundėrtėn.

    Kjo pavetėdije ėshtė rezultat i menēurisė sė pakėt qė Allahu iu ka dhėnė jobesimtarėve. Siē thotė Allahu nė Kur’an jobesimtarėt “kanė zemra qė me to nuk kuptojnė, ata kanė sy qė me ta nuk shohin dhe ata kanė veshė qė me ta nuk dėgjojnė. Ata janė si kafshėt, bile edhe mė tė humbur, tė tillėt janė ata tė marrėt. “ (A’raf: 179)

    Mund tė hulumtosh pas kėsaj pike duke pėrdorur tė menduarit tuaj personal. Pėr kėtė gjė, duhet qė tė koncentrohesh, pėrkushto vėmendjen dhe mendo thellė pėr mėnyrėn se si i sheh objektet rreth teje dhe mėnyrėn se si i ndjen kur t’i prekėsh. Nėse mendon me plotė kujdes, do tė ndjesh se qenia inteligjente qė sheh, dėgjon, prek, mendon dhe lexon kėtė libėr mu nė kėtė ēast ėshtė vetėm shpirti dhe shikon perceptimet e quajtura “materie” nė ekran. Ai qė e kupton kėtė konsiderohet se ėshtė larguar nga fusha e botės materiale qė mashtron pjesėn mė tė madhe tė njerėzve dhe ka hyrė nė fushėn e ekzistencės sė vėrtetė.

    Ky realitet ėshtė kuptuar edhe nga njė numėr i madh i teistėve apo filozofėve gjatė historisė. Intelektualėt islamikė si Imam Rabanni, Muhyddin Ibn al-'Arabi dhe Mawlana Jami kanė kuptuar kėtė nga shenjat e Kur’anit dhe duke pėrdorur arsyen e tyre. Disa filozofė perėndimorė si George Berkley e kanė kuptuar realitetin e njėjtė pėrmes arsyes. Imam Rabbani nė maktubatet (letrat) e tij ka shkruar se e tėrė gjithėsia ėshtė njė “iluzion dhe supozim (perceptim)” dhe se Allahu ėshtė qenie e vetme absolute:

    Allah...Substanca e kėtyre qenieve qė Ai krijoi ėshtė njė asgjė hiē... Ai i krijoi tė gjitha nė sferėn e shqisave dhe iluzioneve... Ekzistimi i gjithėsisė ėshtė nė sferėn e shqisave dhe iluzioneve, dhe nuk ėshtė materiale... Nė realitet, asgjė nuk ėshtė pėrjashta pėrpos Qenies Lavdiplotė, (e qė ėshtė Allahu).29

    Imam Rabbani qartėsisht ka thėnė se tė gjitha imazhet qė i paraqiten njeriut janė veē iluzione, dhe se nuk ka gjėra origjinale nė “botėn e jashtme”.

    Ky qark i imagjinuar ėshtė i paraqitur nė imagjinatė. Shihet deri nė gjerėsinė qė ėshtė e paraqitur, sidoqoftė, me syrin e mendjes. Pėrjashta, duket sikur tė shihet me syrin e kokės. Por, nuk ėshtė kėshtu. Nuk ka as paraqitje apo gjurmė tė sė jashtmes. As qė ekzistojnė kushtet qė tė shihet. Ėshtė e njėjtė sikurse fytyra e dikujt e reflektuar nga pasqyra. Nuk ka qėndrueshmėri pėrjashta. Padyshim, si qėndrueshmėria si imazhi janė nė IMAGJINATĖ. Allahu e di mė sė miri.30

    Mawlana Jami ka theksuar faktin e njėjtė, qė e ka zbuluar prej shenjave tė Kur’anit dhe duke pėrdorur mendjen e vet: “Ēfarėdo qė ekziston nė gjithėsi janė shqisa dhe iluzione. Mė mirė tė themi janė sikurse reflektimi nga pasqyra apo hijet”.

    Sidoqoftė, numri i atyre qė kanė e kuptuar kėtė fakt gjatė historisė gjithmonė ka qenė i kufizuar. Dijetarėt e mėdhenj si Imam Rabbani ka shkruar se ndoshta nuk do tė ishte menēuri qė t’u tregohet ky fakt masės njerėzore pasi shumica e njerėzve nuk janė nė gjendje qė ta kuptojnė.

    Nė kohėn e sotme, kjo ka bėrė njė fakt empirik me dėshmitė e dhėna nga shkenca. Fakti qė gjithėsia ėshtė njė hije, ėshtė pėrshkruar mėnyrė aq konkrete, tė qartė dhe tė hollėsishme pėr herė tė parė nė histori.

    Pėr kėtė shkak, shek. 21-tė do tė jetė pikė kthese historike ku njerėzit nė pėrgjithėsi do tė kuptojnė realitetin hyjnor dhe do tė drejtohet me turma tek Allahu, Qenia e vetme Absolute. Besimet materialiste tė shek. 19-tė do tė vendosen nė grumbujt e mbeturinave tė historisė, ekzistenca e Allahut dhe krijimtaria e Tij do tė kapet nga mendja, do tė kuptohet mosekzistimi i hapėsirės dhe kohės, njerėzimi do tė ēlirohet nga velloja e vjetėr shekullore e mashtrimeve dhe paragjykimeve qė i kishte hutuar.

    Nuk ėshtė e mundur qė kėtė rrjedhė tė pandalshme ta pengojė ndonjė qenie nga hija.
    #VamosArgentina

  16. #56
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    RELATIVITETI I KOHĖS DHE REALITIVITETI I FATIT

    Ēdo gjė qė ėshtė pėrmendur mė lart demonstron se “hapėsira tredimensionale” nuk ekziston nė realitet, qė ėshtė paragjykim i bazuar krejtėsisht nė perceptime dhe qė njeriu tėrė jetėn e jeton nė kėtė “mosekzistim tė hapėsirės”. Qė tė pohohet e kundėrta duhet qė tė mbajmė besimet paragjykuese larg nga arsyeja dhe e vėrteta shkencore, pasi nuk ka dėshmi vlefshėm pėr ekzistimin e botės materiale tredimensionale.

    Kjo pėrgėnjeshtron supozimin kryesor tė filozofisė materialiste qė nėnvizon teorinė e evolucionit, supozimin se materia ėshtė absolute dhe e pėrjetshme. Supozimi i dytė nė tė cilin qėndron filozofia materialiste ėshtė se koha ėshtė absolute dhe e pėrhershme. Edhe ky ėshtė aq paragjykues sa i pari.




    Perceptimi i kohės

    Atė qė e perceptojmė si kohė, nė tė vėrtetė, ėshtė metoda me tė cilėn njė moment krahasohet me tjetrin. Mund ta shpjegojmė kėtė me njė shembull. Pėr shembull, kur njė njeri troket nė njė objekt, ai e dėgjon njė zė tė caktuar. Kur tė troket objektin e njėjtė pas pesė minutash, ai dėgjon edhe njė zė. Personi percepton se ka qenė njė interval nė mes tė zėrit tė parė dhe tė dytit qė ai e quan interval “i kohės”. Sidoqoftė kur ai dėgjon zėrin e dytė, zėri i parė nuk ėshtė mė shumė se imagjinatė nė mendjen e tij. Ėshtė vetėm njė pjesė e informatės nė kujtesėn e tij. Personi formulon konceptin e “kohės” duke krahasuar momentin nė tė cilin jeton me atė ēfarė ka nė kujtesėn e vet. Nėse nuk bėhet ky krahasim, nuk do tė ekzistonte koncepti i kohės.

    Nė tė njėjtėn mėnyrė, personi bėn krahasimin kur e sheh dikė duke hyrė nė dhomė pėrmes derės dhe duke u ulur nė kolltuk nė mes tė dhomės. Nė kohėn kur ky person ulet nė kolltuk, imazhet qė kanė tė bėjnė me momentin kur ai hap derėn, hyn nė dhomė, dhe ulja e tij nė kolltuk janė tė pėrpiluar si pjesė tė informatės nė tru. Perceptimi i kohės ndodh kur dikush krahason njeriun e ulur nė kolltuk me ato pjesė tė informatės.

    Shkurtimisht, koha ekziston si rezultat i krahasimit tė bėrė nė mes tė disa iluzioneve tė ruajtura nė tru. Nėse njeriu nuk do tė kishte kujtesė, atėherė edhe truri nuk do tė bėnte interpretime tė tilla e prandaj kurrė nuk do tė mund tė formohej koncepti i kohės. E vetmja arsye qė dikush pėrcakton vetveten se i ka 30 vjet ėshtė pėr shkak se ai ka akumuluar informata qė i pėrkasin atyre 30 vjetėve nė mendjen e tij. Nėse kujtesa e tij nuk do tė ekzistonte, atėherė edhe ai nuk do tė mund tė mendonte pėr ekzistimin e periudhės sė kaluar dhe ai do tė pėrjetonte vetėm “ēastin” nė tė cilin jeton.
    #VamosArgentina

  17. #57
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Shpjegimi shkencor i mosekzistimit tė kohės

    Le tė mundohemi qė tė sqarojmė temėn duke cituar shpjegimet e shkencėtarėve dhe dijetarėve tė ndryshėm nė lidhje me kėtė temė. Sa i pėrket ēėshtjes sė rrjedhjes sė kohės prapa, profesori i famshėm i gjenetikės dhe fituesi i ēmimit Nobel, Franēois Jacob, thotė nė librin e tij Le Jeu des Possibles (E mundshmja dhe aktualja):

    Filmat e lėshuar prapazi na e bėjnė tė mundur qė tė imagjinojmė botėn nė tė cilėn koha shkon sė prapthi. Botėn ku qumėshti ndahet nga kafja dhe kėrcen nga filxhani dhe kthehet prapė nė enėn e qumėshtit; botėn nė tė cilėn rrezet e dritės lėshohen nga muri qė grumbullohen nė njė vend (qendėr graviteti) nė vend se tė shpėrthejnė nga burimi i dritės; botėn nė tė cilėn guri kthehet nga uji nė shuplakėn e njeriut nė bashkėpunim tė ēuditshėm me pikat e panumėrta tė ujit. Prandaj, nė botėn e tillė ku koha ka veēori tė kundėrta, proceset nė trurin tonė dhe mėnyra se si kujtesa jonė e pėrpilon informatėn, do tė mund tė funksiononin sė prapėshti. E njėjta vlen edhe pėr tė kaluarėn dhe tė ardhmen dhe bota do tė dukej njėjtė siē duket tani.31

    Pasi truri ynė ėshtė i mėsuar me njė renditje tė caktuar tė ngjarjeve, bota nuk funksionon siē ėshtė treguar mė lartė dhe neve na duket se koha ēdoherė ecėn pėrpara. Por, ky ėshtė vendim i arritur nė tru dhe ėshtė relativ. Nė realitet, kurrė nuk do tė mund tė dimė se si ecėn koha dhe a ėshtė duke ecur apo jo. Kjo tregon faktin se koha nuk ėshtė fakt absolut por vetėm njė lloj perceptimi.

    Relativiteti i kohės ėshtė fakt qė ėshtė vėrtetuar edhe nga njėri ndėr fizikanėt mė tė rėndėsishėm tė shek. 20-tė, Albert Einsteinit. Lincoln Barnett, shkruan nė librin e tij Gjithėsia dhe dr.Einsteini:

    Sė bashku me hapėsirėn absolute, Einsteini hodhi poshtė konceptin e kohės absolute – ku rrjedhja e kohės universale ėshtė e njėtrajtshme, e pandryshueshme dhe e vazhdueshme, duke rrjedh nga e kaluara e pafund nė tė ardhmen e pafund. Shumė paqartėsi qė e kanė rrethuar teorinė e relativitetit dalin nga ngurrimi i njeriut qė tė pranoj se domethėnia e kohės, sikurse domethėnia i ngjyrės, ėshtė njė formė e perceptimit. Sikurse hapėsira qė ėshtė radhitje e mundshme e objekteve materiale, ashtu edhe koha ėshtė njė radhitje e mundshme e ngjarjeve. Subjektiviteti i kohės mė sė miri ėshtė shpjeguar nga Einsteini. “Pėrjetimet e njė personi”, thotė ai, “na shfaqet si seri e rregulluar e ngjarjeve; nė kėtė seri ngjarjet e vetme qė ne i mbajmė nė mend radhiten asisoj sipas kriterit tė konceptit “mė herėt “apo “mė vonė”. Prandaj ekziston, pėr njė person njė kohė – personale, apo kohė subjektive. Kjo nė vetvete nuk ėshtė e matshme. Mundem, nė tė vėrtetė, qė tė lidh numrat me ngjarjet, ashtu qė numri mė i madh i pėrket ngjarjes mė tė vonshme sesa me tė parėn.32

    Vet Einsteini theksoi, siē citohet nė librin e Barnettit se: “hapėsira dhe koha janė formė e intuitės, qė nuk mund mė tė ndahen nga vetėdija sikurse konceptet tona tė dallimit tė ngjyrės, formės dhe madhėsisė.” Sipas teorisė sė pėrgjithshme tė relativitetit: “koha nuk ka ekzistencė tė pavarur nga radhitja e ngjarjeve me tė cilėn i masim.”33

    Pasi qė koha pėrbėhet nga perceptimet, krejtėsisht varet nga perceptuesi dhe pėr kėtė arsye ėshtė relative.

    Shpejtėsia me tė cilėn koha kalon ndryshon sipas referencave qė ne e masim pasi nuk ka orė natyrale nė trupin e njeriut qė tė tregojė nė mėnyrė precize se sa shpejt kalon koha. Siē shkruan Lincoln Barnett: “Sikurse qė nuk ka gjė me ngjyrė qė mund tė dallohet pa sy, gjithashtu njė ēast, orė apo ditė nuk mund tė shėnohet pa ngjarje.”34

    Relativiteti i kohės mė sė thjeshti pėrjetohet nė ėndrra. Edhe pse atė qė shohim nė ėndėrr duket se ndodhė me orė tė tėra, nė tė vėrtetė, kjo ndodhė pėr vetėm disa minuta, e bile edhe disa sekonda.

    Tė shqyrtojmė njė shembull ashtu qė tė sqarojmė ēėshtjen mė tutje. Tė paramendojmė se jemi nė njė dhomė me vetėm njė dritare qė ėshtė e punuar nė mėnyrė tė veēantė dhe do tė jemi tė ngujuar pėr njė kohė tė caktuar. Le tė jetė njė orė nė dhomė pėr tė matur kohėn e kaluar. Nė tė njėjtėn kohė, le tė jetė qė mund tė shohim nga dritarja e dhomės lindjen e diellit dhe perėndimin nė intervale tė caktuara. Pas disa ditėsh, pėrgjigja qė ne mund tė japim pėr pyetjen se sa kohė kemi kaluar nė dhomė do tė jetė nė bazė tė informatave qė kemi mbledhur duke shikuar orėn kohė pas kohe dhe llogaritjen qė kemi bėrė duke iu referuar faktit se sa herė ka lindė dhe perėnduar dielli. Pėr shembull, ne vlerėsojmė se kemi kaluar tri ditė nė atė dhomė. Por, nėse personi qė na ka vendosur nė atė dhomė tė thoshte se ne kemi qėndruar vetėm dy ditė nė dhomė dhe se dielli qė ne e kemi parė nga dritarja ėshtė prodhuar artificialisht nga njė makinė simuluese si dhe ora nė dhomė ėshtė punuar qė tė punojė mė shpejt se zakonisht, atėherė llogaritjet tona nuk do tė kenė kurrfarė kuptimi.

    Ky shembull konfirmon se informata qė ne kemi pėr shpejtėsinė e kalimit tė kohės bazohet nė referencat relative. Relativiteti i kohės ėshtė fakt shkencor i dėshmuar nga metodologjia shkencore. Teoria e pėrgjithshme e relativitetit tė Einsteinit pohon se shpejtėsia e kohės ndėrron varėsisht nga shpejtėsia e objektit dhe pozitės sė tij nė fushėn e gravitacionit. Me rritjen e shpejtėsisė, koha shkurtohet dhe ngjeshėt; ajo ngadalėsohet deri sa tė vjen tek pika e “ndaljes”.

    Tė shpjegojmė kėtė me njė shembull tė dhėnė nga Einsteini. Paramendojmė dy binjak, njėri mbetet nė tokė derisa tjetri udhėton nė gjithėsi me njė shpejtėsi afėr shpejtėsisė sė dritės. Kur kthehet nė tokė, ai qė ka udhėtuar do tė sheh se vėllai i tij qė ka qėndruar nė tokė ėshtė plakur shumė mė shumė se ai. Arsyeja ėshtė se koha rrjedh shumė mė ngadalė pėr personin qė udhėton me shpejtėsi tė afėrt me atė tė dritės. Le tė marrim me mend njė babė udhėtues nėpėr gjithėsi dhe djalin e tij nė tokė. Nėse babai ishte 27 vjeē kur ėshtė nisur ndėrsa djali i tij tre vjeēar; kur babai tė kthehet nė tokė pas 30 viteve (tokėsore), djali do tė jetė 33 vjeēar ndėrsa babai i tij do tė jetė vetėm 30 vjeēar.35

    Ky relativitet i kohės nuk shkaktohet nga ngadalėsimi apo pėrshpejtimi i orės, apo ngadalėsimi i pranverės mekanike. Mė parė ėshtė rezultat i dallimit tė periudhave tė punės tė tėrė sistemit tė ekzistencės materiale, qė shkon thellė deri nė grimcat sub-atomike. Me fjalė tjera, pėr personin qė e pėrjeton kėtė, shkurtimi i kohės nuk pėrjetohet si film i ngadalėsuar. Nė ato raste kur shkurtohet koha, tė rrahurat e zemrės, shumimi i qelizave dhe funksioni i trurit etj., tė gjitha punojnė mė ngadalė se tek personi nė tokė. Pa marrė parasysh, personi vazhdon me jetėn e tij tė pėrditshme dhe fare nuk e vėren shkurtimin e kohės. Nė tė vėrtetė shkurtimi nuk ėshtė i dukshėm derisa nuk bėhet krahasimi.
    #VamosArgentina

  18. #58
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Relativiteti nė Kur’an

    Pėrfundimi qė arritėm me ndihmėn e zbulimeve shkencore thotė se koha nuk ėshtė absolute siē supozonin materialistėt, por njė perceptim relativ. Ajo qė ėshtė mė interesante ėshtė se ky fakt qė ka mbetur pa u zbuluar deri nė shek. 20-tė nga shkenca, ėshtė zbuluar nė Kur’an para 14 shekujsh. Ka referime tė ndryshme nė Kur’an pėr relativitetin e kohės.

    Ėshtė e mundur tė shihet nė shumė ajete tė Kur’anit fakti i dėshmuar shkencėrisht se koha ėshtė perceptim psikologjik qė varet nga ngjarjet, mjedisi dhe kushtet. Pėr shembull, tėrė jeta e njė njeriu ėshtė kohė shumė e shkurtė siē informohemi nė Kur’an:

    Atė ditė kur Ai ju thėrret, kurse ju i pėrgjigjeni tė pėrulur e duke lavdėruar Atė, e ju duket se nuk qėndruat (nė dynja) vetėm pak kohė. (Isra: 52)

    (Pėrkujto) Ditėn kur i tubojnė ata, (atyre u duket) sikur nuk qėndruan (nė dynja) vetėm njė moment tė ditės, atėherė njihen mes vete. (Junus: 45)

    Disa ajete tregojnė se njerėzit perceptojnė kohėn nė mėnyra tė ndryshme dhe se ndonjėherė mund perceptojnė njė periudhė tė shkurtė kohore si shumė tė gjatė. Biseda vijuese e njerėzve gjatė gjykimit nė Ahiret ėshtė shembull i mirė pėr kėtė:

    Ai thotė: "E sa vjet keni kaluar nė tokė?" Ata thonė: "Kemi qėndruar njė ditė ose njė pjesė tė ditės, pyeti ata qė dinė numėrimin!" Ai thotė: "Mirė e keni, sikur ta dishit njėmend pak keni qėndruar!" (Mu’minun: 112-114)

    Nė ajetet tjera Allahu thotė se koha mund tė rrjedhė nė shpejtėsi tė ndryshme nė mjedise tė ndryshme:

    Ata kėrkojnė prej teje t'ua ngutėsh dėnimin, po All-llahu nuk e thyen premtimin e Vet, pse njė ditė te Zoti yt, ėshtė sa njėmijė vjet, si llogaritni ju. (Haxhxh: 47)

    Atje ngjiten engjėjt dhe shpirti (Xhibrili) nė njė ditė qė zgjatė pesėdhjetė mijė vjet (ose lartėsia e atyre shkallėve ėshtė pesėdhjetė mijė vjet). (Me’arixh: 4)

    Ai ėshtė qė udhėheq ēėshtjen (e tė gjitha krijesave) prej qiellit nė tokė, pastaj ajo (ēėshtja) ngritėt te Ai nė njė ditė qė sipas llogarisė suaj ėshtė sa njėmijė vjet. (Sexhde: 5)

    Kėto ajete shprehje tė qarta pėr relativitetin e kohės. Qė ky rezultat, e qė ėshtė kuptuar sė voni nga shkencėtarėt e shek. 20-tė, i ėshtė komunikuar njerėzimit para 1.400 vjetėve nė Kur’an, ėshtė tregues i shpalljes sė Kur’anit nga Allahut, i Cili rrethon tėrė kohėn dhe hapėsirėn.

    Shumė ajete tjera nė Kur’an zbulojnė se koha ėshtė perceptim. Kjo ėshtė posaēėrisht evidente nė tregime. Pėr shembull, Allahu ka mbajtur shokėt e shpellės, njė grup tė besimtarėve qė pėrmendet nė Kur’an, nė gjumė tė thellė pėr tre shekuj. Kur janė zgjuar, kanė menduar se kanė qėndruar nė atė gjendje pėr pak kohė, dhe nuk kanė mundur qė tė supozojnė sa gjatė kanė fjetur:

    Ne u vumė mbulojė mbi veshėt e tyre (i vumė nė gjumė) nė shpellė pėr disa vite me radhė. Pastaj ata i zgjuam (prej gjumit) pėr tė parė se cili prej tyre dy grupeve ėshtė mė preciz nė njehsimin e kohės sa qėndruan gjatė. (Kehf: 11-12)

    Ashtu (sikurse i vumė nė gjumė) i zgjuam ata qė tė pyesin njėri-tjetrin (se sa kanė fjetur). Njėri prej tyre foli e tha: "Sa keni ndejur?" Ata thanė:"Kemi ndejur njė ditė ose njė pjesė tė ditės!" Disa thanė: "Zoti juaj e di mė sė miri se sa keni ndejur, prandaj dėrgoni njėrin prej jush me kėtė argjend (monedhė argjendi) nė qytet, e tė zgjedhė ushqim mė tė mirė, e t'ju sjellė atė juve dhe le tė ketė shumė kujdes e tė mos i japė tė kuptojė askujt pėr ju". (Kehf: 19)

    Gjendja e treguar nė ajetin e mėposhtėm ėshtė gjithashtu dėshmi se koha nė tė vėrtetė ėshtė perceptim psikologjik.

    Ose (nuk je i njohur) me shembullin e atij qė kaloi pranė njė fshati qė ishte rrėnuar nė kulmet e tij, e tha: "Si e ngjallė All-llahu kėtė pas shkatėrrimit tė tij?" e All-llahu e bėri tė vdekur atė (pyetėsin - Uzejrin) njėqind vjet, pastaj e ringjalli dhe i tha: "Sa qėndrove (i vdekur)?" Ai tha: "Njė ditė, ose njė pjesė tė ditės!" Ai (All-llahu) Tha:"Jo, por ke ndejur (i vdekur) njėqind vjet, shikoje ushqimin dhe pijen tėnde si nuk ėshtė prishur, e shikoje edhe gomarin tėnd (si i janė shkapėrderdhur eshtrat). E pėr tė bėrė ty argument pėr njerėzit (bėmė kėtė sprovė), shiko se si i kombinojmė eshtrat e pastaj i veshim me mish. E kur iu bė e qartė atij tha: "U binda se me tė vėrtetė All-llahu ka mundėsi pėr ēdo send!" (Bekare: 259)

    Ky ajet qartė thekson se Allahu i Cili ka krijuar kohėn ėshtė i pavarur nga ajo. Njeriu, nga ana tjetėr, ėshtė i varur nga koha, qė ėshtė paracaktuar nga Allahu. Siē theksohet nė ajet, njeriu nuk ka aftėsi tė dijė as sa gjatė ka fjetur. Nė kėtė gjendje, tė pohohet se koha ėshtė absolute (sikurse materialistėt e bėjnė, nė mendimin e tyre tė shtrembėruar) ėshtė shumė e paarsyeshme.
    #VamosArgentina

  19. #59
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Fati

    Relativiteti i kohės sqaron njė ēėshtje shumė tė rėndėsishme. Relativiteti ėshtė aq i ndryshueshėm qė koha prej miliarda vjetėsh mund tė zgjasė vetėm njė sekondė nga njė perspektivė tjetėr. Pėrveē kėsaj, koha e pamasė qė shtrihet prej fillimit tė kėsaj bote deri nė fund tė saj ndoshta nuk ėshtė zgjatė bile as njė sekondė por vetėm njė ēast nė dimensionin tjetėr.

    Kjo ėshtė esenca e konceptit tė fatit – njė koncept qė nuk kuptohet mirė nga shumica e njerėzve, posaēėrisht materialistėve qė e mohojnė plotėsisht. Fati ėshtė dituri e pėrsosur e Allahut pėr tė gjitha ngjarjet nė tė kaluarėn dhe tė ardhmen. Shumica e njerėzve pyesin se si Allahu mund tė dijė paraprakisht ngjarjet qė ende nuk kanė ndodhur dhe kjo dėrgon nė mosnjohje e vėrtetėsisė sė fatit. Sidoqoftė, “ngjarjet qė ende nuk janė pėrjetuar” janė vetėm pėr ne. Allahu nuk ėshtė i varur nga koha dhe hapėsira pasi qė Ai i ka krijuar ato. Pėr kėtė shkak, e kaluara, e ardhmja dhe e tashmja janė tė njėjta pėr Allahun; pėr Tė ēdo gjė ka ndodhė dhe ka pėrfunduar.

    Nė librin Gjithėsia dhe Dr. Einsteini, Lincol Barnett shpjegon se si Teoria e pėrgjithshme e relativitetit dėrgon deri nė kėtė pėrfundim. Sipas Barnettit, gjithėsia mund tė jetė “e rrethuar me tėrė madhėshtinė e tij vetėm nga njė mendje kozmike”.36 Vullnetin qė Barnetti e quan “mendje kozmike” ėshtė menēuria dhe dijenia e Allahut, i Cili sundon tėrė gjithėsinė. Siē mund tė shohim lehtė fillimin, mesin dhe fundin e zotėruesit dhe tė gjitha pjesėt nė mes si njė tėrėsi, Allahu e di se koha tė cilės i jemi nėnshtruar ėshtė sa vetėm njė ēast prej fillimit tė saj e deri nė fund. Njerėzit, sidoqoftė, pėrjetojnė incidentet vetėm kur t’i vie koha dhe shohin se fati ėshtė krijuar pėr ta nga Allahu.

    Ėshtė e rėndėsishme gjithashtu qė t’i pėrkushtohet vėmendje cekėtinės sė kuptimit tė shtrembėruar tė fatit qė dominon nė shoqėrinė tonė. Ky besim i shtrembėruar i fatit ėshtė paragjykim se Allahu ka pėrcaktuar “fatin” pėr ēdo njeri por disa fate ndonjėherė mund tė ndryshohen nga njerėzit. Pėr shembull njerėzit bėjnė deklarata sipėrfaqėsore pėr pacientin i cili ėshtė kthyer nga dyert e vdekjes si ”ai mposhti fatin e tij”. Askush nuk ka mundėsi tė ndryshojė fatin e tij. Personi qė ėshtė kthyer nga dyert e vdekjes, nuk ka vdekur pasi nuk ėshtė shkruar qė tė vdesė nė atė kohė. Ėshtė, nė mėnyrė ironike, fati i atyre njerėzve qė e mashtrojnė veten duke thėnė “e kam mposhtur fatin tim” se duhet tė thonė ashtu dhe e mbajnė atė mėnyrė tė shikimit tė gjėrave.

    Fati ėshtė dituri e pėrjetshme e Allahut dhe pėr Allahun, i Cili e njeh kohėn sikurse njė ēast tė vetėm dhe i Cili sundon tėrė kohėn dhe hapėsirėn; ēdo gjė ėshtė paracaktuar dhe pėrfunduar nė fat. Ne gjithashtu kuptojmė nga ēfarė Ai tregon nė Kur’an se koha ėshtė njė pėr Allahun: disa incidente qė pėr ne do tė duhej tė ndodhin nė tė ardhmen tregohet nė Kur’an nė atė mėnyrė saqė duket se kanė ndodhur shumė kohė mė pėrpara. Pėr shembull, ajetet qė shpjegojnė llogarinė qė njerėzit duhet ta japin para Allahut nė ahiret tregohet me ngjarjet qė kanė ndodhur shumė pėrpara:

    Dhe i fryhet Surit dhe bie i vdekur ēka ka nė qiej dhe nė tokė, pėrveē atyre qė do All-llahu (tė mos vdesin), pastaj i fryhet atij herėn tjetėr, kur qe, tė gjithė ata tė ngritur e presin (urdhrin e Zotit). Toka ėshtė ndriēuar me dritėn e Zotit tė vet, libri (shėnimet mbi veprat) ėshtė vėnė pranė dhe sillen pejgamberet e dėshmitarėt, e kryhet mes tyre gjykimi me drejtėsi, e atyre nuk u bėhet padrejtė...e jobesimtarėt sillen nė Xhehennem nė grupe... E ata qė ishin tė devotshėm ndaj Zotit tė tyre, sillen nė grupe te Xhenneti. (Zumer: 68-73)

    Disa ajete tjera nė lidhje me kėtė ēėshtje janė:

    E do tė vijė secili njeri bashkė me tė dhe grahėsi edhe dėshmitari. (Kaf: 21)

    E qielli ēahet, pse ai atė ditė ėshtė i rraskapitur. (Hakka: 16)

    Dhe pėr shkak se ata duran, i shpėrbleu me Xhennet dhe me petka mėndafshi. Aty janė tė mbėshtetur nė kolltukė dhe aty nuk shohin as diell (vapė) e as tė ftohtė. (Insan: 12-13)

    E Xhehennemi shfaqet sheshazi pėr atė qė e sheh. (Nazi’at: 36)

    E sot, (nė ditėn e gjykimit), ata qė besuan do tė tallen me jobesimtarėt. (Mutaffifin: 34)

    Kriminelėt e shohin zjarri dhe binden se do tė hedhen nė tė, dhe se nuk do tė gjejnė shtegdalje prej tij. (Kehf: 53)

    Siē mund tė shihet, ngjarjet qė do tė ndodhin pas vdekjes sonė (nga pikėvėshtrimi ynė) tregohen nė Kur’an si ngjarje tė kaluara qė tashmė kanė ndodhė. Allahu nuk ėshtė i varur nga korniza relative e kohės nė tė cilin ne jemi tė kufizuar. Allahu ka pasur dėshirė qė kėto gjėra tė jenė nė atė mosekzistim tė kohės; njerėzit tashmė i kanė kryer dhe tė gjitha kėto ngjarje e qė kanė pėrfunduar. Ai thotė nė ajetin e mėposhtėm se ēdo ngjarje e vogėl apo e madhe, ėshtė brenda diturisė sė Allahut dhe e shėnuar nė libėr:

    Ti nuk angazhohesh me asnjė ēėshtje, nuk lexon nga ai pjesė nga Kur'ani dhe nuk bėni ndonjė vepėr, vetėm se Ne jemi prezentuesit tuaj, kur ju ndėrmerrni atė. Zotit tėnd nuk mund t'i fshihet as nė tokė e as nė qiell as sa grimca e as mė e vogėl se ajo e as mė e madhe, por vetėm sa ėshtė evidentuar nė librin e sigurt. (Junus: 61)
    #VamosArgentina

  20. #60
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    22-03-2003
    Postime
    10,240
    Brenga e materialistėve

    Ēėshtjet e debatuara nė kėtė kapitull, dmth e vėrteta mbi materien, mosekzistimi i kohės dhe hapėsirės janė krejtėsisht tė qarta. Siē u shprehėm mė parė, kėto padyshim nuk janė lloj filozofisė apo mėnyrė e tė menduarit, por janė tė rezultate shkencore qė ėshtė e pamundur tė mohohen. Pėrveē qė ėshtė njė realitet teknik, dėshmia gjithashtu nuk lejon alternativė tjetėr logjike mbi kėtė ēėshtje: gjithėsia ėshtė njė entitet iluziv me tėrė materien qė e pėrbėn atė dhe krijesat qė jetojnė nė tė. Ėshtė njė pėrmbledhje perceptimesh.

    Materialistėt nuk mund ta kuptojnė kėtė ēėshtje. Pėr shembull, nėse kthehemi tek shembulli i autobusit tė Politzerit: edhe pse Politzeri teknikisht e ka ditur qė nuk mund tė dalė jashtė perceptimeve tė tij ai mundet vetėm qė tė pranoj kėtė nė raste tė caktuara. Pra, pėr Politzerin, ngjarjet ndodhin nė tru derisa tė bėhet goditja e autobusit, por posa goditja e autobusit ndodhė, gjėrat dalin nga truri dhe fitojnė realitet fizik. Defekti logjik i kėsaj ēėshtjeje ėshtė shumė i qartė. Politzer ka bėrė tė njėjtin gabim sikurse materialisti Johnson i cili tha, “ Godita gurin, kėmba mė dhemb, prandaj ekzistoj”. Politzeri nuk e kuptoi se edhe goditja qė e ka ndier pas goditjes sė autobusit ishte vetėm njė perceptim.

    Arsyeja e vetėdijes qė materialistėt nuk mund ta kuptojnė kėtė ēėshtje ėshtė frika e tyre qė ata do tė ballafaqohen kur ta kuptojnė. Lincoln Barnett n’a tregon se disa shkencėtarė “dallojnė” kėtė ēėshtje:

    Sė bashku me reduktimin e filozofėve pėr tėrė realitetin objektiv deri tek bota e shėmbėlltyrave tė perceptimeve, shkencėtarėt janė bėrė tė vetėdijshėm pėr kufizimet alarmante tė shqisave njerėzore.37

    Ēdo referencė e bėrė nga fakti se materia dhe koha janė perceptime ndjell frikė tė madhe tek materialisti, pasi kėto janė tė vetmet pikėpamje qė ai i konsideron si qenie absolute. Ai, nė njė formė, i merr ato si idhuj pėr t’i adhuruar, pasi mendon se materia dhe koha (pėrmes evolucionit) e ka krijuar atė.

    Kur kupton se gjithėsia nė tė cilėn ai mendon se ėshtė duke jetuar, bota, trupi i tij, njerėzit tjerė, materialistėt tjerė me tė idetė e tė cilėve ėshtė influencuar, dhe, shkurtimisht, ēdo gjė ėshtė perceptim, ai ndjehet si i shastisur nga frika e tė gjithė kėsaj. Ēdo gjė qė ai varet, beson dhe ka burim papritmas zhduket. Ai ndjen shijen e njė dėshpėrimi qė ai me tė vėrtetė do ta pėrjetojė nė Ditėn e Gjykimit, siē shpjegohet nė ajetin “Dhe ata (idhujtarėt) i dorėzohen All-llahut, e atė ēka ata e trillonin u asgjėsohet.” (Nahl: 87)

    Pastaj, materialisti mundohet tė bind veten nė realitetin e materies, dhe trillon “dėshminė” pėr kėtė fund. Ai sė pari godet murin me grusht, shqelmon gurėt, bėrtet, ulurin, por kurrė nuk mund tė largohet nga realiteti.

    Ashtu siē mundohen ta largojnė realitetin nga mendja e tyre, ata dėshirojnė qė edhe njerėzit gjithashtu tė heqin dorė. Ata gjithashtu janė tė vetėdijshėm se nėse njerėzit nė pėrgjithėsi do tė mėsojnė pėr natyrėn e vėrtetė tė materies, natyra primitive e filozofisė sė tyre dhe injoranca e botėkuptimit do tė zbulohej nga tė gjithė nė shesh, dhe nuk do tė ketė mė vend ku ata do tė mund t’i gjejnė pikėpamjet e tyre. Kjo frikė ėshtė arsyeja pse ata janė aq tė shqetėsuar nga faktet e paraqitura kėtu.

    Allahu thotė se frika e jobesimtarėve do tė intensifikohet nė jetėn e pastajme. Nė Ditėn e Gjykimit ata do tė drejtohen kėshtu:

    Pėrkujto ditėn kur Ne i tubojmė tė gjithė dhe u themi atyre qė i shoqėruan: "Ku janė ata tė shoqėruarit tuaj, qė i trillonit?" (En’am: 22)

    Pas kėsaj, jobesimtarėt do tė shohin pasurinė e vet, fėmijėt dhe tė afėrmit, qė mendonin se janė tė vėrtetė dhe i kanė pėrshkruar shok Allahut, se si do t’i braktisin dhe do tė zhduken. Allahu na informon pėr kėtė nė ajetin: “Shih, se si bėjnė gėnjeshtra kundėr vetes dhe si u shkoi huq ajo qė trillonin!” (En’am: 24)
    #VamosArgentina

Faqja 3 prej 7 FillimFillim 12345 ... FunditFundit

Tema tė Ngjashme

  1. Deklarata universale e tė drejtave tė njeriut dhe Islami
    Nga Cappuccino nė forumin Toleranca fetare
    Pėrgjigje: 98
    Postimi i Fundit: 30-11-2013, 13:37
  2. Qėllimi i jetes
    Nga Namila nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 2
    Postimi i Fundit: 28-05-2011, 10:01
  3. Kur'ani, Dituria dhe Shkenca
    Nga Orientalist nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 0
    Postimi i Fundit: 27-01-2007, 09:31
  4. Fenomeni i terrorizmit – Sfida e rendit te ri boteror
    Nga Enri nė forumin Problemet ndėrkombėtare
    Pėrgjigje: 4
    Postimi i Fundit: 17-01-2004, 10:59
  5. Bibla Kur'ani Dhe Shkenca
    Nga Saraj nė forumin Toleranca fetare
    Pėrgjigje: 0
    Postimi i Fundit: 24-11-2002, 08:02

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •