KUSH JENI JU ZOTI PANGO?
Nga Apolon Baēe
27-07-2007
Kėshillat e Pollonit, birit tė tij Laertit:
"Biri im: Ki kujdes nė zgjedhjen e armikut. Mendohu mirė para se ta nxjerrėsh shpatėn nga mylli, por po e nxore, mos e fut pa mbaruar punė".
(Hamleti, akti 3, skena 2)
1. Zoti Pango, kėshilla e parė ju pėrket ju, pasi armik mė zgjodhėt ju. Kėshilla e dytė, ajme siē thotė me keqardhje Noli, mė pėrket mua pasi mė keni akuzuar pėr shkatėrrim tė vetėdijshėm tė pasurisė shpirtėrore tė kombit. Dhe kėtė, pėr pėrfitime personale. Shkurt, pėr amoralitet antikombėtar. Kėtė kurrsesi nuk do t'jua toleroj dhe do t'ju kundėrvihem me tėrė forcėn. Pasi nė tė kundėrt, do tė shkelja mbi kryeparimet e familjes sime: atdhetarizmin dhe moralin. Do shkelja mbi parimet e gjyshit tim: Guvernator i Vilajetit tė Janinės, i cili pėr hir tė atdhetarizmit ju nis me vetėdije rrugės sė internimit duke botuar gazetėn e parė shqipe. Do shkelja mbi parimet e tim eti, i cili doli nė mal pėr mos u bėrė kryeministėr nazist. Nė gjurmėt e kėsaj tradite lashė familjen nė Kanada pėr t'ju pėrgjigjur thirrjes sė PD-sė pėr njė politikė me "duar tė pastra", nuk e lashė Kanadanė pėr tė vjedhur nė Shqipėri. Marsit tė shkuar nuk e pranova katedrėn nė Vjenė me rrogė disa herė mė tė lartė, por vazhdova punėn e mundimshme nė Institutin e Monumenteve tė Kulturės. Nuk e pranova pėr tė shpėtuar vlerat shpirtėrore tė atdheut tim. Jo pėr t'i shkatėrruar ato. Dhe nėse fėmijėve tė mi nuk do mund t'u lė trashėgim asnjė pasuri, nuk pranoj kurrsesi qė t'u trashėgoj njė emėr tė zhyer nga shpifjet tuaja. Nuk dėshiroj qė nga ajo botė tė mė mallkojnė tė parėt e mi, as edhe qė nė kėtė botė tė turpėroj fėmijėt e mi.
2. Pavarėsisht se urdhri juaj pėr shkarkimin tim shfrytėzoi situatėn delikate tė zgjedhjes sė presidentit, lidha njė pakt me vetveten pėr mos t'ju pėrgjigjur shpifjeve tuaja. Duke kapėrdirė poshtėrimin dhe fyerjet e pėrditshme nė medie. Jo pėr respekt ndaj figurės suaj, i cili mė mungon tėrėsisht mua dhe tėrė atyre qė ju njohin, por pėr tė shmangur efektet e padėshiruara pėr PD-nė.
Ndėrkohė duke e kujtuar maturinė dobėsi, ju e shtuat helmin e sulmeve, duke informuar deri organizatat dhe institucionet e huaja se drejtori i IMK ėshtė hequr pėr korrupsion. "Kur edhe kolegu im qenkėsh i korruptuar, kush ka mbetur pa u korruptuar nė Shqipėri?", paskėsh pyetur njė i njohuri im, funksionar i lartė i UNESCO-s. Ky ėshtė imazhi mizerabėl qė krijoni nėpėr botė pėr intelektualin shqiptar dhe Shqipėrinė.
Nė njėrin nga emisionet e juaj televizivė, ju u shprehėt se "drejtori i IMK ka vjedhur njė elefant dhe kėrkon thesin qė ta mbulojė". Duke mė risjellė parasysh atė figurėn tuhafe qė pasi pa se nė Pallatin e Zogut nuk kishte mbetur asgjė pėr tė grabitur, rrėmbeu palloin bishtfryrė, e futi nė thes dhe ia krisi vrapit. Duke mbjellė nga pas habi, pupla shumėngjyrėshe dhe klithma tė ējerra.
3. Sė pari, do sprovoj tė shpėlaj vrerin qė mė keni gromėsirė, bashkė me shpurėn laramane tė specialisto-juristėve tuaj: tė kryepėrgjegjėsit pėr masakrėn urbane tė Durrėsit, tė atij specialistit-sekser qė shtagėn e mitmarrjes nga tenderat e ka lartėsuar nga 10 nė 20%; tė asaj drejtoreshės qė rrogėn nė OJQ-ja okulte, nė konflikt skandaloz interesi me postin qė mbulon, e ka 8 herė mė tė lartė se rrogėn nė ministri; tė asaj juristes qė nuk ka tender tė shkuar korruptiv ku nuk i del emri.
Mė tej, do sprovoj t'ju skanoj nė sytė e opinionit, qė opinioni tė njihet me bėmat tuaja. Pa u nisur nga kėnaqėsia e egėr e shpagimit, krejt e huaj pėr mua, por pėr tė shpėtuar trashėgiminė shpirtėrore tė vendit tim nga uria e shfrenuar, pėr ta ēliruar PD-nė, ndaj sė cilės jam shpirtėrisht i orientuar, nga barra e mjerimit tuaj. Nė binomin shkak-arsye sė pari do ndalem mėrzitshėm tek shkaku, pėr tė dėshmuar kotėsinė e shkakut, dhe mė tej tek arsyeja reale. E cila po ravijėzohet frikshėm me forma qartėsisht antikombėtare
4. Sipas urdhrit tuaj Nr.437 (28.06.2007) unė u shkarkova nga detyra, pasi "duke vepruar nė kundėrshtim me ligjin... i ka(m) dhėnė disa subjekteve private miratimin pėr tė ndėrtuar objekte shumėkatėshe nė zonėn A tė Qytetit tė Durrėsit". Kur mėsuat se Kryeministri kėrkoi kundėr-argumentimin e kėtyre akuzave, ju urdhėruat kyējen e arkivit dhe marrjen e ēelėsave. Nė rregullat e cilit shtet e bazuat bllokimin e materialeve tė kėrkuara nga eprori i juaj? Nė ato tė Zululandit tė Konicės?
Mė tej u kėrkuat me insistim drejtorėve tė Drejtorive Rajonale tė Monumenteve tė Kulturės, qė t'ju jepnin "qoftė edhe njė shkelje tė vetme" timen. Ju u egėrsuat tejet, kur morėt pėrgjigjen "Nuk ka as edhe njė shkelje tė vetme."
Pėr tė sqaruar ato qė ju quani shkelje, po ju sjell nė "facsimile" korrespondencėn stereotipe me tre firmat e mėsipėrme:
Kėrkesa e firmės A.C.C. Xhouen": "Firma ka marrė lejen nga KRRT Durrės pėr ndėrtimin e njė objekti me 10 kate... Kėrkojmė nga ana e juaj tė na jepni lejen pėr tė filluar gėrmimin".
IMK: Lėnda: Kthim pėrgjigje: Sheshi ndodhet brenda zonės A ku nuk lejohen ndėrtime mė tė larta se 1-2 kate. Pėr miratimin e ndėrtimit 1-2 katėsh dėrgoni projektin pėrkatės.
Po ju sqaroj pėr tė disatėn herė se ky "kthim pėrgjigje" nuk ėshtė kurrsesi "miratim ndėrtimi shumėkatėsh", por ndalim ndėrtimi shumėkatėsh. Meqenėse pretendoni se ēdo gjė e dini (madje sikur t'u thoshin se pasnesėr ėshtė rrėzuar avioni i linjės, pėrgjigja juaj do tė ishte "e di"), duhet ta dini edhe se firmat i kompensojnė pronarėt e truallit me dy kate tė ngrehinės sė re dhe nėse firma do tė ndėrtonte njė banesė 1-2-katėshe, ajo do t'i kalonte automatikisht pronarėve tė truallit. Ndėrkohė, nė Shqipėri ende nuk ka filiale tė firmės "Nėnė Tereza".
5. Kthimi i pėrgjigjeve tė tilla, rutinore pėr IMK, bazohet nė "Rregulloren mbi Administrimin e Nėntokės sė Qytetit tė Durrėsit (17.04.1989)". Ndėrkohė, sipas jush, "Rregullorja e vitit 1989 ėshtė shfuqizuar automatikisht me daljen e ligjit, por Baēe parapėlqen automatikisht kėtė rregullore (Albania 19.07.2007)".
Mjerimi i institucioneve tė shtetit ėshtė injoranca ndaj ligjeve tė shtetit, ēka i kthen ligjet e shtetit nė pistoleta nė duar zulush. Tė cilėt nuk e kuptojnė se po tėrhoqe kėmbėzėn, mund tė plagosėsh dikė dhe pėr kėtė mban pėrgjegjėsi para ligjeve tė shtetit. Vėrtet kryezulutė e MTKRS-sė nuk e dinė se po e tėrhoqe kėmbėzėn, mund tė plagosėsh dikė dhe tė pėrgjigjesh para ligjit? Nuk e dinė apo bėjnė sikur nuk e dinė? Kjo e dyta do tė ishte pėr tė vajtuar, shumė mė e keqe se injoranca profesionale.
Sidoqoftė, unė, joligjvėnėsi e shoh veten tė detyruar qė t'ju mbaj ju, deputetit ligjvėnės dhe ministrit ligjzbatues, njė leksion tė thjeshtuar. Nga ata qė amerikanėt e quajnė "for dummies":
"Ligji themeltar i shtetit ėshtė Kushtetuta. Ligjet e shtetit bazohen nė Kushtetutėn. Qė ligjet e shtetit tė bėhen veprues, duhet tė mbėshteten nė aktet nėnligjore. Kur njė ligj i ri zėvendėson ligjin e vjetėr, aktet nėnligjore mbeten nė fuqi. Nėse akti nėnligjor bie ndesh me ligjin e ri, ai kėrkon taksativisht pėrgatitjen e aktit tė ri nėnligjor. Deri nė pėrgatitjen e aktit tė ri nėnligjor, pėr eliminimin e "vakuumit juridik" me pasoja katastrofike, zbatohet akti i vjetėr nėnligjor".
Ndėrkohė nė asnjė nga ligjet pėr Trashėgiminė Kulturore, as nė atė tė 1991, as nė atė tė 1994, as nė atė tė 2003, as nė tė pėrmirėsuarin e 2006-ės nuk kėrkohet abrogimi i akteve nėnligjorė, as rihartimi i akteve nėnligjorė, as pėrmirėsimi i akteve nėnligjorė. Si e tillė "Rregullorja mbi administrimin e nėntokės sė Qytetit tė Durrėsit" mbetet njė akt normativ me fuqi tė plotė. Ju bėj tė ditur se kėtė rregullore, e cila e shpėtoi Durrėsin nga shkatėrrimi i pasurisė arkeologjike, e kam hartuar unė dhe nėse do tė mė detyronin ta ribėja do ta kopjoja. Thjesht, pasi nė kėtė rregullore, tė cilėsuar "brilante dhe shembullore" nga institucionet paralele italiane, angleze, gjermane dhe UNESCO, nuk ka vend pėr ndryshim. Por nėse ju ende i pėrmbaheni tezės se aktet nėnligjore "shfuqizohen automatikisht me daljen e ligjit tė ri" mund tė pyesni ndonjė jurist. Veē, me kujdes! Qė atij mos t'i bjerė tė fikėt!
6. Pasi morėt vesh se ekspertiza e drejtuar nga zv.kryeministri arriti nė pėrfundimin se nuk kam bėrė asnjė shkelje dhe se hartuesit e akuzave tė MTKRS-sė duhen ndėshkuar pėr hartimin e akuzave tė paqena, ju nuk u bėtė dalje kėto akuza shpurės specialisto-juridike por e shtuat dozėn e helmit. Ju nuk u distancuat as nga skandali i Tores sė Durrėsit, ku sejmeni juaj kėrkoi "tullė" 50.000 euro, pavarėsisht se e dinit mirė qė ky skandal ėshtė i regjistruar. Ēka tregon se ju nuk jeni viktimė e korrupsionit tė shpurės suaj, ēka tregon se ju jeni susta e kėtyre veprimeve dhe e korrupsionit.
"Baēe ėshtė shkarkuar nga detyra me motivin e thyerjes sė ligjit dhe korrupsionit... Baēe ka hyrė nė marrėdhėnie fizike me firma ndėrtimi ose persona pėr dhėnie miratimesh, udhėzimesh pėr mėnyrėn dhe mundėsinė e marrjes sė lejes sė ndėrtimit",- i thoni ju gazetarit tė "Panoramės" ("Panorama" 19.07. 2007)". Ndonėse nuk e kuptoj mirė se ēfarė aludoni me kontakt fizik me biznesmenėt, marrėdhėniet njėgjinore a diēka tjetėr, ju duhet tė vėrtetoni para gjyqit, i cili tashmė e ka nisur countdown-in e tij, se ku kam zhvilluar kurse perfeksionimi pėr thyerjen e ligjeve, cilat janė miratimet e paligjshme dhe cilėt biznesmenė mė kanė korruptuar. Duke ju pranuar si dėshmi korruptimi, qoftė edhe njė kafe tė vetme qė ta kem pirė pa e paguar. Dikur Straboni, shkruante se "Besėt quheshin kusarė, nga kusarėt". Si e tillė, akuza juaj pėr kusari mė rėndon dyfish.
7. Ndėrkohė nga restorantet e peshkut, bashkė me halat e peshkut, doli thėnia e juaj se "ai (d.m.th., unė) po krijon grupazh me "x"-in" (nėse e vini nė dyshim kėtė thėnie, ajo vėrtetohet lehtė para gjyqit). Ju bėj tė ditur se, pavarėsisht nga respekti maksimal pėr "x"-in, me "x"-in gjatė tėrė jetės sime kam ndenjur jo mė se 10 minuta. Ēfarė ėshtė kjo thėnie, imagjinatė paranojake pėr grupazhe armiqėsorė me funksionarė tė lartė shteti? Si nė Tabllonė Sinoptike? Jo dhe kaq thjesht. Pas paranojės suaj fshihet kėmbėngulja e habitshme dhe kėmbėngulja, qoftė ajo paranojake, ka njė arsye tė fortė pas vetes. Nė shkrimin e ardhshėm do tė jua sqaroj kėtė arsye.
Tashmė ajo qė ju mban nė moto ėshtė inercia, ndėrkohė qė arsenali ju ka degraduar nė baltė sloganore dhe bumerange: "Baēe ka lėnė pa pagesė 64 punonjės, pėr shkak tė keqadministrimit e tė paparalajmėruar pėr fatet e tyre". Duke i lindur imagjinatės varganin e tė uriturve dhe fatkeqėve, si tė skllevėrve tė Korit tė Skllevėrve tė Fidelios. Dhe, mes tyre, Fidelion Ministerial: shpirtgjerė, tė guximshėm, dinamik.
Si ėshtė e vėrteta? Mė 31 maj, kėrkuat qė brenda ditės tė nisej pėr miratim struktura e re me 5 punonjės mė pak. Ndėrkohė, ndonėse struktura u nis brenda ditės, ende sot, dy muaj mė pas, me gjithė shkresat dhe telefonatat e panumėrta, ju nuk keni pasur mirėsinė ta firmosni kėtė strukturė dhe pa strukturė nuk mund tė bėhen shkurtime. Ē'do tė ndodhte nėse do tė reduktohej p.sh., Sektori i Artit ndėrkohė qė ju, siē e keni thėnė disa herė dhe e keni ē'thėnė disa herė, tė shkurtonit, reduktonit sektorin p.sh., tė Auditit? A do t'u duhej financierėve qė tė nisnin e tė restauronin pikturat e Onufrit?
Tym dhe baltė sloganore, si nė informatat e Byrosė Politike kundėr armikut tė kllasės. "Dėmi i shkaktuar nga Baēe ėshtė i pariparueshėm... ndėrhyrjet, shkeljet, deformimet kanė sjellė pasoja fatale... shkaktarėt do tė mbajnė tėrė peshėn e pėrgjegjėsisė ligjore". A keni ndopak logjikė, a dreq serioziteti? A nuk ju vjen ndopak zor nga vetja?
8. Por ajo qė mė ka bėrė tė ndjej fyerje nė palcė pėr veten, pėr tė parėt e mi, pėr fėmijėt e mi, pėr vendin tim, pėr Kushtetutėn e shtetit tim ėshtė deal-i qė mė transmetoi drejtori sejmen: "Ministri mė tha jep dorėheqjen dhe do tė tė gjejmė njė vend mė tė mirė, ose do tė pėrfundosh nė gjyq dhe do dėnohesh pėr korrupsion". Si gjenerali sejmen i Adolfit, qė i tha Romelit "Fuhreri tha vri veten dhe do varrosesh me nderime, ose do tė dalėsh nė gjyq dhe do pushkatohesh i poshtėruar".
Po pyes, dhe kėtė herė jo Ju, pasi ėshtė e kotė tė presėsh pėrgjigje nga Ju "nėse jam i korruptuar, me ē'tė drejtė mė ofroni njė vend mė tė mirė? Nėse nuk jam i korruptuar, me ē'tė drejtė mė akuzoni pėr korrupsion? Ku e gjeni tė drejtėn qė tė ngriheni mbi ligjin, kur sipas Kushtetutės para ligjit janė tė tėrė tė barabartė?".
Nėse kėtė volontarizėm e ushtroni me mua, pa marrė parasysh background-in profesional dhe shkencor, kontributin kombėtar dhe partiak, reputacionin dhe aftėsinė pėr tė mbrojtur veten, ēfarė bėni ju me njeriun e thjeshtė, tė pambrojtur, timid? Ēfarė bėni me ata nėpunėsit qė i maltretoni si kavie dhe qė britmat tuaja korridoreve, dikur tė qeta, i kanė stresuar nė dridhje?
Dikur jeni nxehur ligsht pėr ofezėn e madhe qė ju ėshtė bėrė, pėr paturpėsinė e paparė tė detit: Nė kronikėn e sezonit tė ri turistik, sė pari u shfaq deti dhe ju vetėm pas detit. Po pse, edhe detin doni ta pushoni e t'ia hyni me kamxhik si Dari nė Salaminė? Kush mendoni se jeni: Mbreti Diell? Zoti Diell? Heroi i Salaminės?
"Kėtė karrige e kam fituar me gjak",- hakėrreheni nė ministri. Me ē'gjak ? Nėse Kali i Trojės do t'i vinte eksploziv vetes, ai qė do tė dėmtohej do tė ishte Kali i Trojės dhe jo Troja. Ju nuk jeni as Sali Berisha, as Jozefina Topalli, as Bamir Topi, qė nga humbja e juaj tė dėmtohej keq PD-ja.
Dhe tė tėra kėto mė bėjnė tė kuptoj se para meje nuk qėndron Ylli Pango, as deputeti Pango, as ministri Pango, por "Fenomeni Pango". Singular, virulent, i bezdisshėm pėr intelektualin, i dėmshėm pėr PD-nė, tejet i rrezikshėm pėr vendin. Dhe kėtu mbaron sqarimi i shkakut dhe nis sqarimi i arsyes. Arsyes reale-reale. Jo arsyes dytėsore. Dhe kėtu po i rikthehem fillimit, kėshillės se Shekspirit: "Mendohu mirė para se ta nxjerrėsh shpatėn nga mylli, por po e nxore, mos e fut pa mbaruar punė". E kam nxjerrė z.Pango dhe nuk do ta fus nė myll pa mbaruar punė.
Krijoni Kontakt