Kosova dhe ekuacioni i indipendeces

[erzeni]

10/11/2002 - Trepça.net

----------------------------------------------------------------

KOSOVO, L’ÉQUATION DE L’INDÉPENDANCE - PDF (Frëngjisht)



( http://www.retorsmilosevic.ch )


-------------------------------------------------------------------------

Perroy (Zvicër), 9 nëntor 2002
François Mastrangelo

Roli i informimit, që konsiston të ndriqojë themelet e terrorizmit, është i një rëndësie vendimtare. (…) Lufta kundër terrorizmit duhet të jetë sulmuese ; dinamika e saj duhet të jetë sikur ajo e gjahut. Ajo duhet të thajë moqalishtën ku zhvillohen shëndetshëm terroristët (…). Terrorizmi do ta humbas vlerën e vej të mitit për aq sa nedo të jemi të zotët që atij t’i japim pamje dhe emra. Ajo për të cilën ne kemi nevojë, me rastin e çdo sulmi terrorist, është që ne të ngrisim perden në mënyrë që t’i lejohet publikut të kundrojë se çka ka prapa perdes dhe të lexojë skenarin e shkruar nga mendjet e përsosurat të terrorizmit.1



Kur Kosova s’kishte mbetur tjetër veçse rrënoja tymosëse, ku varrezat masive të mbushura me nxitim lënë të paraqiten gërmadhat e pafajshmërisë së masakruar, kisha privilegjin e dhëmbshëm të isha në vend të ngjarjes. Duke pranuar nga miqtë e mi të lënduar bukën e vërtetë nga shpirti që paraqiste dëshmitë më të denja të mikpritjes që më ofronin bujarët e mi, kisha përshtypjen se po kthehesha në shtëpi nga një ekzil i pambarueshëm... I frikësuar nga të nesërmet e pabesa dhe në hall për të mos shpenzoj kot asnjë trohë nga tragjedia që ishte zhvilluar me dyer të mbyllura, u pajisa me laps dhe bllok shënimesh ; njëmij pritje më transformuan menjëherë në « gazetar ekspert ». A s’kisha ardhur unë krejt i zhveshur, pa as më të voglin paragjykim, por që u paracaktova të kthehem i veshur në petk « ambasadori » —Me t’u kthyer në Zvicër, ju shpjegoj-atyre…

E zhvesha petkun prestigjioz të ambasadorit, e harxhova lapsin tim të gazetarit të dijshëm, por e mbajta fjalën ; duke marrë përsipër kushtin tim të të privilegjuarit, unë bëra një fjalëmbrojtje për pavarësinë e Kosovës së martirizuar. Dhe, pasiqë, i pari, jam i bindur se, as rastësisht madje, nuk mund të ndahem nga fati i miqëve të mi, të cilët fati politik të cilin e kanë merituar, sado mizor qoftë ai, ngaqë i kam grishur të bëjnë diçka pa vonesë në vetë gjenezën e institucioneve pa përzierje. Tashti, dyshoj në do t’i shoh të kapërdihen (apsorbohen) nga moçalishta e papastër të cilën e lanë të akumulohet paparashikueshëm ; i vonuar, reagimi i tyre do t’i fundoste paraprakisht.

Posi, nga ky kopsht helmatisës, plani është i vjetër, dhe marka e huaj : të gjitha djallëzitë e Milosheviqit, sipas mendimit tim, konsistonin të vendosnin në vendin e vet një grumbull kriminelësh autoktonë, në mënyrë që ata të zbatonin me përpikmëri veprën e tij të shkatërrimit. Duke anashkthyer shkreptimat e një lufte të hapur ndaj tmerreve të një lufte civile të ndërdijshme, dredhitë serbe arrinin të transformonin pushtetin e vet të pakufishëm në një regjim « vetëqeverisës » ; i mjaftonte të dinte të infektonte fermentimin e vendosur nën përkujdesjen e padyshimshme të « Demokracisë ». Nga lufta e ndërmarrë, versioni i parë ishte pra shumë i kushtueshëm, ndërkaq fundi i saj i pasigurtë ? I dyti është falas, dhe shprehja e tij, e padnreqshme.

Në Kosovë, aty ku duhej të shpërthente një antagonizëm i pakompromis, bëhet përzierja e dy logjikave shkatërrimtare : përderisa OKB-ja ndërton institucionet të formës së pastër, të domosdoshme, por të pamjaftueshme, krimi rrënjoset heshturazi në këtë truall ideal. Nuk është e domosdoshme të jesh njohës i madh për të kuptuar se kjo harmoni e neveritshme premton bollëkun, përjetësinë e gënjeshtrës ; ato përbëjnë, si sisteme që janë, kalbëzimin e shoqërisë. E si të mos plasësh nga spektakli i këtyre politikucëve të pabesë e të mbrothtë ? Ne i shohim të kapardisen e të nxjerrin argumente të pacipë mbi sakrificën e heronjve anonimë të cilët s’kishin tjetër përveç guximit lakuriq për t’ua kundërvënë tankseve serbe që shtypnin fshatrat e tyre, por e bëjnë këtë për t’i fshehur krimet e veta, të vendosin qëndrueshëm trafiqet e tyre dhe të nxjerrin përfitimet e pandershme nga atdheu i tyre i rraskapitur. Gjatë javës, ata i shumëfishojnë shenjat e mirëmbajtjes « demokratike » dhe bëjnë pallën në Parlament, ndërkohë që, vikendeve, brutalët shprazin zënkat e tyre duke i bërë të flasin bazukat2 pa kurrëfarë mirësjelljeje !

* * *
Derisa detyra e elites intelektuale është që të bëjë të dështojnë ligjërimet iluzore për të ndriçuar lojërat e vërteta të historië tragjike, Profesori Zekeria Cana mbetet gojëmbyllur. Me gjithë cilësitë e tij prej historiani të dëshmuar, ai lë pas dore të përkujtojë se nëse fëtyra e shoqërisë është thirrur që të përtrihet parreshtur, është poashtu e mundshme që ajo të nguroset nga duart kobtare. Na ishte një kohë, megjithatë, ku Profesor Zekeria Cana zgjidhte që të publikonte në shtyp Ditarin e Luftës3; ku gjenim, ashtu si duhet të depozituara, një seri krimesh që me siguri të madhe u hidhen disa personazheve të UCK-së. Si të komentohet tani heshtja e pashpjegueshme që pason këto faqe të vlerave të mëdha ?

Derisa, në Kosovë, pas punimeve të Ferdinand de Saussure4, roli i elitave është të vëzhgojë shtresimin e çmueshëm të traditave autoktone për të vënë në pah dellin paradigmatik që fanit trollin sintagmatik të debatit modern, kur duhet përgatitur këtë akt të fjalës burrërishte ku do të përplasen referuesit dhe ku do të shlyhen bindjet5, Profesori Muhamedin Kullashi6 jep disa njoftime të shkurtëra ; ai formulon dhjetë rreshta të shuar lidhur me dredhinë diplomatike që përbën Unioni Serbi-Mali Zi, veç për të stolisur mendimet banale të disa dokrrave të patëkeq7; që ne i dëgjonim që më parë. Nga Profesor Kullashi na kujtohen analizat depërtuese dhe çuditërisht të pikëlluara që i inspironte pamja e intelektualëve serbë të mirënjohur të goditur nga regresioni i përnjëhershëm politik — ata kishin elaboruar, përmbajtur dhe legjitimuar me ngulm projektin kanibal të Serbisë së madhe : Si është i mundur një zmbrapje e një mendimi filozofik kaq të thellë, pyeste ai, mbi njeriun dhe historinë, humanizmin dhe etikën, drejt një nacionalizmi të egër?8 Nga i njejti Profesor Kullashi, poashtu, ipet ky fragment simetrik, kjo kritikë pasqyruese:

Karakteri shoven dhe përjashtues i politikës së regjimit serb pati për pasojë favorizimin e një homogjenizimi të detyrueshëm tek shqiptarët, të pengonte hapjen e një hapësirë të mirëfilltë politike, të cungonte jetën politike të shqiptarëve në një ballafaqim të gjithanshëm me serbët. Kjo situatë e cila nuk ishte e volitshme për zhvillimin e një kulture politike demokratike — përndryshe munguese në gjithë hapësirën ballkanike — përforconte më mirë tërheqjembylljen në përkatësi, ikja në të kaluarën e glorifikuar, mospranimi i qëndrimit kritik si ndaj të kaluarës ashtu edhe ndaj të tashmes dramatike. Në shtypin shqip në Kosovë, pas vitit 1990 — paradoksalisht, në momentin kur represioni i regjimit serb kishte kapur pikën kulmore —, shohin dritën edhe shkrime të cilat zhf rytëzojnë shema të ngjashme me ato që i përdorte shtypi i Beogradit mbi kombin, kulturën, historinë. Glorifikimi i të kaluarës së pakundshoq të shqiptarëve bëhej edhe përmes denigrimit të historisë së serbëve : çasja e njëanshme ngjarjeve historike komplekse e poashtushihnin dritën edhe paragjykimet nacionaliste. Kështu, në shumë artikj, do të jetë i pranishëm interpretimi që shpjegon terrorin e regjimit serb nga “natyra barbare serbo-slave”.9


Sot, diskursi kritik është hargjuar te të shquarët profesorë, mjerisht ! Maturia e tyre oratorike, vetpërmbajtja e tyre e skamnuar nga madhësia, miratimimi i tyre i nënkuptueshëm me bashkëpajtim të butë, ky vegjetim intelektual i stolisur me kaq tartufllëk cinik10, ushqen baltinën e neveritshme të cilën duhej tharë me vendosmëri. Sot, të privuara nga mendjet e ndritura, pa rehatinë e shembujve të virtytshëm, njerëzit e thjeshtë i janë rikthyer fatit të tyre të mundimshëm, duke pasur për të vetmin mësim filozofik se kjo ftesë memece ka nxjerrë në fatkeqësinë e të varfërve ndihmën e cila u mungon. E ne kujtojmë figurën e ndritshme siç ishte Mehdi Ben Barka11 në Marok…

A mund t’a pranojmë, pa e zgjatur më shumë, se Presidenti Rugova kënaqet vetëm me dhënien e disa arsyetimeve përgjithësuese para Kolegjit të TPIY lidhur me bëmat e UCK-së, vërtetë banalitete të njëmendëta, duke e lënë të paprekur gjithë egërsinë e farës së rrezikshme të cilën duhej shembur për dhe ? Njëra nga të dyjat : o të vërtetohej pazotësia deri në keqardhje e një Presidenti ose zemërgjërsia e tij fajtore — premtuese « Aleanca Për Ardhmërinë e Kosovës » në thelb. Lidhur me këtë, ne e imagjinojmë tiranin e plakur në qelinë e vet në Scheweningen duke u gajasur :

Ja pra se në çka sjellë programi i Presidentit Rugova të cilin të gjithë e lajkatonin kush më mire se tjetri. Ikona e tij prej të « moderuari », s’ishte veçse një vitrinë e shenjtë e destinuar për të mbuluar ekonominë lulëzuese të klaneve primitive dhe kriminele !

A s’do t’shte ndër detyrat e para të presidentit Rugova që të angazhonte gjithë autoritetin e tij për të garantuar gatimin e mire të institucioneve të rilindura në Kosovë ? Sot, është për t’u frikësuar se me forcën e njëzëshmërisë dhe mosdëmtimit, një President dekorativ (i rëndësisë historike) të jetë duke vënë mbi kokën e bashkëqytetarëve të vet saqin e zemërgur të fatkeqësisë… Cila kancelari perëndimore do t’ishte aq e krisur, saqë, në këto kushte, të pajtohej për pavarësinë e Kosovës ? Por, në të kundërtën, ç’do të thoshte, heqja e këtij ideali përgjithmonë ?

* * *
Nëse, me të dale nga lufta, djelmoshat e K-FOR-it kishin famën e çlirimtarëve, nëse UNMIK-u pra ishte parë si mbrojtës hyjnor që mbronë nga përsëritja e barbarisë, tani s’është më koha e kënaqësisë së madhe, e as e frikës së menjëhershme nga serbët. Këtej e tutje, në sytë e një popullate përjetësisht të mbajtur me shpresë, e të lodhur me pritjet e pavarësisë së shndërruar në kalenda greke, K-FOR-i padiktueshëm shndërrohet në një « forcë pushtuese », UNMIK-u katandiset në « fuqi koloniale », ndërkohë që po zaliset karakteri i ligjshëm i misioneve të tyre fillestare. Kjo paknaqësi popullore që po enjtet, këto mashtrime (ngrënje të së drejtës) që po mprehen, këto pritje që hargjohen në kontakt me përbuzjen perëndimore, e gjithë kjo përgatitë një neveritje të përgjithshme, një mospranim të pështjelluar të OKB-së, të Bashkimit Europian, të Fuqive të Mëdha… Me varganin e vet të mynxyrave të pritura : jostabiliteti politik, pasiguria e përgjithshme, instrumentalizimi i një irredentizmi kryengritës, dhe vet kryerja e akteve terroriste nga të cilat s’mund të mbrohesh — që nga 11 shtatori ne jemi në dijeni për rrjete të fjetura të Al-Qaeda-s në Ballkan, poashtu. Cdo here që nga shtrojera e të së « ndjerës » UCK nxirret ndonjë i dyshimt për t’u vënë para drejtësisë, peshqit e mëdhenj të mbetur duke u trazuar zhurmshëm, të sigurtë se janë të pushtetshëm të mbjellin në mërinë popullore manifestime të stihishme dhe heshtje « patriotike » të bollshme për t’i kursyer nga prekjet e një Drejtësie të pandjeshme. Dhe nëse është e vërtetë se krejtë ndërmarrja bashkëkohore është ndërtuar mbi bazën e ndarjes së detyrave dhe artikulimit të talenteve, unë do t’ia atribuoja me gjithë dëshirë Dr. Mehdi Hysenit - vet atij, që të ketë gatuar disa të dijshëm zjarrvënës, disa fatwa (fetva : vendime, gjykime) vdekjeprurëse për të frymëzuar tek një grusht fanatikësh energjinë shpërthyese fatale!12 Nëse do të ndodhnin, atentatet e këtilla do të kishin për pasojë tërheqjen e menjëhershme të kontigjenteve të K-FOR-it të cilave do t’u takonin viktimat ; do të pasonte një gërryerje e përgjithshme e personelit të sigurisë në rajon, ndërkaq goditjet e organizuara të serbëve nuk do të ishin të largëta…

T’i biesh mashtrimit civil që po e ngalatë Kosovën, do të duhej të pikëpyetësh për natyrën e vetive të tij. Nëse është veti e përbashkët e diskurseve të demokratëve tanë shembullorë dhe vrasësve të UCK-së të veshur si për ditë feste, është pra mirëmbajtja e mirëllogaritur fetare, e cila e shfronëson rreptësinë e logos-it dredhinë e mythos-it, që, në vështirësinë e argumentimit, parapëlqen lehtësinë e përrallisjes.

Në rastet e demokracive shembullore, ky preokupim pseudo-fetar manifestohet permes pushtimeve të një utopie kaqole (budallaqe) që mëton të dëboj të gjithë shpirtërat grindavec. Kjo porosi e mërzitshme dhe e kotë e « Dallimit », « Tolerancës », « Dialogut », ja pra se cili shënjon vetëm tek të zellshmit nëpunës tanë nevojën e thellë për të mohuar një konflikt parësor, si rrjedhojë e natyrës njerëzore, farë kjo që është me afat të frikshëm. E boshatisur nga krejt përmbajtja, e zhveshur nga më të voglat virtyte ndërmjetësuese, duke hequr veten për të vërtetë të pambikalueshme (dhe pra në shprehjet jo pluraliste) këto fjalë të mësha e të zgavërta s’shërbejnë asgjëkundi me idealet politike : duke mos u përkrahur më veçse nga një mbeturinë dogmatike e ringjyrosur me ngjyrat e « Demokracisë », ata janë të mbijetuarit laik të një teokracie të cilën e mendonim të harruar. Kjo shmangie farisiene (besim i shtirë) thërret shkrirjen arkaike të ndërgjegjeve dhe të zemrave, duke sankcionuar nga e njejta hedhje shpartallimin e inteligjecisë dhe të guximit. Ajo s’pranon tjetër përveq një dileme : idolatrinë apo anatemën (mallkimin). Përgjërimi humanitarist apo xhindosja ekskomunikuese, të këtilla shfryrje mohojnë dinjitetin e personit njerëzor dhe të folmeve të veçanta që e përbëjnë atë.

Ata ndalojnë daljen në hoirizont të politikës. P.-A. Taguieff :

Të përjashtosh kundërshtarin, pa diskutim, nga hapësira e dabatit, është ky bazim mbi dhunën, ndërkohë që bëhet fjalë për të filluar bisedimin për të shmangur mbretërinë e dhunës. Sepse, është punë e madhe t’i shmangesh shtrembërisë alternative të dogmatizmit dhe të dhunës, të mposhtësh dilemën e mostolerancës memece dhe të denoncimit demonizues. Kjo dilemë përcakton saktësisht fushën ku shpalosen pseudo-debatet bashkëkohore, poashtu karakterizuese : denonciatorët, të mbrujtur me njëfarë vetëdije të betonuar, formulojnë pozicione të përshtatshme të të vetëve, dhe fyhen rëndë nga ekzistimi i kundërthënsve apo kundërshtuesve, të cilët parapërcaktohen për neveri publike apo për sankcione drejtësie (...) Pseudo-debatet zhvillohen mbi një skenë të përbërë nga raportet e forcave, dhe të nxitura nga logjika e dyshimit, skenë në të cilën kundërshtari shndërrohet pashmangshmërisht në armik të përbetuar, medoemos të urrejtshëm dhe të përbuzshëm, të cilit nuk mund t’ia japim besimin apo mirënjohjen që kërkohet për të hyrë në debat.13

Në rastin e vrasësve të veshur në kostume feste, është koha e majmunllëqeve « demokratike »-ngase ka edhe disa kikirikë për t’i pritur, me gjithë mend ! — por vrimoje edhe më themelin e vjetër stalinoid, dhe ky shtrat që ndanë gjithnjë këtë nxitim për të dënuar arenën e rrezikshme të debatit në emër të një detyre të shenjtë që nuk lejon kundërshtim : Vendlindja Thërret ! Liria Kombëtare ! Zëri i Atdheut ! Ky kujdes i gjendjeve shpirtërore kolektiviste lejon që me një gur të vriten dy shenja : përderisa pasiguria rëndon mbi fundin e një votimi të rregullt në Kosovë, e që rrezikon të shungullojë mbizotërimin e tipave të « Demokracisë » ata fillojnë sistematikisht operacione të guerilës në Maqedoni, duke përkujtuar se ata kanë për të « çliruar » « vëllezërit » e harruar ; të njejtit mbikëqyrin bashkëqytetarët e vet si heretik aq potencialë — gjëmë të mallkime ndaj atyre që do të guxonin të pyesnin me zë të lartë për të nënrrogozshmit e UCK-së !

Fatkeqësi atyre që do të guxonin të depozitonin para Kolegjit të TPIY një dëshmi që ngatërron përpriftërinjt e mëdhenj vrastarë ! E kundërta e nënshtrimit të përgjithshëm ndaj tiranisë shenjëtore të UCK, është legjitimiteti i vetëkuptueshëm që e vesh turpin e hedhur mbi të pa bindurit dhe ekzekutimi që i prêt ; shpërblesa e epokës së lavdishme, e kundërta e emblemës vezulluese të UCK-së, është robërimi i vetvetishëm i atyre të cilët ajo pretendonte që trimërisht t’i emanciponte. Posi, unë nuk do t’ia mvishja Ramush Haradinajt një njohje të përkryer të veprës së Spinozës, gjithë kapacitetet politike të të cilit përmblidhen në kualitetin e vetëm të rendmbajtësit të kabaretit14; megjithkëtë, unë i jap atijprivilegjin e gjenisë që të ilustrojë për mrekulli këtë observim të pandryshueshëm të filozofit të famshëm :

U mor vesh, fshehtësia e madhe e regjimit monarkik dhe interesi i tij jetësor konsiston në mashtrimin e njerëzve duke maskuar nga emri i frikën të cilën ne duam t’a mbajmë për kapistre ; në mënyrë që ata të luftojnë shërbesat e tyre njësoj sikur të ishte për shpëtimin e tyre dhe mendojnë, të mos gjunjëzohen, por të nderohen në pikën më të lartë ; derisa ata derdhin gjakun e tyre dhe sakrifikojnë jetën e vet për të mbështetur kapadainjtë e një të vetmi njeri : në të kundërtën, ne nuk do të dinim të imagjinonim e as të ndërmerrnim asgjë që do të ishte më shkatrrimtare në një Republikë të lire, sepse liria e përgjithshme, pa asnjë dyshim, s’pranon kurrësesi që gjykimi individual të jetë i rrethuar nga paragjykimet, e as t’i nënshtrohet çfarëdo detyrimi.15

***
Nëse në konfliktin mes njerëzve unë shoh një tallandi të thjeshtë, elaborimi i institucioneve do të më dukej krejt i panevojshëm — Kujt mund t’i shërbejnë institucionet, pasiqë, atyre vet, veprimi i kohës do të arrijë t’ua fshehë këtë thartinë të shëmtuar ? Kërkimi i institucioneve të qëndrueshme parakupton, të pandashëm në natyrën njerëzore, një masë ndaj konfliktit, përveç atij që i caktohet regjimi i cilido të mund t’a disciplinonte: të zëvendësohet dhuna e shfrenuar me ushtrimin e arsyes, por të një arsyeje të diskutueshme ; pra këtë duhet argumentuar. Të ashpra, shtrënguese, argumentet e përmendura do të fyenin lirinë njerëzore ; në mungesë rreptësie, ata do të degradonin zgjedhjen e njerëzve në vese dhe marrëzi. Mu për këtë ndërmjetëza që ndanë këto dy ekstreme është vet hapësira politike ; mund të shkruhet si raport i pandashëm nga dinjiteti i personit, i vendosur si i pazvogëlueshëm ndaj gjithë doktrinës dhe konflikteve të tezave personale, të vëna si të pashmangëshme. Chaïm Perelman et Lucie Olbrechts-Tyteca :

Vetëm ekzistimi i një argumentimi i cili s’do të jetë as i detyrueshëm e as arbitrar do t’i jap një kuptim lirisë njerëzore, kusht ky i ushtrimit të një zgjidhje të arsyeshme. Nëse liria s’do të ishte gjë tjetër pos një pjesëmarrje e domosdoshme në një rend natyral të dhënë paraprakisht, ajo do të përjashtonte të gjitha mundësitë e zgjedhjes ; nëse ushtrimi i lirisë s’do të ishte bazuar mbi arsyet, të gjitha dëshirat do të ishin të paarsyeshme dhe do të zvogloheshin në një vendim arbitrar duke vepruar në një shpraztirë intelektuale. Pra falë mundësisë së argumentimit që pajis arsyet, por arsyet jodetyruese, që është e mundshme t’i shmangen dilemës : pjesëmarrja në një të vërtetë objektivisht dhe uneversalisht të vlerëshme, në kërkim ndaj sugjestionit dhe ndaj dhunës për të bërë që të pranohen opinionet dhe vendimet e tij.16

Nëse në politike nuk ka referenca unike, e poashtu as eksperimente të riprodhueshme, nëse s’ka të vërtetë pra që duhet vënë në pah, është vetë fillimi i opinioneve të veçanta që do të ketë vlerën e shtegdaljes për tërësinë e sistemit. Debati demokratik i thërret punëtorët e të gjitha horizonteve, duke i ftuar që të vijnë e të hedhin në këtë vendpunishte moderne materialet epazëvendësueshme dhe dituritë e tyre me të cilat janë të ngarkuar, por ata e parapërcaktojnë këtë ekip të papajtueshëm njëri me tjetrin për të ngritur një arkitekturë të përbashkët e të panjohur në të gjitha pikat. Ndërtesa shoqërore kurrësesi nuk mund t’i përngjajë një silogjizmi, e as arsyeshmëria e elaboruar, procedues formalisht të një bërthame aksiomash paraprake, sepse, nga lloji, i gjithë debati do të shembet e do të shndërrohet në një të vërtetë banale e shterpe. Silogjizmi s’mund të na mësojë asgjë thelbësore të re dhe, nëse gjithçka do të dilte nga principi i identitetit, gjithçka poashtu do të duhej që të mund të përmblidhej17, shkruante saktësisht Henri Poincaré. Për arsye të vet rrezikut narrativ të kontraktuar prej secilit folës, debati demokratik nuk mund të hapet mbi një përshkrim unitar të shoqërisë, e as të prodhojë konkluzione të mbështetura mbi disa skema doktrinore të tejkaluara; përvoja politike hedh poshtë përrallën pozitiviste që do t’i atribuonte përvojës së rolit për të verifikuar vlefshmërinë e tezave në garë. Jo shugurosja e tezës solucioniste :

por postulati fekondon përmes mohimit që i atribuon hipotezës dhe përvojës politike të cilëve ua atribuon të njejtin statut epistemik (relativ ndaj diturive). Historia jonë ndodhet saktësisht në hapësirën ku shkenca tkurret18, shkruante Saint–Exupéry.

Claude Lefort ka treguar se origjinaliteti i lartë i ushtrimit demokratik ishte që, si pasojë e pushtetit, të nxirret çmbështjellja nga vetitë e veta : autoritet, dije dhe drejtësi. Në këtë pamje, nocioni i legjitimitetit zhvendoset, duke e lënë ngushticën e një regjimit të mbështetur vetëm mbi ligjet e vendosura, për t’u lidhur në ekzistencën e një problematike në zhvillim të përjetshëm. Objekt i vetëm i tij është nisja mes legjitimes dhe jolegjitimes. Mund të shohim reflektimin mbërthyes në këtë shënim kritik të Muhamedin Kullashit :

E drejta në demokraci nuk shihet më, sipas Lefortit, si një tërësi e principeve të fiksuara njëherë e përgjithmonë në një « kod të origjinës hyjnore » apo të garantuara nga autoriteti i traditës ; ajo njeh një ndryshim që gjithmonë varet nga një debat mbi themelin e saj dhe mbi legjitimitetin se çfarë duhet të jetë. Këtu, Lefort-i prekë në njërën nga vijat thelbësore të demokracisë : zhbërja e shenjave dalluese të sigurisë, prova e një papërcaktimi sa i përket themelimit të pushtetit, të ligjit dhe të diturisë. Shoqëria demokratike krijohet si shoqëri pa trup, si shoqëri e cila më nuk mundet të përfaqësohet përmes modelit të një totaliteti organik. E megjithkëtë, papërcaktueshmëria në fund të fundit nuk do të thotë mungesë e identitetit ; çmishërimi i hap udhë të ardhmeve të një forme të re të shoqërisë, u krijon hapësirë formave të ndryshme të ekzistimit që paraqiten si objekte të zgjedhjes së lirë të individit.19

Atyre dallimeve ngushtësisht etniciste që dominojnë edhe më tutje në Kosovë, në skamjen e silogjizmës së kënaqur, në mjerimin ideor të sektarizmit politik dhe të pasojave të tyre shkulëse (për « bashkëfajësi me armikun ! », në stigmatizimin komod të « politikës proserbe të UNMIK-ut », ne pra do të shohim të zëvendësohet domosdoshmëria për të mbrojtur cilësinë e përbashkët të qortuesit të lirë ; do të rezultonte me kuptimin e ngushtë dhe frymën e institucioneve të vërteta, sajimin e lirisë politike !

***
Nëse vendosja e debatit demokratik dhe gjeneza institucionale nuk do të ndodhnin për aq sa ekzekutimi përmbledhës me forcën « e argumentit », nëse s’ka pra pengesë më të sigurt për pavarësinë e Kosovës sesa publiciteti i të korruptuarve që mbahen për mishërim të vërtetë, nëse asgjë s’ka gjë më të gabueshme se perspektiva e pavarësisë kur kjo s’ka tjetër mbështetje përveç fasadës së partive që dolën nga UCK-ja, (përkundër aktivitetit të njerëzve jashtëzakonisht të ndershëm të cilët u futën në rrugë të gabuar), pra të gjitha kushtet janë krijuar që të shkruhet një ekuacion i pashmangshëm :

Në masën e saktë që miqtë e mi kosovarë do të paraqisnin para Tribunalit Penal Internacional për ish-Jugoslavinë20 provat e vendosëse kundër të GJITHE të dyshuarve për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit, thirrja e tyre do të jetë tërësisht e ligjëshme për të kërkuar me ngulm organizimin e një referendumi për pavarësinë e Kosovës.

Sigurisht, do të duhej zbatim i masave që do të garantonin sigurinë e këtyre dëshmitarëve të guximshëm, këtyre piketuesve të demokracisë. Është pra në qëndrimin e fuqive të mëdha që nga Kosova të bëjnë një demokraci moderne e jo një moqalishtë ku do të lulëzonte terrorizmi i së nesërmes, atyre pra u takon që të ndërmarrin këtë tërësi masash !

Edhe po të mos i pëlqej, Z. Javier Solana, shpikës ky i shkëlqyeshëm i Unionit Serbi-Montenegro, pavarësia e Kosovës është, në fund të fundit, krejtësisht e sigurt ; për kaq, do të jetë e pendueshme që ajo të jetë vetëm një shprehje e rrafsht e numrit, e njollosur nga vdekje të pakuptimta. A do të shkelim edhe për kohë të gjatë pritjen e ligjëshme të gjithë një populli, në emër të një principi demokratik pandryshueshmërisht të kërkuar nga demokracitë shembullore. Por kot ? Për kualifikimin e bashkimit Europian dhe kredibilitetin e OKB-së, për stabilitetin e Ballkanit, për të kënaqur të poshtëruarit, për të ndrequr paburrëritë tona të kaluara, do të ishte me leverdi shumë të madhe të ndryshohen efektet iluzore të dredhisë diplomatike në një forcë reale të një motori që s’ka shoq: entusiazmi i pathyeshëm i një populli për pavarësi !

Tani kur, për Europën bëhet fjalë për zgjërim, unë do të shfaqem përnjëherësh ; në vend të arsyeve ekonomike, arsyet politike. Në shikim të ekuivokeve amerikane, a s’ka për t’a marrë në dorë Europa çështjen e Kosovës, pa ndonjë formë tjetër procesi ? Kush nuk e sheh, në fakt, Amerikën duke u lidhur skandalshëm me nxitësit e UCK-së së patundur, duke këmbyer me një dorë mbrojtjen klandestine kundrejt heshtjes21 së tyre, dhe, ndër të tjera, duke ngritur një listë sa për syefaqe22 të shefave të dytë ? Duke marrë të drejtën për të trajtuar çështje përvëluese që i drejtohen, Europa do të tregonte këtu forcën e vet për të sajuar një model integrues, e jo të bëhet fortesë kundër shtetasve të vet ; ajo do të parandalonte, me të njejtin gjest, murtajën e terrorizmit. Luanin e njohim nga kthetrat 23.

Perroy, 28 gusht 2002

Shënim : Përfitoj (akoma) mundësitë e ofruara përmes internetit që t’i falënderoj ngrohtësisht përkthyesit e mi dashamirës. Pa punën e tyre metodike, teksti im do të mbetej një shkrim i vdekur.

F. Mastrangelo


______________________________

1 Eric Herren, ICT Associate, Counter-Terrorism Dilemmas, April 15, 2002.
http://www.ict.org.il/articles/artic...?articleid=432

2 Strellc, 6-7 korrik 2000.

3 Nga Bota Sot, pranverë 2000.

4 Në një artikull mjeshtror, Paul Ricoeur përkujton vijat e trasha të Rrjedhat e gjuhësisë së Përgjithshmne që i detyrohemi Ferdinand de Saussure : Duke shqyrtuar, jo vetëm shenjat, por edhe mënyrën se si ato kombinohen, Saussur-i dallon dy lloj raportesh sintagmatike (dmth. kombinimet mes të gjithë termave të pranishëm në zingjirin e diskutimeve, dhe të vendosura në një raport të vazhdimësisë së përkohshme) dhe në raporte paradigmatike (që përcaktojnë përzgjedhjen e një termi të pranishëm ndaj termave tjerë mungues që përbëjnë bashkë me të një sferë të ngjashmërisë, një paradigmë për operacione të zëvendësimit). Por, këto dy tipe (lloje) raportesh janë të vëna në përdorim njëkohësisht, në çdo akt të fjalës, mbi bazën e një entiteti gjuhësor që i mjafton, vetëm asaj, për të dalluar (veçuar, diferencuar) fjalën e gjuhës ; ky entitet gjuhësor është fjalia. (Shenja dhe kuptime, nga Encyclopedia Universalis, f. 1013).

5 Cf. shënimi 19.

6 Muhamedin Kullashi ligjëron filosofinë në Universitetin e Parisit VIII. Ai, me shumë parisienë, ishte anëtar i Komiteti Kosova .

7 Muhamedin Kullashi, Kosova : zgjidhje e kompromisit, publikuar në Zëri, 23 mars 2002, radhitur, 14 prill 2002.
http://www.balkans.eu.org/article.ph...medin+kullashi

8 Muhamedin Kullashi, Humanizmi dhe urrejtja, intelektualët dhe nacionalistët në ish-Jugoslavi, L’Harmattan, 1998 ; Avant-propos, f. 13, 14.

9 Muhamedin Kullashi, Prodhimi i urrejtjes në Kosovë, nga op.cit ; f. 203, 204.

10 Hashim Thaqi, Kosova ka zgjedhur demokracinë.
Mendjet tona qëndrojnë në një sistem demokratik respektues të lirive dhe të drejtave të njeriut. Kjo është garancë për një të ardhme më të mirë e të sigurt. Publikuar në Koha Ditore, 5 qershor 2002, radhitur të mërkurën më 26 qershor 2002 në Courrier des Balkans.
http://www.balkans.eu.org/article.ph...+ashim+tha%E7i
Kosovë : Bisedë me Hashim Thaqin, nga Arlinda Desku.
Botuar në Java, 20 maj 2002, radhitur, e premte 31 maj 2002 në Courrier des Balkans.
http://www.balkans.eu.org/article.ph...+ashim+tha%E7i

11 Lidhur me këtë ne mund të konsultojmë me interes faqet e ofruara nga La République des Lettres, në këtë adresë :
http://www.republique-des-lettres.com/b/benbarka.shtml

12 Barometri diplomatik
Dr. Mehdi Hyseni
« PREVENTIVA FIZIKE » E POLICISË SË UNMIK-UT KUNDËR TMK-SË ËSHTË NË FUNKSION TË KRIMINALIZIMIT TË
LUFTËS CLIRIMTARE TË UCK-SË
http://www.kosovaelire.com/graph/test/
http://kosovapress.com/Debate/koment...02/120702.html
Barometri diplomatik
Dr. Mehdi Hyseni
RRUDHJA E TËRËSISË TERRITORIALE TË KOSOVËS ËSHTË NË FUNKCION TË VAZHDIMËSISË SË DOKTRINËS DHE TË STRATEGJISËGJEOPOLITIKE IMPERIALISTE SLLAVE NË BALLKAN
http://www.ulqini.org/Lajme/barometri_diplomatik_dr.htm
Dr.Mehdi Hyseni
STRATEGJIA E SERBOCENTRIZMIT AUTODESTRUKTIV SFIDON EDHE MIHAEL SHTAJNERIN-KRYEADMINISTRATORIN E OKB-SE NE KOSOVE
http://www.liriakombtare.com/Analiza/Mehdi-1.html

13 P.-A. Taguieff, Mbi të djathtën e re, piketime të një analize kritike, Ed. Descartes & Cie, Paris 1994, f . 364, 365.

14 Ramush Haradinaj ka punuar në këtë cilësi në Leysin, në Zvicër.

15 Baruch de Spinoza, Marrëveshja e autoriteteve teologjike dhe politike, në vepra komplete, Gallimard, 1959, f. 609.
Të më lejohet që të përkujtoj disa marrëveshje të Baruch Spinozës, mbase edhe përrallë, për t’ua saktësuar mendimtarëve të sotëm se ç’është dinjiteti intelektual : 1656. Ka kohë që Baruch është i dyshuar prej fanatikëve çifutë (të shteteve të Beneluksit). Ai u denoncua në sinagogë (…) Një mbrëmje, një fanatik provon që t’a vras Spinozën me një goditje thike. Spinoza e ruan mantelin e tij të shpuar tërë jetën e vet. Më 27 korrik, Këshilli i Rabinëve nxjerr vendimin e përjashtimit (...) Ai u akuzua për « aksione monstruoze » dhe për « herezi të tmerrshme ». (...) 20 gusht 1672. Vëllezërit e Witt [ata mbronin vlerat e një republike të integruar] u masakruan në rrugë nga një turmë shumë e zemruaar [në Hagë]. Autoritetet s’qajtën kokën për këtë. (Krimi nuk do të dënohet, asnjë hetim nuk do të bëhet). Spinoza përpilon një pllakat : « Ultimi Barbarum » [« Të Mbramët e barbarëve »] të cilën don t’a ngjes në një mur në mes të qytetit. (Op.cit., Jeta e Spinozës, f. LIII, LIV, LVI.)

16 Chaïm Perelman dhe Lucie Olbrechts-Tyteca, Traktati i argumentimit, retorika e re ; Botim i Universitetit të Brukselit, 1988, 1992, f. 682.

17 Henri Poincaré, Mbi natyrën e rezonimit matematik, në Shkenca dhe hipoteza, (1902) ; Bot. Flammarion, 1968, f. 31.

18 Antoine de Saint-Exupéry, Morali i tatëpjetës në Vepra komplete, Gallimard, 1999, tomi II, f. 17.

19 Muhamedin Kullashi, op.cit.f. 106, 107.

20 Tashmë TPIY ka paraparë një mori masash që u lejojnë dëshmitarëve që të deponojnë lirshëm dhe në siguri të plotë. Një sektor i Viktimave dhe dëshmitarëve, i udhëhequr nga Sekretaria e Gjykatës, ju siguron dëshmitarëve ndihmë para, gjatë dhe pas qëndrimit të tyre në Gjykatë.

Ja adresa e TPIY (Gjykatës Penale Internacionale për ish-Jugoslavi) :
TPIY
Churchillplein 1
2517 JW La Haye
Pays-Bas

21 Ushtarakët kroatë bisedojnë të kaluarën e tyre. Diplomatie 16/05/02
http://www.intelligenceonline.fr

22 President Bush’s Executive Order Restricting Activities of Extremists in the Balkans. Pristina, USOP, 28 June 2001.

23 Erasme, I, 9, 84.
___________________________________

Origjinali: http://www.retorsmilosevic.ch/ekuacion.pdf