Armët e vjetra shqiptare

[Gameness]

Kobure te punuara nga Agathangjel Mbrica.

[fegi]

Në shek. XVII filloi edhe punimi i armëve të zjarrit
Shkruan:Albert Musliaj
Shtrirja e regjimit të timareve në fillim të shek. XVI (22)
Duke përfituar nga hutimi që shkaktoi në popujt ballkanikë tërheqja e ushtrive austriake, sanxhakbeu i Shkodrës, Sulejman Pasha, kreu po atë vit 2 ekspedita kundër malësorëve, por përsëri orvatjet e tij dështuan. Vetëm në vjeshtën e vitit 1692 ai mundi të hynte në Malin e Zi dhe të pushtonte Zhabiakun dhe Cetinën. Me këtë rast, ai provoi të nënshtronte edhe Malësinë e Madhe, por përsëri nuk pati rezultat. Pas vitit 1692 ushtritë e koalicionit (Austri, Venedik, Poloni) me vështirësi po u bënin ballë sulmeve turke. Me nënshkrimin e ,,Aleancës së Shenjtë’’, në tetor të vitit 1696, edhe Rusia hyri në luftë kundër Turqisë. Me hyrjen e saj në luftë ushtritë e koalicionit filluan të korrin fitore mbi turqit. Për të ndaluar shkatërrimin e Perandorisë Otomane, Anglia me Holandën ndërhynë pranë Turqisë dhe Austrisë, për t’i dhënë fund luftës. Bisedimet për paqe filluan më 1698. Me gjithë kundërshtimin e Rusisë e të Polonisë, të cilat shikonin te këto bisedime intrigat e Anglisë e të Holandës, perandori i Austrisë i kërkoi paqe Sulltanit. Kështu, më 1699 u nënshkrua traktati i Karllovacit. Me këtë traktat, Austria i zgjeroi kufijtë deri në lumenjtë Savë dhe Danub, duke arritur në portat e Ballkanit. Veç kësaj, ajo shkëputi nga Perandoria Osmane të drejtën të kishte nën mbrojtje banorët katolikë të Ballkanit, duke përfshirë edhe popullsinë katolike të Shqipërisë. Me këtë i mundësohej Austrisë që të ndërhynte në Shqipërinë e Veriut. Nga ana tjetër, Rusia me paqen që nënshkroi në Stamboll, më 1700, doli si një fuqi e madhe evropiane. Prestigji i saj u rrit në popullsitë ortodokse të Shqipërisë, të cilat e shikonin Rusinë për arsye të luftërave të saj kundër Turqisë, një aleate dhe mike që u premtonte çlirimin nga robëria otomane. Pas traktateve të Karllovacit ndikimi i Venedikut në Shqipëri filloi të binte gjithnjë e më shumë.
Lëvizjet fshatare në pjesën e parë të shek. XVIII
Presioni i sanxhakbejlerëve turq për të zhdukur vatrat e fundit të rezistencës në Malësitë e Mbishkodrës, të Mirditës dhe të Himarës, dhe për të detyruar malësorët për t’i paguar taksat dhe detyrimet vazhdoi edhe në shek. XVIII, dhe u bë shkak për shpërthimin e kryengritjeve të reja. Edhe këto kryengritje, ndonëse më të kufizuara se ato të shek. XVII, u lidhen me ngjarje të mëdha ndërkombëtare që ndodhën në këtë kohë në Evropën juglindore me luftërat e shteteve të ndryshme evropiane kundër Turqisë. Një rol veçanërisht të rëndësishme filloi të luante shteti i Rusisë në shek. XVIII, i cili, me luftërat e tij kundër Turqisë, që i mbyllte rrugën daljes në Detin e Zi, u bë faktor i jashtëm i rëndësishëm për rënien e Turqisë dhe për çështjen e çlirimit të popujve Ballkanikë. Në luftë kundër Turqisë u krijuan kështu, sikurse në të gjithë Ballkanin, lidhjet e drejtpërdrejta midis krahinave kryengritëse të Shqipërisë dhe të Rusisë. Por, shpeshherë presioni i sanxhakbejlerëve kundrejt malësorëve kryhej për t’u shërbyer interesave personale të vetë feudalëve - sanxhakbejlerë. Kështu, ve proi, për shembull mytesarifi i Shkodrës, Hydaverdi Pasha, i cili shpërnguli me forcë më 1700 nga Kelmendi 274 familje dhe i vendosi në tokat e Peshterit, afër Novi Pazarit, që ishin kthyer në çifligje prej familjes së tij. Në vitet e para të shek. XVIII shpërthyen një varg kryengritjesh të armatosura të cilat pushtuan pjesën më të madhe të vendit, që nga Kurveleshi deri në malësitë e Shkodrës. Këto kryengritje, që vazhduan që nga viti170-1704, ishin drejtuar kundër pagimit të taksave shtetërore. Më 1707 pjesa më e madhe e familjeve kelmendase, që u vendosën në Peshter (174 familje me 1362 vetë), braktisen çifligjet dhe pasi kryen disa luftime kundër forcave Turke, u kthyen përsëri në Kelmend, duke shpëtuar kështu nga zgjedha feudale-çifligare. Një kryengritje tjetër shpërtheu më 1708 në viset e ulëta të Shqipërisë së Mesme, e cila vazhdoi 3 vjet. Në vitin 1711, në prag të luftës kundër Turqisë, cari rus, Pjetri i I, drejtoi vëmendjen ndaj popujve të Ballkanit që ndodheshin në kryengritje si aleatë të tij kundër Turqisë. Me një manifest, Pjetri, i fton popullsitë e këtyre vendeve të bashkoheshin më ushtritë e tyre dhe të luftonin kundër armikut të përbashkët për pavarësimin e tyre.
Bashkëpunim i frytshëm i malësorëve shqiptarë dhe malazezë
Malësorët shqiptarë dhe malazezë i shtuan atëherë sulmet kundër turqve, duke ndihmuar kështu ushtrinë ruse që kishte hyrë në Moldavi: konsujt venedikas dhe francezë të Durrësit, në raportet e tyre, dëshmojnë për jehonën që gjeti ky manifest dhe në viset e Shqipërisë së jugut, me gjithë masat shtypëse që morën sundimtarët turq. Por, ushtria ruse u detyrua që të ndalë përparimin e saj pas disa fitoreve fillestare. Nga ana e tjetër Venediku dhe peshkopi i Tivarit, Viskë Zmajeviqi, ndërhynë për të ndarë aleancën në mes të malësorëve katolikë shqiptarë dhe malazezëve ortodoksë, nën hijen e Rusisë që vinte në rrezik ndikimin e tyre. Kështu ushtritë turke patën mundësi të shtypnin këtë kryengritje. Në një letër të drejtuar malësorëve, në vitin 1715, Pjetëri i I, u shprehte atyre mirënjohjen për ndihmën e dhënë. Lufta e re e Austrisë dhe Venedikut kundër Turqisë, në vitin 1716, rrethimi i Kurfuzit nga ana e turqve dhe më në fund lëvizjet e ushtrisë austriake drejt Serbisë, dhanë rast për kryengritje të reja në Shqipëri. Veçanërisht të gjalla qenë këto kryengritje në Himarë, banorët e së cilës dhanë ndihmë për mbrojtjen e Kurfuzit, me të cilën kishin lidhje të vjetra. Pas dështimit të sulmit kundër Korfuzit bejlerbeu i Rumelisë, Osman Pasha drejtoi në vitin 1713 një ekspeditë ndëshkimore të veçantë kundër Himarës, por pësoi një disfatë të rëndë. Me marrjen fund të luftës së Turqisë dhe me nënshkrimin e paqes së Pozharevcit, në vitin 1739, kryengritjet në Shqipëri përsëri ranë përkohësisht.
Zhvillimi i ekonomisë së qyteteve dhe formimi i tregjeve lokale
Gjatë gjysmës së 2 të shek. XVII dhe gjysmës së parë të shek. XVIII, në qytetet e Shqipërisë u shtua numri i zejtarëve dhe i prodhimit të tyre, të cilët prodhonin më tepër për nevojat e popullsisë se sa të ushtrisë. Zejtarët prodhonin më tepër orendi se sa pajisje të tjera për nevojat shtëpiake të qytetarëve dhe të fshatarëve. Në tregjet e qyteteve shiteshin pëlhura prej liri, pambuku e mëndafshi, të prodhuara jo vetëm në familjet e qytetarëve e fshatarëve, por edhe në punishte zejtare. Nga pëlhurat e endura në vend, terezitë qepnin edhe petka me porosi, të cilat pastaj kazazët i zbukuronin më qëndisje ari e argjendi, sipas modelit të kostumeve të vjetra shqiptare, për të kënaqur kërkesat e shtresave të pasura.


Nje nga armete e prodhuara ne shekullin e VII

[landi45]

morrat kane qene dhe vazhdojne te jene arma jone kryesore

[joss]

Eeehhhhh, ka qene rreth viteve `80 nje ekspozite e hapur ne Shkoder, pikerisht ne rrugen e "Piaces', me kostume kombetare te te gjitha trevave, shoqeruar dhe me armet e kohes, kishte me qindra pisqolla, huta, kama, jatagane..... me filigrame ari dhe argjendi, ishin origjinale....

A KA INFORMACION NDONJERI SE KU KANE SHKUAR ??!!

[Gameness]

Eeehhhhh, ka qene rreth viteve `80 nje ekspozite e hapur ne Shkoder, pikerisht ne rrugen e "Piaces', me kostume kombetare te te gjitha trevave, shoqeruar dhe me armet e kohes, kishte me qindra pisqolla, huta, kama, jatagane..... me filigrame ari dhe argjendi, ishin origjinale....

A KA INFORMACION NDONJERI SE KU KANE SHKUAR ??!!

(neper piacat e Greqise shumica, e kam ble ne Athine nej kobure... kuku cfar bukurie... dhe ne muze boterore...)

eh more Joss me kalle me kete lajm... po te kishte akoma ekspozite te tilla ne te tashmen.

Kam qen ne Vlore dhe Berat para nje muaj dhe asnje informacion nuk munda ta gjej per kostume dhe arme te "vjetra". Bile bile e pyeta nje tregtar ne Berat per kobure me tha qe ndoshta ka mundesi por kontakti i tij ishte ne Tirane, por un pata vetem nje dite shtetitje keshtu qe...

[altint71]

Kjo pistolet eshte punuar ne nje punishte te shkodres posacerisht per nje klient te evropes perendimore.
Viti 1800
Pistolet Albanese Modelli Hostler e dekoruar me argjend.
Ne komentin shkruhej qe per madhesin qe kishte pesha e saj ishte e rende.
kjo gjendet ne koleksionin e nje te huaji.