Une po ni e po lexoj fort mire.
Ky tani i mor pergjegjet vet tue prua citatin e Fishtes vec fjales Kanun qi mud dhesh me ia dhane vet.
Ajo "keshilla" ke per postimin e par, jo te dytin!
E sa per K. Yamamoton kam ba fjale n'shkrimin tem t'pare si replike kundrejt artikullit qi kish perkthy nji gazetar i verdhe, Romeo Gurakuqi, e qi e kish pru xhuxhumaku atehere.
Qe ku po ta bi edhe 'i here:
Me gjithe respektin, per interesimin qe keni ne lidhje me krijesen me te perkryer,
me te arritur ne gjithe historine njerezore, mrekulline e VIII-te boterore. Ju
megjithate KANUNIN e njihni teper siperfaqsisht qe te mund te shkruani per te
pa gabime themelore dhe ky nuk eshte faj i juaji.
Nje nder gabimet madhore ne pershkrimin tuaj eshte perdorimi i termit
"hakmarrje", si nocion krejtesisht i perjashtuar, i pa ligjshem dhe rrebtesisht i
sanksionuar nga rrjedhoja e parimeve baze te Kanunit.
Kjo mbrapeshti qe me kanun konsiderohet edhe shemti e madhe, egersi e primi-
tivizem i skajshem, me vete mund te sjelle turpin, gjakhupjen dhe lecitjen.
Ne realitet, Kanuni eshte i pari Ligj qe perjashton cdo teke dhe ligesi njerezore,
e me kete, bie poshte plotesisht dhe pa hamendje teoria e "Etikes Origjinale Te
Shoqerise njerezore". Ngase "hakmarrja" eshte emocion origjinal njerezor dhe
dhe sens primar per drejtesi qe shtyne individin drejt nje veprimi te cilin "Nuk e
perligje Kanuja".
Duke qene se Kanuja perjashton cdo emocion njerezor si ligesi dhe si potencial
per prapesi e crregullim shoqeror, merret vesh se ne te nuk ka asgje nga etika
origjinale njerezore.
Etike njerezore origjinale mund te quhet e drejta morale e sllaveve te kohes se
Herodotit, te cilet e ndienin si te drejte dhe etike ngrenien e prinderve te tyre te
vdekur dhe se qanin per ta vetem kur vdisnin nga ndonje semundje prej se ciles
frikoheshin t'i hanin. Se tere ai mish duhej te shkonte dem. Kjo mund te konsi-
derohet qeshtje etike, por jo Kanunet. Pa asnje dyshim njohesi me i mire i Kanunit
ishte Kadare dhe ai shume qarte e shpalos kete qeshtje. Kanuni eshte pertej
se keqes dhe se mires..., ndersa mbi keto ndertohet etika.
Fatkeqsisht nje gje qe mund t'i zihet per cen Kanunit, kesaj
krijese te perkryer, ketij monoliti te perendishem, eshte perjashtimi i emocionit te
dashurise. Edhe ky eshte i paligjshem dhe me potencial per crregullime te hata-
shme ne rendin dhe rregullin shoqeror. Ne kanun nuk ka urrejtje as dashuri, ne te
ka vetem Harmoni, -kualitet qe konsiderohet se i takon vetem rendit hyjnor te
perkryer.
Te mos flasim per gabimin esencial se Kanuni qenka vetem i Veriut.
Kanuni ishte i gjithe shqipetareve kudo qe kan jetuar, vetem emrat kan qene te
ndryshem.
Gjersa Kanuni nuk e lejon hakmarrjen. Gjakmarrja eshte ofiq dhe tager i shtepise
se mortit. Ky asht obligim ligjor, te cilin po se kryeve, pason sankcionimi i cili per-
fundon me leqitje. Asnje shqiptar Kanunor nuk e ka marre per zbatim detyren qe
ia ven perpara Ofiqi i Gjakut nga deshira per Hakmarje. Ai ishte Detyrim Kanunor,
t'cilit "nuk i bahet bisht". E drejte e jotja dhe nder i madh eshte falja e gjakut
dhe pajtimi me pleq. Po qe se ky gjak eshte tager e jotja me Kanu. Po e nxorre
gjakun:
"Te vramte jesin krye per krye", thote kanuja, po keqkuptimi ndodhe kur dy nenet
themelore bijne ne kolizion per shkak te Mikut te vrame ne Bese tande. Gjaku i
mikut ka dimension tjeter dhe preke Religjionin Origjinal Shqiptar. Ketu e andej
nuk ka me kompromis.
Se Mikun se ke as ne fis e as ne gjak, e me kete pasi shpija jote nuk ka tager me
e fale ate qe s'i takon me kanu, Ofiqi i Gjakut sforcohet edhe nga hyjnite dhe
rreziku nga denimi Hyjnor fillon ta shqetesoje edhe katundin e besa edhe krahinen
e gjere.
[fjalija qe pason eshte ekstrakt i hulumtimit shumevjecar qe kam bere ne kete lemi
dhe qe fatmiresisht qendron ne pajtim pothuaj te plote me punen Pioniere te
Kadarese te publikuar nen titullin "Eskili ky humbes i madh"]
Se ketu eshte prekur ne kultin e Zeusit Mikprites, nje nder perendite me
origjinale dhe themelore shqiptare. Atij qe shkaktoi permbytjen e fundit ne Frigji.
Populli e kishte mesuar shekuj me pare se denimi i perendise nuk ka terezi dhe se
eshte i pashmangshem. Prej ketu vjen edhe praktika e Lecitjes si mase preventive
per t'iu shmangur zemerimit te perendise dhe denimit kolektiv.
"Gjaku per faj nuk jet" eshte me teper se e mjaftueshme per te kuptuar se cdo
dem e faj mund te behet gjobe, vetem "gjaku gjobe nuk bahet". Gjaku pos
cilesive tjera te kanuni konsiderohet jete, apo burim i jetes. Pra jeta e njeriut nuk
eshte vlere konvertibile. Ate nuk mund ta shnderrosh ne mall. Kur behet fjale per
gjakun dhe gjakmarrjen, ne kanun Gjaku eshte sinonim per Jeten. Kete e
qarteson me se miri Plaga. Edhepse plaga skuqet prej gjakut, ajo bie ne
kategorine e damit per arsye se dy e tri plage te kategorise se pare kurre nuk
arrijne te barazohen me nje gjak edhe njeqind qofshin.
(Edhe pse plaga e kategorise se pare gjobitet sa gjysme gjaku [!te falur])
Duke treguar se individi eshte krijese unike e paperseritshme dhe absolutisht e
pakompensueshme dhe per tu vene drejtesia hyjnore ne vend, per t'u kthyer
harmonia, nje krijese tjeter unike duhet ta shoqeroje ne boten e pertejme.
Para Drejtesise Kanunore nuk ekziston vlere me e larte mbi kete bote se qenia
njerezore = individi.
Nga tjetra ane:
"Sqarimet" ne kllapa ne vend se te sqarojne me mire kuptimisht ate qe eshte
thene ne origjinal, e shtremberojne me teper se sa e sqarojne kuptimin e origji-
nalit.
P.SH.:
"I korituni kį deren ēilė, perkah ndera: peng s'shtron, pleq s'mźrr, gjyq s'lypė;
gjobė s'merr -Burri i fortė mźrr gioben vetė." ("Personi i dėmtuar ka ēdo tė drejtė
tė hakmerret pėr nderin e tij," Asnjė gjykim nuk ėshtė i nevojshėm, asnjė gjobė
nuk i merret "Njeriu i fuqishėm i mbledh gjobat vetė Neni 599).
Ju kete sikur e perktheni nga Joponishtja dhe jo nga gjuha Eme.
"I korituni" nuk eshte "Personi i demtuar"
I koritun dmth i nencmuar, njeriut qe i eshte prekur nderi/dinjiteti.
.../ka te drejte te hakmerret/...
Perkundrazi, nuk ka!
Para se gjithash duhet ditur se kjo maksime eshte pjelle e vonshme dhe i takon
periudhes Kalorsiake ne Evrope. E si e tille nuk mund te quhet pjese organike e
kanunit po as edhe ligjvenese. Qeshtjen e "Korise" Kanuja as nuk e perligje e as
nuk e sankcionon. Sepse ajo eshte vetem ceshtje personale me te cilen nuk do te
merret komuniteti. Pra kjo thenie krenarije edhe pse e evidentuar ne kanun, nuk
eshte pjese perberese e kanunit fare. Dhe perfshirja e saj ne Kanun nuk eshte
asgje tjeter pos nje, "oroe: se kanuni nuk ta perligje nderen personale" per ata
qe mund te lajthiten dhe te kerkojne shperlarje me Kanun.
Kanuni kesaj nuk i gjegjet.
Nderi eshte kategori me vehte. Nderi eshte vlere abstrakte dhe ngaterrese
ne Kanun. Nuk mund te behet gjobe se nuk dihet sa peshon dhe gak
s'mund te behet se nuk e perket gjakun. Kategoria me e ulte e nderit me kanu
trashegohete me te lindur dhe qe ne sot e quajm dinjitet. Diniiteti njerzor i
trasheguar me lindje dhe hyn ne fuqi me ate dite qe individi hyn ne rendin e Burrnise.
Dinjiteti familjar (i Deres), i gjakut e i fisit eshte si barre, pra ngarkese qe i vihet
njeriut qe ka hyre ne rendin e burrave. Ndersa shakalla e larte e nderit eshte ajo
qe ai si individ e ka fituar me sjelljen e tij dhe me veprat e tij e qe sot e quajm
autoritet. Kjo e fundit i takon vetem individit, por qe pas vdekjes se tij, edhe pse
ne kundershim me nje nder nenet themelore te kanunit, pjesa dermuese e ketij
autoriteti te fituar gjate jetes i kalohet dhe dekoron pasardhesin e tij prej
gjaku. Por kjo ndodhe ne privatesi dhe jasht ligjit se:
Parimi me i cmueshem dhe me i larte i kanunit thote se: "Del i miri prej te keqit dhe
i keqi pre te mirit" e perjashton trashegimine e nderit (autoritetit) qe ka fituar
prindi, por edhe te turpit. Pra asgje me vlere abstrakte qe i perket vetem individit
nuk e shti ne pune Kanunin.
Papastertia me e madhe qe hyri ne terminologjine Kanunore ne mesin e laikeve
eshte nocioni "Hakmarrje" i cili u soll nga te dy anet e popujve per ne te eger
dhe te pa civilizuar, sllavet dhe truqit. te dy palet e kishin ne kodin e tyre te drejte-
sise hakmarrjen e njohur si: "oko za oko, zub za zub" si parim themelore i drejte-
sise ne kodin e Car Dushanit. Qe ne perkthim i bie: "syrin per sy dhe dhembin per
dhemb". Nje parim i padenje dhe ekstremisht i shemtuar per shqiptarin e Kanunit.
Ketu kanuni eshte i prere, syrin e nxjerrur ose do ta falesh si i ka hije burrit, e
nder pleq do te prehet dami, ose do i heqesh jeten ne log burrash nese syri i
nxjerrur ka qene rezultat i konfliktit te hapur dhe jo rezultat i rastesise. Pse, cila
shoqeri ka nevoje per dy te verbuar?
Parimi tjeter i cili vleren e individit si qenie unike ne univers e ngrite mbi cdo gje
tjeter eshte se nuk ka faj, as dem te bere ndaj njeres pale qe nuk mund te
gjobitet e shperblehet ne njeren apo ne tjetren menyre. Se:
"Gjaku per faj nuk jet"
Thote kanuja. Sa do i math te jete faji, ai kurre nuk e perligje vrasjen. Pra, nuk
barazohet me gjak...
Ti bie pak me trup se u zgjata me teper se c'mendova.
Deri te gjakmarrja ciklike vjen vetem ne rastin kur te eshte "pre Miku".
"Gjaku i mikut nuk falet", kurse gjaksi nuk te ka gjak borxh perderisa nuk
te ka vrare askend prej gjakut tend. Po qe se vrave dikend qe nuk te ka gjak per
borxh gjakun do ta lash. Ne keso raste gjaku simbas kanunit origjinal do te duhej
te permbyllej vetem me tre te vrare. Miku - Dorasi - Gjakmaresi. Pse ne praktikat
mesjetare gjaku vazhdon eshte nje qeshtje qe duhet ta hulumtojne historianet.
Kete sigurisht e imponoi dhe e shtremberoi Dera e Gjomarkut e cila duket se per
nje kohe mblidhte taksat dhe mbushte arkat me gjoben qe paguhej si per pushke
t'qitne si per gjak te lame, andaj per te siguruar sa me shume te ardhura ata bene
nje mori shtremberimesh deformimesh te Kanunit Hyjnor kuptohet ne dem te
populit. Kjo praktike vazhdon edhe sot. Populli do te duhej t'i denoje sipas merites
keta gjakpires te popullit te vet te cilet edhe sot e kesaj dite ushqehen me indin
kombetar per te ngopur ambiciet e tyre primitive.
Dy fjale per Besen.
Kur eshte fjala per Besen e perkohsme, -Besa eshte armepushim.
(kjo eshte Besa e Dhene) dhe eshte nje-paleshe
Kur eshte fjala per Besen e Perhershme, -Besa eshte Traktat i Paqes,
(kjo eshte Bese-Lidhje) dhe eshte dy/shume-paleshe.
[serish ekstrakt nga rezultatet e hulutimit krahasimor te Mitologjise dhe Kanunit]
Kjo komponente e rendesishme por jo edhe themeluese e Kanunit, u be ofiq
dhe u kalua ne sistemin Kanunor pas periudhes se
"Kryengritjes se fundit te Titajve"
dhe i takon Kultit te Zeusit Beselidhes.
Ky Zeus kishte shpikur "Beselidhjen" apo "marreveshtjen e paqes" per t'i qetesuar
Titajte ne menyre qe te mos e sulmonin me.
Kjo shpikje e pervetesuar nga kulti i Zeusit Beselidhes mundesoi per here te pare
lidhjen paqesore te gjithe kulteve shqiptare me relevance politike ne ate kohe
dhe komunikim paqesor e ne raste te duhura edhe veprim e ndermarrje te
perbashketa.
Ne sot e kemi veshtire ta percaktojme daten historike te kryengritjes se Titajve,
apo edhe permbytjen qe e shkaktoi Zeusi Mikprites, ngase miti e perjashton
plotesisht dimensionin e kohes nga subjekti qe pershkruan, -por kjo se paku
mjafton sa per te pasur nje pasqyre te perafert per lashtesine e shtylles
themelore te Kanunit dhe religjionit origjinal shqiptar vjetersia e te cilit lirisht
mund te themi se e tejkalon mijevjecarin e dyte p.e.s.
Hajde me te mira.
Krijoni Kontakt