Benedikti XVI viziton Turqinë

[NoName]

Benedikti XVI në Turqi: sintezë e fjalimit në takimin me përfaqësuesit e Islamit

(28.11.2006)

Duke folur lirisht, siç flitet ndërmjet miqve, Papa shprehu kënaqësinë për këtë vizitë në një tokë të pasur me histori, kulturë, bukuri natyre e vepra arti, të krijuara në shekuj nga populli turk. Benedikti XVI kujtoi se në këtë vend të krishterët patën themeluar bashkësitë e para, të frymëzuar nga predikimi i Apostujve e se në Efez ishte shtëpia e Shën Gjonit, ku jetoi Virgjëra Mari, Nëna e Krishtit. Më pas – vijoi të kujtonte Ati i Shenjtë – këtu lulëzoi qytetërimi islamik, e të dy qytetërimet në rrjedhë shekujsh lanë gjurmët e tyre në fushën e letërsisë, të artit e jo më pak edhe të institucioneve. U përgatita për këtë vizitë – shpjegoi Papa – me bindjen se po ec në gjurmët e paraardhësve të mi të nderuar, Gjonit XXIII, që gjatë shërbimit dhjetvjeçar si Delegat Apostolik në Turqi e desh dhe e nderoi popullin turk, por edhe të Palit VI dhe të Gjon Palit II, që gjatë vizitës së tij të 1979-tës, në periudhën e re të historisë së njerëzimit, pati theksuar urgjencën e dialogut ndërmjet të krishterëve e myslimanëve për ta njohur më mirë njëri-tjetrin dhe për të promovuar e për të mbrojtur së bashku vlerat morale, paqen e lirinë.

“E është pikërisht mbrojtja e këtyre vlerave - nënvizoi Benedikti XVI duke u folur përfaqësuesve të Islamit – që na shtyn ta çojmë përpara dialogun tonë i cili, siç kam kujtuar edhe gjatë takimit me bashkësinë myslimane në Këln – tashmë nuk është thjeshtë mundësi, por nevojë jetike nga e cila varet në një masë të madhe ardhmëria jonë”.

E baza mbi të cilën ngrihet respekti e nderimi reciprok si dhe mundësia e bashkëpunimit ndërmjet dy palëve në shërbim të paqes ndërmjet kombeve e popujve – vijoi Papa – është e vërteta mbi karakterin e shenjtë dhe dinjitetin e njeriut.

Benedikti XVI vijoi të kujtojë se marrëdhëniet e Selisë së Shenjtë dhe të gjitha Kishave vendase në mbarë botën me ndjekësit e feve të tjera, frymëzohen dhe udhëhiqen nga mësimet e Koncilit II të Vatikanit. Sipas traditës biblike, Koncili mëson se gjithë gjinia njerëzore ka të njëjtën zanafillë e të njëjtin fat e se Zoti, Krijuesi ynë është edhe caku i fundmë i shtegtimit tonë mbi tokë. Të krishterët e myslimanët i përkasin familjes së atyre që besojnë në një Zot të vetëm e që, në përkim me traditat e tyre, e quajnë veten bij të një ati të përbashkët, Abrahamit. Ky unitet njerëzor e shpirtëror – tha Papa - na shtyn të kërkojmë rrugën e përbashkët për të përballuar sfidat e mëdha të njerëzimit, etjen për paqe, për drejtësi, zhvillim, solidaritet, liri, siguri, paqe, mbrojtjen e ambientit e të burimeve të tokës.

“Posaçërisht – theksoi Papa Racinger - mund t’i japim një përgjigje të besueshme pyetjes më të rëndësishme, që nuk mungon edhe në shoqërinë moderne, mbi domethënien dhe qëllimin që ka jeta për çdo njeri e për mbarë njerëzimin. Jemi të thirrur të punojmë së bashku, që ta ndihmojmë shoqërinë ta njohë Zotin e Gjithëpushtetshëm e t’i japë vendin që i takon”.

Mënyra më e mirë për të ecur përpara – vijoi Ati i Shenjtë - është rruga e dialogut të sinqertë ndërmjet të krishterëve e myslimanëve, bazuar mbi të vërtetën, frymëzuar nga dëshira për ta njohur më mirë njëri-tjetrin, duke respektuar ndryshimet e duke pranuar atë që kemi të përbashkët.

Si shembull të bashkëpunimit vëllazëror ndërmjet të krishterëve e myslimanëve, Papa citoi disa fjalë të Gregorit VII drejtuar një princi mysliman në veri të Afrikës, i cili i trajtonte si vëllezër të krishterët e vendit të tij. Duke e falënderuar për këtë, Gregori VII i shkruante: “Ne besojmë e dëshmojmë një Zot të vetëm e, ndonëse në mënyra të ndryshme, e lavdërojmë dhe e adhurojmë çdo ditë si Krijues të shekujve e sundimtar të kësaj bote”.

Benedikti XVI përfundoi duke theksuar se liria e fesë, e garantuar institucionalisht dhe e respektuar faktikisht, si për individët, ashtu edhe për bashkësitë, është themelore, sepse u krijon të gjithë besimtarëve kushtet e nevojshme për të dhënë kontributin e tyre në progresin e përgjithshëm të shoqërisë.

[NoName]

“Kam pasur gjithnjë dëshirë të vizitoj Turqinë, për të thelluar miqësinë me Selinë e Shenjtë: kështu u shpreh Benedikti XVI në fillim të shtegtimin e tij të pestë apostolik ndërkombëtar

(28.11.2006)

Benedikti XVI ndodhet në trojet ku nxënësit e Jezusit u quajtën për herë të parë të krishterë. U nis sot në orën 9. 00 nga aeroporti romak i Fiumiçinos, për të arritur në orën 13. 00 ( me orën vendase) në aeroportin ndërkombëtar Esemboa të Ankarasë, duke filluar kështu shtegtimin e pestë apostolik ndërkombëtar. Tri janë përmasat kryesore të kësaj vizite: përmasa baritore, dmth takimi i Papës me grigjën e vogël katolike për ta përforcuar në fe, në një çast kur vërehen forma të reja intolerance fetare; përmasa ekumenike, dmth përqafimi me Patrikun Bartoleomeu I për të ripohuar përparësinë që ka ekumenizmi për këtë papni e, së fundi, përmasa ndërfetare nën shenjën e dialogut, për kapërcimin e kundërvënieve që janë vërejtur në shekuj ndërmjet hebrenjve, të krishterëve e myslimanëve.

‘Ky nuk është udhëtim politik, por shtegtim baritor në shërbim të dialogut e të impenjimit të përbashkët për paqen”. Kështu e përcaktoi Benedikti XVI shtegtimin e tij të pestë apostolik ndërkombëtar, duke iu drejtuar gazetarëve nga bordi i avionit të Alitalias, pak para se të niste fluturimin drejt Ankarasë. Papa foli për dialogun ndërmjet ‘Kishës e Islamit’ dhe për dialogun me ‘vëllezërit tanë të krishterë’, duke vënë theksin mbi vlerën simbolike të takimeve miqësore dhe të impenjimit për paqe e vëllazërim. Ati i Shenjtë uroi që vizita e tij katërditore në Turqi të ndihmojë për thellimin e dialogut ndërmjet qytetërimeve e feve, posaçërisht ndërmjet të krishterëve e myslimanëve.

Edhe në telegramin tradicional të përshëndetjes, drejtuar presidentit të Republikës italiane, Napolitano pak para nisjes, Ati i Shenjtë shkruan se po shkon në Turqi për t’u takuar me përfaqësuesit e popullit turk e, posaçërisht, me vëllezërit e motrat në fe si dhe për të inkurajuar dialogun ekumenik e ndërfetar.

Pas një fluturimi prej tri orësh mbi Itali, Shqipëri, Greqi e Turqi, avioni papnor u ndalua në Sheshin e ceremonive të aeroportit Asemboa të Ankarasë në orën 13. 00 me orën vendase, 12. 00 me orën evropiane. E ndërsa Ati i Shenjtë fluturonte mbi Shqipëri, në Tiranë arriti telegrami i përshëndetjes drejtuar Presidentit Moisiu, përmes të cilit Shenjtëria e Tij bekoi popullin shqiptar dhe i uroi paqe e përparim.
Por të rikthehemi në aeroportin e Ankarasë. Për ta pritur Atin e Shenjtë kishin dalë kryeministri Rexhep Taip Erdoan, zevendës kryeministri dhe disa ministra si dhe personalitete të tjera të larta politike e kishtare. Ishte e pranishme një piketë nderi së cilës Papa i drejtoi përshëndetjen e parë në gjuhën turke. Pastaj, në Sallën kryesore të pritjes të aeroportit, Ati i Shenjtë u takua me kryeministrin Erdoan. Bisedimi privat zgjati 25 minuta. Në aeroport nuk u pati ceremoni sepse, sipas protokollit turk, ceremonia e mirëseardhjes do të mbahej më pas në Pallatin presidencial.

Ati i Shenjtë u nis menjëherë për të vizituar muzeun e Atatyrkut, ndërtuar ndërmjet viteve 1944-1953, ku është varrosur njeriu që shpalli Republikën turke në vitin 1923 e që prandaj njihet si Atë i turqve. Kujtojmë se Mustafa Qemal Atatyrku, lindur në Selanik më 1881, vdekur në Stamboll më 1938, themelues dhe president i parë i Republikës turke, arriti ta shkëpusë rrënjësisht Turqinë nga e kaluara otomane dhe hodhi themelet e shtetit laik modern përmes masave energjike, duke shfuqizuar ligjin sipas të cilit islami ishte fe e shtetit e duke ndërtuar shtetin laik, Kushtetuta e të cilit, që zevendësoi Ligjin Koranik, u shpall më 5 shkurt 1937.

Në hyrjen madhështore të Muzeut, stolisur me figura luanësh prej guri sipas stilit hitit, Papa u prit nga Komandanti i Trupit të Rojeve. Hyri pastaj në Mauzole dhe vendosi një kurorë me lule mbi varrin e Atatyrkut. Më pas u shoqërua në sallën e “Tower National Pact”( Shtylla e paktit kombëtar) të Muzeut, ku vuri firmën në Librin e Artë dhe shkroi një frazë në kujtim të vizitës.

Nga Muzeu i Atatyrkut Ati i Shenjtë shkoi me veturë të mbyllur në Guest House (Shtëpinë se Mysafirëve) të Pallatit presidencial të Ankarasë e, më pas, në Pallatin presidencial, ku u prit nga Presidenti i Republikës, Ahmet Nexhdet Sezer. Pas ceremonisë së mirëseardhjes, gjatë së cilës nuk u mbajtën fjalime, presidenti Sezer e shoqëroi Atin e Shenjtë në një nga sallat e Pallatit, ku u zhvillua bisedimi privat dhe u shkëmbyen dhuratat.

Pas këtij takimi, Papa u rikthye në Gues House ku u takua me zevendës-kryeministrin Mehmet Ali Shahin, për t’i vijuar më pas veprimtaritë e ditës së parë të shtegtimit në selinë e Presidencës për çështje fetare “Dijanet’ të Ankarasë, organizëm që drejton e koordinon veprimtaritë e të gjitha xhamive të Turqisë. Këtu u takua me kryetarin për çështjet fetare, profesorin Ali Bardakolu, që e priti Atin e Shenjtë së bashku me disa autoritete të tjera fetare të bashkësisë islame turke. Në të morën pjesë e dhe kardinaj e ipeshkvij të grupit që e shoqëron Papën, i cili foli folur lirisht, siç flitet ndërmjet miqve.

Veprimtaria e fundit e ditës së parë të shtegtimit të pestë apostolik të Papës Benedikti XVI në Turqi, ishte takimi me Trupin Diplomatik, në nunciaturën apostolike. Gjatë këtij takimi Papa u kujtoi përfaqësuesve të bashkësisë ndërkombëtare kushtet që duhen plotësuar për sigurimin e paqes së Nesër, dita e dytë e shtegtimit, Ati i Shenjtë do të niset nga aeroporti i Ankarasë për të arritur në Smirnë: që këtu do të shkojë në Efez, ku në orët e vona të paradites do të kremtojë Meshën në shenjtëroren e Meryem Ana Evi, siç quhet turqisht “Shtëpia e Marisë”. Në Efez, në vitin e largët 431, u mbajt Koncili i famshëm, që e shpalli Virgjërën Mari ‘Theotokos’ – ‘Nënë e Hyjit’. Pasdite Papa do të riniset nga aeroporti i Smirnës, për të arritur në Stamboll, ku do të mbahet vizita e lutjes në Kishën patriarkale të Shën Gjergjit si dhe takimi privat me Patrikun ekumenik, Bartolomeun I, të cilit Papa do t’i drejtojë përshëndetjen në selinë e Patriarkanës.

[NoName]

Takimi me Presidentin e Turqise









[vazhdon]

[NoName]

[NoName]

Takimi me Kryeminstrin e Turqise






[vazhdon]

[NoName]

[NoName]

[NoName]

[fund]



Mozaik ne kishen Shen Sofia ne Stamboll:



Shenjterorja per besimtaret mysliman dhe krishtere
Meryemana Evi = Shtepia e Nenes Mari, ku Maria kaloj çastet e fundit te jetes se saj:

[NoName]

Komisioni Evropian pezullon negociatat me Turqinë për 8 kapituj

(29.11.06)

Komisioni Evropian vendosi sot të pezullojë 8 nga 35 kapitujt e negociatave për integrimin e Turqisë në Bashkimin Evropian. Në deklaratën e Brukselit, lexohet se Komisioni “vëren se Turqia nuk ka zbatuar plotësisht protokollin e Ankarasë” për Bashkimin doganor me 10 shtete e reja anëtare të Bashkimit Evropian, përfshi edhe Qipron. Bëhet e qartë se ekzekutivi evropian nuk do të vazhdojë bisedimet në të gjitha ato fusha që kanë të bëjnë me kufizimet turke ndaj Qipros, derisa Turqia të plotësojë detyrimet e veta. Kapitujt kanë të bëjnë kryesisht me shkëmbimet tregtare dhe ngadalësojnë negociatat. Kryeministri turk Erdoan, të cilin vendimi e gjeti në Rigë, e komentoi atë si të papranueshëm.

[NoName]

‘Ecni në rrugën e dashurisë’

- bazë në marrëdhëniet ndërmjet Kishës së Romës e të Kostandinopojës –
nënvizuar nga Papa në Kishën e Shën Gjergjit

(29.11.2006)

Sot pasdite në Stamboll Papa për vizitë lutjeje në Kishën patriarkale të Shën Gjergjit e takimi me Patrikun Ekumenik Bartolomeun I. Stambolli, me 13 milion banorë, është i vetmi qytet në botë që shtrihet ndërmjet dy kontinenteve, Azisë dhe Evropës, në të dy brigjet e Bosforit, i cili lidh Detin e Zi me Mesdheun.
I themeluar në vitin 667 para Krishtit nga kolonët grekë, në fillim u quajt Byzantion, për nder të mbretit grek Byzantas. U përfshi në Perandorinë romake në vitin 196. Nisi të thirrej me emrin grek Kostandinopoli, që do të thotë “Qyteti i Kostandinit” pas vitit 330, kur u shpall kryeqytet i Perandorisë romake. Gjatë Mesjetës, Kostandinopoja ishte qyteti më i madh e më i pasur i Evropës. Mendohet se në shekullin X kishte më se një milion banorë. I rrethuar me fortesa të fuqishme, qyteti i madh mbeti i paprekur deri më 1204, kur u plaçkit nga ushtritë e Kryqëzatës së katërt e më pas, deri më 1453, kur ra në dorë të otomanëve të udhëhequr nga Sulltan Mehmet Pushtuesi, i cili e bëri kryeqytet të Perandorisë otomane. Nën sundimin e perandorëve otomanë Kostandinopoli u quajt Stamboll dhe rifilloi të shkëlqente si seli e Kalifatit, por duke mbetur gjithnjë edhe seli e Patriarkanës greko-ortodokse. Perandoria otomane, e mundur në Luftën I Botërore, mori fund më 1 nëntor 1922. Më 1923 u themelua Republika turke, kryeqyteti i së cilës u bë Ankaraja. Gjatë shekujsh Stambolli u rrit e u zbukurua. Lindën lagje të reja, veprimtari të reja e monumente të reja. Sot qyteti, që rri kaluar ndërmjet dy Kontinenteve, është shumë i përmendur jo vetëm për bukuritë e natyrës, por edhe për monumente të famshme si Bazilika e Shën Sofisë dhe Xhamia blu, të cilat Papa do t’i vizitojë nesër, si dhe Selia e Sulltanëve. I famshëm është pastaj Briri i Artë, kanal me gjatësi 7 kilometra në brigjet e të cilit shtrihet qëndra historike, shpallur nga UNESCO ‘pasuri botërore e njerëzimit’. Monumente të tjera të denja për t’u kujtuar janë Muret teodosiane, Karie Kamii, ish-kisha e Shën Shëlbuesit të Arave, shndërruar në xhami në shekullin XV; Dollmabahçe-Saraj, seli e fundme e sulltanëve e monumente të tjera, që tërheqin shtegtarë nga mbarë bota.

Papa arriti në aeroportin e Stambollit në orën 18. 30 me orën vendase. Për ta pritur kishin dalë Governatori i qytetit, Komandanti ushtarak dhe Kryetari i Bashkisë së Stambollit. Natyrisht ishin të pranishëm edhe ipeshkvijtë katolikë të qytetit e sidomos, Patriku Ekumenik, Shenjtëria e Tij Bartolomeu I, i shoqëruar nga dy metropolitë: Patriku Armen Apostolik, Fortlumturia e Tij Mesrobi II Mutafian dhe Vikari Patriarkal Siro-ortodoks, Metropoliti Filuksinos Jusuf Çetin.

Kujtojmë se Patriku Ekumenik, Demetrios Arkondonis ka lindur në vitin 1940 në ishullin e Imvros në Detin Egje (sot Gëkçeada në Turqi). Nënshteas turk, që i përket bashkësisë greke të Turqisë, ka studiuar në Shkollën teologjike të Halkisë (1961), në Institutin Papnor Lindor në Romë, në Institutin Ekumenik të Bosit dhe në Universitetin e Munihut.

Pas ngjitjes së shpejtë të shkallëve të hjerakisë kishtare, më 29 qershor 1995 (festa liturgjike e Shën Pjetrit e Shën Palit) u zgjodh i 270-ti pasardhës i Shëna Ndreut dhe mori emrin Bartolomeu I. U bë i njohur për impenjimin në favor të bashkëpunimit ndër-ortodoks, të dialogut ekumenik dhe në betejën ekologjike për mbrojtjen e gjithësisë.

Është i parë ndërmjet të parëve në Kishën ortodokse, që sot numron rreth 300 milion besimtarë, të pranishëm kryesisht në Evropën lindore e në Lindjen e Mesme. Është një lloj konfederate ndërkombëtare, e përbërë nga kisha të ndryshme patriarkale, që ruajnë pavarësinë e tyre, ndonëse i lidh ngusht shpirti i së njëjtës fe në të cilën besojnë.

Termi ‘ortodoks’ u përdor për herë të parë nga të krishterët grekë në shekullin IV vetëm për të dalluar fenë kanonike të doktrinave heterodokse. Ortodokse quhen edhe disa Kisha lindore, të ndara në shekullin V, pas kundërvënies monofizite.
Kishat ortodokse udhëhiqen nga Patriku, titull që nisi të përdorej nga pesë Kishat e para: Kisha e Romës, e Kostandinopojës, e Aleksandrisë, e Antiokisë, dhe e Jeruzalemit: Pentarkia e themeluar nën Justinianin (527-565). Këtë titull më pas e morën edhe Metropoliti i Moskës (shekulli XV), kryeipeshkopët e Serbisë e të Bullgarisë (fillimi shekullit XX), si dhe kryepeshkopi i Kishës së Rumanisë (gjysma e shekullit XX).

Patriarkana ekumenike është selia më e lartë dhe qëndra e ortodoksisë në mbarë botën.

Por, të kthehemi në aeroportin e Stambollit, prej nga Papa u nis menjëherë për në selinë e Patriarkanës ekumenike e cila në shekuj ka qenë e vendosur pranë Katedrales së Shën Sofisë. Por, pas rënies së Kostandinopojës, më 1453, u zhvendos në lagje të tjera të Stambollit. Që nga viti 1601 ndodhet në lagjen e Fanarit.

Pranë Patriarkanës, më 1720, u ngrit Kisha e Shën Gjergjit, në qëndër të veprimtarive papnore të pasdites së sotme dhe të paradites së nesërme.
Këtu sot pasdite Ati i Shenjtë bëri një “akolouthia” të shkurtër, apo një vizitë lutjeje, hartuar për këtë rast, me elemente të ndryshme nga orë e festa të Kishës bizantine. Në fillim u kënduan shtatë antifona, më pas u lexua një fragment nga Libri i Zakarisë (Zk. 8, 7- 17) në të cilin Profeti u bën thirrje popujve të Lindjes e të Perëndimit të mblidhen në Jeruzalem. Pastaj përshëndetën Patriku Ekumenik Bartolomeu I dhe Benedikti XVI. Në krye të përshëndetjes së Papës, brohoritja psalmike, aq aktuale për vendin e kohën kur shqiptohej: “Oh, sa punë e mirë e gjë e bukur është, kur vëllezërit jetojnë së bashku!” dhe menjëherë pas, falënderimi drejtuar Zotit për dhuratën e këtij takimi, përplot me vullnet të mirë e me domethënie kishtare. Prej këndej Papa nuk mund të mos kujtonte ngjarjet më të rëndësishme në impenjimin e katolikëve dhe ortodoksëve për të punuar së bashku, ndër të cilat, një nga më kryesoret: vendimin për të zhdukur kujtimin e anatemave, apo të mallkimeve, të vitit 1054.

“Deklarata e përbashkët e Palit VI dhe Patrikut Atenagora, e shkruar me frymën e një dashurie të rizbuluar - kujtoi me emocion Papa Racinger – u lexua solemnisht në një kremtim të mbajtur njëkohësisht në Bazilikën e Shën Pjetrit në Romë dhe në këtë Katedrale Patriarkale. Deklarata e Patrikut bazohej mbi dëshminë e Shën Gjonit: ‘Ho Theós agapé estín’ (‘Zoti është dashuri’), ajo e Papës Pali VI, mbi dëshminë e Shën Palit ‘Ambulate in dilectione’ (‘Ecni në rrugët e dashurisë’). Mbi këtë bazë vijuan të zhvillohen marrëdhëniet ndërmjet Kishës së Romës e asaj të Kostandinopojës. E këto shenja dashurie janë të pranishme në deklarata të shumta e në gjeste plot domethënie – tha Benedikti XVI – duke kujtuar në vijim vizitën e Palit VI e të Gjon Palit II në Kishën e Shën Gjergjit, të shoqëruar përkatësisht nga Patrikët Atenagora I dhe Dhimitri I, në përpjekjen për t’i dhënë një shtytje të re mirëkuptimit reciprok dhe kërkimit të bashkimit të plotë.

Më pas Benedikti XVI kujtoi se këto troje lidhen ngusht me fenë e krishterë, sepse këtu, që në kohët e para të krishterimit, lulëzuan shumë bashkësi të krishtera, që nga ajo e Pontit - tek bashkësia e Bitinisë, prej nga dolën martirë, teologë, murgjër, burra e gra të shenjta.

Në këto vise të Botës lindore u mbajtën Koncile Ekumenike të rëndësishme, të njohura si nga ortodoksët, ashtu edhe nga katolikët, të cilat mbeten gurë kilometrikë në rrugën drejt bashkimit të plotë – vijoi të kujtonte Papa, dhe në përfundim uroi që ky takim të thellojë impenjimin e përbashkët për vijimin e rrugës që çon drejt pajtimit e paqes ndërmjet Kishave.

Përfundoi, kështu, edhe Dita II e shtegtimit të pestë Apostolik të Papës Benedikti XVI në Turqi. Tani Ati i Shenjtë ndodhet në Përfaqësinë Papnore të Stambollit, që njihet me emrin “Shtëpa Ronkali”, ku përgatitet shpirtërisht për ditën e tretë, më të rëndësishmen – e shtegtimit të tij të pestë apostolik, kur do të shkelë në Xhaminë Blu, nën shenjën e dialogut ndërfetar, që është burim i paqes dhe i vëllazërimit ndërmjet njerëzve të feve të ndryshme. Atje nesër do të drejtohen sytë e botës mbarë.Nesër paradite, gjithnjë në Stamboll, Papa do të marrë pjesë në Liturgjinë Hyjnore në Kishën patriarkale të Shën Gjergjit: këtu do të mbahet ceremonia e nënshkrimit të një Deklarate të përbashkët. Benedikti XVI do të drekojë me Bartolomeun I pranë Patriarkanës. Pasdite do të vizitojë muzeun e Shën Sofisë; më pas do të shkojë për një vizitë lutjeje në katedralen armene apostolike, ku do të takohet me Patrikun Mesrob II. Pranë përfaqësisë papnore, Ati i Shenjtë do të takohet me Metropolitin siro-ortodoks dhe me Rabinin e madh të Turqisë. Në mbrëmje-takimi dhe darka me anëtarët e Konferencës Ipeshkvnore Katolike të Turqisë.