SPIRITUALITETI: Kapitulli I - Spiritualiteti Orthodhoks

[Albo]

Spiritualiteti

Spiritualiteti në Kishën Orthodhokse është aktiviteti i jetës së përditshme në kungim me Perëndinë. Termi spiritualitet nuk i referohet thjesht vetëm veprimtarisë shpirtërore të njeriut, mendjes së tij, zemrës dhe shpirtit, po i referohet, gjithashtu, gjithë jetës së njeriut të frymëzuar dhe drejtuar nga Shpirti i Perëndisë. Çdo veprim i një të krishteri duhet të jetë një veprim shpirtëror. Çdo mendim duhet të jetë shpirtëror: çdo fjalë, çdo punë, çdo veprim i trupit dhe çdo veprim i personit. Kjo do të thotë se gjithçka që një person mendon, thotë e bën duhet të frymëzohet dhe drejtohet nga Shpirti i Shenjtë, kështu që vullneti i Perëndisë Atë të mund të përmbushet ashtu siç është zbuluar dhe mësuar nga Jisu Krishti Biri i Perëndisë.

... të gjitha t'i bëni për lavdinë e Perëndisë (1 Korinthianët 10:31).

Të bësh gjithçka për lavdinë e Perëndisë është kuptimi dhe substanca e jetës për një qenie njerëzore. Kjo "bërje" është ajo çfarë është spiritualiteti i krishterë.

[Albo]

Perëndia

Spiritualiteti i krishterë përqendrohet në Perëndinë; në fakt, qëllimi i tij i vërtetë është kungimi ose bashkimi me Perëndinë, i cili arrihet nëpërmjet përmbushjes së vullnetit të Tij. Të jesh çfarë Perëndia do që ne të jemi dhe të bësh çfarë Perëndia do që ne të bëjmë është i vetmi qëllim i ekzistencës sonë njerëzore. Përmbushja e lutjes "U bëftë dëshira Jote" është zemra dhe shpirti i çdo përpjekje dhe aktiviteti shpirtëror.

Në ligjin e Dhiatës së Vjetër është shkruar:

Unë jam Zoti Perëndia juaj; shenjtërohuni, pra, dhe jini të shenjtë, sepse Unë jam i shenjtë (Levitiku 11:44).

Në Dhiatën e Re, letra e parë e Shën Pjetrit i referohet këtij urdhërimi themelor të Perëndisë.

... ashtu si është i shenjtë Ai që ju thirri, të jini edhe ju të shenjtë në gjithë sjelljen tuaj, sepse është shkruar: "Jini të shenjtë, sepse Unë jam i shenjtë" (1 Pjetri" 1:15-16).

Që qeniet njerëzore duhet të jenë të shenjta, duke marrë pjesë në lumturinë e Vetë Perëndisë, ky është qëllimi i bashkimit me Perëndinë. Të gjithë janë "thirrur të jenë shenjtorë" (Romanët 1:7) duke u bërë "pjesëmarrës të natyrës hyjnore" (2 Pjetri. 1:4). Këtë kuptonte Jisui kur tha në Predikimin në Mal: "Jini, pra, të përsosur, ashtu siç është i përsosur Ati juaj qiellor" (Matheu 5:48).

Mësimi se njeriu duhet të jetë i shenjtë dhe i përsosur si Vetë Perëndia nëpërmjet kryerjes së vullnetit të Tij është mësimi qendror i besimit të krishterë orthodhoks. Ky mësim pohohet në shumë mënyra të ndryshme në traditën shpirtërore orthodhokse. Shën Maksim Konfesori (shek. 7) e thotë në këtë mënyrë: "njeriu është thirrur të bëhet nga hiri hyjnor gjithçka që Vetë Perëndia është nga natyra." Shumë thjesht kjo do të thotë se Perëndia i dëshiron dhe i ndihmon krijesat e Tij të jenë ashtu siç është Ai dhe ky është qëllimi i qenies dhe jetës së tyre. Ashtu si Perëndia është i shenjtë, njeriu duhet të jetë i shenjtë. Ashtu si Perëndia është i përsosur, njeriu duhet të jetë i përsosur, i pastër, i mëshirshëm, i duruar, i butë, i dashur, i lirë, vetë-vendosës, përherë-ekzistues dhe gjithmonë, përjetësisht realizimi absolut i mbibollshëm i gjithçkaje të mirë në plotësinë dhe pasurinë e pashtershme... kështu duhet të jetë edhe njeriu në këtë mënyrë, gjithmonë duke u rritur dhe duke u zhvilluar në virtytin dhe përsosjen hyjnore për jetë të jetëve, me anë të vullnetit dhe fuqisë së Vetë Perëndisë. "Përsosja" e njeriut është rritja e tij në përsosjen pambarim të Perëndisë.

[Albo]

Krishti

Spiritualiteti i krishterë është përqendruar në Krishtin. Jisu Krishti është Biri hyjnor i Perëndisë, i Cili u lind si njeri nga Virgjëresha Mari për t'i dhënë njeriut jetën e përjetshme në kungim me Perëndinë Atin e Tij.

Në Jisu Krishtin "tërë plotësia e hyjnisë banoi trupërisht" (Kolosianët 2:9). Në Atë është "plotësia" e "hirit dhe e së vërtetës" (Joani 1:16-17) dhe "tërë plotësia e Perëndisë" (Kolosianet 1:19). Kur dikush sheh dhe njeh Jisuin, ai sheh dhe njeh Perëndinë Atë. (Joani 8:19, 14:7-9) Kur dikush është në kungim me Jisuin. ai është në bashkim të qëndrueshëm me Perëndinë (Kr. Joani 17, Efesianët 2, Romanët 8, 1 Joani 1).

Qëllimi i jetës njerëzore është që të jesh vazhdimisht "në Krishtin". Kur dikush është "në Krishtin", sipas Shën Joanit, ai bën vullnetin e Perëndisë dhe nuk mëkaton.

Dhe ju e dini se Ai (Jisui) u shfaq për të hequr mëkatet tona; dhe në të nuk ka mëkat. Kush qëndron në të nuk mëkaton; kush mëkaton nuk e ka parë dhe as nuk e ka njohur... ai që zbaton drejtësinë është i drejtë, ashtu sikur është i drejtë Ai... Kush Iindi nga Perëndia nuk kryen mëkat, sepse fara e Perëndisë qëndron në të dhe nuk mund të mëkatojë, sepse lindi nga Perëndia. Prej kësaj njihen bijtë e Perëndisë dhe bijtë e djallit; kushdo që nuk praktikon drejtësinë nuk është nga Perëndia, dhe i tillë nuk është as ai që nuk do vëllanë e vet (1 Joani 3:4-10).

Jisu Krishti është "Udha, e Vërteta dhe Jeta" (Joani 14:6).

Ai flet fjalët e Perëndisë. Ai bën punën e Perëndisë. Personi që i bindet Krishtit dhe ndjek udhën e Tij bën çfarë Ai bën, do Perëndinë dhe kryen vullnetin e Tij. Të bësh këtë është esenca e jetës shpirtërore. Jisui erdhi që ne të mund të bëhemi të ngjashëm me Atë dhe të bëjmë në jetët tona, me anë të hirit të Tij, çfarë Ai Vetë bëri.

Në të vërtetë, në të vërtetë po ju them: kush beson në mua do të bëjë edhe ai veprat që bëj unë; madje do të bëjë edhe më të mëdha se këto, sepse unë po shkoj tek Ati (Joani 14:12).

[Albo]

Shpirti i Shenjtë

Një person mund të banojë në Krishtin, të kryejë urdhërimet e tij dhe të jetë në kungim me Perëndinë Atë vetëm me anë të pranisë dhe fuqisë së Shpirtit të Shenjtë në jetën e tij. Jeta shpirtërore është jetë në dhe me anë të Shpirtit të Shenjtë të Perëndisë.

Nëse më doni (thotë Krishti), zbatoni urdhërimet e mia. Dhe unë do t'i lutem Atit dhe Ai do t'ju japë një Ngushëllues tjetër, që do të qëndrojë përgjithmonë me ju, Frymën e së Vërtetës, që bota nuk mund ta marrë, sepse nuk e sheh dhe nuk e njeh; por ju e njihni, sepse qëndron me ju dhe do të jetë në ju (Joani 14:15-17).

Por, kur të vijë Ai, Fryma e së vërtetës, Ai do t'ju prijë në çdo të vërtetë. . . Ai do të më përlëvdojë, sepse do të marrë prej meje dhe do t'jua kumtojë. Të gjitha gjërat që ka Ati janë të miat... (Joani 16:13-15).

Shpirti i Shenjtë buron prej Atit dhe është dërguar në botë me anë të Krishtit, kështu që personat njerëzorë mund të përmbushin vullnetin e Perëndisë në jetët e tyre dhe të bëhen të ngjashëm me Krishtin. Etërit shpirtërorë të Kishës Orthodhokse thonë se Shpirti i Shenjtë i bën njerëzit që të jenë "krishtëra", domethënë, bijtë "e lyer"* të Perëndisë. Ky është, gjithashtu, mësimi i apostujve në shkrimet e Dhiatës së Re.

Por ju keni vajosjen nga i Shenjti dhe dini çdo gjë ... vajosja (krisma) që keni marrë prej tij qëndron në ju... vajosja e tij ju mëson çdo gjë dhe është e vërtetë e nuk është gënjeshtër, qëndroni në të ashtu sikurse ju mësoi (...). Dhe prej kësaj ne dimë se Ai qëndron në ne: nga Fryma që Ai na dha (...). Nga kjo ne njohim se qëndrojmë në të dhe Ai në ne, sepse Ai na ka dhënë nga fryma e tij (I Joani 2:20-27,3:24, 4:13).

Mësimi i Shën Joanit është i njëjti me mësimin e Shën Pavlit.

Sepse dashuria e Perëndisë është derdhur në zemrat tona me anë të Frymës së Shenjtë që na është dhënë (...). Nëse Fryma e Perëndisë banon në ju, ju nuk jeni më në mish, por në Frymë. Por, në qoftë se ndokush nuk ka Frymën e Krishtit, ai nuk i përket atij. Nëse Krishti është në ju, trupi patjetër është i vdekur për shkak të mëkatit, por Fryma është jetë për shkak të drejtësisë. Dhe në qoftë se Fryma e atij që ringjalli Krishtin prej së vdekurish banon në ju, Ai që e ringjalli Krishtin prej së vdekurish do t'u japë jetë edhe trupave tuaj vdekatarë me anë të Frymës së tij që banon në ju . . . sepse, po të rroni sipas mishit, ju do të vdisni; por, nëse me anë të Frymës i bëni të vdesin veprat e trupit, ju do të rroni. Sepse të gjithë ata që udhëhiqen nga Fryma e Perëndisë janë bij të Perëndisë (Romanët 5:5, 8:9-14; Kr. 1 Korinthianët 2, 6, 12-14;Galatianët5).

Ky është mësimi klasik i Kishës Orthodhokse, i bërë popullor kohët e fundit nga Shën Serafimi i Sarovit (shek. 19), që esenca e vërtetë e jetës shpirtërore të krishterë, esenca e vërtetë e vetë jetës, është "përftimi i Shpirtit të Shenjtë të Perëndisë". Pa Shpirtin e Shenjtë, nuk ka jetë të vërtetë për njeriun.

Pavarësisht nga mëkatshmëria jonë, pavarësisht nga errësira që i rrethon shpirtrat tanë, Hiri i Shpirtit të Shenjtë, i dhënë në pagëzim në emrin e Atit dhe Birit dhe Shpirtit të Shenjtë, ndriçon akoma në zemrat tona me dritën e pashuar të Krishtit.., dhe kur mëkatari kthehet në rrugën e pendimit drita fshin çdo gjurmë të mëkateve të kryera, duke e veshur mëkatarin e mëparshëm me rroben e paprishjes, endur nga Hiri i Shpirtit të Shenjtë. Është ky përftim i Shpirtit të Shenjtë për të cilin unë po flas... (Shën Seraflmi i Sarovit. Biseda me Motovilovin).[



* Kuptimi i fjalës hebraike Mashiah, në greqisht Kristos, do të thotë i lyeri, i vajosuri, domethënë i vajosur nga Perëndia, pra, plot me Shpirtin e Shenjtë.

[Albo]

Njeriu

Njeriu, sipas shkrimeve, është krijuar "në ngjashmërinë e Perëndisë" (Zanafilla 1:26-27). Të jesh i ngjashëm me Perëndinë, nëpërmjet dhuratës së Perëndisë, është esenca e jetës dhe e qenies së njeriut. Në shkrimet thuhet se Perëndia fryu nën jeriun "frymën e jetës" (Zanafilla 2:7). Ky mësim hyjnor ka bërë që në Kishën Orthodhokse të lindë kuptimi se njeriu nuk mund të jetë me të vërtetë njerëzor, me të vërtetë vetvetja, pa Shpirtin e Perëndisë. Kështu thotë Shën Ireneu (shek. II) në thënien e tij të famshme, të cituar shpesh nga autorët orthodhoksë, se "njeriu është trup, shpirt dhe Frymë e Shenjtë." Kjo do të thotë, se, që njeriu të përmbushë veten si i krijuar në shëmbëlltyrën dhe ngjashmërinë e Perëndisë - domethënë, të jetë si Krishti i cili është i përsosur, hyjnor dhe Shëmbëlltyra e pakrijuar e Perëndisë - ai duhet të jetë tempulli i Frymës së Perëndisë. Nëse njeriu nuk është tempulli i Frymës së Perëndisë, atëherë e vetmja altemativë për të është që të jetë tempulli i frymës së keqe. Rrugë të mesme nuk ka. Njeriu ose është në një proces jete dhe rritje pambarim në bashkim me Perëndinë me anë të Shpirtit të Shenjtë, ose ai është në një proces prishje dhe vdekje pambarim, duke u kthyer në dheun e asgjësë nga i cili u formua, nga fuqia shkatërruese e djallit. Kështu i interpreton tradita shpirtërore orthodhokse "dy rrugët" e ligjit të Moisiut.

Unë marr sot si dëshmitarë kundër teje qiellin dhe tokën, që unë të kam vënë përpara jetës dhe vdekjes, bekimit dhe mallkimit; zgjidh, pra, jetën që të mund të jetoni ti dhe pasardhësit e tu, dhe të mund ta duash Zotin, Perëndinë tënd, t'i bindesh zërit të tij dhe të qëndrosh i lidhur ngushtë me të, sepse ai është jeta jote (Ligji i Përtërirë 30:19-20).

Është i njëjti mësim që Shën Pavli jep në doktrinën e tij të "dy ligjeve" që veprojnë në jetën e njeriut.

Në fakt, unë gjej kënaqësi në ligjin e Perëndisë sipas njeriut të brendshëm, por shoh një ligj tjetër në gjymtyrët e mia, që lufton kundër ligjit të mendjes sime dhe që më bën skllav të ligjit të mëkatit që është në gjymtyrët e mia (...). Sepse ligji i Frymës i jetës në Jisu Krishtin më çliroi nga ligji i mëkatit dhe i vdekjes (...). Sepse ata që rrojnë sipas mishit e çojnë mendjen në gjërat e mishit, por ata që rrojnë sipas Frymës në gjërat e Frymës. Në fakt, mendja e kontrolluar nga mishi prodhon vdekje, por mendja e kontrolluar nga Fryma prodhon jetë dhe paqe (Romanët 7:22-23, 8:2,5-6).

Çdo qenie njerëzore përballet me këto dy mundësi, përfundimisht të vetmet dy mundësi të ekzistencës njerëzore. Ose një person zgjedh jetën prej Hirit të Perëndisë dhe fuqinë e Shpirtit - "jetën e përjetshme" dhe "të bollshme" të dhënë nga Perëndia në krijimin dhe shpëtimin nëpërmjet Jisu Krishtit - ose personi zgjedh vdekjen. I tërë pathosi i ekzistencës njerëzore qëndron në këtë zgjedhje, është ose jo personi i vetëdijshëm për këtë. Jeta shpirtërore e krishterë varet në zgjedhjen e ndërgjegjëshme të [I]"rrugës së jetës". [/I]"Të zgjedhësh jetën" dhe të ecësh në "rrugën e jetës" është rruga që njeriu e tregon veten të jetë në shëmbëlltyrën dhe ngjashmërinë e Perëndisë.

Sepse nga duart e Atit, domethënë nga Biri dhe nga Fryma e Shenjtë, njeriu, dhe jo një pjesë e njeriut, u bë në ngjashmërinë e Perëndisë . . . sepse njeriu i përsosur qëndron në përzierjen dhe bashkimin e shpirtit që merr Frymën e Atit dhe natyrën mishore që është modeluar, gjithashtu, sipas shëmbëlltyrës së Perëndisë... njeriu bëhet shpirtëror dhe i përsosur për shkak të derdhjes se Frymës dhe ky është ai që ishte bërë në shëmbëlltyrën dhe ngjashmërinë e Perëndisë.

Nëse në një njeri Fryma nuk është bashkuar me shpirtni, ky njeri nuk është i përsosur. Ai mbetet gjallësor dhe mishor. Ai vazhdon ta ketë shëmbëlltyrën e Perëndisë në mishin e tij, por ai nuk e merr ngjashmërinë hyjnore nëpërmjet Frymës së Shenjtë (Shën Ireneu, shek. II, Kundër Herezive).

[Albo]

Mëkati

Mëkati, sipas shkrimeve, është "paligjshmëri" dhe "paudhësi" (1 Joani 3:4, 5:17). Të bësh paudhësi dhe të bësh padrejtësi do të thotë të mëkatosh. Në greqisht, fjala mëkat në kuptimin origjinal kishte kuptimin e "mos-qëllimit në shenjë", domethënë të shkoje në drejtimin e gabuar, drejt qëllimeve dhe synimeve të gabuara, Do të thotë të zgjedhësh dhe të shkosh në rrugën e vdekjes dhe jo në atë të jetës.

Ka shumë shprehje në shkrimet për mëkatin, gjithsecila prej tyre presupozon një drejtësi dhe mirësi fillestare. Fjala rënie tregon lëvizjen poshtë dhe larg nga një gjendje fillestare të lartë dhe të ngritur. Fjala njollë zbulon se ishte në fillim një pastërti fillestare që u ndy më vonë. Fjala shkelje do të thotë një lëvizje kundër asaj që ishte në fillim e drejtë. Fjala faj zbulon pafajësinë e parë. Fjalët tjetërsim dhe largim, ndarje tregojnë se në fillim ishim "në shtëpi" duke jetuar në një gjendje të shëndoshë dhe të plotë. Fjala shmangie do të thotë se ka ndodhur largimi nga rruga e parë.

Nuk ka fjalë për mëkatin që të mos zbulojnë në vetë fjalën se mëkati është një gjendje jonatyrale e njeriut, një gjendje e sjellë nga shkatërrimi, shtrëmbërimi dhe humbja e diçkaje të mirë që fillimisht ishte e pranishme. Çdo mëkat dhe dobësi ekziston vetëm nga që jeta dhe qenia e njeriut janë natyralisht pozitive dhe të mira. Çdo e keqe dhe mëkat vepron vetëm si "parazit" në atë që fillimisht ishte e përsosur dhe e shëndetshme. Kështu, në traditën orthodhokse, mëkati nuk konsiderohet të jetë normal dhe pjesë natyrale e qenies a e jetës njerëzore. Të jesh njerëzor dhe të jesh një mëkatar është kontradiktore. Më saktë, të jesh me të vërtetë njërëzor duhet të jesh i drejtë, i pastër, i vërtetë dhe i mirë. Jeta shpirtërore, në këtë kuptim, përbëhet vetëm nga një gjë: të mos mëkatosh. Të mos mëkatosh do të thotë të jesh i ngjashëm me Perëndinë dhe Birin e Tij Jisu Krisht. Ky është qëllimi i jetës njerëzore.

Kush bën mëkat, bën edhe shkelje të ligjit; dhe mëkati është shkelje e ligjit. Dhe ju e dini se Ai u shfaq për të hequr mëkatet tona; dhe në të nuk ka mëkat. Kush qëndron në të nuk mëkaton; kush mëkaton nuk e ka parë dhe as nuk e ka njohur. Djema, kurrkush mos ju mashtroftë: ai që zbaton drejtësinë është i drejtë, ashtu sikur është i drejtë Ai. Kush kryen mëkat është nga djalli, sepse djalli mëkaton nga fillimi; prandaj është shfaqur Biri i Perëndisë: për të shkatërruar veprat e djallit. Kush lindi nga Perëndia nuk kryen mëkat, sepse fara e Perëndisë qëndron në të dhe nuk mund të mëkatojë, sepse lindi nga Perëndia. Prej kësaj njihen bijtë e Perëndisë dhe bijtë e djallit; kushdo që nuk praktikon drejtësinë nuk është nga Perëndia, dhe i tillë nuk është as ai që nuk do vëllanë e vet (1 Joani 3:4-10).

Të mos mëkatosh është qëllimi i jetës njerëzore. Por, në fakt, të gjithë njerëzit mëkatojnë. Për këtë arsye është (ekziston) mundësia për t'u çliruar nga mëkati dhe për ta mundur atë që vjen nëpërmjet veprës shpëtimtare të Krishtit, i cili fal fajet e botës. Është për këtë arsye që mundësia për t'u çliruar nga mëkati dhe për ta mundur atë vjen nëpërmjet veprës shpëtimtare të Krishtit, i cili fal fajet e botës.

Po të themi se jemi pa mëkat, gënjejmë vetveten dhe e vërteta nuk është në ne. Po t'i rrëfejmë mëkatet tona, Ai është besnik dhe i drejtë që të na falë mëkatet dhe të na pastrojë nga çdo paudhësi. Po të themi se s'kemi mëkatuar, e bëjmë atë gënjeshtar dhe fjala e tij nuk është në ne. Djema të mi, ju shkruaj këto gjëra që të mos mëkatoni; dhe në qoftë se ndokush mëkatoi, kemi një mbrojtës te Ati, Jisu Krishtin të drejtin. Ai është shlyesi për mëkatet tona; dhe jo vetëm për tonat, por edhe për ata të të gjithë botës... Nga kjo e njohim se jemi në të. Ai që thotë se qëndron në të, duhet të ecë edhe vetë, sikurse ka ecur Ai (Joani 1:8-2:2-6).

[Albo]

Djalli

Shkrimet dhe jetët e shenjtorëve të Perëndisë sjellin dëshminë e ekzistencës së djallit. Djalli është një frymë e rënë pa trup, një engjëll i krijuar nga Perëndia për shërbimin dhe lavdërimin e Tij. Së bashku me djallin, është ushtria e tij e fuqive të këqia engjëllore që u rebeluan kundër mirësisë së Perëndisë dhe kërkuam të prishnin dhe shkatërronin krijimin e mirë të Perëndisë.

Po si ke rënë prej qiellit, o Lucifer, ylli i Ditës, bir i Agimit (Isaia 14:12)?

Dhe engjëjt që nuk e mbajtën pozitën e tyre por e lanë banesën e tyre, janë mbajtur nga ai në pranga të përjetshme në errësirë për gjyqin e ditës së madhe ... (shih Juda 6, 2 Pjetri. 2:4).

... dhe djalli, satani, që mashtron tërë dheun, u hodh mbi tokë; me të u hodhën edhe engjëjt e tij (Zbulesa 12:9).

Në Dhiatën e Re Zoti Jisu flet për djallin, të cilin e quan "princ i kësaj bote" (Joani 12:31,14:30,16:11), në këtë mënyrë:

Ai ishte vrasës që nga fillimi dhe nuk qëndroi në të vërtetën, sepse në të nuk ka të vërtetë. Kur thotë të rrema, flet nga vetvetja, sepse është gënjeshtar dhe ati i rrenës (Joani 8:44).

Djalli dhe shumica e frymërave të këqija të tij, "principatat . .. pushtetet. . . sunduesit e botës së errësirës të kësaj epoke . . . frymërat e mbrapshta në vendet qiellore" (Efesianët 6:12). luftojnë kundër njeriut, duke kërkuar ta shkatërrojnë atë me anë të kapjes në lakun e mëkatit.

Kundërshtari juaj, djalli, sillet rreth e qark si një luan vrumbullues, duke kërkuar cilin mund të përpijë (1 Pjetr. 5:8).

Krishti e ka shkatërruar fuqinë e djallit. Ai erdhi në botë, pikërisht, për këtë arsye. Nëse dikush është "në Krishtin" ai është jashtë tundimit dhe është i çliruar nga i ligu. Nëse dikush është në Krishtin, djalli, i cili quhet, gjithashtu, Satan, që do tëthotë Kuadërshtari, i cili "shndërrohet në engjëll drite" (2 Korinthianët 11:14), nuk mund ta mashtrojë ose ta dëmtojë atë. Të jesh fitimtar mbi tundimet joshëse dhe mashtruese të djallit, ky është qëllimi i jetës shpirtërore.

[Albo]

Bota dhe Mishi

Në shkrimet dhe në traditën shpirtërore të Kishës, shprehja "bota" ka dy kuptime të ndryshme. Në të parin, "bota" është shprehja e të gjithë krijimit të Perëndisë. Si e tillë ajo është fryt i mirësisë së Perëndisë dhe objekt i dashurisë së Tij.

Sipas shkrimeve, Perëndia e krijoi botën dhe gjithçka që është në atë. Ai krijoi qiejt dhe tokën si shpallje e lavdisë së Tij (Psalrni 19:1). Ai i krijoi të gjitha gjërat e gjalla, kurorëzuar nga krijimi i njeriut në shëmbëlltyrën dhe ngjashmërinë e Tij. Sipas tregimit të shkrimit, Perëndia e quajti krijimin e Tij "të mirë... shumë të mirë" (Zanafilla 1:12, 18, 25, 31). Dhe sipas Ungjillit, Krishti ka ardhur si "shpëtimtari i botës". (Lluka 2:11, Joani 4:42).

Sepse Perëndia e deshi aq botën, sa dha Birin e tij të vetëmlindurin, që, kushdo që beson në të, të mos humbasë, por të ketë jetë të përjetshme. Sepse Perëndia nuk e dërgoi Birin e vet në botë që ta dënojë botën, por që bota të shpëtohet prej tij(Joani 3:16-17).

Përveç këtij kuptimi skriptural pozitiv të "botës", është, gjithashtu, edhe një përdorim negativ i shprehjes, që ka shkaktuar një pështjellim për kuptimin e duhur të besimit dhe tëj etës së krishterë. Ky përdorim negativ i termit "botë" është paraqitur jo si objekt i dashurisë së Perëndisë, por si krijimi në rebelim kundër Perëndisë. Kështu foli Krishti:

Nëse bota ju urren, ta dini se më ka urryer mua para jush. Po të ishit nga bota, bota do të donte të vetët; por, sepse nuk jeni nga bota, por unë ju kam zgjedhur nga bota, prandaj bota ju urren (Joani 15:18-19; Kr. Jakovi 4:4).

Shën Joani vazhdon të flasë për armiqësinë ndërmjet Krishtit dhe "botës" në letrën e tij të parë, ku ai i jep të krishterëve porositë e mëposhtme.

Mos e doni botën, as gjërat që janë në botë. Ne qoftë se ndokush do botën, dashuria e Atit nuk është në të, sepse gjithçka që është në botë, lakmia e mishit, lakmia e syve dhe krenaria e jetës, nuk vjen nga Ati, por nga bota. Dhe bota kalon me lakminë e saj; por ai që bën vullnetin e Perëndisë mbetet përjetë (1 Joani 2:15-17).

E njëjta dykuptimësi në lidhje me "botë" ekziston edhe në shprehjen "mish". Në disa raste termi "mish" është përdorur në një sens pozitiv, duke kuptuar plotësinë e ekzistencës njerëzore, vetë njeriun. Kështu shkruhet rreth mishërimit të Krishtit se "Fjala u bë mish dhe banoi ndër ne, plot me hir e të vërtetë" (Joani 1:14). Shkruhet, gjithashtu, se në ditën e Rushajeve, Perëndia derdhi Shpirtin e Tij të Shenjtë "mbi çdo mish" (Veprat 2:17, Joeli 2:28). Fjala "mish" në këtë sens nuk mbart asnjë kuptim negativ. Por më tepër është pohim i karakterit pozitiv të qenies së krijuar materiale dhe fizike, ilustruar nga Krishti që "u bë mish" dhe i urdhëron njerëzit "hani nga mishi im" (Joani 6:53-56).

Përsëri në shkrimet, veçanërisht në shkrimet e Shën Pavlit, shprehja "mish" përdoret në të njëjtën mënyrë negative si botë . Ajo është përdorur si moto për ekzistencën e pabesë dhe joshpirtërore.

Sepse ata që rrojnë sipas mishit e çojnë mendjen ne gjerat e mishit, por ata që rrojnë sipas Frymës në gjërat e Frymës. Në fakt, mendja e kontrolluar nga mishi sjell vdekje, por mendja e kontrolluar Fryma sjell jetë dhe paqe. Në fakt mendja e kontrolluar nga mishi është armiqësi kundër Perëndisë, sepse nuk i nënshtrohet ligjit të Perendisë dhe as nuk mundet. Prandaj ata që janë në mish nuk mund t'i pëlqejnë Perëndisë (Ronianët 8:5-8).

Këtu, për Shën Pavlin, termi "mish" nuk është sinonim për trupin e njeriut, i cili është i mirë, dhe apostulli e bën këtë të qartë në shkrimet e tij.

Trupi nuk është për kurvëri, po për Zotin, dhe Zoti për trupin. (...) A nuk e dini ju se trupat tuaj janë gjymtyrë të Krishtit? (...) A nuk e dini se trupi juaj është tempulli i Frymës së Shenjtë që është në ju, të cilin e keni nga Perëndia, dhe se nuk i përkitni vetvetes? Sepse u bletë me një çmim! Përlëvdoni Perëndinë, pra, në trupin tuaj dhe në frymën tuaj, që i përkasin Perëndisë (1 Korinthianët6:13-20).

Në traditën shpirtërore të Kishës dykuptimësia rreth shprehjeve "botë" dhe "mish" është trajtuar me kujdes. Ajo është shpjeguar pa u ngatërruar nga mësuesit shpirtëror dhe është shpallur qartë në misteret e Kishës. Krijimi i mirë i Perëndisë nuk është i keq. Ekzistenca materiale nuk është e keqe. Trupi mishor i njeriut nuk është i keq. Vetëm pasionet mëkatare dhe epshet janë të këqia. Ato janë të këqia, sepse ato e trajtojnë botën e krijuar dhe trupin mishor të njeriut si qëllime në vetvete, si objekte adhurimi idhujtar dhe dëshira të paudha. Ato janë të këqia, sepse, siç e shpjegon Shën Agustini, ato shprehin "adhurimin e krijesës më tepër se të Krijuesit".

Nga natyra shpirti është pa pasione të mëkatshme. Pasionet janë diçka e shtuar te shpirti nga gabimet e tij . .. Gjendja natyrale e shpirtit është e ndritshme dhe e pastër nëpërmjet absorbimit të dritës hyjnore ...

Gjendja e kundërt me natyrën . . . gjendet në njerëzit e pasionuar që i shërbejnë pasioneve.

Kur ju dëgjoni se është e nevojshme për t'u tërhequr nga bota ... për të pastruar veten nga ajo që është nga bota, ju duhet të kuptoni termin botë. "Botë" është një emër kolektiv që përfshin ato që janë quajtur pasione. Kur ne flasim për pasionet në mënyrë kolektive, ne i quajmë ato botë ... bota është jeta mishore dhe përkujdesja për mishin (Shën Isaku i Sirisë, shek. 6, Stërvitja Shpirtërore).

[Albo]

Kisha

Jeta e re dhe e bollshme, dhënë njeriut nga Perëndia nëpërmjet Krishtit dhe Shpirtit të Shenjtë në krijimin dhe shpëtimin, është jeta e Kishës së Krishterë. Jeta e Kishës është jeta e dëshiruar fillimisht për njeriun dhe botën e tij nga Perëndia. Ajo është jeta e Vetë Perëndisë e dhënë fillimisht në krijimin. Ajo është jeta shpirtërore.

Nuk duhet menduar jeta shpirtërore e Kishës si një lloj i veçantë i "jetës fetare", e ndryshme nga vetë jeta që ne kemi marrë në krijimin tonë prej Perëndisë. Nuk ka "dy jetë", një "natyrale" dhe një "fetare". Por ka vetëm një jetë që është reale, e pastër dhe e vërtetë. Ajo është jeta me Perëndinë, jeta e Kishës. Çdo jetë tjetër nuk është aspak jetë: ajo është rruga e vdekjes.

Ajo që e bën të ndryshme jetën e Kishës nga jeta e "kësaj bote", e quajtur, gjithashtu, jeta "sipas mishit", është vetëm mëkati dhe e keqja. Çdo gjë pozitive është jetë e krijuar, të cilën Perëndia e ka quajtur "të mirë... shumë të mirë", është ajo që është shpëtuar dhe shenjtëruar në jetën e Kishës. Vetëm fallsiteti dhe ligësia përjashtohen - sigurisht jo vetë krijimi.

Në traditën orthodhokse, Kisha është quajtur Mbretëria e Perëndisë në tokë, "rikrijimi i botës" (Shën Grigori i Nisës, shek. 4, Mbi Kantikët). Në Dhiatën e Re është quajtur, gjithashtu "krijimi i ri" (2 Korinthianët 5:17), Trupi dhe Nusja e Vetë Krishtit (Romanët 12:5; 1 Korinthianët 12:27; Efesianët 5:23 e vazhdim; Zbulesa 21:1 e vazhdim).

... Perëndia vuri çdo gjë nën këmbët e Krishtit, edhe ia dha Atë krye përmbi çdo gjë kishës, e cila është trupi i tij, plotësia e atij që mbush çdo gjë në të gjithë (Efesianët 1:22-23).

Apostull Pavli i referohet, gjithashtu "shtëpisë së Perëndisë, që është kisha e Perëndisë së gjallë, shtylla dhe mbështetja e së vërtetës" (1 Timotheu 3:15).

Jeta e vërtetë dhe reale në përsosje dhe begati, gjendet vetëm në Kishën e Krishtit. Njerëzit që nuk janë zyrtarisht në Kishë, po jetojnë me të vërtetë vetëm përsa ata ndjekin ligjin e Perëndisë "të shkruar në zemrat e tyre" nga Shpirti i Perëndisë në krijimin (Romanët 1:12-16), që është i njëjti ligj i zbuluar qartësisht dhe i dhënë në Krishtin dhe Kishën. Dhe ata njerëz që janë zyrtarisht anëtarë të Kishës, po jetojnë me të vërtetë, vetëm përsa ata po e jetojnë aktualisht jetën e Kishës. Sepse ekziston fakti i trishtuar që dikush mund të jetë zyrtarisht anëtar i Kishës dhe të jetojë ende sipas ligjit të mishit, ligjit të mëkatit dhe vdekjes dhe jo sipas atij të Krishtit. Prandaj, jeta shpirtërore, qëndron në përjetimin aktual të jetës së Kishës.

[Albo]

Misteret

Jeta shpirtërore e Kishës i është dhënë njerëzve në misteret. Ato quhen misteret e shenjta dhe e gjithë jeta e Kishës konsiderohet të jetë mistike dhe misterore (shih Vëllimi II, Adhurimi).

Jeta e re në Krishtin, jeta e vërtetë e Perendisë, i jepet njeriut në pagëzimin, lindja e re dhe krijimi i ri i njeriut në Krishtin me anë të Shpirtit të Perëndisë. Në pagëzimin personi e mohon Satanin dhe të gjithë veprat e tij të këqia dhe pranon Krishtin dhe dhuratën e jetës së përjetshme, vdes dhe ngjallet përsëri me Jisuin në "risinë e jetës".

Po a nuk e dini se ne të gjithë që u pagëzuam në Jisu Krishtin, u pagëzuam në vdekjen e tij? Ne, pra, u varrosëm me të me anë të pagëzimit në vdekje, që, ashtu si Krishti u ringjall prej së vdekurish me anë të lavdisë së Atit, kështu edhe ne gjithashtu të ecim në risinë e jetës. (...) Kështu edhe ju, mbajeni veten të vdekur për mëkatin, por të gjallë për Perëndinë, në Jisu Krishtin, Zotin tonë (Romanët 6:3-11; Kr., gjithashtu Kolosianët 2-3, Galatianët 3).

Jeta e re në Krishtin e dhënë në pagëzim - një vdekësim i vazhdueshëm dhe ngjallje e përditshme me Jisuin - është bërë e mundur në njeriun me anë të "vulës së dhuratës së Shpirtit të Shenjtë" në misterin e mirosjes (Kr. 2 Korinthianët 1:22, Efesianët 1:13). Mirosja bëhet pas pagëzimit dhe është e lidhur esencialisht me atë, ashtu si Shpirti i Shenjtë vjen me Krishtin, Pentekostia me Pashkën, dhe jeta vjen me lindjen. Nuk ka jetë të re në njerishmërine e re të fëmijërisë hyjnore në Jisuin pa Shpirtin jetëbërës te Perëndisë. Është Shpirti i Shenjtë në mirosjen që e bën të mundur dhe të fuqishme jetën shpirtërore në të cilën njerëzit kanë lindur në pagëzimin e krishterë.

Jeta e re në Krishtin dhe Shpirtin e Shenjtë në Kishë ushqehet dhe mbahet në misterin e eukaristisë - Kungimin e Shenjtë. "Darka mistike e Birit të Perëndisë" është qendra e jetës shpirtërore. Për të krishterët nuk ka aspak jetë pa atë:

Unë jam buka e jetës . . . nëse një ha nga kjo bukë do të jetojë përjetë; buka që unë do të jap është mishi im, që unë do ta jap për jetën e botës.

Në të vërtetë, në të vërtetë po ju them se, po të mos hani mishin e Birit të njeriut dhe të mos pini gjakun e tij, nuk keni jetën në veten tuaj. Kush ha mishin tim dhe pi gjakun tim, ka jetë të përjetshme, dhe unë do ta ringjall atë në ditën e fundit. Sepse mishi im është me të vërtetë ushqim dhe gjaku im është me të vërtetë pije. Kush ha mishin tim dhe pi gjakun tim, mbetet në mua dhe unë në të. Sikurse Ati i gjallë më ka dërguar dhe unë jetoj për shkak të Atit, ashtu edhe ai që më ha mua do të jetojë edhe ai për shkakun tim . . . kush ha këtë bukë do të jetojë përjetë (Joani 6:32 e vazhdim).

Kur një person largohet nga jeta e Perëndisë në Kishë, ai ose ajo mund të ribashkohet me Krishtin me anë të ripajtimit nëpërrnjet rrëfimit pendimtar. Mëshira e madhe e Perëndisë banon në Kishë me anë të pranisë së Krishtit, dhe Zoti që
"nuk dëshiron vdekjen e mëkatarit", por që ai të mund "të kthehet nga paudhësia dhe të jetojë" (Ezekieli 18:32,3:14) do t'i falë ata që vijnë tek Ai në pendim (Kr. Joani 6:37). Pendimi i vazhdueshëm nga mëkati është një element qendror në jetën shpirtërore të njerëzve që kanë zgjedhur jetën në Perëndinë, por që vazhdojnë, në mënyrë të Pashmangshme, të mëkatojnë.

Po të themi se jemi pa mëkat, gënjejmë veten dhe e vërteta nuk është në ne. Po t'i rrëfejmë mëkatet tona, Ai është besnik dhe i drejtë që të na falë mëkatet dhe të na pastrojë nga çdo paudhësi. Po të themi se s'kemi mëkatuar, e bëjmë atë gënjeshtar dhe fjala e tij nuk është në ne (1 Joani 1:8-10).

Në këtë jetë akoma të lidhur nga mëkati i botës, njeriu në mënyrë të pashmangshme vuan dhe vdes. Natyra e tij e jashtme po humbet, ndërkohë që natyra e tij e re në Krishtin është duke u përsosur. Misteri i vajimit të shpirtit dhe trupit të njeriut të sëmurë është shenjtërimi i "natyrës prishëse" të njeriut, që "natyra e vdekshme" e tij të mund "të veshë pavdekësinë" (1 Korinthianët 15:51 e vazhdim). Nëpënnjet vajimit të shenjtë një personi i jepet hiri i Shpirtit për ta bërë sëmundjen dhe vdekjen e tij një akt fitoreje dhe jete.

Nëse ne vdiqëm me të, me të edhe do të rrojmë; në qoftë se vuajmë, do të mbretërojmë bashkë me të... (2 Timotheu 2:11, Kr. Jakovi 4:13 e vazhd.).

Edhe në këtë jetë Perëndia ka krijuar qenie njerëzore në shëmbëlltyrën dhe ngjashmërinë e Tij hyjnore si meshkuj dhe femra. Bashkimi në dashuri ndërmjet një burri dhe një gruaje përjetësisht është shprehja e dashurisë së përsosur të Perëndisë për krijesat e Tij. Misteri i martesës është shëmbëlltyra njerëzore e "misterit të madh" të "Krishtit dhe Kishës" (Efesianët 6:21-33). Në misterin e martesës, dashuria njerëzore bëhet e përjetshme dhe hyjnore nga hiri i Shpirtit të Krishtit. Nuk ka ndarje as në vdekje, por përmbushje në Mbretërinë e Perëndisë.

Të gjitha misteret e Kishës kryhen në Kishë nëpërmjet misterit të priftërisë së dorëzuar. Peshkopët dhe priftërinjt janë shërbyesit brenda bashkësisë të cilët garantojnë realitetin e jetës mistike të Kishës në të gjitha kohët dhe vendet. Nëpërmjet shërbyesve të dorëzuar brenda kungimit të Kishës, Vetë Krishti është i pranishëm dhe i fuqishëm në plotësinë e aktivitetit të Tij shpëtimtar.

[Albo]

Mbretëria e Perëndisë

Dhurata e Perëndisë e jetës së përjetshme në Krishtin dhe Shpirtin e Shenjtë është Mbretëria e Perëndisë. Jisui e solli Mbretërinë e Perëndisë në botë nëpërmjet Shpirtit në Kishë. Jeta shpirtërore është jetë - tani aktuale - në Mbretërinë e Perëndisë.

Mos ki frikë, o tufë e vogël, sepse Atit tuaj i pëlqeu t'ju japë mbretërinë. Shitni pasurinë tuaj dhe jepni lëmoshë! Bëni për vete trasta që nuk vjetrohen, një thesar të pashtershëm në qiejt, ku vjedhësi nuk arrin dhe tenja nuk bren. Sepse atje ku është thesari juaj, atje do të jetë edhe zemra juaj (Lluka 12:32-34).

Të jetosh tani aktualisht në Mbretërinë e Perëndisë është të jetosh i çliruar nga mëkati dhe vdekja në jetën e hirshme të Krishtit në Kishë. Një person që ka vdekur te mëkati me Krishtin në pagëzim; dhe është vulosur me dhuratën e Shpirtit të Shenjtë në mirosje; dhe që merr pjesë në trupin dhe Gjakun e Krishtit në eukaristi, është tashmë një anëtar i Mbretërisë së Perëndisë.

... sepse përmes tij që të dy kemi hyrje tek Ati nëpër një Frymë të vetme. Ju, pra, nuk jeni më të huaj, as bujtës, por bashkëqytetarë të shenjtorëve dhe pjesëtarë të familjes së Perëndisë, të ndërtuar mbi themelin e apostujve dhe të profetëve, duke qenë Jisu Krishti vetë guri i qoshes, mbi të cilin gjithë ndërtesa, e lidhur mirë, rritet për të qenë një tempull i shenjtë në Zotin, në të cilin edhe ju jeni bashkëndërtuar për të qenë një banesë e Perëndisë në Frymë (Efesianët 2:18-22).

Kisha është quajtur Mbretëria e Perëndisë në tokë; dhe prania dhe fuqia e Mbretërisë është identifikuar me banimin e Shpirtit të Shenjtë që banon te besimtarët, duke sjellë tek ata praninë dhe fuqinë e Perëndisë Atë nëpërmjet Birit të Tij Jisu Krishtit.

Kështu ka thënë Apostulli Pavël: "Mbretëria e Perëndisë është... drejtësi, paqe dhe gëzim në Frymën e Shenjtë. Sepse ai që i shërben Krishtit në këto gjëra, është i pëlqyer nga Perëndia dhe i miratuar nga njerëzit" (Romanët 14:17-18). Edhe Shën Grigori i Nisës (shek. 4) duke cituar traditën më të hershme të të krishterëve thotë thjesht: "Mbretëria e Perëndisë është Shpirti i Shenjtë . . . Mbretëria e Atit dhe Vajimi i Birit." Ka qenë kuptuar gjithmonë në traditën shpirtërore të Kishës Orthodhokse, se në masën që dikush është mbushur me Shpirtin e Perëndisë, në atë masë ai është bashkuar me Krishtin dhe është në kungim me Atin, duke u bërë fëmija e Tij dhe një anëtar i Mbretërisë së Tij. Në këtë kuptim është mësimi se "përftimi i Shpirtit të Shenjtë" në "kërkimin në fillim të Mbretërisë së Perëndisë dhe drejtësisë së Tij" (Matheu 6:33) është qëllimi dhe përmbajtja e vetme e jetës shpirtërore të njeriut. Për këtë, dhe vetëm për këtë, njeriu është krijuar nga Perëndia.

... Ecni sipas Frymës dhe nuk do të përmbushni dëshirat e mishit, sepse mishi ka dëshira kundër Frymës, dhe Fryma ka dëshira kundër mishit; dhe këto janë të kundërta me njëra-tjetrën, që ju të mos bëni ato që dëshironi. Por në qoftë se udhëhiqeni nga Fryma, ju nuk jeni nën ligj. Dhe veprat e mishit janë të zbuluar dhe janë: kurorëshkelja, kurvëria, ndyrësia, shthurja, idhujtaria, magjia, armiqësimi, grindjet, xhelozitë, mëritë, zënkat, përçarjet, tarafet, smira, vrasjet, të dehurit, grykësia dhe gjëra të ngjashme me këto... se ata që i bëjnë këto gjëra nuk do të trashëgojnë Mbretërinë e Perëndisë (Galatianët 5:16-21).