James Douglas Morrison u lind nė 8 Dhjetor 1943 nė Melbourne, Florida. Vdiq nė menyrė misteroze ( ndoshta infrakt-zemre) nė banjėn e dhomės sė hotelit tė tij nė Paris, Francė nė 3 Korrik 1971. Eshtrat e tij prehen pranė varrit tė Balzakut dhe shumė shkrimtarėve tė tjerė. Pėrgjatė kėsaj periudhe jetėsore tė rrufeshme prej njėzet e shtatė vjetėsh, Jim Morrison e ka transformuar vetveten nga brilant e rrebel student nė lėvizjet demokratike, nė poet e kėngė-autor origjinal, nga kėngėtar legjendar rock n' rroll sharmant , nė film prodhues dhe shkrimtar endacak. Jim ishte njė artist avangardist nė kėrkim tė pandėrprerė. Rregjistroi shtat albume muzikore sė bashku me grupin e tij The Doors ku pjesėn mė tė madhe tė kėngėve i shkroi vet. Prodhoi dy filma tė nderuara me ēmime nė atė kohė. Regjistroi nė studio poezi tė cilat mė tej i publikoi nė tre botime tė ndryshme poetike. Si dhe padyshim imazhi i tij si legjendė roku kaptoi gjithandej kufijt e mbarė botės perėndimore. Finesa (ose kualiteti) i jetės artistike tė kėtij artisti tė gjithanshėm ngelen shkrimet e tij. Nė verėn e vitit 1971, pak kohė para se tė vdiste, kishte shkruar mė tepėr se gjashqind faqe me poezi, epigrame, lirika, ese, tregime dhe skenarė filmash. Pėr tė poezia ishte njė rrugė drejt prakticitetit dhe perfektshmėris jetėsore. Si e tillė pjesa mė e madhe e kėtyre vargjeve janė shkruar nėpėr blloqet dhe fletorkat e tij tė shėnimeve personale, nėpėr aeroporte, nėpėr autorugėt gjigande tė Amerikės, nė turnetė e muzikės nė Europė, pas skene, nė bregdet lindje-perėndim, hotele, bare, restorante, taksi, gjithandej. Shumė prej tyre ngelėn madje edhe tė papėrfunduara dhe papėrpunuara si pasoj e vdekjes sė parakohėshme tė kėtij poeti modern amerikan sikurse edhe njė zėri tė gjithė e kanė cilėsuar.
Hapja e valixhes
Moment i Liris sė ngujuar
kur mėndja hapet dhe
gjithėsi e pafund' shfaqet
& shpirti ėshtė lėshuar tė endet
shkėlqime & tė ngatėrruara kėrkime
kėtu & atje pėr mėsues & shokė
Moment i Liris
si i burgosuri
pėrpėlitje qepallash nėn Diell
si insekt mole
nga vrima e tij
udhėtimi i parė i njė fėmije
larg prej shtėpie
Ky Moment i Magjishėm Lirie.
I ikur nė udhėtime
Buri i ikur jashtė, nė udhėtimet pafund tė anijeve,
T'i shpėtoj mėkatit & thėthirrės tė qyteteve,
vėshtrues i kėrthizės sė yjeve tė mėngjesit,
nga kuverta e anijes gjer nė shpinė,
kryq ekuatorit & interpreton rituale
qė qartėsojnė nėn fokus vdekjen,
tė rrezikshmen njohje,
qė i jep njė raport tė ri tė shkuarės.
Tė ndihesh nė rrethina tė ē'djallimit tė
ritualeve tė sė shkuarės,
tė presėsh, ose kėrkoshė burėrimin
nėn influencėn e armės, instruktimin
e vrasjes sė fėmijėrisė mė tej,
i pavetėdijshėm,
pėr njė moment...
Udhėkryqet
Udhėkryqet :
vėnde ku fantazmat
jetojnė tė vidhen nė
veshėt e udhėtarėve
duke i bėrė kureshtar
pėr fatet e tyre.
Autostop pijesh :
" U thėrras pėrsėri nė errėsirė
Zotave tė fshehur nė gjak"
- Hej si na thėrret neve ?
Ti e di ēmimin tonė.
Ai asnjiherė nuk ndryshon.
Vdekja jote do tė jap jetė
& do tė ēlirojė ty nga
mizerabiliteti i fatit tė vėrtetė.
Por ėshtė tepėr vonė.
- Po qe se tė shoh pėrsėri
dhe flasė me ty & eci me ty,
nėn shoqerinė tėnde,
dhe pij mushtin e ajkės sė kazanit
tė bisedave tė tua
thashė :
- Tė riskoj ndryshkjen e shpirtit.
Tė arrij pėr njė moment
tė grabis monedhat e floririt
nė hambarin e anijes sė piratėve
e tė vendosem diku pėrgjithmonė
nė lavdinė e pleqėrisė.
- Si fytyra e tė vendosurve diku
kurva helmonjėse & pijesh
fitore tė pėrskuqura ushtarėsh,
gjithsesi me triumfe & helmeta tė ēara,
lėkundėshėm nėpėr karocat paralitike,
drejt pragut tė rrugės sė shenjtė.
(drita e ēakmakut)
- Atėherė miku im mė tej,
A mundesh ta pėrqeshėsh vetveten ?!
- Jo.
- Shpejtė zėrat tanė duhet tė bėhen Njė,
ose 1-shi duhet nga skena tė largohet.
Kuaj tropikal
Deku i poshtėm i anijes
po digjet.
Stalla po merr fund
Fermerėt rendin pėrjashta
Me kova uji ndėr duar
Lėkura e kuajve po piqet.
Ata shqelmojnė muret e stallės,
( tmerri nė sytė e kuajve
mundet tė shqyej ose
pėrmbyti krejt qiellin.)
Flokė dėbore filluan mbi
ata, prej pėrallės tė bien,
sirenat e kėmbanoreve
zhurmonin nė majat e direkėve.
Shumė prej dėshmitarėve
e kanė tė vėshtirė,
tė pėrshkruajnė detarėt
posht flakėve nė hambarė.
Deku po jepte shpirt nėn flakė,
koha erdhi anijen pėr tė braktisur.
Tashmė poshtė thellsisė sė detit
buzėqeshje tė dėshpėruara flluskonin
nėpėr ajrin e ftohtė tė natės
sė shqetėsuar.
Koridore tropikale
Thesare tropikale
ēfarė na ka prurė kaq larg
prej tė ngrohtit ekuator ?!
Tashmė qė kemi nevoj pėr diēka
diēka krejt tė re
ndėrsa gjithēka tjetėr po mbytet
mundet tė kalėrojmė gjithēka,
ndėr sytė e kuajve,
t'i bėjmė ata tė qajnė,
t'i vėmė veēse nė gjumė.
Shqipėroi Flurans Ilia
Krijoni Kontakt