Nga greqishtja, ka kėtė kuptim:Postuar mė parė nga Albo
Dhoska=lavdi
Ortho=orthio=drejt (nė kėmbė)
Nėse sot, pėlqehet tė thuhet "orthodhoksia", ėshtė tjetėr mesele... por gjithnjė ėshtė thėnė ORTODOKSIA... nė SHQIP e kam llafin.
Nga greqishtja, ka kėtė kuptim:
Dhoska=lavdi
Ortho=orthio=drejt (nė kėmbė)
Nėse sot, pėlqehet tė thuhet "orthodhoksia", ėshtė tjetėr mesele... por gjithnjė ėshtė thėnė ORTODOKSIA... nė SHQIP e kam llafin.
Mungese kulture eshte te shkelesh me kembe Kongresin e Drejtshkrimit. Ti ke lindur pas vitit '72, keshtu qe kete mungese kulture e kishin edhe prinderit e tu.
Dhe sinqerisht eshte edhe mungese kulture te fshish postimet e te tjereve kur ato nuk cojne uje ne mullirin tend.
Ignore List: Den Bossi
Per mua ska shume rendesi emertimi i kishes. Sido qe te shkruhet fjala, termi ngelet grek e sipas etimologjise shpjegohet sipas asaj qe thote Humdinger. Me mire do te ishte te flisnim per vete kishen, politiken e saj, te ardhmen perfaqesimin e te gjithe besimtareve tek ajo (kjo per te gjithe besimtaret e interesuar per kete ceshtje). Kam shume per te folur ne lidhje me kete po besoj se ky forum nuk eshte vendi i duhur.
Ezekiel 25-17.
I say patate, you say patates
I say domate, you say domates
Nuk eshte ashtu si e paraqet Albo.
Ne radhe te pare, krishterimi, po, lindi 2000 vjet me pare, por jo emertimi 'ortodoks' i tij, pasi ky gjeti perdorim fillimisht nga shek.4 dhe gjeresisht vetem atehere kur perandoria lindore romake - pra ajo qe sot njohim si perandori te bizantit - u afirmua si perandori me gjuhe baze greqishten, gje qe ka ndodhur pas shek.6.
Pra emertimi ortodoks i krishterimit nuk eshte nje term 2000 vjecar.
Shkurtimisht, perdorimi i formes 'orthodhoks' eshte rezultat i te qenit Kishe greke i Kishes ortodokse ne jug te vendit, sidomos per periudhen pas rrenies se Kryepeshkopates se Ohrit dhe hyrja direkte nen patrikanen e Stambollit - pra fundshekulli 18, kur dihet se u shtuan ne mase perpjekjet per helenizim, proces qe vazhdoi deri ne fillim te shek.20.
Une besoj se ka qene pikerisht ne kete periudhe dyshekullore qe, nder te tjera, mbeti perdorimi i trajtes 'orthodhoks' te ketij termi.
Nga ana tjeter, gjuha shqipe, qe per dymije vitet e fundit, ka qene me shume e lidhur, persa i takon zhvillimeve te veta fonetikore, me latinishten se sa me greqishten, nje ndikim qe me vone shpesh mori ngjyra edhe te liberacionit te saj prej ndikimit lindor, bizantin-grek apo edhe turk dhe orientimit nga te qenit perendimor, si mase mbrojtese prej asimilimit.
Brenda kesaj tendence perendimore, si reagim ndaj asimilimit, eshte edhe laicizimi i shek.20 me ekstremin e vet ateistizimin e viteve 60-90.
Pra, gjuha shqipe u zhvillua brenda ketyre dukurive 1) ndikimi fonetikor latin 2) perendimizimi i mendesise se gjuhes si rruge per daljen nga anadollakizmi (shenim: anadoll nga greqishtja anatoli = lindje).
E pare ne kete aspekt, trajta 'ortodoks' e termit eshte sot me e natyrshme dhe ne perputhje me realitetin e sotem.
Trajta 'orthodhoks-e' tregon, sido qe te jete, lidhjen greke ne te kaluaren dhe percjelljen e atij shqiptimi ne menyre popullorce ne brezat e fundit, duke e mare si te qene saktesine e saj.
Ka dhe disa probleme te tjera. Trajta 'orthodhokse' - ME SA DI UNE (le ta vertetojne ata qe dine mire greqisht) i takon greqishtes moderne. Ne greqishten klasike, besoj se edhe per Koinen, mbaj mend se ne perendim neper shkolla mesohet se nuk ka pasur DH por thjesht D (delta), keshtu qe forma angleze 'orthodox' qe i korrenspondon formes orthodoks, i bie te jete me besnikja me origjinalin.
Sidoqofte, nqs ligjet fonetikore te huazimeve greke nuk lejojne marrjen e 'th'-ve apo 'dh'-ve, por berjen e tyre t, respektivisht d, kjo duhet respektuar, per aq kohe sa shkruajme ne gjuhen zyrtare shteterore.
E mira do te ishte perkthimi i saj ne gjuhen shqipe, ashtu sic kane bere sllavet me perkthimin e saj ne pravo-sllava, gje qe do forconte tiparin kombetar te fese, por fatkeqsisht shqipja nuk eshte shume e pershtatshme per krjime-perkthime kompozitash, ashtu sic eshte gjermanishtja per shembull.
Ortodoks dmth Orto = drejt dhe Doksia = Lavderim, Adhurim por njekohesisht edhe Doktrine.
Prifti katolik Alberti gabon kur e perkthen doksia vetem si doktrine ne paper-in e tij.
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Seminarist : 05-06-2006 mė 04:23
Seminarist, jane hebrejte e Aleksandrise ata qe e bene greqishten gjuhen autoritare te Krishterimit pasi vete shkrimet e para te shenjta qe na lane apostujt dhe dishepujt e tyre u shkruajten ne greqisht. Ky eshte shkaku qe edhe sot e kesaj dite te gjithe studiuesit e teologet serioze te Krishterimit mesojne greqisht per te patur nje njohje te dores se pare te Krishterimit nga origjinali ne greqisht.Ne radhe te pare, krishterimi, po, lindi 2000 vjet me pare, por jo emertimi 'ortodoks' i tij, pasi ky gjeti perdorim fillimisht nga shek.4 dhe gjeresisht vetem atehere kur perandoria lindore romake - pra ajo qe sot njohim si perandori te bizantit - u afirmua si perandori me gjuhe baze greqishten, gje qe ka ndodhur pas shek.6.
Pra emertimi ortodoks i krishterimit nuk eshte nje term 2000 vjecar.
Nese ajo qe ti shkruan do te ishte e vertete, atehere renia e perandorise bizantine do te shenonte edhe clirimin e Kishes nga greqishtja.
Perdorimi i greqishtes nga shqiptaret ne liturgji ne Kishe nuk i ben ata te "helenizuar", i kthen ne "orthodhokse djepi". Greqishtja ishte gjuha me te cilen Shen Pavli predikoi ne ate zone dhe gjuha me te cilen shqiptaret pushtuan me zemer Krishterimin.Shkurtimisht, perdorimi i formes 'orthodhoks' eshte rezultat i te qenit Kishe greke i Kishes ortodokse ne jug te vendit, sidomos per periudhen pas rrenies se Kryepeshkopates se Ohrit dhe hyrja direkte nen patrikanen e Stambollit - pra fundshekulli 18, kur dihet se u shtuan ne mase perpjekjet per helenizim, proces qe vazhdoi deri ne fillim te shek.20.
Ti beson se Kisha Orthodhokse shqiptare eshte ndikuar edhe nga sllavishtja, por asnje kodik nga ata 100 qe ruhen ne Muzeun kombetar nuk eshte qendisur ne gjuhen sllave. Nuk e njeh sa duhet Toskerishten dhe as nuk ke nje rrahje personale me traditen e lashte te krishterimit ne jug te vendit. Kjo te pengon qe ne shume raste te ngaterrosh tezat personale per fakt te kryer.Une besoj se ka qene pikerisht ne kete periudhe dyshekullore qe, nder te tjera, mbeti perdorimi i trajtes 'orthodhoks' te ketij termi.
Fonetika e perafert e toskerishtes me greqishten nuk do te thote se shqipja u helenizua nga greqishtja apo anasjelltas, por deshmon ate tezen qe kane hedhur disa studiues se greqishtja dhe shqipja mund te jene shume mire gjuhe me te njejten prejardhje, gjuhe me prejardhje pellazgjike.
Sa e lehte eshte per nje te konvertuar ne orthodhoksi qe te ndryshoje traditen, aq e veshtire eshte per nje orthodhoks djepi te ndryshoje ate traditen qe ka trasheguar. Pra, sipas teje, duhet te ndryshoje emertimi i Kishes nga Kisha Orthodhokse Autoqefale e Shqiperise ne Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqiperise?E pare ne kete aspekt, trajta 'ortodoks' e termit eshte sot me e natyrshme dhe ne perputhje me realitetin e sotem.
Eshte njesoj si te thuash, qe librat e leximit te klasave fillore nuk duhet ti shtypin vjershat e Naimit dhe Cajupit ne origjinal, por duhet ti shqiperojne ne shqipen bashkekohore.
Asnje vlere nuk prodhohet duke iu larguar tradites, prodhohen vetem antivlera. Dhe nuk behet fjale vetem per nje fjale te shkruar qe ne fund te fundit eshte vetem nje fjale, behet fjale per vete afrimitetin dhe kendveshtrimin ndaj Kishes te njerezve. Nuk dallon shume si trend nga trendi i disave qe besimi duhet ti pershtatet kohes, dhe jo njerezit e kohes se sotme besimit.
Albo
Mua me habit fakti se ne keto kater vjet, megjithese ke ndryshuar disa here opinionet perkufizuese te tua fetare, gjate fazes se cdo opinioni ti flet me garanci, si ne 2002 ashtu dhe ne 2006, dhe nuk shoh, te pakten matane kompiuterit, qe te kesh ide ndaj vetes se duhet te mesosh me shume se sa flet, aq me pak qe te kesh sensin e te kuptuarit te gabimeve me oke qe keput larte e poshte.
1. Hebrejte Aleksandrine NUK SANKSIONUAN asnje gjuhe, as greqishten, aq me pak ta benin kete per krishterimin, sepse Bibla (DHV) ne greqisht, pra Septuaginta, perkthimi i te 70-teve u be 200 vjet para se Krishti te lindte!
Se dyti, nuk u sanksionua greqishtja, sepse nuk ka qene ne tradite te Hebrejve te SANKSIONONIN gjuhe, por ka qene thjesht perdorimi i greqishtes per nje lokalitet hebre aleksandrin qe kishin si gjuhe te pare greqishten.
Vete fakti qe - KETO JANE dhe gjerat qe TI NUK DI - ne sindonin hebre te Jamnias, 100 vjet pas Krishtit, Septuaginta nuk u pranua nga Hebrejte si perkthim i autorizuar, flet per kete.
2. Une nuk kam permendur askurrkund nese perdorimi i greqishtes ne liturgji nga shqiptaret helenizon apo jo, POR thashe se TRAJTA 'orthodhoks' i ketij termi eshte mbetje e perdorimit te terminologjise (dhe gjuhes) PURO GREKE ne Kishe, sidomos gjate periudhes qe une permenda, pra shek.18-20. Pra, nuk eshte as FRUT i lashtesise se asaj TRAJTE, as FRUT besnikerie ndaj TRADITES - sepse eshte INJORANCE qe te barazosh TRADITEN me froma gramatikore e fonetikore te ndonje FJALE. Por ne fakt TRADITA per TY ndoshta konsiston vetem ne perdorimin besnik grek te terminologjise ortodokse - e ne kete rast ky eshte problem i yti personal qe ti duhet ta zgjidhesh me tjeter kend.
3. Askurrkund nuk kam thene - thjesht sepse nuk jam ne dijeni te detajeve - se sllavishtja ka ndikuar ne termonilogjine ortodokse te sotme shqiptare, dhe ky eshte thjesht nje FICTION i yti, POR, ndoshta, kam HEDHUR TEZEN e TRYSNISE se formes sllave ortodokse ne mesjete - dhe per te mbeshtetur kete, vec shume autoreve, une te permend albanologun modern gjerman Peter Bartl ne librin e tij - qe ti dhe shume ketu se keni lexuar - "Albanien", i cili, ne pjesen qe flet per krishterimin dhe perhapjen e tij ne Shqiperi, eshte i nje mendimi me ate qe kam thene une para se ta lexoja kete autor.
Se dyti, ti keput GAFE kur thua se Kodiket e gjetur ne Shqiperi nuk jane ne sllavisht, kur ne e KEMI CITUAR qartazi nga vete materialet e sjella ne forum, se PJESE te kodikeve te Beratit pervec greqishtes kane dhe tekste ne sllavonisht. Me pak pune kerkimore mund ti gjesh ne forum.
Askurrkund nuk kam thene me siper, a sne tjeter vend se FONETIKA e shqipes eshte e perafert me ate te greqishtes. Nuk jam i sigurte nese ti e di se per cfare je duke folur. Une thashe se ligjet foentikore te shqipes jane ndikuar keto 2000 vjet nga latinishtja e JO greqishtja - perjashtojme ketu ndikimin FALLS e jo te natyrshem si ne rastet e trajtes 'orthodhoks' qe i ka burimet sic thashe ne kushtet 200 vjeteve te fundit.
Ajo ceshtja e konvertimit dhe nderrimit te tradites do te uroja qe ta kuptoje se pari ne aspektin tend personal individual e po deshe hidh edhe nje sy rreth e qark neper brezat qe perfaqesojne vazhdimesine e tradites tende se sa dine per ortodoksine!
Se fundmi, desha te te them, se TRAJTA 'orthodhoks' eshte nje trajte qe i takon GREQISHTES moderne dhe jo greqishtes klasike.
Sipas rregullave drejtshkrimore qe njohim sot ne kohen e perkthimit te Septuagintes, fjala 'orthodhoks' do lexohej 'ortho-doks' sepse germa 'D' ne ate kohe lexohej DELTA e jo DHELTA, pra po deshe besnikeri me origjinalin, duhet ta lexosh Ortho-doks, ku madje edhe TH-ja eshte me teper aspirante se sa nje TH si ne shqip.
Ne besoren qe lexohet ne Kishe, qe daton nga vitet 325-381 pas.K, thuhet "Besoj ne nje Kishe te Shenjte, KATOLIKE dhe Apostolike" - askund nuk gjehet termi Kishe Ortodokse!
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Seminarist : 06-06-2006 mė 02:47
Sic kisha shkruar dhe ne nje teme tjeter (tek tema Apostolike) sqarova se perdorimi i termit orthodhoks zevendesoi gradualisht termin apostolik:
Termi apostolik deri ne vitin 400 thuhej ne vend te termit orthodhoks. Termi orthodhoks perdorej afersisht nga viti 300 -per here te pare ndeshet tek Methodhios Potaron (Simp. 3,10 8,10)-, por jo kaq shpesh. Term i shpesht per orthodhoks ishte apostolik. Nga mesi i shekullit te katert edhe tutje, pas Athanasit te Madh filloi te perdored me shume termi orthodhoks. Qe atehere termi apostolik humbi kuptimin fillestar. Shume gjera ama ngelen me emrin qe kishin me pare, te tilla ishin Kisha Apostolike, Kanunet Apostolike, Mesimi Apostolik (Apostoliki Dhidhahi), dhe Simboli Apostolik.
Pra, kur thote Albo se termi orthodhoks perdoret ketu e 2000 vjet ka shume te drejte. Me te njejtin kuptim perdorej fillimisht termi apostolik (jo me kuptimin se u perket apostujve por me kuptimin se mbajne traditen dhe besimin e drejte te tyre). Kuptimi eshte i njejte, vetem se ka ndryshuar termi.
Etimologjikisht, termi orthodhoks eshte sinteze e fjales ortho (i drejte) + dhoksa (besim, lavdi). Edhe fjala doktrine eshte produkt i te njejtes rrenje nga folja dhokeo.
Ne greqishten klasike grema Δ (δελτα) perdorej edhe si D edhe si DH. Vetem pas shekullit te II pas Krishtit ruajti shqiptimin si DH kurse D-ja jepej me shkronjat NT. Eshte si tek latinishtja ku shkronja V jepte tingullin V dhe U. Ne greqisht pervec Δ ishte dhe B-ja qe shqiptohej si B dhe si V.
Pra, ne kohen qe perdoret per here te pare termi orthodhoks (atje nga 300) shnderimi i Δ ishte kryer plotesisht ne DH, keshtu qe nuk ke pse te kerkosh Septuaginten.
Kam shpjeguar se Apostolik = Orthodhoks. Ky eshte kuptimi. Pse termi Katolik (qe e theksove) mos nenkupton gje kishen e sotme romanokatolike? Orthodhokset jane katolike, katoliket nuk jane orthodhokse.Ne besoren qe lexohet ne Kishe, qe daton nga vitet 325-381 pas.K, thuhet "Besoj ne nje Kishe te Shenjte, KATOLIKE dhe Apostolike" - askund nuk gjehet termi Kishe Ortodokse!
Tema Apostolike eshte ketu: http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=58497
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Tannhauser : 06-06-2006 mė 08:09
Temen e keni ndryshuar pa te drejte. Tani i ka ndyshuar kuptimi,
Une thashe "pse orthodhoks dhe jo shqip, ortodoks."
Nqs ju keni qejf "orthodhoks" kjo eshte preferenca juaj, une kam qejf qe te bazohem te Fjalori i Gjuhes se Sotme Shqipe.
Ata qe mendojne qe nuk eshte e drejte le te kerkojne nje mbledhje te re te Kongresit te Drejtshkrimit.
Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Kinezi : 06-06-2006 mė 10:24
Mos shikoni kisha e xhamia feja e shqiptarit ėshtė shqiptaria -Pashko Vasa
Kinez, eshte mire te mesohesh me keto ndryshime shkrimesh apo titujsh. Jane tipike te forumitshqiptar.
Praktikisht funksionon keshtu: Ty te vilen idete dhe vihen ne dispozicion te forumit (me shenje te kundert, kuptohet). Ose me shenjen e Tannhauzerit (i cili ka te njejtat ide te Albos).
Dhe ty te jepet nje shkelm ne prapanice.
Po protestove, do te te thone se ke shkelur rregullat (hajde merre vesh se cfare rregullash, kur as ke fyer njeri as ke dale jashte teme).
Ignore List: Den Bossi
Regullat e Postimit
Pėrgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt