Leksioni Drashkoviq Dhe Sokaku Qorr I Shqiptarëve

[Sabriu]

Shkruanemal VELIJA

Ardhja në krye të diplomacisë së shtetit Serbi/Mali i Zi e një ultranacionalisti serb si Vuk Drashkoviq, i njohur edhe si lider i një partie të Ripërtëritjes Serbe, është dhe sinjali më i qartë i konseguencës dhe parimësisë që udhëheq në çdo kohë fqinjin tonë verior. Padyshim fitorja e bujëshme e Sheshelit në zgjedhjet e fundme në Serbi, ishte një sinjal tjetër i vazhdimësisë, por duke pasur ky lider një profil të diskretituar nga propaganda, u bënë përpjekje për të amortizuar një shfaqje të tillë arrogante të frymës agresive që karakterizon thelbin e shoqërisë serbe. Nëse për vitin 1999 u gjet një modus vivendi duke ia ngarkuar mbi shpinë Milosheviçit të gjithë fajësinë kolektive serbe, votat për Sheshelin dhe ngritja e një lideri si Drashkoviqi janë paralajmërimi dhe përgënjeshtrimi më i mirë për politikat e vetëmashtrimit që luhen, si nga ndërkombëtarët ashtu edhe nga pseudopolitikat e shqiptarëve. Nayrisht nuk duam të lëndojmë këtu ato segmente që, në mënyrë flagrante dhe të paturp, i bënin fushatë në Shqipëri në zgjedhjet e vitit 1994, ultranacionalistit Vuk, duke e vlerësuar në shtypin partiak të kohës si një "intelektual dhe demokrat të shquar", duke organizuar madje edhe delegacionin e famshëm Ngjela-Ceka-Imami për në Beograd. Ndoshta një aleat i tillë si Drashkoviqi është ende i lakmuar apo dhe i mirëkuptuar nga ata që e reklamuan në atë kohë, por këtë do ta dëshmojë koha, si shumë dukuri të tjera të dhimbëshme në skenën shqiptare të politikës.

Me të ardhur në krye të diplomacisë serbe, Drashkoviqi (siç është karakteristikë e liderëve nacionalistë) u shpreh mjaft hapur dhe në mënyrë të drejtpërdrejtë, pa pasur nevojë dhe merak për ndonjëfarë mveshje zbukuruese e "demokratikase", më një vizion dhe koncept agresiv të diktuar nga vetë drejtimi politik që ka ndjekur qysh herët. Ai evokoi ndjenjën e heronjve serbë që duhet të sakrifikoheshin, duke u vetëdorëzuar në Hagë si heronj, për hir të interesave të Serbisë. Më tej, ai u deklarua publikisht kundër pavarësisë së Kosovës. Në intervistën e BBC, të pasqyruar edhe në shtypin shqiptar, ai argumenton se "Do të ishte shumë e rrezikëshme si për serbët, ashtu dhe për shqiptarët, sepse gjenerata serbësh do të ëndërronin pas asaj dite se si ta çlironin Kosovën, dhe serbët do të ktheheshin në hebrenjtë e Europës duke ëndërruar për çlirimin e Jeruzalemit". Pavarësia e Kosovës, -shprehet Vuku, -do të shkonte kundër dëshirave dhe të drejtave të serbëve që jetojnë atje.

Në të njëjtën kohë, kur Drashkoviqi në mënyrë mjaft të qartë jep qëndrimin serb të palëkundur, vërejmë se "faktori ndërkombëtar" vijon ti bjerë fyellit në të njëjtën vrimë. Sekretari i përgjithshëm i Nato-s, Shefer, gjatë vizitës në Kosovë, gjeti edhe njëherë rastin të qortojë shqiptarët shumicë se nuk kanë punuar sa duhet për rindërtimin e besimit ndëretnik në Kosovë, dhe nuk kanë qënë aq të zellshëm për dënimin e dhunës së marsit, ku prej serbëve u ndoqën me qen dhe u mbytën tre fëmijë shqiptarë, gjë që solli më pas acarimin e gjendjes dhe kundërveprimin e natyrshëm të zemërimit të shqiptarëve. Dhe fajin përsëri duhet ta mbajnë shqiptarët.



Koment mbi argumentin e Drashkoviqit



Padyshim që për Drashkoviqin dhe për serbët ajo çka shprehu në BBC përbën një argument, dhe nuk mund të akuzohen për mungesë logjike apo "dalje jashtë binarësh". Në këndvështrimin serb është e drejtë dhe argument ajo çka u shërben dhe është në interesin kombëtar të tyre. Tjetër punë se, e ballafaquar me të drejtën e të tjerëve dhe interesat e të tjerëve, kjo përbën një kundërshti flagrante. Në fund të fundit, edhe Drashkoviqi, edhe serbët e tjerë, nisen nga caku i tyre i nocionit për të drejtën dhe për interesin, dhe jo nga ndonjë koncept i së drejtës universale. Parimi "e vërteta dhe e drejta është ajo që më duhet mua" nuk është një parim i panjohur apo i kapërcyer në kohët e sotme. Prej tij janë larguar vetëm naivët fatkeqë, të pafuqishmit që presin lëmoshë, apo ata që parapëlqejnë të mashtrohen me vetëdije për shkak të prirjes viktimizuese apo vetëdijes së shitur. Në këtë aspekt, serbët janë mjaft të sinqertë dhe nuk llomotisin gjithë ditën e ditës fraza të pakuptimta mbi të drejtën universale, mbi altruizmin, mbi sakrificën e interesave për hir të ideologjive internacionaliste (qoftë marksiste apo demokratikase), mbi integrimet e globalizimet utopike. Sëmundje mjaft e rëndë kjo që i ka zënë shqiptarët tash sa e sa dekada, e veçanërisht në vitet e tanishme.

Pra, Drashkoviqi jep një argument të njëmendtë kur thotë se gjeneratat e serbëve do të ëndërrojnë për çlirimin e Kosovës, pasi ai bazohet në shtratin psikologjik, në frymën ekspansive dhe agresive që ka karakterizuar gjithherët kombin e tij, në pandryshueshmërinë e politikës dhe formimit politik që udhëheqin atë. Ajo çka është pushtuar njëherë, qoftë dhe për një ditë, për serbët kthehet në një obsesion dhe në një "të drejtë" të patjetërsueshme që përcillet brez pas brezi me pikësynimin për ta rimarrë. Drashkoviqi shprehet shumë qartë se "pavarësia e Kosovës do të shkonte kundër dëshirave dhe të drejtave të serbëve", pasi për të nuk ekziston e drejtë tjetër dhe për kënd tjetër përveç asaj të serbëve. As dëshira, vullneti apo aspirata e tjetërkujt nuk mund të prekë apo të frenojë furinë serbe.

Ndërsa kur i krahason serbët me hebrenjtë e Europës, dhe Kosovën me Jeruzalemin, Vuku është i bindur në vetvehte se kjo nuk përbën argument, por një paralajmërim dhe moto propagandistike për politikat e mëpastajme serbe.

Por çdo argument qëndron si i tillë përderisa nuk është përballur me kundërargumenta të palës së prekur, e në këtë rast të shqiptarëve. Ai ka të drejtë që flet për ëndrrën serbe të çlirimit të Kosovës, përsa kohë shqiptarët nuk kanë jetuar (por e kanë pranuar mjerisht si një fatalitet suprem) me ëndrrën për çlirimin e Nishit, Vranjës, Kurshumlisë, Toplicës, etj. (ashtu si në një kahje tjetër kanë pasur frikë të jetojnë me ëndrrën për çlirimin e Thesalisë, Maqedonisë jugperëndimore, Çamërisë, e Epirit tradicional, vise këto që janë pushtuar një kohë të vonë nga shteti grek). Në këtë rast, ëndrra serbe do të moderohej, do të bëhej më e arsyeshme, pasi serbët e njohin dhe respektojnë argumentin e forcës. Ëndrra e vjetër serbe ka qënë edhe Shkodra dhe Durrësi (mjafton të kujtojmë thirrjet dhe ekzaltimin e ushtarëve serbë kur prekën ujërat e Adriatikut në fillim të shekullit njëzet), por kjo ëndërr tashmë duket e tejkaluar mbasi ndjenë rrezikun dhe kundërargumentin e Kosovës. E padyshim, nëse shqiptarët do të kishin lëvruar me ngulm dhe bindshëm kundërargumentin e Nishit, serbët do ta kishin harruar edhe ëndrrën e Kosovës. Në këtë drejtim nuk mund të akuzohen serbët për mungesë logjike, por shqiptarët për mungesë kurajoje dhe vullneti, për të mos thënë edhe për bjerrje të mjerueshme të vetëdijes dhe të vullnetit për të qënë vetvetja para se të jenë lëndë integruese.



Sokaku qorr i shqiptarëve dhe kallauzi ndërkombëtar



Përveçse ka shprehur argumentin në këndvështrimin serb dhe ka shpalosur publikisht qëndrimin konseguent të shtetit serb në këto çështje problematike të Ballkanit, Drashkoviqi jep njëkohësisht edhe një leksion për shqiptarët që politikisht drejtohen drejt theqafjes, por edhe për ndërkombëtarët që në mënyrë o naive, o cinike, o armiqësore, këshillojnë dhe prijnë shqiptarët drejt kësaj theqafje.

Ai ka bërë të qartë se si politikan serb do të luajë vetëm për interesat e njohura serbe, pavarësisht frymërave apo korenteve të reja që enden si re demagogjike mbi Ballkan. Atë nuk e ha meraku për të qënë në harmoni me retorikën dhe modelet kallpe të integrimit apo shkrirjeve rajonale, të cilat janë kthyer në një refren bajat dhe që shqiptarët po i përdorin në vend të çamçakizit. Kurrsesi nuk duhet kuptuar se Drashkoviqi po i kundërvihet demokratizimit (të kërkuar me ngulm nga ndërkombëtarët e afeksionuar pas serbëve kryeneçë që nuk pranoJnë të hanë kumbulla të tharta) apo politikave integruese, por ai ato i sheh në po atë kuadër që janë parë gjithherët lëvizjet rajonale, qoftë prej Fuqive të Mëdha, qoftë prej fuqive të gadishullit, grekë e serbë (që edhe pse nuk përbëjnë më potenciale për tu quajtur si të tilla, pra fuqi, kanë mbetur në të njëjtën psikozë vlerësimi, dhe kërkojnë të riciklohen si të tilla edhe në zhvillimet e sotme). Pra, integrimi në konceptin grek dhe serb, e në këtë rast i Drashkoviqit, kuptohet si përthithja e hapësirës, potencialit njerëzor e ekonomik të shqiptarëve, në po ato projekte e modele të konfederatave të dikurëshme serbo-greke që kontrollojnë e sundojnë Ballkanin. Ndërsa nuk duhet keqkuptuar Drashkoviqi në aspektin demokratizues, pasi sistemi demokratik nuk përjashton madje është në funksion të interesave të shtetit mbi të cilin aplikohet ky sistem. Serbia nuk mund të quhet e pademokratizuar, nëse shpreh prirje agresive apo ekspansioni, pasi kështu duhej të vinim në dyshim të gjitha shtetet demokratike të njohura për politikat e tyre të kontrollit, ndikimit apo edhe pushtimit.... Demokraci nuk do të thotë humbje apo sakrifikim i interesave kombëtare apo shtetërore.

Fatkeqësia është se shqiptarët (më saktë, politikanët e tyre mercenarë) kanë dashur apo janë urdhëruar ta kuptojnë në këtë mënyrë dhe tashmë iu ngjall habi dhe pakënaqësi qëndrimi konseguent serb në mbrojtje të interesave vetjake. Ata do kishin dashur, të paktën demagogjikisht, që serbët të shpreheshin në mënyrë mashtruese në harmoni me retorikën rozë që kanë mësuar ata vetë përmendësh, pasi kështu iu duhet qoftë edhe formalisht të mbajnë qëndrim. Vetë politika shqiptare (apo antipolitika shqiptare) e lëvruar këtyre kohëve ka qënë në dëm të interesave shqiptare, kombëtare, shtetërore madje edhe individuale (qytetare), duke mashtruar publikisht për frymën e re që karakterizon Ballkanin. Njëkohësisht, ajo ka luftuar me çdo mjet e mënyrë çdo prirje apo shkëndijë nacionalizmi duke e quajtur si armikun e demokracisë, dhe duke nxjerrë në të njëjtën kohë si arsyetim logjik se demokracia qenka armiku i papajtueshëm i nacionalizmit. Leksioni Drashkoviq është një thirrje për shqiptarët që të hapin sytë dhe të mos luajnë lojën e gomarit që thosh "ishalla jam në ëndërr". Argumenti Drashkoviq kërkon me vendosmëri një kundërargument të fuqishëm nga ana e shqiptarëve. Jo më tashmë vetëm kundërargument historik apo romantik, por pikësëpari politik e juridik (pa uruar që të ketë nevojë edhe për kundërargumenta të tjerë të planit "çlirues" apo të stilit hebre, domethënë të argumentit të pakundërshtueshëm të forcës). Politika shqiptare dhe deri edhe mendësia e shqiptarëve të kudondodhur e kanë të domosdoshme të çlirohen:

-së pari, nga koncepti viktimizues për të kërkuar të drejtën vetëm kur iu leverdis të tjerëve,

-së dyti, nga shtrati parimor dhe ideor (apo absurdi logjik që i karakterizon) që ngrihet mbi altruizmin në rastin më të mirë dhe mbi mercenarinë në realitet, domethënë, mbi një shtrat fiktiv e demagogjik pasi është jashtë konteksit funksional e organik për të cilin është krijuar kjo politikë e quajtur shqiptare.

-së treti, nga meraku për të qënë sa më të pëlqyeshëm karshi të tjerëve edhe kur shkelen me këmbë interesat kombëtare e shtetërore, për të ndjekur verbërisht këshillat dhe urdhërat në ngjashmëri me qenin e gjahut, edhe kur ato janë në kundërshti flagrante me interesat shqiptare,

-së katërti, nga një vullnet i marrë dhe i pafalshëm për të ikur nga nacionalizmi apo edhe më thjeshtë nga synimi për të përmbushur interesat dhe aspiratat vetjake.

-së pesti, nga fatalizmi karakterizues që mbështetet në arsye të gënjeshtërta si ato të "kombit ë vogël", "shtetit të vogël", "vullnetit të pakundërshtueshëm të gjigandëve", etj.

Sidoqë të jetë qëndrimi serb, faktori ndërkombëtar do ta anashkalojë pakënaqësinë e tij karshi Serbisë, pasi është i vetëdijshëm se serbët lëvizin në një logjikë "të shëndoshë" dhe në një arsye të qënësishme, ashtu siç lëvizin në fund të fundit të gjithë, qofshin këto amerikanë, gjermanë, francezë, etj. Pra, në logjikën e interesit vetjak dhe të llogarive që shkojnë në dobi të tij. Përjashtimi i termit nacionalizëm nga fjalori politik i sotëm, është thjeshtë një taktikë retorike, apo ndoshta një nevojë për riformulim në kushtet e zhvillimit të sotëm, por që gjithsesi mbetet në thelb po ai. Ai, pra nacionalizmi, luftohet tek të tjerët, por jo tek vetvehtja, dhe pikërisht kjo është edhe shfaqja më e qartë tij. Termat në fund të fundit janë krijuar për të shprehur kuptimësinë, por janë shfrytëzuar edhe për të fshehur apo mashtruar këtë kuptimësi.

Pra, shqiptarët në këtë kohë, duhet tu jenë "mirënjohës" fqinjëve, e në këtë rast Drashkoviqit, që japin leksione se si duhet ti trajtojnë dhe zgjidhin çështjet dhe interesat e tyre. Më pas nuk mund të fajësohen serbët e grekët pse dështojnë shqiptarët, pse nuk duan të kuptojnë se "nuk mund të duash tjetrin pa dashur vetvehten", dhe "nuk mund të heqësh edhe këmishën kur tjetri të ka rreëmbyer pallton".... Shqiptarët ndodhen në një sokak qorr, duke u sjellë rreth vehtes e duke humbur përditë diçka. Fajin e ka politika, por mëkati nuk i duhet lënë vetëm asaj, dhe kthesa nuk duhet të fillojë vetëm tek ajo. Shqiptarët fillimisht kanë nevojë të sqarojnë dhe përtërijnë vetëdijen dhe vullnetin për të qënë dhe për tu ngritur si të tillë, pra si shqiptarë.