Kosova dhe politika anglo-amerikane

[ARIANI_TB]

nga Bekim REXHEPI

Marrëveshja për Kosovën

Marrëveshja për Kosovën "nuk është gjë më shumë përveç se
një armëpushim dhe një rezolutë e Këshillit të Sigurimit e cila e ka lan të
mjegullueme statusin përfundimtar të Kosovës."
Tentativa jonë për ta muros problemin përfundimisht mes Prishtines e
Beogradit nuk ka përfundu, kjo mbase edhe për nji kohë duket te jetë
vazhdimësi. A jemi tue ba ni punë te pa kompromis, per me përfundu i herë e
përgjithmonë këtë problem te Kosovës? Jo me seriozitetin e duhun sepse tuj u
tutë n'proces kemi pështillë kamt tona në shumë lamsha. Lamshi ma i
komplikuem metet dialogu me Serbinë.
Por, gjanat janë kështu siç i kemi, siç duken në prespektivë, Kosova dhe
Serbia do të ndeshen edhe nji herë mes vete, por tani jo me arsenale të
violencës, por konkretisht me fakte dhe argumente për te mbushë dhe faktu
opcionin me real të statusit të Kosovës. Çfarë do të ofrojnë të dy palet në
tavolinat e tyre, kjo do të mbetet të shihet, ky muaj shenon zyrtarizimin e
tyne; fërkimin e duarve me bërryla, fërkimin e tutës me guxim, fërkimin e
intelektit me naivitet, fërkimin e argumentëve me rrena dhe te tjera
ferkime(„?“).
Ideja e statusit të Kosovë që do të ishte e pranueshme për të dy palët duket
ma pak e mundun, për faktin e se opcionet e palve; të Prishtinës dhe të
Beogradit janë të kundërta.

A mund të jenë shqiptaret miq te Amerikës

Kosova tani pas sa vjetëve arrin me e përfitu miqësin e vet, kjo miqësi ka
edhe peripetit t'veta, ato janë t'ndryshme, por, n' esencë janë fare te mira
dhe janë në rrugë t'mbarë, për këtë jemi të gëzuar dhe mirënjohës t'gjithë
atyne qi na dhanë mundësi t'përfitojmë nga kjo miqësi, e cila mund të
cilësohet e nivelit më të lartë, madje edhe siç mund ta themi pa ngurrim me
ma të fortit e globit. Vuajtjet tona shekullore ma n'fund kanë gjetur
mirëkuptim tek shumë kombe të mëdha dhe ky mirëkuptim tashmë shihet edhe në
horizontin politikë të përkërahjes sonë. Madje mund ta konstatojmë pa tutë
dhe pa dashur me e trillu vetvetën, nuk mungon as ndihma dhe as mirkuptimi
për ne. Kjo rrugë mund te trasohet edhe ma, tue e kotribu për vete dhe për
vlera të përgjithshme, nga kjo fiton edhe bota po ma shumë vet ne.
Chuck Hagel, i cili është senator i vjetër amerikan nga shteti Nebraska dhe
anëtar i Komisionit t'Senatit për Marrëdhëniet me Jashtë. Duke fol për
luftën n'Irak dhe angazhimin e SHBA-së, atje n'rrënimin e diktaturave t'egra
që përbëjnë rrëzik të përmasave botrore ay thotë,se;“Amerika nuk mund ta
bëjë gjithçka vetë. Ne kemi nevojë për miq dhe për ndihmë dhe do ta kemi
këtë nevojë gjithmonë“. Është e vërtetë se shumë vende demokratike t'botës
po bëjnë më pak për zhvillimin e Demokracisë dhe n'luftën kundër
terrorrizmit ndërkombëtar. Amerikanet investojne miliona dollar për t'ruajt
sigurinë nderkombëtare pasi pa siguri nuk behet biznes. Perpara se t'shohesh
prosperitetin, duhet me e njoh sigurine, stabilitetin, paqen etj. Kapitali
financiar amerikan mbisundon sot tregjet monetare dhe eshte forca shtytese e
mbare ekonomise boterore. Krahas institucioneve te sigurise sic jane OKB dhe
NATO, amerikanet kan ndertu paralelisht dhe institucionet financiare siç
janë bursat, Grupi i tetë vendeve më të industrializume në botë (G8 = G7 +
Rusia), Fondi Monetar Nderkombetar(FMN), Organizata e Tregtise Boterore
(OTB), dhe organizata në rangje rajonale. Eshte nje infrastrukture e tanë qi
ka shtri kambët ne çdo anë t'botes.
Historia gjithashtu na meson se amerikanët asnjiherë nuk i jane tremb
investimeve afat-gjatë siç ke rasti i planit Marshall pas Luftës së Dytë
Botërore, ku kredia dhe ndihma e gjithanshme amerikane rindertoi mbarë
vendet aleate europiano-perendimore të shkatërrume nga lufta. Por amerikanet
nuk u ndalen vetëm tek ndihma per aleatet, ata ndihmuan edhe vendet agresore
si Gjermaninë, Italinë dhe Japoninë, qe sot janë partnerët ma kryesorë
ekonomike të SHBA-së dhe lider për 7 vendet më të industrializuara n'botë.
Pak a shume, amerikanet kane krijuar nji trend në politikat e tyne: Ata
rindertojnë atë qi vetë e sulmojnë! Shembujt për këtë i gjeni edhe ne
politikat e ditës së sotme t'ndjekura nga SHBA-të. Interesat ekonomike
amerikane jane n'krye të listës së interesave të tyre kombëtare.
Ideologjia amerikane e ndertume mbi themelet t'forta te nji demokracie te
perfaqesume. Ne fakt, SHBA-të mbesin shembulli me i mire n'bote i nje
shoqenie t'lire ku vete shteti garanton lirite dhe te drejtat e shtetasve
t'vet. Ndryshe nga sistemet e tjera qi ka parë njerëzimi, amerikanet nuk e
përfolin ideologjine e tyre demokratike në mënyrë t'verber, perkundrazi, e
reflektojnë suksesin dhe madheshtinë e sistemit t'tyne, duke i treguar botës
arritjet e saj ne te gjitha fushat; suksesi ne unitetin e nji federate
pesëdhjetë shtetesh fale nji kushtetute universale, suksesi ne ngritjen e
nji kombi fale nje populli divers emigrantesh, te mbledhur nga çdo anë e
botës, qi i bashkonë vetëm besimi tek liria e individit; suksesin në
ngritjën e ushtrisë me profesionale dhe me te fuqishme në bote qi bazat i ka
tek nje ndjenje e fuqishme patriotizmi; etj.
Ne kuadrin e principeve demokratike, ku hynë t'gjitha liritë dhe vlerat ne
te cilat Amerika është ngritur si komb, amerikanet si vizion t'tyre kanë
krijimin e nji bote demokratike ku vlerat dhe liriti e amerikanëve i ndan
çdo popull, e çdo individ në këtë bote. Kjo është arsyeja qi në politikën e
jashtme amerikanët u ofrojnë asistencë t'gjithë atyne vendëve qi zgjedhin të
ndërmarin reforma per demokratizimin e shoqenive të tyne. Ne doktrinën
amerikane, kur vjen fjala tek demokracia, egziston konsensusi se: "Avancimi
i lirive dhe vlerave tona demokratike, garanton paqën në botë. Amerika dhe
aleatja e saj e përhershme, më besnike Anglia, tashmë e radhitur në këtë
front të pakompromis, derisa të tjeret si Gjermania, Franca dhe Rusia, po
ngurrojnë dhe po hezitojnë të reshtohen përkrah politikës Anglo-Amerikane në
zhvillimin e demokracisë edhe në Lindjen e Mesme. Por njëkohësishtë edhe me
luftimin e terrorrizmit ndërkombëtar që vije nga pasoja të diktaturave dhe
ideologjisë fanatike në Lindja e Mesme, që akoma po mbartin rrezikë në
luftën e sotme. Por nuk mund ta anashkalojm për kundrejt disa qarqëve
politike(faktin se Izraeli, mbetet akoma i vetmi vend demokratik në
Lindje)se nuk mund të zhvëndoset demokracia edhe në ato vende të lindjes ku
sistemet e tyre politike janë shumë te mbyllura, por dalngadal me politikën
e frenimit mund të arrihet t'kuptohet se ku ndodhen dhe kah po shkojnë këto
vende dhe përkitazi më të do të shihet dhe mësohet se sa e nëvojshme është
ambijentimi i hapur me vendet e tjera demokratike dhe të sigurta.
Zhvillimi i demokracisë n'botë nuk do të mirrte konatacione e sotëm të
spostimit me potencë edhe ne disa vende të mundshme t' lindjes, kjo mund te
bëhet e mundur vetëm me politikën e pakompromisë të Anglo-Amerikanve për të
cilën duhet të jemi më mirënjohës.
Jo vetëm në vendet e lindjes, kemi patur trashigim apo zhvillim të
diktaturave. Shembujt nuk kanë qenë jetim, për këto trashigimi diktaturjale
edhe tani jami deshmitar se si ato kanë tejkaluar vetëvetën, madje diktatet
e tyre janë te pakufijshme dhe janë shëndrruar në rrëzik edhe në vendet
demokratike dhe te sigurata.
Shoqeria Amerikane dhe ajo Angëleze akoma mbesin shoqërit më të hapur dhe më
transparente në historinë botërore. Edhe përkundër shpalljes së luftës nga
terrorrizmi nderkombëtar politika anglo-amerikane ka marrë një numër masash
për ta bërë vendin e tyre më të sigurt. Dosido, këto masa të tyre janë edhe
masa që tejkalojnë kufijtë e mbrojtjës, ato mund të jenë masa preventive që
na sigurojnë dhe ne, por, nuk mund të mendohet se ato do të jenë aq të afta
të menagjohen edhe pa ndihmen tonë. Në Gjermani, qeveria e re e Koalacionit
dhe e zonjës Merkel, ka marrë disa masa të përgjimit të atyre
vendëve(religjioze)ku është hedhur dyshimi më kohë për mundësi te
organizimit te aksioneve terrorriste. Masa te tilla duhet ndërmirrën kudo, e
edhe në Kosovë vitetve te fundit kemi aluzione të ngjajshme, me dyshimet se
diçka e keqe mund te zyrtarizohet ngase kemi profilizim të ri në religjionin
më te përfolur. ndaj një preventivë e masave nga qeveria jonë në bashkpunimë
më forcat e brendshme të SHPK-së, të TMK-së dhe KFORI-t, nuk do të ishte një
gjë e dëmshme për sigurin tonë si shoqëri në tranzicion në shtetformim, kjo
asesi nuk mund të konsiderohej si diçka nonshalente.
Mëgjithse, në Kosovë nuk ka patur dhe akoma nuk ka faktorë të
pakontrollueshëm, ashtu siç pati në Afganistan dhe në Vietnam apo edhe në
disa vende të tjera, Rreziku për ta menagjuar situaten është më i mundshëm
dhe më i avancueshëm. Dhe,përkëtë Kosova duhet të tregohet kudo e ku se
është e aftë të menagjoi vetvetën dhe të qaset me një përkujdesje, ndaj
rreziqet e mundshme të terrorrizmit ndërkombëtarë mund te jenë më te vogla.
Lidhur më këtë problem jo pa shkasë na dalin edhe shqetësimet e atykëtushme
të opinjonit. Duke u marrë me shqetësimet e fundit të Profesorit dhe
analistit të njohur: Charles Kupchan, i cili pyetur po kaq i shqetësuar
profesori se:“A do të ketë një zgjidhje të statusit përfundimtar të Kosovës,
a do të mund të mbijetojë Bosnja, si një vend shumëetnik, a do të integrohet
mbarë rajoni në Evropë? Nëse përgjigja e këtyre pyetjeve do të ishte jo, në
këtë rast, mund të imagjinohet që grupet terroriste të hedhin rrënjë në
Ballkan. Në rast të kundërt, në se shohim që ka përmirësime drejt
përpjekjeve për pranimin në Bashkimin Evropian, do të thoja se rreziku për
terrorizëm në këtë rajon mbetet i vogël”, tha profesor Kupchan.
Nuk mund te shkëputemi me kaq lehtësi nga shqetësimi i profesorit, duke mos
aluduar në ato pak prova alarmante. Një manifestim apo pëkujtim, nuk e di,
saktësisht se ç'ishte ajo që ndodhi në Kosovë lidhur mefigurën e Humeinin,
një figurë mjaftë mitizuese për Iranianët, ndofta kjo figurë sherben për
karrem apo në te vërtet kjo figurë mbetet dhe te trajtohet si fanatiku më i
madhë i relegjionit mu për te cilin ka ndodhë çudia për me e simpatizu.
Por, mëqense nuk kemi akoma një debat të hapur, tani për ta zhvilluar iden e
fortë lidhur me çështjet se ç’do të mund të ofroi ky lloji profilizimi i ri,
i grupëve të religjionit të përfolur, të krijuara vitet të fundit edhe në
Kosovë. Është e domosdoshme një politikë e frenimit dhe mbi të gjithmonë ka
diçka për t'thanë, e një nga elementët e frenimit është që armiku të
izolohet me qëllim që të mësohet se ku ndodhet ai.
Profesor Kupchan, gjthëashtu tha:“ Se pas 11 shtatorit vëmendja përqëndrua
tek Afganistani, në Lindjen e Mesme, por shtoi analisti, ngadalë, po hyn
përsëri në skenë edhe Ballkani, pjesërisht për shkak të perspektivës së
negociatave për statusin përfundimtar të Kosovës.Tani jemi në momentet kur
bashkësia ndërkombëtare po përgatit negociatat per statusin përfundimtar dhe
pikëpamja ime për këtë çështje, ështe se Kosova ka marrë drejtimin drejt
pavarësisë”. Ndër te tjera analisti Kupchan tha :„Se do të ishte në
interesin e qeverisë serbe ta përgatisë popullin për një ndarje zyrtare nga
Kosova, ndërsa vetë shqiptarët duhet të punojnë më mirë për t’u përgatitur
të drejtojnë një shtet demokratik që të funksionojë, nën sundimin e ligjit,
një shtet të vetin, të veçantë dhe të pavarur“.
Shpresojmë se ky mesazh i profesorit duhet te kaloi edhe në shqetësimin e
politikës sonë, sepse kompseksiteti mund t'ketë konsekuenca të
paimagjinueshme dhe tej të dëmshme për mbarë rajonin.

[Xhelal Ferizi]

tema te ndryshme

[Sabriu]

Për Arianin TB :

I nderuari Arian temën që ke paraqitur në fjalë nuk kam për qëllim ta nënvleftësoi por është temë tejet e përgjithësuar.Aty Bekim Regjepi është munduar të parashtroi diqka por nuk ka bazë të mjaftuar domethënës meqenëse në punimin e tij shifet kinse shum gjëra po mvarkan nga grupet negociatore.Në punim fare nuk vehet si problem mosndjekja e procedurave ndërkombëtare që i duhet bërë patjetër asamblesë së përgjithëshme të OKB-së,etj.Ka shum qka të thuhet por mendoi se tema është mjaftë e varfër edhe pse autori mundohet në të veten të shkruaj e të thot diqka.

[Xhelal Ferizi]

Pamvarsija

digjet hana e bukuris
pamvarsin me i pa shqipnis
ah shqipnis qe i thon dardane
qe flet shqip me at gjuh nane
qe i kan kja po gur e, dhe
n ,shekuj t motit ,shkel ,nen shkje
fushat n zap,e shkel ne ara
dikur motit ish ma e para
lule antike qel n, europ,
kur pa,u shkel, ish n, gur e tok
pa e verrshue fiset t, sibirit
kish lashtsi bija e ilirit
kishte zhvillim n, gur e n ,kala,
vena e rrushi ,s,ju kan tha,
veq jan derdh po mjalta e hoje
shqip esht shkri ajo gjuh goje
edhe ka pas bibila n fusha
kanarina e plot zogusha
qe kan kndue bukur me sqep
iliriane ish me djep
ah, dardana mesdhetare
gjuh kultur tu i pas shqiptare
edhe tradita e kultivimit
gjuh ,kultura ne kulm te vlimit
plot punime shkri,n piktura
gur,e trej kala e ura
n ,paqe i,kish,fusha e ledina
i kan kndue po kanarina
edh ka qen, me karajfile
me lulkuqe e ,trandafile
me ato gurra te kullimit
me liqej te, avullimit
qe n ,pasqyr thon esht kqyr qielli
kan pi uj,shum rreze dielli
edhe kan shue etjet ,shum yje
er e malit ,qe flladson pyje
edhe puhizat e kan lmue
ah qerpikt hana i ka shkrue
ka pas ,n flatra dallendyshe
sot ,ka mbet,ajo ma ndryshe
duen me e quejt,me ato kisha
djep qakajsh e ujq si bisha
qe kan ardh me ngran me hile
turr me lkura e dhelpra skile
tue shkel gongje e karajfile
tue shkel trupit la me gjak
tu e gjuejt ,n shtiza e n, mizdrak
gjuej, me top e gjuej ,n gopeder
lshou arij e lsho kulsheder
e dardana me belholla
ah tu lidh n gjarpij e bolla
sibirgjit qe erdhen n, akull
tu ia rrxue erzin,si shakkull
shtrue lashtsin me gjurm per dhe
tu i ndrrue kish e tu ndrrue fe
mbasi ate e la latini
therr me shpat e me i far thini
helmatisun shtri me vdek
gati vyshk me gjuh stermek
edhe e mbloj n, asmilim
e la gjvesh pa aramatim
e rrenoj kala e gur
ia shemtoj po dhe e nur
per me u ba perandori
e,shndrroj n ,shkrumb po e shdnrroj n hi
qe sllaviant thue se u la baba
me ia nxjerr shpirtin me krraba
ah me e djeg e me e ,shkretue
me nomad etnin me i ndrrue
me ia ndrrue ah kryq e adetet
me i pi krojet bereqetet
me ia mar besimin t diellit
me i lan ,n lot kupen e qiellit
me i a,shtrue zogzat per dhe
me i ndrrue far po gjuh e fe
e qka jo zi e ma zi
me skllavrue po mal e vrri
mos me lan ah n hise t vet
me i derdh lot si lum a, det
me i marue n zemer , t lashtsis
prralla e mite t, pansllavis
kur ktu s kish as gjurm as ,gjak,
pansllavisht,kush s bente ,njak
jo as njak, besa e gak,
s, ndihej gjurm kund as ogjak
as ndoj germ ,as emer shkja
toponim,askush s, ka pa,
emertim askund mbi troje
dej sa i dit na,,mbluen me ploje
ktu n, kto t, plleshme ,te paana
ku dlirsin e shtronte hana
fusha t, shtrime si mahnija
mbush me nur,me plot perrija
qe ai qiell i kish bekue
por, fat t keq zoti u kish shkrue
pse mbas do kohe s do,t ken ma
n,gurra e,kroje ,lir me ra
me mbush uj me ato bucele
as me i ruejt po dhi e dele
pse ai shkja me karadak
do t ua, laj mrizet me gjak
edhe krojet e kullimet
tu i dhunue ah, vashat trimet
ato dardane shtat ylbere
qe jan zogza e lule vere
qe me flet mahnisin dhe
qeilli kjan me lot si rrke
tue pa tmerrin kah shkel ,n, kamb
mbush zaptues toka n qdo pllamb
e rrenue kishat me,kryqe
kjaj ,e n gjam,vajtojn shum qyqe
edhe dyer shum mblue me therra
ikun n ,fusha dhi e derra
edhe keca ,ah me dele
ikkun vashat lidh n ,kordele
e na u,mblue fusha n ,katran
tym,e zjarr mblojn diell e,han
ikun shpirt me shptue ,n, per vrrije
kush n per lugje male e pyje
me i shpetue kthetrave ,t egra
mos me vu n, qaf zgiedh e zhegra
me iu hyp shkjau kalirue
gjuh e doke mos me i ndrrue
e kshtu shqip ah tue bertit
thon se yjt kan dash t, me zbrit
tha s dy sysh atje njit qiellit
desht me u ndal thon drita e diellit
se me ploje e shkrumb,verbue
e s po mundej me kundrue
posht kah ndrrohej ah etnija
fara e jon ,perzie ,me bija
edhe me bij qe t lasht ,n kanu
n sllav te ardhun me u shendrru
e pa t drejt e pa i troh hak
ah me i ndrrue po gjuh e gjak
veq pse kshtu ,per qytetni
deshten hasmit,varg e vi,
thon ka ec n per va e prroje
gjak e shkrumb perzie me ploje
kan kja vashat n gjuh shqipnije
gjam e lot thkeshem jan ndie
dej sa qielli ,ka shkul flok
tue pa gjak n, qdo borzilok
tue pa gjakun n, per qdo flet
kjaj gjerdanat kjaj gjublet
edhe veshja me gjoksore
kjaj zallinat n gjuh arbnore
edhe ujnat n ,gurgullima
jan lshue sslavt me rrapullima
siq bjen bisha urit per gjak
lshue n troje n, grep e lak
me arm t randa e shtiza t lehta
me i ba trojet hise t veta
thue se baba ,u a la djep
fusha t blerta mal e shkrep
n tapi t huje shtrue me lkur
kah po i nemin dhe e gur
pse kto flisnin n gjuh ilire
pse po shkrinin drit safire
pse me i ngran ata ishin msue
vlerat t, huja tu i gllabrue
pa rrespekt norm t, qytetnis
flet e gjurm mbi dhe t shqipnis
zot i madh kur kan verrshue
kan nxan fush e lug e prrrue
kue kan shkel e ku jan ndal
pansllavisht kan kthye qdo fjal
ku kan pa fshat e qytet
e shartuen me gjuh te vet
kund ndoj germ e kund fjali
e shendrruen ah n pansllavi
detin t kalter edhe brigje
lugje e ara ,e kan ndrrue ligje
edhe kan kthye po shum fortesa
por kan mbet shum gjurm e shkresa
ka mbet gjall po vjetersija
gjurm e gjak ku i pat shqipnija
se at me term e kund me germ,
sot per dhe ah flasin jerm
tue e lakmue per pansllavi
veq pse ktu i thon hjeshi
rrethue n ari rrethue n deti
gur e dhe dojn me i lan veti
me na quejt ne ardhacak
kur ky dhe na njeh me gjak
kur na njeh ky troll ky djep
shqipen t lasht ne gur e shkrep
ku ajo nana n,ninull goje
na kendoj embel n kto troje
edhe kalat me gur n, bedena
ku na i pren gjymtar e krena
ku e shmetuen ah at lashtsi
ku ndrruen kod e qytetni
ku i kan shkye ccuat n ,fustana
ku per t gjall ka nxjerr flokt nana
zi e ma zi tu pa ah n mish
ngulun shtizat ,pre shumfish
me ato tika me ata dhamb
ku ka kja ilirja n pllamb
gjithkah n kokrra n dhe e zall
ku esht vra ne gjoks e n ball
ku esht vra e sakatos
ku ka mbet perdhe plandos
erdhen e u lshuen siq bjen rrebeshi
mueren hise ,ra,n si breshni
brishen ara me bashtina
ngulen kryqe n per ledina
shkattruen vlera gur e tra
per me i shndrrue ne shkin e shkja
edhe kishat t vjetra t motit
ku ushtrohej feja e zotit
katoloke n ,fe shqiptare
i kan kthye me gjuh barbare
dikun ndrro ndoj der e gur
dikun prish e shemto nur
per ti ba ah car dushane
cara llazare e mark milane
me ua ngul tapin me me vul
thue se kto me rraj s ,jan shkul
me ndertue prralla t pushtimit
qe i kan lye me gjak te krimit
digjnu digjnu gur e dhe
se q na i ndrruen po kish e fe
me mashtrime e fjal jovane
ishin shqip e ,i kthyen n, sllaviane
ndrro nji kulm e mdrro nji der
me u ,lulzue sslavija e, mjer
me mall t huej qe ktu

[Xhelal Ferizi]

ket kang lirike e shkruan poeti xhelal ferizi nga mitrovica ish i burgosur politik
poet dhe ish student i vitit te par ne fakultetin xehtaro metalurgjik dega gjeologji pra kangen lirike ne vargje me titull pamvarsija qe vazhdon me pjesen e dyt

[Xhelal Ferizi]

vazhdim i lirikes

pamvarsija

me mall t huej ,po tu u ,ligjsue,
e n, europ ah tu u pronsue
pa pa hise kurr as n , anderr,
e na u ba pronar e dhanderr
edhe i dhunshem n hisee n djep
tu i marr trojet cep me cep
a thue kshtu qenka drejtsija
pse pra kshtu su morr rusija
prej ndo i, t huejit ,e trazu
gjuh´e dok kanun me i ndrrue
me i ndrru far e ligj e dhe
me i ndrru kryq po gjuh e fe
si nuk flet kush per fakt t gjall
sa shum djepat i kan kall
edhe trojet ngul me kryqe
kan kja zogza kan kja qyqe
qe n ogjaqe kan vajtue
qielli n lot po esht skurrue
e sot bota e qytetritmit
mir po i luen fjalt e aktrimit
ka dal n laps e me flet n dor
po mban fjal , t lyeme me bor
per nji qeshtje qe esht e motit
mir e din po fuqia e zotit
se e kujt ishte n gur e dhe
kush ia ndrrroj etni e fe
kush me fallce e me dhun t eger
e ka ba iliren fleger
kus ia shndroj fiset ,me gjak
ia kthej n shkje e n karadak
pa ndoj qef e as pa hater
tue kercnue me thike sater
her me kryq e her me fe
tu i ba sllave gur e dhe
e ajo bota thue s ka sy
e po i mban faktet nen dry
kishat tona ilriane
po i vjaton tu i quejt sslavinae
e mbretrin ah tue harrrue
thue se ne me at gjak prrue
qe kem derdh me ato lot
nuk na fali i madhi zot
thue kopil ktu ardh ,dikah
per tranzit a per sylah
per ndoj prov a ndoj sheti
tue mos dijt se jem shqipni
qysh se dielli u vnue me han
shqip n kto troje shkrue e than
n guri e n dhe e ne argjil
ka kendue zog e bilbil
edhe shqiponjat me dy krena
edhe kalat me shum bedena
e pra miq kudo kah jeni
tash drejtsin me dor ta preni
mos ndegjoni mite e prralla
edhe tjera fjal kopalla
se qdo gur e din qdo flet
ktu ilire ish ajo jet
ktu ka pas gjurm t qytetnis
n doke antke n troll t shqipnis
edhe ne jem pasrdhs me gjak
jo ai shkja me karadak
e jo gjithkah o nderkombtar
gjithkah jeni n fis e n far
pamvarsin na shkrueni ,n,shkrim
mjaft me gjak me loj e krim
edhe per miq ofroni dor
shkruen drejt e pa u ba hor
mos i mshefni gjurm e fakt
mos punoni pun pa takt
se n,qdo gur te qytetnis
shihet, mir loti i arbnis
mos na qitni kusht me fe
mos na villni n gur e dhe
se per mik nuk ma zi
me i mohue hise e tapi
ju qe jeni nderkombtar
mbanu mir me mik shqiptar
se vertet per kah miqsija
shum e fort esht nan shqipnija
edhe e lashta ajo bija
qe dikur ish dardanija
e kosov quehte sot n emer
i ka t,arit,shpirt e zemer,
m, ja shtrij doren,sa ma par
e mos m, le nenshtrue shqiptar
nen kamb t serbit qe shkyen mish
qe m ka ngran per t gjall si bish
qe m ka ngran ne tok e det
qe njimi e treqind vjet
ti tash bot qe je me akte
qe shkruen mir po ligje e fakte
ata sy qe ti dha zoti
shkruej me t drejt per qdo stin moti
shkruej per dhe e shkruej per gur
zoti t dha po dielle nur
edhe han t ka dhan e yje
ti dha kodra zalle e pyje
ti tjera shum dhurata
dete e e uj ngushtica t gjata
t dha mahni e perla e drit
ti ka dhan po shtat e rrit
e ti mirnjohese perendis
gjithmon t jesh per hir, t fuqis
qe e ka zoti i me madhri
qe e dha diellin driot me shkri
qe dha laps e qe dha ngjyr
e ju dha po nder e ftyr
mosni pash syt qe i kenit ballit
mos me lan shqipnin n pik t hallit
veq per hater t grabitqarve
per zaptues e soj t barbarve
qe shpernda na kan n per dhena
njiqnd udhsh tu u tha n per krena
qe e kem la globin me lot
qe sa shekuje mija mot
mos per hater t djepave tu
se droj keq ka me tu shkru
n qoft se ti punes i jep lak
e nen shkja na len pa hak,
veq pse hatrit atij si del
e ata duen gjithkah me shkel
vise t reja me pushtu
e ty i dit me t ,lan haru
kur t i nxjerr ata dy sy
kur ta mban gjuhen nen dry
sa per ne qe jem shqiptar
mos u druej o nderkombtar
se me gjak qe jam fisnik
un qdo zjar kamq ef me e fik
me pas shok e me pas mik
si arab sike pangjab,
si franqez e lkurazez
afrikan edhe kinez
kanadez australian
hungarez amreikan
edhe gjerman e austriak
s jam per luft e s jam per gjak
jam per t drejta e per paqe
jam per lule manushaqe
jam per shok e jam per miq
per me mbjell ullij e fiq
per me rrnue s bashku n ket dhe
n harmoni me kombe e,fe
diejni pra se un per mik
mos me ndrroni n metelik
edhe n fjal po mashtrimtare
qe i lshojn sllavt porsi batare
qe kjan lotqe,per dhe t huej
mos me le oj bot te vuaj
neper copa qe m kan nda
me jap t drejtat se m ke vlla
edhe ma dij ah mir kimetin
kurr me sllav mos m trazo detin
as cop dheu jo as ndoj hise
mi ruej kriht ku ikam me fise
mi ruej votrat prej sulmimit
se m jan sul qendrat e krimit
e ata s kan po tjeter cak
veq me.m shue me fis e gjak,
e me toka me u zgjerue
me raketa me u forcue
me ndez sherre permbi dhe
me gllabrue po kombe e fe
e ti mua qe jam per paqe
mos mi lsho belat, helaqe
veq pse jam,n mes therre e kaqe
veq pse jam n mes zjarresh t ferrit
mos mi lsho hijet e territ
me ma mblue me t zi ballkanin
ma hiq shkja ma hiq junanin
qe me i zhduk gjurmet shqipnis
shkrumb qameris e dardanis
ia kan djeg djepat m zjarrr
shpirt e asht ah ia lan varr
veq me i marr n lakmi at tok
pa ndigjoni miq e shok
me u dhan fund ju nderkomtar
pamvarsis e kta shqiptar
me i afrue po afer veti
me i lulzue kah toka e deti
mos me lan ndoj lot me ra
n tok shqiptare pse ai shkja
kurr si don tjeter ne sy
veq lot gjame ,pranga e dry
mbas ksaj gjame tragjedije
mbas ksaj ploje mbas ksaj zije
merri vul e akte tjera
mos na le t kjaj bari e fjera
mos na le zvarr n ket anarki
n ket mundim me pafundsi
mbledhi kin mbledhi azi
edhe yjet qiellit t motit
per at ahter t lumit t zotit
per ato gjam qe keq jan ndje
kur ato foshnje n fyt jan pre
se po druej se t zen ndoj mkat
bien vullkanet dit e nat
e ju mblojn me at kultur
gjuh qe e keni n, dhe e ,gur
edhe rracat me at ngjyr
qe i keni n lkur e ftyr
me ja thye vullnetin zotit
me i lan djemt e kastriotit
shtrue nen shkja e ju n fuqi
me shkrue ligje n qytetni
qe nuk jan t hjeshme per ne
me na i shtrue po gur e dhe
merrni vesh ju kombe e,fe
ka me u ndez guri me flak
zelle e fusha me u pergjak
e n ja dhashit sllavit karhin
zoti i madh su fal gjynahin
veq per bes ka me qen von
kur t ngrit krye djelmnija jon
se me hup s ka qka shqiptari
fort do t djeg at dhe me zhari
e nuk dihet kah shperndahet
flaka e zjarri kah merr kahjet
ndoshta del krejt jasht ballkani
nuk sundojn shkja as junani
se kjo pun ka perendue
kur nen kamb ne na kan shtrue
e per t gjall na kan skllavrue
e shpernda na kan me lot
e tash mhsira e t madhit zot
jem me shpres se na ka pa
mos me ndejt nen grek as shkja
me dal kthetrash qamerija
ah ulqini e dardanija
edhe tjera bujane
me preshev ah asaj ane
qe flet shqip me gur e dhe
trup gjymtyr ah qe i kan pre,
sot ne duam po t drejta t lira
jem teuta jem ilira
duam moj bote me na nderue
me marrr pjes n n pae me u shtue
bashk me ju n kombe t bashkume
me ba lum shqipnija e lume
me ba lum per gur e dhe
me i gzue shqip n paqe n tri fe
se jan vllazen n harmoni
ah me kok na kan lan,n hi
kush kndej pari n vlim ka radh
e ndoj dit s, na e la te bardh
tue na nda ne me grupe e fe
tu na i nda po gur e dhe
pamvarsin me vul prej ari
me e lan t lir at tok shqiptari
sot dardanen kosov t vjeter
me ia njoft pamvarsin n leter
e me ftue n sofer me ju
n bot te te hapur, me jetu
bashk me miq me ndetrue paqe,
jo me e lan n ngatrresa e gjaqe
e,mandej neser qamerin
e duam t lir gjithkah shqipnin
e duam t bukur me gjuh t, lasht
se jem nji me mish e rrasht
edhe pse nda jemi n, tri fe
ne nji gjak na rrjedh si rrke
gjithkah bjen n per gyp t damarit
ku rrin gjuh e ,n,fis t shqiptarit
se ne jem t bijt e antikes
jem pasardhs te ilrikes
kur nuk kish ktu ndoj gjurm tjeter
i kan than shqipnija e vjeter.

Kangen lirike e ka shkru
XHELAL FERIZI NGA MITROVICA E KOSOVES ISH I BURGOSUR POLITIK
DHE ISH STUDENT NE MITROVIC NE VITIN 1981 JETON NE GJERMANI:

JEPNI NJI KOMENT

[Xhelal Ferizi]

vazhdim i lirikes

pamvarsija

me mall t huej ,po tu u ,ligjsue,
e n, europ ah tu u pronsue
pa pa hise kurr as n , anderr,
e na u ba pronar e dhanderr
edhe i dhunshem n hisee n djep
tu i marr trojet cep me cep
a thue kshtu qenka drejtsija
pse pra kshtu su morr rusija
prej ndo i, t huejit ,e trazu
gjuh´e dok kanun me i ndrrue
me i ndrru far e ligj e dhe
me i ndrru kryq po gjuh e fe
si nuk flet kush per fakt t gjall
sa shum djepat i kan kall
edhe trojet ngul me kryqe
kan kja zogza kan kja qyqe
qe n ogjaqe kan vajtue
qielli n lot po esht skurrue
e sot bota e qytetritmit
mir po i luen fjalt e aktrimit
ka dal n laps e me flet n dor
po mban fjal , t lyeme me bor
per nji qeshtje qe esht e motit
mir e din po fuqia e zotit
se e kujt ishte n gur e dhe
kush ia ndrrroj etni e fe
kush me fallce e me dhun t eger
e ka ba iliren fleger
kus ia shndroj fiset ,me gjak
ia kthej n shkje e n karadak
pa ndoj qef e as pa hater
tue kercnue me thike sater
her me kryq e her me fe
tu i ba sllave gur e dhe
e ajo bota thue s ka sy
e po i mban faktet nen dry
kishat tona ilriane
po i vjaton tu i quejt sslavinae
e mbretrin ah tue harrrue
thue se ne me at gjak prrue
qe kem derdh me ato lot
nuk na fali i madhi zot
thue kopil ktu ardh ,dikah
per tranzit a per sylah
per ndoj prov a ndoj sheti
tue mos dijt se jem shqipni
qysh se dielli u vnue me han
shqip n kto troje shkrue e than
n guri e n dhe e ne argjil
ka kendue zog e bilbil
edhe shqiponjat me dy krena
edhe kalat me shum bedena
e pra miq kudo kah jeni
tash drejtsin me dor ta preni
mos ndegjoni mite e prralla
edhe tjera fjal kopalla
se qdo gur e din qdo flet
ktu ilire ish ajo jet
ktu ka pas gjurm t qytetnis
n doke antke n troll t shqipnis
edhe ne jem pasrdhs me gjak
jo ai shkja me karadak
e jo gjithkah o nderkombtar
gjithkah jeni n fis e n far
pamvarsin na shkrueni ,n,shkrim
mjaft me gjak me loj e krim
edhe per miq ofroni dor
shkruen drejt e pa u ba hor
mos i mshefni gjurm e fakt
mos punoni pun pa takt
se n,qdo gur te qytetnis
shihet, mir loti i arbnis
mos na qitni kusht me fe
mos na villni n gur e dhe
se per mik nuk ma zi
me i mohue hise e tapi
ju qe jeni nderkombtar
mbanu mir me mik shqiptar
se vertet per kah miqsija
shum e fort esht nan shqipnija
edhe e lashta ajo bija
qe dikur ish dardanija
e kosov quehte sot n emer
i ka t,arit,shpirt e zemer,
m, ja shtrij doren,sa ma par
e mos m, le nenshtrue shqiptar
nen kamb t serbit qe shkyen mish
qe m ka ngran per t gjall si bish
qe m ka ngran ne tok e det
qe njimi e treqind vjet
ti tash bot qe je me akte
qe shkruen mir po ligje e fakte
ata sy qe ti dha zoti
shkruej me t drejt per qdo stin moti
shkruej per dhe e shkruej per gur
zoti t dha po dielle nur
edhe han t ka dhan e yje
ti dha kodra zalle e pyje
ti tjera shum dhurata
dete e e uj ngushtica t gjata
t dha mahni e perla e drit
ti ka dhan po shtat e rrit
e ti mirnjohese perendis
gjithmon t jesh per hir, t fuqis
qe e ka zoti i me madhri
qe e dha diellin driot me shkri
qe dha laps e qe dha ngjyr
e ju dha po nder e ftyr
mosni pash syt qe i kenit ballit
mos me lan shqipnin n pik t hallit
veq per hater t grabitqarve
per zaptues e soj t barbarve
qe shpernda na kan n per dhena
njiqnd udhsh tu u tha n per krena
qe e kem la globin me lot
qe sa shekuje mija mot
mos per hater t djepave tu
se droj keq ka me tu shkru
n qoft se ti punes i jep lak
e nen shkja na len pa hak,
veq pse hatrit atij si del
e ata duen gjithkah me shkel
vise t reja me pushtu
e ty i dit me t ,lan haru
kur t i nxjerr ata dy sy
kur ta mban gjuhen nen dry
sa per ne qe jem shqiptar
mos u druej o nderkombtar
se me gjak qe jam fisnik
un qdo zjar kamq ef me e fik
me pas shok e me pas mik
si arab sike pangjab,
si franqez e lkurazez
afrikan edhe kinez
kanadez australian
hungarez amreikan
edhe gjerman e austriak
s jam per luft e s jam per gjak
jam per t drejta e per paqe
jam per lule manushaqe
jam per shok e jam per miq
per me mbjell ullij e fiq
per me rrnue s bashku n ket dhe
n harmoni me kombe e,fe
diejni pra se un per mik
mos me ndrroni n metelik
edhe n fjal po mashtrimtare
qe i lshojn sllavt porsi batare
qe kjan lotqe,per dhe t huej
mos me le oj bot te vuaj
neper copa qe m kan nda
me jap t drejtat se m ke vlla
edhe ma dij ah mir kimetin
kurr me sllav mos m trazo detin
as cop dheu jo as ndoj hise
mi ruej kriht ku ikam me fise
mi ruej votrat prej sulmimit
se m jan sul qendrat e krimit
e ata s kan po tjeter cak
veq me.m shue me fis e gjak,
e me toka me u zgjerue
me raketa me u forcue
me ndez sherre permbi dhe
me gllabrue po kombe e fe
e ti mua qe jam per paqe
mos mi lsho belat, helaqe
veq pse jam,n mes therre e kaqe
veq pse jam n mes zjarresh t ferrit
mos mi lsho hijet e territ
me ma mblue me t zi ballkanin
ma hiq shkja ma hiq junanin
qe me i zhduk gjurmet shqipnis
shkrumb qameris e dardanis
ia kan djeg djepat m zjarrr
shpirt e asht ah ia lan varr
veq me i marr n lakmi at tok
pa ndigjoni miq e shok
me u dhan fund ju nderkomtar
pamvarsis e kta shqiptar
me i afrue po afer veti
me i lulzue kah toka e deti
mos me lan ndoj lot me ra
n tok shqiptare pse ai shkja
kurr si don tjeter ne sy
veq lot gjame ,pranga e dry
mbas ksaj gjame tragjedije
mbas ksaj ploje mbas ksaj zije
merri vul e akte tjera
mos na le t kjaj bari e fjera
mos na le zvarr n ket anarki
n ket mundim me pafundsi
mbledhi kin mbledhi azi
edhe yjet qiellit t motit
per at ahter t lumit t zotit
per ato gjam qe keq jan ndje
kur ato foshnje n fyt jan pre
se po druej se t zen ndoj mkat
bien vullkanet dit e nat
e ju mblojn me at kultur
gjuh qe e keni n, dhe e ,gur
edhe rracat me at ngjyr
qe i keni n lkur e ftyr
me ja thye vullnetin zotit
me i lan djemt e kastriotit
shtrue nen shkja e ju n fuqi
me shkrue ligje n qytetni
qe nuk jan t hjeshme per ne
me na i shtrue po gur e dhe
merrni vesh ju kombe e,fe
ka me u ndez guri me flak
zelle e fusha me u pergjak
e n ja dhashit sllavit karhin
zoti i madh su fal gjynahin
veq per bes ka me qen von
kur t ngrit krye djelmnija jon
se me hup s ka qka shqiptari
fort do t djeg at dhe me zhari
e nuk dihet kah shperndahet
flaka e zjarri kah merr kahjet
ndoshta del krejt jasht ballkani
nuk sundojn shkja as junani
se kjo pun ka perendue
kur nen kamb ne na kan shtrue
e per t gjall na kan skllavrue
e shpernda na kan me lot
e tash mhsira e t madhit zot
jem me shpres se na ka pa
mos me ndejt nen grek as shkja
me dal kthetrash qamerija
ah ulqini e dardanija
edhe tjera bujane
me preshev ah asaj ane
qe flet shqip me gur e dhe
trup gjymtyr ah qe i kan pre,
sot ne duam po t drejta t lira
jem teuta jem ilira
duam moj bote me na nderue
me marrr pjes n n pae me u shtue
bashk me ju n kombe t bashkume
me ba lum shqipnija e lume
me ba lum per gur e dhe
me i gzue shqip n paqe n tri fe
se jan vllazen n harmoni
ah me kok na kan lan,n hi
kush kndej pari n vlim ka radh
e ndoj dit s, na e la te bardh
tue na nda ne me grupe e fe
tu na i nda po gur e dhe
pamvarsin me vul prej ari
me e lan t lir at tok shqiptari
sot dardanen kosov t vjeter
me ia njoft pamvarsin n leter
e me ftue n sofer me ju
n bot te te hapur, me jetu
bashk me miq me ndetrue paqe,
jo me e lan n ngatrresa e gjaqe
e,mandej neser qamerin
e duam t lir gjithkah shqipnin
e duam t bukur me gjuh t, lasht
se jem nji me mish e rrasht
edhe pse nda jemi n, tri fe
ne nji gjak na rrjedh si rrke
gjithkah bjen n per gyp t damarit
ku rrin gjuh e ,n,fis t shqiptarit
se ne jem t bijt e antikes
jem pasardhs te ilrikes
kur nuk kish ktu ndoj gjurm tjeter
i kan than shqipnija e vjeter.

Kangen lirike e ka shkru
XHELAL FERIZI NGA MITROVICA E KOSOVES ISH I BURGOSUR POLITIK
DHE ISH STUDENT NE MITROVIC NE VITIN 1981 JETON NE GJERMANI:

JEPNI NJI KOMENT

[oiseau en vol]

Xhelal, çoje kete liriken tek forumi i folklorit se me duket ketu nuk eshte ne vend te vet. Sigurisht qe nje dite ajo do te kendohet ne sharki, por deri atehere duhet te merremi me ca amerikane e europiane e serbe e ruse, edhe kur te mbarojme pune, do te vij une i pari ta degjoj kengen tende ne koncert

Miqesisht, zogu ne fluturim.

[Arian Oboku]

Status qua-se ne kosove si duket po i vje fundi,pasi te gjithe faktoret relevant politik qofshin ne permasa kombetare dhe nderkombetare e kan kuptuar se nje kosove e pa identifikuar nga aspekti i statusit eshte gjenerator i krizave ne rajon.Me veprimin e fundit te kryeministrit Harajdina gjegjesit me dorzimin e tij vullnetar me hage ,Kosova deshmoi pjekurine e saj politike dhe beri nje hap perpara zgjidhjes se statusit te saj final,i cili status per kosovaret ka kuptim te pavarsise dhe kostutuimit te Kosoves si shtet i pavarur

Baza Juridike per zgjidhjen e statusit

Gjithsesi se per tu zgjedh statusi perfundimtar i kosoves duhet qe qe KB ta kalojne kete proces neper rregullat dhe procedurat e te drejtes nderkombetare .
Shikuar nga dokrina juridike nderkombetaro-publike,Kosova i ploteson tri kushtet esenciale te te qenit shtet,keto kushte janeerritori,popullata e perhershme si dhe aftesia qe te hyj ne marredhenje me shtetet tjera .Per kushtin e fundit te cilet duan shum faktore politik ta zbehin kosova e ka deshmuar duke hyre ne marredhenie tregtare me shtetet fqinje,sic eshte marreveshja e trektise se lire me Shqiperine si dhe hapjen e zyrave perfaqesuese ne Prishtine nga disa shtete Europjane dhe SH.B.A .Gjith ashtu kosoves i perket pavarsia edhe ne baze te parimit te vetevendosjes i cili mund te realizohet permes mekanizmit juridik te referendumit.Nje pengese e vogel ne kete aspekt eshte rezuluta 1244 ecila formalisht e njeh njesine tokesore te federates Serbi&Mali Zi, por megjithate rezulutat kan karakter politik dhe nuk prodhojne efekte juridike ne plotekuptimin e fjales
Plotesimi i Standarteve

Me gjithate rruga per zgjidhjen final te statusit te Kosoves kalon nepermjet te permbushjes te standarteve te vendosura si kusht nga Kombet e Bashkuara .Realisht nga popullata shumice shqiptare nuk kerkohet as gje tjeter pervec qe ti rrespektoj te drejtat e pakices serbe dhe komuniteteve tjera qe jetojne ne kosove, sa per standartet tjera permenden vetem siperfaqesisht.ne anen tjeter standartet nuk mund te plotesohen pa transferimin e kopetencave prej misionit civil te KB tek organet vendore ,pasi shpesh ka ndoshe qe brenda nje dite ,nje organ vendor ka sjell nje vendim, ndersa organi i misionit civil te KB-se e ka ndryshuar ose e ka shpalle te pa vlevshem .Nje hap pozitiv ne kete aspekt eshte arritur me dhenien e garancive nga administratori civil i KB ne lidhje me investimet e huaja ne Kosove,ku KB garanton investimet e huaja per 99 vjet.

[Arian Oboku]

Dhe mesazhi im personal eshte qe te ndertojme nje kosove te pavarur dhe demokratike te krijojme nxitjen e rrespektimit te lirive dhe te drejtave te njeriut dhe sa me shpejt drejt rruges se integrimit te strukturave euriatlantike

[Arian Oboku]

Arian Oboku Student ne UEJL ne Tetove
Fakulteti: Administrimi Publik Viti 4

Status qua-se ne kosove si duket po i vje fundi,pasi te gjithe faktoret relevant politik qofshin ne permasa kombetare dhe nderkombetare e kan kuptuar se nje kosove e pa identifikuar nga aspekti i statusit eshte gjenerator i krizave ne rajon.Me veprimin e fundit te kryeministrit Harajdina gjegjesit me dorzimin e tij vullnetar me hage ,Kosova deshmoi pjekurine e saj politike dhe beri nje hap perpara zgjidhjes se statusit te saj final,i cili status per kosovaret ka kuptim te pavarsise dhe kostutuimit te Kosoves si shtet i pavarur

Baza Juridike per zgjidhjen e statusit

Gjithsesi se per tu zgjedh statusi perfundimtar i kosoves duhet qe qe KB ta kalojne kete proces neper rregullat dhe procedurat e te drejtes nderkombetare .
Shikuar nga dokrina juridike nderkombetaro-publike,Kosova i ploteson tri kushtet esenciale te te qenit shtet,keto kushte janeerritori,popullata e perhershme si dhe aftesia qe te hyj ne marredhenje me shtetet tjera .Per kushtin e fundit te cilet duan shum faktore politik ta zbehin kosova e ka deshmuar duke hyre ne marredhenie tregtare me shtetet fqinje,sic eshte marreveshja e trektise se lire me Shqiperine si dhe hapjen e zyrave perfaqesuese ne Prishtine nga disa shtete Europjane dhe SH.B.A .Gjith ashtu kosoves i perket pavarsia edhe ne baze te parimit te vetevendosjes i cili mund te realizohet permes mekanizmit juridik te referendumit.Nje pengese e vogel ne kete aspekt eshte rezuluta 1244 ecila formalisht e njeh njesine tokesore te federates Serbi&Mali Zi, por megjithate rezulutat kan karakter politik dhe nuk prodhojne efekte juridike ne plotekuptimin e fjales
Plotesimi i Standarteve

Me gjithate rruga per zgjidhjen final te statusit te Kosoves kalon nepermjet te permbushjes te standarteve te vendosura si kusht nga Kombet e Bashkuara .Realisht nga popullata shumice shqiptare nuk kerkohet as gje tjeter pervec qe ti rrespektoj te drejtat e pakices serbe dhe komuniteteve tjera qe jetojne ne kosove, sa per standartet tjera permenden vetem siperfaqesisht.ne anen tjeter standartet nuk mund te plotesohen pa transferimin e kopetencave prej misionit civil te KB tek organet vendore ,pasi shpesh ka ndoshe qe brenda nje dite ,nje organ vendor ka sjell nje vendim, ndersa organi i misionit civil te KB-se e ka ndryshuar ose e ka shpalle te pa vlevshem .Nje hap pozitiv ne kete aspekt eshte arritur me dhenien e garancive nga administratori civil i KB ne lidhje me investimet e huaja ne Kosove,ku KB garanton investimet e huaja per 99 vjet.

Negociatat e fillimit teketij viti per Statusin final te KosovesNegociatat ne lidhje me statusin perfundimtar te kosoves –kan filluar ne kte vit keto negocisata do te jene mjaf te renda pasi qe nuk ka nje qendrim te harmonizuar te bashkesise nderkombetare,keshtu qe SH.B.A-ja dhe Britania e Madhe angazhohet per pavarsi,shtet tjera europjane,kalkulojne politikisht,ndersa aleati natiror i serbeve Rusia, apsolutisht eshte kunder pavarsise se Kosoves.Qendrimi rus mund te sjell mja probleme ne Keshillin e Sigurimit te Kombeve te Bashkuara,pasi qe Rusia eshte anetare e perhershme me te drejte votedhe mund ta pengoj pavarsine e kosoves.Ne anen tjeter mund te shpreohet se SH.B.A mund te bejne presion ekonomik ndaj Rusise dhe mund ta detyroje ate qe te apstenoj gjate votimit ne Keshillin e Sigurimit

[Arian Oboku]

Arian Oboku


Ky eshte konkluzioni I deritanishem I bisedimeve per statusin e Kosoves. Shumica shqiptare ne Kosove deri me tani eshte peng I pakices serbe te Kosoves. Ja disa argumente: Per çfare u bisedua ne Viene? U bisedua jo per decentralizimin e Serbise, por te Kosoves. U bisedua per lirite dhe te drejtat e serbeve te Kosoves. Perseri edhe ne 17 mars 2001 do te bisedohet per lirite dhe te drejtat e serbeve te Kosoves. Por çfare do te thone bisedimet per decentralizim kur nuk ka kufij politik dhe as Kushtetute? Do te thote se jane biseda per teritore.
Degjon bashkesine nderkombetare dhe shumica e politikaneve te huaj shprehen se: Shqiptaret ne fillim duhet te garantojne lirite dhe te drejtat e minoriettit serb dhe pastaj statusin e tyre. Shume bukur. Edhe vete shqiptaret ne Kosove jane dakord me nje gje te tille. Por… Le tu bejme edhe disa pyetje politikaneve dhe diplomateve nderkombetare: Po neqoftese serbet te perkrahur edhe nga ju do te kerkojne ne kuader te decentralizimit autonomi politiko -teritoriale me lidhje edhe me Beogradin, a do jeni ju dakord? Po qe Mitovica Veriore dhe nje pjese e mire e Kosoves Veriore jane te ndara, jane qysh tani te lidhura me Beogradin, a e dini ju nje gje te tille? (Keshtu ka ndodhur edhe ne qershor te vitit 1941 kur pas Marreveshjes Ciano-Ribentrop, qeveria e Nediçit vendosi ne Uren e Ibrit Batalionin e pare te Rojes Shteterore Serbe. Ndersa per te kenaqur shqiptaret shpiku Shqiperine e Madhe). Po sikur ne kuadrin e decentralizimit, ata te kerkojne qe Mitrovica Veriore te jete kryeqyteti I tyre? (Edhe tani ajo sherben si e tille. Po qe regjistri kadastral I pronave te Kosoves ndodhet ne Beograd, a e dini nje gje te tille? (Dhe duke qene atje, serbet mund te manipulojne shume me pronat e objekteve fetare serbe ne Kosove, sepse qysh nga viti 1919 pronesia e tokes ne Kosove ka pasur shume oshilacione). Po qe serbet kane telefonine e tyre dhe shqiptaret ne Kosove perdorin prefiksin e Monakos, po kete a e dini? Ja dhe nje pyetje permbyllese: A e dini se deri me tani, serbet e Kosoves kane votuar ne shumice per partine radikale serbe te Sheshelit. (Cfare do te thote bashkesia nderkombetare neqoftese serbet do te kerkojne qe edhe neser te votojne edhe per parlamentin e Kosoves, por edhe per te Beogradit. Ajo deri tani i ka lejuar, po neser ?)
Dhe para se te perfundoj me pyetjet per disa politikane dhe diplomate nderkombetare, po sjell ne vemendjen e lexuesit nje informacion:
Ne Kornizen Kushtetuese te Kosoves lidhur me te drejtat e pakicave thuhet se: «Të përdorin lirisht gjuhën dhe alfabetin e tyre, duke përfshirë përdorimin e saj para gjykatave, organizmave dhe organeve të tjera publike të Kosovës. Të arsimohen në gjuhën e tyre. Të gëzojnë të drejtën për informacion në gjuhën e tyre. Të gëzojnë të drejta të barabarta në lidhje me punësimin në organet publike të të gjitha niveleve dhe në shërbimet publike të të gjitha niveleve. Të kenë kontakte të papenguara me njëri-tjetrin dhe me anëtarët e komuniteteve të tyre brenda dhe jashtë Kosovës. Të ofrojnë informacion në gjuhën dhe alfabetin e komunitetit të tyre, duke përfshirë krijimin dhe mbajtjen e mediave të tyre».
(A mund te gjeni ndonje vend me kete shkallle tolerance ndaj pakicave? Edhe Marreveshja e Ohrit qe disa e marrin si model per Kosoven, parashikon se duhet te jesh mbi 20 perqind e popullsise qe te perfitosh te drejten e gjuhes amtare si gjuhe zyrtare. Ndersa Ne Kosove nuk ka perqindje. Bile edhe atje ku nuk ka serbe, gjuha serbe parashikohet si gjuhe zyrtare?!

Dhe ne fund te pyetjeve, nje pyetje-konkluzion : A e di Ahtisari, ndihmesit e tij apo edhe te tjere se ne Viene kane biseduar ne te vertete shqiptaret e Kosoves me serbet e Kosoves ? Per kujtese te lexuesit : Delegacioni serb prej 8 antaresh perbehej nga : Milorad Todorovic nga Kosova, Mirko Jakshic nga Kosova, Goran Bogdanovic nga Kosova, Rangjelo Nojkic nga Kosova. Tomas Fleiner nga Zvicra. (Drejtor i Institutit federal te Friburgut i martuar me Lidija Basta-Fleiner me kombesi serbe). Por ne menyre jo te çuditshme mungonte politikani serb po nga Kosova Oliver Ivanovic) ?
Pra deri me tani pakica serbe ne Kosove mban peng shumicen shqiptare ne Kosove. Deri me tani pakica serbe nuk lejon shumicen shqiptare te vendose per fatin e saj. Shumcia shqiptare deri tani ka vetem deklarata pavarsie dhe realitet protektorati.
Ka dy rruge : Rruga e pare eshte qe te vazhdojne bisedimet deri sa te harxhohet fondi financiar i caktuar nga OKB per kete çeshtje. (Ahtisari ka deklaruar se ai e ka kontraten financiare me OKB deri ne 9 nentor 2006). Pastaj te thuhet se palet nuk rane dakord dhe te vendose Keshilli i Sigurimit.
Ka edhe nje rruge tjeter qe eshte hedhur ne tregun e politikes : Kjo eshte rruga e imponimit te statusit te Kosoves mbi Beogradin, por edhe mbi Prishtinen.
Por ka edhe nje rruge me te efektshme : Nje shumice nuk mund te rrije peng i nje pakice. Prandaj, Grupi negociator i Kosoves duhet te kerkoje ndryshimin e problematikes se bisedimeve : Ai duhet te kerkoje qe bisedimet te fillojne nga Statusi i Kosoves dhe jo nga decentralizimi. Dhe e fundit, Grupi Negociator i Kosoves duhet te marre shembull nga ish-Presidenti Rugova qe dinte te vinte edhe kushte per bisedime.(Tre ministra te Kosoves duhet te kerkojne homologet e tyre nga Beogradi dhe disa keshilltare dhe funksionare serbe nga Mitrovica. Ky eshte partneritet midis shtetesh fqinje. Neqoftese edhe ne 17 mars Grupi Negociator do te pranoje formatin e Vienes, atehere do te thote se pranon akoma varesine nga Serbia.

[Sabriu]

MJEGULLAT E DIPLOMACISË SHQIPTARE Nga prof.dr.Fehmi BAFTIU

Kohët e fundit, e veçanërisht pas ekspozesë së zotit Petersen në KS të OKB-së, jemi dëshmitarë të lloj-lloj opcionesh për çështjen e statusit politik të Kosovës. Trumbetojnë mjetet informative, ato radiodifuzive e televizive me deklarata, shpeshherë edhe qesharake në aspektin e njohjes së të drejtës ndërkombëtare. Nuk do ishte ky kurrfarë senzacioni sikur këto veprime të mos krijonin edhe në opinionin tonë qoftë ai qytetar apo subjekt politik, aso konfuzioni nga mosdija, deri në shkallën e vetëngatërrimit dhe mosdefinimit të qartë të synimeve të tyre. KS i OKB-së, si organ ekzekutiv i Asamblesë së Kombeve të Bashkuara është kompetent të përcjellë të gjitha vlimet diplomatike të shteteve anëtare të OKB-së, por edhe të territoreve të caktuara, pa të drejtë të përcaktimit definitiv të statusit politik të këtyre territoreve.

Njeri është i bindur dhe decidohet se KS i OKB-së është organi i vetëm që do të vendosi lidhur me statusin përfundimtar politik të Kosovës. Tjetri thotë se këtë do ta bëjë BE-ja. I treti ia “ falë “ këto kompetenca Grupit të Kontaktit. Dikujt i bie ndërmend idea se vetëm me dialog me Serbinë duhet të vendoset ky status politik i Kosovës. Kurse opcioni më i shpeshtë është njohja unilaterale nga SHBA-të dhe se kjo do të ishte zgjidhja më e mirë për fatin politik të Kosovës! E gjithë kjo rrëmujë pasaktësisë, nuk është asgjë tjetër pos mosnjohuri e realiteteve të kompetencave faktike të këtyre organizmave të sigurisë kolektive sipas akteve ndërkombëtare apo të praktikës së deritanishme në formimim e shteteve të reja.

Tërë këtë rrëmujë deklaratash momentale politike në Kosovë nuk mund ta kualifikojmë assesi ndryshe, pos si diplomaci e pakrye, inerte, anemike, pa koncepcione dhe njohuri faktike të situatave të këtilla, e cila prodhon vetëm mjegull dhe e cila kurrsesi nuk dinë dhe nuk është e aftë ta gjejë rrugën e përcaktuar sipas juridiksionit ndërkombëtar, por, mbi të gjitha, të artikullojë qëllimet dhe interesin e vet kombëtar!

Opcioni se KS i OKB-së është organi i vetëm i cili kinse duhet të vendosë lidhur me statusin përfundimtar politik të Kosoves, jo vetëm që është i pasaktë, por diç e tillë, vetëvetiu legjitimon aftësitë tona në njohje të kompetencave të këtij organi. KS i OKB-së, si organ ekzekutiv i Asamblesë së Kombeve të Bashkuara është kompetent të përcjellë të gjitha vlimet diplomatike të shteteve anëtare të OKB-së, por edhe të territoreve të caktuara, pa të drejtë të përcaktimit definitiv të statusit politik të këtyre territoreve.

Në fakt përmes shqetësimeve, sugjerimeve, preferimeve dhe vendimeve që i nxjerrë, ai përfaqëson shtetet anëtare të sigurisë kolektive në botë - OKB-së. Sa i përket kompetencave të formës së prerë të KS të OKB-së, janë dy aktet detyruese për tërë anëtarët e Asamblesë së Kombeve të Bashkuara. Atëherë kur marrin vendimin detyrues të pranimit të një shteti apo territori se i plotëson kushtet e nenit katër të Kartës të OKB-së, për anëtarësim në OKB. Dhe rasti i dytë është marrja e vendimeve për aplikimin e Kreut VII të Kartës së OKB-së.

Meqë me rastin e Kosovës vendimi mbi aplikimin e Kreut VII të Kartës së OKB-së, fare nuk e ka nxjerrë KS i OKB-së, vetëvetiu pas hartimit të tekstit të Rezolutës 1244 nga ana e Grupit të Kontaktit në Petersburg më 6 qershor 1999, dhe për dijeni të opinionit shqiptar kjo bëhet vetëm pas konsultimeve të Ishingerit edhe me disa udhëheqës të subjekteve dhe intelektualë shqiptarë, KS i OKB-së e aprovon Rezolutën 1244, e cila në fakt ka përbrenda edhe alternativën e mosnjohjes së statusit politik nga asnjëra palë ndërluftuese që sipas akteve ndërkombëtare është çështje e vullnetit të popullit.

Kjo, ngase siç shihet nga teksti, kjo rezolutë jo vetëm që është tepër konfuze, por gjithsesi është edhe në kundërshtim me tri masat që parasheh Karta e OKB-së për rregullimin e krizave ndërkombëtare sipas kreut XI, XII dhe XIII, KS i OKB-së. Aq më tepër kur dihet se edhe vetë diplomacia botërore për t`iu ikur opcioneve të diplomacisë ruse, e cila në rastin konkret, pra lidhur me statusin definitiv politik të Kosovës, qysh atëbotë pat propozuar dhe ishte këmbëngulëse në qëndrimet e saja që statusi final i Kosovës të rregullohet sipas opcioneve dhe modelit të Tatarstanit, të ujëdhesave të Alandës, Tirolit Jugor, Transilvanisë apo edhe të kthimit në statusin politik të Kosovës të vitit 1974, dhe me kokëfortësi kërkonte që ky status të ishte përfundimtar.

Në fakt, atëbotë Rusia, me djallëzirat diplomatike, asokohe përmes kësaj zgjidhjeje të përhershme tentonte që përmes Kosovës ta rregullojë edhe statusin e Çeçenisë. Siç dihet një iniciative të tillë, iu patën kundërvënë në radhë të parë diplomacia angleze dhe ajo amerikane, me propozimin e një “zgjidhje të përkohshme kalimtare, e pastaj të shohim”. Dhe faktikisht, ndodhi ajo që diplomacitë e këtyre dy vendeve dëshironin që çështja e Kosovës, përmes Rezolutës 1244 të mbetet jo vetëm krizë ndërkombëtare, por edhe çështje që e obligonte Asamblenë e Kombeve të Bashkuara që në të ardhmen të kërkojë zgjidhje qoftë të praktikës së saj të deritanishme gjatë zgjidhjeve të krizave ndërkombëtare në të gjitha territoret e globit tokësor, të cilat zakonisht kanë përfunduar me njohje ndërkombëtare të tyre si shtete dhe anëtare të reja të këtij organi të sigurisë kolektive në botë, pra asambleja e Kombeve të Bashkuara përmes sugjerimit të Këshillit të Sigurimit.

Diplomacia e këtyre shteteve që atëbotë kundërshtuan propozimin e Rusisë, e deri diku edhe atë franceze e gjermane që ishin për një zgjidhje të përhershme sipas propozimeve ruse - ishin të bindur se në një të ardhme faktori politik shqiptar, pas gjithë asaj katrahure të spastrimit etnik, do të kthjellejë dhe në bazë të argumenteve që ua mundësojnë aktet aktuale ndërkombëtare në fuqi do të pozicionoheshin në rrugën më të drejtë të mundshme që deri atëherë nuk e kishin bërë, pra, të thirrjes në aktete ndërkombëtare valide për dekolonizim dhe të njohjes domosdoshmërisht të vullnetit të shprehur lirisht të popullit për statusin politik të saj, ngase trojet etnike shqiptare në ish-Jugosllavi ishin fakt i pamohueshëm i një sistemi kolonial në Evropë. Pra, të luftohej për ruajtjen e institucionit më të shenjtë sigurisë kolektive, në eliminim të vatrave dhe krizave ndërkombëtare që OKB-ja e ka fanar të shenjtë të punës së saj, për çlirimin e popujve të robëruar apo të flakjes së kolonializmit në botë.

Qëndrimet e këtilla kishin edhe cakun, por mbi të gjitha, kjo diplomaci fare mirë e dinte se në rastin konkret të Kosovës kishim të bëjmë me një okupim klasik të tokave të shtetit tjetër, pa asfarë mbulese qoftë historike, juridike, etnike, apo marrëveshjeje ndërkombëtarisht të njohur. Të gjitha shtetet anëtare të Asamblesë së Kombeve të Bashkuara e dinin se Kosova dhe shqiptarët në tokat e tyre etnike ishin të okupuar me forcën e armëve, se ishin nën presionin çnjerëzor civilizues të spastrimeve etnike nga forcat serbe, maqedonase dhe malazeze. Madje, ishte fakti se rasti i tokave etnike shqiptare nën MSKS e më pastaj nën ish -Jugosllavinë, faktikisht nuk ishte rregulluar me asnjë akt ndërkombëtar, qoftë duke iu përmbajtur vendimeve të Konferencës së Londrës apo asaj të Versajes.

Se një konstatim të këtillë kishte baza në fakte, më së miri e vërteton vetë diplomati jugosllav Jovan Jovanoviq - Pizhoni në librin e tij “ Historia e diplomacisë së Evropës së re” Bgd. 1939, kur konstaton se “ Komisioni për përcaktimin e kufijve të shtetit të pranuar shqiptar, nga Ulqini, Tuzi, Hoti, Plavnica e deri në Ohër, nuk arriti ta kryejë punën e vet në terren për shkak të Luftës së Parë Botërore, siç e kishte kryer Komisioni për përcaktim të vijës kufitare në jug me Greqinë….Por këtë përcaktim të vijës kufitare sipas Konferencës së Londrës, në mes MSKS dhe Shqipërisë me disa korrektime në favor të MSKS do ta përcaktojë Komisioni i riformuar më datë 9 nëntor 1921 nga ana e Konferencës së Paqes në Versaj, me të vetmin problem lidhur me Shën Naumin dhe me malin Vërmosh, çështje kjo që iu la në zgjidhje Gjykatës Ndërkombëtare në Hagë”.

Andaj, të pesë qeveritë që u formuan në shtetin e ri shqiptar pas vitit 1913, kurrnjëherë nuk ia kanë njohur suverenitetin dhe sovranitetin e MSKS, në tokat e okupuara shqiptare deri më 26 korrik 1926, atëbotë kur mbreti Ahmet Zogu pranon vijën kufitare MSKS- Shqipëri, por pa marrëveshje ndërkombëtare, ku do të precizoheshin obligimet dhe të drejtat e shtetasve të vet që ngelnin nën sovranitetin e shtetit tjetër. Pra, siç shihet në këtë rast, nuk ka marrëveshje ndërkombëtare në mes të Shqipërisë dhe MSKS siç ishte rasti i marrëveshjes lidhur me Tirolit Jugor, të arritur në mes të Italisë dhe Austrisë, asaj për Transilvani në mes të Hungarisë dhe Rumanisë, apo te e fundit marrëveshjen në mes të Britanisë së Madhe dhe Irlandës për pjesën e Irlandës që iu dha Mbretërisë angleze.

Në të gjitha këto marrëveshje janë përcaktuar në detaje të gjitha të drejtat e secilit shtet sipas Traktatit të Shën Zhermenit 10 shtator 1919, mbi të drejtat e pakicave kombëtare edhe pse shqiptarët në trojet e tyre etnike sipas kësaj marrëveshjeje do të kualifikohen si mysliman. Siç shihet në rastin e tokave shqiptare të okupuara nga ish- MSKS dhe Jugosllavia nuk ekziston asfarë marrëveshje se diç e tillë është arritur në mes të shteteve fqinje.

Ky fakt ishte tepër domethënës për kompetencat që sipas Kartës së OKB-së i gëzon Asambleja e OKB-së. Okupimi dhe përcaktimi i vijës kufitare ishte i njëanshëm dhe i përkrahur nga Franca dhe Anglia vetëm atëherë kur përfaqësuesit anglezë Xhorxh Llojdit i premtohen koncesionet 50-vjeçare në Trepçë nga ana e MSKS, ky okupim kinse zyrtarizohet në Konferencën e Paqes në Paris, dhe atë vetëm si dhuratë të tokave të huaja kinse në emër të aleancës për luftë të përbashkët.

Andaj, atëbotë, siç konstaton historiani serb Batakoviq në librin e tij “Trashëgimia historike dhe përkufizimet gjeopolitike në Kosovë” Nikola Pashiqi kishte të vetmin parim që këtë padrejtësi ndërkombëtare ta shfrytëzonte dhe realizonte përmes parimeve dhe veprimeve të mirënjohura të qeverisë së tij se “përmes përkufizimeve ndërkombëtare dhe pengesave të tjera ne në vazhdimsi, duhet dobësuar forcen dhe fuqinë e shtetit shqiptar si shtet amë i shqiptarëve, për të mbrojtur interesat serbe në Jugosllavi”. Normalisht, se ai mirëfilli e ka ditur parimin se edhe diplomacia më e kualifikuar dhe e aftë, nuk mund të jetë në gjendje të realizojë qëllimin nëse këto qëllime janë të paqarta, jofunksionale në synime apo plane afatgjata, të arritjes së aspiratave dhe e interesave kombëtare. E veçanërisht nëse këto qëllime parcializohen.

Taktikë të cilën e përdorte Franca ndaj Gjermanisë deri në Luftën e Dytë Botërore. Sikurse dihet pas Luftës së Dytë Botërore, parimi themelor do të jetë se asfarë aneksioni i territoreve të shtetit tjetër me forcën e armëve apo farë metode apo mënyre tjetër të okupimit, duhet të jetë i papranueshëm me aktet ndërkombëtare, pos rastit, nëse ai bëhet me vullnetin e popullit të një shteti apo të një territori. Por shtrohet pyetja, se Rezoluta 1244 a është akt që mund të lejojë zyrtarizimin e një situate të tillë ta konsiderojë si shprehje e vullnetit edhe ankesimin apo kolonizimin e këtij territori pa vullnetin e popullit që jeton në të, apo kur nuk posedon asfarë marrëveshje në mes të shtetit amë dhe shtetit që i aneksohet territori? Apo a është Rezoluta 1244 akt i shenjtë “bibël” siç thoshte z. Kushner, apo vetëm mashtrim i kulluar i opinionit të painformuar? Ose a mund që ky akt të ndërrohet, ose tek e fundit të mos respektohet fare dhe të mos sjellë pas vetes edhe pasoja juridike ndërkombëtare apo diplomatike për Kosoven? Rezoluta 1244, në rend të parë është akt i cili është sjellur vetëm atëherë kur OKB-ja ta kuptojë se çështja e Kosovës ishte, është dhe mund të jetë krizë ndërkombëtare, ku në konflikt shumë lehtë mund të implikohen edhe shumë shtete madje të dy kontinenteve.

Mos të harrojmë se Rezolutat e KS të OKB-së, të cilat nuk mbështeten në kriza eventuale, madje edhe aty ku ato paraqesin këtë kategori obligative të OKB-së, nuk do të thotë se mund të aplikohen vetëvetiu pa asfarë kundërshtimi, apo mospajtimi ose përderisa nuk ndërrohen. Të përkujtomë vetëm rastet e Palestinës, ku deri më tani janë nxjerrë 27 rezoluta të KS të OKB –së, por siç dihet asnjëra deri më tani nuk është respektuar qoftë nga njëra apo pala tjetër. Ose, rasti i Qiprosë, por më i kthjelltë është rasti i Kosovës, ku para se të nxirrej Rezoluta 1244 KS i OKB-së më parë i ka aprovuar edhe tri rezoluta për Kosovën, por sikurse dihet ato shteti serb fare nuk i respektoi, madje me justifikime tepër arrogante e banale. Duhet kuptuar se të vetmet rezoluta të KS të OKB-së që nuk mund të ndërrojnë pa vendimin e Asamblesë së OKB-së, janë ato për pranimin e shtetit apo territorit shtet i pavarur i shpallur me vullnetin e popullit - referendum (shih: Sllovenia, Maqedonia, Kroacia, Bosnja e Hercegovina, Estonia, Mauritania, Timori Lindor, etj.). As Rezoluta 1244, por mbi të gjitha as Korniza e Përkoheshme Kushtetuese e Kosovës, kurrë dhe në asnjë rast, sipas Kartës së OKB-së, konventave, rezolutave dhe deklaratave të Asamblesë së OKB-së, nuk mund të jenë pengesë që lidhur me statusin përfundimtar politik të mos vendosë pozitivisht OKB-ja.

Dhe atë po theksojmë se në këtë drejtim duhet vepruar shumë shpejt, me mençuri, aftësi, kreativitet dhe respektim të akteve ndërkombëtare. Nuk mund të jetë në asnjë mënyrë pengesë Rezoluta 1244, apo thënë thjesht Korniza që në një faqe e gjysmë si burim të akteve juridike për bazë ka vetëm rezolutat për mbrojtjen e të drejtave të njeriut që automatikisht eliminojnë shprehjen e vullnetit të shumicës në një shtet-territor, e kurrsesi konventat, rezolutat apo deklaratat që kanë synim dekolonizimin, me ç`rast Kosova ishte rast madje eklatant. Në rend të parë është fakt i pakuptueshem, se përse tri qeveri në Kosovë, deri më tani asnjeherë nuk iu drejtuan organit më të lartë botëror për siguri kolektive, pra Asamblesë së OKB-së me farë memorandumi, se vullneti i shprehur i popullit në Kosovë është obligim i OKB-së për ta zbatuar. Apo, përse nuk angazhohet fare ndonjë shtet që do të sponzoronte në Asamble kërkesat e drejta të popullit të Kosovës?

Madje, për habi, në vend të angazhimit të shtetit amë që e ka edhe për detyrë ta gjejë sponzoruesin apo vetë ta bëjë këtë, ai si për habi, na këshillon se KS i OKB-së duhet të vendosë për statusin final të Kosovës edhe pse e dinë se pavarësia e Kosovës asnjëherë nuk do të lejohej përderisa Rusia, Franca e Kina të jenë anëtarë me të drejtë vetoje në KS të OKB-së! Përse shteti amë nuk kërkon që përmes Asamblesë së OKB-së, e cila i ka aprovuar këto akte, të vendoset edhe statusi final i Kosovës sipas vullnetit të popullit ngase çdo anëtar i OKB-së e di mirëfilli se KS i OKB-së nuk është kompetent lidhur me përcaktimin e statusit politik të një territori apo shteti, nëse shprehja e vullnetit nuk është bërë në pajtim me aktet e aprovuara të OKB-së, pra të shprehjes së vullnetit të popullit! Veçanërisht, kur në pyetje është vullneti i shprehur me aktet ndërkombëtare që i ka aprovuar vetë kjo Asamble, anëtare e secilës është edhe shteti amë i shqiptarëve! Vullneti i popullit ka ndodhur në të kaluarën, ai domosdoshmërisht do të ndodhë edhe tani një ditë, por për të mos u bërë tepër vonë, patjetër më duhet të parafrazoj Mosha Dajanin lidhur me Rezolutën e KS të OKB-së për formimin e shtetit izraelito-palestinez, kur pat deklaruar se: “Unë, sot, lirisht këtë rezolutë mund ta pranoj dhe zbatoj, por çfarë të bëj më pastaj kur sheikët arabë vijnë dhe e blejnë tërë Izraelin me gjithë sovranitetin dhe integritetin e tij.” Diç e tillë në Kosovë tani po ndodh ngase me veprimet e vetë shqiptarëve, “sheikët” e shteteve që nuk ia dëshirojnë të mirën Kosovës, tanimë, thuaja për çdo ditë e bëjnë këtë dhe janë duke blerë tërë pasurinë e Kosovës, e së bashku me të edhe sovranitetin dhe integritetin mbi pasuritë dhe tokat shqiptare.

Pra, duhet lëvizur përderisa nuk është bërë vonë, sepse pa pasuri nuk ka as sovranitet e as integritet shtetëror! Aq më tepër kur me veprimet tona, me vetëdije apo pa të, nuk do të jemi në gjendje që të plotësojmë kushtin themelor dhe të domosdoshëm për anëtarësim në OKB, ngase nuk do të jemi shtete që do të jetë i aftë për vetëmbajtje dhe mirëqenie! Pra, siç shihet, teoria se ne duhet të sillemi vetëm rreth Rezolutës 1244 apo se KS i OKB-së duhet të vendosë për statusin final politik të Kosovës, është një gënjeshtër e kulluar e atyre që manipulojnë me këto veprime. Statusi final politik i Kosovës përcaktohet nga vetë vullneti i popullit, normalisht me plotësimin e kushteve të parapara në Kartën e OKB-së, pra të mbizotërimit politik në tërë territorrin, të kufijve të përcaktuar, të sovranitetit dhe integritetit në tërë territorin dhe të aftësisë për mirëmbajtje dhe mirëqenie të popullit të këtij territori. Tjetër alternativë nuk ka pasur deri më sot as Asambleja e OKB-së, e as që ka për të pasur në të ardhmen.

Solucioni i dytë se bashkësia evropiane duhet të vendosë për statusin politik të Kosovës, jo vetëm që është anakronik, i dëmshëm, por dhe i pajustifikueshëm me asnjë akt ndërkombëtar. Krizën e Kosovës as që e ka krijuar vetëm Evropa, duke u bazuar në konferencat e Londrës dhe të Versajës, por edhe shtetet e kontinenteve të tjera. Pra, faktori ndërkombëtar botëror. Evropa ka mundur që çështjen e Ballkanit ta rregullojë kaherë, me parimin e mirënjohur të shekullit XX, se çdo popull ka të drejtë në vetëvendosje apo kërkesës ultimative të Wudrov Wilsonit se Ballkanin do ta qetësojmë vetëm duke i përkufizuar vijat ndërkufitare të shteteve sipas parimit etnik.

Aq më tepër, kur mosrespektimi i këtij parimi do ta shtyejë krijuesin e Lidhjes së popujve që për mosrespektim të këtij parimi të largohet nga anëtarësia në këtë organ të sigurisë kolektive në botë. Veçanërisht, kur dihet se tanimë ishin varrosur parimet e Kongresit të Vienës 1815, për përkujdesjen e perandorive ndaj bashkëbesimtarëve të vet dhe në emër të konfesioneve fetare bënin shtrirje sipas vullnetit të tyre dhe okuponin zakonisht tokat e popujve të konfesioneve të tjera. BE si pjesë e organizmit të sigurisë kolektive në botë, vetëm mund të jepë sugjerime dhe këshilla e kurrsesi të vendosë lidhur me fatin e tokave të okupuara shqiptare.

Në fund të fundit edhe vetë Evropa ka problemet e njëjta me disa territore, qoftë që i ka okupuar me forcën e armëve apo përmes marrëveshjeve imponuese, e që si të tilla i ka njohur edhe Akti Final i Helsinkut, e të cilin akt OKB-ja e respekton si akt të karakterit ndërkombëtar, ngase nënshkruese janë edhe SHBA-të dhe Kanadaja. Kosova dhe tokat e tjera të okupuara shqiptare, sipas akteve ndërkombëtare që mbahen në sirtaret e Sekretariatit të OKB-së, nuk janë objekt i asnjë marrëveshjeje, qoftë të karakterit ndërkombëtar, qoftë unilateral.

Pra, nuk janë as Transilvani, as Tirol Jugor e as Irlandë Veriore. Andaj, meqë, Evropa ka problemet e veta të pazgjidhura, e që esencialisht dhe juridikisht dallojnë nga Kosova, në rastin e situatës momentale, BE ja nuk duhet që të jetë edhe farë faktori kyç në zgjidhjen e çështjes së tokave shqiptare të okupuara.

Aq më pak Franca, Rusia, që historikisht vetë e kanë krijuar këtë situatë në Ballkan. Ose Greqia dhe Italia, të cilat kurrë nuk kanë hequr dorë nga Marrëveshja sekrete e Londrës 1915 për ndarjen e tokave shqiptare, pos kinse një deklarimi me një justifikim banal, se ajo nuk është bërë publike kur është arritur, por vetëm në vitin 1919, pra, pas katër vjetësh. Janë këto disa arsye, të cilat eliminojnë vetëvetiu implikimin e Evropës në zgjidhjen e statusit politik final të Kosovës që faktori shqiptar duhet ta ketë parasysh në raport veçanërisht ndaj disa shteteve evropiane, të cilat, jo vetëm që kanë qëndrime ksenofobike ndaj vetë shqiptarëve, posaçërisht duke mos ua njohur të drejtën në shprehje të vullnetit të lirë shqiptarëve, por edhe me veprimet e tyre në zonat e krizave në Kosovë, haptas po e manifestojnë qëllimin e tyre.

Pra, në asnjë mënyrë, nuk i valorizojnë faktet e proceset pozitive dhe ecuritë e zhvillimeve demokratike në tokat shqiptare qoftë duke akuzuar shtetin amë si burimin kryesor të shumë të veprimeve jo civilizuese, por edhe popullin shqiptar në tokat e okupuara ku momentalisht veprojnë këto shtete si paqeruajtëse, e konsiderojnë si primitive dhe të papërmirësueshëm.

Përcaktimi i kinse Grupit të Kontaktit, si organ i cili do të vendosë për statusin final politik të Kosovës, do të ishte i paautorizuar ligjërisht sipas juridiksionit ndërkombëtar, por dhe do të krijonte konfuzione në sugjerimet dhe qëndrimet e tija. Dihet se nga gjashtë anëtarë, Rusia dhe Italia, janë me çdo kusht që tokat e okupura shqiptare gjithnjë të mbeten nën sovranitetin e Unionit Serbi- Mali i Zi. Këtë qëndrim ato e kanë manifestuar haptas që nga fillimi i luftës së UÇK-së, disa herë me disa qëndrime e sugjerime të këtij grupi, i cili vështron kinse situatat në ish-Jugosllavi.

Duke ditur se ky grup me qëllim ishte formuar në këtë përbërje dhe se nuk ka asfarë kompetence pos preferimeve dhe qëndrime të shteteve që i përfaqësojnë. Siç dihet disa herë në mënyrën më vullgare ky grup është injoruar nga vetë Millosheviqi edhe pse shumë nga këto sugjerime e qëndrime gjithnjë ishin më të favorshme për të se sa për shqiptarët, të cilët për habi, asnjëherë nuk kanë reaguar ndaj këtyre sugjerimeve e qëndrimeve të Grupit të Kontaktit! Nisur nga fakti se Grupi i Kontaktit, në asnjë rast nuk e ka përkrahur (shih: nëntë sugjerime e qëndrime gjatë viteve 1988/99) pavarësinë e Kosovës, vetëvetiu dihet se edhe në të ardhmen nuk do t’i ndërrojë qëndrimet e veta. Në asnjërin nga sugjerimet dhe qëndrimet e mëparshme ndaj Kosovës, Grupi i Kontaktit me qëllim çështjen shqiptare e zbret në konflikt ndëretnik e jo ndërshtetëror. UÇK-në zakonisht e ka quajtuar “terroriste” edhe pse ndërkombëtarisht pat fituar legjitimitetin dhe tretmanin e akterit ndërkombëtar të pranuar. Edhe për kundër këtij fakti mbi të gjitha, asnjëherë në asnjë mënyrë nuk ka dashur ta kualifikojë situatën si krizë ndërkombëtare, ku patjetër institucioni i vullnetit të lirë të popullit duhet të vijë në shprehje, së paku sipas akteve të Asamblesë së OKB-së apo praktikës së punës së saj gjatë krizave identike në Afrikë, Amerikën Jugore e të Mesme, apo në shtetet e Lindjes së Largët.

Thjesht, Grupi i Kontaktit pos që është devalvuar në vlerësime të drejta të krizave apo me qëndrimet dhe sugjerimet e tija, nuk ka kontribuar as direkt e as indirekt në zgjidhjen e krizës në Kosovë, tanimë, është tepër hap anakronik nëse i lihet në kompetencë farë sugjerimi apo qëndrimi lidhur me statusin e ardhshëm politik të Kosovës. Kjo, nga vetë shkaku se që në start ky grup ndërkombëtar do ta eliminojë vullnetin e shprehur lirisht të shqiptarëve për status politik të tyre.

Ndërkaq, sa i përket dialogut të drejtpërdrejtë me Serbinë, ky është një objektiv që diplomacia botërore që në fillim e quan lajthim i thellë. Vetë faktorizimi i Serbisë si palë kontraktuese dhe bashkëbiseduese atë po e faktorizon dhe situatën po e kthen në gjendjen e paraluftës, kur dikur Serbia me refrenin e pandarë pat caktuar 19 takime me palën shqiptare, madje në disa takime morën pjesë edhe shqiptarët ( shih: Raportin dërguar KS të OKB-së nga Qeveria Serbe “ Me dialog kundër separatizmit dhe terrorizmit” 8 prill 1988). Sipas këtij raporti më së miri shihet se sa është e aftë diplomacia serbe për makinacione dhe lojëra. Apo artin se si ajo udhëheq, orienton dhe drejton zhvillimin e këtyre dialogjeve. Konstatimi i Milosheviqit se “Dialogu me partite politike shqiptare dhe pakicave tjera në Kosovë e Metohi është i sinqertë dhe i hapur për të gjitha çështjet pa kushtëzime. Kuptohet se bisedimet do të zhvillohen në një shtet me institucione kushtetuese, e cila ka rendin e rregulluar juridik, suverenitetin dhe sovranitetin e pushtetit faktik”.

Kjo, faktikisht në aspektin diplomatik flet shumë, por më së miri do të zbërthehet në letrën e dërguar I. Rugovës dhe Fehmi Aganit nga ana e kryetarit të delegacionit serb Ratko Markoviq, i cili cek se “ gatishëeria jonë për dialog bazohet në Kornizat e Konventave evropiane për mbrojtjen e të drejtave të pakicave kombëtare.“ Nëse dikush mendon se me dialog të drejtpërdrejtë me Serbinë mund të zgjidhë çështjen e statusit final politik të Kosovës, pa asfarë dyshimi jo vetëm që gjendet në një lajthim të thellë, por me këtë jep të kuptojmë se aftësitë e tija janë të ngecura shumë në përcaktim të kohës, ambientit dhe mbi të gjitha njohurive bazë se çka është interesi kombëtar.

Vetë kërkesa për dialog edhe pse disi po mundohen ta kamuflojnë si bisedimet teknike, siç faktikisht dikur i quante vetë Millosheviqi edhe bisedimet shqiptaro-serbe, vetëvetiu ky hap do të thotë restaurim i politikës serbe dhe situatës politike në këtë pjesë të Ballkanit. Kjo jep të kuptojmë se nuk ekzistojnë parametra të qarta diplomatike në qëllime apo më mirë të themi artikulim të koncepcioneve dhe prioriteteve diplomatike. Ndërsa mungesa e këtyre kritereve aq më tepër kur interesat e palëve shtrohen në tavolinë të bisedimeve sy me sy dhe pala serbe është profesionalisht aq e ngritur në krahasim me palën shqiptare, vetëvetiu krijohet bindja se do të jemi dëshmitarë të një hendikepi me pasoja afatgjata.

Pra, dialogu i drejtpërdrejtë, ku vendoset për pasurinë e Kosovës, nuk mund të quhet edhe dialog teknik, ngase siç dihet e po shihet, sheikët serbë e blenë pasurinë e gjeneratave të shqiptarëve e që është qëllimi kryesor i tyre politik, të cilët që neser, do t’i konsiderojnë shqiptarët vetëm krah pune i përfitimeve të tyre nga resurset e Kosoves. Pala që nuk gëzon pavarësinë e veprimeve dhe vendimeve nuk mund të jetë në asnjë mënyrë edhe palë e barabartë në tavolinën e bisedimeve, ngase nuk peshon sa i pavaruri për shkak të imponimeve.

E imponimet po që se iu nënshtrohesh vullnetarisht peshojnë shumë. Së paku, këtë duhet ta dijë Qeveria e Kosovës. Apo duhet përkujtuar me një shembull ndoshta vullgar: luftërat gjatë tërë historisë nuk janë bërë, tek e fundit për likuidim fizik të njerëzve, por për pasuri e tyre. Andaj dhe Aleksandri i Madh, posa e pa shkretëtirën Gob në Indi u kthye prapa.

Sa i përket opcionit më të përfolur nga kryetari i Kosovës, e madje edhe nga një pjesë e elitës së “politikanëve” se njohja unilaterale e shtetit të Kosovës nga SHBA-të do të jetë zgjidhja më e mirë për statusin politik të Kosovës, patjetër, të detyron të konkludosh se sa pak njohuri kanë institucionet tona në krijimin dhe njohjen formale dhe faktike të shteteve sipas akteve ndërkombëtare. Asnjë shtet në botë, po që se nuk është edhe anëtar i OKB-së, ai nuk mund të jetë shtet sovran dhe i pavarur me njohje ndërkombëtare. Këto shtete, gjithnjë në raport me organet e sigurisë kolektive, mbeten të vetizoluara, pa garanca të mbrojtjes juridike ndërkombëtare dhe zakonisht mbesin vetëm satelite të shteteve që ato e njohin qoftë de jure, qoftë de facto.

Por, ajo që mbetet zvarrë është gjithnjë statusi problematik i tyre. Po e marrim vetëm rastin e dikur Formozës e tani Tajvanit. Edhe pse gati thuajse dhjetë vjet ishte anëtar i KS të OKB-së në vend të Kinës, siç dihet ajo tani nuk është as anëtare e Asamblesë së OKB-së. Apo rasti i Qiprosë. Dikush, po mendon në analogjinë e njohjes së Sllovenisë, Kroacisë, BeH, Maqedonisë e raste të tjera si në Estoni, Mauritani, etj. Mirëpo, nuk duhet harruar faktin se asnjëra prej këtyre shteteve nuk ka mundur të anëtarësohet si shtet i pavarur e sovran para se të vendoset me referendum lidhur me statusin politik të tyre. Vetëm kur është shpallur vullneti i tyre për status politik, janë njohur si shtetet dhe janë bërë anëtar të përhershem të Asamblesë së Kombeve të Bashkuara. Edhe neve dikur na është njohur statusi i shtetit të pavarur nga ana e Shqiperisë, por dihen efektet dhe rezultatet e kësaj njohje.

Duhet kuptuar edhe diplomacia e jonë njëherë e përgjithmonë se për t’u krijuar shteti i pavarur dhe sovran, patjetër duhet që në kuptim të akteve ndërkombëtare të shpallë vullnetin e lirë të popullit për një shtet të tillë.

Mjafton të cekim këtu vetëm rastin e Marrëveshjes Hakerup-Çoviq për të mësuar se cilat hapa diplomatikë duhet t’i ndërmerrë Qeveria dhe Kuvendi i Kosovës për njohje formale dhe faktike. Atëbotë, kërkesa e parë dhe më këmbëngulëse e Qeverisë serbe dhe Çoviqit ishte që Kuvendi i Kosovës të mos shpallë pavarësinë e Kosovës, duke aluduar në referendumin e popullit.

Fakt, ky që vërtet asnjëherë nuk e bëri Kuvendi, pos ndonjë deklarate shterpe, edhe pse rruga e vetme e një diplomacie efektive është që duke u bazuar në legjislacionin ndërkombëtar, është dashur kaherë ta bëjë duke shpallur referendumin për shpalljen e lirë të vullnetit të popullit. Përderisa një hap i këtillë nuk ndërmerret, çdo deklarim i opcioneve të tjera i kujdoqoftë, është vetëm mashtrim, iluzion apo manipulim me qëllimet dhe idealet e popullit.

Një ndërmarrje të këtillë tanimë faktori i huaj nuk mund ta injorojë me vetë faktin se është prezent në Kosovë, dhe normalisht, ky hap do të hapte rrugën dhe mundësitë që shtetet që dëshirojnë ta flakin krizën ndërkombëtare në Kosovë, ta njohin suverenitetin dhe integritetin në mënyrë unilaterale.

Kurse, nga praktika e vet dhe aktet ndërkombëtare të Asamblesë së OKB-së, ajo vetëvetiu do të sillejë në situatë të pashtegdalje, dhe dosido, do ta njihte juridikisht dhe faktikisht shtetin sovran e të pavarur të Kosovës, ngase nuk mund ta pengonte për shkak se lidhur me Kosovën nuk ka asnjë akt të karakterit ndërkombëtar që i jep të drejtë ndonjë shteti për ta mbajtur si koloni, pos shtetit amë, i cili e gëzon një të drejtë të këtillë natyrore e juridike.

Andaj, edhe diplomacia e shtetit amë nuk guxon dhe as që ka të drejtë morale e as kombëtare që të heshtë për tokat e veta, të cilat i janë shkëputur me anën e forcës e jo vullnetit. Andaj, angazhimi i saj në këtë drejtim, pa marrë parasysh, relacionet e shteteve fqinje apo të farë përfaqësuesi të “principatave” shqiptare, nuk mund e as që guxon të flasë në emër të popullit pa e pasur të drejtën sovrane të shpalljes së vullnetit të tij.