Cilit fis ilir i takoni?

[Davius]

Fiset ilire ne gadishullin Ballkanik kane pasur nje shperndarje te ndryshme, valle keni idene se cilit fis i takoni apo nuk keni menduar per kete.

Po postoj kete material me poshte qe te keni nje busolle me te qarte per teritoret se ku kane jetuar fiset ilire dhe te gjejme se ku takojme ne:

Trevat e shtrirjes së popullsisë ilire janë mjaft të gjëra, ato përfshijnë gjithë pjesën perëndimore të Gadishullit Ballkanik, që nga degët e Danubit, lumejtë Sava e Drava në veri, e deri në Gjirin e Ambrakisë (Prevezë) në jug, kurse në lindje deri në Vardar. Grupe të veçanta ilirësh u vendosën edhe në Italinë e jugut, këto janë fiset mesape dhe japige. Emri etnik ILIR shfaqet në në veprat antike që në shekullin V p.K., kurse emrat e dia fiseve ilire fillojnë e përmenden që në shekullin XII p.K. nga Homeri. Por koha e formimit të etnosit ilir është shumë më e lashtë.

TAULANTËT

Banonin në zonën e Adriatikut, që nga lumi Vjosa, deri në prapatokën e Durrahut. Ky fis luajti rol shumë të rëndësishëm në historinë ilire të shekullit IV-III p.K., duke u vënë në krye të shtetit ilir, të cilin e kishin krijuar më parë Enkelejtë.Në trevat e Taulantëve më vonë shfaqet fisi i Albanëve dhe i Parthinëve.

ENKELEJT

Banonin në krahinat përreth liqenit të Ohrit. Ata krijuan dinastinë e parë të Mbretërisë Ilire, në fund të shekullit V p.K. Një nga qytetet e tyre kryesore ishte Enkelana. Pas shekullit IV ata nuk përmenden më. Në trevat e fisit të enkelejve përmenden edhe dasaretët. Enkelejtë kanë qenë peshkatarë të zotë.

DASARETËT

Janë një fis i madh në Ilirinë juglindore. Njiheshin në lashtësi sidomos për prodhimin e drithrave të bukës. Një nga qytetet më të njohura ishte Pelioni (qyteza në Sellcë të poshtme të Pogradeci ).
Qytet tjetër i madh i këtij fisi ishte edhe Antiparta (Berati).

ALBANËT

Banonin në prapatokën e Durrahut. Kryeqendra e tyre ishte Albanpuli (Zgërdheshi i Krujës). Fisi i Albanëve u dha emrin e vet shqiptarëve gjatë mesjetës së hershme, kur ata njiheshin si albane, arbër.

ARDIANËT

Fillimisht shtriheshin rreth gjirit të Rrizonit (sot gjiri Kotorit) dhe të lumit Neretva. Ardianët e shtrinë pushtetin e vet në të gjitha krahinat e tjera që më parë ishin nën sundimin e taulantëve. Ardianët luajtën një rol të rendësishëm në luftrat kundër pushtuesve romakë, gjatë shekullit III - II p.K., në kohën kur sundoi dinastia ardiane e Mbretërisë Ilire.
Kryeqendra e ardianëve ishte Shkodra.

DARDANËT

Ishin fisi më i madh Ilir që u vu në krye të Mbretërisë Dardane, në ballkanin qendror, kryesisht në Kosovë. Dy fise të tjera dardane të njohura ishin thunatët dhe galabrët. Qyteti më i rëndësishëm i dardanëve ka qenë Damastioni, i njohur si kryeqendra e nxjerjes së metaleve. Dardanët përmenden si luftëtarë të fortë, xehtarë shumë të mirë, blegtorë dhe tregtarë të njohur.

PAIONËT

Fise ilire që banonin në luginën e sipërme të Vardarit në kufi me dardanët, duke u shtri deri te lumi Struma. Përmenden për herë të parë nga Homeri si aleatë të trojanëve. Në gjysmën e parë të shekullit IV p.K. paionët krijuan mbretërinë e tyre, e cila u detyrua t'u bëjë ballë për shumë kohë sulmeve të maqedonasve. Paionët prenë ne shekullin IV - III p.K. monedhën e tyre prej argjendi.

DALMATËT

Banonin në brigjet e Adriatikut. Ishin blegtorë të njohur, shquheshin për punimin e llojeve të ndryshme të veshjeve prej liri e leshi. Veshja e njohur me emrin dalmatika në shekujt e parë u përdor edhe nga aristoktacia romake, prej kah kaloi edhe në veshje rituale kishtare. Qyteti më i njohur i dalmatëve ka qenë Delmini.

PENESTËT

Banonin në luginën e drinit të zi e përreth saj.
Përmenden për herë të parë në vitet 170 - 169 p.K. Luajtën rol të rëndësishëm në Luftën e tretë Ilire - Romake. Përfshiheshin në Mbretërinë Ardiane. Kishin 14 qytete e kështjella, ndër të cilat përmenden Uskana, Oeneu, Draudaku etj. Meqenëse pranuan garnizone romake në qendrat e tyre, maqedonasit ua shkretuan vendin.

MOLLOSËT

Janë një nga tre fiset kryesore që banonin në qendër të Epirit antik dhe luajtën një rol shumë të rëndësishëm si drejtues në historinë e lindjes dhe formimit të shtetit të Epirit.

KAONËT

Ky fis epiriot kishte shtrirje shumë të gjërë që nga lumi Thyamis (sot lumi Kallama) deri në luginën e Drinosit në Gjirokastër. Kryeqendra e kaonëve Foinikë (Finiqi i Srandës), në shekullin III p.K. u bë kryeqendra e gjith shtetit të Epirit. Qytet tjetër i madh i kaonëve ishte Antigonea (Saraqinishti i Gjirikastrs).

THESPROTËT

Baninin në Epir, në jug të lumit të sotëm Kallama, deri në gjirin e Ambrakisë. Përmenden në shkrimet e lashta greke në shekullin V p.K., si fis që sundoheshin nga dy kryetarë të zgjedhur çdo vit nga gjiri i parisë.

--------------------------------------------------------------------

[Kryeplaku]

Po postoj kete material me poshte qe te keni nje busolle me te qarte per teritoret se ku kane jetuar fiset ilire dhe te gjejme se ku takojme ne:
[/FONT]

Davius me lejo te te korigjoj qe ne agimin e kesaj teme.....

Tema ka dy gabime themelore, njeri struktural dhe tjetri llogjik. Strukturali eshte tek fakti se hapni nje teme me karkter historik ne nje forum shoqeror. Kurse llogjiku tek fakti se per kete teme ''Iliret'' qenkan shkembinje qe nuk levizkan nga vendi (a di ti qe edhe pyjet levizin? e si pret te gjesh pasardhesit e fiseve ne te njejtin vend me progonet?).

Saper Iliret...... i rrafte damllaja atij albanologut te pare qe vajti e kopojoi fjalen nga Greqishtja e Re dhe keshtu historia e Shqiperise qe ne fillim filloi persembrapthi! Gjithe termat qe lidhen me fiset edhe emrat ilire jane terma te gabuare qe nuk kane asnje lidhje me realitetin nga njera ane sepse keto terma ju pershtaten gjuheve midis te cilave u bene te njohur (Greqishte e Vjeter dhe Latinisht) dhe nga ana tjeter sepse gomeret shqiptare nuk e vrane njecik mendjen sesi shqiptoheshin keto emra ne gjuhet e lashta: keshtu 'Illyrève' i thame 'Ilirè', 'Kleitit' i thame 'Kliti' etj. etj. etj. Pra sic duket tutkunet tane bene nja dy vjet shkolle neper licete greke dhe nuk lane term grek pa e vjedhur e pa e futur ne ate qe ne me vone e mesuam ne shkolle si 'historia e fiseve ilire'.

Pra me pak fjale shkenca e iliristikes eshte shkence 'merre me leng', qe po nuk e fillove perseri nga xero as qe ia vlen te merresh me te!

[Davius]

Kryeplaku,

Temen me qellim e kam hapur ne forumin e shoqerise sepse kjo nuk eshte histori, thjesht po bejme ca llafe se cilit fis i takojme dhe aq. Pra, ketu s'kemi histori por muhabete me njeri tjetrin...

Ndersa per ate se iliret jane "shkembinje" nuk e tha kushi ate. Ne te gjithe kemi prejardhjen nga ndonje fis ilir edhe ato sikur te ishin "shkembinje" edhe sikur te ishin endacak ose nomad, pra ne prap do kishim prejardhjen nga ndonje fis a?

Materialin qe e postova me poshte eshte vetem nje rikujtim i historise se ilireve dhe te sherbeje si orientim...

Sa perket asaj se ti ke bindje tjera per iliret eshte dicka tjeter, mua ketu s'me intereson historia por thjesht nese dini se cilit fis i takoni postoni dicka nese jo nuk ka nevoje te tregojme historine e "vertete" te ilireve ketu, le ta trgojme ate tek forumi i historise!

Shendet