Close
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 11
  1. #1
    i/e regjistruar Maska e Brari
    Anėtarėsuar
    23-04-2002
    Postime
    18,826

    Kryeministri Kostaq (Koēo) Kotta [1889-1949]

    DOSSIER

    Historia tragjike e ish-deputetit, Ministrit tė Brendshėm dhe dy herė Kryeministrit tė Shqipėrisė, tė cilin komunistėt e rrėmbyen nė Greqi dhe e vdiqėn nė Burgun e Burrelit

    Si e mbytėn nė Burrel Koēo Kotėn, ish-Kryeministrin e Shqipėrisė

    Kush ishte Koēo Kota, ku ishte shkolluar dhe nga ē'familje rridhte ai. Si u angazhua nė jetėn politike tė Shqipėrisė qė nga viti 1912 kur Ismail Qemali e emėroi Kryesekretar nė Ministrinė e Arsimit dhe pjesėmarrja e tij nė Kongresin e Lushnjes ku ai u zgjodh sekretar i Kongresit e Senator. Pėrse e pėrkrahu ai Ahmet Zogun dhe cilat ishin funksionet e larta qė iu ngarkuan gjatė kohės sė Monarkisė. Cili ishte qėndrimi i tij gjatė agresionit fashist tė 7 prillit 1939, kur ai ishte Kryeministėr i Shqipėrisė dhe si e rrėmbyen komunistėt shqiptarė nė Selanik tė Greqisė. Si e mbrojti atė avokati i tij Dr. Spiro Stringa nė Gjyqin Special dhe vdekja e tij tragjike nė Burgun e Burrelit


    Dashnor Kaloēi

    Xhaxhai im Kostaqi, apo Koēo siē e thėrrisnim ne nė familjen tonė, u largua shpejt nga Korēa dhe u vendos nė Tiranė qė para vitit 1920, pėr arsye se ai u muar me politikė. Ndryshe nga Koēo, babai im Ilia qė u diplomua nė Stamboll pėr Drejtėsi, jo vetėm qė nuk u muar me politikė, por ai i thoshte sa herė Koēos qė tė hiqte dorė nga politika.

    Por Koēo nuk e dėgjoi kurrė babain dhe ai u angazhua nė politikė qė fare i ri nė Qeverinė e Ismail Qemalit, ku u emėrua si Kryesekretar nė Ministrinė e Arsimit. Ndonėse Koēo punoi dhe luftoi njė jetė tė tėrė nė tė mirėn e Shqipėrisė, qė nga Kongresi i Lushnjes ku u zgjodh Sekretar i tij dhe mė pas si Ministėr i Punėve Botore dhe dy herė si Kryeministėr i Shqipėrisė, ai pati njė fat tragjik. Pas mbarimit tė luftės, ai u largua nga Athina ku ishte vendosur pas largimit tė Zogut dhe u vendos nė Selanik sė bashku me dy shokėtė tė tij, ish-funksionar tė lartė tė Monarkisė. Aty nga fillimi i vitit 1945, nė shtėpinė ku banonte shkuan dhe e takuan tre oficerė tė Sigurimit tė Shtetit tė cilėt arritėn deri aty tė ndihmuar nga komunistėt grekė qė nė atė kohė kontrollonin njė pjesė tė madhe tė territorit tė Greqisė ku pėrfshihej dhe Selaniku. Ata iu hoqėn si nacionalistė dhe e gėnjyen duke i thėnė se duhet tė kthehej me ta nė Shqipėri, pasi do formohej njė Qeveri koalicioni me komunistėt e Enver Hoxhės. Ndonėse Koēo nuk i besoi thėniet e tyre dhe nuk pranoi tė kthehej, ata e morėn me forcė nė njė furgon tė mbyllur dhe e sollėn nė Tiranė ku e nxorrėn para Gjyqit Special nė marsin e vitit 1945. Fatkeqėsisht Koēos i doli fjala e vėllait dhe babait tim Ilias, i cili i kishte thėnė qė tė mos pėrzihej nė politikė. Kėshtu pas dėnimit me burg tė pėrjetshėm nė Gjyqin Special, ai vdiq nė mėnyrė tragjike nė qelitė e errta tė Burgut tė Burrelit". Njeriu qė flet dhe dėshmon pėr herė tė parė pėr "Gazetėn", ėshtė 69-vjeēarja Kristina Kota, e cila rrėfen gjithė historinė e xhaxhait tė saj, ish- Kryeministrit tė Shqipėrisė Koēo Kota, i cili mori pjesė aktive nė politikėn shqiptare qė nė moshė fare tė re nė Qeverinė e Ismail Qemalit dhe mė pas nė Kongresin e Lushnjes ku u zgjodh Senator, pėr ta vazhduar karrierėn e tij tė gjatė si deputet, Ministėr i Brendshėm, i Punėve Botore si dhe dy herė Kryeministr i Shqipėrisė. Po cili ishte Koēo Kota, nga ē'familje rridhte ai dhe cila ishte e kaluara e tij? Ku u shkollua ai dhe si u angazhua pėr herė tė parė nė politikėn shqiptare? Cilat ishin funksionet qė mbajti Koēo Kota nga viti 1912 e deri nė vitin 1939 kur agresioni fashist italian i 7 Prillit, e gjeti nė postin e Kryeministrit tė Shqipėrisė. Ku u vendos ai pas largimit nga Shqipėria dhe pėrse nuk e ndoqi nga pas Mbretin Zog, tė cilit i kishte shėrbyer me besnikėri pėr 20 vjet me rradhė nė konsolidimin e Shtetit Shqiptar? Si e gjetėn atė nė Selanik oficerėt e Sigurimit tė Shtetit Shqiptar dhe si e rrėmbyen ata duke e sjellė me forcė nė Shqipėri me ndihmėn e komunistėve grekė? Cili ishte qėndrimi i Koēo Kotės nė Gjyqin Special nė marsin e vitit 1945 dhe si e mbrojti atė avokati i tij Spiro Stringa? Pėrse e dėrguan Koēon nė Burgun e Burrelit dhe si vdiq ai nė vitin 1949 nga torturat qė i bėnė atij dhe dy shokėve tė tjerė tė qelisė tij? Lidhur me kėto dhe tė tjera ngjarje e fakte nga jeta e ish-Kryeministrit tė Shqipėrisė, hedhin dritė dėshmitė e mbesės sė tij, 69-vjeēares Kristina Kota, dokumenti origjinal i mbrojtjes sė avokatit tė tij Spiro Stringa (tė cilin e ka ruajtur i biri Pandeliu) si dhe rrėfimi rrėnqethės i Avni Bejkovės, i cili ka qenė prezent nė vdekjen tragjike tė Koēo Kotės nė Burgun e Burrelit, ku ai vuante dėnimin bashkė me tė.

    Kush ishte Koēo Kota
    Kristina Kota, sė bashku me tė motėrn e saj Gallatėn, (dy vjet mė e madhe se ajo) janė tė vetmet trashėgimtare nga familja Kota qė jetojnė nė Shqipėri, me tė cilat ne morėm kontakte pėr tė na rrėfyer diēka mė shumė pėr xhaxhanė e tyre, ish-Kryeministrin e Shqipėrisė i cili pati njė fat tragjik. Kristina, tashmė nė moshėn 69-vjeēare, e cila jeton me familjen e saj nė njė shtėpi private diku nė fillim tė Rrugės "Qemal Stafa", e priti me shumė kėnaqėsi qėllimin e vizitės sonė dhe u tregua e gatėshme pėr tė dėshmuar rreth xhaxhait tė saj. Lidhur me origjinėn dhe tė kaluarėn e familjes Kota, Kristina shprehet: "Koēo apo Kostaqi, siē ėshtė emri i tij i vėrtetė i xhaxhait tim, u lind nė qytetin e Korēės nė vitin 1888, prej nga ėshtė dhe origjina e familjes sonė. Gjyshi im dhe babai i Koēos, quhej Nuēi Kota dhe nė atė kohė ai merrej me tregti lėkurėsh e importe tė ndryshme nga Italia dhe Greqia. Koēo ishte fėmija i dytė nga tre djem dhe njė vajzė qė kishte Nuēi Kota, i cili ndonėse nuk e kishte mbaruar shkollėn e lartė, ishte njeri shumė praktik. Nga mosha, i pari prej xhaxhallarėve ishte Kristaqi, pas tij vinte Koēo dhe mė i vogli i tyre ishte babai im Ilia. Nė atė kohė shtėpia e gjyshit Nuēit, ku u lindėn dhe babai im me dy vėllezėrit e tjerė dhe motrėn Leonorėn, ndodhej diku nė afėrsi tė Kishės sė sotme Orthodokse tė qytetit tė Korēės. Nga tė katėr fėmijėt e Nuēit, vetėm babai im Ilia dhe Koēo mundėn tė mbaronin shkollat e larta, kurse i madhi Kristaqi dhe vajza Leonora, mbaruan vetėm shkollat e mesme. Siē mė ka treguar babai im Ilia, mėsimet e para Koēo i kreu nė qytetin e lindjes nė Korēė dhe mė pas ai shkoi nė Greqi dhe vazhdoi Universitetin nė Athinė, ku u diplomua nė Shkencat Politike. Ndėrsa babai im Ilia u diplomua po pėr Drejtėsi, po nė Universitetin e Stambollit. Koēo u martua fare i ri pas kthimit nga Greqia dhe me gruan e parė qė i vdiq nė moshė tė re, ai kishte tre fėmijė, dy vajza dhe njė djalė. Vajzat quheshin Tefta dhe Beatriēe, kurse djali kishte emrin e gjyshit, Nuēi. Koēo u largua qė herėt nga shtėpia dhe pasi mbaroi Universitetin e Athinės, ai nuk u kthye mė nė qytetin e Korēės, pasi iu kushtua politikės. Nė vitin 1912 ai iu pėrgjigj thirrjes sė Ismail Qemalit dhe mori pjesė nė administratėn e tij duke punuar si Kryesekretar i Ministrisė sė Arsimit nė Qeverinė qė kryesohej nga vetė Ismail Qemali.

    (vijon nesėr)

    Gazeta Shqiptare


    ------------------------

    E mer koco kota , kot u more me politik.
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Albo : 08-01-2016 mė 13:00

  2. #2
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17
    Dėshmia rrėnqethėse e ish-tė burgosurit tė Burrelit Avni Bejkova, lidhur me vdekjen tragjike tė ish-Kryeministrit tė Shqipėrisė Koēo Kota dhe tre shokėve tė tij tė qelisė

    "Ja si e mbytėn Koēo Kotėn nė qelitė e Burrelit"

    Ēfarė i thanė Koēo Kotės nė Selanik oficerėt e Sigurimit tė Shtetit dhe si mundėn ta rrėmbenin atė pėr ta sjellė nė Shqipėri. Cili ishte qėndrimi i Koēos nė burgun e Burrelit dhe cilėt ishin miqtė e tij tė ngushtė qė shoqėrohej ai gjatė kohės qė vuante dėnimin nė atė burg. Pse e nxorrėn nga qelia Nr.17 ku vuanin dėnimin ish-funksionarėt e lartė tė periudhės sė Monarkisė dhe cilat ishin torturat qė i bėnė Koēos dhe tre shokėve tė tij: Vrioni, Bellkameni e Golja. Rrėfimi i ish-tė burgosurit tė Burreli i cili ndodhej nė qelinė pėrballė asaj ku nė korrikun e vitit 1947 u torturua pėr njė muaj dhe dha shpirt ish-Kryeministri dhe Kryetari i Parlamentit shqiptar, Koēo Kota

    Dashnor Kaloēi

    Nė pjesėn e parė tė kėtij shkrimi tė botuar nė numrin e djeshėm, nėpėrmjet rrėfimit tė 69-vjeēares Kristina Kota, u njohėn me njė histori tė shkurtėr tė ish-Kryeministrit tė Shqipėrisė Kostaq Kota, i cili u lind nė qytetin e Korēės nė vitin 1888. Sipas rrėfimit tė mbesės sė tij Kristinės, Koēo u shkollua dhe u diplomua nė Athinė pėr Shkencat Politike e qė nė moshė tė re mori pjesė nė Qeverinė e Ismail Qemalit, si Kryesekretar i Ministrisė Arsimit. Po kėshtu nė shkrimin e djeshėm, u njohėm dhe me mbrojtjen qė i bėri Koēo Kotės nė Gjyqin Special nė marsin e vitit 1945, avokati i tij Dr. Spiro Stringa. Nė atė mbrojtje, avokati i famshėm Stringa, argumentonte se klienti i tij ishte krejt i pafajshėm dhe kėrkoi lirimin e tij nė sallėn e gjyqit duke thėnė se Kota nuk kishte asnjė pėrgjegjėsi pėr pushtimin e Shqipėrisė nga Italia fashiste nė 7 prillin e 1939-ės, kur ai ishte nė funksionin e Kryeministėrit.

    (vijon nga numri i kaluar)

    Nė vitin 1920-tė, Koēo Kota mori pjesė nė Kongresin e Lushnjes si deputet i Korēės ku u zgjodh dhe Sekretar i Kongresit. Dy vjet mė vonė ai u emėrua Prefekt i Beratit dhe pas ngjarjeve tė Qershorit 1924, ai u largua nga Shqipėria sepse ishte pėrkrahės i Zogut", kujton mbesa e tij, 69-vjeēarja Kristina Kota. Pas riardhjes sė Zogut nė fuqi nė dhjetorin e vitit 1924, Koēo Kota u emėrua prej tij si Kolonel i Xhandarmėrisė dhe u dėrgua nė rrethet e Jugut pėr tė ristabilizuar situatėn qė ishte krijuar pas grushtit tė shtetit tė forcave fanoliste. Nė zgjedhjet parlamentare qė organizoi Ahmet Zogu pas rikthimit nė pushtet, Koēo u zgjodh deputet i Korēės dhe u emėrua nė postin e Ministrit tė Punėve Botore. Pas kėsaj nė vitin 1925 ai u emėrua nė postin e Kryeministrit dhe Ministrit tė Brendshėm, duke i shėrbyer me besnikėri Ahmet Zogut, i cili e vlersonte atė si njė nga politikanėt mė tė aftė qė kishte nė krah tė tij. Nga viti 1925 e deri nė vitin 1939, Koēo Kota arrti nė funksionet mė tė karta tė shtetit shqiptar, si deputet, Kryetar i Parlamentit dhe Kryeministėr i Shqipėrisė. Ai ishte njė politikan shumė liberal dhe nė vitin 1938 Ahmet Zogu e dėrgoi nė Paris ku ishte vendosur njė pjesė e madhe e mėrgatės politike antizogiste, pėr tė biseduar me ta qė tė ktheheshin nė Shqipėri. Koēo Kota u largua nga Shqipėria sė bashku me Mbretin Zog, nė 7 prill tė vitit 1939 e u vendos nė Selanik tė Greqisė, duke mos u pėrzier fare me politikė.

    Rrėmbimi nė Greqi dhe Gjyqi Special
    Gjatė gjithė periudhės sė Luftės, (1939-1944) Koēo Kota qėndroi nė Greqi sė bashku me familjen e tij, gruan Vasilikėn, (ishte korēare, por kishte lindur nė Stamboll) djalin Nuēin (ishte diplomuar nė Francė) dhe dy vajzat, Teftėn dhe Betariēen. Lidhur me mardhėniet e Koēs me vėllanė e tij Ilian, si dhe rrėmbimin e tij nė Greqi, mbesa e tij Kristina dėshmon: "Babai im Ilia dhe familja jonė kishin mardhėnie shumė tė mira me Koēon dhe familjen e tij, edhe pse Koēo ishte zogist, kurse babai im fanolist. Ne erdhėm e u vendosėm nė Tiranė nė vitin 1937 dhe babai punoi si avokat nė Pazarin e Vjetėr me kolegun e tij, Avokat Maēin. Pas largimit tė Koēos, mė 7 prill 1939, ne qėndruam nė Shqipėri dhe babai punoi pėrsėri si avokat, pa u pėrzierė fare me politikė. Edhe kur erdhėn komunistėt nė pushtet nė fundin e vitit 1944, ne nuk na ngacmuan dhe babai punoi pėrsėri si avokat. Qėndrimi i komunistėve ndaj familjes sonė, ndryshoi pas rrėmbimit tė Koēos nė Greqi dhe dėnimit tė tij nė Gjyqin Special. Siē mė ka treguar babai im Ilia, aty nga fillimi i vitit 1945, dy-tre oficerė tė Sigurimit shqiptar, me ndihmėn e komunistėve grekė shkuan dhe e takuan Koēon nė Selanik, ku ai ishte vendosur pas largimit tė Zogut nga Greqia. Ata iu hoqėn atij si nacionalistė duke e gėnjyer dhe i kėrkuan qė tė kthehej me ta nė Shqipėri, pasi do tė formonin njė Qeveri koalicioni sė bashku me komunistėt e Enver Hoxhės. Ndonėse ai nuk i besoi thėniet e tyre dhe nuk pranoi tė kthehej me ta, e morėn me forcė dhe me njė furgon tė mbyllur e sollėn deri nė Tiranė, ku ai doli para Gjyqit Special. Gjatė senacave gjyqėsore, Koēo mbajti njė qėndrim dinjitoz dhe nuk i pranoi akuzat qė gjoja ai kishte favorizuar pushtimin e Shqipėrisė dhe se kishte qenė agjent i grekėve e italianėve. Ndonėse avokati i tij Dr. Spiro Stringa, (me tė cilin familja jonė kishte miqėsi tė ngusht) e mbrojti me mjaft kopetencė profesionale, ai u dėnua me 30-vjet burg. Po t'ė ishin tė vėrteta akuzat qė u bėnė ndaj tij, patjetėr qė atė do ta pushkatonin si shumė tė tjerė qė u gjykuan nė Gjyqin Special. Por Koēo ishte krejt i pastėr dhe kishte punuar e luftuar gjithė jetėn, vetėm pėr interesat e Shqipėrisė", shprehet Kristina Kota, lidhur mė rrėmbimin nė Greqi tė xhaxhait tė saj dhe qėndrimin e tij nė Gjyqin Special qė u zhvillua nė marsin e vitit 1945.

    Persekutimi i familjes sė Ilia Kotes
    Pas dėnimit tė Koēo Kotės dhe vdekjes sė tij tragjike nė Burgun e Burrelit, regjimi komunist u hakmorr ndaj familjes sė vėllait tė tij Ilias, pasi djali i Koēos (Nuēi) dhe dy vajzat e tija Tefta dhe Beatriēja ishin larguar nga Shqipėria. Vėllai i Koēos, Ilia, nuk ishte pėrzier asnjėherė me politikė dhe ndryshe nga ai kishte qenė simpatizant i Fan Nolit dhe pėrkrahėsve tė tij. Lidhur me persekutimin e familjes sė Ilia Kotės, e bija e tij 69-vjeēare, Kristina dėshmon: "Pas vdekjes sė Koēos nė burgun e Burrelit, ne na hoqėn nga shtėpia dhe pasi na lanė disa kohė rrugėve, na ēuan nė Peqin ku babai punoi pėrsėri si avokat. Pas dhjetė vjetėve qė na lanė nė Peqin, ne vitin 1963 ne na kthyen pėrsėri nė Tiranė, ku jetuam si mos mė keq nė njė barakė jevgjish nė lagjen Brrakė. Nė atė kohė ne detyroheshim tė shisnim plaēkat e shtėpisė pėr tė siguruar bukėn e gojės. Edhe pas rikthimit nė Tiranė, ne disa herė tentuan qė tė na hiqnin dhe tė na internonin nė rrethe tė tjera. Babai Ilia vdiq nė vitin 1968, nė moshėn 86 vjeēare i abandonuar nga tė gjithė miqtė dhe njerzit e afėrt pėr shkak tė biografisė sonė. Pas njė viti vdiq dhe mamaja jonė Krisianthi. Mė shumė nga tė gjithė ne, vuajti motra ime Gallata, e cila punoi nė bujqėsi gjithė jetėn", e pėrfundon rrėfimin e saj 69-vjeēarja Kristina Kota pėr vuajtjet qė kaloi ajo familje, pėr tė vetmin shkak se xhaxhai i saj kishte shėrbyer si Kryeministėr i Shqipėrisė nė kohėn e Mbretit Zog, tė cilin komunistėt e kishin shpallur armik tė pėrjetshėm

    Gazeta Shqiptare
    Fotografitė e Bashkėngjitura Fotografitė e Bashkėngjitura  
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Albo : 08-01-2016 mė 13:00

  3. #3
    i/e regjistruar Maska e Brari
    Anėtarėsuar
    23-04-2002
    Postime
    18,826

    Vazhdimi

    Rrėfimi i Avni Bejkovės: "Ja torturat qė iu bėnė Koēos dhe tre shokėve tė tij nė Burrel"

    Pėr tė mėsuar diēka mė tepėr rreth tė vėrtetės mbi vdekjen tragjike tė ish-Kryeministrit tė Shqipėrisė Koēo Kota. nė burgun e Burrelit nė vitin 1947, ne iu drejtuam 78-vjeēarit Avni Bejkova (Xhomaqi) i cili nė atė kohė ka qenė duke vuajtur dėnimin me 25 vjet nė atė burg.

    Z. Avni, kur dhe nė ē'rrethana e keni njohur Koēo Kotėn?
    "Pėr herė tė parė Koēo Kotėn unė e kam njohur aty nga fundi i vitit 1946 nė burgun e Burrelit, ku isha dėrguar pėr tė vuajtur dėnimin me 25 vjet. Burgu u Burrelit u hap pėr herė tė parė (pas Luftės) nė 16 shtator tė vitit 1946 dhe aty u dėrguan shumė tė dėnuar politik qė regjimi komunist nė atė kohė i konsideronte persona me rrezikėshmėri tė lartė. Pjesa mė e madhe e tyre kishin pasur funksione tė larta gjatė kohės sė Monarkisė dhe periudhės sė Luftės, si gazetarė, prefektė, deputetė, ushtarakė madhorė, ministra, kryeministra etj. Tė gjithė kėta tė burgosur qė populluan tė parėt burgun e Burrelit nė 16 tetorin e vitit 1946, u muarėn nga burgje tė ndryshme tė Shqipėrisė ku ishin duke vuajtur dėnimin nė atė kohė dhe u grupuan tė gjithė aty. Kjo gjė u bė pėr arsye se ai burg konsiderohej dhe ishte njė nga burgjet mė tė tmershėm qė kishte Shqipėria. Qė nė fillim tė vajtjes sonė atje, ne e kuptuam qėllimin se pėrse na kishin ēuar aty dhe secilit iu mbush mėndja se nuk do tė dilte mė i gjall qė andej. Aty mė mirė se kudo tjetėr, mishėrohej dhe gjente zbatim thėnia e Dantes: "Ti njeri qė futesh kėtu, lėre jashtė ēdo shpresė se njė ditė mund tė dalėsh i gjallė qė kėtej". Mirpo edhe pse ne ndodheshim nė atė situatė dhe e kishim mbledhur mėndjen pėr fatin qė na ishte paracaktuar, ngushėllonim njėri-tjetrin duke thėnė se njeriu duhet ta jetonte jetėn nė ēdo rrethanė qė i paraqitej ajo".

    Mė konkretisht si e keni njohur ju Koēo Kotėn atje nė atė burg?
    "Siē thashė dhe mė lart, unė nuk e kisha njohur dhe as nuk e kisha parė ndonjėherė mė parė Koēo Kotėn dhe rasti na e solli qė ata ta njihja aty nė burgun e Burrelit. Si shumė tė rinj tė tjerė qė ndodheshim nė atė kohė aty nė atė burg, edhe unė kisha dėshirėn dhe kuriozitetin qė tė njihja disa nga ish-politikanėt e lartė tė kohės sė Monarkisė dhe periudhės sė Luftės, pėr tė cilėt vetėm kishim dėgjuar dhe lexuar nėpėr gazeta. Kėshtu nė kėto rrethana pata rastin tė njihja nga afėr dhe Koēo Kotėn, duke shfrytėzuar mundėsitė qė na krijoheshin gjatė ajrosjes apo rreshtimeve qė na bėheshin, pėr tė qenė afėr tij. Koēo ishte njė njeri shumė serioz, fliste shumė pak dhe kishte njė shoqėri tė kufizuar".

    Me kė shoqėrohej Koēo Kota nė atė burg?
    "Koēo kishte miqėsi dhe rrinte mė shumė me Qemal Vrionin, Mihal Bellkamenin dhe major Atif Golen. Edhe Qemali ashtu si Koēo ishte njeri shumė serioz, shumė i zgjuar dhe tepėr human. Ai ishte njeriu qė i mbante gjallė me ushqime tė gjithė ata tė burgosur qė nuk kishin asnjė lloj ndihme nė atė burg. Mihal Bellkameni qė rridhte nga dera e njohur e Bellkamenėve tė Qarkut tė Korēės, ishte njė intelektual shumė entuziast dhe nė tė kaluarėn kishte pasur aktvitet tė madh patriotik. Ndėrsa Major Atif Golja i diplomuar nė Akademitė e Italisė, ishte shumė i zgjuar, i sjellshėm, me kulturė tė madhe dhe me moral tė fortė. Atifin e donin dhe e respektonin nė mėnyrė apsolute tė gjithė tė burgosurit. Tė gjithė kėta tė dėnuar ishin nė dhomėn Nr.6, ku vuanin dėnimin dhe tė burgosur tė tjerė qė kishin pasur pozita tė larta nė tė kaluarėn".

    Ēfarė dini rreth vdekjes sė Koēo Kotės?
    "Nė burgun e tmershėm tė Burrelit, qė nga koha qė ishin ne e deri nė fundin e viteve 80-tė, kanė vdekur me dhjetra tė dėnuar. Por rasti i Koēo Kotės dhe tre shokėve tė tij, Vrionit, Bellkamenit e Goljes, them se ėshtė i veēantė pėr nga mėnyrat shtazarake dhe ēnjerzore qė u pėrdorėn pėr vdekjen e tyre. Duhet tė ketė qenė muaji korrik i vitit 1947, kur unė ndodhesha i dėnuar nė birucėn Nr. 17. Nė atė kohė Koēo Kotėn dhe Qemal Vrionin, i hoqėn nga biruca Nr. 6 dhe i sollėn nė njė birucė tjetėr, e cila ndodhej pėrballė birucės Nr. 17 ku ndodhesha unė. Nė fillim ne tė burgosurit nuk e kuptuam se pse i ēuan aty Koēon e Vrionin dhe kujtuam se mos ata i morėn pėr t'i pyetur rreth ngjarjeve tė sė kaluarės sė tyre. Por brenda javės u kuptua se nuk ishte ajo arsyeja qė i futėn nė atė birucė. Si duket regjimi komunist nuk ishte kėnaqur me dėnimet qė u kishte dhėnė nė ato gjyqet e famėshme ".

    Pse, ēfarė ndodhi me ta?
    "Ata filluan t'i torturonin nė mėnyrėn mė shtazarake qė natėn e parė dhe pėr afro dhjetė ditė rresht, nga qelia e tyre dėgjoheshin ulurima rrėnqethėse. Pas dhjetė ditėsh, ata bėrtisnin gjithė kohėn duke kėrkuar bukė dhe thirrjet e tyre, bukė, bukė, dėgjoheshin pėr netė tė tėra. Pas kėsaj thirrjet e tyre ishin pėr ujė. Nga sa morėm vesh, atyre filluan t'u bėnin torturėn e urisė dhe pasi i linin ditė tė tėra pa bukė, u jepnin bukė me kripė dhe nuk u jepnin fare ujė. Kjo ishte njė torturė tjetėr, njėlloj si ajo e urisė. Nga ulurimat e Koēos dhe Qemalit, ne tė burgosurit e tjerė rrėnqetheshim dhe diskutonim me njėri tjetrin duke nxjerrė konkluzionin se ata donin t'i mundonin para vdekjes. Ndėrsa i gjithė burgu ishte alarmuar nga gjėndja e tyre, oficerėt dhe Komandanti i Burgut (V.R.) qeshnin dhe talleshin me ulurimat e tyre. Nga torturat e rrahjes, urisė dhe etjes, atyre iu bė abses nė disa pjesė tė trupit (iu ēa mishi vėnde vėnde) dhe ata filluan tė qelben. Pas kėsaj policėt jo vetėm qė nuk ua mjekonin plagėt, por ua lėndonin ato me shufrat e armėve dhe atėherė ulurimat e tyre arrinin nė kupė tė qiellit"

    Sa kohė zgjati kjo lloj torture?
    "Koēo Kota me Qemal Vrionin vuajtėn njė njė muaj dhe mė pas ulurimat e tyre nuk u dėgjuan mė. Nga kjo gjė ne kuptuam se ata tė dy ishin shuar. Pasi i morėn natėn dhe i mbuluan me dhe tek qershiza, (nė anėn lindore tė burgut) muarėn Bellkamenin e Goljen dhe i futėn nė qelinė e tyre, duke iu bėrė tė njėjtat tortura. Pasi filluan tė dėgjoheshin edhe ulurimat e Atifit dhe Bellkamenit, tė gjithė ne tė burgosurit e tjerė pothuaj u shokuam, duke menduar se kush do e kishte rradhėn pas tyre. Ndėrkohė nė ajrosje diskutonim me njėri-tjetrin dhe ne mė tė rinjtė dėgjonim Kudret Kokoshin i cili ishte njohės i shkėlqyer i "Komedisė Hyjnore" tė Dantes dhe e dinte pėrmėndėsh atė. Kudreti na tregonte se Dantja e kishte shpėnė Kardinal Ruxheron nė njė rrathėt e tmershėm tė ferrit, duke e dėnuar me uri tė pėrjetėshme, qė ishte dhe dėnimi mė i madh pėr tradhėtinė e lartė qė kishte bėrė ai. Ruxhero ishte i dėnuar aty sė bashku me dy nipat qė vdiqėn para tij se ishin mė tė rinj dhe nuk duronin dot. Pas vdekjes sė tyre, Ruxhero u gjet duke u lėpirė kafkat, pasi uria e kishte mposhtur. Kėtė gjė Kudret Kokoshi na e tregonte ne tė rinjėve, si pėr t'i shfajsuar miqtė e tij Kotėn, Vrionin, Bellkamenin dhe Goljen tė cilėt ulurinin nga tortura e urisė".

    Po Bellkameni dhe Golja sa vuajtėn nga ajo torturė?
    "Bellkameni vdiq mė shpejt, kurse Atif Golja duroi mė shumė se ishte mė i ri dhe mė i fortė se ata. Vdekja e llahtarshme e Atifit, mė kujtohet si tani, ka qenė paradreke. Pasi na nxorrėn tė gjithėve ne tė burgosurve nė ajrosje, (sė bashku me tė sėmurėt) nga dera e pasme e burgut u ftuėn brenda nė biruca rreth 20 policė. Vetėm dy tre minuta pas hyrjes sė tyre, u dėgjua njė klithmė e llahtarshme. Tė gjithė ne tė burgosurit e kuptuam dhe e njohėm se ajo ishte klithma e Atif Goles, i cili kishte mbetur akoma i gjallė. Nė atė moment, unė u ndodha rastėsisht afėr vėllait tė Atifit, (Syrja Goles) i cili po shfletonte disa revista tek dera ku bėheshin takimet. Syrja sapo dėgjoi klithjen, u pre menjėherė se e kuptoi se ishte i vėllai tij Atifi. Kėshtu vdiqėn aty nė burgun e tmershėm tė Burrelit, Koēo Kota me Vrionin, Bellkamenin e Atif Golen, nga korriku deri nė shtator tė vitit 1947".

    Shqip




    Kjo demokracia ndoshta gjene me te mire e ka se po mesojme historine e vertete te njerezve dhe ngjarjeve.
    ............................
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Albo : 08-01-2016 mė 13:01

  4. #4
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17

    Pėr: Kryeministri Koēo Kota

    Mė 5 shtator 1928, Dr. Koēo Kotta u zgjodh Kryeministėr dhe Ministėr i Punėve tė Brėndshme


    Ish-Kryeminsitri, Koēo Nuēi Kota

    ( Jetėshkrim )

    Emri:  kryeministri_koco_kota.jpg

Shikime: 3778

Madhėsia:  5.1 KB

    Kostaq Kota ose Koēo, siē i pėlqente ta quanin, lindi mė 14 mars 1888 nė Korēė, qytet shqiptar i dalluar pėr lėvizjet e mėdha patriotike, pėr lirinė e mėmėdheut, pėr kulturė dhe arėsimimin nė gjuhėn shqipe, procese nė tė cilat ishin pėrfshirė historikisht edhe kontribuon intensivisht familjet Kota. Origjina e tyre ėshtė nga Kalaja e qytetit tė Beratit. Koēo ishte djali i dytė i Nuēit, i cili kishte edhe dy djem tė tjerė, Kristaqin dhe Ilian, si dhe njė vajzė Leonorėn. I jati ishte njeri shumė praktik, tregėtar dhe merrej me tregėti lėkurėsh. Koēo lindi. u rrit dhe u formua nė njė mjedis familjar tė lidhur ngushtėsisht me fatet e atdheut dhe tė kombit, pėr interesin e tė cilėve ishin tė angazhuar pandėrprerė. Ky mjedis ndikoi fuqishėm nė formimin e karakterit tė Koēos dhe e bėri atė vazhdues tė paepur tė traditės familjare, idealit kombėtar dhe ndjenjave patriotike e atdhetare tė saj. Koēo e kreu arėsimin fillor nė Korēė, arėsimin e mesėm nė gjimnazin “Zosimea” tė Janinės, arėsimin e lartė nė Universitetin e Athinės, ku u diplomua nė Shkencat Politike. Arsimi i lartė i dha mundėsinė tė njihet me figura tė lėvizjes kombėtare shqiptare dhe shpejt u lidh dhe nisi bashkėpunimin me ta, duke u bėrė njė nga mė aktivėt e tė dalluarit e saj. Nė udhėn e jetės sė tij pati fatin tė takonte, tė punonte, madje shpesh herė tė bashkėpunonte ngushtėsisht me tre nga figurat qėndrore tė kombit shqiptar gjatė katėr dekadave tė para tė shekullit XX,me Fan.S.Nolin me Ismail Qemalin, dhe Ahmet Zogun.

    Koēo Kota pasi pėrfundoi studimet e larta dhe mbrojti diplomėn, nė qershor tė vitit 1911 u largua nga Athina dhe u vendos nė qytetin e Vlorės nga ku, pas pak kohe, emigroi nė Amerikė. Nė SHBA, u anėtarėsua nė shoqėrinė e emigrantėve shqipėtarė, “Pėrlindja” ose “Malli i Mėmėdheut” dhe u zgjodh Kryetar i saj. Mbėshteti Fan Nolin nė veprimtaritė e tij atdhetare, lidhur me ēėshtjen kombėtare shqiptare, kishėn ortodokse autoqefale, bashkimin e shoqėrive tė emigrantėve shqiptar nė Amerikė etj. Nė saj tė veprimtarisė patriotike Koēo Kota shpejt u bė i njohur nė radhėt e emigrantėve shqiptarė dhe midis drejtuesve dhe organizatorėve tė tyre. Atje, ai ishte njė nga pesė anėtarėt e Komisionit nismėtar qė shqyrtoi, diskutoi dhe vendosi pėr themelimin e Federatės “VATRA” shoqėri patriotike e emigrantėve shqiptarė nė SHBA, e cila siē dihet u themelua nė Boston (SHBA) mė 28 prill 1912. Vatra ishte nga mė tė mėdhatė, mė tė rėndėsishmet, dhe mė jetėgjata nė Diasporėn Shqiptare.

    Mė 1912 Federata Vatra e zgjodhi Koēo Kota-n si njė nga pėrfaqsuesit e tij delegat nė Kuvendin Kombėtar tė Vlorės i cili mė 28 nėndor 1912, shpalli pavėrėsinė e Shqipėrisė. Gjatė punimeve tė Kuvendit Kombėtar tė Vlorės, drejtuesit e Kuvendit e ngarkuan Koēo Kotan me detyrat e shkruesit (sekretarit). Me formimin e qeverisė shqiptare tė kryesuar nga Ismail Qemali, e emėruan nė detyrėn e inspektorit tė pėrgjithshėm nė ministrinė e Arėsimit tė drejtuar nga Luigj Gurakuqi. Mbėshteti fuqishėm Ismail Qemalin dhe programin e tij qeverisės, lidhur me reformat: administrative, arėsimore dhe agrare, tė cilat u sabotuan nga elementi turkoshak dhe nga pronarėt e mėdhenj tė tokave.

    Nė fillim tė marsit 1914 Koēo Kota bashkė me figura dhe personalitete patriotike tė njohur tė lėvizjes kombėtare shqiptare, themeluan nė Durrės organizatėn politike “Krahu Kombėtar” e cila u pėrpoq tė organizonte dhe drejtonte lėvizjen kombėtare pėr mbrojtjen e stabilizimin e shtetit shqiptar

    Nė datėn 20 mars 1914, Koēo Kota-n e emėruan nė Ministrinė e Arėsimit, e cila drejtohej nga Dr. Turtulli Ministėr Arėsimi nė qeverinė e Turhan Pashės.

    Meqenėse shkolla shqipe thuajse nuk funksionoi, ai u largua nga Durrėsi dhe u vendos nė Berat, ku punoi nė profesionin e tij tė juristit -Avokat.

    Mė 4 shtator 1914, shkoi nė Shkodėr, sėbashku me patriotėt shqiptar tė “Krahut Kombėtar”.Me fillimin e Luftės sė Parė Botėrore, komanda ushtarake e ushtrisė malazeze qė pushtoi Shkodrėn, e arrestoi Koēo Kota-n bashkė me patriotėt e tjerė dhe i internoi nė Mal tė Zi. Pasi doli nga burgjet malazeze u largua dhe shkoi pėrsėri nė Amerikė.

    Mė 27 janar 1916, u rikthye nė Shqipėri pas largimit tė Esad Pashės dhe ardhjes sė austrohungarezėve.

    Nė fund tė shkurtit 1916, Koēo u caktua anėtar i Gjykatės sė Apelit nė Prefekturėn e Beratit. Nė fillim tė gushtit 1916, u largua nga Berati dhe shkoi nė Shkodėr, ku e caktuan inspektor arėsimi nė Drejtorinė Arėsimore, tė drejtuar nga Luigj Gurakuqi. Qėndroi nė kėtė detyrė deri mė 30 tetor 1918, kur ushtritė austrohungareze u larguan nga Shqipėria dhe nė teritorin shqiptar u vendos ushtria italiane.

    Luigj Gurakuqi, ministri i Arėsimit nė qeverinė e Turhan Pėrmetit mė 30 dhjetor 1918, e emėroi Koēo Kota-n “Inspektor Arėsimi” pranė Prefekturės Berat.

    Nė shkurt tė vitit 1919 shkoi nė Korēė pėr tė krijuar lidhjet e Komitetit tė Shpėtimit Kombėtar tė Beratit me Shoqėritė Atdhetare tė Korēės drejtuar nga Sotir Kotta dhe tė Aleksandrisė nė Egjipt drejtuar nga Llambi N.Kotta.

    Pas pėrfundimit tė Luftės sė Parė Botėrore, nisi nė Paris Konferenca e Paqes, e cila u hap mė 18 janar 1919. Nė atė Konferencė, morėn pjesė edhe delegacioni shqiptar. Mė 30 prill 1919, Kostaq (Koēo) Kota Inspektori i Arėsimit, bashkė me njė grup patriotėsh pėrfaqėsues tė popullit tė Beratit, (Hekur be Vrioni Kryepari i Katundariės, Zarif Aga Haznatari-Kryetar i klubit“Bashkim”,Fevzi Ruli-Advokat, Themistokli Kassapi -Notablė i krishter, Salih Gjuka -direktori Arsimit, Adem Shehu -sekretari i Arėsimit, Islam be Vrioni -Notabėl muhamedan,Melek be Frashėri -Kapitanė, Xhevdet Meqemea–Advokat,Zejnel be Prodani–Notabėl,Teki be Selenica-Notabėl, Zoj Tonēi –Tregtar,Todi Naska -Nėpunės drejtėsie,Bektash H.Berberi-Zanatli,Gaqe papa Zaharia-direktori i Kancelarisė sė Prefekturės, Emrullah Psarizi-Sekretari i Perlimentares, Hajredin Kuēi –Notabėl,Andon Capo –Tregtar, Hysni aga Kafasi -Kėshilltari i Perlimtares, Nuri Osman Smundja -Sekretari i Drejtėsisė), bėhet nismėtar pėr hartimin e njė “Memorandumi” nė favor tė ēėshtjes shqiptare, drejtuar Komandės Franceze nė Shkodėr, Konsullit amerikan nė Shqipėri e “Komitetit Mbrojtja Kombėtare e Kosovės”, ku ndėr tė tjera kėrkohej: “Nėse, shteti shqiptar duhet tė mbetet nėn mandate tė nji Guvernes sė madhe, atėherė na dėshirojėm mandatin amerikan, qi kėshtu tė mundim tė sigurojėm e t’i apim nji frymė kombėtare zhvillimit e lulėzimit tė vendit tonė”.

    Mė 6 shtator 1919, sėbashku me patriotėt dhe vullnetarė berates Koēo Kota ishte ndėr drejtuesit mė aktiv nė komisionin “Mbrojtja e Korēės”, nė organizimin e forcave vullnetare e mbledhjen e ndihmave materiale pėr mbrojtjen e krahinės dhe qytetit tė Korēės nga agresioni dhe sulmet e andartėve grek

    Mė 21 dhjetor 1919 shkoi nė Korēė, pėr tė mobilizuar dhe organizuar patriotėt dhe vullnetarėt korēare dhe pėrkrahėsit e tyre, nė luftėn vendimtare kundėr synime aneksioniste greke dhe pėr krijimin e kushteve qė edhe Korēa ti bashkėngjitej Shqipėrisė. Ai u shpreh hapur publikisht kundėr marrėveshjes italo-greke dhe ishte i bindur e besimplot tek amerikanėt.

    Mė 21-31 janar 1920, Koēo Kota mori pjesė nė Kongresin Kombėtar tė Lushnjės si delegat dhe pėrfaqėsues i Korēės, midis 50 pėrfaqėsuesve tė gjithė krahinave tė pėrfshira mė 1913 nė kufijtė e shtetit shqiptar. Sikurse dihet Kongresi Kombėtar i Lushnjes ishte ngjarje me rėndėsi tė veēantė, mori vendime pėr rimėkėmbjen e shtetit Shqiptar, pėr sigurimin e pavarėsisė dhe mbrojtjen e tėrėsisė teritoriale tė tij. Drejtuesit e Kongresit e caktuan Koēo Kota-n Sekretar tė Kongresit. Nė fund tė punimeve Kongresi i Lushnjes e zgjodhi Koēo Kota-n anėtar tė Kėshillit Kombėtar, pėrfaqėsues tė krahinės sė Korēės nė atė organ me 37 anėtar qė kryente funksionet e parlamentit shqiptar, organ i krijuar pėr here tė pare nė Historinė e Popullit Shqiptar dhe qė shėnoi fillimin e parlamentarizmit dhe tė demokracisė parlamentare. Nė kėtė mėnyrė, vendimet e Kongresit Kombėtar tė Lushnjes nė tė cilin mori pjesė mjaft aktive edhe Koēo Kota, shėnuan njė moment kthese nė Historinė e Shqiptarėve, shėnuan fillimin e njė periudhe tė re. Pėrmbajtjen e procesit tė ri historik, Koēo Kota jo vetėm e kuptoi qartėsisht dhe plotėsisht, por me ndėrgjegje e bindje tė patundur i kushtoi angazhimin pakushte dhe devocionin e paepur mbi 20 vjet tė jetės sė tij.

    Dokumentet arkivore tė kohės, dėshmojnė se Koēo Kota gjatė vitit 1920, sipas kėrkesės sė ministrisė sė Arėsimit, hartoi tekstin e parė tė matematikės nė gjuhėn shqipe, pėr tre klasat e para tė shkollės fillore. Mė 21 qershor 1920, Qeveria e Sulejman Delvinės e emėroi Koēo Kota-n Prefekt tė Korēės. Pėrballja me pronarė tė mėdhenj tokash dhe me pushtetarė turkoman, e detyruan Koēon ti shprehte Ahmet Zogut Ministėr i Punėve tė Brendshme nė Qeverinė e S. Delvinės, indinjatėn e tė krishterėve shqiptar ndaj ligjeve osmane nė fuqi dhe praktikave diskriminuese turkomane. Paralajmėroi strukturat shtetėrore, pėr rrezikun e madh qė i vinte shtetit Shqiptar nga vazhdimi i zbatimit tė legjislacionit otoman, parimet dhe praktikat e tė cilit ishin nė kundėrshtim me parimet e Rilindjes Kombėtare dhe me vendimet e mara nė Kongresin Kombėtar tė Lushnjes.

    Qysh nė fillimin e fushatės sė zgjedhjeve tė para parlamentare pluraliste nė Shqipėri nė janar tė vitit 1921, Koēo Kota konstatoi dhe kundėrshtoi parregullsitė nė hartimin e listave tė kandidatėve pėr deputet nė dėm tė pėrfaqėsuesve tė popullsisė ortodokse. Pėr ti bėrė presion qeverisė, qė tė merrte masa pėr mėnjanimin e parregullsive, i inkurajuar edhe nga mbėshtetėsit e tij, u tėrhoq nga kandidimi. Gjatė fushatės elektorale pėr zgjedhjet parlamentare, Koēo Kota me njė grup intelektualėsh korēarė, mė 13 shkurt 1921 i paraqitėn qeverisė Vrioni njė “Memorandum”, ku kėrkonin qė nė Shqipėrinė Juglindore tė ngrihej njė “Administratė Autonome” me parlament dhe legjislacion tė vetin, me qendėr nė Korēė por e varur plotėsisht nga pushteti qendror i shtetit Shqiptar. Nė Memorandumin drejtuar Qeverisė Shqiptare, K.Kota e personalitetet qė e mbėshtetėn, i paraqitėn edhe argumentet qė spjegonin dhe justifikonin parashtresėn e tyre. Ata analizonin shkaqet dhe arsyet politike, sociale, fetare, kulturore, legjislative (juridike) specifike dhe tė veēanta tė krahinave tė Juglindjes sė shtetit Shqiptar, shkaqe tė cilėt diktonin, sipas hartuesve tė memorandumit, nevojėn dhe domosdoshmėrinė e krijimit tė saj si njėsi e posaēme teritoriale-administrative autonome, por tė varur plotėsisht nga pushteti dhe administrata qendrore e Shtetit Shqiptar. Madje nė Memorandum i sillnin nė vėshtrim Qeverisė Shqiptare edhe organizime tė tilla shtetėrore tė suksesshme nė shtete tė ndryshme tė Europės.

    Kur qarqet drejtuese shtetėrore Greke u pėrpoqėn ta shfrytėzonin kėtė ēėshtje nė favor tė tyre Koēo Kota e tėrhoqi Memorandumin dhe me njė telegram dėrguar Lidhjes sė Kombeve, deklaroi: “Tė huajt nuk kanė tė drejtė tė flasin pėr ēėshtje krejt tė brėndshme tė shtetit Shqiptar”.

    Nė korrik tė vitit 1921, qeveria e Iliaz Vrionit e caktoi dr.K.Kota-n Prefekt tė Beratit, detyrė tė cilėn e kreu deri nė fund tė vitit 1923. Nė ushtrim tė detyrės sė prefektit, u njoh me situatat social ekonomike tė popullsisė krahinore dhe ju pėrvesh punės pėr ēeljen e fondeve dhe fillimin e punimeve botore. Gjatė viteve 1921-1923, periudhė gjatė tė cilės K.Kota ishte Prefekt i Beratit u hapėn 19 shkolla tė reja; nė Sinjė, Sadovicė, Pobrat, Drobonik, Tomorr dhe Kapinovė, duke e ēuar numėrin e tyre nė 61 shkolla fillore

    Mė 14 tetor 1921,ai u pėrfshi nė hartimin e njė plani konkret veprimi lidhur me shkėputjen e familjeve ortodokse tė Toskėrisė nga Patriarkana dhe lidhjen e tyre me Kishėn Katolike.

    Nga 10-19 shtator 1922, me pėrkrahjen e K.Kota-s qė ishte Prefekt i Beratit dhe mbėshtetjen e kryeministrit Xh. Ypi, ministrit tė P.Brendshme A.Zogu, nė Berat (nė sallėn e Shkollės sė Mangalemit) u mbajt Kongresi Themeltar i Kishės Ortodokse Autoqefale Shqiptare (KOASH)..

    Mė 27 dhjetorit 1923, dr.K.Kota u zgjodh deputet i Korēės pėr Asamblenė Kushtetuese e cila u mblodh nė janar 1924. Mė 30 mars 1924 K.Kota u emėrua minister i Punėve .Botore dhe i Bujqėsisė, nė qeverinė Vėrlaci.Mė 27 maj tė vitit 1924, nė qeverinė Vrioni mbajti tė njėjtin portofol.

    Mė 16 qershor 1924, Noli u zgjodh kryeministėr i Shtetit Shqiptar, por mė 24 dhjetor 1924, Zogu i mbėshtetur nga forcat mercenare jugosllave erdhi nė Tiranė. Qeveria demokratike e Fan Nolit u rrėzua. Mė 6 janar 1925, Ahmet Zogu zgjidhet President i Shqipėrisė, njėkohėsisht Kryeministėr dhe Ministėr i Punėve tė Brėndshme.

    Mė 6 janar 1925, Kostaq Kotta nė qeverinė e Ahmet Zogut, caktohet me dy detyra tepėr tė rėndėsishme: Ministėr i P. Botore dhe zv.Ministėr i P.Brėndėshme.

    Mė 21 janar 1925, Shqipėria shpallet Republikė. President u rizgjodh Ahmet Zogu. Mė 2 mars 1925 u miratua kushtetuta e parė e shtetit shqiptar.

    Mė 17 maj 1925, Dr.Koēo Kota u zgjodh deputet i popullit tė Korēės, nė zgjedhjet parlamentare tė organizuara nga Presidenti Ahmet Zogu.

    Mė 18 korrik 1925, Asambleja Legjislative e Republikės sė Shqipėrisė e pėrbėrė nga Senati dhe Dhoma e Deputetėve, vendosi pėr ndėrimin e kufive tė vijės Vermosh e Shėn Naum nė favor tė Jugosllavisė.

    Mė 23 shtator 1925 dr.Koēo Kota u caktua me detyrėn e Ministrit tė Bujqėsisė dhe mė 28 shtator 1925 u zgjodh Kryetar i Dhomės sė Deputetėve

    Mė 11 maj 1928 kryeministri Ahmet Zogu e emėroi K.Kota-n Ministėr tė P. tė Brėndėshme.

    Mė 17 gusht 1928, Ahmet Zogu nė cilėsinė e Presidentit tė Republikės, shpėrndau Asamblenė dhe shpalli zgjedhjet e reja.

    Mė 1 shtator 1928 u mblodh Asambleja Kushtetuese, e cila nė mbledhjen historike tė saj procedoi me njė zė:“Shqipėria ėshtė Mbretėri Demokratike Parlamentare Trashėguarė” dhe e shpalli Ahmet Zogun, Mbret tė Shqiptarėve.

    Mė 5 shtator 1928, dr.Koēo Kotta u zgjodh Kryeministėr dhe Ministėr i P.Brėndshme. Ahmet Zogu i kurorėzuar Mbret, nxiti reformat legjislative nė marėdhėniet civile, tregėtare dhe agrare. Kryeministri u angazhua tėrėsisht, pėr ndarjen e fesė nga shteti, pėr reformėn arsimore, pėr krijimin e shkollės kombėtare e laike dhe pėr herė tė parė u projektuar njė program pesėvjeēar zhvillimi. Gjatė mandatit tė tij, u ndėrtuan ministritė, bulevardi i madh, disa spitale, burgu i Burrelit dhe disa burgje tė tjera. Mė 4 mars 1930, Kryeministri Kota, duke mos dashur tė bėjė hapa prapa, dha dorėheqjen. Nė letrėn drejtuar Mbretit Zog, kryeministri Kota theksonte, se shkak i dorėheqjes sė tij “ishte mungesa e harmonisė midis qeverisė dhe Parlamentit, gjė qė pengonte zhvillimet e veprave tė rėndėsishme”.

    Nė vitin 1930, K.Kota u zgjodh deputet i Korēės nė parlamentin shqiptar, i cili nė mbledhjen e pare tė tij zgjodhi dr.Koēo Kota-n Kryetar Parlamenti.

    Gjatė ushtrimit tė mandatit, shqyrtoi nė seancė parlamentare dy ligje: mė 13 prill 1930, Ligjin “Mbi Reformėn Agrare”, i cili u miratua po atė ditė dhe ligjin pėr Reformėn Legjislative dhe Kodin Civil.

    Nė vitin 1932 dr.Koēo Kota, mandatohet pėrsėri deputet i Korēės nė parlamentin shqiptar, ku zgjidhet pėrsėri Kryetar Parlamenti. Diskutimet e deputetėve nė legjislaturat parlamentare, pėrqėndroheshin mbi problemet e arėsimit e luftės kundėr dukurive dhe shfaqjeve qė nuk i pėrkisnin kulturės dhe tradidave tė popullit shqiptar. U dekretuan tre ligje: modifikimin e ligjeve 197,206,207, pėr shtetėzimin e shkollave, “Mbi ndalimin e Mbulesės sė Fytyrės dhe Mbulesėn e Kresė tė grave; Mbi ndalimin e martesės sė nėpunėsave me gra tė huaja.

    Mbreti Zog mė 9 nėndor 1936, dekretoi dr.Koēo Kota-n Kryeministėr dhe Ministėr i Punėve Botore dhe i Ekonomisė Kombėtare(Bujqėsisė), pėr ta pasur nė kontroll dhe pėr tė ndjekur nga afėr investimet nė sektorėt e industrisė e bujqėsisė.

    Mė 31 janar 1937, parlamenti i dha votbesimin qeverisė sė Koēo Kotės. Nė detyrėn e Kryeministrit, Koēo Kota u kujdes pėr organizimin e xhandarmėrisė, duke marė masa drastike pėr tė vendosur rendin nė Shqipėri dhe pėr tė goditur ēdo ideologji e qėndrim kundėr monarkisė. Edhe administrimi i bashkėsive fetare, bėhej sipas ligjit tė hartuar nga Koēo Kota dhe dekretuar nga mbreti Zog-I, mė 16 korrik 1929. Sipas kėtij ligji, klerikėt nuk kishin tė drejtė votimi e nuk mund tė kishin asnjė detyrė publike. Bashkėsitė nuk duhej tė mernin asnjė ndihmė e subvencion nga jashtė. Ata kishin pėr detyrė tė mbanin qėndrim patriotik. Beteja pėr kishėn shqiptare, e nisur nga patrioti dhe rilindasi i madh Fan S.Noli, qysh nė vitin 1909, i cili themeloi kishėn autoqefale shqiptare nė Amerikė, u pėrfundua nė prill tė vitit 1937 nga Ahmet Zogu dhe Koēo Kota.

    Mė 23 prill 1937, qeveria shpalli njė dekretligj pėr fajet kundėr rendit shoqėror dhe ekonomik, sipas tė cilit ndalohej formimi i shoqatave qė kishin pėr qėllim “vendosjen e diktaturės sė njė klase mbi njė tjetėr”, pėrmbysjen me forcė tė rendit shoqėror-ekonomik nė fuqi dhe pėrhapjen e ideve komuniste.

    Nė 15 maj 1937, shpėrtheu nė Delvinė njė lėvizje antiqeveritare e organizuar nga Ethem Toto, ish ministėr i P.Brendėshme nė qeverinė e kryesuar nga Mehdi Frashėri, e cila u shtyp me lehtėsi. Pėr uljen e tensioneve politike me emigracionin, Ahmet Zogu dėrgoi Koēo Kotėn nė Paris, pėr tė biseduar me ta, tė arinte kompromise dhe tu mbushte mėndjen qė tė ktheheshin nė Shqipėri, por misioni dėshtoi. Pasi qeveria jugosllave i ndėrpreu ndihmat financiare, emigrantėt antizogist, pas shumė dilemave vendosėn kthimin nė Shqipėri.

    Nė gusht tė vitit 1938, Koēo Kota vajti pėr njė kurim nė Paris. Pėr tė realizuar qėllimin e tyre, anėtarėt e komitetit drejtues, shfrytėzuan ardhjen e Kryeministrit, u takuan me tė e i paraqitėn kėrkesėn e kthimit nė Shqipėri. Mbreti e dėgjoi me vėmėndje kryeministrin e i tha: -Tashmė ėshtė tepėr vonė pėr kundėrshtarėt e mi.

    Mė 1 shtator 1938, u festua me pompozitet tė madh dhjetė vjetori i Monarkisė Shqiptare. Nė shtator 1938, Koēo Kota, nė kontakt tė vazhdueshėm me Mustafa Krujėn, u informua pėr njė “Lėvizje italiane” nė ndihmė tė patriotizmės shqiptare, pėr largimin e Zogut, me kushtin qė nė vendin e tij “shqiptarėt tė pranojnė njė princ Italian”.

    Nė shtator 1938,Koēo Kota,Mustafa Kruja, Qazim Koculi, Angjelin Suma, Kol Tromara, Rrexhep Mitrovica e Sejfi Vllamasi, firmosėn njė Marėveshje lidhur me aprovimin e “lėvizjes italiane” me kushtin e mospranimit tė njė princi italian pėr Shqipėrinė. “Marėveshja e Parisit” quhej e shfuqizuar, nė rastin e njė pushtimi italian tė Shqipėrisė dhe vėnien e sajė nėn kurorėn perandorake tė Savojės.

    Mė 11 janar 1939, Konsullata italiane nė Tiranė, e njofton Legatėn italiane, pėr pregatitjen e njė “Lėvizje pėr largimin e Koēo Kotės nga Qeveria”.

    Mė 7 prill 1939, nisi agresioni ushtarak fashist italian nė brigjet shqiptare.Mbreti sapo kapėrceu Kapshticėn e shpėrndau qeverinė dhe kaloi nė mėrgim si Sovran i arratisur. Shqipėria mbeti pa njė qeveri antifashiste nė mėrgim.

    Mė 7 prill 1939, Koēo Kota i zhveshur nga funksioni i kryeministrit, u shkėput nga oborri mbretėror dhe u sistemua nė Selanik.

    Nė periudhėn pas 7 prillit 1939 deri nė dhjetor 1944, ish kryeministri Koēo Kota, i palėkundur nė qėndrimin e tij atdhetar nuk u pėrfshi nė asnjė Qeveri Kuislinge tė formuar gjatė pushtimit Italian tė Shqipėrisė dhe nė asnjė nga Qeveritė Rregjencė tė ngritura nga Ushtria Gjermane.

    Nė pranver tė vitit 1944, pėr tė ndalur marshimin sllavo-komunist nė Ballkan, Mithat Frashėri ideoi njė dokument lidhur me njė aleancė tė forcave tė djathta shqiptare dhe greke, si dhe krijimin e njė shteti dualist greko-shqiptar federatė apo konfederatė. Sipas Mithat Frashėrit, delegacioni i tė djathtės shqiptare do tė pėrbėhej nga Dhimitėr Fallo –pėrfaqėsues i Ballit Kombėtar dhe Koēo Kota –pėrfaqėsues i Legalitetit. Projekti shqiptar pranonte si kufij jugorė tė Shqipėrisė ato tė vitit 1939, ndėrsa kėrkonte mbėshtetjen greke pėr pėrfshirjen e Kosovės e tokave shqiptare nė zonėn e Dibrės nė shtetin shqiptar tė pasluftės. Kushti i palės greke, qė pala shqiptare tė pranonte dorėzimin e Vorio Epirit, ishte toleruar nga Balli, por u quajt i papranushėm nga Legaliteti. Dr.Koēo Kota i kėrkoi z.Dhimitėr Fallo, njė shtesė nė materialin e ideuar nga z.Frashėri, si mė poshtė: “Pėrfaqėsia shqiptare kishte kujtuar gjithashtu se tė dyja shtetet janė nėn tė njėjtin pushtim dhe qė tė ketė sukses bashkimi duhet tė ndėrmarin aksione tė pėrbashkėta kundėr gjermanėve”. Projekt-idea e fundit,e paraqitur nga Fallo-Kota, pra njė front greko-shqiptaro-turk kundėr nazistėve dhe rrezikut sllavo-komunist, ishte krejtėsisht e papranushme nga qeveritė kuislinge shqiptare dhe greke. Operacioni diplomatik e njėkohėsisht politik i Mithat Frashėrit, falimentoi nė muajt prill-maj 1944.


    Pas vendosjes sė rregjimit komunist nė Shqipėri

    Njė rruge nė Kryeqytetin e Shqipėrisė nė Tiranė tė cilės nė vitet 30-tė i qe vėnė emri Rruga “Koēo Kota”, pas pushtimit fashiste italianėt asaj rruge ia hoqėn emrin K.Kota dhe i vunė emrin Rruga “Galeaco Ēiano”, pas vendosjes sė rregjimit komunist po asaj rruge iu hoq emri Galeaco Ciano dhe iu vu emri Rruga “Qemal Stafa”.

    Mė 1945, Koēo Kota u rrėmbye nė Selanik nga njė oficer i zbulimit sovjetik sė bashku me oficerin shqiptar Andon Ēeti, tė ndihmuar nga EAM-i grek dhe u soll nė Shqipėri. Nė gjyqin special, Koxi Xoxe e akuzoi Koēo Kota-n ndėr tė tjera, edhe pėr dy ēėshtje.

    Lidhur me mosorganizimin e rezistencės, kundėr pushtimit fashist tė 7 prillit 1939. Koēo Kota ka thėnė: Mė 7 prill 1939, qeveria jonė jo vetėm nuk u frikėsua, por organizoi edhe rezistencė tė armatosur, ….Unė i kam sugjeruar Mbretit Zog pėr kėtė rezistencė….Unė pjesėn time si qeveri e bėra. Nė rast se ka patur ndonjė neglizhencė, kjo u takon Forcave tė Armatosura.

    Lidhur me marrėveshjen greko-shqiptare, pėr krijimin e njė shteti dualist greko-shqiptar

    Koēo Kota deklaroi: Nuk kam qenė kryetar i delegacionit shqiptar, nuk kam pėrfaqėsuar Partinė e Legalitetit, por kam qenė pjesėmarės nė bisedime si person privat.

    Pavarėsisht nga mospėrfshirja e tij nė organizimet e kundėrshtarėve tė rregjimit hoxhist, dr.Koēo Kota u gjykua nga gjyqi farsė i drejtuar prej shėrbėtorit tė serbėve Koxi Xoxe.

    Ish Kryeministri u dėnua me burgim nga gjyqi special komunist shqiptar dhe vdiq nė vitin 1949, nė burgun e Burrelit. Me vdekjen e Koēo Kotės, segmentet sllavo-komuniste, realizuan eleminimin fizik dhe moral tė njėrit prej kundėrshtarėve tė tyre mė tė vendosur, atdhetarit tė paepur e tė pakopromentuar, i cili jetėn e tij ja kushtoi vetėm atdheut dhe kombit shqiptar.



    Pas vendosjes sė sistemit demokratik pluralist,

    Mė 24 Nėndor 2014, Dr Koēo Kota u dekorua nga Presidenti i Republikės sė Shqipėrisė z. Bujar Nishani, me medaljen “Nderi Kombit” pas vdekjes, me motivacionin: “Pėr veprimtarinė e ēmuar atdhetare dhe pėrkushtimin e paepur nė shėrbim dhe mbėshtetje tė ēėshtjes kombėtare, shumica e tė cilėve u martirizua nga diktatura ēnjerėzore komuniste”.

    Historia e jetės dhe e veprimtarisė politike kombėtare e patriotit Koēo Kota, dhe kontributet e tij plot devocion nė interes tė Atdheut e tė Kombit, nuk i harroj populli shqiptar, por i rregjistroi nė analet dhe nė kujtesėn historike kombėtare, si pjesė e ndėrgjegjes kombėtare, duke e vendosur figurėn e tij nė panteonin e patriotizmit shqiptar . Populli nuk i harron bijtė dhe bijat e tij, qė i kanė shėrbyer me ideal kombėtar, me shqiptarizėm dhe me pėrkushtim kanė bėrė e dhėnė gjithēka qė kanė mundur pėr interesat e popullit, tė Atdheut e tė Kombit, siē veproi edhe Dr.Koēo Kota.


    Autori: Harallamb Kota d.v
    Studiues i Historisė
    Tiranė mė 31 dhjetor 2015
    "Babai i shtetit ėshtė Ismail "Qemali", e zbuloi Edvin shkencėtari!"

  5. #5
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17

    Pėr: Kryeministri Koēo Kota

    Koēo Kotta, ish-Kryeministri qė s’ka ende varr

    Nga Klodi Stralla

    Emri:  Kostaq-Kotta.jpg

Shikime: 73

Madhėsia:  59.8 KB

    Mes 10 kryeministrave shqiptarė, tė vrarė apo tė vdekur nė rrethana tė dyshimta, 6 prej tė cilėve nuk kanė ende varr ėshtė edhe Kostaq (Koēo) Kotta. Ai, mbase, ėshtė korēari qė ka patur mė shumė se kushdo tjetėr detyra e ofiqe qeveritare nė periudhėn 1912-1939: Kryetar Parlamenti, dy herė kryeministėr, disa herė ministėr, deputet, prefekt, inspektor arsimi, mėsues. Njė figurė qė, historiografia komuniste dhe periudha pas saj, e ka lėnė qėllimisht nė hije. Kohėt e fundit njė monografi e njė tė afėrmi tė tij, Harallamb Kotta, “Koēo Kotta - pėr njė Shqipėri oksidentale” ėshtė njė kontribut me vlerė dhe me interes historik.

    U lind nė Korēė nė 1889, nė njė familje me tradita atdhedashėse. Shkollėn fillore dhe gjimnazin grek i kreu nė qytetin e lindjes. Familja e dėrgon nė Athinė pėr tė ndjekur studimet nė mjekėsi, tė cilat nuk i pėrfundon dhe pėr disa vite emigron nė SHBA, ku e gjejmė aktiv tek Federata Panshqiptare “Vatra”. Nė fund tė 1912-ės kthehet nė atdhe dhe me krijimin e shtetit shqiptar, mė 1913, ėmėrohet Sekretar i Pėrgjithshėm nė Ministrinė e Arsimit, nėn drejtimin e Luigj Gurakuqit. Nė kohėn e Princ Wied-it (1914) ėshtė pėrsėri funksionar nė administratėn e tij, si inspektor i shkollave pėr Beratin.

    Mė 1920 merr pjesė aktive nė Kongresin e Lushnjės, duke qenė ndėr themeluesit e Partisė sė Popullit, parti pro-zogiste. Nė vitet 1921-1923 ėshtė prefekt i Beratit dhe qė nga viti 1923 e nė vijim vazhdimisht deputet i Korēės dhe anėtar i Asamblesė Kushtetuese.

    Gjatė rebelimit tė qershorit 1924 arratiset nė Greqi dhe organizon trupat nė Follorinė e Janinė pėr tė hyrė pėrsėri nė Shqipėri nė dhjetor tė vitit 1924. Nė 1925-1939, Ministri i Punėve Botore, Ministėr i Punėve tė Brendshme, dy here Kryeministėr gjatė periudhės 1928-1930 dhe mė 1936-1939.

    Pushtimi Italian e gjen nė detyrėn e kryeministrit qė e kundėrshtoi pushtimin dhe urdhėroi tė bėhej ajo rezistencė modeste qė u bė gjatė zbarkimit nė portet tona. Emigron nė Greqi dhe kėrkon aty azil politik. Me pushtimin gjerman kthehet pėrsėri nė Shqipėri dhe ėshtė anėtar aktiv i Legalitetit.

    Mbarimi i Luftės sė Dytė Botėrore e gjen pėrsėri nė Greqi. Aty rrėmbehet nga forcat komuniste dhe sillet pėrsėri nė atdhe. Mė 1 mars 1945 nė Tiranė hapet Gjyqi special kundėr 60 personave tė cilėsuar si “kriminelė lufte”, me akuzėn se kanė pėrgatitur pushtimin fashist dhe kanė bashkėpunuar me pushtuesit pėr shtypjen e Lėvizjes Nacional Ēlirimtare ku njeri prej tyre ishte edhe Koēo Kotta.

    Gjykata Speciale e Tiranės, me kryetar Koēi Xoxe, e dėnon me burgim tė pėrjetshėm. Vdes nė burgun e Burelit nė rrethana tė dyshimta nė vitin 1949.

    Ndonėse kanė kaluar 29 vjet nga rėnia e komunizmit, askush nuk di se ku janė eshtrat e tij. Njė rast tjetėr ky i njė personaliteti tė lartė shqiptar qė nuk i dihet ende varri.

    Burimi: Flasshqip.ca

  6. #6
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17

    Pėr: Kryeministri Kostaq (Koēo) Kotta [1889 - 1949]

    “Si e rrėmbeu nė Selanik Sigurimi dhe KGB, kryeministrin shqiptar Koēo Kotta”

    Mes 10 kryeministrave tė vrarė tė shtetit shqiptar dhe 6 prej tyre qė nuk kanė varr ėshtė edhe Kostaq Kotta.

    Emri:  173.jpg

Shikime: 70

Madhėsia:  31.4 KB

    Dy herė kryeministėr, kryetar i parlamentit, kryetar i Dhomės sė Deputetėve, ministėr i Brendshėm, kryetar i kryesisė sė Kongresit tė Lushnjes dhe pjesėmarrės nė shpalljen e Pavarėsisė, Kostaq Kotta mbahet mend se ishte kryeministėr mė 7 prill 1939 ditėn qė Shqipėria u pushtua nga Italia dhe qė nė 1945 u rrėmbye nė Athinė duke i vėnė pistoletėn nė kokė nga njė agjent I Sigurimit tė Shtetit, njė agjent i KGB-sė ruse dhe njė agjent i shėrbimit sekret grek pėr tu sjellė nė Shqipėri. Ironia vazhdon se ai vdiq nė Burgun e Burrelit nga torturat ēnjerėzore, nė burgun qė hodhi firmėn pėr ta ndėrtuar. Tė gjitha kėtė histori tė trishtė, e solli dje nė emisionin Debati nė Channel One tė gazetarit Roland Qafoku, Harallamb Kotta, njė nga pasardhėsit e kryeministrit tė 15-tė tė shtetit shqiptar.

    Mė poshtė ėshtė njė pjesė e intervistės

    Zoti Kota, sipas tė dhėnave qė ju keni, nga ato qė keni lexuar, por edhe nga tė dhėnat familjare, si u rrėmbye kryeministri Koēo Kotta?

    Sapo kishte mbaruar lufta dhe kryeministri Koēo Kotta jetonte nė Selanik nė shtėpinė e vjehrrit. Ai kishte kohė qė bėnte jetėn e ilegalit sepse tashmė ishte armik me komunistėt shqiptarė, me komunistėt grekė dhe natyrisht armik kryesor nga sllavokomunistėt jugosllavė. Ai nuk e ndoqi mbretin Zog nė mėrgim por qėndroi nė Greqi duke treguar se nuk ka qenė dakord me tė. Ka qenė viti 1945 kur tre persona u paraqitėn befas nė derėn e shtėpisė ku ai jetonte nė Selanik. Njė prej tyre ishte shqiptar dhe ishte agjent i Sigurimit tė Shtetit Shqiptar me emrin Anton Ēeti, i dyti ishte njė rus, agjent i KGB-sė dhe I treti njė grek agjent I shėrbimit sekret grek. Ēudia ishte se tė tre flisnin shqip. Nė fillim ata u paraqitėn me mirėsjellje duke i kėrkuar Koēos tė vinin me ta nė Shqipėri. Sipas tyre kishin porosi direkt nga Enver Hoxha qė Koēoja tė kthehej nė Tiranė pėr tė marrė njė post shtetėror. Madje ata zunė nė gojė qė ai tė rimerrte sėrish detyrėn e kryeministrit qė kishte lėnė mė 7 prill 1939. Koēoja e kuptoi qė kjo ishte njė grackė qė ata ta likuidonin dhe nuk pranoi. Por menjėherė pas kėtij refuzimi tė tre agjentėt sekretė nxorėn pistoletat dhe ia vunė nė kokė. Nė shtėpi u krijua njė gjendje ankthi, frike e terrori sepse gjithēka u krye nė sy tė gruas sė tij dhe prindėrve tė gruas. Edhe ata e kundėrshtuan marrjen e Koēos por pėrpjekja e tyre ishte e kotė. Menjėherė pranė shtėpisė mbėrriti njė furgon dhe pas e tėrhoqėn zvarrė Koēon e futėn nė tė. Prej Selanikut e sollėn nė Tiranė dhe nga Tirana nė Burgun e Burrelit. I gjithė operacioni ishte i drejtuar dhe komanduar nga ministri I Brendshėm Koēi Xoxe. Ai ishte armiku numėr 1 i Koēo Kottės. Xoxi ishte njė antishqiptar dhe njė armik i betuar i tė gjithė atyre qė ishin shprehur kundėr komunistėve dhe sidomos kundėr bashkėpunimit me sllavo komunistėt.

    Emri:  one.jpg

Shikime: 71

Madhėsia:  62.6 KB

    Ē’ndodhi mė pas me kryeministrin Kotta?

    Ndodhi ajo qė tashmė dihet. Gjyqi special I drejtuar nga Koēi Xoxe kishte vėnė nė bankėn e tė akuzuarve personalitetet mė tė rėndėsishme tė Shqipėrisė. Mes tyre edhe Koēo Kottėn. Por kėtu pati njė problem. Prokuroria kėrkoi dėnim me vdekje por gjykata speciale e dėnoi me 30 vjet.

    Pėrse nuk pranoi gjykata kėrkesėn e prokurorisė?

    Sepse jo pėr 30 vjet por pėr asnjė ditė nuk kishte prova, Koēo ka thėnė nė sallėn e gjyqit pak a shumė kėtu: “Mė 7 prill tė vitit 1939, qeveria jonė jo vetėm qė nuk u frikėsua, por organizoi edhe rezistencė tė armatosur, duke bėrė atė qė nuk e bėri dot as qeveria ēekosllovake, e cila ishte shumė herė mė e armatosur se qeveria e jonė. Pikėrisht, atė qė s’e bėri qeveria ēekosllovake e bėri qeveria e vogėl e popullit shqiptar”.

    Pas dėnimit me 30 vjet ēfarė ndodhi?

    Ndodhi ajo qė Koēon e dėrguan nė burgun e Burrelit, njė burg qė ai e firmosi pėr ta ndėrtuar vetė kur ishte kryeministėr. Po a e dini ju qė kryeministri Kotta ka ndėrtuar bulevardin e madh tė Tiranės, ndėrtesat e ministrive dhe shumė e shumė vepra tė tjera, rrugė, shkolla e ura. Dhe natyrisht do ndėrtonte edhe burg. Por pikėrisht aty gjeti vdekjen.

    Si ndodhi vdekja e tij?

    Nga tė gjitha dėshmitė e bashkėvuajtėsve, nga dokumente arkivore dhe nga rrėfimet e tė afėrmve ishte e parapėrgatitur qė Koēoja duhet tė vdiste. Torturat ishin ēnjerėzore. Nė fillim ai u fut nė qelinė numėr 7 tė burgut. Tė burgosurit bėnin humor me Koēon. Njė prej tyre ka treguar se I ka thėnė:

    “Koēo, mirė ta bėnė qė tė futėn kėtu, sepse nuk e ke bėrė tė mirė kėtė burg”.

    Mė pas u fut nė qelinė pa numėr. Aty gjithēka ishte nė kufijtė e tė paimagjinueshmes. E lanė pa bukė e ujė, i jepnin kripė, e godisnin me ē’tė mundnin deri me bajonetė dhe thirrjet e tij ishin dėshpėruese. Tė burgosurit kanė treguar se dėgjonin pėr orė tė tėrė fjalėn bukė, bukė bukė, deri sa kjo erdhi duke u zbehur dhe mė pas nuk dėgjohej asnjė zė. Mishi nė trup nisi tė plasaritej nga kjo situatė dhe mė pas zėri I tij nuk po dėgjohej fare. Gardianėt e pamėshirshėm nė vend ta ndihmonin dhe mjekonin e ēanin me bajonetė nė mish nė ato vende ku ishte plasaritur. Deri sa erdhi edhe vdekja e tij pėrfundimtare. U varros nė oborrin e burgut nė atė qė quhet e famshmja qershi.

    Ka disa variante sikur e kanė hedhur nga njė lartėsi e madhe dhe e kanė shėnuar nė procesverbal aksident.

    Jo. Thjesht fare. Kryeminstri Koēo Kotta u torturua deri nė vdekje,. U varros dhe mė pas ia zhdukėn edhe eshtrat. Sot ai ėshtė njė nga kryeministrat e vrarė tė shtetit shqiptar, pro edhe njė nga kryeministrat qė nuk ka varr. Ai u eliminua sepse ishte kundėrshtar I nacionalistėve fqinj antishqiptarė qė synonin marrjen e trojeve dhe viseve shqiptare.

    A keni bėrė pėrpjekje si familjarė pėr t’ia gjetur eshtrat?

    Koēoja la dy fėmijė, Nuēin dhe Teftėn. Tė dy ikėn nė SHBA. Nuēi ka vdekur, ndėrsa Tefta jeton ende. Ata kanė fėmijė dhe ata jetojnė nė SHBA. Por imagjinoni se ēfarė terrori ka ndodhur me pasardhėsit e Koēos. Ata dhe tė tjerė nė Shqipėri ende rrojnė me njė frikė nė natyrshme me atė qė ka ndodhur. Njė pjesė janė dėnuar dhe internuar. Njė pjesė ndėrruan deri mbiemrin pėr tė mos pasur asnjė lidhje. Kjo ka sjellė qė jo vetėm eshtrat tė mos ia kėrkojnė por tė mos kenė asnjė interes pėr tu marrė me historinė e Koēo Kotės edhe tani qė ka 26 vjet qė komunizmi ka rėnė. Ju nuk e imagjinoni dot kėtė dhe mund tė bėni shumė pyetje. Por unė qė jam pasardhėsi I Koēo Kotės e kuptoj shumė mirė. A e mendoni se ēfarė krimi kanė bėrė. Kanė masakruar njė personalitet qė tėrė jetėn e shkriu pėr kėtė shtet: Ishte pjesėmarrės nė shpalljen e Pavarėsisė, ishte dy herė kryeministėr, kryetar I parlamentit, ministėr I Brendshėm deputet, sekretar i Kongresit tė Lushnjes. Ēdokush do mburrej pėr breza tė tėrė shqiptarėsh ai qė do ishte pasardhės i njė njeriu tė tillė. Por kur ky njeri u masakrua nga ky shtet pėr tė cilin ai punoi, ē’duhet tė bėjnė dhe mendojnė pasardhėsit? Ėshtė njė krim qė do lėrė gjurmė terrori edhe nė tė ardhmen.

    Ka njė ide pėr nderimin e kryeministrave qė nuk jetojnė. Madje pėr tė ngritur njė memorial edhe atyre qė nuk kanė varr. Kjo ėshtė mbėshtetur edhe nga ish-kryetarja e kuvendit Jozefina Topalli por edhe nga ish-kryeministrat Ylli Bufi, Vilson Ahmeti e Aleksandėr Meksi. Por a do tė donit ju qė tė ishin bashkė nė njė memorial edhe Enver Hoxha dhe Koēo Kotta?

    Kurrėn e kurrės. Si mendoni ju, a do ishte normale qė memoriali I tij tė ishte bashkė me Enver Hoxhėn njeriun qė e masakroi atė. Jo. Duhet tė kalojnė breza e brez qė tė shkėputemi nga njė ndjenjė e drejtė qė pėr atė qė kemi kaluar duhet ta harrojmė.

    Panorama

  7. #7
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17

    Pėr: Kryeministri Kostaq (Koēo) Kotta [1889-1949]

    Kostaq (Koēo) Kota, organizator i Mbrojtjes Kombėtare gjatė Luftės I Botėrore

    Nga Harallamb Kota

    Dokumente pėr herė tė parė

    Tė shtunėn nė Muzeun Kombėtar, ora 11:00 promovohet libri “Koēo Kota- Pėr njė Shqipėri Oksidentale”

    - Largimi i Ismail Qemalit, Vidit dhe Atė Nolit
    - Princ Vidi dhe Fuqitė e Mėdha

    Diplomacia evropiane luante me kartėn shqiptare, pėr tė realizuar marrėveshje tė fshehta nė kurriz tė popullit shqiptar. Duke qenė se kapedanėt shqiptarė, Ēerēiz Topulli, Isa Boletini, Ded Gjo Luli, Ahmet Zogu, Sali Butka, Namik Delvina, Themistokli Gėrmenji e tė tjerė, ishin lidhur me. Austro-Hungarinė, kundėrshtarėt e saj, Franca dhe Italia, vendosėn tė riaktivizojnė, Esat Pashė Toptanin. Nė datėn 20 gusht 1914 filloi zyrtarisht Lufta I Botėrore, qė do ta kthente sėrish truallin shqiptar nė njė shesh beteje, midis fuqive ndėrluftuese qė pėrfaqėsonin Antantėn dhe Bllokun Qendror. Nė fund tė gushtit, bandat greke, me rreth 300 vetė, hynė nė Berat. Ndėrkohė, forcat rebele shqiptaro-proturke, e kishin shtrirė zotėrimin e tyre midis lumenjve. Mat e Vjosė. Nė kushtet e lindura pas shpėrthimit tė Luftės sė Parė Botėrore, rebelėt hynė nė bisedime me disa krerė shqiptarė, qė kishin qenė nė krah tė Viedit. Me ta u bashkuan edhe Mehmet pashė Dėrralla dhe Ibrahim Temo etj. Ndėrsa Hasan Prishtina, Bajram Curri dhe Isa Boletini nuk pranuan dhe i qėndruan besnikė mbretit. Princi bėri pėrpjekje pėr tė hyrė nė bisedime me rebelėt, por nuk arriti nė asnjė marrėveshje me krerėt e tyre. Pėr tė gjetur rrugėdalje, Mbreti ngarkoi Kryeministrin qė tė vizitonte kryeqytetet evropiane dhe tė siguronte prej tyre ndihmė ushtarake. Turhan Pasha u kthye pa marrė asnjė premtim. Ditėn qė rebelėt iu drejtuan Vlorės, pashai Toptanas niset nga Napoli dhe shkon nė Paris, ku merret vesh me qeverinė franceze pėr tė hyrė nė luftė kundėr aleancės sė shteteve tė “Boshtit”. Pėr realizimin e misionit tė ngarkuar, Esati nga Parisi shkon nė Athinė ku merret vesh edhe me qeverinė greke. Mė pas kalon nė Serbi, ku takohet me Pashiēin. Gjatė qėndrimit nė Serbi Esat Toptani lidhi marrėveshje me Pashiēin dhe me armiqtė e Shqipėrisė, duke mbyllur ciklin e pazareve tė fshehta nė dėm tė Shqipėrisė, nė bazė tė tė cilave kishte siguruar ndihmėn e qeverive nė fjalė pėr tė ardhur nė pushtet. Pėr tė vėnė nė jetė planet e tij, Esat pasha largohet nga Serbia dhe shkon nė Selanik, nė pritje tė urdhrave pėr tė hyrė nė Shqipėri nėpėrmjet Kapshticės. Nė fund tė gushtit, rebelėt u pėrgatitėn tė sulmonin Vlorėn, por banorėt e saj kėrkuan tė shmangnin luftėn. Pėr kėtė qėllim dėrguan njė delegacion, i cili u takua mė 31 gusht me krerėt e tyre nė Cakran. Pas dėshtimit tė bisedimeve midis palėve, mė 30 gusht trupat kryengritėse, tė udhėhequra nga Mustafa Ndroqi, Osman Bali dhe Dervish Biēakēiu, duke kaluar nėpėr Myzeqe hynė nė Vlorė mė 1 shtator 1914. Mustafa Ndroqi, kryetari i “Komitetit tė Pėrgjithshėm Rebel”, pasi forcat ushtarake rebele, tė inkurajuara nga segmente xhonturkiste, fuqi ushtarake greke dhe agjentė italianė, pushtuan Vlorėn, kryeqytetin shqiptar tė Pavarėsisė, nė prani tė besimtarėve muhamedanė tė ulur nė gjunjė e tė thyer mesit, “uli flamurin shqiptar dhe ngriti flamurin osman”. Me gjestin e njė dallkauku anadollak, deklaroi kėrkesėn e krerėve rebelė:

    1- Largimin e Princit evropian
    2- Caktimin e njė Princi osman pėr nė fronin shqiptar.

    Pas rėnies sė Vlorės, situata politiko-ushtarake ishte tėrėsisht nė dorėn e rebelėve.

    Largimi i Ismail Qemalit, Vidit dhe Atė Nolit
    Mė 1 shtator 1914, “Komiteti i Shpėtimit Publik” u shpėrnda. Nė kushtet e pushtimit tė Vlorės nga trupat ushtarake rebele, Ismail Qemali u largua nga Vlora. Trupat luftarake tė rebelėve rrethuan Durrėsin. Me largimin e misionit ushtarak holandez, pushteti i brishtė i Vied-it, u dobėsua edhe mė shumė.Pėr tė forcuar pozitat e tij ndaj rebelėve, Princi iu drejtua Vjenės pėr ndihmė, e cila si kusht i kėrkoi t’i shpallte luftė Serbisė. Vied-i nuk i pranoi kushtet pėr luftė, si pasojė humbi mbėshtetjen e Vjenės. Mė 3 shtator 1914, Princ Vidi u detyrua tė largohet nga Froni dhe nga Shqipėria. Nė situatat e krijuara, pas largimit tė Princ Vidit, atė Theofan Noli, largohet nga Durrėsi dhe kthehet nė Boston. Me t’u kthyer nė Amerikė, Fan Noli nga Prift u ndje politikan dhe pėr ta realizuar kėtė mision Federatėn Panshqiptare “Vatra” qė e kryesonte, e shndėrroi nė “Qeveri nė Mėrgim”. Studiuesja e shquar italiane Lucia Nadin “Testamenti i Aleksandrit tė Madh”, Gazeta Nacional 15-22 dhjetor 2013 “Unė Aleksandri, bir i Filipit, mbret i maqedonasve, mishėrimi i monarkisė, krijues i Perandorisė Pirease, biri i Zeusit, bashkėbisedues i Brahamanėve dhe i Pemėve, i Diellit dhe Hėnės, triumfues mbi mbretėrinė e Persėve dhe Medėve, zoti i Botės prej ku lind dhe ku perėndon dielli, nga Veriu nė Jug, pinjoll i farės sė shquar tė popujve ilirikė, tė Dalmacisė dhe Liburnisė dhe tė popujve tė tjerė tė sė njėjtės gjuhė qė popullojnė Danubin dhe zonėn qendrore tė Thrakės, u sjell dashurinė, paqen dhe pėrshėndetjet e mija dhe tė tė gjithė atyre qė ndjekin sundimin e botės. Duke qenė se ju gjithmonė mė jeni treguar tė besės dhe tė fortė e tė pathyeshėm nė betejat e bėra krah meje, u jap dhe u dorėzoj juve nė zotėrim tė lirė gjithė hapėsirėn e Akuilonit e deri nė skaj tė Italisė sė Jugut. Askush tjetėr, veē jush, tė mos guxojė tė vendoset dhe tė qėndrojė vetėm si skllavi i juaj, dhe pasardhėsit e tij do tė jenė skllevėr tė pasardhėsve tuaj. U shkrua nė Kėshtjellėn e qytetit tė Aleksandrisė, themeluar prej meje buzė lumit madhėshtor tė Nilit. Me vullnet tė perėndive qė nderohen nė mbretėritė e mia, Zeusit, Marsit, Plutonit dhe Minervės, perėndisė sė perėndive. Dėshmitar tė kėtij akti janė: Atleti, Logotheti i im, dhe 11 princa tė tjerė, tė cilėt unė po i emėroj si trashėgimtarė tė mi dhe tė tė gjithė Botės, meqenėse po vdes pa lėnė pasardhės”.

    Dr. Koēo Kota: Nė Shkodėr nė kryeqendrėn e Veriut
    Po atė ditė qė u largua Mbreti, njė pjesė e patriotėve shqiptarė emigruan jashtė Shqipėrisė. Dy korēarėt e zėshėm, Pandeli Ēale dhe Pandeli Evangjeli shkuan nė Bukuresht nė kryeqytetin e Rumanisė, ndėrsa dr. Koēo Kota shkoi nė Shkodėr. Me tė shkelur tokėn shkodrane, ndjeu emocionet e legjendave. Nė vitin 326 p. k. Aleksandri i Madh pati lėnė testamentin e tij popullit Ilirik tė Shkodrės. Testamenti i shkruar nga njeriu mė i fuqishėm i botės sė asaj kohe, nuk u respektua nga asnjė fuqi pasardhėse. Iliria u sundua fillimisht nga romakėt, e mė pas nga bizantinėt, sllavėt, turqit dhe grekėt. Tashmė, qyteti i Shkodrės me krahinat e tij, dikur lavdia e historisė botėrore dhe e Ilirisė, ishte vėnė nėn administrimin e Fuqive Ndėrkombėtare, qysh kur kufijtė e shtetit shqiptar u vendosėn nė 11 gusht 1913, nga Konferenca e Ambasadorėve tė Gjashtė Fuqive tė Mėdha nė Londėr. Vatrani dhe bashkėthemeluesi i organizatės politike “Krahu Kombėtar”, bariste rrugėve me pluhur tė qytetit, ku lėvizte i heshtur e i poshtėruar populli i Mbretėreshės Teuta. Kishte ardhur tė takonte vėllezėrit shqiptarė tė Shkodrės dhe tė Kosovės, pėr tė krijuar organizatėn “Krahu Kombėtar” pėr Shkodrėn dhe Komitetin “Mbrojtja Kombėtare e Kosovės”. Pėr realizimin e kėtij misioni, mė 4 shtator 1914 erdhėn nė Shkodėr Sejfi Vllamasi me Sotir Pecin bashkė me disa anėtarė tė tjerė tė “Krahut Kombėtar”. Dy vatranėt, Peēi dhe Kotta, nė bashkėveprim me Sejfi Vllamasin dhe me shumė shqiptarė shkodranė e kosovarė, krijuan organizatėn politike “Krahu Kombėtar” pėr Shkodrėn. Referuar prej studiuesit Eugen Shehu, Koēo Kota nė qytetin e Shkodrės nisi menjėherė pėrpjekjet pėr kryerjen e reformave tė mėdha arsimore. Kėtu mirėpritet nga Terenc Toēi, Sali Gjuka e atdhetarė tė tjerė shkodranė, tė cilėt shihnin te djaloshi nga Korēa, jo vetėm aftėsinė organizuese nė rrafshin e arsimit, por sidomos prushin e pashuar tė shqiptarizmės sė tij.

    Marela Guga “Prefektura e Beratit” 1920-1939”
    “Akt i turpshėm dhe brutal, ishte ai i Trush Beēit dhe njė grupi fanatikėsh tė ardhur nga Lushnja, qė rrahėn pėr vdekje dhe e tėrhoqėn zvarrė nėpėr rrugė patriotin Babė Dudė Karbunara. Nė shumė fshatra rebelėt dogjėn shtėpitė e nacionalistėve qė kishin ndihmuar qeverinė dhe grabitėn ato tė braktisura. Mė 27 shtator 1914, me lejen e kėshillit kryengritės, u krijua njė komision qytetar nėn kryesinė e dr. Dhimitėr Kajana, Shyqyri Fuga e Arshin Perisnaka, pėr t’i ndalur “vorioepirotėt” drejt Beratit. Kur komisioni e kėshilli po prisnin pėrgjigjen nga qendra, u avitėn “vorioepirotėt” nga lagjja Vakėf, tė cilėt morėn dy drejtime: njė pjesė nė Kala pėr tė ngritur flamurin grek dhe pjesa tjetėr drejt zyrave tė prefekturės. Nė Kala “vorioepirotėt” qėlluan me thikė Zejnel Starafickėn, emigrantin ēam tė kthyer nga Greqia, qė kulloste bagėtitė nė sheshin e Kalasė dhe e hodhėn nga muri. Andartėt grekė…. tė drejtuar nga Leontakanaqis, nisėn tė tėrhiqen. Gjatė tėrheqjes ata masakruan nė Lapardha tetė burra, tė cilėt i therėn njė e nga njė. Pas largimit tė “vorioepirotėve” nga Berati, kryengritėsit rebelė filluan plaēkitjet. Familjet e krishtera u strehuan nga frika nė ato Myslimane. Po nė maj tė vitit 1915, ekzekutohet para burgut nė Berat Baki Gjebrea, ndėrsa Ismail Klosi nė tė dalė tė Beratit, ekzekutohet. Po atė ditė, Musa Qazimi dėnon me varje doktor Dhimitėr Kajanėn, me akuzėn e bashkėpunėtorit me “vorioepirotėt”

    Rebelėt pushtojnė Durrėsin
    Nė Durrės KNK-ja, hyri pėrsėri nė bisedime me kryengritėsit pėr tė ardhmen e pushtetit. Por rebelėt nuk kishin ndryshuar nga qėllimet e tyre dhe u paraqitėn me njė program ku kėrkonin “Pavarėsinė” e Shqipėrisė dhe mosnjohjen e rolit tė KNK-sė. Mustafa Ndroqi nė njė intervistė qė i dha gazetės italiane “Il Messaggero” mė 3 shtator 1914, theksonte: “Flamuri turk ėshtė simbol i Kėshillit tė Pėrgjithshėm”. Pa u tharė boja nė letėr, 2 mijė rebelė, nė datėn 5 shtator 1914, hynė nė kryeqytetin e vendit, nė Durrės. Musa Qazimi hyri nė Pallatin Mbretėror dhe ngriti flamurin osman. Kryengritėsit dėbuan administratėn e Princ Vidit dhe ngritėn kėshillat e tyre, duke zotėruar administrimin e qytetit e tė fshatit. Kėshillat e qyteteve dhe fshatrave vareshin nga Kėshilli i Pėrgjithshėm i Kryengritjes. Pėrfaqėsitė diplomatike tė Austro-Hungarisė, Gjermanisė, Italisė dhe Bullgarisė, u larguan nga Shqipėria. Nė Durrės, mė 23 shtator 1914, Kėshilli i Pėrgjithshėm i Kryengritėsve me kryetar Mustafa Ndroqin e nėnkryetar Musa Qazimin, i vendosur me seli nė Pallatin Mbretėror ku tashmė ishte hequr flamuri shqiptar dhe valėvitej flamuri osman, kėrkoi marrjen e disa masave:

    1- Hyrjen e vendit pėrsėri nė Perandorinė Osmane;
    2- Votimin e njė deklarate tė hartuar nga Musa Qazimi qė theksonte “karakterin osman” tė shqiptarėve;
    3-Dėrgimin e njė delegacioni nė Stamboll tė kryesuar nga Haxhi Aliu pėr caktimin e njė Princi Osman.
    Esat Pasha qėndroi tri ditė nė shtėpinė e Zogut dhe u largua.

    Sejfi Vllamasi “Ballafaqime Politike nė Shqipėri”
    Dibrani i kėrkoi Matjanit pjesėmarrje, por Zogu iu pėrgjigj: “Or, dajė, mbasi i je nisur kėsaj pune, unė po ngre duart dhe po them, Ishallah! Kur tė marr vesh se ia ke mbėrritė qėllimit, do tė them mashallah.” Me forca tė shumta dibrane dhe i pėrkrahur nga Xhelal Zogu me 1000 matjanė, pas shumė peripecish, pritash dhe kundėrshtimesh nga malėsorėt e Tiranės, u fut nė Tiranė pa pushkė. Pas tri ditėsh u largua nga Tirana dhe i drejtoi forcat vullnetare drejt Durrėsit. K. P. i Durrėsit (i vetėquajtur senat), i mbledhur nė shtėpinė e z. Bumēi me krerė tė bindur ndaj Esatit, nėn kėrcėnimin e fuqive.

    Esat Pashė Toptani: Pazaret me Beogradin dhe Athinėn
    Esat Pashė Toptani, pasi siguroi pėrkrahjen e qeverisė greke dhe tė kryeministrit serb Pashiē, me ndėrmjetėsinė e prefektit serb tė Dibrės Jusuf Dohoēishti, i cili kishte organizuar njė qeveri autonome, erdhi nė qytetin e Dibrės. Nė marrėveshje me parinė e atyre anėve dhe me pėrkrahjen e Xhelal Zogut, formoi njė fuqi pėrmbi 3000 vetash. Krerėt i pagoi sipas pozitave qė kishin, ndėrsa vullnetarėve u dha nga dy napolona. Gjatė marshimit nga Dibra nė Tiranė u ndesh me fuqi tė armatosura vendore, tė cilat drejtoheshin nga krerė vendorė kundėrshtarė tė tij. Sidoqoftė, me fuqitė e shumta qė kishte, hyri nė Tiranė nga shkalla e Tujanit. Mbas disa ditėsh, fuqitė ushtarake Esatiste marshuan nga Tirana nė Durrės, ku u ndeshėn te hani i Man Picarit, me njė fuqi tė madhe rebele tė komanduar nga Man Picari, tė cilėn e shtypi dhe e shpartalloi. Me dinakėrinė e tij tė zakonshme, mundi tė bindė parinė e Shijakut pėr bashkėpunim dhe hyri nė qytet pa luftė. Pas njė lufte vėllavrasėse, mė 2 tetor 1914, ku u ndesh nė pritat e ngritura nga banorėt vendas tė pėrforcuar me vullnetarė shijakas dhe kavajas nėnshtroi Rushbullin. Mė 3 tetor 1914, Esat Pashė Toptani rikthehet nė Durrės, duke treguar haptazi karakterin e tij “mashtrues”. Ai kishte deklaruar mė parė heqjen dorė nga synimet e tij politike. Kėshilli i Pėrgjithshėm i Durrėsit, i mbledhur nė shtėpinė e Z. Bumēit me krerė tė bindur ndaj Esatit, nėn kėrcėnimin e fuqive dibrane, u fut nė Pallatin e Asamblesė dhe u detyrua ta zgjedhė Esatin kryeministėr dhe komandant tė pėrgjithshėm tė ushtrisė. Pasi dekretoi qeverinė, kryeministri Toptani, pa humbur kohė, formoi gjyqin politik me kryetar Xhelal Zogun, prokuror Ilia Llavdėn dhe hetues Hysen Myshqeta. Nė zbatim tė marrėveshjes sė lidhur me qeverinė franceze, Esat Toptani i shpalli luftė Austrisė. Pashai dibran i pėrkrahur nga qeveritė e bllokut tė Antantės, ndjehej tepėr i sigurt dhe e shtriu sundimin edhe matanė Shkumbinit deri nė Berat. Pa humbur kohė, shpėrndau kėshillin e qytetit tė Durrėsit, vendosi nė krye tė prefekturės Tofik Mandiqin, ndėrsa nė administratė vuri njerėzit e tij mė tė besuar. Edhe nė qytetet e tjera ku shtriu pushtetin, shpalli shpėrndarjen e organeve revolucionare (rebele) dhe emėroi prefektėt e rinj tė vendit. Organizimin e strukturave tė pushtetit, Esati e bėnte pėr tė goditur kundėrshtarėt dhe armiqtė politikė. Mė 17 tetor 1914, Esati urdhėron arrestimin e Qamil Haxhifejzės, tė cilin e konsideronte armikun kryesor. Pėr tė dobėsuar fuqinė ekonomike tė kundėrshtarėve politikė, “Qeveria Toptani” mė 21 tetor 1914 shpalli Reformėn Agrare dhe menjėherė nxori urdhrin, qė konfiskonte rreth 50 persona tė pasur si Vlorat, Toptanėt, Biēakēitė, Vrionėt, Cakranėt, etj. Ndėrsa pėr ta paraqitur veten si reformator dhe qeverinė tė angazhuar nė punė, propagandoi disa masa ekonomike, sociale dhe territoriale. Qeveria e Esat Pashės, ishte implikuar nė marrėveshje tė fshehta me fqinjėt. Esat Toptani gėnjeu pa pikėn e drojės kur urdhėroi:

    1-Tė kundėrveprojmė ndaj pushtimit grek tė Shqipėrisė sė Jugut pas shpalljes greke tė 27 tetorit 1914 (nuk bėri asnjė kundėrveprim).
    2-Tė hartohen listat pėr tė plagosurit nė luftėn e Shkodrės dhe nė kryengritjen kundėr Vidit (nuk u hartua asnjė listė),
    3-Tė fillojė puna pėr hartimin e regjistrave kadastralė tė djegur nga kryengritėsit (nuk u hartua asnjė regjistėr pėr tė dėmtuarit).

    Lidhur me problemet e arsimimit tė shqiptarėve, Esat Toptani shfaqi premisat e njė turkomani. Pėr kėtė qėllim, hoqi nga qarkullimi abetaren e njėsuar nė Kongresin e Manastirit nė nėntor 1908, pezulloi shkrimin me germa latine dhe lejoi botimin e abetares sė Hafiz Ali Korēės. Kundėr kėtyre reformave antikombėtare, organizata “Krahu Kombėtar”, e pėrbėrė nga elementėt mė patriotė tė atyre viteve, midis tė cilėve dalloheshin dy “Vatranėt” Sotir Peci dhe Koēo Kota, ndėrmori njė fushatė tė gjerė propagandistike pėr t’ia ējerrė maskėn Kryeministrit Toptani dhe organizoi njerėzit nė disa protesta spontane. Mė 3 nėntor 1914, Turqia hyri nė luftė pėrkrah fuqive qendrore dhe i shpalli luftė qeverisė Toptani. I akuzuar si tradhtar, pasi mbante ende gradimin perandorak gjeneral i ushtrisė osmane, gjyqi ushtarak osman e dėnon me vdekje. Tashmė si turkofilėt ashtu edhe xhonturqit, u kthyen kundėr Esatit. Pėr ta shuar kundėrshtinė e tyre, Esati urdhėroi arrestimin e shumė kundėrshtarėve, midis tė cilėve Musa Qazimin dhe Haxhi Qamilin, tė cilėt mė pas i la tė lirė. Qeveria e Esat Pashės, mbėshtetej nė disa bejlerė, nė fuqinė dibrane dhe nga qeveritė greke, serbe, malazeze, italiane dhe franceze. Situata ndryshoi pėrsėri nė disfavor tė Esatit. Krerėt turkofilė dhe xhonturkistė u bashkuan me Haxhi Qamilin dhe mė 6 nėntor 1914 vendosėn pėr ta luftuar Esatin dhe e rrethuan nė Durrės. Haxhi Qamili me shokėt e tij, u deklaruan jo vetėm kundra Esat Pashės, por edhe kundra bejlerėve, austriakėve e xhonturqve. Rebelėt e Shqipėrisė sė Mesme, qė bashkėpunuan me Esatin pėr tė larguar Vidin dhe e mbėshtetėn pėr t’u rikthyer nė Durrės dhe e caktuan Kryeministėr, ishin zhgėnjyer prej tij dhe u organizuan sėrishmi pėr tė kapur pozitat e humbura. Mė 23 nėntor 1914, fshatarėt kryengritės nisėn rrėzimin e pushtetit tė Esat Toptanit. Italia qė kishte dėrguar nė Vlorė njė mision humanitar i pėrbėrė nga oficerė, mjekė, ushtarakė dhe reparte marine ushtarake, duke parė fitoret e para tė ushtrive austriake kundėr Serbisė dhe duke dyshuar se ato mund tė mbėrrinin pėrpara saj nė Vlorė, u shpejtua ta okupojė vetė dhe mė 24 dhjetor 1914 hyri nė Vlorė. Komanda italiane, uli flamurin turk, ngriti flamurin shqiptar e atė italian dhe liroi tė burgosurit politik. Rebelėt, pasi zbrazėn me shpejtėsi Vlorėn u larguan pėrtej Vjosės. E rrethuar nga kryengritėsit, qeveria Toptani kėrkoi ndihmėn e mbėshtetėsve tė tij dibranė dhe tė qeverive aleate. Aleatėt e jashtėm tė Esatit, pėr t’i mbajtur rebelėt nėn presion, kryenin sulme tė vazhdueshme nė tė gjitha territoret e kontrolluara prej kryengritėsve. Italianėt nga ana e Vjosės, grekėt me bandat epirote nga ana e Beratit dhe serbėt nga ana e Pogradecit. Nė datat 29-30 dhjetor 1914, nė luftimet e zhvilluara nė afėrsi tė Krujės midis vullnetarėve esatistė dhe atyre haxhiqamilistė, fuqitė e pashait shpartallohen. Esat Toptani shpėton pėr mrekulli dhe me njė barkė tė Maliq Gjylit, me 200 dibranė kthehet pėrsėri nė Durrės. Me hyrjen e Turqisė nė luftė kundėr Antantės, xhonturqit filluan tė ndjekin njė politikė pro austriake dhe dėrguan komisione nė Shqipėri, pėr tė kėshilluar kryengritėsit qė tė kėrkonin njė “Shqipėri mė Vehte” dhe tė njihnin Vidin si Mbret. Nė kushtet e njė lufte tė re vėllavrasėse, situatat u keqėsuan nė kufirin verior, ku ushtritė malazeze dhe serbe kėrcėnonin trojet shqiptare dhe ishin rreshtuar pėr t’i pushtuar ato.

    Gazeta Telegraf

  8. #8
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17

    Pėr: Kryeministri Kostaq (Koēo) Kotta [1889 - 1949]

    Rrėmbimi i kryeministrit Koēo Kota nga komunistėt grekė dhe vdekja nga torturat e komunistėve shqiptarė

    Harallamb KOTA

    Vijon nga numri i kaluar

    Situata politike nė Shqipėri pas Luftės
    Antikomunistėt e rreptė shqiptar, midis tyre Mithat Frashėri dhe Koēo Kota, parashikuan qysh herėt rrezikun e invazionit sllavo-komunist, i cili erdhi furishėm nė Ballkan dhe nė Shqipėri. Sipas kėndvėshtrimit tė Eugen Shehut, ngjarjet e vjeshtės tė vitit 1944, erdhėn tė tilla, qė me rėnien e Raihut tė Tretė, forcat nacional-ēlirimtare shqiptare fituan kohė dhe mundėsi pėr tė luftuar kundėrshtarėt e tyre politikė. Nė kėto kushte, me dhjetra shqiptarė lanė atdheun e tyre. Njė fat tė tillė pati dhe Nuēi Kotta, djali i ish-kryeministrit Koēo Kota. Ai largohet nė Itali, e prej andej kalon nė Francė, aty ku dihet e kish pasur tė lehtė tė ngjiste shkallėt e karrierės. Sado skeptik nė parashikimet e tyre, Mithat Frashėri dhe Koēo Kota, nuk e kishin parashikuar eksodin e shqiptarėve ēamė qė ndodhi nė vitet 1944- 1945, si dhe pėrndjekjet e organizuara nga regjimi i Tiranės nė vitet e ardhshme, kundėr nacionalizmės shqiptare dhe elementėve qė pėrkrahnin kthimin e Mbretit Zog. Pas vendosjes sė regjimit komunist nė Shqipėri, rruga “Koēo Kota”, e cila u quajt “Galeaco Ēiano” nga italianėt, do tė quhej “Qemal Stafa” nga komunistėt. Pėr tė mos u mjaftuar me kaq, Kryeministrin e Mbretėrisė Shqiptare Koēo Kota, do ta ndiqte njė fat shumė i keq. Regjimi komunist qė u vendos nė Shqipėri pas pėrfundimit tė Luftės II Botėrore, ishte nė kėrkim tė funksionarėve tė Mbretėrisė zogiste, tė kuislingėve dhe regjentėve. Midis tyre kėrkohej dhe ish-kryeministri Koēo Kota, i shpallur armik:

    1. Nga pushtuesit nazifashistė;
    2. Nga fqinjėt sllavo-komunistė;
    3. Nga nacionalistėt e komunistėt grekė.
    4. Nga komunistėt shqiptarė.

    I dekonspiruar nga komunistėt grekė, Koēo Kota ra nė duart e segmenteve tė shėrbimeve sekrete Jugosllave e Sovjetike, tė cilėt kishin si mision: “Ta rrėmbenin, ta dėrgonin nė Shqipėri dhe t’ua dorėzonin komunistėve shqiptarė”. Aksion mafioz nė Selanik Ish-kryeministri Kota, nuk e ndoqi nė mėrgim Mbretin Zog, por qėndroi nė shtetin fqinj nė Greqi, pėr tė organizuar nacionalistėt dhe legalistėt brenda dhe jashtė kufirit shqiptar, nė luftė kundėr pushtuesit italian e mė pas atij gjerman. Dr. Koēo Kota, i vetėshpallur armik i “rrezikut sllavo komunist”, kishte kohė qė bėnte jetėn e ilegalit nė qytetin e Selanikut, sepse tashmė ishte shpallur armik edhe nga komunistėt grekė edhe nga komunistėt jugosllavė. Lėvizja komuniste ndėrsa kishte pėrfshirė mbarė Greqinė, nė Selanik ishte bėrė forca kryesore politike. Njė nga pjesėmarrėsit e rretheve marksiste dhe tė lėvizjes komuniste nė Maqedoninė greke kishte qenė edhe shqiptaro-maqedonasi Koēi Xoxe, i cili kishte lindur nė fshatin Negovan tė Follorinės dhe kishte kryer shkollėn e mesme nė Selanik. Nė vitin 1931, komunisti Xoxe erdhi nė Korēė dhe mori pjesė nė organizimin e shoqėrisė Puna, ndėrsa antikomunisti Kota drejtonte shtetin shqiptar dhe mbante postin e kryeparlamentarit. Mė 21 shkurt 1936, kur Qeveria shqiptare e Mbretit Zog, kryesohej nga liberali Mehdi Frashėri, Xoxe mori pjesė nė “Demonstratėn e Bukės” nė Korēė, ndėrsa Koēo Kotta kryesonte Parlamentin shqiptar. Nė periudhėn dhjetor 1936 deri mė 7 prill 1939, kur qeveria shqiptare kryesohej nga autoritari Koēo Kotta, Xoxe u largua nga Shqipėria dhe u strehua nė Jugosllavi. Pas agresionit fashist italian mė 7 prill 1939, Xoxe u kthye pėrsėri nė Shqipėri dhe mori pjesė nė demonstratėn antifashiste nė Korēė.

    Organizoi lėvizjen antifashiste nė Ēamėri
    Gjatė viteve tė pushtimit nazifashist, ish-kryeministri Koēo Kotta organizoi lėvizjen antifashiste nė Ēamėri, ndėrsa nė Shqipėri nė lėvizjen kundėr okupatorit italian, midis shumė antifashistėve, merrnin pjesė edhe komunistėt Jorgji Kota e Kozma Kota, si dhe legalisti Nuēi Kota. Lufta kundėr okupatorit italian ishte pika e bashkimit midis ish-kryeministrit mbretėror Kota dhe zv/kryeministrit komunist Xoxe i zgjedhur nė mbledhjen e Kėshillit ANĒ nė Berat nė tetor 1944. Me sa duket, pika qė i ndante ishte ideologjia komuniste.

    Arrestimi nė Selanik
    Pas pėrfundimit tė Luftės, mė 25 dhjetor 1944, Koēi Xoxe u caktua kryetar i Gjykatės Speciale. Qėndrimi antikomunist dhe antijugosllav i korēarit Koēo Kota, nuk mund tė tolerohej nga Partia Komuniste Jugosllave dhe nga shqiptaro-maqedonasi Koēi Xoxe. Ora pėr ndėshkimin e ish-kryeministrit Kota kishte ardhur pėr Xoxen. Nė 1 Janar tė vitit 1945, tre persona u paraqitėn befas nė derėn e shtėpisė tė z. Gjik Dallamanga, vjehrri i ish-kryeministrit Koēo Kota. Nė fillim ata u paraqitėn me mirėsjellje duke i kėrkuar Koēos tė vinte me ta nė Shqipėri. Sipas tyre, ata kishin porosi direkte nga Enver Hoxha, qė ish-kryeministri mbretėror, tė kthehej nė Tiranė, pasi shteti kishte nevojė pėr kontributin e tij. Koēo e kuptoi qė kjo ishte njė grackė e organizuar pėr ta likuiduar dhe nuk pranoi tė shkonte pas tyre. Pas kėtij refuzimi, tė tre personat nxorėn pistoletat dhe ia vunė nė kokė. Nė shtėpi u krijua njė gjendje ankthi, frike e terrori, sepse gjithēka u krye nė sy tė gruas sė tij dhe prindėrve tė saj. Pjesėtarėt brenda shtėpisė, rezistuan dhe kundėrshtuan marrjen e Koēos, por pėrpjekja ishte e kotė. Menjėherė, pranė shtėpisė mbėrriti njė furgon nga ku dolėn pesė apo gjashtė persona tė tjerė, tė cilėt pasi e rrethuan ish-kryeministrin mbretėror Kota dhe e tėrhoqėn zvarrė-zvarrė, e futėn brenda nė furgon. Rrėmbyesit flisnin shqip dhe e kėrcėnonin ish-kryeministrin e Shqipėrisė gjatė gjithė rrugėtimit nga Selaniku nė Tiranė. I gjithė operacioni u drejtua dhe u komandua nga gjeneralmajor Koēi Xoxe.

    Gjyqi Special i KANĒ-it
    Gjyqi u hap mė 1 mars 1945, nė kinema “Kosova” nė Tiranė. Trupi gjykues i drejtuar nga ministri i Brendshėm Koēi Xoxe, kishte vėnė nė bankėn e tė akuzuarve personalitetet mė tė rėndėsishme tė Shqipėrisė. Tė pandehurit ishin: ish-kryeministra Kostaq Kotta e Ibrahim Biēakēiu, ish-kryetarė parlamenti Terenc Toēi, Fejzi Alizoti e Mihal Zallari etj. Akuza ndaj tyre ishte: “Kriminelė lufte” dhe “Bashkėpunėtorė tė pushtuesit”. Gjykata Speciale mė 13 prill 1945, dėnoi me vdekje zyrtarėt e lartė nė qeveritė fashiste e naziste, Fejzi Alizoti, Kol Tromara, Kostandin Kote, Hilmi Leka, Reshit Merlika, Ismail Golemi, Terenc Toēi, Zef Kadare, Gustav Mirdash, Aqif Pėrmeti, Shyqyri Borshi, Bahri Omari, Beqir Valteri, Dik Cami, Daut Ēarēani, Tasim Bishqemi dhe Javer Hurshiti, si dhe me dėnime tė rėnda shumė tė tjerė. Gjykata Speciale nuk gjeti asnjė provė kundėr ish-kryeministrit Koēo Kota. Por nėn trysnin e shėrbėtorit tė jugosllavėve, zv/kryeministrit komunist Koēi Xoxe, Gjykata Speciale mori vendim politik dhe e dėnoi ish-kryeministrin shqiptar Koēo Kotta me 30 vite burgim nė burgun e Burrelit. Duke e konsideruar gjyq politik dhe farsė, e shoh tė udhės tė sjell para lexuesit tė interesuar, vetėm disa nga akuzat qesharake qė iu bėnė personalitetit shqiptar ish-kryeministrit Koēo Kota.

    Debati Koēi Xoxe me Kostaq Kote
    Koēi Xoxe: Ke vepruar kundėr interesave tė larta tė atdheut. Ke ndihmuar dhe kontribuar nė pėrhapjen e imperializmit fashist italian dhe pėrgatitjen e terrenit. Ke qenė nė lidhje me qeverinė kuislinge tė Tiranės dhe me organizatat tradhtare, Balli Kombėtar dhe Legaliteti. Je pėrpjekur pėr realizimin e njė marrėveshje qė kishte qėllimin bashkimin e reaksionit shqiptar me atė grek, me qėllim qė tė shuaje lėvizjen popullore ēlirimtare nė Shqipėri, marrėveshje qė nuk u arrit dot pėr shkaqe tė pavarura nga vullneti yt. Pėr kėtė marrėveshje ti ishe pėrfaqėsues i Legalitetit, ē’ke pėr tė thėnė?

    Kostaq Kota: …Unė mund tė jem pėrgjegjės vetėm pėr dy periudhat qė kam qenė nė qeveri…. Koēi Xoxe: Nuk na intereson tė na bėsh histori, por tė na tregosh pse nga dita e 7 prillit nuk u organizua rezistencė?
    Kostaq Kota: Mė 7 prill tė vitit 1939, qeveria jonė jo vetėm qė nuk u frikėsua, por organizoi edhe rezistencė tė armatosur, duke bėrė atė qė nuk e bėri dot as qeveria ēekosllavake, e cila ishte shumė herė mė e armatosur se qeveria e jonė. Pikėrisht, atė qė s’e bėri qeveria ēekosllavake, e bėri qeveria e vogėl e popullit shqiptar.
    Koēi Xoxe: Ti ke thėnė nė deponimet e tua nė hetuesi, se qeveria nuk bėri rezistencėn aktive ose pasive, pasi nuk kishte mjete?
    Kostaq Kota: Jo, jo, pėrkundrazi, qeveria vendosi rezistencė aktive.
    Koēi Xoxe: A u bė kjo rezistencė?
    Kostaq Kota: Edhe unė mund t’ju them, qė unė personalisht i kam sugjeruar Mbretit Zog pėr kėtė rezistencė. U mor vendimi nga qeveria pėr rezistencė dhe nota italiane nuk u pranua.
    Koēi Xoxe: Po ti, nė deponimet e tua ke thėnė se ne nuk kishim mjete pėr tė bėrė rezistencė?
    Kostaq Kota: Unė pjesėn time si qeveri e bėra. Nė rast se ka pasur ndonjė neglizhencė, kjo u takon Forcave tė Armatosura.
    Koēi Xoxe: Kur shkove ti kėndej?
    Kostaq Kota: Ditėn e 7 prillit, Mbreti shkoi nė Zemblak, ndėrsa unė vajta tė shihja ē’bėhej nė Korēė.
    Koēi Xoxe: A tė tha Veli Vasjari se populli ishte gati pėr rezistencė?
    Kostaq Kotta: Pėrkundrazi, prefekti i Korēės Veli Vasjari na tha tė mos vinim atje, pasi qe prishur qetėsia dhe tė burgosurit kishin dalė nga burgu. Xhandarmėria nuk siguronte dot qeverinė. Me gjithė kėto, unė kam vajtur vetė nė Korēė dhe atje Kryebashkiaku mė ka thėnė se populli dhe tregtarėt tė tubuar, kėrkonin tė luftonin e tė bėnin rezistencė.
    Koēi Xoxe: Nė Bashki unė kam qenė vetė si anėtar dhe bashkė me 16 delegatė tė tjerė e 3 mijė vullnetarė prisnin Koēo Kotėn pėr tė organizuar rezistencė.
    Kostaq Kota: Nuk e di kėtė gjė. Kėshtu mė tha kryetari i Bashkisė, Agathokli Xhitoni.
    Koēi Xoxe: Ne, Fejzi Alizoti, na ka thėnė se Koēo Kota ishte kundėr rezistencės! Dėshmitarėt: Pyetet Fejzi Alizoti si dėshmitar dhe provohet e kundėrta e thėnieve tė Koēi Xoxes. Mė pas lexohen deklaratat e Kostandin Mines dhe Frederik Nosit kundėr K. Kotės.
    Koēi Xoxe: Po pse dėshmojnė kėta, mos vallė tė kanė inat!?
    Kostaq Kotta: Si thashė, nuk kam firmosur ndonjė akt-nėnshtrimi. Unė po tė isha i atij mendimi, nuk do tė kėrkoja tė hyja nė marrėveshje pėr njė lėvizje kėtu nė Shqipėri.
    Koēi Xoxe: Kur dhe pse erdhe nė Selanik?
    Kostaq Kota: Pas kapitullimit tė Italisė erdha nga Athina nė Selanik pėr tė hyrė nė Shqipėri, se nė gazetat kisha mėsuar se Shqipėria ishte indipendente…
    Koēi Xoxe: Nga Balli dhe Qeveria u caktove me anė tė Xhavit Leskovikut si delegat i Legalitetit nė aleancėn ushtarake me reaksionin grek?
    Kostaq Kota: Kėtė letėr e mora vesh kėtu dhe mė ka ardhur shumė keq. Ėshtė krejt absurde, qė me njė letėr tė njė organizate tė panjohur, tė prezantohem pėr njė aleancė ushtarake.
    Dėnimi, burgosja dhe vdekja e ish-kryeministrit Koēo Kota Pasi mbaruan seancat gjyqėsore, Prokuroria e dirigjuar nga Koēi Xoxe kėrkoi dėnimin me vdekje tė ish-kryeministrit Koēo Kota. Por kėtu pati njė problem.

    Gjykata Speciale e dėnoi ish-kryeministrin me 30 vjet burg.
    Bėhet pyetja: Pėrse nuk e pranoi Gjykata kėrkesėn e Prokurorisė? Pėrgjigja ėshtė: Sepse nga materialet e zhvillimit tė gjyqit, nuk ka prova qė ta dėnonin, . . jo 30 vjet, . . por pėr asnjė ditė. Anton Sheti e shoqėroi ish-kryeministrin nė dhomėn nr. 7 tė burgut tė Burrelit. Mė pas e futėn nė qelinė pa numėr. Sipas Avni Bejkovės, njė vuajtės nė burgun e Burrelit, rrėfimi i tė cilit u botua nė Gazetėn “Shqip”, bėhemi me dije sa mė poshtė: “Pėr herė tė parė Koēo Kotėn e kam njohur aty nga fundi i vitit 1946 nė burgun e Burrelit, ku isha dėrguar pėr tė vuajtur dėnimin me 25 vjet. Qė nė fillim tė vajtjes tonė atje, ne e kuptuam qėllimin, se pėrse na kishin ēuar aty dhe secilit iu mbush mendja se nuk do tė dilte mė i gjallė qė andej. Aty mė mirė se kudo tjetėr, mishėrohej dhe gjente zbatim thėnia e Dantes: “Ti njeri qė futesh kėtu, lėre jashtė ēdo shpresė, se njė ditė mund tė dalėsh i gjallė qė kėtej”. Sidoqoftė, shpresa shuhet e fundit. Edhe nė ato kushte kisha dėshirė dhe kuriozitet tė njihja disa nga ish-politikanėt e lartė tė kohės sė monarkisė dhe periudhės sė Luftės, pėr tė cilėt kishim dėgjuar dhe lexuar nėpėr gazeta. Nė kėto rrethana pata rastin tė njihja nga afėr dhe Koēo Kotėn, i cili ishte njė njeri shumė serioz, fliste shumė pak dhe kishte njė shoqėri tė kufizuar. Koēo kishte miqėsi dhe rinte mė shumė me Qemal Vrionin, Mihal Bellkamenin dhe major Atif Golen, tė cilėt ishin shumė tė zgjuar dhe seriozė”. Nė burgun e Burrelit gjithēka ishte nė kufijtė e tė paimagjinueshmes. Sipas Avni Bejkovės, rasti i Koēo Kotės dhe tre shokėve tė tij, Vrionit, Bellkamenit e Goljes, ėshtė i veēantė pėr nga mėnyrat shtazarake dhe ēnjerėzore qė u pėrdorėn pėr vdekjen e tyre. Ndėrsa shihnin sa krenarisht sillej nė birucat e errėta, atdhetari korēar dr. Koēo Kota, emri i tė cilit i bėnte nder kombit tė vet, segmentet kriminale antishqiptare sllavo-komuniste parapėlqyen vdekjen e tij tė mynxyrshme. E lanė ditė tė tėra pa bukė e ujė. I jepnin kripė, e godisnin me ē’tė mundnin deri edhe me bajonetė dhe thirrjet e tij ishin dėshpėruese. Tė burgosurit kanė treguar se dėgjonin pėr orė tė tėra fjalėn bukė, bukė, bukė, deri sa kjo erdhi duke u zbehur. Nga torturat e rrahjes, urisė dhe etjes, iu bė abses nė disa pjesė tė trupit. Mishi nė trup nisi tė plasaritej nga kjo situatė dhe mė pas zėri i tij nuk po dėgjohej fare. Gardianėt nė vend qė ta ndihmonin dhe mjekonin e ēanin me bajonetė nė mish nė ato vende ku ishte plasaritur, deri sa erdhi dhe vdekja e tij pėrfundimtare.

    Vdekja nė burgun qė firmosi vetė qė tė ndėrtohej
    Duke iu referuar librit “Ėndrrat e Mėrgimit” tė shkrimtarit Albert Zholi, historia e Koēos, ndoshta tė kujton atė tė mitologjisė. Firma e tij pėr fillimin e ndėrtimit tė burgut, as qė mund tė mendohej se firmoste edhe pėr vendin e vdekjes sė vet. Ish-kryeministri Koēo Kota, u varros nė oborrin e burgut nė atė qė quhet e “famshmja qershi”. Bazuar nė dokumentet zyrtare, Certifikata e vdekjes lėshuar nga Zyra e gjendjes civile e Korēės, Kostaq (Koēo) Kotta, vdiq nė Burrel mė 1 shtator 1947 nė orėn 5: 00 tė mėngjesit. Administrata e burgut tė Burrelit, e detyruar nga ministri i Brendshėm Koēi Xoxe, nė procesverbalin e vdekjes ka shkruar: “…vdekje aksidentale…”. Segmentet antishqiptare, serbo-komuniste dhe koēixoxiste, sajuan lloj-lloj histori denigruese rreth jetės dhe vdekjes sė Patriotit dhe “Burrit tė Shquar tė Shtetit Shqiptar”, ish-kryeministrit dhe ish-kryepalamentarit Koēo Kota.

    Dėnimi i Koēi Xoxes: Provė e gjyqit farsė ndaj ish-kryeministrit Kota. Vdekja tragjike e ish-kryeministrit Koēo Kota, ishte njė ogur i keq nė themelet e shtetit tė ri komunist. Zbulimi i tradhtarėve, dėnimet e kundėrshtarėve dhe vrasjet politike, nuk do tė kishin tė reshtur. Procesi mė i bujshėm brenda “klanit komunist”, ishte kundėr njeriut mė tė afėrt tė Enver Hoxhės, agjentit jugosllav Koēi Xoxe. Sipas Kastriot Dervishit, mė 10 janar 1949, pėr tė vėnė nė vend direktivat e Stalinit, u ngrit komisioni hetimor kundėr “banditit pa princip Koēi Xoxe” dhe “grupit tė tij”. Komisioni, nė tė vėrtetė do tė nxirrte ēėshtje qė kishin qenė praktikė e pėrgjithshme pune nė vitet 1944-1948. Pėr ironi tė fatit, shqiptaro-maqedonasi Koēi Xoxe kishte pėrballė njė prokuror, bashkė me tė cilin kishin ēuar drejt vdekjes nė “Gjyqin Special” plot 17 veta, ndėrsa kishin burgosur e lėnduar rreth 43 tė tjerė. Komisioni i Posaēėm Hetimor midis tė tjerave, e akuzoi Koēi Xoxen, se kishte shkelur nenin 63 tė Statutit tė RPSH-sė, kishte urdhėruar dhe kryer:

    1. Arrestime tė paligjshme nė masė,
    2. Tortura,
    3. Vrasje dhe internime,
    4. Kishte ndėrmarrė veprime tė paligjshme qė kishin ēuar nė “vetėvrasjen e Nako Spirut”,
    5. Kishte shfrytėzuar pozitat e tij nė parti e nė shtet dhe kishte pėrvetėsuar tė hollat nga arka e MPB.

    Procesi Gjyqėsor kundėr Koēi Xoxes filloi mė 10 maj 1949 nė Tiranė.
    Qindra emra njerėzish u pėrmendėn gjatė seancave tė pyetjes, pėr nxjerrjen nė pah tė veprimeve kriminale tė kryera nga Koēi Xoxe. Njė rast i rėndė ishte ai i vdekjes sė avokatit Myzafer Pipa, pas torturave me hekur tė skuqur, tė ngulur deri nė kockė, gjė qė kishte shkaktuar pas shumė vuajtjesh edhe humbjen tragjike tė jetės sė tij, tė cilėn Sigurimi e kishte manipuluar duke e paraqitur si vrasje “Pėr shkak arratisjeje”. Njė rast tjetėr i rėndė ishte ai i vdekjes sė ish-kryeministrit Koēo Kota. Para komisionit hetimor, u pėrmendėn edhe rastet e pakėsimit, hap pas hapi, tė ushqimit nga ana e Sigurimit, qė qė kishte sjellė vdekjen e mjaft tė burgosurve, ndėr tė cilėt edhe ish-kryeministri Kostaq Kotta nė Burrel. Xoxe dhe tė tjerėt pohuan, gjatė marrjes nė pyetje, se Sigurimi kishte pėrdorur mjete tė shumta torture kundėr shtetasve tė ndryshėm, duke pasur nė ēdo rast pėrkrahjen dhe mbėshtetjen e Byrosė Politike, e cila merrte vendimet pėr rastet e tilla. Xoxe theksonte se organizimi i Sigurimit ishte bėrė nga oficerėt jugosllavė tė OZNA-s. Mė 4 qershor 1949, prokurori Bedri Spahiu, kėrkoi dėnim me vdekje pėr Koēi Xoxen. Mė 10 qershor 1949, Kėshilli Gjyqėsor Penal i Gjykatės sė Lartė, dha vendimin e tij: Koēi Xoxe-me vdekje pushkatim. Mė 11 qershor 1949, nė orėn 24, u bė edhe ekzekutimi i “banditit Koēi Xoxe”. Me pushkatimin e banditit Xoxe, ishte eliminuar njė fije e agjenturės jugosllave. Nė fakt, rreziku sllavo-komunist pėr Shqipėrinė, i paralajmėruar nga kryeministri mbretėror Dr. Koēo Kota, tashmė kishte marrė pėrmasa katastrofike.

    Gazeta Telegraf

  9. #9
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17

    Pėr: Kryeministri Kostaq (Koēo) Kotta [1889 - 1949]

    Libri i ri “Koēo Kota – Pėr njė Shqipėri oksidentale”

    Libri i ri “Koēo Kota – Pėr njė Shqipėri oksidentale”, njė ridimensionim i leximit real tė historisė shqiptare

    Prof. dr. Bardhosh Gaēe

    Albert Z. ZHOLI

    Emri:  per-nje-shqiperi-oksidentale.jpg

Shikime: 129

Madhėsia:  12.3 KB

    Sado qė kohėt kanė ecur pėrpara, kanė lėvizur me njė progres tė habitshėm, janė zbuluar arkiva shtetėrore, arkiva familjare, na kanė ardhur nė kronikat e tė vėrtetave dokumente dhe opinione jashtėzakonisht me vlera tė nevojshme, nė opinionin vlerėsues njerėzor dhe tė vėrtetave historike ėshtė shtuar referenca e anashkaluar, mohuar dhe refuzuar pėr njė kohė relativisht tė gjatė. Ditė pas dite e kohė pas kohe nė duart e lexuesit shqiptar po vijnė libra tė rėndėsishėm historiko-politik, histori tė pazakonta, tė cilat po u vijnė nė ndihmė shumė ēėshtjeve qė ose kanė qenė tė errėsuara, ose kanė qenė tė pastudiuara, ose janė harruar fare.

    Pavarėsisht njė prurjeje tė shumtė, veēmas pas viteve ‘90-tė, tė njė lloj letėrsie dhe historie tematikisht tė nevojshme pėr zhvillimet e kohės dhe tė ēlirimit pėr tė qenė tė lirė nė tė shprehurin pėr shumė ēėshtje tė prekshme dhe tė pėrjetueshme nga pjesa mė e madhe e shqiptarėve, qė kishin lidhje kryesisht me kompleksintotalitar, gjatė kėtyre dy dekadave e mė shumė ka pasur dhe njė prurje tė rėndėsishme historiografike dhe monografike, e cila ka plotėsuar njė lloj boshėsie tė dukshme dhe djerr, e cila nė historiografinė shqiptare, ose ėshtė lėnė ashtu, ose ėshtė mbushur me temėn e propagandės. Dhe kjo ka ndodhur pikėrisht me dėshminė dhe tregimin e nevojshėm tė personaliteteve tė dijes dhe tė aktivitetit politiko-shtetėror tė paraēlirimit tė vendit.

    Ndėrmarrje tė tilla dhe pėr figura emblematike tė politikės dhe tė historisė shqiptare ėshtė njė zhvillim pozitiv gjatė kėsaj periudhe, pasi, edhe pse ka pasur njė prurje tė veēantė, nė letėrsi dhe nė pėrvojėn e tė shkruarit, koha ėshtė njė mekanizėm racional dhe efektivisht veprues nė verifikimin dhe seleksionimin e tyre, nė kėtė rrjedhė tė vrullshme dhe tė shumtė librash, ne kemi pasur fatin e mirė tė na vijnė libra tė rėndėsishėm, tė cilėt kanė zėnė vendin e vet nė historinė shqiptare, pavarėsisht se vonė, siē ėshtė edhe studimi monografik “Koēo Kota –Pėr njė Shqipėri oksidentale” tė autorit tė mirėnjohur, Harallamb Kota.

    Nė historinė e popujve tė vegjėl dhe tė njohur nė botė, ka raste unikale tė mekanizmave dhe fakteve tė ēuditshme se si ėshtė shkruar historia e kėtyre popujve dhe vendeve. Kėshtu nė historinė mė emblematike tė Izraelit ka njė fakt tė ēuditshėm, qė lidhet me konsideratėn e mirė, shpeshherė dhe preferenciale tė njė personi tė vetėm, i cili gjatė jetės sė tij kishte ruajtur me mijėra dokumente tė natyrave tė ndryshme, pėr t’i paraqitur si dėshmi tė nevojshme nė shėrbim tė vendit tė tij dhe historisė sė Izraelit.

    Nė kėtė lloj rrugėtimi bashkėkohor, lexuesit shqiptar po i vjen dhe njėri nga librat mė tė rėndėsishėm tė tij, qė lidhet me njėrin nga personalitetet intelektuale, politike, shtetėrore, diplomatike, sociale, Koēo Kota tė studiuesit Harallamb Kota. Deri nė vitet ’90-tė Koēo Kota nuk njihej, dhe nėse njihej, mbi tė rėndonte anatema politike, etiketimi politik i ndėrtuar mbi perceptimin ideologjik-politik tė sistemit totalitar, nėse njihej, ai konsiderohej armiku i pushtetit popullor, ndėrsa e gjithė vlera e tij, e cila ka ardhur nė librin “Koēo Kota- Pėr njė Shqipėri Oksidentale”, tė autorit Harallamb Kota, nuk ishte e mundur tė bėhej e njohur, pronė shoqėrore dhe historiografike, e pėr mė tepėr nė njė botim voluminoz, nė tė cilin kėrkohet tė thuhet gjithēka lidhet me tė, referuar kohės, politikės, zhvillimeve kombėtare dhe ballkanike, nė njė lidhje dhe konvencionalitet tė thellė shkencor dhe interpretues. Libri qė po i vjen nė dorė lexuesit shqiptar pėrmbush njė detyrim shoqėror dhe historiografik, pasi nė tė nuk flitet pėr Koēo Kotėn nė vetvete, as pėr bėmat e tij, as udhėtimet, raportet e tij me dijen dhe kulturėn, por pėrmes tij ka njė valorizim tė gjerė nė tė gjithė historinė tonė kombėtare, njė jetė dhe njė veprimtari qė lidhet me njė kohė relativisht tė gjatė dhe aktive, tė pėrfshirė nga zhvillimet historike, politike, tė qeverive dhe mbretėrisė, tė marrėdhėnieve me Lindjen dhe Perėndimin, tė problemeve tė thella jetike tė natyrės sė besimit, tė ligjit dhe tė zhvillimit.

    Koēo Kota ėshtė njė personalitet i pėrfshirė dhe i gjendur nė zhvillimet mė tė rėndėsishme tė Shqipėrisė, qė nisin qė nė fillimin tė shek. XX pėr tė vazhduar me njė temp tė jashtėzakonshėm deri nė mbarimin e Luftės sė Dytė Botėrore. Fillimvitet 1900, e gjatė tre dekadave tė para tė shekullit tė kaluar kanė qenė tė mbushura me zhvillime jashtėzakonisht tė rėndėsishme pėr vendin, qė nga Shpallja e Pavarėsisė, e cila kulmoi tė gjithė aktivitetin dhe veprimtarinė kulturore, politike, historike, shoqėrore, luftarake dhe intelektuale tė Rilindjes Kombėtare, e cila me tė drejtė ėshtė konsideruar njėra nga epokat mė tė arta tė historisė shqiptare, pas kohės sė Skėnderbeut. Koēo Kota ka lindur nė njė kohė (1886) dhe zhvillimet politike e shoqėrore tė viteve 1900 e kanė nxėnės tė pjekur, tė shkolluar dhe njė intelektual universitar, i cili mė shumė se kushdo mund ta “lexonte” realitetin brenda vendit dhe rrethanat dhe zhvillimet rajonale dhe ato ndėrkombėtare.

    Harallamb Kota ėshtė gjendur para njė “mali” tė madh veprimtarie, aktiviteti dhe kontributesh tė Koēo Kotės, qė ishte i shkolluar si mos mė mirė, qė nga Mėsonjėtorja e parė shqipe nė Korēė, pastaj nė gjimnazin e njohur “Zosimea”, studimet nė Universitetin e Athinės pėr Shkenca Politike-Juridike-Administrative, arsimin pasuniversitar nė Boston tė SHBA-ve, mbrojtja e gradės shkencore “Doktor nė Jurispondencė” po nė SHBA, tė cilat e bėjnė tė rėndėsishme veprimtarinė e Koēo Kotės nė Shqipėri, e cila fillon qė nga viti 1911, si kryetar i shoqėrisė “Malli i Mėmėdheut” nė SHBA, pastaj si bashkėthemelues i Federatės Panshqiptare “Vatra” po nė SHBA, e mė pas i gjithė aktiviteti i tij (1912) nė Shqipėrinė e mbushur me ngjarje, beteja politike, luftarake, koniunktura dhe kthesa tė jashtėzakonshme pėr shkakun e raporteve tė lėkundura me fqinjėt, pėr shkakun e koniunkturave tė politikės dhe diplomacisė sė kohės me Perėndimin, brenda zhvillimeve tė qeverive dhe shtresave tė shoqėrisė shqiptare.

    Aktiviteti jetėsor, patriotik nė SHBA dhe nė Shqipėri, aktiviteti shtetėror qė nga vitet 1912 deri nė vitin 1939, kur Shqipėria u pushtua nga Italia fashiste, pėrbėjnė njė prerje historike dhe analitike tė zhvillimeve shqiptare pėrmes njė personaliteti, shtetari, dhe politikani kalibri, i cili ka arritur ta njohė nė imtėsi dhe nė detaj ēdo zhvillim, qė nė historiografi ėshtė interpretuar nė asnjė rast me tė njėjtin kriter, e pėr kėtė arsye nė historiografinė shqiptare gjithmonė ka pasur vakume.

    Koēo Kota ka lindur nė Korēė, njė qytet i njohur pėr kulturė dhe traditė qytetare dhe arsimore, qytet i dijes dhe i njerėzve reformatorė, qyteti i intelektualėve dhe mėrgimtarėve tė ndritur, tė cilėt mbajtėn lidhje tė forta gjithmonė me vendin dhe qytetin e tyre, me fatin e njerėzve dhe me perspektivėn e vendit tė tyre. I dalė nga njė familje me dashuri dhe sakrificė pėr dije dhe arsim, ai e ruajti, e pėrēoi dhe e reklamoi mjaft mirė kėtė shembull familjar, duke u treguar njė atdhetar i spikatur nė tė gjitha mjediset patriotike brenda dhe jashtė vendit.

    Nė studimin monografik tė Harallamb Kotės, gjithashtu personaliteti i tij shpėrfaqet mė sė pari si njė patriot i vėrtetė, duke e vėnė nė shėrbim tė vendit dhe tė prosperitetit tė gjithė dijen qė ai mori nė familje dhe nė shkollė, brenda dhe jashtė vendit, duke iu vėnė nė shėrbim vendit qė nė Shpalljen e Pavarėsisė me Plakun Ismail Qemali, e mė pas nė tė gjithė zhvillimet politike dhe qeverisėse tė vendit, duke qenė njė qeveritar dhe njė udhėheqės i vazhdueshėm.

    Koēo Kota ka qenė senator, deputet, prefekt, ministėr, kryetar parlamenti dhe kryeministėr, pra, ka qenė njė nga personalitetet e politikės dhe tė drejtimit tė vendit nė tė gjitha shkallėt e hierarkisė. I pranishėm nė tė gjithė kėtė diapazon politik dhe qeverisės tė vendit, Koēo Kota duket si njė pasqyrė reale nė tė cilėn janė reflektuar mirė tė gjitha kėto zhvillime, tė cilat siē janė tė njohura nė historinė e vendit tonė kanė qenė tė vėshtira, tė ngadalta nė zhvillimet e veta e nė shumė raste konfliktuale.

    Nė kėto zhvillime, siē dhe zbulohet pėrmes njohjes sė veprimtarisė sė Koēo Kotės, ka pasur njė sėrė faktorėsh, tė cilat lidheshin me traditėn turke tė politikės dhe drejtimit tė vendit, me koniunkturėn ballkanike, e ndihmuar dhe nga koniunktura ndėrkombėtare, me mungesėn e njohur tė drejtimit tė vendit me ligje tė dala nga parlamenti i zgjedhur me votėn popullore, me mungesėn e theksuar tė shkollės dhe tė nivelit arsimor dhe njė sėrė faktorėsh tė tjerė, qė zbulohen herė drejtpėrsėdrejti dhe herė kontekstualisht, nė kėtė monografi. Lidhur me njė ēėshtje tė tillė, mjafton tė prekim tangjentalisht njė lloj pasqyre qė autori Harallamb Kota na jep nė referencėn mbi reformat qė Koēo Kota bėri gjatė tė qėnit tė tij si kryeministėr i vendit si: krijimi i Policisė e Sigurimit Botnor, hapja e shkollės sė policisė, hartimi i programit 5-vjeēar i Ekonomisė Kombėtare, vendosja e monopolit tė shtetit mbi pasurinė kombėtare, krijimi i ministrisė sė Kulturės Popullore, ndėrtimi i ministrive, ndėrtimi i Bulevardit tė Madh, pėrurimi i Sheshit “Skėnderbej”, ndalimi i martesave tė nėpunėsve dhe ushtarakėve me gra tė huaja, ndėrtimi i stadiumit kombėtar, ligji i heqjes sė mbulesės tek gratė, hapja e kurseve falas kundėr analfabetizmit, zyrtarizmi i Kishės Ortodokse Autoqefale Shqiptare (1937), ligji mbi ndryshimin e emėrtesave me origjinė tė huaj, orientimi dhe marrėveshjet me qeveritė perėndimore si SHBA, Itali dhe Angli etj.

    Libri i Harallamb Kotės “Koēo Kota pėr njė Shqipėri Oksidentale” ėshtė interesant pėr lexuesin dhe historiografinė shqiptare, pasi ai ka nėn interpretim dhe analizė tė thukėt zhvillime tė rėndėsishme tė vendit qė nga Pavarėsia, lufta e vazhdueshme e fqinjėve nė bashkėpunim me Fuqitė e Mėdha pėr ta zvogėluar sa tė mundeshin Shqipėrinė, Konferencėn e Londrės, ndarjen e kufijve, luftėrat pėr ēlirim kombėtar, Konferencėn e Parisit, Luftėn e vitit 1920, si lufta e parė imperialiste e fashistėve italianė pėr pushtimin e Shqipėrisė, zhvillime tė tjera ballkanike dhe evropiane.

    Koēo Kota ka qenė njėri nga politikanėt, shtetarėt, qeveritarėt dhe intelektualėt qė i kanė pėrjetuar, janė pėrballur dhe kanė kontribuar nė kėto zhvillime nė favor tė Shqipėrisė. Libri voluminoz, i ndėrtuar mbi shumė detaje tė kėsaj natyre, e kanė ēuar studiuesin Harallamb Kota nė dokumente, ngjarje, dėshmi dhe burime tė tjera preferenciale qė i vijnė nė ndihmė dhe shumė fakteve tė tjera historike. Po ashtu, qė nga Ismail Qemali, i quajtur “Babai i Kombit” e nė shumė raste nga autori “profeti Ismail Qemali”, mė pas Princ Vidi, ngjarjet luftarake dhe zhvillimet e brendshme politike nė kohėn tranzitore deri nė fillimin e Luftės sė Parė Botėrore, ngjarjet e Kongresit tė Lushnjės (qė me tė drejtė ėshtė quajtur parlamentarizmi i parė shqiptar, ku Koēo Kota ėshtė shpallur senator), pastaj zhvillimet e Revolucionit Demokratike tė 1924, qė krijuan njė nga zhvillimet politike mė interesante nė vend, me Nolin, figura tė tjera tė njohura, me Ahmet Zogun, duke qenė Kryeparlamentar dhe Kryeministėr, duke qenė ndėr aktorėt mė tė rėndėsishėm tė Kushtetutės sė parė shqiptare, promovuar nga Mbretėria Shqiptare, Koēo Kota nyjėton dhe reflekton nė personalitetin, nė jetėn dhe veprimtarinė e tij, pjesėn mė tė rėndėsishme, mė problematike dhe mė emblematike shqiptare zhvillimet nė historinė, tė cilat kanė qenė vėrtetė tė vėshtira pėr t’u reflektuar nė trilogjinė e autorit.

    Tė gjitha kėto kohė tė brendshme shqiptare dhe tė jashtme diplomatike ndėrkombėtare, e bėjnė librin tė peshuar mirė, tė orientuar nė fakte, argumenta, nė lexime tė gjerėsishme dhe tė thella, nė njė diapazon gjithėpėrfshirės, ku kuptohet lidhja e ndėrsjelltė e individit social-historik, Koēo Kota, me vendin dhe tė vendit me kontributin e tij. Ėshtė njė marrėdhėnie e ndėrsjellė, ku asnjėra nuk bėn pa tjetrėn, tė cilėn autori e ka kuptuar mirė.

    Harallamb Kota nė faqet e kėsaj monografie na sjell ndėrmend lėvizjen mė madhore shqiptare, e cila pėrbėn dhe themelin mė tė qėndrueshėm tė historisė sonė kombėtare pėr atė qė Shqipėria dhe kombi shqiptar vazhdoi rrugėn e tij mė pas, kryesisht Rilindjen Kombėtare, e cila u mishėrua nė njė front tė gjerė tė zgjimit kombėtar dhe tė ideologėve tė saj tė shquar, qė pėrbėnė njėkohėsisht dhe thelbin e saj iluminist. I mbėshtetur si njė model i mrekullueshėm, autori ėshtė pėrpjekur qė nė dritėn e zhvillimeve tė shekullit kur veproi njėri nga njerėzit e ditur Koēo Kota, ta rindėrtojė “metaforėn” e veprės iluministe tė Sami Frashėrit “Shqipėria ē’ka qenė, ē’ėshtė dhe ē’do tė bėhet” dhe nė kushtet e reja tė zhvillimeve historike, politike dhe shoqėrore tė vendit. Kėsisoj autori pėrveēse ruan njė lidhje tė fortė me vijimėsinė e zhvillimeve politike dhe kulturore tė Rilindjes nė kushtet e reja, ajo i shėrben atij pėr ta nxjerrė mė nė pah figurėn e Kotės, e cila nyjėtohet nė tri etapa tė rėndėsishme kohore mbėshtetur nė zhvillimet e reja. Ka njė tė vėrtetė qė nuk mund ta mohojmė nė kėtė rast, sepse natyra rilindėse e zhvillimeve politike dhe historike tė fillimviteve 1900 ėshtė gati e natyrės sė viteve 1878 e nė vijim, qoftė nė natyrėn kulturore, atė politike pėr ēlirim, dije dhe pavarėsi, po ashtu dhe zhvillimeve tė brendshme edhe ato tė jashtme. Epokat ndarėse tė modelit tė Sami Frashėrit, Harallamb Kota i ndan sipas ngjarjeve historike, qė nga lashtėsia e nė vijim. Kėshtu pjesa e parė “Shqipėria ē’ka qenė” elementin kohėn mes viteve 1443 deri nė vitin 1912. Ėshtė njė periudhė e gjatė, disashekullore, e cila ėshtė shkruar ngjeshur dhe me referenca tė njohura, por tė interpretuara mirė nga autori.

    Pavarėsisht natyrės njohėse qė ka vepra, pasi natyra monografike e saj, e cila “qerthullohet” rreth njė personazhi historik tė njohur, siē ėshtė Koēo Kota, autori ėshtė treguar racional dhe interesant nė mbushjen e skeletit historik tė librit me ngjarje dhe elementė tė tjerė racional, interpretues dhe analitik. Harallamb Kota kėrkon ngjarje dhe dukuri interesante nė kėto zhvillime, siē janė ato qė lidhen me legjendėn dhe mitologjinė, tė dhėna, dėshmi dhe vlerėsime origjinale pėr Skėnderbeun (bien nė sy 65 kėshillat e tij para vdekjes), pashallėqet shqiptare, lėvizjet shqiptare pėr vetėqeverisje, lėvizja “Unite”, njė lėvizje interesante e hershme, pėr tė cilėn ėshtė folur shumė pak, lėvizja pėr njė “Kish shqiptare”, ēėshtjet e ringjalljes sė kombit, profeti Ismail Qemali, Fan Noli etj.

    Nė kėtė pjesė tė rėndėsishme tė librit “Koēo Kota – Pėr njė Shqipėri Oksidentale” hyn dhe pjesa e lindjes, shkollimit, pėrfshirja nė aktivitetin politik dhe intelektual tė Koēo Kotės, takimi dhe njohja me Ismail Qemalin, ngjarjet historike nė jugun dhe nė veriun e vendit, tė cilat pėrkojnė me aksionin politik mė tė rėndėsishme tė Shqipėrisė, me luftėn pėr ēlirim kombėtar dhe pėr ruajtjen e territoreve tokėsore tė vendit. Pjesa e dytė e trilogjisė “Shqipėria ē’ėshtė?” shtrihet nė hapėsirėn kohore 1912-1920, e cila me tė drejtė ėshtė konsideruar periudha mė e vėshtirė dhe me zhvillime tė brendshme pėr fatet e shqiptarėve, tė Shqipėrisė, eksponentėve tė politikės dhe lėvizjes pėr ēlirim kombėtar. Harallamb Kota ka arritur tė sjellė nė vėmendje tė lexuesit momente kyēe, njerėz tė niveleve tė ndryshme tė dijes dhe tė luftės, tė mendimit dhe tė diplomacisė, ku shkėlqen si diell Ismail Qemali. Koēo Kota ka qenė pėrfaqėsuesi i “Vatrės” krah Ismail Qemalit nė shpalljen e Pavarėsisė, duke dėshmuar mbėshtetjen e madhe tė kombit mė tė pėrparuar nė botė, tė kombit amerikan.

    Nė kėtė pjesė autori sjell nė vėmendje ndjeshmėritė dhe pėrjetimin e kėtij fakti tė madh (atė tė Shpalljes sė Pavarėsisė) nė jugun e vendit, nė qendrėn e njohur kulturore tė Beratit, Korēės, Voskopojės, duke qenė ndėrkohė dhe nėpunėsi i parė i qeverisė sė Vlorės si nėnsekretar i Ministrisė sė Arsimit dhe kėshilltar i Luigj Gurakuqit. Nė kėtė kapitull tė konsiderueshėm dhe tė ngjeshur me ngjarje dhe zhvillime interesantė nė reflektimin e aktivitetit dhe veprimtarinė e Koēo Kotės janė insinuatat e njohura qė lidhen me personazhet historikė tė kohės si Esat Toptani, Ahmet Zogu (1913), shėnime tė natyrės: “Noli mbėshtet qeverinė e Vlorės”, “Esat Pasha kundėr Ismail Qemalit”, “Noli program pėr lėvizjen kombėtare”, “Ismail Qemali mbėshtet Vidin”, “Lufta e Parė Botėrore” etj. Dhe nė historiografinė shqiptare dilemat dhe interpretimet e natyrės, pėr ēėshtje tė kėsaj natyre kanė qenė tė pranishme, pėr shkakun e lėnies nė hije tė figurave tė nivelit tė Koēo Kotės.

    Nė kėtė pjesė duket se Harallamb Kota i jep njė kėndvėshtrim tė ri jo vetėm Nolit dhe Ahmet Zogut qė nė tė ardhmen do tė jenė figura tė rėndėsishme tė politikės, por dhe pėr ēėshtje tė tjera tė brendshme tė zhvillimit shoqėror, siē janė ēėshtje tė asimilimit, koha e depėrtimit francez nė Korēė dhe nė Shkodėr, tė cilat janė parė nė njė qasje ndoshta mė afėr realitetit pėr shkakun e njė personazhi aktiv dhe aktualizues si Koēo Kota.

    Nė kėtė pjesė, Harallamb Kota pėrpiqet tė hedhė dritė mbi ēėshtje tė rėndėsishme tė zhvillimeve kombėtare si: “Takimi i Zogut me Pashiqin” (1918), “Misioni amerikan nė jug tė Shqipėrisė”, “Memorandumi i Aleksandrisė”, drejtuar Konferencės sė Paqes nė Paris (1918), i pėrgatitur nė Kajro, anėtarė i tė cilit ishte dhe Koēo Kota. Pjesa e tretė e trilogjisė sė librit “Koēo Kota – Pėr njė Shqipėri Oksidentale” zė njė hapėsirė tė konsiderueshme, duke marrė nė konsideratė dhe interpretuar njė opinion interesant pėr Koēo Kotėn si ideator i civilizimit tė politikės shqiptare, periudha kohore ku preket dhe shkėlqimi i Koēo Kotės nė majė tė politikės dhe drejtimit tė vendit qė nga Kryeparlamentar e deri Kryeministėr, pastaj rėnia dhe eliminimi i tij, shtrihet nė hapėsirėn analitike tė veprės nga viti 1921 deri nė vitin 1947. Nė kėtė pjesė vėrtetohet se historia e shtetit shqiptar ėshtė dhe vepėr meritore prej shtetari dhe njeriu tė aftė dhe tė ditur dhe e Koēo Kotės.

    Nė kėtė periudhė zhvillimesh thelbėsore, pavarėsisht konflikteve dhe mjedisit nė tė cilin zhvilloheshin debate politike, lėvizjet dhe reformat, Shqipėria ka pėrfituar dhe ka vendosur gurė tė rėndė nė themelet e shtetit, qė nė njė mėnyrė apo tjetėr ata i kanė rezistuar kohės deri nė kohėt moderne. Qeveritė e njėpasnjėshme, herė tė rrėzuara dhe herė tė dorėhequra, pėrplasjet mes Nolit dhe Ahmet Zogut kanė qenė sfida dhe horizonte gjithashtu tė njė zhvillimi tė pazakontė nė orientimin politik dhe ekonomik tė vendit nė kushtet e njė prapambetje tė madhe tė Shqipėrisė.

    Koēo Kota ka qenė njėri nga njerėzit e pėrfshirė realisht nė kėto zhvillime, duke qenė ndėr udhėheqėsit mė jetėgjatė politik nė parlamentin e kohės, nė detyrėn e kryeministrit tė kohės, nė rolin e deputetit tė kohės, i cili solli nė vėmendjen e kohės, dhe shtroi pėr zgjidhje ēėshtje thelbėsore pėr vendin, qė nga rendi, arsimi, shėndetėsia, rrugėt, zhvillimet e qytetit, financat dhe bujqėsinė.

    Detajet e natyrės“Situatė politike parazgjedhore”,“Grupimi i Koēo Kotės tėrhiqet nga kandidimi”,“Memorandumi i tė krishterėve shqiptarė”,“Laicizmi dhe toleranca fetare”, “Zogu dhe Noli: mbrojtėsit e Shqipėrisė”, “Dr. Koēo Kota, pėrkrahės i lėvizjet Unite”,“Dr. Koēo Kota, deputet i Prefekturės sė Korēės”,“Rritja e pushtetit tė Ahmet Zogut”,“Koēo Kota, pėrkrahės i Kishės Ortodokse Autoqefale”, “Ahmet Zogu Kryeministėr”,“Ushtar i Mbrojtjes sė Shtetit Ligjor”,“Koēo Kota, Kryeministėr i Parė Mbretėror” (1928-1930), “Platforma liberale e Mbretit Zog I” dhe shumė zhvillime tė tjera, tė cilat gjejnė njė pasqyrim tė gjerė nė kėtė libėr, sjellin njė kontribut madhor pėr njė figurė emblematike shqiptare nė njė hapėsirė kohore gati 40-vjeēare nė zhvillimet politike tė Shqipėrisė.

    Libri monografik “Koēo Kota – Pėr njė Shqipėri Oksidentale” pėr shkakun e natyrės gjithėpėrfshirėse, pasi ai zė njė kohė tė zhvillimeve mė delikate dhe mė tė larmishme tė Shqipėrisė, ėshtė njė libėr qė duhet tė studiohet dhe jo tė lexohet, pasibrenda tij ka njė informacion tė dendur historik, politik, kulturologjik, social, i cili ėshtė referuar nė kėto zhvillime interesante dhe shumė tė rėndėsishme tė vendit.

    Rrugėtimi i njė personaliteti si Koēo Kota ėshtė njė rrugėtim prej udhėheqėsi, njeriu reformator, i njė njeriu tė ditur dhe tė pushtetshėm, i cili nė njė mėnyrė apo tjetėr ishte i lidhur me zhvillimet, me faktorin e jashtėm dhe tė brendshėm, me autoritetet e besimit dhe tė dijes, me zhvillimet shpirtėrore njerėzore, me njerėzit e ditur dhe politikanėt e shquar tė kohės, kėshtu qė trilogjia e Harallamb Kotės ėshtė njė kontribut i rėndėsishėm dhe njė referencė po e rėndėsishme pėr dijen historike shqiptare.

    Figurėn e Koēo Kotės nuk e bėn emblematike vdekja e tij nė mėnyrėn mė tragjike tė mundshme nė burgun famėkeq tė Burrelit, por veprimtaria e tij, aftėsitėe tij tė sprovuara si gurė themeli nė funksionimin e shtetit shqiptar, nė krijimin dhe vėnien nė punė tė ligjeve shqiptare, nė investimin intelektual dhe mendor nė arsim, financa, politikė dhe sektorėt jetikė tė njė vendi, nė bashkėpunimin e rėndėsishėm prej shtetari tė vėrtetė me tė gjithė udhėheqėsit e kohės, pavarėsisht diferencave ideologjike dhe fetare, standardit pėr drejtėsi dhe drejtim tė vendit, ēfarė e bėjnė Koēo Kotėn njė figurė qė shkėlqen sa herė i duhet tė kthehemi historisė sonė. Libri i Harallamb Kotės “Koēo Kota – Pėr njė Shqipėri Oksidentale” ėshtė njė lloj thirrjeje qytetare, njė ridimensionim i leximit real tė historisė shqiptare, njė lloj rimėsimi pėr politikėn dhe qeverisjen e vendit dhe nė kohėt moderne.

  10. #10
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17

    Pėr: Kryeministri Kostaq (Koēo) Kotta [1889 - 1949]

    Fundi tragjik i ish-kryeministrit Koēo Kota: Nė Burrel e godisnin me bajonetė, plagėt ia mbushnin krip, e lanė tė vdiste nga etja

    Emri:  Koco-Kota-e1654522485468-780x439.jpg

Shikime: 73

Madhėsia:  36.5 KB

    I zhdukur: Koēo Kota (Kostaq Kotta). Vuajtės: Familjarėt dhe tė afėrmit e tij. Koēo Kota, pjesėtar nė qeverinė e Ismail Qemalit, me detyrėn kryesekretar nė Ministrinė e Arsimit, njė nga organizatorėt e Kongresit tė Lushnjės. Mė 1928 u zgjodh kryeministėr i shtetit shqiptar nė kohėn e Mbretėrisė dhe ishte kryeministri i fundit para pushtimit fashist. Gjatė Luftės sė Dytė Botėrore qėndroi nė ilegalitet nė Ēamėri, ku organizoi lėvizjen shqiptare ēame kundėr sulmit tė Italisė ndaj Greqisė, nė bashkėpunim me lėvizjen antifashiste greke.

    Mė 1 janar tė vitit 1945 Sigurimi i Shtetit organizoi rrėmbimin e tij me njė furgon nė Selanik, ku e burgosėn dhe e dėnuan me vdekje, qė mė pas e kthyen nė burgim tė pėrjetshėm, me 30 vjet burg. U burgos nė burgun e Burrelit, qelia nr. 7, ku iu nėnshtrua torturave ēnjerėzore. Xhelatėt ia shponin mishin me bajonetė dhe pastaj i vendosnin kripė nė plagėt e krijuara. Ditėt e fundit tė jetės nuk i dhanė asnjė pikė ujė dhe e lanė tė vdiste i zhuritur nga etja. I transformuar nė njė kufomė tė gjallė me plagė tė qelbėzuara, vdiq mė 1 shtator 1947. Eshtrat nuk dihen ende se ku janė. Kishte dy fėmijė: njė vajzė dhe njė djalė.

    Nuēi Kota, i biri i Koēo Kotės, kishte kryer studimet nė Universitetin e Sorbonės nė Francė, ku mbrojti dhe njė studim shkencor me temė pėr kufijtė shqiptaro-grekė, punim qė u shfrytėzua mė vonė nga vetė komunistėt. Nė Lėvizjen e Rezistencės Antifashiste 1939-1944, mori pjesė pėrmes organizatės sė Lėvizjes sė Legalitetit. Vdiq nė vitin 1965 nė ShBA, nga njė infarkt nė moshėn 46-vjeēare.

    Jorgji Kota, kushėri i Koēo Kotės dhe aktivist i Frontit Antifashist Nacionalēlirimtar, u dėnua me shtatė vjet burg pėr qėndrime kundėr Partisė Komuniste, por me ndėrhyrjen e Haxhi Lleshit, iu reduktua dėnimi dhe kreu vetėm 14 muaj nė burgun e Tiranės e tė Durrėsit. Vdiq nė vitin 1975.

    Mė poshtė rrėfen Harallamb Kota, kushėri i Koēo Kotės

    Ju falėnderojmė qė keni pranuar tė jepni kėtė intervistė pranė Autoritetit pėr Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit tė Shtetit, lidhur me figurėn e z. Koēo Kota. Fillimisht, le tė flasim rreth jetės dhe aktivitetit tė tij.

    Faleminderit qė mė keni ftuar. Jam shumė i ndjeshėm nė lidhje me gjithēka qė i pėrket historisė sė personalitetit tė shquar tė kombit shqiptar, zotit Kostaq Kota ose Koēo Kota, siē dėshironte ai ta thėrrisnin shkurt, njė histori qė mė ka tėrhequr, mė ka bėrė krenar, por edhe mė ka pikėlluar me fundin e tij tragjik, njė histori qė mė ka nxitur tė angazhohem pėr tė nxjerrė nė pah figurėn e tij historike dhe gjithashtu, tė shpreh indinjatėn time tė thellė pėr fundin e tij tragjik.

    Koēo Kota lindi nė Korēė mė 5 maj 1886, nė njė familje patriotike shqiptare qė kishte kontribuar me breza pėr Rilindjen Kombėtare Shqiptare, si nė Shqipėri, nė Korēė, edhe nė trojet shqiptare qė sot quhen Kosovė, por edhe nė Aleksandri tė Egjiptit, ku patėn mbėshtetje thelbėsore nga trashėgimtarėt e dinastisė shqiptare tė Muhamet Aliut.

    Mėsoi fillimisht nė Mėsonjėtoren e parė shqipe nė Korēė, vijoi arsimin nė Manastir dhe arsimin e mesėm nė gjimnazin “Zosimea” tė Janinės. Arsimin e lartė e kreu nė Athinė, ku studioi nė Shkencat Juridike tė sė Drejtės Ndėrkombėtare, por dhe nė Shkencat e Administrimit tė Shtetit dhe Administrimit Publik.

    Mė 1908, nė kohėn e Revolucionit Xhonturk, bashkė me studentė tė tjerė shqiptarė janė takuar me Ismail Qemalin, prej tė cilit morėn porosi qė tė pėrgatiteshin edhe pėr mėsues, sepse Shqipėria do tė kishte shumė nevojė pėr hapjen e shkollave shqipe, mbas pavarėsisė nga Perandoria Osmane. Pėr kėtė arsye, ai kreu njė kurs tė shpejtuar pėr mėsuesinė.

    Pasi mbaroi studimet nė universitet nė Athinė, iu ofruan mundėsi tė mėdha pėr t’u punėsuar nė administratėn e lartė greke nė Athinė, por ai nuk pranoi. Dėshironte tė kthehej nė qytetin e lindjes, nė Korēė, pėr tė mėsuar fėmijėt shqiptarė. Kur Ismail Qemali u kthye nga Stambolli nė Vlorė, pėr tė organizuar kryengritjen e vitit 1911, erdhi nė Vlorė dhe filloi punė si mėsues nė shkollėn e mesme “Muradie” tė Vlorės.

    Pėr mungesė organizimi, kryengritja dėshtoi dhe Koēoja emigroi nė ShBA. Shqiptarėt korēarė tė Amerikės e zgjodhėn kryetar tė Shoqėrisė Patriotike Mėmėdhetare pėr Lidhjen. Bashkė me patriotė tė tjerė, si Sotir Peci, Fan Noli, Faik Konica, krijuan Federatėn Pan-shqiptare “Vatra” dhe ėshtė ndėr shtatė firmėtarėt e kartės sė anėtarėsimit tė kėsaj shoqate nė ShBA..

    Koēo Kota, me iniciativėn e vet erdhi nė Shqipėri pėr tė marrė pjesė nė ditėn e ngritjes sė flamurit nė Vlorė, mė 28 nėntor 1912. Disa mosmarrėveshje tė Konicės me Ismail Qemalin, nuk lejuan qė ai tė vinte si pėrfaqėsues zyrtar i “Vatrės”. Nė qeverinė e Ismail Qemalit, u zgjodh kryesekretar i Ministrisė sė Arsimit, qė drejtohej nga Luigj Gurakuqi.

    Mė 1914, kur Princ Vidi erdhi nė Shqipėri pas atyre ngjarjeve tė turbullta qė ndodhėn midis 1912-1914, Koēo Kota, bashkė me Fan Nolin nė Durrės dhe me Sotir Pecin, e me shumė tė tjerė, punuan pėr krijimin e organizatės sė parė politike nė Shqipėri, “Krahu Kombėtar”, organizatė qė mbėshteti Vidin dhe gjithė lėvizjet patriotike nė Shqipėri.

    Me largimin e Vidit, organizata u transferua nė Shkodėr, ku mbėshteti lėvizjen kombėtare pėr t’u mbrojtur nga pushtimi malazez dhe serb. Kur ushtria serbe hyri nė Shkodėr, atė e arrestuan dhe e internuan nė Cetinjė tė Malit tė Zi. Fatmirėsisht, mbėrriti ushtria austro-hungareze dhe atė e liruan nga burgu i Cetinjės. Prej andej, u largua drejt Italisė.

    Pasi u kthye nga Italia, Koēo ishte njė ndėr organizatorėt e Kongresit tė Lushnjės, mė 1920, ku e zgjodhėn senator dhe ishte ndėr personalitetet qė kontribuoi nė tė gjitha komisionet qė ngriti Kongresi i Lushnjės, si Komisioni pėr Arsimin, Kulturėn, Shėndetėsinė, Ekonominė etj., me aftėsitė qė kishte si rezultat i njė shkollimi tė lartė shumė tė plotė.

    Nė vitet 1920-1939 ka qenė zgjedhur gjithmonė deputet i Korēės. Nė vitet 1921-1923 ishte prefekt i Korēės dhe mė pas prefekt i Beratit. Nė periudhėn prej vitit 1923 deri nė 1928, ėshtė zgjedhur nė tė gjitha qeveritė si ministėr i Punėve Botore, i Shėndetėsisė, i Ekonomisė, ku ka mbuluar nga 3-4 dikastere, me pėrjashtim tė periudhės sė Kryengritjes sė Qershorit tė Fan Nolit, kur u largua dhe u rikthye nė dhjetor 1924.

    Mė 1928, Koēo Kota u zgjodh kryeministėr i Shtetit Shqiptar, ndėrsa shteti mori formėn politike Mbretėria e Zogut I. Nė vitet 1928 deri mė 1939, ėshtė zgjedhur edhe kryeparlamentar e pėrsėri, nė vitet 1937-1939, ka qenė kryeministri i fundit i shtetit shqiptar para pushtimit tė Italisė fashiste.

    Qeveria shqiptare, e drejtuar nga Koēo Kota nė vitet 1937 deri nė 1939, nė raport me shtetin Italian, synonte njė marrėdhėnie tepėr miqėsore dhe, marrėveshjet e lidhura nga Mbreti Zogu I me qeverinė italiane, kanė pasur si qėllim qė Shqipėria, nė atė situatė tė vėshtirė me shtetet fqinje qė synonin ta copėtonin, tė kishte njė mbrojtje tė fortė.

    Ndėrkohė, emigrantėt shqiptarė kishin formuar njė bashkim antizogist dhe kėrkonin largimin e Zogut e rrėzimin e Mbretėrisė. Por, Koēo Kota donte tė mbante njė linjė patriotike atdhetare dhe shfrytėzoi rastin qė shkoi pėr t’u kuruar nė spital nė Paris, pėr tė biseduar 3-4 herė me pėrfaqėsues tė tyre.

    Takimi i fundit ishte para pushtimit italian, kur ai u dha mesazhin e Mbretit Zog qė, nėse binin nė marrėveshje pėr qėndresė tė pėrbashkėt kundėr pushtimit tė Shqipėrisė prej Italisė fashiste, atėherė Mbreti Zog do tė abdikonte. Marrėveshja nuk u arrit, sepse grupet antizogiste e akuzonin Zogun pėr ngritjen nė pushtet nėpėrmjet bajonetave serbe tė Pashiqit.

    Nga ana tjetėr, dokumentet tregojnė se edhe vetė kėta emigrantė dhe shoqatat e tyre pėr t’u mbajtur gjallė kishin marrė ndihma nga Komiterni, nga Bashkimi Sovjetik e mė gjerė. Dua tė them edhe kėtė gjė qė, nė prag tė pushtimit, qeveria e Koēo Kotės i ka kundėrshtuar tė gjitha ultimatumet e dėrguara nga Musolini e nga Duēja. Kjo ka qenė arsyeja qė nė ditėn e 7 prillit 1939, ushtria shqiptare bėri njė rezistencė pasive, mė shumė me Xhandarmėrinė, kurse Oborri Mbretėror u detyrua tė largohej.

    U bė rezistencė nė Luginėn e Drinit, por kjo u kundėrshtua nga jugosllavėt, tė cilėt urdhėruan: “Mos u afroni, se do t’ju godasim”! Nė kėto kushte, u zgjodh mundėsia pėr tė kapėrcyer Kėrrabėn drejt Qafė Thanės, nė Pogradec. Andej iu kėrkua ndihmė shtetit grek pėr armatime, por shteti grek nuk pranoi dhe dėrgoi ultimatum qė do tė lejonte kalimin pėr t’u larguar vetėm brenda 48 orėve, pastaj do tė mbyllte doganėn.

    Musolini i dėnoi me vdekje, jo vetėm Mbretin Zog, por edhe kryeministrin Koēo Kota, si edhe me sekuestrim tė pasurisė. Kur kaluan Kapshticėn dhe u hodhėn nė Greqi, Koēo Kota nuk vazhdoi mė tej me Mbretin, por Mbreti e njohu si kryeministėr deri nė dhjetor 1939. Pasi u nda nga mbreti, Koēo Kota qėndroi nė Greqi, nė Ēamėri, nė ilegalitet tė plotė, sepse siē thashė, qė Duēja e kishte dėnuar me vdekje.

    Sipas disa dokumenteve tė pakta qė mezi i kam gjetur, kam parė se silogjet greke i kishin bėrė presion djalit tė Koēo Kotės, kur ai mbrojti punimin shkencor nė Sorbonė pėr kufijtė, nė interes tė shtetit shqiptar. Nė Greqi, Koēo Kota ėshtė marrė me organizimin e Rezistencės Antifashiste, duke organizuar grupe tė armatosura tė luftėtarėve shqiptarė ēamė, ortodoksė dhe myslimanė, pėr tė pėrballuar sulmin italian kundėr Greqisė.

    Kėto grupime vendosėn lidhje edhe me Lėvizjen Antifashiste qė vepronte brenda territorit shqiptar, mė pas edhe me Ushtrinė Ēame qė u themelua pak mė vonė. Pas mbarimit tė Luftės, Koēoja u kthye nė Selanik, nė shtėpinė e vjehrrit tė tij, babai i gruas sė dytė, Vasilika Dallamangės, e cila mė pas u internua nga komunistėt nė Savėr nė Lushnjės. Besoj se edhe pėr tė duhet tė ketė ndonjė dosje patjetėr.

    Tė afėrmit e tij, ndėr tė cilėt edhe babai im, Jorgji Kota, e njoftonin pėr atė qė po ndodhte nė Shqipėri dhe pėr situatėn e rrezikshme qė, po tė kthehej, ai do tė arrestohej e do tė burgosej. Koēoja pėrgatiti tė gjitha dokumentet nė ambasadėn amerikane pėr tė shkuar nė ShBA. Mė 1 janar 1945, kur sapo kishin mbaruar festimet e Vitit tė Ri, mė 31 dhjetor, nė derėn e shtėpisė sė vjehrrit tė tij i vijnė tre veta qė i thonė se Koēo Kota duhet tė shkonte me ta, pasi Shqipėria kishte nevojė pėr tė.

    Ata i thonė se ishin me porosi tė Enver Hoxhės, i cili kėrkonte prej tij qė tė kontribuonte pėr shtetin e ri shqiptar. Koēoja e dinte shumė mirė se kishte marrė informacion ēfarė po ndodhte nė Shqipėri dhe u pėrgjigjet qė nuk do tė shkonte me ta. Pas kėsaj, nxorėn pistoletat pėr ta detyruar tė shkonte me ta. Kur Koēoja i kundėrshtoi dhe familjarėt e tij atje ndėrhynė, ata e morėn me forcė, duke e tėrhequr zvarrė nė njė fugon qė ishte afruar, e futėn brenda dhe u nisėn menjėherė.

    Mendojmė se kėta kanė qenė tė mbėshtetur nga komunistėt grekė, sepse, pasi mbaroi lufta, s’ia kishin mė nevojėn dhe e quajtėn njeri tė djegur. Ata e ēuan drejt e nė Tiranė. Sipas informatave qė kemi ne, njė ndėr mė aktivėt pėr ta rrėmbyer dhe pėr ta dėnuar Koēo Kotėn ishte Koēi Xoxe, njeriu mė i fuqishėm i afėrt me Enver Hoxhėn dhe qė kishte mbėshtetje tė fuqishme nga sllavėt. Ky aksion bėhej, e para, pėr tė zhdukur ish-kryeministrin e fundit tė Mbretit Zog dhe, e dyta, Koēo Kota kishte shprehur qė herėt rrezikun sllavo-komunist

    Ėshtė folur shumė qė i gjithė aksioni ishte mbėshtetur edhe nga struktura tė agjenturave serbe. Nuk e di se sa mund tė jetė i bazuar, por kėto fjalė kanė qarkulluar dhe, nga njė aspekt, kjo ėshtė e besueshme, sepse njė personalitet si ish-kryeministri i Shqipėrisė, i para pushtimit italian, po tė ishte gjallė, do tė vazhdonte aktivitetin e tij antisllav-komunist dhe do tė ishte pengesė e madhe e miqėsisė sė re tė shpallur tė shtetit komunist shqiptar me shtetin komunist serb.

    Ai u rrėmbye nga Koēi Xoxe, njeriu i besuar i sllavėve, qė ishte deklaruar vetė me gojėn e tij se ishte me origjinė bullgare. Ky njeri, qė vepronte me Grupin Komunist tė Korēės, ishte futur aty pėr kėtė qėllim, pikėrisht pėr tė sjellė ndikimin sllav nė Shqipėri, nėn petkun e komunizmit. Kėshtu qė pėr mendimin tim, kėto janė shumė tė lidhura. Nė shumė vende ku mė ėshtė dhėnė mundėsia tė shprehem, kam kėrkuar qė tė rishikohet mėnyra se si ėshtė trajtuar figura e Koēo Kotės.

    Janė dy elemente qė e nderojnė Koēo Kotėn nė kohėn e Luftės sė Dytė Botėrore, pėrveē aktivitetit brilant patriotik nė tė kaluarėn: Sė pari, nė Greqi, ai u mor me ngritjen e grupeve tė rezistencės kundėr pushtimit italian tė Greqisė. Ky fakt ėshtė krejt e kundėrta e asaj qė propagandohet, se gjoja Shqipėria ka sulmuar Greqinė.

    Sė dyti, ėshtė njeriu mė i fuqishėm nė luftėn kundėr sllavo-komunizmit dhe mbrojtėsi mė i flaktė i Kishės Fanoliste. Kur ai ishte kryeministėr, u arrit tė merrej leje nga Patriarkana pėr tė njohur Autoqefalinė e Kishės Shqiptare. Pėr kėto arsye, ai u kėrkua edhe atje ku ishte, jashtė vendit dhe e eliminuan.

    Ēfarė ndikimi pati ai nė ēėshtjen e Autoqefalisė sė Kishės Orthodokse?

    Kur u bė Kongresi i Autoqefalisė sė Kishės Shqiptare nė Berat, Koēo Kota ishte prefekt. Durrėsi nuk e pranoi mbledhjen, Korēa gjithashtu, se kishte influencė greke. Ishte ky prefekt qė e pėrkrahu dhe e mbėshteti ēėshtjen e Autoqefalisė, prandaj Kongresi u organizua nė Berat.

    Pėr sa u takon akuzave qė ngritėn komunistėt dhe mėnyrės si ata e trajtuan, kėto duhet tė jenė nė dosjen e tij. Prokurori kėrkoi dėnimin me vdekje, por gjykata e la burgim tė pėrjetshėm me 30 vjet burg, tė cilin e kreu nė burgun e Burrelit.

    Prokuror i ēėshtjes sė tij ka qenė Bedri Spahiu, kurse nė trupin gjykues kanė qenė tre veta. Koēi Xoxe nė atė kohė ishte kryetar i Gjykatės Speciale.

    Tė them qė ka mbajtur qėndrim burrėror aty, nė gjykatė, ėshtė pak, se ai ishte burrė i patundur, i palėkundur, shumė i vendosur, shumė trim. Ėshtė interesant: kur njeriu nuk ka bėrė asgjė kundėr vendit tė vet, kur ka punuar pėr vendin e vet, nuk ka frikė tė pėrballojė gjithēka. Kėshtu ai pėrballoi gjithēka, duke hedhur poshtė akuzat qesharake qė iu bėnė, tė llojit: “Pse qeveria e Koēo Kotės e Mbretit Zog, nuk u mbrojt dhe nuk luftoi kundėr ushtrisė italiane”?!

    Koēo Kota i dha argumentet. Ai sqaroi kushtet para pushtimit. Qeveria e tij e kundėrshtoi ultimatumin e Italisė pėr tė pushtuar Shqipėrinė, por problemi ishte qė Ushtria Shqiptare, sipas marrėveshjeve me Italinė, kontrollohej e gjitha nga instruktorėt italianė.

    Pavarėsisht se sipas marrėveshjeve tė fundit italianėt do tė sillnin armatime tė rėnda pėr t’u mbrojtur nga Jugosllavia dhe Greqia, ata e lanė me armatime tė vjetra tė papėrdorshme. Italia fashiste e hėngri nė besė Shqipėrinė. Ne besėn e kemi institucion, prandaj qeveria nuk mund ta mendonte se Italia do ta pushtonte Shqipėrinė.

    Kur trupat italiane po zbarkonin, reagoi vetėm Xhandarmėria, nuk ka qenė Ushtria: edhe nė Vlorė, edhe nė Sarandė ishin komandantėt e Xhandarmėrisė qė kanė luftuar, ishte Abaz Kupi.

    Po, Abaz Kupi ka bėrė rezistencė tė fuqishme. Faktikisht, kudo Xhandarmėria ka rezistuar fort, edhe nė Durrės, edhe nė Shėngjin. Ishte Xhandarmėria qė formoi kordonin e mbrojtjes nė tė gjithė vijėn bregdetare. Pėrveē asaj qė thashė mė parė, ishte edhe njė element tjetėr shumė i rėndėsishėm qė historianėt nuk e thonė: nėse qeveria jonė do tė fuste ushtrinė nė luftė pėr tė ndaluar zbarkimin italian, sa kohė qė ne kishim disa marrėveshje ushtarake me Italinė, atėherė ata do ta shfrytėzonin atė veprim duke na paraqitur nė arenėn ndėrkombėtare, sikur ne i kishim shpallur luftė Italisė. Shqipėria do tė dilte si agresore dhe ata do tė justifikonin pushtimin.

    Prandaj, historianėt tanė duhet t’i hapin letrat mirė, tė shkojnė edhe nė arkivat italianė, se duhet tė ketė patjetėr nė Romė nė arkivat e fashizmit dokumente qė e sqarojnė mė mirė kėtė moment historie. Sot nuk mund tė flasim njėsoj siē ėshtė thėnė deri tani … “tė paktėn Mbreti Zog, tė ishte dorėzuar”!

    Lidhur me kėtė moment, ka dalė njė e dhėnė e re. Hysen Selmani – komandant i trupave tė Ahmet Zogut, ka pohuar se Mbretit Zog, i kanė thėnė anglezėt: “Ik, lėshoje, se ne do tė tė kthejmė prapė” dhe ai e respektoi kėtė urdhėr tė anglezėve dhe iku.

    Mė tej, pas dėnimit, ēfarė ndodhi me Koēo Kotėn nė burgun e Burrelit?

    Nė burgun e Burrelit, atė e vendosėn nė njė qeli tė veēantė – qelia nr. 7. Atje, kush futej, nuk dilte mė i gjallė, ishte e vendosur qė ishte i vdekur. I kanė bėrė tortura nga mė ēnjerėzoret.

    Komandant i burgut ka qenė Petraq Rrėmbeci.

    E godisnin me bajonetė dhe plagėt e ēara ia mbushnin me kripė. Pėrfundoi me vdekje mė 1 shtator 1947. Ka qenė vėrtet hero qė i ka hequr gjithė ato tortura. As ujė pėr tė pirė nuk i jepnin. Plagėt iu qelbėzuan. E kthyen trupin e tij nė njė kufomė tė gjallė. Kėtė ka pėsuar Koēo Kota.

    Ēfarė ndodhi me trupin e tij? Dini gjė ku e kanė varrosur?

    Pėrhapėn fjalė sikur ai u hodh nga penxherja e burgut dhe u vra. Ato penxhere janė gjithė hekura. E kanė varrosur nė oborrin e burgut, te njė qershi. Kėshtu kanė thėnė deri mė sot, pranė njė qershie. Ajo qershi nuk gjendet sot. Gjithashtu, thonė se tek ai vend janė varrosur shumė tė tjerė dhe madje, disa i kanė zhvendosur edhe jashtė burgut. Thuhet se atje ku i kanė rivarrosur ėshtė ndėrtuar stadiumi i Burrelit. Mė shumė se kaq, nuk di.

    Ēfarė ndodhi me fėmijėt e tij?

    Koēoja kishte dy fėmijė. Djalit i kishte vėnė emrin e gjyshit, pra, tė babait tė Koēos, Nuēi Kota. Nuēi mbaroi studimet e larta nė Sorbonė tė Francės, ku mbrojti njė punim shkencor me titull: “Shqipėria dhe ēėshtja e kufijve shqiptaro-grekė”, punim ky qė u shfrytėzua nga komunistėt nė vitin 1946, nė konferencat ndėrkombėtare pėr ēėshtjet e paqes pas luftės, po emrin e tij nuk e thonė.

    Nuēi u angazhua me Lėvizjen e Rezistencės Antifashiste nė Tiranė, me Legalitetin. Kur u bė e qartė se pushtetin po e merrnin komunistėt, atėherė, nėntorin e vitit 1944, ai u largua pėr nė Evropė, nė Francė.

    Prej andej, u largua nė Amerikė, ku sė bashku me Mid’hat Frashėrin, formuan Komitetin “Shqipėria e Lirė” dhe Nuēi Kota ishte anėtar i Komitetit. Nga njė dokument i CIA-s qė kam lexuar, amerikanėt shprehen se pas vdekjes sė Mid’hat Frashėrit, Nuēi Kota ėshtė udhėheqėsi i ardhshėm i Shqipėrisė demokratike.

    Ai kishte aktivitet tė madh intelektual dhe politik. Ka qenė Sekretar i Pėrgjithshėm i Organizatės Botėrore pėr Shpėtimin nga Komunizmi pėr Kombet e Robėruara dhe anėtar i shumė shoqatave intelektuale.

    Po fėmija tjetėr?

    Vajza? Edhe ajo nė ShBA.

    Si ishin fatet e jetėve tė tyre?

    Edhe pse nė emigracion, pas rrėmbimit tė Koēos dhe vdekjes tragjike tė tij ka pasur pėrndjekje tė shfrenuar tė Sigurimit tė Shtetit ndaj tyre. Ata kanė pėsuar shumė. Djali, Nuēi, la dy fėmijė, qė tė dy me trauma. Edhe e bija po ashtu. Edhe njė djalė i sė bijės vdiq, edhe ai me trauma.

    Edhe dy kushėrira tė tyre, Leonora dhe Beatriēja, vajza tė tė vėllait Ilia, qė kanė banuar deri vonė nė Tiranė, pas ndėrrimit tė sistemit, kanė dhėnė intervista pėr Koēon, ēuditėrisht, edhe ato vdiqėn. Babai i tyre, Ilia, ishte jurist dhe me gjyshin tim, ishin si vėllezėr.

    I vetmi person qė jetoi pak mė gjatė se kėta tė tjerėt ishte babai im, Jorgji Kota. Ai vdiq nė moshėn 75-vjeēare. Ne ishim tepėr tė trembur dhe tepėr tė rezervuar, por ai nuk rrinte dot pa u shprehur, sidomos pasi u rrėmbye Koēoja nė janar 1945.

    Jorgji kishte qenė aktivist me grupet e Rezistencės Antifashiste tė Tiranės, me grupet e Frontit, kurse Nuēi me Legalitetin. Punonin tė dy bashkė nė shtėpinė e Jorgjit, ku mblidheshin pjesėtarė, edhe nga ‘Balli Kombėtar’, edhe nga grupe tė tjera deri mė 1943-in, kur midis kėtyre grupimeve politike u fut konflikti.

    Jorgji pati mundėsi tė merrte informacion pėr rrėmbimin e Koēos mė 1945. Pasi goditi Koēo Kotėn, Koēi Xoxe bėri plane qė tė godiste edhe Jorgjin, babanė tim. Iu vu pas me Sigurimin e Shtetit pėr ta provokuar, pėr tė parė ēfarė thoshte, ēfarė kundėrshtimesh kishte, dhe pastaj e arrestuan pėr qėndrime antiparti.

    Kėrkuan dėnim me shtatė vjet, por me ndėrhyrjen e Haxhi Lleshit, meqė kishte marrė pjesė nė Rezistencėn Antifashiste, ia ulėn. Dėnimin e kreu nė burgun e Tiranės dhe nė Durrės, pėr 14 muaj, por mė pas, mori pafajėsinė.

    Dua tė vė nė dukje se pasi vdiq Koēo Kota, vdiq edhe i biri, Nuēi, nė vitin 1965, nė moshėn 46-vjeēare, gjoja nga njė infarkt. Kjo ėshtė e dyshimtė. Si mund tė vdiste ai, kur ishte nė kulmin e fuqisė?! Unė i’a kam edhe fotografitė e aktiviteteve…! Nė gazetat e asaj kohe shkruhej se vdiq nga infarkti!

    Pas Koēo Kotės ishte i biri, Nuēi Kota, ishte Jorgji Kota, qė vuajti njė dėnim tė padrejtė, ishte e bija, ishin nipėrit, tė gjithė kėta pėsuan pėrndjekje, trauma dhe tragjikisht janė ndarė tė rinj nga jeta.

    A dini gjė ēfarė bėhet me pronat e tyre sot nė Korēė?

    Me ndryshimin e sistemeve, erdhi gruaja e Nuēit, e djalit tė Koēos, njė franceze, por erdhi nė vitin ’90-tė dhe ne ishim tė trembur, rrinim tė frikėsuar.

    E justifikueshme, sepse Sigurimi i Shtetit ishte prapė nė kėmbė.

    Takoi disa veta, njė noter, se ē’i thanė, e lemerisėn. Bėri letrat shpejt e shpejt dhe i shiti. Ne kemi pasur tri shtėpi nė Korēė, mbi “Metropolin” – njė ka qenė e babait tė Koēos, njė e babait tė gjyshit tim, njė e vėllait tjetėr. Siē ia bėri letrat noteri …! Ka pasur shtėpi nė Tiranė, nė “Bllok”, madje edhe Ministria e Arsimit ishte prona e Koēo Kotės, e ka pasur hotel, por nė kohėn e miqėsisė shqiptaro-italiane ia fali ministrit tė Jashtėm tė Italisė, Ēianos.

    Dua tė shtoj diēka: rrugėn qė ėshtė tek Ambulanca Qendrore, drejt ‘Pazarit tė Ri’, e ka ndėrtuar vetė Koēo Kota, prandaj i kam kėrkuar shoqatės “Tirana” qė t’i ēojė propozimin Bashkisė sė Tiranės, qė rrugės t’i vihet emri “Koēo Kota”.

    Memorie.al

  11. #11
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17

    Pėr: Kryeministri Kostaq (Koēo) Kotta [1889-1949]

    Ish-Kryeminsitri, Koēo Nuēi Kota

    Mė 5 shtator 1928, dr.Koēo Kotta u zgjodh Kryeministėr dhe Ministėr i P.Brėndshme/
    Nga, Harallamb Kota/
    Studiues i Historisė/
    ( Jetėshkrim )/
    Ne Foto;Koco Kota, ne mes/
    Kostaq Kota ose Koēo, siē i pėlqente ta quanin, lindi mė 14 mars 1888 nė Korēė, qytet shqiptar i dalluar pėr lėvizjet e mėdha patriotike, pėr lirinė e mėmėdheut, pėr kulturė dhe arėsimimin nė gjuhėn shqipe, procese nė tė cilat ishin pėrfshirė historikisht edhe kontribuon intensivisht familjet Kota. Origjina e tyre ėshtė nga Kalaja e qytetit tė Beratit. Koēo ishte djali i dytė i Nuēit, i cili kishte edhe dy djem tė tjerė, Kristaqin dhe Ilian, si dhe njė vajzė Leonorėn. I jati ishte njeri shumė praktik, tregėtar dhe merrej me tregėti lėkurėsh. Koēo lindi. u rrit dhe u formua nė njė mjedis familjar tė lidhur ngushtėsisht me fatet e atdheut dhe tė kombit, pėr interesin e tė cilėve ishin tė angazhuar pandėrprerė. Ky mjedis ndikoi fuqishėm nė formimin e karakterit tė Koēos dhe e bėri atė vazhdues tė paepur tė traditės familjare, idealit kombėtar dhe ndjenjave patriotike e atdhetare tė saj. Koēo e kreu arėsimin fillor nė Korēė, arėsimin e mesėm nė gjimnazin “Zosimea” tė Janinės, arėsimin e lartė nė Universitetin e Athinės, ku u diplomua nė Shkencat Politike. Arsimi i lartė i dha mundėsinė tė njihet me figura tė lėvizjes kombėtare shqiptare dhe shpejt u lidh dhe nisi bashkėpunimin me ta, duke u bėrė njė nga mė aktivėt e tė dalluarit e saj. Nė udhėn e jetės sė tij pati fatin tė takonte, tė punonte, madje shpesh herė tė bashkėpunonte ngushtėsisht me tre nga figurat qėndrore tė kombit shqiptar gjatė katėr dekadave tė para tė shekullit XX,me Fan.S.Nolin me Ismail Qemalin, dhe Ahmet Zogun.
    Koēo Kota pasi pėrfundoi studimet e larta dhe mbrojti diplomėn, nė qershor tė vitit 1911 u largua nga Athina dhe u vendos nė qytetin e Vlorės nga ku, pas pak kohe, emigroi nė Amerikė. Nė SHBA, u anėtarėsua nė shoqėrinė e emigrantėve shqipėtarė, “Pėrlindja” ose “Malli i Mėmėdheut” dhe u zgjodh Kryetar i saj. Mbėshteti Fan Nolin nė veprimtaritė e tij atdhetare, lidhur me ēėshtjen kombėtare shqiptare, kishėn ortodokse autoqefale, bashkimin e shoqėrive tė emigrantėve shqiptar nė Amerikė etj. Nė saj tė veprimtarisė patriotike Koēo Kota shpejt u bė i njohur nė radhėt e emigrantėve shqiptarė dhe midis drejtuesve dhe organizatorėve tė tyre. Atje, ai ishte njė nga pesė anėtarėt e Komisionit nismėtar qė shqyrtoi, diskutoi dhe vendosi pėr themelimin e Federatės “VATRA” shoqėri patriotike e emigrantėve shqiptarė nė SHBA, e cila siē dihet u themelua nė Boston (SHBA) mė 28 prill 1912. Vatra ishte nga mė tė mėdhatė, mė tė rėndėsishmet, dhe mė jetėgjata nė Diasporėn Shqiptare.
    Mė 1912 Federata Vatra e zgjodhi Koēo Kota-n si njė nga pėrfaqsuesit e tij delegat nė Kuvendin Kombėtar tė Vlorės i cili mė 28 nėndor 1912, shpalli pavėrėsinė e Shqipėrisė. Gjatė punimeve tė Kuvendit Kombėtar tė Vlorės, drejtuesit e Kuvendit e ngarkuan Koēo Kotan me detyrat e shkruesit (sekretarit). Me formimin e qeverisė shqiptare tė kryesuar nga Ismail Qemali, e emėruan nė detyrėn e inspektorit tė pėrgjithshėm nė ministrinė e Arėsimit tė drejtuar nga Luigj Gurakuqi. Mbėshteti fuqishėm Ismail Qemalin dhe programin e tij qeverisės, lidhur me reformat: administrative, arėsimore dhe agrare, tė cilat u sabotuan nga elementi turkoshak dhe nga pronarėt e mėdhenj tė tokave.
    Nė fillim tė marsit 1914 Koēo Kota bashkė me figura dhe personalitete patriotike tė njohur tė lėvizjes kombėtare shqiptare, themeluan nė Durrės organizatėn politike “Krahu Kombėtar” e cila u pėrpoq tė organizonte dhe drejtonte lėvizjen kombėtare pėr mbrojtjen e stabilizimin e shtetit shqiptar
    Nė datėn 20 mars 1914, Koēo Kota-n e emėruan nė Ministrinė e Arėsimit, e cila drejtohej nga dr.Turtulli Ministėr Arėsimi nė qeverinė e Turhan Pashės.
    Meqenėse shkolla shqipe thuajse nuk funksionoi, ai u largua nga Durrėsi dhe u vendos nė Berat, ku punoi nė profesionin e tij tė juristit -Avokat.
    Mė 4 shtator 1914, shkoi nė Shkodėr, sėbashku me patriotėt shqiptar tė “Krahut Kombėtar”.Me fillimin e Luftės sė Parė Botėrore, komanda ushtarake e ushtrisė malazeze qė pushtoi Shkodrėn, e arrestoi Koēo Kota-n bashkė me patriotėt e tjerė dhe i internoi nė Mal tė Zi. Pasi doli nga burgjet malazeze u largua dhe shkoi pėrsėri nė Amerikė.
    Mė 27 janar 1916, u rikthye nė Shqipėri pas largimit tė Esad Pashės dhe ardhjes sė austrohungarezėve.
    Nė fund tė shkurtit 1916, Koēo u caktua anėtar i Gjykatės sė Apelit nė Prefekturėn e Beratit. Nė fillim tė gushtit 1916, u largua nga Berati dhe shkoi nė Shkodėr, ku e caktuan inspektor arėsimi nė Drejtorinė Arėsimore, tė drejtuar nga Luigj Gurakuqi. Qėndroi nė kėtė detyrė deri mė 30 tetor 1918, kur ushtritė austrohungareze u larguan nga Shqipėria dhe nė teritorin shqiptar u vendos ushtria italiane.
    Luigj Gurakuqi, ministri i Arėsimit nė qeverinė e Turhan Pėrmetit mė 30 dhjetor 1918, e emėroi Koēo Kota-n “Inspektor Arėsimi” pranė Prefekturės Berat.
    Nė shkurt tė vitit 1919 shkoi nė Korēė pėr tė krijuar lidhjet e Komitetit tė Shpėtimit Kombėtar tė Beratit me Shoqėritė Atdhetare tė Korēės drejtuar nga Sotir Kotta dhe tė Aleksandrisė nė Egjipt drejtuar nga Llambi N.Kotta.
    Pas pėrfundimit tė Luftės sė Parė Botėrore, nisi nė Paris Konferenca e Paqes, e cila u hap mė 18 janar 1919. Nė atė Konferencė, morėn pjesė edhe delegacioni shqiptar. Mė 30 prill 1919, Kostaq (Koēo) Kota Inspektori i Arėsimit, bashkė me njė grup patriotėsh pėrfaqėsues tė popullit tė Beratit, (Hekur be Vrioni Kryepari i Katundariės, Zarif Aga Haznatari-Kryetar i klubit“Bashkim”,Fevzi Ruli-Advokat, Themistokli Kassapi -Notablė i krishter, Salih Gjuka -direktori Arsimit, Adem Shehu -sekretari i Arėsimit, Islam be Vrioni -Notabėl muhamedan,Melek be Frashėri -Kapitanė, Xhevdet Meqemea–Advokat,Zejnel be Prodani–Notabėl,Teki be Selenica-Notabėl, Zoj Tonēi –Tregtar,Todi Naska -Nėpunės drejtėsie,Bektash H.Berberi-Zanatli,Gaqe papa Zaharia-direktori i Kancelarisė sė Prefekturės, Emrullah Psarizi-Sekretari i Perlimentares, Hajredin Kuēi –Notabėl,Andon Capo –Tregtar, Hysni aga Kafasi -Kėshilltari i Perlimtares, Nuri Osman Smundja -Sekretari i Drejtėsisė), bėhet nismėtar pėr hartimin e njė “Memorandumi” nė favor tė ēėshtjes shqiptare, drejtuar Komandės Franceze nė Shkodėr, Konsullit amerikan nė Shqipėri e “Komitetit Mbrojtja Kombėtare e Kosovės”, ku ndėr tė tjera kėrkohej: “Nėse, shteti shqiptar duhet tė mbetet nėn mandate tė nji Guvernes sė madhe, atėherė na dėshirojėm mandatin amerikan, qi kėshtu tė mundim tė sigurojėm e t’i apim nji frymė kombėtare zhvillimit e lulėzimit tė vendit tonė”.
    Mė 6 shtator 1919, sėbashku me patriotėt dhe vullnetarė berates Koēo Kota ishte ndėr drejtuesit mė aktiv nė komisionin “Mbrojtja e Korēės”, nė organizimin e forcave vullnetare e mbledhjen e ndihmave materiale pėr mbrojtjen e krahinės dhe qytetit tė Korēės nga agresioni dhe sulmet e andartėve grek
    Mė 21 dhjetor 1919 shkoi nė Korēė, pėr tė mobilizuar dhe organizuar patriotėt dhe vullnetarėt korēare dhe pėrkrahėsit e tyre, nė luftėn vendimtare kundėr synime aneksioniste greke dhe pėr krijimin e kushteve qė edhe Korēa ti bashkėngjitej Shqipėrisė. Ai u shpreh hapur publikisht kundėr marrėveshjes italo-greke dhe ishte i bindur e besimplot tek amerikanėt.
    Mė 21-31 janar 1920, Koēo Kota mori pjesė nė Kongresin Kombėtar tė Lushnjės si delegat dhe pėrfaqėsues i Korēės, midis 50 pėrfaqėsuesve tė gjithė krahinave tė pėrfshira mė 1913 nė kufijtė e shtetit shqiptar. Sikurse dihet Kongresi Kombėtar i Lushnjes ishte ngjarje me rėndėsi tė veēantė, mori vendime pėr rimėkėmbjen e shtetit Shqiptar, pėr sigurimin e pavarėsisė dhe mbrojtjen e tėrėsisė teritoriale tė tij. Drejtuesit e Kongresit e caktuan Koēo Kota-n Sekretar tė Kongresit. Nė fund tė punimeve Kongresi i Lushnjes e zgjodhi Koēo Kota-n anėtar tė Kėshillit Kombėtar, pėrfaqėsues tė krahinės sė Korēės nė atė organ me 37 anėtar qė kryente funksionet e parlamentit shqiptar, organ i krijuar pėr here tė pare nė Historinė e Popullit Shqiptar dhe qė shėnoi fillimin e parlamentarizmit dhe tė demokracisė parlamentare. Nė kėtė mėnyrė, vendimet e Kongresit Kombėtar tė Lushnjes nė tė cilin mori pjesė mjaft aktive edhe Koēo Kota, shėnuan njė moment kthese nė Historinė e Shqiptarėve, shėnuan fillimin e njė periudhe tė re. Pėrmbajtjen e procesit tė ri historik, Koēo Kota jo vetėm e kuptoi qartėsisht dhe plotėsisht, por me ndėrgjegje e bindje tė patundur i kushtoi angazhimin pakushte dhe devocionin e paepur mbi 20 vjet tė jetės sė tij.
    Dokumentet arkivore tė kohės, dėshmojnė se Koēo Kota gjatė vitit 1920, sipas kėrkesės sė ministrisė sė Arėsimit, hartoi tekstin e parė tė matematikės nė gjuhėn shqipe, pėr tre klasat e para tė shkollės fillore. Mė 21 qershor 1920, Qeveria e Sulejman Delvinės e emėroi Koēo Kota-n Prefekt tė Korēės. Pėrballja me pronarė tė mėdhenj tokash dhe me pushtetarė turkoman, e detyruan Koēon ti shprehte Ahmet Zogut Ministėr i Punėve tė Brendshme nė Qeverinė e S. Delvinės, indinjatėn e tė krishterėve shqiptar ndaj ligjeve osmane nė fuqi dhe praktikave diskriminuese turkomane. Paralajmėroi strukturat shtetėrore, pėr rrezikun e madh qė i vinte shtetit Shqiptar nga vazhdimi i zbatimit tė legjislacionit otoman, parimet dhe praktikat e tė cilit ishin nė kundėrshtim me parimet e Rilindjes Kombėtare dhe me vendimet e mara nė Kongresin Kombėtar tė Lushnjes.
    Qysh nė fillimin e fushatės sė zgjedhjeve tė para parlamentare pluraliste nė Shqipėri nė janar tė vitit 1921, Koēo Kota konstatoi dhe kundėrshtoi parregullsitė nė hartimin e listave tė kandidatėve pėr deputet nė dėm tė pėrfaqėsuesve tė popullsisė ortodokse. Pėr ti bėrė presion qeverisė, qė tė merrte masa pėr mėnjanimin e parregullsive, i inkurajuar edhe nga mbėshtetėsit e tij, u tėrhoq nga kandidimi. Gjatė fushatės elektorale pėr zgjedhjet parlamentare, Koēo Kota me njė grup intelektualėsh korēarė, mė 13 shkurt 1921 i paraqitėn qeverisė Vrioni njė “Memorandum”, ku kėrkonin qė nė Shqipėrinė Juglindore tė ngrihej njė “Administratė Autonome” me parlament dhe legjislacion tė vetin, me qendėr nė Korēė por e varur plotėsisht nga pushteti qendror i shtetit Shqiptar. Nė Memorandumin drejtuar Qeverisė Shqiptare, K.Kota e personalitetet qė e mbėshtetėn, i paraqitėn edhe argumentet qė spjegonin dhe justifikonin parashtresėn e tyre. Ata analizonin shkaqet dhe arsyet politike, sociale, fetare, kulturore, legjislative (juridike) specifike dhe tė veēanta tė krahinave tė Juglindjes sė shtetit Shqiptar, shkaqe tė cilėt diktonin, sipas hartuesve tė memorandumit, nevojėn dhe domosdoshmėrinė e krijimit tė saj si njėsi e posaēme teritoriale-administrative autonome, por tė varur plotėsisht nga pushteti dhe administrata qendrore e Shtetit Shqiptar. Madje nė Memorandum i sillnin nė vėshtrim Qeverisė Shqiptare edhe organizime tė tilla shtetėrore tė suksesshme nė shtete tė ndryshme tė Europės.
    Kur qarqet drejtuese shtetėrore Greke u pėrpoqėn ta shfrytėzonin kėtė ēėshtje nė favor tė tyre Koēo Kota e tėrhoqi Memorandumin dhe me njė telegram dėrguar Lidhjes sė Kombeve, deklaroi: “Tė huajt nuk kanė tė drejtė tė flasin pėr ēėshtje krejt tė brėndshme tė shtetit Shqiptar”.
    Nė korrik tė vitit 1921, qeveria e Iliaz Vrionit e caktoi dr.K.Kota-n Prefekt tė Beratit, detyrė tė cilėn e kreu deri nė fund tė vitit 1923. Nė ushtrim tė detyrės sė prefektit, u njoh me situatat social ekonomike tė popullsisė krahinore dhe ju pėrvesh punės pėr ēeljen e fondeve dhe fillimin e punimeve botore. Gjatė viteve 1921-1923, periudhė gjatė tė cilės K.Kota ishte Prefekt i Beratit u hapėn 19 shkolla tė reja; nė Sinjė, Sadovicė, Pobrat, Drobonik, Tomorr dhe Kapinovė, duke e ēuar numėrin e tyre nė 61 shkolla fillore
    Mė 14 tetor 1921,ai u pėrfshi nė hartimin e njė plani konkret veprimi lidhur me shkėputjen e familjeve ortodokse tė Toskėrisė nga Patriarkana dhe lidhjen e tyre me Kishėn Katolike.
    Nga 10-19 shtator 1922, me pėrkrahjen e K.Kota-s qė ishte Prefekt i Beratit dhe mbėshtetjen e kryeministrit Xh. Ypi, ministrit tė P.Brendshme A.Zogu, nė Berat (nė sallėn e Shkollės sė Mangalemit) u mbajt Kongresi Themeltar i Kishės Ortodokse Autoqefale Shqiptare (KOASH)..
    Mė 27 dhjetorit 1923, dr.K.Kota u zgjodh deputet i Korēės pėr Asamblenė Kushtetuese e cila u mblodh nė janar 1924. Mė 30 mars 1924 K.Kota u emėrua minister i Punėve .Botore dhe i Bujqėsisė, nė qeverinė Vėrlaci.Mė 27 maj tė vitit 1924, nė qeverinė Vrioni mbajti tė njėjtin portofol.
    Mė 16 qershor 1924, Noli u zgjodh kryeministėr i Shtetit Shqiptar, por mė 24 dhjetor 1924, Zogu i mbėshtetur nga forcat mercenare jugosllave erdhi nė Tiranė. Qeveria demokratike e Fan Nolit u rrėzua. Mė 6 janar 1925, Ahmet Zogu zgjidhet President i Shqipėrisė, njėkohėsisht Kryeministėr dhe Ministėr i Punėve tė Brėndshme.
    Mė 6 janar 1925, Kostaq Kotta nė qeverinė e Ahmet Zogut, caktohet me dy detyra tepėr tė rėndėsishme: Ministėr i P. Botore dhe zv.Ministėr i P.Brėndėshme.
    Mė 21 janar 1925, Shqipėria shpallet Republikė. President u rizgjodh Ahmet Zogu. Mė 2 mars 1925 u miratua kushtetuta e parė e shtetit shqiptar.
    Mė 17 maj 1925, Dr.Koēo Kota u zgjodh deputet i popullit tė Korēės, nė zgjedhjet parlamentare tė organizuara nga Presidenti Ahmet Zogu.
    Mė 18 korrik 1925, Asambleja Legjislative e Republikės sė Shqipėrisė e pėrbėrė nga Senati dhe Dhoma e Deputetėve, vendosi pėr ndėrimin e kufive tė vijės Vermosh e Shėn Naum nė favor tė Jugosllavisė.
    Mė 23 shtator 1925 dr.Koēo Kota u caktua me detyrėn e Ministrit tė Bujqėsisė dhe mė 28 shtator 1925 u zgjodh Kryetar i Dhomės sė Deputetėve
    Mė 11 maj 1928 kryeministri Ahmet Zogu e emėroi K.Kota-n Ministėr tė P. tė Brėndėshme.
    Mė 17 gusht 1928, Ahmet Zogu nė cilėsinė e Presidentit tė Republikės, shpėrndau Asamblenė dhe shpalli zgjedhjet e reja.
    Mė 1 shtator 1928 u mblodh Asambleja Kushtetuese, e cila nė mbledhjen historike tė saj procedoi me njė zė:“Shqipėria ėshtė Mbretėri Demokratike Parlamentare Trashėguarė” dhe e shpalli Ahmet Zogun, Mbret tė Shqiptarėve.
    Mė 5 shtator 1928, dr.Koēo Kotta u zgjodh Kryeministėr dhe Ministėr i P.Brėndshme. Ahmet Zogu i kurorėzuar Mbret, nxiti reformat legjislative nė marėdhėniet civile, tregėtare dhe agrare. Kryeministri u angazhua tėrėsisht, pėr ndarjen e fesė nga shteti, pėr reformėn arsimore, pėr krijimin e shkollės kombėtare e laike dhe pėr herė tė parė u projektuar njė program pesėvjeēar zhvillimi. Gjatė mandatit tė tij, u ndėrtuan ministritė, bulevardi i madh, disa spitale, burgu i Burrelit dhe disa burgje tė tjera. Mė 4 mars 1930, Kryeministri Kota, duke mos dashur tė bėjė hapa prapa, dha dorėheqjen. Nė letrėn drejtuar Mbretit Zog, kryeministri Kota theksonte, se shkak i dorėheqjes sė tij “ishte mungesa e harmonisė midis qeverisė dhe Parlamentit, gjė qė pengonte zhvillimet e veprave tė rėndėsishme”.
    Nė vitin 1930, K.Kota u zgjodh deputet i Korēės nė parlamentin shqiptar, i cili nė mbledhjen e pare tė tij zgjodhi dr.Koēo Kota-n Kryetar Parlamenti.
    Gjatė ushtrimit tė mandatit, shqyrtoi nė seancė parlamentare dy ligje: mė 13 prill 1930, Ligjin “Mbi Reformėn Agrare”, i cili u miratua po atė ditė dhe ligjin pėr Reformėn Legjislative dhe Kodin Civil.
    Nė vitin 1932 dr.Koēo Kota, mandatohet pėrsėri deputet i Korēės nė parlamentin shqiptar, ku zgjidhet pėrsėri Kryetar Parlamenti. Diskutimet e deputetėve nė legjislaturat parlamentare, pėrqėndroheshin mbi problemet e arėsimit e luftės kundėr dukurive dhe shfaqjeve qė nuk i pėrkisnin kulturės dhe tradidave tė popullit shqiptar. U dekretuan tre ligje: modifikimin e ligjeve 197,206,207, pėr shtetėzimin e shkollave, “Mbi ndalimin e Mbulesės sė Fytyrės dhe Mbulesėn e Kresė tė grave; Mbi ndalimin e martesės sė nėpunėsave me gra tė huaja.
    Mbreti Zog mė 9 nėndor 1936, dekretoi dr.Koēo Kota-n Kryeministėr dhe Ministėr i Punėve Botore dhe i Ekonomisė Kombėtare(Bujqėsisė), pėr ta pasur nė kontroll dhe pėr tė ndjekur nga afėr investimet nė sektorėt e industrisė e bujqėsisė.
    Mė 31 janar 1937, parlamenti i dha votbesimin qeverisė sė Koēo Kotės. Nė detyrėn e Kryeministrit, Koēo Kota u kujdes pėr organizimin e xhandarmėrisė, duke marė masa drastike pėr tė vendosur rendin nė Shqipėri dhe pėr tė goditur ēdo ideologji e qėndrim kundėr monarkisė. Edhe administrimi i bashkėsive fetare, bėhej sipas ligjit tė hartuar nga Koēo Kota dhe dekretuar nga mbreti Zog-I, mė 16 korrik 1929. Sipas kėtij ligji, klerikėt nuk kishin tė drejtė votimi e nuk mund tė kishin asnjė detyrė publike. Bashkėsitė nuk duhej tė mernin asnjė ndihmė e subvencion nga jashtė. Ata kishin pėr detyrė tė mbanin qėndrim patriotik. Beteja pėr kishėn shqiptare, e nisur nga patrioti dhe rilindasi i madh Fan S.Noli, qysh nė vitin 1909, i cili themeloi kishėn autoqefale shqiptare nė Amerikė, u pėrfundua nė prill tė vitit 1937 nga Ahmet Zogu dhe Koēo Kota.
    Mė 23 prill 1937, qeveria shpalli njė dekretligj pėr fajet kundėr rendit shoqėror dhe ekonomik, sipas tė cilit ndalohej formimi i shoqatave qė kishin pėr qėllim “vendosjen e diktaturės sė njė klase mbi njė tjetėr”, pėrmbysjen me forcė tė rendit shoqėror-ekonomik nė fuqi dhe pėrhapjen e ideve komuniste.
    Nė 15 maj 1937, shpėrtheu nė Delvinė njė lėvizje antiqeveritare e organizuar nga Ethem Toto, ish ministėr i P.Brendėshme nė qeverinė e kryesuar nga Mehdi Frashėri, e cila u shtyp me lehtėsi. Pėr uljen e tensioneve politike me emigracionin, Ahmet Zogu dėrgoi Koēo Kotėn nė Paris, pėr tė biseduar me ta, tė arinte kompromise dhe tu mbushte mėndjen qė tė ktheheshin nė Shqipėri, por misioni dėshtoi. Pasi qeveria jugosllave i ndėrpreu ndihmat financiare, emigrantėt antizogist, pas shumė dilemave vendosėn kthimin nė Shqipėri.
    Nė gusht tė vitit 1938, Koēo Kota vajti pėr njė kurim nė Paris. Pėr tė realizuar qėllimin e tyre, anėtarėt e komitetit drejtues, shfrytėzuan ardhjen e Kryeministrit, u takuan me tė e i paraqitėn kėrkesėn e kthimit nė Shqipėri. Mbreti e dėgjoi me vėmėndje kryeministrin e i tha: -Tashmė ėshtė tepėr vonė pėr kundėrshtarėt e mi.
    Mė 1 shtator 1938, u festua me pompozitet tė madh dhjetė vjetori i Monarkisė Shqiptare. Nė shtator 1938, Koēo Kota, nė kontakt tė vazhdueshėm me Mustafa Krujėn, u informua pėr njė “Lėvizje italiane” nė ndihmė tė patriotizmės shqiptare, pėr largimin e Zogut, me kushtin qė nė vendin e tij “shqiptarėt tė pranojnė njė princ Italian”.
    Nė shtator 1938,Koēo Kota,Mustafa Kruja, Qazim Koculi, Angjelin Suma, Kol Tromara, Rrexhep Mitrovica e Sejfi Vllamasi, firmosėn njė Marėveshje lidhur me aprovimin e “lėvizjes italiane” me kushtin e mospranimit tė njė princi italian pėr Shqipėrinė. “Marėveshja e Parisit” quhej e shfuqizuar, nė rastin e njė pushtimi italian tė Shqipėrisė dhe vėnien e sajė nėn kurorėn perandorake tė Savojės.
    Mė 11 janar 1939, Konsullata italiane nė Tiranė, e njofton Legatėn italiane, pėr pregatitjen e njė “Lėvizje pėr largimin e Koēo Kotės nga Qeveria”.
    Mė 7 prill 1939, nisi agresioni ushtarak fashist italian nė brigjet shqiptare.Mbreti sapo kapėrceu Kapshticėn e shpėrndau qeverinė dhe kaloi nė mėrgim si Sovran i arratisur. Shqipėria mbeti pa njė qeveri antifashiste nė mėrgim.
    Mė 7 prill 1939, Koēo Kota i zhveshur nga funksioni i kryeministrit, u shkėput nga oborri mbretėror dhe u sistemua nė Selanik.
    Nė periudhėn pas 7 prillit 1939 deri nė dhjetor 1944, ish kryeministri Koēo Kota, i palėkundur nė qėndrimin e tij atdhetar nuk u pėrfshi nė asnjė Qeveri Kuislinge tė formuar gjatė pushtimit Italian tė Shqipėrisė dhe nė asnjė nga Qeveritė Rregjencė tė ngritura nga Ushtria Gjermane.
    Nė pranver tė vitit 1944, pėr tė ndalur marshimin sllavo-komunist nė Ballkan, Mithat Frashėri ideoi njė dokument lidhur me njė aleancė tė forcave tė djathta shqiptare dhe greke, si dhe krijimin e njė shteti dualist greko-shqiptar federatė apo konfederatė. Sipas Mithat Frashėrit, delegacioni i tė djathtės shqiptare do tė pėrbėhej nga Dhimitėr Fallo –pėrfaqėsues i Ballit Kombėtar dhe Koēo Kota –pėrfaqėsues i Legalitetit. Projekti shqiptar pranonte si kufij jugorė tė Shqipėrisė ato tė vitit 1939, ndėrsa kėrkonte mbėshtetjen greke pėr pėrfshirjen e Kosovės e tokave shqiptare nė zonėn e Dibrės nė shtetin shqiptar tė pasluftės. Kushti i palės greke, qė pala shqiptare tė pranonte dorėzimin e Vorio Epirit, ishte toleruar nga Balli, por u quajt i papranushėm nga Legaliteti. Dr.Koēo Kota i kėrkoi z.Dhimitėr Fallo, njė shtesė nė materialin e ideuar nga z.Frashėri, si mė poshtė: “Pėrfaqėsia shqiptare kishte kujtuar gjithashtu se tė dyja shtetet janė nėn tė njėjtin pushtim dhe qė tė ketė sukses bashkimi duhet tė ndėrmarin aksione tė pėrbashkėta kundėr gjermanėve”. Projekt-idea e fundit,e paraqitur nga Fallo-Kota, pra njė front greko-shqiptaro-turk kundėr nazistėve dhe rrezikut sllavo-komunist, ishte krejtėsisht e papranushme nga qeveritė kuislinge shqiptare dhe greke. Operacioni diplomatik e njėkohėsisht politik i Mithat Frashėrit, falimentoi nė muajt prill-maj 1944.

    Pas vendosjes sė rregjimit komunist nė Shqipėri
    Njė rruge nė Kryeqytetin e Shqipėrisė nė Tiranė tė cilės nė vitet 30-tė i qe vėnė emri Rruga “Koēo Kota”, pas pushtimit fashiste italianėt asaj rruge ia hoqėn emrin K.Kota dhe i vunė emrin Rruga “Galeaco Ēiano”, pas vendosjes sė rregjimit komunist po asaj rruge iu hoq emri Galeaco Ciano dhe iu vu emri Rruga “Qemal Stafa”.
    Mė 1945, Koēo Kota u rrėmbye nė Selanik nga njė oficer i zbulimit sovjetik sė bashku me oficerin shqiptar Andon Ēeti, tė ndihmuar nga EAM-i grek dhe u soll nė Shqipėri. Nė gjyqin special, Koxi Xoxe e akuzoi Koēo Kota-n ndėr tė tjera, edhe pėr dy ēėshtje.
    Lidhur me mosorganizimin e rezistencės, kundėr pushtimit fashist tė 7 prillit 1939. Koēo Kota ka thėnė: Mė 7 prill 1939, qeveria jonė jo vetėm nuk u frikėsua, por organizoi edhe rezistencė tė armatosur, ….Unė i kam sugjeruar Mbretit Zog pėr kėtė rezistencė….Unė pjesėn time si qeveri e bėra. Nė rast se ka patur ndonjė neglizhencė, kjo u takon Forcave tė Armatosura.
    Lidhur me marrėveshjen greko-shqiptare, pėr krijimin e njė shteti dualist greko-shqiptar
    Koēo Kota deklaroi: Nuk kam qenė kryetar i delegacionit shqiptar, nuk kam pėrfaqėsuar Partinė e Legalitetit, por kam qenė pjesėmarės nė bisedime si person privat.

    Pavarėsisht nga mospėrfshirja e tij nė organizimet e kundėrshtarėve tė rregjimit hoxhist, dr.Koēo Kota u gjykua nga gjyqi farsė i drejtuar prej shėrbėtorit tė serbėve Koxi Xoxe.
    Ish Kryeministri u dėnua me burgim nga gjyqi special komunist shqiptar dhe vdiq nė vitin 1949, nė burgun e Burrelit. Me vdekjen e Koēo Kotės, segmentet sllavo-komuniste, realizuan eleminimin fizik dhe moral tė njėrit prej kundėrshtarėve tė tyre mė tė vendosur, atdhetarit tė paepur e tė pakopromentuar, i cili jetėn e tij ja kushtoi vetėm atdheut dhe kombit shqiptar.

    Pas vendosjes sė sistemit demokratik pluralist,
    Mė 24 Nėndor 2014, Dr Koēo Kota u dekorua nga Presidenti i Republikės sė Shqipėrisė z. Bujar Nishani, me medaljen “Nderi Kombit” pas vdekjes, me motivacionin: “Pėr veprimtarinė e ēmuar atdhetare dhe pėrkushtimin e paepur nė shėrbim dhe mbėshtetje tė ēėshtjes kombėtare, shumica e tė cilėve u martirizua nga diktatura ēnjerėzore komuniste”.
    ————————————————————————————————————Historia e jetės dhe e veprimtarisė politike kombėtare e patriotit Koēo Kota, dhe kontributet e tij plot devocion nė interes tė Atdheut e tė Kombit, nuk i harroj populli shqiptar, por i rregjistroi nė analet dhe nė kujtesėn historike kombėtare, si pjesė e ndėrgjegjes kombėtare, duke e vendosur figurėn e tij nė panteonin e patriotizmit shqiptar . Populli nuk i harron bijtė dhe bijat e tij, qė i kanė shėrbyer me ideal kombėtar, me shqiptarizėm dhe me pėrkushtim kanė bėrė e dhėnė gjithēka qė kanė mundur pėr interesat e popullit, tė Atdheut e tė Kombit, siē veproi edhe Dr.Koēo Kota.

    Studiues i Historisė
    Harallamb Kota

    Tiranė mė 31 dhjetor 2015

    Gazeta Dielli

Tema tė Ngjashme

  1. Mulla Ahmet Ēunaku (1889-1952)
    Nga Mexhid Yvejsi nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 0
    Postimi i Fundit: 09-10-2009, 03:22
  2. Kostaq Duka
    Nga mondishall nė forumin Shkrimtarė shqiptarė
    Pėrgjigje: 5
    Postimi i Fundit: 26-07-2009, 11:19
  3. Kostaq Stefa
    Nga Albo nė forumin Elita kombėtare
    Pėrgjigje: 2
    Postimi i Fundit: 21-04-2009, 01:58
  4. Ungjilli sipas Matheut, Viti 1889 - shqip
    Nga Fiori nė forumin Albumi fotografik
    Pėrgjigje: 2
    Postimi i Fundit: 15-10-2007, 10:42
  5. Kostaq Cipo
    Nga Albo nė forumin Elita kombėtare
    Pėrgjigje: 0
    Postimi i Fundit: 05-12-2006, 00:39

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •