Blaise Pascal

[Cupke_pe_Korce]

Dikur ka thene se:
"Gjithe mjerimi njerezor vjen nga pamundesia e njeriut per te qendruar i vetem ne dhome." (Presque tous nos malheurs nous viennent de n'avoir pas su rester dans notre chambre.)
La Bruyère ka thene pak a shume te njejten gje.(Ce grand malheur de ne pouvoir être seul.)
Duke pasur parasysh se njeriu nga natyra eshte qenie shoqerore, si mendoni, a mundet qe vetmia te na beje njerez me te mire? Pse, dhe pse jo?!

[emile]

Per mendimin tim Blaise Pascal ka dashur te thote qe çdo gje e keqe qe i ndodh njeriut vjen nga "tjetri" dhe nga kjo deshire e paevitueshme qe kemi per te mos qene vetem. Persa i perket pyetjes tende une mendoj se vetmia i shkakton me teper probleme sesa shoqeria qenieve njerezore. Miqesia ne pergjithesi e permireson njeriun si edhe ndjenjat e tij, por nga nje pikpamje absolute Blaise Pascal ka te drejte se ne te shumten e rasteve dhembjet dhe shqetesimet na vijne nga "tjetri" edhe n.q.s. mardheniet qe kemi me te jane te mira (p.sh.: humbja e nje personi te dashur, sigurisht qe nuk do te vuanim n.q.s. do te izoloheshim plotesisht nga njerezit e tjere, por a eshte kjo zgjidhja?).

[Rebele]

Vetmia te na beje njerez me te mire? Naah, miresine e cmojme ne vete te dyte.

Ja do kycem ne dhome per nja nje jave te shoh sa e mire do behem.

[Cupke_pe_Korce]

Nuk eshte puna te mbyllesh ne dhome duke shpresuar se do behesh me i mire. Une kam mendimin se, jo vetem qe nuk behesh me i mire, por ka rrezik te behesh me i keq. Nuk besoj se Pascal kishte nder mend alienimin e njeriut nga shoqeria me teper sesa te qenit vetem me vetveten. Eshte kjo e fundit qe me intereson: perse eshte e domosdoshme qe njeriu te jete vetem me vetveten? Ose me sakte, perse eshte e domosdoshme te shpenezojme nje sasi te konsiderueshme kohe me vetveten?

[EXODUS]

Hall me burre e hall pa burre, hall te mos martohesh kurre, thote mileti (femeror - lol). Shprehja, ndonese ne shikim te pare ilustron dilemen ne te cilen gjendet njeriu perballe nje vendimi te tille, tregon me se miri natyren e komplikuar te njeriut dhe po aq me teper komplikuese kur vendimmarrjes "i shtohet" edhe kompleksiteti i te njejtit lloj nga perfshirja e me shume se nje individi me te njejtat karakteristika te pershkruara me lart.
Mqs ra fjala, ne situata te ndryshme me tipare te ngjashme me keto ne diskutim e siper kam vene re se njeriu i nenvlereson "aftesite" e te ngjashmit te tij dhe shkaqet jane nga me te ndryshmet, por nga i njejti burim. Prej ketu marrin udhe edhe konfliktet te cilat "sinjalizojne" per "ndergjegjesim" ne te ardhmen, prej ku burojne edhe shprehje si ajo ne krye te ketij shkrimi e te tjera te ngjashme. Kisha ndermend te permendja ndonje shembull por s'me duket si "e pershtatshme" per nga tematika e hapur duke marre parasysh ketu edhe natyren e njeriut (<--- interesante, a nuk ishte ky (i fundit) nje shembull spontan i cili pasqyron natyren e njeriut "i prodhuar" (dmth shembulli) nga po te njejtat aludime mbi fenomenin e referuar?!)

Njeriu eshte aq i komplikuar nga natyra saqe neglizhimi "i detyrueshem" (me raste kjo) i nje detaji sado i vogel ne shikim te pare, apo analizimi i tepert i nje detaji i cili ne te vertete nuk ve ne rrezik integritetin (e gjithanshem) e synuar (aq te shume kerkuar dhe te mbrojtur fanatikisht) prej individit, behen shkak per "mospranimin" apo "mospajtimin" e plote apo te pjesshem me "alternativat." ---> Izolim prej, apo pjesmarrje ne nje rreth te caktuar shoqeror(?!) Si perfundim ne cdo rast, pas cdo vendimi nuk do te mungojne mendimet e kunderta. Te jete kjo e fundit nje pamundesi ose paaftesi e njeriut per te bashkevepruar me te ngjashmin e tij apo ndoshta shmangie prej natyres, sjelljes "prapaskene" te ketij te ngjashmi?! Konsiderimi i njeres apo tjetres eshte jo pak i veshtire, ndonese rasti i dyte eshte bere i modes...prej kohesh.

[oiseau en vol]

Dikur ka thene se:
"Gjithe mjerimi njerezor vjen nga pamundesia e njeriut per te qendruar i vetem ne dhome." (Presque tous nos malheurs nous viennent de n'avoir pas su rester dans notre chambre.)
La Bruyère ka thene pak a shume te njejten gje.(Ce grand malheur de ne pouvoir être seul.)
Duke pasur parasysh se njeriu nga natyra eshte qenie shoqerore, si mendoni, a mundet qe vetmia te na beje njerez me te mire? Pse, dhe pse jo?!

nqs m'lejoni, a mund ta baj vetem nje korigjim te vogel ne lidhje me perkthimin ? Megjithese me kater vjet shkolle, m'kujtohen hala disa gjana nga kjo frangishte e hundeve te zana

Ka rendesi perkthimi i drejte sepse do ti jape nje drejtim tjeter bisedes, nqs deshironi sigurisht

Pothuaj te gjitha mjerimet tona na vijne nga te mos paturit ditur per te ndenjur ne dhomen tone

dhe La Bruyère : "Kjo fatkeqesi e madhe e te mos mundurit per te qene vetem"

Diskutim te mbare

[Rebele]

Pothuaj te gjitha mjerimet tona na vijne nga te mos paturit ditur per te ndenjur ne dhomen tone

Do preferoja te ishte pak me lakonik perkthimi i kesaj me lart, po nejse.

Duhet te shpenzojme sasi te konsiderueshme kohe me veten ne menyre qe te reflektojme mbi veprimet tona. Sound familiar? Deri diku eshte e vertete se fundja fraza 'shpenzimi i kohes me veten' nenkupton prezencen e nje qenieje te dyte. Pra, ne nje fare menyre perputhet me natyren e njeriut si krijese shoqerore.
Edhe keto meditimet/reflektimet individuale behen me qellimin per tu permiresuar ne marredhenie me te tjeret- ironikisht! (se, sic e thashe, miresia vleresohet te pakten ne vete te dyte, perndryshe per ke do jesh i mire/ne baze te cilit kriter apo kod në mos atij te vendosur nga te tjere- pra nga shoqeria??).
Perfundimisht, per mua, njeriu meson me shume duke shpenzuar kohe me tjeret, duke qene ne skene e jo prapa kuintave, duke perjetuar. Perndryshe, nga do ta merrnin vesh ne mjerimin (prej te cilit vuajme se nuk rrime dot vetem tere kohes)?

[Leila]

Praise Pascal, e lexoj une. Cupke, kjo teme ndihet si provokim i vecante ndaj meje.

Do shkruaj me vone me me nge per kete temen.

[Hyllien]

Njeriu nuk eshte i afte ta shijoj ose me sakte ta kuptoj vetmine. Kuptimi i vetmise sjell dhe ndarjen ose me sakte polarizimin e botes ne dy kahe te ndryshme, zhvillimin dhe mjerimin ose degjenerimin. Duke qene se njeriu i shmanget vetmise(ne menyre qe t'i shmanget dhe meditimit shpirteror), dhe nuk e kupton ate, ateher nuk ka nje themel te mjaftueshem prej ku te dalloj cfare do te thote zhvillim dhe mjerim i pavarur, por vetem mjerim te pergjithshem.

[Leila]

Pascali, si gjeni matematikan, kishte nevoje per ato ore vetmie qe te mendonte, per te zbuluar trekendeshin e aritmatikes e ku di une se cfare tjeter zbuloi. Ndoshta po te mos i kishte, s'do kishte ditur tamam-tamam potencialin e vet. Me duket ishte 27 vjec kur e la matematiken qe te studjonte fene dhe humbi ca kohe keshtu, kohe qe mund ta kishte shpenzuar duke vazhduar me matematiken. Megjithate, ky shpenzoi me shume kohe me veten se c'duheshe, aq sa u semur dhe vdiq i lodhur nga insomnia. Imagjino, ai brenda 8 diteve shkruajti gjeometrine e plote te cycloid (s'e di ne Shqip). Nuk kam lexuar shkrimet letrare te tij pasi e kam njohur vetem nga matematika por di qe konsiderohen si ajka e letersise Franceze. Prap s'me intereson ta lexoj se me plasen shpirtin Flaubert, Zola, Balzaku, et. al., and I'm still recovering as we speak... er, write.

Vetmia nuk ka se si te na beje njerez te mire. Njeriu eshte brumosur ne dy menyra per te perballuar vetmine -- ose manifeston tendenca psikopati (perfshi megalomine, keq-dashjen pa perfitim, shkaterrimin, egoizmin, etj.) ose kthehet kunder vetes (perfshi edhe mendimin e ulet qe ka per veten). Keshtu them une, pastaj lexoj dike qe thote dicka te kundert nga une dhe bie dakort me ta lol. Nejse, vetmia si do qe te jete brumosur njeriu sjell depresion, edhe tek njeriu qe i duket vetja Zot. Kemi ca emigrante te lagjja jone, 23-50 vjec, te parruar, qe vijne e qajne hallet me njeri tjetrin pas pune, ku dehen me nje gote uiski. Ia bejne, "Eh mer lal, or taj..." e nxjerrin EH me renkim nga shpirti, gjasme, "... kshu bota e socme, s'i zinet bes njeriu." Kuptohet, po ua perkthej ne Shqip une juve. "Nuk gjinet mo i rob zoti per t'i qo hollet, 're." Blah blah per te rinjte e "socem" (thone 23-vjecaret), gam gam per grate e lehta. "Ta fut kalamoni yt me i thike pas shpine, mer jahu," sikur vertete e paskan vuajtur kete te fundit. Edhe qajne halle, edhe ankohen qe s'qajne dot halle; edhe ia fusin me thike pas shpine shokut, edhe ankohen se do ua fusin thiken shoku. Sipas tyre, vetem ata qenkan njerez te ndershem dhe vetem ata kane halle. Keto ti ben vetmia e mergimit. Shembull konkret. Njohja e te tjereve sigurisht qe nuk vjen nga vetmia, sic e shikoni me siper.

Ne rastin e Pascalit, vetmia e semuri dhe e beri legjende, bashke. Ai nuk u martua pasi pati nje aksident me karrocen e kalit (me korrigjoni ne e kam gabim) gjate kohes qe mendonte te martoheshe apo jo, dhe kete e mori si shenje nga Zoti qe pergjigja ishte vetmia, ose me fjale me te bute -- beqaria. Por te mos ishte vetem, ti dedikonte nje pjese te kohes se tij nje femre, per shembull, ndoshta s'do nderoheshe per gjenine e tij edhe 400+ vjet me vone. Ka kaq shume aspekte te ndryshme te vetmise (psh nje qe me vjen ne koke ne kete moment -- fenomeni se si shoqerise u pelqen qe lone-bugs si Pascali te takohen me fatkeqesira, etj.) sa qe mund te shkruajme pergjithnje. Megjithate, jane gjera qe i kane shkruajtur edhe te tjere para nesh.

Lexova dikur kete citim te Blaise Pascal dhe e bera google qe t'ia gjeja te plote pasi me pelqeu akoma me shume se sa citimi qe na solli Cupka per te diskutuar Plus, mendoj se e kompleton citimin e Cupkes. "Man is but a reed, the most feeble thing in nature, but he is a thinking reed. The entire universe need not arm itself to crush him. A vapor, a drop of water suffices to kill him. But, if the universe were to crush him, man would still be more noble than that which killed him, because he knows that he dies and the advantage which the universe has over him, the universe knows nothing of this. All our dignity then, consists in thought. By it we must elevate ourselves, and not by space and time which we cannot fill. Let us endavour then, to think well; this is the principle of morality," (perkthim i shpejte, amani mos postoni secili nga 7 poste pas meje duke me korrigjuar me-te e te-te -- "Njeriu s'eshte vec nje kallam, gjeja me e dobet ne natyre, por ai eshte nje kallam qe mendon. I gjithe universi s'ka nevoje te armatoset qe ta shtype ate. Nje avull, nje pike uji mjafton per ta vrare. Por, nqs universi do e shtypte, njeriu serish do ishte me fisnik se sa ajo qe e vrau, sepse ai e di qe ai vdes dhe avantazhin qe ka universi mbi te, universi nuk di gje per kete. I gjithe dinjiteti yne atehere, konsiston ne te menduaren. Me kete ne duhet te ngrejme veten, dhe jo prej hapesires dhe kohes te cilen ne nuk mundemi ta mbushim. Le te perpiqemi, atehere, te mendojme mire; ky eshte parimi i moralit.")

Le te mendojme "well" per Pascalin.