Ngjitje nė lartėsitė e fronit tė perėndive parahelene
Nė Malin e Tomorit, mes vargut tė pelegrinėve bektashinj
Tė ngjitesh lartėsive tė Malit tė Tomorit ėshtė njė sakrificė e madhe, ndėrsa tė udhėtosh drejt Teqesė sė Kulmakut ėshtė vėrtet njė ndėrmarrje tepėr e vėshtirė. E qė tė arrish atje duhet ta kesh vendosur qė tė mos tėrhiqesh para asnjė vėshtirėsie qė tė del pėrpara. Dhe nėse jeni tė prirur pėr tė shijuar njė udhėtim kolektiv, ju mund tė shfrytėzoni fare mirė festėn e Abaz Aliut, ose siē njihet ndryshe festa e besimtarėve bektashinj.
Udhėtimi
Pavarėsisht kilometrave me njė makinė tip fuoristradė, tė duhen jo mė pak se katėr orė qė tė pėrshkosh rrugėn nga Berati nė drejtim tė Malit tė Tomorit. Ēdo vit nė fund tė muajit gusht Mali i Tomorit mbushet me pelegrinė tė ardhur nga tė gjitha trevat e Shqipėrisė dhe diaspora. Pėr tė shkuar deri nė vendin e shenjtė duhet qė mė parė tė kalosh Bogovėn, fshatrat: Kakrukė, Ēorovodė, Qafėn e Devrisė dhe mė pas mbėrrin nė Qafėn e Kulmakut.
Ngjitja
Nė Qafėn e Kulmakut, vėren kalldrėmin e hershėm, tė ndėrtuar para viteve '90. Territori i pėrket Komunės Qendėr nė Skrapar. Pėr tė shkuar nė Gjerbės duhet tė kalosh Guhakun, burimin me shumė ujė qė rrjedh nga mali Tomor, tė pėrpjetėn e fshatrave Radėsh e Mollas, duke lėnė djathtas Shpellėn e Pirogoshit dhe Gykėn e Devrisė me pamje alpine qė tė shpie nė Leshnje pėr tė shkuar nė Ujanik. Nga e majta e rrugės tė rri mbi kokė Mali i Tomorit, ndėrsa djathtas lė Zaloshnjėn, Milovėn dhe pas njė tė tatėpjete tė butė mbėrrin nė Gjerbės.
Nė vendin e shenjtė
Nga Gjerbėsi drejt Ujanikut derisa mbėrrin nė vendin e shenjtė, nė ditėt e festės vėren qindra-mijėra pelegrinė tė sistemuar nė kampingjet qė kanė ngritur. Nė mes tė turmės shihen edhe uniformat blu tė cilat merren me mbikėqyrjen e vargut tė gjatė tė pelegrinėve, pavarėsisht se drejtuesit e teqesė pohojnė se "feja nuk bashkėjeton me koburen dhe se besimtarėt e gjejnė vet rrugėn pėr tek Shtėpia e Zotit". Nė festimet e kėtij viti kanė marrė pjesė vendas e tė huaj me dhe pa origjinė shqiptare, tė cilėt besojnė nė njė perėndi, madje pa dallime fetare. Aty shkojnė njerėz tė besimit tė krishterė, tė besimit islam e katolik. Dy ndėrtesat qė ndodhen brenda njė territori janė tė rrethuara me njė mur tė lartė. Ndėrsa 'ushtritė' e ēadrave tė pelegrinėve janė tė sajuara me plastmas. Rreth 18.00 automjetet janė parkuar nga baxhoja e Ujanikut deri nė majė tė malit ku gjendet Varri Konof i Abaz Aliut.
Rituali
Ndryshe nga vitet e shkuara, kėtė herė nė festėn tradicionale tė bektashinjve kurbani zhvillohet nė njė thertore tė madhe me kushte tė mira dhe ujė tė bollshėm. Njerėzit sipas ritualit, taksin qengjin dhe nėse nuk e therin vetė ndihmohen prej kasapėve. Njė kilogram mish qengji shkon deri nė 300 lekė tė reja. Territori pėrreth ėshtė kthyer nė njė fushim gjigand panairi ku gjenden tė gjitha asortimentet qė shiten me ēmime tė njėjta si nė qytet. Pas kryerjes sė kurbanit dhe hedhjes sė njė shume tė konsiderueshme parash pėr bamirėsi, mund tė gėzoni sipas mėnyrės tuaj me tė afėrmit.
Festa
Festa e Tomorit ėshtė me origjinė pagane. Ky vend ka filluar tė pėrkujtohet si epiqendra e bektashizmit nė vitin 1600 kur Haxhi Babai ngriti varrin kenotof nė ēukėn e Tomorit. Rituali i festimeve u ndalua gjatė 50 viteve tė diktaturės komuniste dhe rifilloi sėrish vetėm pas vitit 1992. Ndėrsa sipas mitologjisė, Tomori ka qenė fron i perėndive parahelene. Njė legjendė e lashtė flet pėr mrekullinė Tomor, sipas tė cilės kur Perėndia krijoi kėtė mal, mbeti e mahnitur aq shumė teksa e sodiste nga larg, saqė nuk arriti tė krijonte njė tjetėr bukuri tė krahasueshme me tė.
Krijoni Kontakt