Ridel nė dritė pusi shekullor i xhamisė sė Ethem Beut, i cili ėshtė ndėrtuar nė tė njėjtėn kohė me objektin e kultit. Ky pus ka furnizuar me ujė, jo vetėm xhaminė, por edhe pazarin e vjetėr
Burimi i freskėt i Ethem Beut
Alma Mile
Ashtu si rreth 200 vjet mė parė, ai pus shėrben sėrish pėr tė freskuar besimtarėt, qė falin namazin nė xhami. E aq mė tepėr nė kėto ditė tė nxehta vere, prania e tij duket si njė dhuratė nga Zoti. I mbuluar pėr vite me radhė nga gjelbėrimi pėrreth, pusi i xhamisė sė Ethem Beut, nė qendėr tė Tiranės, ėshtė konsideruar sė fundmi si pjesė e kėtij monumenti, duke u bėrė i dukshėm, jo vetėm pėr kujdestarėt e xhamisė, por edhe pėr gjithė kalimtarėt qė kalojnė aty pari. Punonjėsit e Institutit tė Monumenteve tė Kulturės e kanė parė tė udhės qė kėtij pusi shekullor, ti ndėrtojnė edhe njė grykė prej guri, ashtu si edhe pjesa e nėndheshme e tij, e cila mendohet tė jetė rreth 15 metra e thellė. Sipas drejtoreshės sė kėtij Instituti, Edlira Ēaushi, duke qenė se ky pus ėshtė ndėrtuar sė bashku me xhaminė, u mendua, qė edhe ai tė rivlerėsohej si pjesė e kėtij monumenti kulturor, nė qendėr tė kryeqytetit. Pusi i xhamisė sė Ethem Beut, mendohet tė jetė ndėrtuar qė nė fillimet e punimeve pėr ngritjen e objektit tė kultit mysliman. Prej mbishkrimeve qė ruhen ende, mes harlisjes floreale tė pikturave, mbi portikun kryesor tė xhamisė, mėsohet se punimet kanė filluar nė vitin 1794 nga Molla Beu prej Petrele e stėrnip i themeluesit tė Tiranės dhe pėrfundoi nė vitin 1821 nga i biri i tij, Ethem Beu. Po nga i njėjti mbishkrim mėsohet se Molla Beu vdiq nė vitin 1807, pasi arriti tė ndėrtojė kupolėn. Ndėrsa Ethem Beu pėrfundoi punimet duke bėrė portikun, ēatinė, minaren dhe pikturat. Fillimisht, ky pus u ka shėrbyer punėtorėve qė ndėrtonin, ndėrsa mė pas ka shėrbyer pėr nevojat e xhamisė dhe besimtarėve. Por funksioni i kėtij pusi nuk ka qenė vetėm kaq. Ai ka qenė pusi i vetėm, pėr tė gjithė zonėn pėrreth dhe ka furnizuar me ujė pėr vite me radhė edhe tregtarėt qė tregtonin nė Pazarin e Vjetėr tė Tiranės, qė ndodhej pėrballė xhamisė, e qė daton prej gjysmės sė dytė tė shekullit XV. Pusi, i cili ndodhet nė krah tė majtė, nė hyrje tė xhamisė, pėr vite tė tėra ka qėndruar i mbuluar dhe nuk e ka kryer shėrbimin e dikurshėm, madje edhe vetė kujdestarėt e xhamisė nuk e dinin qė ai ekzistonte. Pak ditė mė parė, u rizbulua nga njė prej kujdestarėve tė xhamisė dhe menjėherė u mendua qė ky pus tė rifunksionalizohej. Me ndihmėn e Institutit tė Monumenteve tė Kulturės, ai u ngrit nga niveli i tokės. Nuk u desh ndonjė fond i madh pėr ti ndėrtuar atij njė grykė, e cila ėshtė realizuar prej guri, duke ruajtur origjinalitetin dhe uniformitetin me pjesėn tjetėr tė tij. Kujdestarėt e xhamisė kanė filluar ta pėrdorin sėrish ujin e pusit, madje pėrreth tij, do tė gjesh vazhdimisht besimtarė, tė cilėt duket sikur e shohin me njė lloj adhurimi kėtė objekt shekullor. Sipas tyre, uji i cili furnizohet nga burime nėntokėsore qė kalojnė aty pari, dikur ka qenė i pijshėm, por i harruar prej vitesh nuk i ėshtė nėnshtruar proceseve tė pastrimit dhe momentalisht mund tė pėrdoret pėr tė ujitur lulishten para ndėrtesės. Xhamia e Ethem Beut, ėshtė njė nga ndėrtesat mė tė rėndėsishme, jo vetėm tė kultit, por edhe nė rrafshin historik, pasi ėshtė ndėr tė parat objekte qė janė ndėrtuar nė kryeqytetin shqiptar. Prej disa javėsh kjo ndėrtesė vizitohet rregullisht nga restauratorėt e Institutit tė Monumenteve tė Kulturės, tė cilėt po punojnė pėr pastrimin dhe restaurimin e pikturave murale, qė zbukurojnė tė gjitha ambientet e xhamisė. Sipas drejtoreshės sė IMK-sė, restauratores, Edlira Ēaushi, duke qenė se kėto piktura murale, janė realizuar nė teknikėn e seco-s, kanė pėsuar dėmtim nga faktorėt klimaterikė dhe pluhurat e shumtė tė qendrės kryeqytetase. Megjithatė, sipas saj, pas njė pune disa mujore, pikturat e xhamisė, do tė mund tė kthehen nė identitet.
26/07/2005
KATEGORIA: Kulture.Shekulli.
Krijoni Kontakt