Piktori Leonard Previzi

[Fiori]

Përgatiti Alma Mile

Eshtë larguar nga Shqipëria në vitin 1990 me një vizë turistike dhe nuk u kthye më. Nuk kishte kryer asnjë shkollë pikture, megjithatë nuk e pati shumë të vështirë të futej në botën e artit në Belgjikë. Dhe ja ku piktori Leonard Previzi hap një ekspozitë në Galerinë Kombëtare të Arteve, e para ekspozitë e tij në Shqipëri. Pas 15 vjet largimi, ai ka sjellë me vete në Tiranë figurat e tij antropomorfe, janë figura femrash nudo, me anë të të cilave ai nuk do të tregojë as më shumë, as më pak veçse njerëzoren. Gjatë viteve të karrierës së tij, Previzi numëron rreth 40 ekspozita vetjake dhe në grup, të çelura jo vetëm në Bruksel, por edhe në Paris, Nju Jork, Dyseldorf, Bolonjë, etj. Ka fituar disa çmime, mes të cilave dhe “Çmimin e Evropës” në vitin 1996, mes 4 mijë piktorësh të moshave 18-40- vjeçare. Ky çmim e ndihmoi të afirmohej dhe firma e tij mbi telajo të bëhej e sigurt.

Familja juaj ka qenë e internuar dhe nuk keni mundur të arsimoheni për pikturë. Si lindi piktura tek ju?
Kam pikturuar qysh herët në qytetin e lindjes në Lushnje dhe kur shkova në Belgjikë nuk isha fillestar, pasi kisha bërë vizatime, grafika, me të cilat kam filluar që në moshën 13- vjeçare, por pa arritur të ekspozoja kurrë. Studimet që kam bërë deri në vitin 1990 janë meritë e babait tim Lekë Previzit, piktor i persekutuar, nëpër kampet e përqendrimit në gjithë Shqipërinë. Pasi “shëtiti” në shumë kampe, mes të cilave dhe në Tepelenë, u vendosëm në Plug.
Cilat ishin arsyet e përndjekjes?
Ishin arsye politike, sepse gjyshi im, Prengë Previzi, për të cilin tani kam dëgjuar që e quajnë patriot, ka qenë gjeneral dhe komandant i Përgjithshëm i Forcave Mbretërore të Armatosura para vitit 1944. Gjithashtu ai ka qenë dhe Ministër i Mbrojtjes Kombëtare, në qeverinë demokratike të asaj kohe. Kështu që arsyet janë të qarta.
Si arritët të futeshit në botën e artit, në një vend të panjohur?
Gjëja e parë që bëra kur shkova në Belgjikë ishte regjistrimi pranë Akademisë Mbretërore të Arteve në Bruksel. Arsyeja nuk ishte thjesht të “mësoja” të pikturoja, por për të kuptuar shumë gjëra, që nuk mund t’i kuptoja në Plug duke hapur kanale, apo prashitur misër. Gjithashtu akademia më ka ndihmuar që të lidhem edhe me botën e artit jashtë saj.
Kur keni ekspozuar për herë të parë dhe cilat ishin pikturat e para?
Që kur isha student fillova të ekspozoj. Ekspozitën time të parë do ta bëja në vitin 1991, më pas në ‘92-shin dhe kështu me radhë. Kisha fatin e mirë që daja im më kishte përgatitur një studio të vogël ku punoja, ndërsa vazhdoja studimet. Fillimisht kam pikturuar peizazhe me temë nga vendlindja ime, të cilat i kisha ruajtur në skica, apo në memorje. Ishin fusha me grurë, kodrat e Lushnjes, apo kalatë shqiptare që i kisha bërë në vend. Bëra një seri pikturash, i fotografova, përgatita edhe një album, me të cilin kam shkuar pranë galerive të ndryshme, nëse do të gjeja interes diku.
Ku nisi ndryshimi i madh në pikturën tuaj?
Pas një xhiroje të gjatë nëpër galeri diku treguan interes për këto piktura dhe vendosëm që pas dy vjetësh të hapnim një ekspozitë vetëm me peizazhe. Në atë kohë pikturoja shumë edhe detin. Kisha bërë ushtrinë në Vlorë dhe më kishte mbetur në mendje. Mora porosinë për të bërë peizazhe të tilla, pasi edhe blerësit ishin të sigurt. Por dëshira ime më e madhe ka qenë të punoja me figurën njerëzore, por siç dihet atëherë një gjë e tillë nuk ishte e mundur. Isha stërvitur me portretet e prindërve, të shokëve, por asnjëherë më parë nuk kisha mundur të pikturoja një figurë nudo, të studioja anatominë e njeriut, lëvizjet e tij. Dhe sapo nisa shkollën në Akademi me modelet e gjalla, shpërtheu edhe fantazia, kështu që i lashë peizazhet detare. Pas një viti e gjysmë kur më vizituan studion për të parë serinë e peizazheve, gjetën një seri krejt tjetër nga ajo që më ishte porositur. Ishte një seri mistike e bazuar tek figura njerëzore dhe fantazia. Ishte një seri shumë simboliste, surrealiste. Atëherë ishte planifikuar që ekspozita të çelej në një sallë që ishte për fillestarët, por pasi pa këtë seri, menaxherja e galerisë i ekspozoi punët e mia në një sallë ku ekspozonin piktorë të rëndësishëm.
I jeni rikthyer ndonjëherë peizazheve me det, apo fushave me grurë?
Prej 15 vjetësh nuk i jam kthyer më peizazheve detare. I jam kushtuar kompozimeve të mia antropomorfe.
Shfrytëzimi i modelit ka qenë shumë i vështirë për piktorët shqiptarë, për shkak se ishte i ndaluar. Ju, çfarë raportesh keni me modelin?
Gjithmonë përdor modelet, ndërsa fantazia më shërben për të krijuar kompozimet. Të gjitha këto janë fryt i skicave që unë u kam bërë modeleve të gjallë, modeleve nudo.
Ngjyrat e pikturave tuaja janë të trishta, fshihet diçka pas kësaj preference?
Për një artist të gjitha ngjyrat janë të bukura, madje artistë të mëdhenj kanë arritur të bëhen të tillë vetëm me ngjyrat bardhë e zi. Ndoshta lidhen me jetën time, familjen, karrierën… Ky është stili im, mënyra sesi unë punoj, sesi hedh bojërat në kanavacë…
Jeni fokusuar vetëm tek figura e femrës, pse?
Gjithmonë më ka tërhequr kjo figurë, pasi nuk është thjesht një bukuri njerëzore, por universale. Më ka pëlqyer sensualiteti që ajo fsheh pas çdo lëvizjeje të trupit të saj.
Janë afruar njerëz për të blerë punët tuaja, apo u janë dukur çmimet e kripura?
Ekspozita është vizituar nga shumë njerëz, ka pasur nga ata që janë interesuar për të blerë, por nuk pretendoj shumë, pasi kjo është ekspozita e parë që unë çel këtu dhe më parë duhet që njerëzit të njohin artin tim e ta vlerësojnë atë. Sa i përket çmimeve, unë nuk mund t’i ul ato në varësi të galerisë. Më ka ndodhur edhe në Bruksel, që më kanë kërkuar që të ul çmimet për të hapur një ekspozitë dhe nuk kam pranuar. Të njëjtat punë që më kërkuan t’u ulja çmimet janë shitur me çmime më të larta se fillestaret në një tjetër galeri.