Shpjegime të disa termave Islame!

[Zana e malit]

Me emer te All-llahut, Meshiruesit, Meshireberesit!

Miq të nderuar!

Cdo pune, veper qe kryhet me nijet, qellim te mire eshte e mireseardhur per te gjithe ne!

Duke u nisur nga thenia tash me e njohur per te gjithe ne "Sa te rrosh, do te mesosh", apo edhe "Per te mesuar kurre nuk eshte vone", e pashe te udhes qe te postoj disa shpjegime te termave Islame!

Le te jete kjo nje ndihme per te gjithe ata qe kane pak njohuri mbi keto terme, NDERKAQ do te deshiroja qe ata te cilet kane njohuri mbi termet Islame te na ndihmojne duke dhene sqarimin dhe perkthimin e tyre.

Une do te sjell disa nga termet me renditje alfabetike, nderkaq edhe JU mund te inkuadroheni dhe ndihmoni ne teme per te dhene sqarimin dhe perkthimin e fjaleve te cilat nuk do t'i hasni ketu, apo edhe ndonje shtojce per fjalet qe jane ketu. Fjalet jane te marra nga "Takvimi", andaj, poqese hasni ne ndonje gabim, ju lutem te ndihmoni me permiresim te tij!

Paqa dhe meshira e Zotit qofshin mbi te gjithe muslimanet!
ZeM


A

Abd- rob i Zotit Madheshtor
Ajshe - e shoqja e dyte e Muhammedit alejhis-selam
Akaid - mesim mbi rregullat e fese Islame
Alejhisselam - pershendetje qe perdoret per pejgamberet
Alem - gjithesi, rruzullim
Axhiz - i pazot, i paafte
Amel- veprim, pune
Ahiret - bota tjeter, bota e perjetshme
Ajet - fjali a togfjalesh te Kur'anit, verset i Kur'anit
As-habe - Shok i Muhammedit alejhisselam
Auret - organet e trupit te njeriut qe duhen mbuluar,
si pjese te turpshme.Pjeset e trupit qe nuk duhet te shihen.

B

Bálig - i, e arritur ne moshen e pjekurise, pubertetit
Bajram - feste. Kemi dy bajrame fetare:
1. Bajrami i Ramazanit
2. Kurban Bajrami
Basar - te pamet [veti, atributi i Zotit]
Bela -bela, fatkeqesi
Bereqet - boll-llek
Bismil-lahirrahmanir-rahim- Me emer te All-llahut,Meshiruesit, Meshireberesit

D

Dexh-xhall - njeri renacak, prishes, demtor, i cili do te dale
midis njerezve diten e Kijametit dhe i cili do te vritet nga pejgamberi Isa.
Dita e kijametit - dite, kur do te mblidhen njerezit, te dalur nga varret.
Dita e Xhumase - dite e Premte, dite e shenuar e javes. Per te ditur me teper per kete dite shihni ketu => Dita e Premte
Dert- brenge, hall, problem
Dua - cdo lutje qe i drejtohet All-llahut xh.sh.
Dynja - bota e sotme, jeta ne kete bote
Dhikr - te permendurit e emrit te All-llahut xh.sh. ose
ndonje shprehje tjeter devotshmerie me te cilen lartesohet Zoti.

E

Eda - falja e namazit ne kohen e duhur
Ehli Bejt - farefisi i aferm i Muhammedit slall-llahu alejhi ve sel-lem
Es-habi kiram - Myslimanet e nderuar qe e kane pare fytyren e bekuar
dhe degjuan fjalet e embla te Pejgamberit Muhammed s.a.v.s.

F

Fasik- njeri i prishur, qe ben e vepron pune te palejuara
Fetva - pergjigje dhe vendime juridike islame
te mbeshtetura ne Kur'an dhe hadith, qe i jep personi i autorizuar
Fikh - shkencat juridike islame

GJ

Gjynah - mekat, faj, gabim, keq
Gijbet - thash'e theme, me fol per dikend ne mungese te tij

H

Habibull-llah - i dashuri i Zotit (perdoret vetem per Muhammedin s.a.v.s.)
Hadis (hadith)- fjalet, te thenat e Pejgamberit
Hadis sahih - hadisi i sakte, i drejte, origjinal
Hajir - pune e mire, veper e mire
Hak- e drejte sipas Kur'anit
Halife - khalif, kreu i muslimaneve pas Muhammedit alejhisselam
Halik-krijues
Halk- krijim


(VIJON)

ZeM

[Zana e malit]

H

Hallall- Sipas fese Islame
Hamd - Shyqyr Zotit (Elhamdulil-lah)
Haram - gjerat e ndaluara sipas Islamit
Hashá - deshire e muslimanit qe do te thote:
mos dhashte Zoti,
Hazreti - nje atribut i bukur per njerez te medhej
ne fene Islame (p.sh. Hazreti Muhammedi, Hazreti Aliu etj.)
Hatixhe - e shoqja e Pejgamberit alejhisselam
Hidajet - rruga e drejte
Hilafet - posti, selia e khalifit
Hikmet - arsyetim
Hixhaz - pjese e gadishullit te Arabise ku ndodhen Mekke-ja
dhe Medine-ja.
Hutbe - fjalim, keshilla qe mbahen ne xhami,
me rastin e namazit te Xhumase dhe diteve te Bajramit.
Hakikat - njemendesi, e vertete, realitet
Hajr - pune, veprim i mire, miresi, dobi.

I

Ibadet - lutje, perkushtim, nenshtrim
deshires se All-llahut. Cdo veper islame
qe kryhet ne emer te All-llahut eshte ibadet.
Pra, ibadet eshte sendertim i urdheresave dhe ndalesave te All-llahut.
Imam - perdoret me dy kuptime:
1. Personi qe udheheq faljen e namazit me xhemat
2. Titull nderi per dijetaret Islame, sidomos per themeluesit
e shkollave burimore juridike islame, p.sh. Imam Shafiu,
Imam Maliku, Imam Hambeliu etj.
Iman - besimi ne All-llahun xh.sh.
Ibaht- njerez, te cilet te cilet gjerat e ndaluara
sipas Kur'anit i interpretojne si te lejuara
Ilm - ploteditur, dituri e fuqishme qe eshte veti e Zotit
Ilmihal - libri i rregullave te fese
Ilmi ledunnî - diturite hyjnore
Imamet - dijetaret, udheheqesit e kater met'hebeve jane:
1) Imam Azam Ebu Hanife
2) Imami Malik bin Enes
3) Imami Muhammed bin Idris Shafi
4) Imami Ahmed bin Hanbel
Inshâall-llah - inshallah, qe do te thote:"Zoti ne dhashte".
Ismet - nje nga kushtet per t'u be pejgamber
Ixhma - unanimitet, konsensus, dakordim i dijetareve
fetar mbi nje ceshtje te Islamit
Ixhtihad - interpretime te dijetareve te ndryshem Islam
mbi urdherat, porosite, ose mbi ndalesat, te shenuara ne Kur'an

K

Kaddesall-llahu teâlâ sirrehulazîz - Zoti Madheshtor e befte te shenjte e mubarek
Kader - fati
Kadîm - i lashte
Kazâ - vendimi i Zotit
Kaza - plotesim (kryerje) i te gjitha detyrimeve islame (farzeve)
pas kohes se caktuar, kur nuk jane kryer ne kohen e tyre.

VIJON

ZeM

[rapsod]

Do te isha i lutur qe fjalen IBADET ta perkufizonit me mire per arsye te keqkuptimeve qe peson ajo tek disa muslimane.
Ibadet: Nuk eshte "Mutlak et-ta3ah"-bindje e plote, (nese jam i gabuar ne perkthim le te me korigjoje dikush) ajo eshte sipas dijetareve "nihaje et-tedhelul" - kulminacioni i nenshtrimit qe i perket vetem Allahut, sepse po te perdoret termi i pare "mutlak et-ta3ah" do te binte se te gjithe ne qe i bindemi psh. pushtetareve, apo shefit, apo kushtetutes duhet te gjithe te behen "mushrika"-poliadhurues/ te adhuruarit te dickaje me Allahun.
Kjo ishte nje sqarim per termin "Ibadet"
Selam!

[Newhost]

Eshte perpiluar nga Turqishtja apo autori di me te vertete arabisht ?!!!

[rapsod]

Newhost!
Mesa shoh une te gjitha keto terma Islam jane te marra nga turqishtja apo osmanllishtja per vete disa difekte te vogla qe nuk perbejne ndonje problem vetem se ne disa raste gjera qe duhet nje shpjegim me i thelluar sic ishta ajo e IBADETit.
Po te shohesh psh.
Akaid - mesim mbi rregullat e fese Islame - nuk eshte e tille por Akaid eshte "doktrine"
Ajet - fjali a togfjalesh te Kur'anit, verset i Kur'anit - plus "shenje" ose "simbol" islam.
Auret - organet e trupit te njeriut qe duhen mbuluar,
si pjese te turpshme.Pjeset e trupit qe nuk duhet te shihen.-plus eshte koncept per cdo lloj gjeje qe eshte turp dukja e saj.
Dert- brenge, hall, problem - s'ka te beje fare me terminologjine islame, eshte osmanllisht.
Dhikr - te permendurit e emrit te All-llahut xh.sh. ose
ndonje shprehje tjeter devotshmerie me te cilen lartesohet Zoti. - kjo eshte menyra subjektive, ndersa objektive ne sufizem eshte te grumbulluarit ne nje vend per te perkujtuar Allahun.
Eda - falja e namazit ne kohen e duhur - nuk eshte vetem per namazin por eshte aktivitet per cdo lloj obligimi.
Ehli Bejt - farefisi i aferm i Muhammedit slall-llahu alejhi ve sel-lem - sa per shpjegim, jane te gjith atyre qe nuk u jepet Zekati.
Hadis sahih - hadisi i sakte, i drejte, origjinal - origjinaliteti nuk eshte vetem per Sahih.
Hilafet - posti, selia e khalifit - plus ka kuptim edhe te mendimit ndryshe ne tolerancen islame, ose edhe kunderthenie (varet sipas kontekstit)
Hakikat - njemendesi, e vertete, realitet - njemendesia nuk hyn ketu sepse per ate konresponton ose fjala eshte analoge e "Ixhmas" qe vjen me kuptimin "konsensus"
Ibaht- njerez, te cilet te cilet gjerat e ndaluara sipas Kur'anit i interpretojne si te lejuara - faktikisht ky eshte nje difekt, sepse ky eshte te kuptuarit dytsor ndersa primar eshte - pelqim qe korenspondon me "Mubah", psh. "ebaha er-resul" - pelqeu Pejgamberi.
Ismet - nje nga kushtet per t'u bere pejgamber - faktikisht nuk eshte kusht per tu bere pejgamber por eshte nje dhunti nga Zoti qe e ben personin te jete i pagabueshem, dhunti jo ne kuptimin personal por qe Zoti e ruan nga gabimet, gjithashtu eshte edhe per Evlijate sipas Kur'anit.
Kader - fati - ose caktimi i Allahut (sqarim)
Kadîm - i lashte (kuptim linguistik) - Pa fillim te ekzistences (kuptim Islam)
Kazâ - vendimi i Zotit - plus, ceshtje juridike islame ose jo islame (kada) "Kadi"-gjygjtar
.................................................. ..............
Nuk besoj se Zana e malit do te ofendohej nga keto plotesime dhe me pelqen shume kjo teme pasi qe jep nje informacion te plote dhe i domosdoshem per cdo musliman per te lehtesuar te kuptuarit e Islamit.
Ju pershendes Selam Alejkum te gjitheve dhe Zanes se Malit ne vecanti!

[Zana e malit]

Pershendetje rapsod!

Me lejoni t'iu falenderoj per mundin qe keni marre per te bere korigjim, per te shtuar ndonje koment ne lidhje me termet qe kam postuar une! Qe ne fillim te postimit te pare ne kete teme, une e kam cekur se termet jane te marra nga "takvimi", andaj edhe eshte shume e sakte se perkthimi, sqarimi i termeve mund te ishin ne gjuhen turke. Megjithate une morra kete iniciative per t'i postuar disa nga ato terme sepse e konsideroj se eshte me shume interes per te gjithe ne qe t'i dime.

Do t'i kisha lutur te tjeret por edhe juve qe edhe me tej te vazhdoni te i korigjoni termet e mepastajme qe do t'i postoj, sepse vertete, jam e bindur se kete e vleresojne te gjithe jo vetem une!

Zoti iu shperblefte me te mire per mundin tuaj ketu,

ZeM

[Zana e malit]

Keramet- shfaqja e gjerave te jashtzakonshme
nga njerezit e zgjedhur (evliate) te All-llahut (mrekulli te evliave)
Kible - Te kthyerit e muslimanit nga Qabeja (ne Meke)
me rastin e faljes se namazit. Te kthyerit nga kibla
behet edhe me rastin e therrjes se kurbanit, por
edhe te tjera. Edhe te vdekurit kur varroset i kthehet
ana e djathte kah kibla.
Kijam- qendrimi ne kembe gjate faljes se cdo rekati
te namazit, ku duhen kenduar pjese nga Kur'ani.
Kiamet - Dita e shkaterrimit te kesaj bote - fundi i kesaj bote
Kijas - krahasim ndermjet muçtehidëve mbi nje ceshtje tye pasqaruar
Kiraet - leximi dhe kendimi i kur'anit ne namaz e ne raste te tjera
Kufër - mosbesim, largim nga feja Islame
Kusur - faj, e mete.
Kudret - vendimi mbi nje pune, te behet ose jo.
Kudret - plotfuqishmeri (vetia e Zotit)
Kurejsh - Fisi i Muhammedit alejhis-selam
Kâfir - njeri kafir, i pabese, i pafe, i pa iman.
Kefaret - anulimi i gjunaheve
Kelam - te folurit (veti e Zotit Madheshtor)
Kelam - fjala e Zotit Madheshtor, Kur'ani qerimi.
Kerim- i nderuar, me nder.


M

Mabut - hyjni
Mahluk - krijese
Mahsher-vendi i kijametit, ku njerezit
te rringjallur, te dalur nga varri do te mblidhen
Mâlik - engjell, ruajtesi i xhehennemit
Mâshaall-llah - Zoti si te doje
Mekruh - dicka qe nuk eshte haram, por vetem e vetem pa patur ndonje
shtypje, duhet t'i ruhemi, mos ta bejme.
Meâliqet - (njejes melek), engjejt
Mendub - dicka qe eshte duke u bere
Mesxhidi Aksa - vendi i dyte i shenjte i muslimaneve ne Jerusalem
Meshijjet - vullnet i forte
Mexhusi - njeri qe e beson zjarrin
Mez'heb - deget (frakcionet) e fese qe kane dalur si rezultat i kuptimeve te dalluara
Mi'raxh - ngjitja e Resulull-llahut ne qiell (Nata e Mir'axhit)
Mubarek - fatlum
Muhaxhiret - Mekkesit qe u shperngulen se bashku me Muhammedin alejhis-selam nga Mekke-ja ne Medine
Mukellef - njeri, i arritur ne moshen e pjekurise, pubertetit,
qe eshte ngarkuar t'i kryeje detyrat si musliman
Mulhid - quhen ata qe, duke mos i ditur ajetet e qarta
te Kur'anit i komentojne me gabim dhe keshtu me gabim i besojne
Mu'min - besimtar, musliman
Mumkin - dicka qe, edhe mund te jete edhe nuk mund te jete
Munâfik - dyftyresh, hipokrit, qe haptas thote dicka
kurse fshehurazi punon te kunderten; qe shfaqet sikur eshte besimtar
e ne te vertete nuk eshte besimtar, por ngaterrestar. Munafiket
jane kategoria me e urrejtur e njerezve tek All-llahu.
Medhheb- shkolle juridike a apologjike islame, drejtim

(VIJON)

ZeM

[rapsod]

Zana e Malit!
Meqenese me ke dhene kete te drejte te ndrhyj ne plotesimin e termave islame po vazhdoj atehere duke shtuar kontributin qe ti e ke nisur me mirkuptim dhe dashuri vellazerore!

Keramet- shfaqja e gjerave te jashtzakonshme
nga njerezit e zgjedhur (evliate) te All-llahut (mrekulli te evliave)-jo mrekulli e Evlijave vepra e Evlijave perkatesi e Enbijave.
Kible -gjithashtu, qielli eshte kible per Dua-lutje (te drejtuarit e duarve nga qielli)
Kijas - krahasim ndermjet muçtehidëve mbi nje ceshtje tye pasqaruar-Analogji, here here vjen me kuptimin "Mukareneh"
Kiraet - leximi dhe kendimi i kur'anit ne namaz e ne raste te tjera-definim per leximin e kur'anit- Kiraet Warsh, Kiraet an Asim...etj
Kelam - fjala e Zotit Madheshtor, Kur'ani qerimi.-gjithashtu ne shkenca islame: Skolastika ose shkenca e Akaidit.
Mabut /Ilah-hyjni- "Ma3bud" (3=Ajn)-i adhuruar
Mekruh -aktivitet i papelqyer, per te cilen i zoti i punes nese e ben nuk mekaton/nuk ben gjynah.
Mez'heb - deget (frakcionet) e fese qe kane dalur si rezultat i kuptimeve te dalluara-ne pergjithesi trajtohen ne kuptimin e shkollave juridike si Hanfite, malikite...etj.
Mubarek - i begate/here here vjen ne forma urimi sidomos per Bajramin.
Mukellef - njeri, i arritur ne moshen e pjekurise, pubertetit,
dhe qe i ka mberritur mesazhi Islam (la ilahe illa-llah, Muhammed resulu-llah) eshte ngarkuar t'i kryeje detyrat si musliman-plotesim, del jasht "mukellef" antikapati perpara moshes se pubertetit dhe vazhdon te jete i tille, si dhe personi qe s'ka degjuar kurre per mesazhin Islam.
Mulhid - quhen ata qe, duke mos i ditur ajetet e qarta
te Kur'anit i komentojne me gabim dhe keshtu me gabim i besojne-gjithashtu edhe Ateisti dhe ai i cili krijon nga mendja e tij emra te paqena per Allahun si psh. "pena krijuse".
Medhheb=Mez'heb

[hasanii]

mendoj se do jene te mirpritur edhe emrat e Allahut qe njeriu i dine
nga Libri i Allahut, më të lartit, janë:



1. Emri i parë, Allah


2. el-Ehad: Unik


3. el-A'laa: Më i larti


4. el-Ekrem: Më Fisniku


5. el-Ilah: I vetmi meriton të adhurohet


6. el-Euel: I Pari


7. el-Ahir: I Fundit


8. edh-Dhahir: I kreut/më i fuqishmi/më i shquari


9. el-Batin: Më i Fshehuri


10. el-Bari: Shpikësi


11. el-Berr: Më i Buti dhe më Mirëdashësi


12. el-Besiir: Ai që sheh gjithçka


13. et-Teuab: Ai që udhëzon robërit e vet për në pendim dhe pranon pendimin e tyre


14. el-Xhebbar: Shtrënguesi i gjithëfuqishëm dhe i lartësuar


15. el-Haafidh: Mbrojtësi


16. el-Hasiib: Llogaritari që mjafton


17. el-Hafiidh: Kujdestari


18. el-Hafii: Mirëdashësi


19. el-Hak: I Vërteti


20. el-Mubiin: I Qarti dhe i Dukshmi


21. el-Hakiim: I Urti, me urtësi të plotë


22. el-Halim: I Përmbajturi/i Duruari


23. el-Hamiid: Ai që lavdërohet me meritë


24. el-Hejj: I Përjetshmi


25. el-Kajjum: Ai që vetë mbahet gjallë dhe nga i cili gjithçka varet


26. el-Khabiir: I Mirinformuari


27. el-Khalik: Krijuesi dhe Bërësi i çdo gjëje


28. el-Khallak: Krijuesi që krijon vazhdimisht


29. er-Ra'uf: Përdëllestari


30. er-Rahman: Ai që është tejet i mëshirshëm


31. er-Rahiim: Dhuruesi i mëshirës


32. er-Rezak: Furnizuesi i madh


33. er-Rakiib: Kujdestari i përhershëm vigjilent


34. es-Selam: I Patëmeta


35. es-Samii: Ai që dëgjon gjithçka


36. esh-Shakir: Mirënjohësi


37. esh-Shekuur: Ai që më së shumti është mirënjohës dhe shpërblen më bollëk


38. esh-Shehiid: Dëshmitari


39. es-Samed: Zoti dhe Padroni i përsosur nga i cili varet i gjithë krijimi


40. el-Alim: I Gjithëdijshmi i të dukshmes dhe i të padukshmes


41. el-Aziiz: I Gjithëpushtetshmi apo i Pathyeshmi


42. el-Adhiim: I Madhërishmi apo i Pamasë


43. el-Afuww: Ai që vazhdimisht fal


44. el-Aliim: I Gjithëdijshmi


45. el-Alii: I Lartësuari


46. el-Ghaffar: Ai që fal shpesh


47. el-Ghafuur: Ai që fal gjerësisht


48. el-Ghanii: I Pavaruri, që është i lirë nga të gjitha nevojat


49. el-Fetah: Gjykatësi dhe Hapësi, i cili dallon të vërtetën nga pavërtetësia


50. el-Kaadir: Ai që është plotësisht i aftë


51. el-Kahir: Mposhtësi i pathyeshëm


52. el-Kuduus: I Pastri dhe i Përsosuri


53. el-Kadiir: I Gjithëfuqishmi


54. el-Kariib: Ai që është afër


55. el-Kauii: I përsosuri në fuqi


56. el-Kahhar: Nënshtruesi i pakalueshëm, i cili kurrë nuk mposhtet


57. el-Kebiir: Ai që është pakrahasueshëm i madh


58. el-Keriim: Bujari, që ka mirësi me tepri


59. el-Latiif: Xhentili dhe i Miri


60. el-Mu'min: I Vërteti dhe i Besuari, Dhënësi i sigurisë


61. el-Mute'alii: Supremi dhe Madhështori


62. el-Mutekebir: Ai që është më i larti në lavdi, që është drejtësisht krenar


63. el-Metiin: I Forti


64. el-Muxhiib: Përgjegjësi


65. el-Mexhiid: Ai që është i përsosur në lavdi dhe nder


66. el-Muhiit: Gjithëpërfshirësi


67. el-Museuir: Dhënësi i formave


68. el-Muktedir: I Afti për gjithçka


69. el-Mukiit: Mbajtësi i plotfuqishëm


70. el-Malik: Mbreti


71. el-Maliik: Sunduesi i aftë për gjithçka


72. el-Meula: Zoti mbrojtës apo Padroni dhe Përkrahësi


73. el-Muhejmin: Dëshmitari i besuar dhe vigjilent


74. el-en-Nasiir: Ndihmuesi


75. el-Uahid: Një dhe i Vetmi


76. el-Uarith: Trashëguesi


77. el-Uasi: I Gjeri


78. el-Wuduud: Ai që do dhe është i dashur


79. el-Uekiil: Rregulluesi i besuar i çështjeve


80. el-Uelii: Zoti kujdestar


81. el-Uehab: Dhuruesi




Nga Suneti i të dërguarit të Allahut, salallahu alejhi ue selam



82. el-Xhemiil: I Bukuri


83. el-Xheuad: Tepër bujar


84. el-Hakem: Gjykatësi


85. el-Hejjiju: Ai që ka turp të ndershëm


86. er-Rab: Zoti, ai që rrit


87. er-Refiik: I Buti


88. es-Sebbuuh: I Përnderuari dhe i Përsosuri


89. es-Sejjid: Zoti dhe Padroni


90. esh-Shafii: Ai që shëron


91. et-Tajjib: I Dëliri


92. el-Kabid: Penguesi, që ndalon


93. el-Basit: Dhënësi i furnizimit të bollshëm


94. el-Mukaddim: Ai që jep grada më të larta


95. el-Mu'ekhkhir: Ai që kthen prapa [dikë apo diçka]


96. el-Muhsin: Ai që vepron në një mënyrë të shkëlqyeshme


97. el-Mu'tij: Dhënësi


98. el-Mennan: Dhuruesi i mëshirshëm i mirësive


99. el-Uitr: Njëshi



Për sa i përket shpjegimit të këtyre emrave, janë shkruar një numër librash në epokën e tashme, që janë të varura nga librat e mëhershëm. Shpjegimet në vijim janë të bazuara në këto referenca:



1. Xhami ul-Bejan – Tefsiri i Ibn Xherir et-Taberi
2. Tefsiri i Ibn Kethirit
3. Tejsir ul-Kerim ir-Rahman – Tefsiri i es-Se'di
4. Tefsiri i el-Begauit
5. Mexhmu ul-Fetaua – Shejhu ul-Islam Ibn Tejmije
6. en-Nunijeh – poemë e Ibn el-Kajjim
7. I'det us-Sabirin – po ashtu e Ibn Kajjim
8. er-Red 'ala el-Xhehmije e Imam Ahmed
9. Bede'i ul-Feua'id e Ibn ul-Kajjim
10. She'n ud-Du'a e el-Hatibit
11. Tefsir Esma Ilahi il-Husna e ez-Zexhxhexh
12. el-Huxheh fi Bejan il-Mehexheh të Kiuem us-Sunneh e el-Esbehani
13. et-Teuhid e Ibn Mendeh
14. en-Nihajeh e Ibn el-Ethir
15. Tefsir Gharib il-Kur'an e Ibn Kutejbeh
16. el-Mufredat e er-Raghib
17. Lisan ul-Arab e Ibn Mendhur
18. el-Hakk ul-Uadih ul-Mubiin e es-Se'di, rahimehullah

selamualejkum

[Zana e malit]

hasanii, sigurisht qe postimin qe ke vene ketu eshte me shume vlere dhe PLOTESISHT i ploteson kushtet per te qene ne kete teme!...

Zoti te shperblefte me te mire!

Po vazhdoj me tej me termet islame:

M

Mes-h - pershkimi me dore te lagur kokes, me rastin e marrjes abdest
Muffesir - dijetar qe merret me komentimin e Kur'anit
Murted - ai qe e le fene islame, pasi e ka pranuar ate; tradhtar
Mushrik – qe beson ne shume zota, qe i ben shok All-llahut.
Murad – qellim, deshire
Murtad – duke qene musliman, e braktis fene.
Mustafa – emri i dyte i Hazreti Muhammedit (Muhammed Mustafa)
Murshid – udherrefyes
Mutezile – grup muslimanesh i ndare nga Ehli synneti
Muteshâbihat – ajetet e Kur’anit me kuptime jot e qarta
Muxhtehid – dijetar, interpretues i ceshtjeve te ndryshme fetare.


N

Namazi nafile – namazi jo i domosdoshem, jo i detyrueshem
Namazi tespih – ky namaz falet duke kenduar vetem
“subhanall-llah” qe do te thote lutja e Zotit Madheshtor
per pastrimin e shpirtit.
Nebi – pejgamber, por edhe pejgamber qe prediokn fene e meparshme
Nefs – ndjenja shpirterore, kenaqesi shpirterore e njeriut
Nes’h – me anulu dicka, me shpall dicka si te pavlefshme
Nijet – qellim, mendim (p.sh. “Bej nijet qe ta fal namazin e drakes”); gjithashtu vendosish per pune te tjera
Nimet – e mira hyjnore (nimete te Zotit), begati, miresi (e caktuar nga
All-llahu)
Nur – drita hyjnore, drita e shenjte
Nafile – Namaz jo i detyrueshem qe falet vullnetarisht (edhe per kete namaz vlejne te njejtat rregulla si per namazin e detyrueshem)
Namaz – eshte detyre per cdo musliman. Brenda 24 oreve falen
pse namaze. Namazi perbehet prej dy e me shume rekatesh.
Fjala namaz, ka burrimin persian dhe eshte sinonim i fjales arabe "salat"

P

Pejgamber – lajmetar i fese, ai qe kumton Shpalljen e All-llahut xhel-leshanuhu. Fjale me burim persian. I pergjigjet fjales arabe "nebij" dhe "resul"

Q

Qabe – quhet edhe Bejtull-llah. Tempulli i shenjte i muslimaneve
nga icili drejtohen muslimanet gjate faljes se namazit.
Qafir – pabesimtar, ai qe largohet nga feja Islame
Qefaret – kompensim, forme shpagimi per ndonje gabim, mekat

R

Radijall-llahu anhu – edhe - Radijall-llahu anhum – Zoti e pelqefte, Zoti u befte razi nga ata
Rahmân – meshiredhenes, i meshirshem
Rahmet – e mira e Zotit Madheshtor (Rahmet i paste, rahmet i qofte)
Râvi – bartes, tregues goje mbas goje te hadiseve te Pejgamberit alejhis-selam
Resûl – pejgamber, i derguar i Zotit Madheshtor
Reqat (rekat) – pjese perberese e namazit. Perbehet prej qendrimit ne kembe (kiam) rukuse dhe sexhdes
Rujet – me pa me sy te ballit
Resulull-llah – i derguari i All-llahut xhel-leshanuhu (Hazreti Muhammedi alejhis-selam)


VIJON

ZeM

[hasanii]

Shperblimi i Allahut qofte edhe mbi ju moter muslimane


keta terme me poshte jane disa terme me perkthim sheriatik (duke ju pershtatur historis Islame dhe ngjarjeve ne kohen e Pejgamberit a.s )

Ahzab - grupet; Ahzab: përdoret për të përshkruar fiset e ndryshme që luftuan në Betejën e Hendekut 5H.


Ajeh - Domethënia Arabe e Ajeh është mrekulli apo shenjë. Kur’ani konsiderohet të jetë mrekulli në vete. Secili varg apo fjali quhet Ajeh. Shumësi i Ajeh quhet Ajat, që do të thotë mrekullitë.

Ajet ul-Kursi - Ajeti 256 i sures Bekare në Kur’an. Quhet edhe froni i Kur’anit.

Akabe - vend në periferi të Mekës, në Mine, ku muslimanët e parë prej Medines i bënë zotimin e besnikërisë Pejgamberit salallahu alejhi ue selam në vitin 621 p.e.s. Një takim i ngjashëm zuri vend vitin vijues kur më shumë muslimanë prej Medines i bënë zotimin Pejgamberit salallahu alejhi ue selam.

Alim - njeri i ditur në Islam – dijetar.


Arafat - një rrafshinë në veri të Mekës. Në këtë rrafshinë njerëzimi do të ngrihet në Diten e Gjykimit për t’u gjykuar dhe marrë në pyetje. Gjatë Haxhit, në ditën e nëntë të muajit Dhul Hixheh, muslimanët tubohen në këtë rrafshinë për një ditë.

Asabije - besnikëri fisnore, nacionalizëm.


Asr - namazi i obligueshëm i pasdites (ikindia).

Aureh - pjesë të trupit që nuk do duhej t’u zbuloheshin të tjerëve. Për mashkujt kjo është prej kërthizës deri te gjuri. Për femrat është i tërë trupi përveç duarve dhe fytyrës.

[rapsod]

Mutezile – nuk jane grup muslimanesh i ndare nga Ehli synneti-por grup qe pretendojne se jane muslimane.
Rahmet – e mira e Zotit Madheshtor (Rahmet i paste, rahmet i qofte)- meshire
Rujet – me pa me sy te ballit-nuk eshte e thene qe te shihet vetem me syte e ballit por edhe me "basirah"- me zemer, here her kjo fjale vjen edhe ne kuptimin e endres ose iluzionit.
Asabije e sjelle nga Hasanii - besnikëri fisnore, nacionalizëm.- nuk ka domethenien e nacionalizmit sepse nacionalizem-kaumijeh, Asabijeh vejn ne kuptimin e fanatizmit
Aureh e sjelle nga Hasanii-....per meshkujt qe e ka shpjeguar Hasanii eshte sipas Mez'hebit Hanefi (kryesisht), ndersa per femrat ka nje vecanti se ne disa raste te hanefive bejne leshim edhe per kembet.

[hasanii]

te vazhdojmi

[B]Barakallah - Kjo është frazë e cila do të thotë: Bekimet e Allahut qofshin mbi juve. Kur muslimani don ta falënderojë ndonjë person tjetër, ai përdor shprehje të ndryshme për ta shprehur falënderimin dhe mirënjohjen. Njëra prej tyre është Barakallah.

Batil-pavërtetësi.

Bedije - shkretëtirë apo mjedis jopjellor.

Bedr - konfrontimi i parë ushtarak mes muslimanëve dhe armiqëve të Allahut. Beteja u zhvillua mes muslimanëve dhe Kurejshitëve të Mekës në vitin e dytë të Hixhretit. Ndonëse muslimanët qenë tejkaluar në numër, rezultati perfundimtar ishte në favor të tyre.


Bej’e - është zotim i besnikërisë. Bërja e betimit.


Bejt el-Mel - Thesari i Shtetit në një Shtet Islamik.


Bekke'in - do të thotë qaramanë. Këta ishin njerëzit që nuk mundën ta shoqërojnë Pejgamberin salallahu alejhi ue selam në fushatën e tij në Tebuk, ngase s'kishin mundësi për ta bërë këtë. Ata filluan të qanin kur s'patën mundësi të shkojnë.


Beki - varreza ku janë të varrosur shumë nga Sahabët. Gjindet në pjesën jug-lindore të Medines.

Berekeh - do të thotë bekim apo Mëshirë Hyjnore.


Betul - asketik. Kjo i përshkruhet Fatimesë (të bijës së Pejgamberit) dhe Merjemes (virgjëreshes Marije).


Beuedi - shumësi i Bedije.

Bismilahir Rahmanir Rahim - Kjo është një frazë nga Kur’ani që shqiptohet para leximit të Kur’anit. Kjo lexohet menjëherë pasi të lexohet fraza: “E’udhu Bilahi Mineshshejtani Raxhim.” Kjo frazë po ashtu shqiptohet para ndonjë aktiviteti ditor. Domethënia e saj është: “Në emër të Allahut, Mëshiruesit, më të Mëshirshmit.”

Bi’theh - fillimi i misionit të Pejgamberit – thirrja e tij në Pejgamberllëk.


Busr - hurmat pjesërisht të pjekura.

[Zana e malit]

R

Ruku- pjese perberese e rekatit qe behet duke perkulur
pjesen e siperme te trupit ne forme horizontale (koka te jete ne nje nivel me shpinen), ndersa duart vendosen mbi gjunj.

S

Sadaka - cdo lloj pasurie qe u jepet vullnetarisht te varferve
ose dikujt tjeter, lemoshe.
Sadakatul-fiter - sadae specifike, qe jepet ne Ramazan
Safa - ngazellim, endje, stolit
Saf - rend i xhematit kur falen pas imamit
Salavat - lutje (dua) e posacme ne gjuhe arabe, me te cilen personi
i lutet All-llahut xhel-leshanuhu, per Muhammedin salall-llahu alejhi
ve sel-lem
Selam - pershendetje islame, shpetim, paqe
Sexhde - pjese perberese e rekatit. Kryhet pas rukuse
ne ate menyre q efalesi leshohet ne toke me balle, me hunde,
me duar dhe me gjunje. Namazi nuk eshte i vlefshem pa bere sexhden
Sehvi sexhde - sexhde korigjuese (permiresuese). Kjo sexhde behet
nese eshte bere ndonje gabim (leshim) jo i rende gjate namazit
Salih - i/e mire, dobishem (ameli salih - qe do te thote: pune te mira)
Sem - te degjuarit (veti e Zotit Madheshtor)
Sevab - pune e mire, veper e mire, e dobishme, bamiresi
Siddik - besnik (p.sh. Ebu Beqiri Siddik)
Sifati dhatijje - veti personale te Zotit Madheshtor
Sifati thubitijje - vetite e Zotit madheshtor t'amshueshme, perjete
Sure - citate te Kur'ani qerimit qe perbehen nga ato me te shkurtera qe jane ajetet.
Synnet - cdo veprim, cdo pune e cdo te folur te Pejgamberit (sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem)
Sur - buria e engjellit Israfil
Sherif - me nder, nderuar, nje atribut i bukur per persona te dalluar
Shi'it - muslimanet e mez'hebit Shi'i, te shashtisur nga rruga e drejte
Shuhud - me pa me syrin e zemres
Shirk - me njoh shok, ortak, partner per Zotin Madheshtor
Shefaat - ndermjetesim i gjynaheve prane Zotit Madheshtor
Sunnet - tradite, zakon. Ne terminologjine islame eshte puna,
veprimi i Muhammedit alejhis-selam ose pelqimi i tij
Shehid - luftetar qe vritet per liri te fese e te atdheut; i mbyturi pa faj
Sheriat - ligji, norma ligjore islame e bazuar ne Kur'an dhe ne hadith
Sherr - dem, keq, keqberje

T

Tabiin - gjenerata qe ka arritur te mbaje mend e te shoqerohet me shoket
e Muhammedit alejhis-selam
Taharet - pastrimi i organit pas kryerjes se nevojes se vogel apo te madhe
Tahmid - te shprehurit e sintagmes "el-hamdulil-lah"- Falenderimi i qofte All-llahut
Takva - i devotshem, qe i frikesohet All-llahut xhel-leshanuhu.Takva quhet personi
qe i kryen te gjitha detyrat fetare islame
Tavaf - sjellja rreth Qabes (gjate kohes se haxhit) sipas rregullave islame
Tekbir - te shprehurit e sintagmes "All-llahu ekber"- All-llahu eshte me i madhi

[Zana e malit]

T

- Tefsir - shkenca qe merret me komentimin e Kur'anit
- Teshehhud - qendrimi (ndenja) ne gjunje (ulur)
ne fund te dy rekateve te namazit dhe leximi
i tekstir te caktuar ne gjuhen arabe "Et-tehijjatu"..
- Teube - te penduarit, pendimi per veprat e gabuara
te bera dhe per moskryerjen e detyrimeve te tjera islame
- Te'vi - koment
- Tekvin - krijimtari (veti e Allahut teala)
- Tehexh-xhud - namazi qe falet afer mengjesit
- Tevatur - Hadiset e Pejgamberit alejhisselam perhapeshin
ne kete menyre, goje pas goje
- Tespihe - nje radhe gurezash, 33 cope qe numerohen 33 here
pas faljes se cdo namazi: 33 here subhanall-llah, 33 here elhamdulil-lah
33 here All-llahu ekber
- Tekbiri iftitah - tekbiri i pare ne fillim te namazit (Allahu ekber- Zoti eshte i Madh)
- Tekvifi - sic eshte, ashtu do te jete, nuk mund te ndryshohet

U

- Ummet - anetaret e bashkesise islame, muslimanet
- Ura e Siratit- ure qe ndertohet mbi xhehennem, mbi te cilen
kane per tekaluar te gjithe njerezit

V

- Vahij - Komunikimi i pjeseve te Kur'anit nepermjet
te Xhebraili alejhisselam nga All-llahu teala, Muhammedit (Sal-lall-llahu
alejhi ue sel-lem)
- Vaxhib - nje pune, nje detyre qe duhet te kryhet
- Vaxhibul vuxhud - ekzistence e pafundme, per jete, e domosdoshme

Y

- Yzër- e mete trupore, pengese, per shkak te se ciles
personi ka arsye te mos kryeje nje detyrim islam,
ose ka lehtesime per menyren e kryerjes se tij

Z

- Zekat - detyrim islam, qe jepet per pasurine e cila ka arritur
shkallen e caktuar. Zekati eshte nje nga pese shtyllat e islamit

- Zebani - engjell kryesor i xhehennemit, torturues
- Zindik- renegat

XH

- Xhemaat- grup njerezish qe falen pas imamit
- Xhenaze - i vdekur, namaz me lutje per te vdekurin,
qe kryhet zakonisht para varrimit
- Xhihad - lufte, perpjekje ne rruge te Zotit
- Xhunup - gjendje pas marredhenieve seksuale, ose
polucionit, derisa te pastrohet sipas normave te caktuara islame
(shih gusul); i papaster. Sipas normave islame larja pas kesaj
gjendjeje eshte e detyrueshme (farz)
- Xhaiz - gje e pershtatshme, mund te behet
- Xhehennem - sketerre, ferri
- Xhehennet - parajsa
- Xhenabi hak - Nje emer tjeter i Zotit Madheshtor
- Xhuxh-maxhuxh- njerez fare te shkurter qe do te dalin diten e kijametit