"kamionet" Mikroskopik Te Trupit Tone

[ari32]

Pese dite me pare ishte nje qelize me nje berthame.Por,pas nje periudhe intesive pjekjeje dhe shumefishimi,me tkurje te fuqishme ajo nxori jashte be5rthamen e saj.Tani eshte retikulocit. cfare eshte ky? Nje rruaze e kuqe gjaku.Pas dy deri kater ditesh ajo kthehet ne nje rruaze te kuqe plotesisht te pjekur.
Kjo qelize e vogel eshte shume e ngjashme me nje kamion.mjeti me te cilin mbart "ngarkesen"eshte hemoglobina,nje protein qe mbart oksigjenin.Eshte perllogaritur qe pergjat jetes se tij kater mujore,"kamioni"do udhetoj afersisht 250km neper trup.Trupi permban rreth 10 miliard kapilare(ene gjaku mikroskopike)qe sebashku kane nje gjatesi DY HERE SA PERIMETRI I TOKES.Nevoiten miliarda e miliarda eritocide(rruaza te kuqe gjaku)per te mbartur oksigjen ne te gjitha pjeset e trupit.
Ky "kamion" mikroskopik eshte gjithmon ne levizjene rrymen e gjakut.Shpejtesia e tij ndryshon ne vartesi te rrethanave.Qeliza arrin shpejtesine me te madhe 120 cm ne sekonde kur eshte ne "autostraden"e gjakutpasi dele nga zemra,dmth ne aorte.
Ndersa futet ne "rruget anesore"te trupit,qeliza pak nga pak e ngadaleson shpejtesinederisa arrin ne nje mesatare prej 0,3 mm ne sekondene kapilaret fundor.
vazhdon

[ari32]

Ne kushte normale,te njerzit e rritur shumica e rruazave te gjakut prodhohen ne palcen e kockave.
Cdo dite,per cdo kg te peshes se trupit palca e kockave prodhon 2.5 miliard rruaza te kuqe 1 miliard granulocide(rruaza te bardha)dhe 2.5 miliard pllakeza gjaku.Keto zvendesojene qelizat qe vdesin cdo dite.Te nje irritur normal,miliona rruaza te kuqe gjaku shkateronen dhe zvendesohen cdo sekonde.
Tani qe kalojne nga palca e kockace ne rrjedhen e gjakut,rruaza e kuqe e papjekur i afrohet murit te jashtemte eneve te vogla(sinuseve)ne palcen e kockave,kalon me veshtiresi permes nje hapesire te vogel te quajtur vrimez kalimi dhe futet ne gjak .Edhe per gati tre dite te tjera do te vazhdoje te prodhoj hemoglobine.Por pastaj, kur behet nje rruaze e kuqe gjaku i pjekur ose nje eritrocit,do te nderprese kete veprimtari.

Qaqrkullimi i madh dhe i vogel i gjakut

Ne shekullin e 17-te mjeket percaktuanse ka dy lloj qarkullimesh gjaku.Ne qarkullimin e madh te gjakut "kamionet "mikroskopik te trupit nisen nga zemra per ne indet e trupit.Aty clirojne oksigjen dhe marin mbetyrinat ne forme dyoksitit te karbonit.Ky proces eshte quajtur frymarja e brendeshme.Rruazat e kuqe pastaj kthehen ne zemer.Ne qarkullimin e vogel te gjakut"kamionet"dergohen ne mushkri Aty shkarkojn mbeturinat dhe ngarkohen me oksigjen.Keshtu ,qarkullimi i vogel i gjakut ben te mundur qe trupi te mare fryme.