Mesha Hyjnore
Mesha Hyjnore quhet gjithashtu Liturgjia Hyjnore. Fjala Liturgji, qė do tė thotė punė e pėrbashkėt ose veprim i pėrbashkėt, e shpreh mė mirė e mė qartė kuptimin dhe pėrmbajtjen e Meshės Hyjnore. Ajo ėshtė puna e pėrbashkėt e Kishės Orthodhokse. Mesha Hyjnore ėshtė veprimi zyrtar i Kishės sė mbledhur sė bashku, si Populli i zgjedhur i Perėndisė. Fjala kishė, kupton njė mbledhje ose bashkim tė njerėzve tė zgjedhur dhe tė thirrur veē pėr tė kryer njė detyrė tė caktuar.
Mesha Hyjnore ėshtė veprimi i pėrbashkėt i tė krishterėve orthodhoksė, tė cilėt mblidhen zyrtarisht pėr tė formuar Kishėn Orthodhokse. Ajo ėshtė veprimi i Kishės sė mbledhur nga Perėndia, qė kėshtu tė jenė sė bashku nė njė bashkėsi, pėr tė adhuruar, pėr tė lutur, kėnduar dhe dėgjuar Fjalėn e Perėndisė, pėr tė blatuar vetveten me falenderime nė Krishtin tek Perėndia Atė dhe pėr tė patur pėrvojėn e gjallė tė mbretėrisė sė pėrjetshme tė Perėndisė, nėpėrmjet Kungimit me tė njėjtin Krisht, i Cili ėshtė i pranishėm nė popullin e tij, me anė tė Shpirtit tė Shenjtė.
Mesha Hyjnore kryhet gjithmonė nga tė krishterėt orthodhoksė nė Ditėn e Zotit, qė ėshtė e Diela, "dita mbas Sabatit", e cila simbolizon ditėn e parė dhe tė fundit tė krijimit - ose siē quhet nė Traditėn e Shenjtė, dita e tetė - e Mbretėrisė sė Perėndisė. Kjo ėshtė dita e Ngjalljes sė Krishtit nga tė vdekurit, dita e gjyqit dhe e fitores sė Perėndisė, e parathėnė nga profetėt, Dita e Zotit, qė inaguron praninė dhe fuqinė e "mbretėrisė sė ardhshme", qysh tani, nė jetėn e botės sė tashme.
Por, Mesha Hyjnore kremtohet gjithashtu nga Kisha edhe nė ditėt e festave tė veēanta. Nė manastiret dhe nė disa katedrale e enori tė mėdha, ajo kremtohet ēdo ditė, me pėrjashtim tė atyre tė javės tė Kreshmėve tė Mėdha (Mesha ka karakter festiv, ndėrsa Kreshmėt kanė njė karakter pendimtar e agjėrimor dhe janė njė pėrgatitje pėr tė pritur Ngjalljen e Zotit, nėpėrmjet kujtimit dhe vajtimit pėr mėkatin, i cili na ndan nga Perėndia).
Si njė veprim i pėrbashkėt i Popullit tė Perėndisė, Mesha Hyjnore, nė njė bashkėsi tė krishterė orthodhokse mund tė kremtohet vetėm njė herė nė ditė. Tė gjithė anėtarėt e Kishės duhet tė mblidhen sė bashku me priftin e tyre, nė njė vend dhe nė njė kohė. Kėtu pėrfshihen, madje edhe fėmijėt e vegjėl dhe foshnjat, tė cilėt marrin pjesė plotėsisht nė Kungatėn e Meshės Hyjnore, qysh nga dita e hyrjes sė tyre nė Kishė, nėpėrmjet pagėzimit dhe mirosjes. Gjithmonė ēdo njeri, gjithmonė sė bashku. Kjo ėshtė shprehja tradicionale e Kishės Orthodhokse pėr Meshėn Hyjnore.
Pėr shkak tė karakterit tė pėrbashkėt, Mesha Hyjnore kurrė nuk mund tė kryhet privatisht vetėm nga kleriku. Kurrė nuk mund tė shėrbehet vetėm pėr ndonjėrin dhe jo pėr tė tjerėt, por gjithmonė pėr tė gjithė. Ajo kurrė nuk mund tė shėrbehet thjesht pėr disa qėllime personale, tė veēanta ose tė kufizuara. Prandaj, ne kemi nė Meshėn Hyjnore disa lutje tė veēanta pėr tė sėmurėt, tė vdekurit, ose pėr disa qėllime specifike, por kurrė nuk kryhet njė Meshė Hyjnore vetėm pėr individė privatė ose pėr qėllime dhe projekte tė veēanta. Mesha Hyjnore kryhet gjithmonė "pėr tė gjithė dhe pėr tė gjitha".
Meqenėse Mesha Hyjnore ėshtė njė akt zyrtar i lutjes, adhurimit, mėsimit dhe Kungimit tė tė gjithė Kishės, nė qiell dhe nė tokė, ajo nuk duhet tė shihet thjesht si njė devocion ndėrmjet shumė devocioneve, madje as si mė i larti ose mė i madhi. Mesha Hyjnore nuk ėshtė njė veprim i njė devotshmėrie personale. Ajo nuk ėshtė njė shėrbesė lutjesh dhe nuk ėshtė thjesht njė nga Misteret. Mesha Hyjnore ėshtė i vetmi mister i pėrbashkėt i vetė qenies sė Kishės vetė. Ajo ėshtė e vetmja shfaqje misterore e esencės sė Kishės, si njė Bashkėsi e Perėndisė nė qiell dhe nė tokė. Mesha ėshtė e vetmja zbulesė unike misterore e Kishės, si Trupi mistik i Krishtit dhe si Nusja e Krishtit.
Si veprimi mistik qėndror i tėrė Kishės, Mesha Hyjnore ka gjithmonė frymėn e Ngjalljes. Ajo ėshtė gjithmonė shfaqja e Krishtit tė Ngjallur tek populli i tij. Mesha Hyjnore ėshtė gjithmonė njė zbritje e Shpirtit jetėbėrės dhe njė Kungim me Perėndinė Atė. Ajo nuk ka kurrė karakter zije ose pendimtar dhe nuk ėshtė kurrė shprehje e errėsirės dhe vdekjes sė kėsaj bote. Ajo ėshtė gjithmonė shprehja dhe pėrvoja e jetės sė pėrjetshme tė Mbretėrisė sė Trinisė sė Bekuar.
Mesha Hyjnore e kremtuar nga Kisha Orthodhokse, quhet Mesha e Shėn Joan Gojartit. Kjo Meshė ėshtė pak mė e shkurtėr se ajo e quajtur Mesha e Shėn Vasilit tė Madh, e cila kryhet vetėm dhjetė herė gjatė vitit kishtar. Kėto dy mesha e morėn formėn e tyre tė tanishme ndoshta mbas shekullit tė nėntė. Nė formėn siē i kemi sot, ato nuk janė krejtėsisht ashtu siē u shkruan nga shenjtėt, emrat e tė cilėve mbajnė. Por, ėshtė fare e sigurtė, se lutjet eukaristike tė secilės nga kėto dy mesha, u formuluan nė shekullin e katėrt dhe tė pestė, koha kur kėta shenjtorė jetuan dhe punuan pėr Kishėn.
Mesha Hyjnore ka dy pjesė kryesore. Pjesa e parė ėshtė mbledhja, e quajtur sinaksis. Kjo e ka origjinėn nė mbledhjet e sinagogave tė Dhiatės sė Vjetėr dhe ėshtė e pėrqendruar nė shpalljen dhe meditimin e Fjalės sė Perėndisė. Pjesa e dytė e Meshės Hyjnore ėshtė flijimi eukaristik. Kjo e ka origjinėn nė adhurimin e tempullit tė Dhiatės sė Vjetėr, nė flijimet priftėrore tė Popullit tė Perėndisė; dhe nė ngjarjen qendrore shpėtimtare tė Dhiatės sė Vjetėr, Pashkės.
Nė Kishėn e Dhiatės sė Re, Jisu Krishti ėshtė Fjala e Gjallė e Perėndisė. Kėshtu, nė pjesėn e parė tė Meshės Hyjnore, janė pikėrisht ungjijtė e krishterė dhe shkrimet apostolike qė shpallen e meditohen. Dhe nė Kishėn e Dhiatės sė Re ngjarja shpėtimtare qendrore ėshtė flijimi i pėrsosur, i pėrjetshėm dhe i gjithmjaftueshėm i Jisu Krishtit, tė vetmit Kryeprift tė madh, i cili ėshtė gjithashtu Qengji i Perėndisė, i therur pėr shpėtimin e botės, Pashka e Re. Nė Meshėn Hyjnore besimtarėt e krishterė marrin pjesė nė vetėblatimin e vullnetshėm tė Krishtit tek Ati, tė kryer nė kryq njėherė e pėrgjithmonė, me anė tė fuqisė sė Shpirtit tė Shenjtė. Nė dhe nėpėrmjet kėtij flijimi unik tė Krishtit, besimtarėt e krishterė marrin Kungimin e Shenjtė me Perėndinė.
Ka qenė pėr shekuj praktikė e Kishės, pėr t'i pranuar tė gjithė nė pjesėn e parė tė Meshės Hyjnore, ndėrsa nė pjesėn e dytė vetėm ata qė ishin bėrė anėtarė tė saj nėpėrmjet Pagėzimit dhe Mirosjes. Personat e papagėzuar nuk lejoheshin as qė tė shikonin blatimin dhe marrjen e Kungatės sė Shenjtė nga besimtarėt e krishterė. Prandaj, pjesa e parė e Meshės Hyjnore filloi tė quhej Mesha e katekumenėve ose Liturgjia e katekumenėve, d.m.th. mesha pėr ata qė po marrin mėsime pėr besėn e krishterė, qė tė mund tė bėheshin anėtarė tė Kishės nėpėrmjet Pagėzimit dhe Mirosjes. Gjithashtu, pėr arsye tė dukshme, ajo filloi tė quhet dhe Mesha e Fjalės ose Liturgjia e Fjalės. Pjesa e dytė e Meshės Hyjnore, filloi tė quhet Mesha e Besnikėve ose Liturgjia e Besnikėve.
Ndonėse sot nė Kishėn Orthodhokse jo tė krishterėt orthodhoksė dhe madje edhe jo tė krishterėt, lejohen tė jenė tė pranishėm nė Meshėn e Besnikėve, pėrsėri, pjesėmarrja nė Kungatėn Hyjnore i lejohet vetėm anėtarėve tė Kishės Orthodhokse, tė cilėt janė plotėsisht tė angazhuar nė jetėn dhe mėsimet e Besimit Orthodhoks, tė ruajtur, mėsuar e praktikuar nga Kisha nėpėr gjithė historinė e saj.
Nė komentin e Meshės Hyjnore, qė do tė vijojė mė poshtė, do ta pėrqendrojmė vėmendjen tonė se ēfarė ndodh nė Kishė gjatė "veprimit tė pėrbashkėt" tė saj. Duke bėrė kėtė, ne do tė pėrpiqemi tė depėrtojmė nė kuptimin esencial dhe themelor qė ka Mesha pėr njeriun, jetėn dhe botėn e tij. Kjo do tė jetė njė shkėputje e plotė prej interpretimit tė Meshės Hyjnore, si njė dramė tė luajtur nga kleri dhe tė "ndjekur" nga populli, nė tė cilėn ēdo pjesė ėshtė njė aspekt i jetės dhe i veprės sė Krishtit (p.sh., proskomidhia pėr Lindjen e Krishtit; hyrja e vogėl pėr fillimin e shėrbesės sė tij publike, Ungjilli pėr predikimin e tij, hyrja e madhe pėr tė Dielėn e Dafinave etj.). Ky tip interpretimi i mėvonshėm i Meshės Hyjnore, ėshtė njė shpikje, e cila ėshtė ndoshta interesante dhe frymėzuese pėr disa, por krejtėsisht e huaj pėr kuptimin dhe qėllimin e vėrtetė tė Meshės Hyjnore nė Kishėn Orthodhokse.
Krijoni Kontakt