Robert Frost

[Antitrup]

disa prej poemave te tij te perkthyera...

Brenda Vetvetes

Një prej deshirave te mia eshte qe ato pemet e erreta,
Te vjetra dhe te pa levizshme qe me zor tregojne flladin,
Nuk qene, dhe s’jane, vechse maska e territ,
Por shtrihen larg ne cepin e perfundimit.
Une nuk duhet te permbahem por ato ndoshta nje dite
Ne pafundesine e tyre mua do me duhet te shoh vjedhurazi me se largu,
Pa patur frike per te gjetur toke te hapur,
Ose kryerruge ku timoni I ngadalte hedh reren.
Une nuk shoh pse duhet qe te kthehem pas,
Ato nuk duhet te jene perpara gjurmeve te mia
Per te perpire mua, kujt mund ti mungoje une ketu
Dhe per ta ditur nese I mbajta ata me dashuri.
Ata mund te mos me gjejne te ndryshuar prej atij qe njihnin--
Vetem me siguri prej te gjithëve vetem
Une mendova qe kjo qe e vertete.


Tufa e Luleve

Dikur shkova te ktheja barin mbas dikujt
Qe e kosiste ne vesen perpara se te lindte dielli.
Vesa qe kish ikur e cila e bente tehen e tij aq te mprehte;
Perpara meje erdhi ne pamje skena e rrafshte.
Pashe per ate prapa nje ishulli pemesh;
Degjova per grihen e tij ne fladin e eres.
Por ai kish shkuar ne rrugen e vet, bari i gjithë kositur,
Dhe une duhet te isha, sich kish qene ai -- vetem,
Ashtu si te gjithe duhet te jene,'
Une thashe brenda zemres time, '
Qofte qe ata punojne sebashku ose te vechuar.'
Por ndersa e thashe, shpejtimthi aty me kaloi
Me krahe te pazhurmshme nje flutur e hutuar,
Duke me kerkuar mendimet e rritura gjate nates se erret
Disa lule preheshin si pjese e kenaqesise se djeshme.
Dhe dikur une shenoja fluturimin e saj qe shkonte rreth e rreth,
Aty ku lulet prehen duke u vyshkur mbi dheun.
Dhe pastaj ajo fluturoi aq larg, aq larg sa’qe mund te shohi syri,
Dhe pastaj me krahet te ndridhura erdhi pas te mua.
Mendova per pyetje qe nuk kisha pergjigje,
Ndoshta mund te vij te kthehet qe te heqi barin e thate;
Por ajo u kthye e para, dhe priu syrin tim qe te shihja
Te nje tufe lulesh anes nje perroi,
Nje lule e neperchelur qe kositja kish kursyer
Anes nje perroi dredhues sythi qe rritur.
Kositsi gjate veses kishte dashuri per to, deri aty,
Duke I lene te rriteshin, por jo per ne,
Ende jo per te terhequr nje prej mendimeve tona ndaj tij. Por prej gezimeve mengjesore..
Flutura dhe Unë kishim nje dritez,
Kurre se paku, nje mesazh prej agimit,
Qe me beri te degjoja zgjimin e zogjve aty rrotull,
Dhe degjimi I tij gjatë peshperitjes se kositjes se tokes,
Dhe ndiej nje shpirt te ngjashem me timin;
Dhe keshtu nuk po punoja me I vetemuar;
Por I lumtur me ate, punova bashke me ti si ndihmes,
Dhe I kapitur, kerkova ne mesdite per hije ;
Dhe duke enderruar, si te ishte, mbajtur prej ligjerate vllazerore,
Me dike te cilin s’kisha shprese per ta arritur.
'Shoke pune sebashku,' I thashe atij prej zemres,
Ndonse ata punojne se bashku ose te vechuar.'


kot per sport....

[Diabolis]

Duke shkuar për ujë

Pusi ishte tharë atje tek porta,
Dhe kështu shkuam me kovë dhe bidon
Tërthor arave shtëpisë nga mbrapa
Të gjenim rrëkenë në a po pikon;

Pa bezdi për të shkuar dhe shfajsim,
Sepse mbrëmja e vjeshtës ishte e kthjellët
(ndonse ftohtë), sepse arat tonat ishin,
Dhe tek rrëkeja tanët ishin drurët.

Rendëm si në takim të na priste hëna
Që me ngadalë u shfaq mbas pemëve,
Në degët shterpa me gjethe të rëna,
Krejt pa zogj, pa një të fryrë ere.

Por njëherë ndalëm nën drurë, me nge
I’u fshehëm hënës si xhuxhumakë
Gati të rendnim në fshehtninë e re
Duke qeshur kur ajo na gjeti për pak.

Sikush i zgjati tjetrit dorën për ndalo
Të dëgjonim nga guxuam të shikonim,
Dhe në qetësi u bëmë tok dhe dëgjo
Dëgjuam, e dinim rrëkenë që dëgjonim.

Një notë si prej një vendi të zgjedhur,
Tringëllima që rënie hollake bënte
Ja pikat që plluskonin mes pellgut
Si perla, dhe ja një teh i argjëndë.

[Diabolis]

Zbulim

Ju bëjmë veteve një vend të veçuar
Mbas fjalësh të lehta tall e qesh,
Por oh, kjo zemra sa e shqetësuar
Derisa dikush vërtet na gjen.

Është keqardhja në rasti e kërkon
(a kështu themi) që më në fund
Të flasim troç si një që frymon
Mbi të kuptuarin e një miku.

Kështu me të gjithë, nga bebet që luajnë
Me kukamfshehti tek Zoti paanë,
Të gjithë që fshihen larg dhe druajnë
Duhet të flasin dhe të na thonë ku janë.

[Diabolis]

Ermali dhe lulja e dritares

Dashnorë, harroni dashurinë tuaj
dhe dëgjoni për këtë dashuri:
ajo një lule dritareje
ai në dimër një puhi.

Kur perdja e dritares, kallkanosur,
shkriu një mesdite,
dhe zogu i verdhë i burgosur
varur mbi të cicërinte,

ai e shqoi atë nëpër xham,
s'mundej për tjetër veç ta shihte,
dhe vetëm sa i kaloi pranë
në mbrëmje përsëri të vinte.

Ai ishte një puhi malsie,
i lidhur me akull e borë,
zogj të paçiftuar e rroba zije,
pak dashuri njihte ai i gjorë.

Por ai mbi pezul ofshau,
parvazit i dha një të shkundur,
siç dëshmuan të gjithë nga qarku
që atë natë s'ishin përgjumur.

Ai nuk triumfoi veç për pak
atë për fluturim ta fitonte
prej xhamit që dukej ndër flakë
dhe dritës së sobë-dritares që ngronte.

Por lulja u hoq mënjanë
me mendime të prapa për ti shkruar,
dhe mëngjesi e gjeti puhinë
njëqind milje larguar.

[Askusho]

Përktheu Faslli Haliti

RIPARIMI I MURIT*

Ka diçka që nuk e duron një mur,
dhe poshtë atij i futen si pykë plisa të fryrë nga ngrica
dhe në diell bën të bien gurë më të lartë
dhe zgjerohet e çara në të cilën mund të kalojnë dy vetë.
Dëmtimet e tjera u përkasin gjuetarëve:
unë jam treguar i kujdesshëm dhe kam bërë rregullime
aty s’kishin mbetur më gur mbi gur,
por që i kishin vendosur
për të nxjerrë lepurin nga strofulla për të kënaqur qentë’
Jo, fjalën e kam për të çarat e murit
që askush s’i ka parë e dëgjuar të hapen,
por që në pranverë duhen riparuar.
Lajmëroj fqinjin përtej kodrës
dhe një ditë takohemi për të kapërcejmë kufirin,
e të ribëjnë murin.
Ndjekim së bashku murin e ndërsa shkojmë,
secili me gurët që kanë rënë në pjesën murale të tyre.
Disa nga gurët janë si bukë dhe disa aq të rrumbullakët,
sa për t’i vendosur sipër njëri-tjetrit, përsërisim namatisje.
«Rri aty ku je, deri sa të mos kthehemi nga ana tjetër»
Për t’i vendosur mirë, copëtojmë gishtat e dorës.
Oh, është vetëm një lloj tjetër loje kjo në ajër të pastër,
një në secilën anë. Ose vetëm paksa më shumë:
ku muri është një mur që nuk na vlen:
ai është i gjithi pishnajë dhe unë kopsht frutor mollësh.
Pemët e mia s’do ta kapërcejnë kurrë kufirin
për të ngrënë boçet e tij, ia them.
Dhe ai: «Kufijtë e mirë bëjnë fqinjë të mirë»
Ç’mërzi është për mua pranvera, kërkoj
ta bëj të kuptojë: "Por pse
bëjnë fqinjë të mirë? Mbase ku
janë lopët, por këtu s’ka më asnjë prej tyre.
Para se të bëj një mur do të duhet të pyes veten
për atë që mendoj të riparoj ose të përjashtoj,
dhe kujt t’i sjell dëm.
Ka diçka që s’e duron dot një mur,
që e do të rrëzuar atë. "Do të mundja t’i them: "Elfët"
por për elfët nuk bëhet fjalë, dhe pastaj
do pëlqej ta thosha, ai. Ja këtu atje
mban një gur të shtrënguar fort
në secilën dorë si një egërshanë
i epokës së gurit, i armatosur. Lëviz,
në sytë e mi, në një errësirë që nuk është
vetëm e pyllit apo e hijes së pemëve.
Nuk do të shkojë më tej se thënia e babait të tij,
i kënaqur që e rigjeti dhe të thotë ende:
«kufij të mirë bëjnë fqinjë të mirë».

* Muri për të cilin flitet në këtë poezi, nuk ka asnjë vlerë praktike, megjithatë fqinji e mban atë, e ndreq atë çdo pranverë, tregon se quan një shenjë të domosdoshme të pronës së tij mbi tokën. Muri i krijon bezdi poetit: i duket sikur ai fyen vetë natyrën e cila në sytë e tij është vend i hapur, forcë jete, superiore ndaj llogaritjeve dhe ambicieve për zotërimin e njerëzve. Si mundet që një njeri të rrethohet nga një mur, si gjë e tija nga ai që zgjat më shumë se ai vetë“ Pikënisja e poezisë mund të ketë qenë një përvojë personale e Robert Frostit i cili shpesh u largua nga qyteti për të jetuar në fshat dhe t’i përkushtohej bujqësisë.

RRUGA QË NUK ZGJODHA

Dy rrugë degëzoheshin në një pyll të verdhë
e më vinte keq të mos i ndiqja të dyja
e meqë isha udhëtar i vetëm, mbeta gjatë
duke parë njërën prej tyre sa munda

Pastaj mora tjetrën, pse ishte po aq e bukur,
dhe kishte, mbase, pamjen më të mirë,
sepse kishte me bar dhe më pak e rrahur;
edhe pse kalimi i kish bërë ato
pothuaj, të dyja të ngjashme

dhe atë mëngjes të dyja ishin aty aty të njëjta aty
me gjethe që asnjë hap s’i kishte njollosur.
Oh, e lashë mënjanë, të parën, për një ditë tjetër!
Dhe duke ditur se njëra rrugë çon në një tjetër,
Dyshoja, se a do të kthehesha prapa,vallë.

Do ta tregoj me një psherëtimë
diku aty pas vitesh dhe vitesh:
dy rrugë degëzoheshin në një pyll dhe unë-
unë mora atë më pak të rrahurën,
dhe kjo bëri gjithë dallimin.

FAMILJA E TRËNDAFILIT

Trëndafil është një trëndafil,
Dhe ka qenë gjithmonë një trëndafil.
Por, teoria tani është tjetër
Një mollë mund të jetë një trëndafil,
Edhe një dardhë, dhe kështu
Një kumbull mendoj.
S’i dihet
Ç’do të jetë trëndafili i ardhshëm;
Ti sigurisht je një trëndafil-
Dhe gjithmonë ke qenë e tillë.

KULLOTA

Dal për të pastruar burimin në kullotë;
do të ndalem vetëm që të fshij gjethet
(e mbase do të pres gjersa uji të kullohet);
nuk do të rri shumë. Eja dhe ti.

Dal që të kthej viçin e vogël mbrapsht
që qëndron afër s’ëmës. Është kaq i njomë,
ai dridhet kur e ëma e lëpin me gjuhë.
Nuk do e nuk rri shumë. Eja dhe ti.

DUKE U NDALUR PRANË NJË PYLLI
NJË MBRËMJE ME DËBORË

I kujt të jetë pylli që mendoj se di për të.
Por shtëpia e tij është në fshat: kështu që
Ai nuk e shikon që unë ndalem këtu
Që të shoh pyllin e tij mbuluar me borë.

Ai do ta gjejë të huaj kalin tim
Të ndalet pa një shtëpi pranë
Midis pyllit dhe liqenit të ngrirë
Në mbrëmjen më të errët të vitit.

I jep një tundje ziles së tij
Për të pyetur nëse ka ndonjë gabim;
I vetmi tingull tjetër është fëshfëritja
E erës së lehtë, e flokëve të butë të borës.

I bukur është pylli, i errët dhe i thellë,
Por unë kam premtuar të mos tradhtoj,
Milje duhet të bëj para se të bie të fle,
Milje duhet të bëj para se të bie të fle.

[Askusho]

Përktheu Orges Spahiu

NJOHJA E NATËS

Unë jam një njeri që e njeh mirë natën
Kam ecur nëpër shi edhe pa udhë.
Kam kapërcyer dritën e fundit të qytetit.

Kam rrënuar në rrugicën më të errët.
Kam takuar rojtarin në ecejakun e tij
Dhe për të mos dhënë shpjegim, kam ulur sytë përdhe.

Kam mbajtur hapin dhe frymëmarrjen time
Kur prej së largu një klithmë e mbytur
Mbërrinte përtej shtëpive nga një tjetër skaj,

Por jo për të më thërritur a thënë një lamtumirë;
Dhe akoma më larg, në një lartësi të pabesueshme,
Në qiell një orë e ndritshme

Shpallte se koha s'ish as e saktë, as gabim.
Unë jam një njeri që e njeh mirë natën.

[shigjeta]

Robert Frost
Robert Frost lindi në San Françisko të Kalifornisë, SHBA. I ati i tij, gazetar e politikan lokal, vdiq kur djali ishte vetëm 11 vjeç dhe pas kësaj ai u rrit bashkë me të ëmën e tij, mësuese te gjyshërit në Lorenc në Masaçusets. Mbaroi shkollën e mesme më 1892 dhe për disa muaj me radhë vazhdoi kolegjin Dartmuth, të cilën e la dhe hyri në një numër punësh. Në 1894 u botua poezia e parë e tij “Flutura ime”. Punoi disa kohë si mësues dhe më 1897-1899 vazhdoi studimet në Harvard por nuk u diplomua. Jetoi disa vjet me familjen në Angli ku botoi librin e tij të parë me vjersha “Dëshira e një djali” (1913). U kthye më 1915 dhe u vendos në Frankonia, Nju Hampshir ku jepte mësim në disa universitete dhe botoi disa madje libra me poezi. Me vdekjen e gruas më 1938 dhe humbjen e katër nga gjashtë fëmijët, nisi të vuante nga depresioni. Konsiderohet si poeti më i shquar pastoral i Anglisë së Re dhe është nderuar katër me çmimin Pulitzer dhe çmime të tjera.

Zjarr dhe akull

Ca thonë bota do mbarojë në zjarr
Ca thonë në akull
Nga çkam shijuar prej dëshirës
Jam me ata që ndaj zjarrit priren
Por në se ajo duhej të prishej dyfish
Them që nga urrejtja di mjaft
Për të thënë se akulli për shkatërrim
Është prapë bukuri
Dhe i mjaftueshëm do ish.

Përktheu Betim Muço - MILOSAO