C'kombesi kane popujt e ballkanit mbas kaq vitesh histori?!

[Manulaki]

Sipas ideatorit madheshtor te ketij forumi Shqiptaria eshte gjenetike. Manulajka paska problem me kete teze...Ne fakt eshte budallallek te mendosh qe s'jemi shkartisur njeri me tjetrin sllave, shqiptare e greke e turq perpara Revolucionit Francez qe na solli konceptin e kombesise.

shkartisur - mos do te thuash - shartuar?

[Qafir Arnaut]

"Ku fillon kombesia e nje njeriu 2000 vjet perpara (ku faktet jane lesh e li), apo ne ne si njerez sot?"

Kombesia fillon me Francen. Para se te besh kete pyetje per publikun e pergjithshem te rekomandoj te lexosh ca per temen. Mund t'ia fillosh me nje liber qe ne anglisht e ka titullin: "From Farmers to Frenchmen"

[dodoni]

Unë nuk e di se si dikush këtu mundohet të hedh poshtë teori të tilla si shqiptarët pasardhësit e vetëm dhe direkt të ilirëve, që janë të vërtetuara dhe pranuara edhe nga historianët më seriozë botërorë (jo vetëm shqiptarë) dhe nga institucionet e univerzitetet më serioze të botës.

Po kush je ti mo, që del e shkruan kështu kot fare?

Përderisa ilirët nuk kanë lënë asgjë të shkruar në gjuhën e tyre (të paktën me aq sa dijmë deri tani), të gjitha faktet tjera dëshmojnë fare qartë dhe kategorikisht vazhdimësinë iliro-shqiptare. Këtë teori janë munduar që ta hedhin poshtë grekë e serbë akademika të historisë dhe nuk kanë arritur e mendon se do ta arrish ti një analfabet shqiptar që nuk e di as historinë e kombit të vet.

Vet emri Iliri, nuk ka gjuhë tjetër e botës që mund ti jap kuptim, poashtu edhe emrin e mbretit të parë të saj Hyllus, poashtu edhe Bardhylus-it, pastaj trevave ilire si Dardania, Dalmatia, Ardianët, Liburnët etj. etj. Fjalët dhe emrat ilirë që kanë ngelur deri në ditët e sotme, vetëm shqipja i jep kuptim. Pra, elementi gjuhësor dëshmon fare qartë vazhdimësinë iliro-shqiptare dhe i mbyll gojën çdo antishqiptari në lidhje me këtë çështje.

Dyndjet sllave të shekujve 6-10 dhe pastaj edhe influencat e ndryshme nga popujt tjerë kanë bërë që ne iliro-shqiptarët të tkurremi kaq shumë me territor.

Pastaj, për ngjashmëritë shqiptaro-turke, na sill rezultatet shkencore, që dëshmojnë një gjë të tillë. Mos dëgjo armiqtë tanë. Ka shumë më shumë ngjashmëri mes grekëve, bullgarëve e turqve se në mes shqiptarëve dhe turqve, për shumë arsye, sepse klima e vendit të tyre, pozita gjeografike dhe shumë faktorë tjerë janë shumë më të ngjashme mes këtyre tre kombeve se në mes shqiptarëve dhe turqve.

Sllavët nuk kanë pushtuar asnjëherë Ilirinë (përveç para 100 viteve me ndihmën e Rusisë, dhe pas lodhjeve të shqiptarëve nga luftat çlirimtare me Turqinë)ata kanë ardhur nga shpellat e Karpateve (pa asnjë lloj civilizimi) dhe janë vendosur në qytetet mijëravjeçare të ilirëve.

Mos fol për gjëra kot fare, pa pasur as dijeninë elementare për to.

[Manulaki]

Ke shume te drejte kur thua se diskutimet po shkojne tangent. Pyetja ime eshte :"Ku fillon kombesia e nje njeriu 2000 vjet perpara (ku faktet jane lesh e li), apo ne ne si njerez sot?"
Pershendetje dhe nuk ka nevoje per histori shume, sepse mendimi im eshte qe historia e ballkanit eshte si politika - nga ta dredhesh, dridhet .

Dodoni, lexo me siper dhe me jep pergjigje nese mundesh, te lutem.
Faleminderit

[dodoni]

Unë së pari nuk pajtohem me thënien tuaj se faktet e para 2000 vjetëve në lidhje me kombin tonë janë lesh e li. Mund të ketë shumë gjëra të paqarta por kjo nuk dtth. që janë lesh e li, dhe që ne nuk e dijmë se kur fillon kombësia jonë.

Kombësia jonë fillon qysh ditën kur kemi krijuar gjuhën tonë si një nga tiparet dalluese kryesore të një kombi. Kjo dtth. që kombësia jonë fillon para më shumë se 3 mijë vjetëve. Jemi krenar që kemi ruajtur (aq sa kemi mundur) gjuhën, zakonet, traditat tona dhe poashtu për kontributin që i kemi dhënë civilizimit botëror gjatë gjithë historisë sonë.

Kjo është vetja jonë dhe e kaluara jonë, kurse tani, duhet të punojmë sa më shumë që vlerat tona kombëtare (që na bëjne ne, të jemi ne) ti ngrisim në nivele sa më të larta.

Përshëndetje

[lundertari]

Pershendetje te gjitheve!

lexova kete teme shume interesante per mua edhe mendoj te shkruaj edhe une mendimin tim. Te them te drejten nuk kam shume kohe pra nuk mund tju pergjigjem gjithe atyre pyetjeve te veshtira qe hidhen ne kete teme sepse edhe per faktin qe pergjigjja e ketyre pyetjeve kerkon shume analize.

Nga ana tjeter jam shume dakort me shume mendime qe jane shkruajtur ketu por nuk mund te pranoj disa mite disa mendime jo historike disa teori antishqiptare dhe me shprehje e teori siperfaqsore dhe pa mendim te kthjellet.
Gjithashtu te me falin forumistat per shqipen time pak te varfer.

FORMIMI I KOMBIT NGA KENDVESHTRIMI I NJE SHQIPTARI EMIGRANT NE GREQI!

Personalisht mendoj se formimi i nje kombi eshte nje proces natyror edhe shoqeror domethene njeriu lidhet for me vendin ku jeton ushqehet nga ai, jep emra fushave, lumejve, maleve, luginave, objecteve te ndryshme pra ndikon ambjentin dhe ndikohet nga ai. Duke marre parasysh qe shekuj me pare komunikimi ka qene i veshtire rrezja e veprimit te nje fisi ka qene e kufizuar pra duke marre pershembull nje fis ai jetonte dhe vdiste per nje periudhe te gjate ne te njejtin vend.
Kjo eshte nje dukuri per te gjithe kombet e botes.

Te behemi me konkret paraardhesit tane shqiptare ne jeten e tyre te perditeshme nuk priten greket, serbet, turqit qe ti mesojne si ti thone bukes, mishit, djathit pra krijuan gjuhen e tyre, zakonet e tyre, botkuptimin e tyre per jeten per perendite krijuan shoqerine e tyre fshatrat e tyre u martuan me njeri tjetrin krijuan kombin e tyre e cane rrugen e historise me lufte dhe mbijetuan edhe zhvillohen.
Keshtu natyrisht bene edhe kombet e tjera pra aq sa kane ata te drejte te jetojne ne kete bote aq kemi edhe ne. Me keto dua te them se teorite se nga jemi dhe dyshimet per prejardhjen tone jane dilema te genjeshtra sepse kur degjoj kenge nga epiri grek ato jane 100% shqiptare vetem se jane ne greqisht kur shikoj epirote greke ata i ngjajne shume shqiptareve te jugut edhe nuk ju ngjajne grekeve te kretes te cilet jane ezmere edhe kacurrele.
Pra ky vend shqiperia lind kete popull keto kenge keta njerez keto valle keto veshje karakteristike popullore.
Secili mund ti beje pyetjen vetes se tij se kujt i ngjan sllaveve?
grekeve? italianeve? turqeve? te njohe paraardhesit e tij te respektoje veten qe ta respektojne edhe ate te tjeret ta kete mire edhe me veten e tij.

Persa i perket pyetjes se cfare eshte ndjenja kombetare edhe nga vjen kjo nga gjaku apo nga bindja? pergjigjja eshte e thjeshte:
Ne rradhe te pare njeri pa shoqeri nuk kuptohet nuk ka.
Pra si shoqeri ne rradhe te pare eshte familja, fshati, qyteti, shteti, Atdheu. Cdo njeri mund ta dije se cfare jane pershembull prinderit e tij, gjysherit, gjyshet deri edhe shume me thelle pra te kete kujtese edhe te jete i bindur se cfare eshte.
Neqoftese paraardhesit e tij te gjithe ose dikush nuk jane nga kufijte e sotem te shqiperise thjesht ata mund te jene shqiptare te greqise ose te viseve shqiptare te ish jugosllavise.
Ne qoftese mund te jene realisht greke per shembull ose vllahe ose sllave ose turq ose ku ta di une pergjigjja eshte pak me komplekse po prap se prape ka!

Duhet te qartesoj se 100% komb te paster nuk ka Greqia per shembull qe e njof mire nuk e shte e paster fare dhe greket cirren e therrasin per pastertine e tyre sepse ju djek shume kjo ceshtje edhe e dine mire kete gje megjithese duan ta fshehin.
por realiteti eshte se dominojne greket ose ata qe e quajne veten si grek keta te fundit bejne te pa munduren te tregojne prejardhjen e tyre qe eshte greke por ne te vertete e dyshimte.
Per shembull kryetari i nje partie te djathte greke qe shan shume shqiptaret ne greqi quhet Karaxhaferi domethene xhaferi i zi ne turqisht me prejardhje nga azia e vogel nga anadolli eshte edhe ne turi i zi nuk ju ngjan fare jo vetem grekeve te lashte por edhe ketyre te sotem.
Pra politika e fiseve greke ishte e qarte te shtojme kombin grek.
Po si e bene kete? natyrisht me shume forma ne rradhe te pare me fene te gjithe ata qe ishin ortodoks i quajne greke, ata qe luftuan kunder turqeve ne ndihme te grekeve i bene hero greke dhe kur thane pastaj qe jane shqiptare disa nga ata i burgosen sic eshte Kolokotroni. Pastaj bene ndryshime popullsie me turqine hoqen te gjithe besimtaret muhamedane te greqise dhe i cuan ne turqi dhe morren qe andej ata ortodokse. Duhet thene se besimtaret muhamedane te greqise ishin te tre kombesive ishin: turq, shqiptare, dhe natyrisht greke pra arriten aq larg sa te largojne edhe greke vetem e vetem se ishin myslimane. Mendoni se cfare u be me shqiptaret ( Ka paguar shume taksa ne njerez ky komb greqise, turqise eshe sllaveve) Nga ana tjeter ata qe erdhen nga azia e vogel kombesia e tyre eshte e dyshimte por u quajten greke.
Po jap edhe nje shembull tjeter ka diskutime per nje fshat ne turqi qe te quhet fshat grek megjithese flasin turqisht vetem e vetem se jane te krishtere.
Te njejten gje bejne greket me vllehet e shqiperise dhe te greqise i quajne greke se jane te krishtere. Edhe me arbereshet e greqise keshtu vepruan ata qe ishin dhe u bene ortodoks i quajten greke te tjereve qe nuk pranuan ose i debuan ose ju ulen koken.
Te njejten gje bene edhe sllavet me shqiptaret i debuan nga trojet e tyre dhe mundohen ti ngaterrojne per prejardhjen e tyre por jam i sigurt se cdo shqiptar e di ose duhet ta dije se sllavet kane ardhur ne gadishullin ballkanik aty nga viti 700 dhe tkurren viset shqiptare me debime dhe lufte kuptohet.

Mbas kesaj analize mund ti pergjigjemi pyetjes se a eshte shqiptar ai qe ka paraardhes nga greqia qe realisht eshte grek per shembull Natyrisht PO se shqiperia eshte me e madhe se kufijte e sotem shteterore. Ne rastin se eshte nga kreta atehere thjesht duhet te zgjedhe Une mund ti them atij personi mire se te vije ne familjen e madhe bujare e fisnike shqiptare! Shqiptaret do ti pranojne dhe trajtojne si gjithe shqiptaret e tjere. Ne qoftese nuk do edhe ka dyshim le ta quaje veten si te doje te shkoje ku te doje por ta dije se nuk Do trajtohet e pranohet si ne vendin e tij qe do apo nuk do i perket kombit Arbnor.

Ketu eshte fakt i pa diskutueshem trajtimi i minoritareve greke te shqiperise ne greqi si te dores se fundit bile ne shume raste me keq edhe se shqiptaret e tjere. Pra ketu pergjigjemi edhe pyetjes nga vjen ndjenja kombetare nga gjaku apo nga bindja vjen nga te dyja vjen nga e shkuara e nje personi dhe deshira e tij si do te jetoje edhe veproje ne te ardhmen e tij. Kur keto te dyja nuk jane ne harmoni duhet te zgjedhe dhe eshte vendim i tij personal dhe me kohe do ta kuptoje se kujt familje i perket.
Takoj shume arbereshe ketu ne greqi qe mbas kaq shekujsh thone se jane bere greke por ne zemren dhe ne syte e tyre shikoj nje ndjenje te thelle e te forte shqiptarizme ata e dine mire se kujt familje i perkasin.

PAK HISTORI

U shpreha me lart se kombi lind ne nje pozicion te kufizuar gjeografikisht i ndikuar nga ambjenti ku jeton gjate kalimit te shekujve. Pra eshte mese e sigurt qe fiset shqiptare nuk jane as turke as greke as latine as sllave jane pjese e grupimit te madh hindoevropjan nga ky i fundit rrodhen te gjithe kombet evropjane dhe njihen si grupim i vecante sic jane edhe hungarezet por edhe greket. Te gjithe kombet e tjera hyjne ne grupe me te mbedha per shembull fiset gjermane, fiset anglosaksone, fiset latine, fiset skandinave, fiset sllave. Keto jane grupet qe njihen ne evrope.

Po te analizojme dy faktore baze gjuha dhe tiparet antropollogjike kemi keto te dhena:
gjuha shqipe nuk ka asgje te perbashket me turqishten nuk flasim ketu per fjalet e huazuara. Kur degjojme turqit te flasin menyra e formimit dhe shprehja e fjaleve dhe tingujve eshte krejt ndryshe nga shqipja edhe nga ana morfologjike turqit e kane prejardhjen nga mongolia dhe nga Azia qendrore pra ka turq me sy si vezake si ata te mongoleve nuk shqyrtoj ketu se jane te mire apo te keq turqit apo mongolet per te cilet kam respekt. Por thjeshte shikojme realitetin. Ndryshim tjeter me greket dhe latinet eshte menyra e te folurit per shembull greket per formimin e fjaleve perdorin me shume buzet kurse shqiptaret
tingujt edhe fjalet i formojne me shume nga gryka ky tipar eshte edhe per fiset gjermane prandaj shume studjues fusin gjuhen shqipe ne grupin e madh hindoevropjan. Pra fiset krijonin gjuhen dhe tiparet e tyre nen ndikimin e ambjentit ku jetonin i cili ishte i ndryshem nga pozicioni gjeografik.
Eshte shume i dukshem ndryshimi i nje suedezi nga nje arab edhe ndryshimi i ketij te fundit nga nje afrikan.
Marrim nje shembull tjeter Greket ndahen ne tre grupe kryesore ne lidhje me tiparet dhe njyren e flokeve grupi me i madh edhe dominues eshte ai me floke te zeze dhe ezmere gje qe shpjegohet ne pjesen me te madhe nga rrezatimi i madh djellor i greqise se jugut dhe pjeses ishullore te saj, por edhe perzjerja me fise te tjera qe vijne nga lindja e mesme, nga azia dhe nga afrika e veriut.
Duhet thene se greket kane lidhje te madhe gjaku me palestinezet gje qe shpjegon edhe mbeshtetjen e madhe qe ju japin atyre ne luften e tyre kunder izraeliteve. Nga ana tjeter edhe palestinezet mbrojne kishat ortodokse ne vendet e shenjta te lindjes se mesme kuptohet greke.
Ka te dhena qe edhe vete krishti te pakten nga e jema ka origjine greke se i jati pranojme se eshte vete zoti. Nga ana tjeter dime se ato zona kane qene te banuara nga izrealite pra krishti duhet te jete izrealit ketu ka dicka qe mund te kene te drejte greket:
Hebreos eshte ne menyre fanatike ai qe beson ne iudaizmo pra izrealitet e kane element kryesor fene e tyre kush nuk beson me ne iudaizmo nuk eshte me izraelit humbet edhe kombesine e vet prandaj ata qe besuan tek krishti humben kombesine e tyre izrealite dhe u bene thjesht te krishtere. Pra lindja e krishterimit ishte si nje evolim i asaj popullate izrealite te perzjere me greke edhe fise te tjera te cilat nuk ndiheshin shume fanatike per fene izrealite iudaizmo. Hebrenjte fanatike nuk e besuan krishtin edhe mbajten me fanatizem fene dhe kombesine e tyre. Kurse te krishteret e sotem nuk duan ta kujtojne fare se te gjithe nxenesit e krishtit edhe te paret e kishes se krishtere ishin izrealite qe ndryshuan emrat fene edhe i quajne thjesht te krishtere.
Por le te kthehemi tek grupimi i dyte qe eshte me floke te geshtenje edhe nje pjese e vogel me floke te verdhe. Keta jane greke me perzjerje te vogel me popuj veriore.

Tani shikojme shqiptaret te cilet grupimin kryesor ka floke geshtenje grup tjeter i madh eshte ai me floke te verdhe edhe nje grup tjeter i vogel me floke te zeza edhe zeshkane. Pra shqiptaret kane tipare tipike mesdhetare pjesa me e madhe kuptohet. Gje qe rrjedh nga pozicioni i vendit ku u krijuan si komb. Dihet qe shqiperia ka nje pozicion te tille ne largesi te barabarte nga poli i veriut edhe nga ekuadori.
Ky argument eshte shume naiv do te thote dikush qe te na tregoje qe shqiptaret nuk jane te ardhur por autoktone vendes. Nuk dua te mbeshtetem edhe une ne kete fakt por dua te them se eshte e sigurt 100% edhe kete nuk e luan as topi se shqiptaret kane karakteristikat qe i pershtaten pozicionit te tyre gjeografik!

TANI PAK PER LEVIZJEN E POPUJVE

Eshte me se e sigurt qe te gjithe popujt kane levizur edhe jane perzjere me njeri tjetrin por ne fund te fundit nuk jane perzjere aq shume sa pjesa me e madhe e tyre te ndryshoje krejt. Atje ku ka ndidhur kjo ata popuj jane asimiluar dhe nuk ekzistojne me.
Pra te kemi respekt per ata popuj te vegjel te cilet mbijetojne edhe nuk i marrin leje armiqve te tyre si te quhen edhe cfare gjuhe e zakone te mbajne. Pra te jemi krenare per veten tone se jemi shqiptare. Ne fund te fundit lirine dhe token arbrore e kemi mbrojtur me gjak dhe do ta mbrojme ne te ardhmen, do ta realizojme te drejten tone natyrore te jetojme te gjithe shqiptaret te bashkuar ne kufijte tane natyrore dhe te cliruar. Ky eshte argumenti me bindes edhe realiteti.
Sa per teorine qe shqiptaret kane ardhur me pas se sllavet edhe greket ne gadishullin ballkanik eshte budadalleku me i madh qe kam lexuar. Te shikojme pak harten e ballkanit edhe pak llogjike te drejte te kemi.
Po te shikojme harten te gjithe e dime ku ndodhet shqiperia dyndjet e popujve jane bere nga veriu edhe nga lindja pra sipas sllaveve se greket nuk e kam degjuar ta thone gadishulli ballkanik ka pasur greke edhe sllave edhe shqiptaret erdhen nga lindja si me parashute e u ngulen jo ne ballkanin lindor por ne ate perendimor edhe sipas ketyre qenkan nje popull aziatik qe erdhen bashke me turqit pra fis turk me pak fjale. Kur dihet qe para se te vinin otomanet ne gadishullin ballkanik shqiptaret ishin te krishtere pra i shuajne krejtesisht historine e ketij populli qe ishte i krishtere dhe bente pjese ne perandorine romake te lindjes (bizantine) dhe ishin te krishtere shume me pare se kur u bene serbet edhe me pas bullgaret. I shuajne krejtesisht luften e kreshnikeve tane kunder sllaveve qe avash avash moren dalmacine edhe jutbinen e shuajne krejt luften e gjergj kastriotit skenderbeut kunder otomaneve. Pra teori fantastike me llogjike te trashe prej sllavi. Pa lere qe kam degjuar se shqiptaret kane erdhur jo nga azia e vogel nepermjet tokes ne pjesen perendimore te gadishullit ballkanik por nepermjet detit nga egjypti kur dime mire luften e gjergj elez alise kunder bailozit te zi qe vinte nga deti. Pra po kalojme krejt ne fantazi.
Te qeshim pak edhe me greket: thone keta te fundit se e kane prejardhjen e tyre Hyjnore bile jashte tokesore kane ardhur nga nje planet me emrin sirius po le te ikin prape atje edhe te na lene rehat.

Mbas qeshjes vjen llogjika te gjitha keto teori fantastike thuhen qe te mbulojne te verteten e historise se ketij kombi te lashte luftetar qe mbron token arbnore prej shekujsh!!!

Arma me e mire eshte dija.

Falenderoj gjithkend qe mundi te lexoje kete shkrim te gjate.

9/1/2005

[Irfan]

Nje pyetje e bere ne kete forme,se kush jan pop. e ballkanit ka bere pak a shume nje polemike te gjere qe valle nuk po mundet ti gjehete pergjigje.Kjo eshte si pasoj e mose njohejes se vete se cfar kombesije i takon,ai apo ajo, qe bene pyetje apo pergjigje.Ne, shqipetare, ka qene,jan dhe do te jene pop. me i vjeter ne Ballkan.Kete pohim deshten apo nuk deshten ta pranojne atyre qe nuk ı ju pelqene.
Disa argumenete te shkurta......

PARAARDHËSIT E SHQIPTARËVE


--------------------------------------------------------------------------------


BANORËT E HERSHËM TË VENDIT TONË

1. Banorët e tejlashtë të vendit tonë dhe mënyra e tyre e jetesës

Trualli i banuar sot nga shqiptarët filloi të popullohej shumë herët, që në kohën e paleolitit (gurit të vjetër), mbi 100.000 vjet më parë. Në fillim u banuan ato zona që ishin në kushte gjeografike më të përshtatshme.

Në shqipëri, banimet më të hershme janë vërtetuar në shpellën e Gajtanit (Shkodër), në Konispol, në malin e Dajtit dhe në vendbanimin e Xarës (Sarandë).

Njerëzit primitivë jetonin në grupe të veçuara, kryesisht nëpër shpella të thella, pa lagështirë dhe të mbrojtura nga erërat. Veglat e punësi punonin me gurë stralli dhe më rrallë prej kocke. Prej këtyre gurëve , me anë të ashkëlzimit nxirrnin pjesë më të vogla e më të mprehta guri për t’i përdorur si gërryese, shpuese etj. Si vende për të përpunuar gurin shfrytëzoheshin hyrjet e shpellave dhe terrenet pranë lumenjve. Sidoqoftë, veglat e asaj epoke ishin ende të thjeshta dhe të krijuara kryesisht prej guri. Njerëzit primitivë ushqeheshin me produkte të mbledhura në natyrë dhe me gjah kafshësh të egra.

Për shkak të kushteve të vështira në të cilat jetonin,. Njerëzit e paleolitit kanë pasur një mesatare jete shumë të shkurtër, rreth 21-30 vjeç, me një vdekshmëri më të madhe te fëmijët.

Lufta e përbashkët për të përballuar jetën çoi në forcimin e lidhjeve të pjesëtarëve të çdo grupi, në ndryshimin e organizimit të njerëzve primitivë, të cilët nga fundi i paleolitit kaluan në grupime me lidhje gjaku, në martesën me grupe, ku prejardhja e fëmijës përcaktohej vetëm nga nëna. Filloi kështu organizimi i shoqërisë matriarkale, e cila mori formë në periudha të mëvonshme, në kohën e neolitit (guri i ri), 6000-3000 vjet, p.k. (para Krishtit).

Popullimi i krahinave të banuara sot nga shqiptarët u rrit shumë në periudhën neolitike. Njerëzit filluan të braktisin shpellat dhe të përqëndroheshin në vende të hapura. Banorët neolitikë pëlqenin më shumë të ndërtonin kasollet e tyre në fusha dhe në terraca lumore. Janë të njohura një numër i madh vendbanimesh të tipit palafit, dyshemetë e të cilave viheshin mbi trarë të ngulur në fundin e liqenit.

Banorët e hershëm, nga jeta endacake e kohës paleolitike kaluan në vendbanime shpeshherë të qëndrueshme, me ekonomi kryesisht bujqësore. Ata njihnin dhe përdornin drithërat kryesore, si elbin, melin, grurin etj. Kjo u shoqërua edhe me liulëzimin e sistemit matriarkal, ku rolin drejtues të ekonomisë e të jetesës e kishte gruaja. Në këtë epokë u kalua në një formë të re martese, në martesën me çifte.


2. Zbulimet e hershme teknike

Ndër shpikjet më të rëndësishme të kohës së paleolitit është zbulimi i zjarrit, i cili i ndihmoi shumë banorët e lashtë për të përmirësuar ushqimin dhe për t’u ngrohur. Pjekja dhe zierja e ushqimit me anën e zjarrit solli ndryshime cilësore në organet tretëse të njeriut.

Ndryshimet në ekonomi dhe në organizimin shoqëror të kohës së neolitit ndikuan për zbulime të tjera teknike, të mëdha për lashtësinë. Njerëzit mësuan të punonin enët prej balte, të cilat shpeshherë i zbukuronin me një shije të vërtetë artistike, mësuan t’i tirrnin dhe të thurrnin pëlhura që i përdornin për veshje, shtrojë e mbulesë, filluan të ndërtonin kasollet e para që kishin dysheme të shtruara me argjil dhe ishin të rrethuara me thupra e kallama të lyera me baltë nga jashtë për t’u mbrojtur nga era e i ftohtit.

Në kohën neolitike, veglat e punës, veçanërisht ato prej stralli, u përsosën shumë, në krahasim me kohën e mëparshme. U shpikën vegla të reja pune. Për bluarjen e drithit u shpikën gurët e blojës, për punimin e tokës filloi të përdorej shati i përgatitur prej brirëve të drerit. Me këta brirë bënin edhe çekanë. Gjuetia e peshkut u rrit dhe u përmirësua me krijimin e rrjetave dhe të grepave për zënien e tij. Po kështu u përgatitën edhe mjete të tjera për gjuetinë e kafshëve të egra.

Ekonomia në kohën neolitike u gjallërua më tej me zbutjen e kafshëve të egra e kthimin e tyre në kafshë shtëpiake. Gjuetia i ndihmoi njerëzit e kësaj kohe të zbutnin delen, dhinë, kalin, qenin.

Të gjitha këto arritje forcuan lidhjet e grupeve gjinore të njerëzve primitivë, përmirësuan lidhjet me grupet e banorëve të tjerë dhe nxitën marrëdhëniet e këmbimit në mes tyre, deri edhe në krahina të largëta.

Në kohën pasardhëse, në atë eneolitike (të bakrit) 3000-2100 vjet para Krishtit (p.K.), u bënë ndryshime të reja. U krijua ndarja e ekonomisë blegtorale nga ajo bujqësore. Disa grupe banorësh merreshin kryesisht me bujqësi dhe grupe të tjera merreshin me blegtori. Blegtorët qenë më shumë banorë endacakë. Këta filluan të popullonin përsëri shpellat. U krijuan vendbanime të reja edhe në qendra të hapura malore. Popullimi i krahinave u rrit edhe më shumë.

Risi teknike e madhe e kësaj kohe ishte fillimi i punimit të veglave të punës prej bakri. Shoqëria njerëzore hyri kështu në një epokë të re, në atë të punimit të metaleve. Po kështu toka filloi të punohet me parmendë, duke përdorur kafshët tërheqëse, kalin dhe qetë. Ekonomia blegtorale i dha përparësi punës së burrave.
Filloi të dobësohej shoqëria matriarkale dhe rolin e drejtimit në ekonomi dhe në grupet shoqërore filluan ta merrnin burrat. Lindi kështu në epokën eneolitike shoqëria patriarkale, e cila u forcua më shumë në epokën e bronzit (2100 – 1100 p.K.) dhe në atë të hekurit (mijëvjeçari i fundit p.K.)


3. Pellazgët

Pellazgët njihen si banorët më të lashtë parailirë e paragrekë. Shkrimtarët e lashtë grekë Homeri, Herodoti etj, tregojnë për shtrirjen, për mënyrën e jetesës dhe për gjuhën e tyre. Ata patën një shtrirje të gjerë që nga Ballkani i Jugut e deri në Azi të Vogël.

Heroditi, historiani i lashtë grek i shek. V p.K. jep disa të dhëna për pellazgët që jetonin në Greqi. Sipas tij, gjuha e pellazgëve ishte e ndryshme nga gjuha greke. Ata merreshin me bujqësi e detari. Ishin edhe mjeshtër të mirë ndërtimi.

Pellazgët ngritën murin që rrethonte akropolin e Athinës dhe për këtë athinasit u dhanë atyre si shpërblim disa toka në Atikë, të cilat edhe pse ishin të pavlefshme, ata i kthyen në toka të mira bujqësore.

Për pellazgët dhe karakterin etnik të tyre janë dhënë mendime të ndryshme nga studiuesit, ndonjëherë edhe kontradiktore. Që në shek. XVII, veçanërisht në periudhën e Rilindjes Shqiptare, te studiuesit shqiptarë dhe të huaj zotëroi teoria e lidhjes së pellazgjishtes me shqipen. Përkrahës i flaktë i kësaj teorie ka qenë gjuhëtari austriak Han (Hahn). Por ka edhe studiues të tjerë që e kundërshtuankëtë.

Në studimet e arkeologëve dëshmohet se shtrirja e dokumentuar e pellazgëve përputhet me kompleksin kulturor arkeologjik ballkano-egjean të periudhës së eneolitit dhe supozohet se ky kompleks i takon popullatës pellazgjike, si paraardhëse e ilirëve.



PELLAZGËT NË SHKRIMET E AUTORËVE ANTIKË

1. Pellazgët kishin zakon t’u flijonin perëndive çdo gjë, sikurse e mësova në Dodonë; dhe nuk kishin për ta ndonjë emër, pasi nuk i ka dëgjuar njeri t’i thërrisnin me emëra. Ata i thirrnin në përgjithësi si perëndi, për arsye se, pasi kishin vënë të gjitha gjërat në rregull, mbanin ligjet e gjithësisë. Herododi, shek. V p.K.

2. Orakuléli ishte më përpara afro Skotusës, qytet i krahinës Pellazgiotis. Mbasi lisi u dogj prej dikujt me porosinë e Apolonit, orakulli u transferua në Dodonë. Jepte porosi jo me fjalë, por me simbole si orakulli i Aonit në Libi, duke u nisur nga fluturimet e veçanta të tre pëllumbave, sipas të cilëve profetët nga pellazgët. Për këta të fundit flitet se kanë qenë më të vjetrit nga të gjithë ata që sunduan në Helladë. Sarboni. Shek.I


2. ILIRËT


--------------------------------------------------------------------------------


1. Origjina e Ilirëve

Popujt që u bënë më të njohur në historinë e lashtë të Ballkanit janë grekët, ilirët dhe trakët. Ilirët janë ndër banorët më të lashtë të Gadishullit Ballkanik. Ata janë autoktonë. Kulturën, gjuhën dhe tiparet antropologjike ilirët i formuan në vendin e tyre, në pjesën perëndimore të Gadishullit të Ballkanit, aty ku shkrimtarët antikë i përmendin në veprat e tyre.

Trevat e shtrirjes së popullsisë ilire janë mjaft të gjera; ato përfshijnë të gjithë pjesën perëndimore të Gadishullit të Ballkanit, që nga degët e Danubit, lumenjtë Sava e Drava, në veri, e deri te Gjiri i Ambrakisë (Prevezë), në jug, kurse në lindje deri në Vardar. Grupe të veçanta ilirësh u vendosën edhe në Italinë e Jugur. Këto janë fiset mesapet dhe japige.

Emri etnik ILIR shfaqet në veprat antike që në shek. V p. K. Kurse emrat e disa fiseve ilire fillojnë e përmendën që në shek. XII nga Homeri. Por koha e formimit të etnosit ilir është më e lashtë.
Fillimet e origjinës ilire janë që në mesin e mijëvjeçarit të dytë p.K., që nga periudha e bronzit të mesëm, kur fillojnë të formohen tiparet etnike ilire. Në epokën e hekurit (mijëvjeçari i fundit p.K.) ilirët u formuan plotësisht, duke trashëguar nga epokat më të hershme eneolitike dhe të bronzit tipare kulturore gjuhësore e antropologjike etnike.

Teoria e vjetër që i bëri ilirët të ardhur nga Evropa Qendrore, në shekujt XII – XI p.K., është rrëzuar nga studimet e kryera pas Luftës së Dytë Botërore. Vetë fakti që varrimet me urna, karakteristike për popujt e Evropës Qendrore, nuk janë tipike për trevat e shtrirjes së ilirëve, por ndeshen vetëm në zona të kufizuara, të rralla, dëshmon kundër teorisë së ardhjes së ilirëve në Ballkan nga veriu.

Gjurmët e kulturave të Evropës Qendrore, që ndeshen në Iliri, janë rezultat i kontakteve kulturore, tregtare e të lëvizjes së artizanëve të punimit të metaleve.


2. Fiset kryesore ilire

Ndër fiset më të përmendura ilire janë: taulantët, ardianët, dardanët, paionët, dalmatët, albanët, penestët, molosët, kaonët, thesprotët etj.

TAULANTËT. Banonin në zonën e Adriatikut, që nga lumi Vjosa, deri në prapatokën e Dyrrahut. Ky fis luajti një rol shumë të rëndësishëm në historinë ilire të shek. IV – III p.K., duke u vënë në krye të shtetit ilir, të cilin e kishin krijuar më parë enkelejtë. Në trevat e taulantëve më vonë shfaqet fisi i Albanëve dhe i Parthinëve.

ENKELEJTË. Banonin në krahinat përreth liqenit të Ohrit. Ata krijuan dinastinë e parë të mbretërisë Ilire, në fund të shek. V p.K. Një nga qytetet e tyre kryesore ishte Enkelana. Pas shek. IV ata nuk përmenden më. Në trevat e fisit të enkelejve përmenden edhe dasaretët. Enkelejtë kanë qenë peshkatarë të zotë.

DASARETËT. Janë një fis i madh në Ilirinë Juglindore. Njiheshin në lashtësi sidomos për prodhimin e drithërave të bukës. Një nga qytetet më të njohura ishte Pelioni (qyteza në Selcë të Poshtme të Pogradecit). Qytet tjetër i madh i këtij fisi ishte edhe Antipatra (Berati).

ALBANËT. Banonin në prapatokën e qytetit të Dyrrahut. Kryeqendra e tyre ishte Albanopoli (Zgërdheshi i Krujës). Fisi i albanëve i dha emrin e vet shqiptarëve, gjatë mesjetës së hershme, kur ata njihen si albanë, arbër.

ARDIANËT. Fillimisht shtriheshin rreth gjirit të Rizonit dhe të lumit Neretva. Ardianët e shtrinë pushtetin e vet në të gjitha krahinat e tjera që më parë ishin nën sundimin e taulantëve. Ardianët luajtën një rol shumë të madh në luftërat kundër pushtuesve romakë, gjatë shek. III – II p.K., në kohën kur sundoi dinastia ardiane e Mbretërisë Ilire. Kryeqendra e ardianëve ishte Shkodra.

DARDANËT. Ishin fisi më i madh ilir që u vu në krye të Mbretërisë Dardane, në Ballkanin Qendror, kryesisht në Kosovë. Dy fise të tjera dardane të njohura ishin thunatët dhe galabrët. Qyteti më i rëndësishëm i dardanëve ka qenë Damastioni, i njohur si kryeqendër e nxjerrjes së metaleve. Dardanët përmenden si luftëtarë të fortë, xehetarë shumë të mirë, blegtorë dhe tregtarë të njohur.

PAIONËT. Fise ilire që banonin në luginën e sipërme të Vardarit në kufi me dardanët, duke u shtrir deri tek lumi Struma. Përmenden për herë të parë nga Homeri, si aleat të trojanëve. Në gjysmën e parë të shek.IV paionët krijuan mbretërin e tyre, e cila u detyrua t’u bëjë ballë për shumë kohë sulmenve të maqedonasve. Paionët prenë në shek.IV-II p.K. monedhën e tyre prej argjendi.

DALMATËT. Banonin në brigjet e Adriatikut. Ishin blegtorë të njohur, shquheshin për punimin e llojeve të ndryshme të veshjeve prej liri e leshi. Veshja e njohur me emrin dalmatika në shekujt e parë u përdor edhe nga aristokracia romake, prej nga kaloi edhe në veshje rituale kishtare. Qyteti më i njohur i tyre ka qenë Delmini.

PENESTËT. Banonin në luginën e Drinit të Zi e përreth saj. Përmenden për herë të parë në vitet 170 – 169 p.K. Luajtën rol të rëndësishëm në Luftën e Tretë Ilire – romake. Përfshiheshin në Mbretërin Ardiane. Kishin 14 qytete e kështjella, ndër të cilat përmenden Uskana, Oeneu, Draudaku etj. Meqenëse pranuan garnizone romake në qendrat e tyre, maqedonasit ua shkurtuan vendin.

MOLOSËT. Janë një nga tri fiset kryesore që banonin në qendër të Epirit antik dhe që luajtën rol shumë të rëndësishëm drejtues në historinë e lindjes dhe të formimit të shtetit të Epirit.

KAONËT. Ky fis epirot kishte shtrirje të gjerë, që nga lumi Thyamios (sot lumi Kallama), deri në luginën e Drinosit, në Gjirokastër. Kryeqendra e kaonëve, Foinike (Finiqi i Sarandës), në shek. III p.K. u bë kryeqendra e gjithë shtetit të Epirit. Qytet tjetër i madh i kaonëve ishte Antigonea (Saraqinishti i Gjirokastrës).

THESPROTËT. Banonin në Epir, në jug të lumit të sotëm Kallama, deri në gjirin e Ambrakisë. Përmenden në shkrimet e lashta që nga shek. V p.K., si fis që sundoheshin nga dy kryetarë të zgjedhur çdo vit nga gjiri i parisë.

Fise të tjera të njohura janë edhe labianët (për rreth liqenit të Shkodrës), pirustët (në Mirditë) dhe parthiniet në ultësirën bregdetare të Adriatikut.


Veretje;
Per ata te cile te nuk e djehin vete shqipetare t'mos bejne pyetje te kota,pyetje po vend,qe nuk pergjigje....
E tere bota e din se shqipetaret jan pop. me te vjeter ne Bote.Mua po me vjenen disi si e çuditeshme te behe nje pyetje e tille nga shqipetaret.....
Nuk e di se si cka e ndihen vete ai apo ajo,qe thote cili eshte pop. me i vjeter ne Ballkan.

[Irfan]

Gaius Plinius Secundus, i njohur si Plini Plaku (79-23p. e.s.)



Natyralist romak i famshëm që botoi në vitin 43p. e.s. serinë madhështore

prej 37 vëllimesh për historinë natyrore të titulluar Naturalis Historia.

Këtu, në vëllimin VII, ai shkruan:

''Ilirët kanë krijuar të parin alfabet dhe romakët shkrimin e tyre e morën nga ilirët."

[Era1]

Manulaki mendoj se kombesia fillon aty ku e ndjen shpirti. Nese ti ndihesh shqiptare shume mire.
Ka shume raste ne bote qe mund te jene psh zviceran e kerkojne kombesi hollandeze sepse ndihen ne shpirt te tille. Kombet kane vetem kufij gjeografik. Sepse kufirin shpirteror ja ve vetem ti.

[kulla]

edhe greket, edhe sllavet, edhe italianet, edhe francezet, edhe gjermanet, edhe ruset, edhe turqit, edhe arabet, edhe spanjollet, edhe anglezet, edhe kinezet, edhe indianet, edhe cifutet, edhe shqiptaret, jemi te gjithe barbare. vlerat dhe veset tona qendrojne tek kujtesa. te gjithe kemi harruar. vetem amerikanet kane ngelur jashte.