A mesohet filozofia (arti i mendimit)?

[oiseau en vol]

Moj Dessaretis, moj te keqen lali...
...............................
...............................


E njihni ate shprehjen "Bej si them une mos bej si bej une!" ...Ka ca qe thua ti morr shok, qe nga njera ane predikojne tolerancen, lirine e fjales, e te menduarit, e jetes ne nje menyre apo ne nje tjeter dhe nga ana tjeter e shqepin "gojen" me thirrje te llojit "Monde ô Dieu!". Me rampo llaf, "o Zot pse me ke hedhur mua, kaq te zgjuar ne te njejten grope me budallenjte (dans la fosse aux cons). Keta nuk dijne ç'eshte jeta! Megjithate une them se jam tolerant. Po, po!"
Dhe duke qene se nje stereotip (cliché) i shume perhapur do qe gjuha frenge te jete gjuha e intelektualeve (par excellence), i te zgjuarve, hajt bujrum po i fut nje fjali ne frengjisht qe te tregoj superioritetin tim intelektual.

He thuaj, po i kam bere me perpara une keto marifete mer jahu. Nganjehere filozofia eshte çeshtje pervoje mer daje, po çtju besh ketyre çiliminjve qe i kane buzet me qumesht akoma. (Dale, dale, se te tere duan te tregojne superioritetin e tyre intelektual! )

Eh, or miku im korçar, ja të ra rruga këndej edhe ty dhe ti ke thënë me vete : "Përse të mos ia kërcas edhe unë diçka ?"

Ja dhe një tjetër paternalist (shpresoj të mos jetë frëngjisht, se pastaj më ulen vlerat në sytë e korçarit), që fillon me shprehje : "... të keqen lali". Është e kotë të futesh më tutje kur me një të kthyer të dorës, ju rrafshoni dhe hidhni knock-out (anglisht kësaj rradhe) kundërshtarin. Kjo ju siguron në vetvete sepse tashmë ju flisni me një vogëlush buçko që mund t'ia rrahësh lehtë faqet duke i thënë : "Je i vogël ti, kur të rritesh do t'i kuptosh më mirë".

Të vijmë tek aluzioni që ju bëni ndaj meje. E vetmja gjë që ju shqetëson tek unë, me kushtin që ju të keni lexuar postimet e mia në këtë temë, është që unë kam përdorur një shprehje frëngjisht. Kjo më nderon, z. korçar, sepse kjo më bën të ditur që ju jeni dakort me përmbajtjen dhe jo me formën. Ju falemnderit, korçar. Shprehja frëngjisht, or mik, nuk është futur për t'ia rritur vlerat shkrimit tim (aq më tepër që kjo shprehje nuk është një e tillë filozofike, por e jetës së përditshme), apo sepse gjuha frënge është gjuha filozofike par excellence (çka kjo është e pasaktë, veç të tjerash). Të gjitha librat filozofikë që kam lexuar (dhe kanë qenë jo pak), i kam lexuar në frëngjisht për një arsye të vogël dhe të thjeshtë (që ju nuk ju ka shkuar ndërmend), që gjuha frënge është gjuha ime e bukës .

E përsa i përket superioritetit intelektual, më vjen keq por nuk e di ç'do të thotë kjo në gjendjen anonime të shfaqjes përpara të tjerëve.

Kur të jesh ngritur nga gjumi, z. korçar, dëbora do t'a ketë mbushur vendin, dhe ti si një zot shtëpie i mirë, do të marrësh lopatën dhe do të fillosh hapjen e oborrit.

[Albo]

nuk me ke kapur atje ku te kam kapur, po ke bere bisht. Une flas per femijet e porsalindur, te PORSALINDUR, ti hidhesh tek femijet 3 vjec. S'do mend te kuptojme se ata jane te ndryshem. Une kam thene qe instikti eshte i lindur pjeserisht, dhe pjeserisht me kalimin e moshes fitohet nga eksperiencat personale te secilit.

Une duke zbatuar kete formulen tende, mund te nxjerr me deduksion llogjik se dy prinderit e tu qe jane "qenie te ndergjegjshme" sjellin ne jete nje femije si ju te PORSALINDUR me instinkte kafsherore? Bile do ta coja akoma me tej duke thene se nese kjo eshte e vertete per nje femije te Porsalindur, duhet te jete e vertete per te gjithe femijet e PORSALINDUR. Pra keto instinkte kafsherore njeriu i ndan me kafshet dhe jane sipas jush te lindura dhe evoluojne me kohen derisa njeriu evoluon nga instinkti ne ndergjegje. Cfare i bie qe te jete ndergjegjia? Vetem instinkte te pjekura. ( Shiko sa mire, mjafton te lexosh Frojd dhe ai ti rrefen keto gjera, ti i meson, nuk ke perse e ve mendjen tende fare ne veprim).

Ne fakt ketu po me shtyn te te bej nje pyetje. Po pse pak njerez ka, qe edhe pse mund te abuzohen fizikisht/shpirterisht/psikologjikisht nga partneri, prape e duan ate dhe nuk mund te ndahen prej tij? Cfare mund te jete kjo tjeter pervec se instikt (=dashuri)?

Nga pyetja qe ke bere, atij qe e lexon i le te kuptoje dy gjera. Ti vazhdon te perdoresh fjalen "instinkt" si nje term bosh pa e perkufizuar ate. Cfare eshte instinkti? Nje sjellje e perseritur e obzervueshme me sy ne qeniet e gjalla qe nuk riprodhohet dot ne kushte laboratorike? Dhe ajo qe eshte akoma me interesante ne pyetjen tende eshte zbulimi i misterit me te madh njerezor nga ana juaj: per ju dashuria eshte nje instinkt.

Pergjigjen e kesaj pyetjes e gjen tek anekdoda qe te kam sjelle e profesorit te filozofise me studentet e tij ne park, ku vrojtuan nje femije qe i kerkoi te falur nje kalimtari pasi e preku teksa kalonte me biciklete. Studentet e tij dolen me disa teori perse femija i kerkoi te falur ne cast, por ato teori i rrezoi pyetja e profesorit per femijen dhe pergjigjia e tij. Keshtu edhe puna tende. Nese do te mesosh se perse ai partneri qe abuzohet nga partneri tjeter vazhdon te qendroje me te, shko e pyete ate partner se perse vazhdon te qendrosh me te. Dhe ajo eshte pergjigjia e vertete, jo pergjigjet qe prodhon mendja juaj apo ime. Kjo lloj perqasje nga ana juaj vjen si pasoje e pergjithesimit te ndergjegjes njerezore, kur ju nuk jeni ne gjendje as te njihni ndergjegjen tuaj. Eshte njesoj si nje skllav te ngrihet e te cliroje boten, kur ai ende nuk ka fituar vete lirine.

Pse pak prinder ka qe edhe pse femijet e tyre ja thyejne zemren keqazi, vazhdojne t'i duan femijet deri ne vdekje? Cfare eshte kjo pevec se instikt (=dashuri)?

Ti perseri vazhdon me pergjithesime te rrezikshme dhe kerkon edhe prej meje qe te bej pergjithesime te tilla. Shko e pyete prindin tend se perse ai/ajo te do ty? Thuaji qe ti me do mua vetem per instinkt ne menyre te pandergjegjshme dhe sille pergjigjen e tij/ketu ketu. Dhe nese ka mundesi, pyetet nenen dhe babain tuaj, e kishit kete instinktin e dashurise per mua para se une te lindja, apo e fituat pasi linda une? (Filozofet dhe poetet me te medhenj te njerezimit do ta kishin zili zellin dhe koncizitetin e perkufizimit te dashurise si instinkt!)

Tani merre nje mi ne laborator. Po t'i japesh atij per te ngrene sa here qe ai te beje dicka qe ti ke qejf ta mesosh te beje, atehere ai do mesohet (me instikt) me perforcim pozitiv (pra duke i dhene ushqim), qe ta beje ate veprim sa here qe te kete mundesine, ne menyre qe ti t'i japesh per te ngrene. Derisa te mesohet ta beje nja dy here, pastaj e ben dhe vete. Keshtu dhe puna tende dhe time bashke me prinderit e tu.

Kjo qe ke shkruajtur manifeston nje karakteristike tjeter te "instinktit", qe mund te jete i lindur ose i fituar. Pra, une po bej nje deduksion llogjik: Nese instinkti mund te fitohet edhe nga jashte dhe nese dashuria eshte nje instinkt, atehere te gjithe njerezit mund te fitojne instinktin e dashurise edhe nese nuk e kane te lindur. Sapo zgjidhe nje prej problemeve me te medha ne bote, zbulove nje formule qe dashurine njerezit mund ta marrin duke e aplikuar ate si puna e dietes. Kjo do te quhet dieta e dashurise dhe te mirat e saj per njerezimin do te jene qe nuk do te kete me vrasje, vjedhje, abuzime pasi te gjithe do te marrin dozen e instinktit te dashurise.

Bile edhe ata te burgosurit ne burgje, do hyjne kriminela dhe do te dalin njerez shume te dashur. (shembulli i miut, vecse miun ta zevendesova me nje njeri, instinktet jane te njejta apo jo?!).

Nuk e dija qe i ke hapur lufte shkollimit apo e urren ate!!!

Une nuk e urrej "shkollimin", thjeshte e vendos ate ne kontekstin e duhur. Une nuk jetoj per tu shkolluar, shkollohem qe te jetoj. Ka nje dallim te madh midis te dyjave, si puna e asaj dashurise per urtesi dhe urtesise per dashuri.

Dmth. sipas teje qellimi i shkolles eshte t'i beje njerezit te mendojne njelloj? Per mua eshte gabim. Qellimi i shkolles eshte t'ju jape njerezve te verteten, njohurine.

Me thuaj edhe mua se cila eshte ajo shkolle qe te meson te verteten, pasi ne ato shkolla qe une kam shkuar, asnjera nuk mesonte te verteten, vetem me thoshin qe qellimi yne eshte qe ti "te mesosh te mendosh ne menyre kritike" kur te dalesh nga kjo shkolle.

[Albo]

Dhe nese do te shohesh se si shkolla i ben njerezit te mendojne njesoj, lexoni ne kete forum mendimet e shume te apasionuarve pas filozofise.

Sa prej mendimeve te shprehura jane produkt i meditimit te tyre dhe sa prej mendimeve te shprehura jane te huazuara nga librat e filozofise?

Albo

[Dessaretis]

Albo e di si eshte puna?

Ti mund te kesh shkuar ne shkolla qe s'ta mesojne te verteten, po une kam shkuar ne shkolla qellimi i te cilave eshte te te mesojne te verteten. Ata qe kane jetuar per t'u shkolluar qe ti s'i paske qejf, kane zbuluar matematiken, rrjedhimisht kane zbuluar edhe kompjuterat qe ti i ke kaq qejf sot e kesaj dite (ndoshta i ke dhe buke e djathe, s'e di ate). Prandaj do te ishte e hijshme te kishe pak me shume respekt per ata "heronj te njerezimit" qe kane jetuar per t'u shkolluar.

Meqe jemi nga planete te ndryshme, mua ky diskutimi me ty po me behet shume boze dhe s'po me stimulon me. Le qe ketej nga na devijon ti s'ka te beje me temen njehere.

Besoj se do te me falesh nqs. nuk pergjigjem me per poste qe s'me stimulojne.

P.S.: Ate ti jo gjithmone mund ta dish dot ketu ne anonimitet... nese mendimet i kane nga vetja e tyre apo nese kane lexuar filozofet e tjere.
P.P.S.: Je i lire te hapesh teme te re ku mund te diskutojme doktrinat tende.

[Dessaretis]

Moj Dessaretis, moj te keqen lali... e shikoj une qe po dilni nga tema, dhe me thene te verteten beni mire se tema qe ke hapur nuk ka ndonje gje te madhe per te diskutuar. (E tregon vete fakti qe po dilni nga tema!)

Qe po dilnim nga tema s'e ke pare vetem ti korcar, por e kane pare dhe te tjere te frustruar qe per miresjellje i pergjigjen cdo posti qe ju drejtohet. Ashtu thane dhe ata qe s'e kane kuptuar temen ende ne fakt, qe s'ka ndonje gje per te diskutuar, po si shpjegohet qe ti qe xhexh e mban veten, ende merresh me kete teme? Se dy postime te gjata po i shoh une deri tani nga lartmadhnia (edhe je i mirepritur te postosh prape, te kuptohemi, meqe ky toni tend me duket zbavites ). Mos me thuaj per bamiresi ndaj te vobekteve intelektualisht se po me dukesh me shume levdac (levdac qe s'ka perse te levdohet, po prape levdac), sesa bamires.

Kush ta tha ty, kush ta tha moj kush ta tha!, qe filosofia eshte arti i mendimit? Kjo eshte thene e sterthene, por mjafton ti referohesh etimologjise se fjales "filosofi" per te pare se filosofi do te thote "dashuri" (nga filo) per "urtesi" (sofia). Pra nje filozof nuk eshte gje tjeter veçse nje "urtdashes". Po hajde gjeje cila eshte urtesia... Nuk dua te behem i zgjuar e te te tregoj ty se cdo te thote filozofia, sepse keto percaktimet i gjen ne cdo liber apo fjalor te mirefillte...

Une s'mbaj mend qe ne kete teme te kem thene se kerkoj perkufizimin e filozofise. Pastaj dale se te dish aqke greqisht s'eshte ndonje gje e madhe. Dhe pleqte ne myk e kuptojne. Nese dikujt i pelqen te merret me metafora (qe s'jane fokusi i temes) si "arti i mendimit", "artizanati i mendimit" etj., etj., etj., atehere do ishte mire qe t'i kuptonte keto si te tilla, si metafora, dhe jo t'ju analizonte pike e presje si perkufizime.

Por, ne lidhje me profesorat e filozofise, qe jane profesora si cdo profesor i ndonje lende tjeter, dhe qe nuk te mesojne se si te mendosh,....

Profesorat e filozofise qenkan si profesorat e cdo lende tjeter???? E si ndodhka qe (perfshire filozofine) edhe profesorat e cdo lende tjeter nuk te mesojne si te mendosh? (Pa merri gjithe shkencat ekzakte njehere per shembull.) Se une prandaj e hapa kete teme po te shohesh postet e mia tek tema Nie Tzche Tung, pasi besoj se profesorat e filozofise nuk jane si profesorat e cdo lende tjeter (kam thene qe leshojne nje pyetje atje dhe shtrihen, hane rrush e pine vere gjithe diten e dites, dmth. marrin rrogen pa ndonje pune te madhe). Profesoreve te lendeve te tjera ju bie goja perdhe nga te folurit dhe mendja nga te menduarit, te japin perfundimin, konkluzionet, pse-te e konkluzioneve dhe lidhjet midis konkluzioneve te ndryshme, te percaktojne c'te mesosh dhe c'te memorizosh, te testojne ato qe duhet te te mbeten ne koke, si edhe shpesh te tregojne rrugen qe u ndoq nga shkencetaret per te arritur ne ai konkluzion. Dhe jane keta profesore qe te mesojne nje profesion. Tani lere se c'eshte filozofia (meqe s'do te hiqesh si i zgjuar), le te fokusohemi tek cfare te meson filozofia. Ndonje gje qe s'mund ta kuptosh dot vete, qe studentet me shkollim te larte nuk mund te arrijne ne ate konkluzion? Pyetja ketu, qe e bera te qarte edhe me pare po c't'i besh qe shume nuk e kane mendjen ne mesim, eshte:
A eshte e nevojshme te kete profesore filozofie ne nje universitet? (referoju fundit te postimit #25)
Dhe me te perdredhura fjalet nuk mbarojne, por kur vjen puna ne PO ose JO anashkalohet.

Tani po i shtoj nje tjeter pyetje kesaj qe sapo ri-thashe.
Mos valle varet nga niveli i studenteve ne ate universitet?
Se ka universitete me konkurrence shume te forte, ka edhe universitete qe mjafton te kesh nje diplome te cfaredoshme gjimnazi dhe futesh.

.......pra do ishte mire te thuhej se nje profesor filozofie te tregon nje rruge per te arritur diku po kurresesi menyren se si ti do te ecesh (ka qe ecin dhe çale çale... asnje nga ju mo asnje nga ju) apo anen e rruges, e majte apo e djathte, ne te cilen duhet ecur, dhe per te mos ta zgjatur ku di une se cfare tjeter... Pa permendur faktin qe profesora filozofie ka shume dhe qe sejcili prej tyre te tregon shume udhe ne te cilat mund te ecesh (me ecjen, pra menyren e te menduarit, qe te pelqen ty). Pastaj ty neqofte se ste pelqejne, mund tja futesh dhe shkurt, dege me dege e maje me maje si puna e majmuneve... Ku i dihet mund ta arrish me shpejt se te tjeret dashurine e urtesise.

Neqofte se nuk te mbushet "menia", sill ndonje shembull konkret ku filan profesor filozofie te ka treguar se si duhet menduar ne filan menyre... (Dhe meqe jam i sigurt se nuk ka, po e quaj te kote kete fjaline e fundit!)

Une per shembull mund te shtoja edhe nje nuance tjeter duke thene se profesori i filozofise te hap syte dhe te tregon si te dallosh qorrsokaqet, kur vjen puna tek kthesat, udhekryqet, apo degezimet e rruges, dhe te meson t'i evitosh ato.

Tani, jo po me menyre, jo po cale-cale, jo po ne te djathte te rruges, jo po ne te majte, jo po qiri, jo po shkrepese, jo po me te katra gjymtyret si majmuni qe te arrish me shpejt, bishe, tamam bishe e zhdervjellte po te them......... ehuuu, per loje fjalesh ose gare metaforash hidhemi andej nga letersia. Per paragrafin e fundit mua s'ka perse te me mbushet mendja per asgje se s'po kundershtoj cka ti ke vene ne dukje. Biles jo vetem qe s'po kundershtoj, por midis gjithe asaj parade kryenecesie Nje llaf me mend qe na ke thene ketu, ja ky eshte:

Kur njeriu pranon instruktimin nga ana e nje profesori filozofie, e ben me vetedije. I vetmi determinizem ne kete rast eshte se do te flitet, ne rastin e filozofise, per te verteten dhe problemet e saj. Dhe per derisa e verteta prek pothuajse çdo fushe te jetes, do flitet pak (dhe jo shume) per gjithçka.

Dmth. profesoret dhe nxenesit e filozofise (qe e kane filozofine per profesion me te cilin hane buke) duhet te bejne kujdes se mos na dalin sofiste.

Por prandaj edhe une pyes: kur te meson pothuajse asgje per gjithshka, pse eshte e nevojshme te jete lende ne universitet? Te pakten le te jete vetem ne gjimnaz.

He thuaj, po i kam bere me perpara une keto marifete mer jahu. Nganjehere filozofia eshte çeshtje pervoje mer daje, po çtju besh ketyre çiliminjve qe i kane buzet me qumesht akoma. (Dale, dale, se te tere duan te tregojne superioritetin e tyre intelektual!)

"Pa he" na cudit pak ti "daja" (apo preferon "lali"?) se edhe kete tenden po e vertit nga perpara, nga mbrapa, po e shpalos, po e shtrij, po e buçkarit, por s'po te shoh dot ndryshe nga "te tere" une (pervec se nje cike me kokosh se te tjeret, sikur po te zene kotecin).

[edspace]

E fortë kjo e kotecit

Nëse e shikojmë filozofinë si një shkencë, atëherë është normale që të kemi një profesor për të bërë dorëzimin e njohurive brez pas brezi. Sigurisht që të gjithë mund të lexojmë libra, por jo të gjithë i kuptojmë siç duhet, prandaj lind nevoja e një profesori që të tregojë kuptimin e vërtetë ose të përafërt me atë të autorit, qoftë ky plato, kant, miller, niçe, etj.

Falë atyre profesorëve dhe kalimit të njohurive të matematikës, fizikës, kimisë, etj jeta jonë ka ndryshuar komplet. Dikush mund të thotë për mirë e dikush për keq por shkenca vetë ka avancuar dhe këtë nuk e mohon njeri. Po Filozofia?

Ecuria e filozofisë është e vështirë të matet sepse nuk ka ndikim të dukshëm në shoqërinë tonë. Shkencat kanë themele të forta që vërtetohen me një llogjikë universale ndërsa filozofia është një kala me rërë që mund të rrëzohet edhe nga flladi më i lehtë. Për më tepër, filozofia ngelet peng e mendjes së filozofit ose një grupi të vogël nxënësish por asnjëherë nuk mund të pranohet në nivelin universal. E vërteta ose urtësia që është kërkuar që me lindjen e filozofisë ngelet ende e pazbuluar sot. Natyra e njeriut më lë të besoj se asnjëherë nuk do gjendet një e vërtetë universale.

Tani shtrohet pyeta: A duhet të mësojmë një lëndë që nuk nxjerr rezultat?
Për mendimin tim filozofia duhet të vazhdojë të mësohet jo vetëm nga individi por edhe në shkolla, me libra e profesorë, jo për të nxjerrë një përfundim, por për të mbajtur njeriun me mendime, të vrasë mendjen dhe të pyesë se çfarë është e drejtë, çfarë është e vërtetë, e moralshme, përse duhet të jetojë, etj.

Duhet patur kujdes që të trajtohet gjithnjë si filozofi, si urtësia e një individi dhe të mos aplikohet për qeverisjen e një shoqërie se kjo mund të sjellë probleme të mëdha.

[Sokoli]

Uroj qe te ndryshojne gjithe keto perceptime te gabuara qe kam lexuar ne kete teme!

[edspace]

Sokol, për cilat perceptime e ke fjalën dhe pse i shikon si të gabuara?

[Sokoli]

Betohem se do te te pergjigjesha vetem me nje fjali (te cilen nuk duhet t'a marresh personalisht). Nuk e hedh me fjalen atje ku nuk ze vend.
... pastaj pashe nenshkrimin tim dhe me zu turpi ...
Ed, dua te te falenderoj qe me bere te lexoj firmen time.

Vete menyra se si trajtohet kjo teme nga secili tregon vete nocionet qe secili ka. E ke parasysh ate postimin tek tema e Nices ku nje fjali e Xenit ne postin 74 u zberthye aq sa dhe vete Xeni u habit me deklaratat e tij dhe i quajti jashte kontekstit. Mendo 'ti marresh tere c'jane shkruar ketu edhe t'i zberthesh ashtu...
Do te ishte paksa naive dhe skolastike ne fakt, plus qe do mesonim gjithe ato cudirai... gjithsesi mendoj se:

Nocionet qe kam pare ketu mbi filozofine, filozofet, dijen e institucionalizuar, ate te painstitucionalizuaren, dhe vlerat perkatese te tyre per fat te keq nuk me bejne per te qeshur.

Filozofia faktikisht nuk eshte asgje me teper se procesi i te menduarit. Cdo mendim qe perpunon truri eshte filozofi. Me tregonte nje dite nje ish profesori im i filozofise se ishte perfshire ne nje bisede te rastesishme me nje te panjohur dhe kur ishte prezantuar si profesor filozofie ai tjetri "i dha lajmin" se filozofia kishte vdekur me kohe. Edhe profesor Hajneri i ishte pergjigjur duke e pershkruar filozofine si procesi i te menduarit e meqenese filozofia qenka e tille, vete ai qe deklaroi se filozofia paskesh vdekur ka filozofuar per te arritur ne ate konkluzion. Pra konkluzioni bie vete poshte thjesht duke i rrefyer vendin se ku mbahet.
Kete episod e sherbeva per te ilustruar ate qe kam nenvizuar. Pra filozofia nuk eshte shkence, e as zanat qe te ta mesoje dikush. Filozofia eshte pjese e jetes, menyre te jetuari, dikush e praktikon me ndergjegjshem dikush me pak, por nuk ka njeri ne bote qe nuk e ben, kuptohet secili me menyra autentike, por askush, e perseris askush ne menyre origjinale.

Tentativa per te perceptuar Filozofine si "dashuri per urtesi/dije" mua me duket teper e perkryer per te pasur vlera ne jeten e perditshme te nje njeriu te zakonshem sot. Qe te arrish ta shohesh vertet filozofine si dashuri per urtesi/dije duhet te kalosh neper nje sere analesh. Nuk mund te kercesh si Sergei Bupka me kallam e te dalesh direkt ne dashuri per urtesi pasi kam pershtypjen se ai qe e ka komentuar ashtu, ai i pari fare, ka bere goxha rruge per te shkuar deri atje. Neve na ka dhene vetem adresen edhe ne e mbajme mend permendesh, ua rrefejme dhe te tjereve bile, nderkohe qe sa vjen e me pak prej nesh e marin mundimin te shkojne ta kontrollojne vete ate adrese (per kulture jo per saktesi). Shembulli paksa i rendomte, por gjithsesi punen e ben besoj. Dhe per ta ilustruar kete sublimitetin qe shoh une ne termin "dashuri per urtesi" (qe me duket aq i perkryer sa nuk i afrohem dot) po them se jam detyruar te gjej/pershtas vete nje "rruge"/menyre perceptimi mbi Filozofine. Shkas kam gjetur ne etimologjine e vete fjales, ne nje perkthim teper te ngurte. Filos - Mik ; Sofia - Dituria/Urtesia. Pra provoni ta perfytyroni filozofin e vertete si nje njeri qe me ndergjegje sa me te larte te jete e mundur, shoqerohet me Diturine, jane miq... shpenzon nje kohe te caktuar prane saj, kane relata miqesore, marrie-dhenie, por kursesi pra filozofi i vertete nuk e ka Diturine te tijen. Prej ketu del ne pah dhe definicioni real i sofistit qe shumica e njerezise e ngaterron me filozofin. Sofisti, ne ndryshim nga filozofi real, pretendon se ai e ka diturine te tijen.
Filozofia pra eshte emertimi i relates me diturine.
Filozofi i vertete nuk mund te kete vecse relata miqesore me Diturine e Vertete, ti qendroje prane, sa me afer... por kurrsesi t'a zoteroje. Ketu del ne pah dhe nje plan i dyte i shprehjes se famshme te Sokratit "Nje gje di, nuk di asgje" (DEN HOIDA OTI OUDEN HOIDA - arxaia - - Dhen idha oti udhen idha - tingellon ne Shqip.) Por besoj se kjo formule nuk vlen per te ngritur duart perpjete qysh pa e lexuar mire. Eshte rruge e gjate per deri atje e njerezit sa vijne e behen me pertace.

Filozofia nuk eshte nje keshtjelle prej rere, por nese e do ta shohim ne nje plan te tille, edhe e shohim. Vlera reale e saj nuk eshte objekti i ngritur por procesi. Filozofia eshte nje beteje per jete a vdekje, ku shpirtrat humben a fitohen... E nese eshte dhe nje keshtjelle prej rere buze detit te madh, padyshim qe do vijne dallget e batices ta shperbejne ne te ngrysur, por nje prej atyre miljona kokrizave te reres, vec nje, nuk eshte silic, eshte kristal - i paster sa drita, transparent sa e verteta, i vogel sa jeta, dhe ai eshte i yti, krejt i yti. Nese Nils Bori nuk genjen, kur thote se nje grimce mund te shnderohet ne energji te pamate, atehere vete vlera e universit mund te jete e barabarte me ate te kristalit te vogel sa nje kokrize rere. Ja tek eshte kokriza e Sokratit me siper.
Buzzati thote pak a shume ne nje vend "Shkruaj, shkruaj pa pushim... ne fund, mes tonelatash letre per t'u hedhur, nje rresht do te mund te te shpetoje".
Tash po e ve re qe e paskam te veshtire te mbaroj se llomotituri mbi kete teme... u dashka ndalur dikund.
E pare ne nje kendveshtrim te tille, filozofia pra nuk perparon sic mund te "perparoje" aeronautika apo kibernetika.
As qellimi, rezultati e vlerat nuk duhen ngaterruar mes tyre.

Nje problem tjeter qe nuk ri dot pa e permendur nder te paret eshte dhe konceptimi i kokes se temes. Kjo ka te beje me keqperceptimin e dijes se institucionalizuar qe ndodh rendom. Psh. Dija qe merret ne shkolle vlen vetem per aq sa mund te hyje ne jete. Ajo nuk ka vlera ne vetvete pra por vetem ajo pjese e saj qe i bashkangjitet jetes sone. Adleri qe ka shkruar nje tufe me libra mbi arsimimin dhe edukimin thote qe "Shkolla nuk eshte gje tjeter vecse nje parashkolle." Shkolla pra te meson si te marresh dije/mesosh pas/jashte saj, ne jete. Nuk jepet ne shkolle nje dije e cila pasi merr diplomen fillon ta aplikosh ne nje vend pune apo dhe ne jeten e perditshme e as mbaron procesi i te mesuarit me arsimimin. Me pak fjale shkolla te ndihmon te mesosh se si te mesosh me vone. Ky keqperceptim eshte shume i perhapur nder studente me c'kam pare ne ambjente akademike. Dhe jo vetem kaq, por shume pak pedagoge mundohen ta ndergjegjesojne studentin mbi kete. Problemi qendron ne themel te vete sistemeve arsimore ne fakt por fajin e kane vete njerezit.
E perseris edhe njehere keqperceptimin e shprehur nga Desaretja me kete rast. Profesoret nuk te mesojne gje, ata thjesht te ndihmojne te mesosh. Ne rastin konkret, profesoret e filozofise, nese ka vertete te tille ashtu si perceptohen rendom, nuk te mesojne si te filozofosh por te ndihmojne si te miqesohesh me dijen. Te tregojne psh. se ne c'lulishte del Dituria ne mengjes per te mare ajer te paster dhe kaq. Eshte detyra e gjithsecilit, ndaj vetes, te shkoje te nesermen ne mengjes ne ate park, te ulet ne ndonje stol aty prane saj e ta kundroje per ndonje moment. Po pati ze te kembeje dhe ndonje fjale a ta pershendese, Bravo! Eshte filozof! Po qe se i kthehet pershendetja prapa, hallall, ka gjetur kristalin e diturise.

[Sokoli]

Te gjithe ne ketu pra jemi filozofe sepse na punon truri por ama, realisht askush nga ne nuk eshte filozof i vertete pasi te gjithe shprehemi sikur e zoterojme Dijen.