Njësia matëse e së DREJTËS

[Albo]

Keni vene re se sa kontradikta shkakton natyra njerezore si brenda vetvetes edhe ne raport me natyrat e tjera? E keni vene re se sa kontradikta ka qe nga raportet e njeriut me Zotin, e deri tek maredheniet e njeriut me njeriun?

Nuk dua qe ta ngushtezoj kete diskutim ne nje krah te caktuar, por dua qe te jepni nje mendim ne vija te pergjithshme:

Cila eshte njesia matese e se DREJTES?

Pra me pak fjale, sa here qe ka dy ose me shume mendime/qendrime/praktika, cila eshte ajo njesi matese universale apo ai test universal qe do te na rrefente nese eshte dicka e drejte apo dicka e gabuar.

A perdorni ju nje njesi te tille matese per te dalluar te drejten dhe cila eshte ajo?

Albo

[Mina]

Cila eshte njesia matese e se DREJTES?
**********************************
Gjykimi i tjetrit!

[StormAngel]

Në Botë dhe mbi Botën ka vetëm një matës të së drejtës absolute: Zoti.
Matës relativ në këtë botë janë gjyqet.
Matës të tjerë janë gjykimet e njerëzve mbi një çështje drejtësie.

I besoj të parës,tentoj t`iki së dytës dhe nuk praktikoj të tretën.

[Sokoli]

E drejte eshte dicka qe ishte e tille dje, eshte e drejte sot dhe do te vazhdoje te jete e tille dhe neser... pra nje e vertete universale qe nuk e njeh kohen dhe pushton gjithe hapesiren.

Kur filozofi amerikan Mortimer Adler flet mbi TE VERTETEN, ai i kategorizon problemet ne 2 kategori: Problemi i thjeshte i se vertetes dhe ai i veshtiri.

Problemi i thjeshte i se vertetes eshte te dime se jemi duke thene te verteten, dhe ky problem karakterizohet si i thjeshte sepse ajo qe themi mund te krahasohet shume lehte nese dhe sa i korrespondon asaj qe mendojme.
Problemi i veshtire i se vertetes konsiston ne paaftesine tone njerezore per te krahasuar ate qe mendojme se eshte e vertete me ate qe kerkojme te dime (sepse nuk e dime ate qe kerkojme te dime). Ky problem zgjidhet vetem me Besim. Pra njeriu mund te zgjedhe te besoje ose te mos besoje ne ate qe di per te vertete.

Per sa i perket te drejtes se sistemit ligjor, novela e famshme e Kamyse "I Huaji", e tregon me se miri qe ai nuk funksionon. Sistemi te jeb borxh trurin e nje avokati per t'a paraqitur rastin tend ne nje forme te denueshme shume lehte prej tij, forme e cila pothuaj kurre nuk i korrespondon se vertetes. Ky i fundit eshte ligji i Njeriut ne toke, kurse ai i mesipermi, besimi, eshte i atij qe beri njeriun.

Gjithsesi drejta eshte e pandashme nga e verteta! Nese dikush deshiron te merret me sofizma e t'i ndaje me zor ai gjithmone ia nis nga nje pike: qe te dyja varen nga universaliteti i njera-tjetres.

[ALBA]

Cila eshte njesia matese e se DREJTES?

Llogjika !!!!

[leci]

Me vjen e veshtire ti jap nje pergjigje duke u bazuar mbi besimin dhe rregullat e saj.

Shoqeria dhe morali i saj jane ato qe rregullojne dhe ne nje fare menyre jeten e qenies.Morali gjykon pjesetaret e shoqerise ne baze te rregullave.Te cilat jane te vendosura ne baze te eksperiences qe ka fituar njerezimi ne historine e saj. (Kant)
Me kontradiktat qe e shoqerojne sepse asgje nuk ka te njejten vlere apo definicion per qenie e kultura te ndryshme.
Viti 2005 do jete plot nje shekull nga lindja e teorise se relativitetit.
Kjo teori me ne fund i jep spjegim shkencor natyres kontradiktore te qenies njerezore dhe rregullon, e do jete keshtu perhere,ekzistencen e saj.

leci

[oiseau en vol]

E drejta mund të jetë e lidhur me të vërtetën por nuk është e detyrueshme. Nganjëherë zotërojmë të drejtën por kjo nuk është e vërteta. Ndoshta Albo donte të fliste mbi të vërtetën dhe të rremën, dhe jo mbi të drejtën dhe të gabuarën. Sepse në rastin e dytë jemi kryekëput në sferën subjektive, dhe në të parin mund të jetë subjektive dhe objektive.

[Albo]

I lexova mendimet e shprehura me lart dhe le te themi se une asnjehere nuk kam menduar per kete ceshtje dhe dua qe te mesoj se kush ka te drejte nga ju me lart. Ceshtja qe une shtrova per diskutim nuk eshte perkufizimi i drejtesise, por formula/testi per te dalluar se cili nga ju me lart ka te drejte, dhe cili prej jush nuk ka te drejte.

Cili eshte metri/peshorja/barometri/busulla qe une duhet te aplikoj ne kete rast per te gjetur se cila nga ju ka te drejte?

A mund ta aplikoje kushdo kete formule qe te dali ne te njejtin perfundim?

[Sokoli]

Hahahaha
Qe nuk do rrinte njeri pa i ndare ajo dihet por ne fakt une prisja te vinte ndonje me bisturi ne dore kur c'te shikoj, i paskan rene me sepate .

Shaka bej.

Dakort, meqenese shumica e paska te veshtire te besoje ne besim ne menyre direkte, le t'i bjere nga rruga e zakonshme, ajo e gjata.

p.s.
Leci teoria e relativitetit ka probleme te medha.

p.p.s.
Ilirjan te sugjeroj te lexosh dialogjet e Sokratit, sidomos ato me Thrasimakun. Aty i ke te tera, edhe formulen.

[leci]

Me pelqeu sepse Albo po kerkon te kuptoje me çfare metri duhet te na masi.
Po te ndihmoj te gjesh nje pergjigje relative...opss shpresoj qe Sokoli te mos jete ketu afer se pastaj me afermon ate qe mendoja.Dhe mos i beso qe Sokrate ka formulen per te gjetur shpjegimin e asaj qe po kerkon.Te keshilloj (keshilla eshte me e ngrohte dhe humane se sugjerimi)te lexosh Marco Aurelio Antonino (nga na doli ky).
Atehere vijme tek ne te dy Albo.
Une jam plotesisht i bindur qe pergjigjia ime eshte ajo e drejta dhe me e sakta. E shtoj qe humanisht ajo qe i afrohet njesise matese perfekte.
Une te them qe morali perdoret nga shoqeria si njesi matese per te drejten.Tani ti si pjesetar i te njejtes shoqeri ku bej pjese edhe une je i thirrur te gjykosh pjeserisht mendimin tim.
E pse duhet te kerkosh te drejten kur une ta vura perpara syve?
Kush te ben te mendosh qe une nuk kam te drejte dhe pjeserisht te bashkohesh me idene e Alba ose Mina psh.?

p.s. Sokoli,problemet e medhaja jane per njerez te medhenj.
Nuk mendon qe e drejta nderron me historine e njerezimit,qe ne baze te eventeve nderron edhe e drejta?Te pelqen te permendesh filozofet qe shkruajne mbi te verteten,por ata shkruajne mbi ate personale e jo absolute.
Nuk ekziston ne natyren humane termini absolut.
E drejta dhe e verteta kane mijera ngjyra,varet nga cili pozicion i sheh dhe jeton.

leci

[EXODUS]

_____________________________________________

Cila eshte "formula" per njesine matese te se drejtes?!
_____________________________________________

(E ashtuquajtur...)Teoria:
- Perputhja e se vertetes me faktet qe deshmojne apo vertetojne te verteten si te tille e servirur kjo e fundit nga llogjika e (pranuar si e) shendoshe, kurorezon matjen e se drejtes, por gjithmone, ne "shkallen relative."

Pyetjet qe lindin ne heshtje (dhe lypin pergjigje) si rezultat, nuk vonojne te parakalojne..
(Cila eshte kjo e vertete dhe a pranohet e tille nga kushdo?! [<--- Njera pyetje.]
[Pyetja tjeter, pergjigja per te cilen vijon si me poshte... ==>]...kurorezon matjen e se drejtes, por, ne shkalle relative?!)

Ndonese "pershtatet" per nga llogjika, praktikimi i te ashtuquajtures formule (teori) (te mesiperme) nuk eshte aq e thjeshte (apo me mire te them e pranueshme ne perfundimin e arritur) ne "perdorim" sa duket ne plan te pare.
Pse? Se pari, e verteta gjithnje "vuan" dhe rrjedhimisht merr "ngjyra" relativisht "jo konstante."
Se dyti, e verteta varet teresisht nga botkuptimi apo njuhurite qe Matesi "praktikon" ne momentin e "matjes." Cdo te thote kjo? Ne te shumten e rasteve ndodh qe "epërsia" e plogesht ne njohurite qe Matesi aplikon gjate "experimentimit" te fakteve, has ne pengese te pashmangshme ne "perfundimin individual" te mundshem te gabuar, te arritur si rezultat i aplikimit te njohurive tashme te pershkruara per "natyren" e tyre te kufizuar. Mjaft faktore te tjere me po te njejtin efekt "kufizues" jane nje bindje me teper e cila fatkeqesisht deshmon limitet tona si qenie te kesaj bote te ushqyer nga ligje, shume prej tyre, ende te panjohur nga ne.

Per me teper, mbeshtes mendimin tashme te parashtruar nga leci, ne lidhje me ndikimin e pashmangshem permes te cilit teoria e relativitetit i jep shpjegim fenomeneve jo absolute.

Ashtu si njeriu nuk eshte i perkryer, apo i persosur, apo (pse jo mos them) i pajisur me gjithcka te nevojitur per te jetuar ne harmoni te plote me "mjedisin" perreth, relativiteti ne kembim nuk do te ishte i pazakonte ne "pushtetin e shpallur" mbi cka une, ti, ai, ajo, tjetri, tjetra e keshtu me rradhe, do e karakterizojme si "te drejte," apo te "pa drejte."

Ne mbyllje, ne menyre sarkastike mbi dobesine tone si qenie njerezore do te thoja se "Pushteti" yne mbi shpalljen e se drejtes si te tille, fillon atehere kur mbaron ligji universal(ligji (apo shkaku) prej te cilit u krijuam, mbi te drejten e pergjithshme."

Ja edhe nje shembull mbi natyren e njeriut, i cili ndonese eshte i ndertuar shume thjesht, kerkon mendjemprehtesi ne te gjykuar apo interpretuar...merreni me mend, se njerezit jane aq te paafte (te dobet) te kontrollojne veprimet e tyre dhunuese, apo keqberese apo kriminale(i quani si t'ju vije per mbare) aq sa, do te duhej nje "i ngjashem" (polici, ligji, gjykatesi) per ta parandaluar ate ne kryerjen e te njejtit veprim ne te ardhmen. Paradokse te ngjashme (ndonese aspak te pajustifikueshme nga arsyeja) nuk kane fund... Atehere, duke u nisur nga ngjarje te tilla, ndonjehere me lind mendimi se, egziston nje arsye SHUME e forte per te cilen "jemi programuar" te egzistojme dhe bashkeveprojme me njeri-tjetrin.

P.S Komentet e mesiperme kane natyre personale, te pavarur, te nxitura nga botkuptimi dhe si rezultat, kendveshtrimi im personal (ashtu si e cdokujt tjeter) mbi jeten, pergjate experiencave "ndër"bashkevepruese me të(jeten) dhe ato(komentet) nuk kane per qellim te ndikojne, apo qoftë edhe te ofendojne, po ashtu, aspak te cenojne mendimet e pavarura te dikujt tjeter.

[R2T]

Njesia matese e te drejtes nuk e di kush eshte, por autoriteti mates i se drejtes, ne forum, eshte ALBO

[Sokoli]

Nuk mendon qe e drejta nderron me historine e njerezimit,qe ne baze te eventeve nderron edhe e drejta?

Jo Leci une nuk e besoj. Ti e beson?
Dialogjet e Sokratit une po shoh qe ti s'i ke lexuar se po ti kishe lexuar nuk do shpreheshe keshtu mbi to.


Dialogjet e Sokratit me Thrasimakun mbi drejtesine godasin pikerisht mu ne zemer te kesaj bisede. R2t e plotesoi krejt tablone duke sjelle dhe elementin autoritar ne skene:

Thrasimaku thote qe Drejtesia eshte avantazh i atij qe ka pushtetin, me te fortit pra.
Sokrati thote Jo!

Thelbi eshte se Thrasimaku thote qe Drejtesia eshte avantazh i atij qe ben ligjet.
Sokrati thote qe edhe ai qe ben ligjet shpesh ben ligje qe kujton se i sherbejne por ne fakt nuk i sherbejne.

Une nuk kam ndermend te perkthej, shtyp e sjell krejt dialogun ketu ndaj ju ftoj te shkoni e ta lexoni.
Libri titullohet Republika dhe eshte shkruar nga Platoni ("The republic" by Plato).

Me pak fjale Thrasimaku tingellon drejte por ne fund Sokrati e provon qe ai eshte ne gabim. Ne dialogjet e Sokratit del dhe masa matese e drejtesise - Nje jete me te vertete e mire (a really good life).

Leci, une kam diskutuar jo pak mbi jeten e mire, se cfare mund te jete relative e cfare nuk mund te jete dhe nuk kam ndermend ti perseris sa here qe vjen nje anetar i ri apo dikush qe nuk i ka lexuar.

[leci]

Sokoli.
Une nuk po shkruaj ketu qe ti te me kuptosh ose te mundohesh te me tregosh mundimin tend ne te shkruarit neper forume.
Nuk dua te permend sa here kam lexuar Sokrate,nuk jam ketu per te shpalosur inteligjencen time.
Une per dreq kam vesin e keq ti interpretoj ato qe lexoj,e jo ti marr si i urituri ushqimin,qe han e nuk e din çfare.
Nje ze nuk eshte zeri i mbare botes,dhe une vetem ketu doja te arrija.Ne qofte se per ty pergjigjia e temes eshte ne dialoget e Sokrate,per mua nuk eshte e njejta gje.
Po nuk te akuzoj qe nuk ke lexuar ate qe them une ,dhe qe per mua eshte pergjigjia.
Teorine e relativitetit e permenda vetem per kete motiv.
gjithe te mirat

leci

[Sokoli]

Pergjigja e kesaj teme mund te jete ne dialogjet e Sokratit.
Por debatet filozofike jane si lufta ne ushtri Lec, kap nje pozicion, e fortifikon e pastaj sulmon me tutje... e gjithe kjo behet qe nese armiku ben nje kundersluem te mos marre perpara deri per atje prej nga je nisur por te besh nje hap prapa e te futesh ne transhene qe ke hapur me pare.
Pra nuk mund te ecesh dot me hapa vigane duke kapercyer 7 male me nje hap sepse dikush mund te te thote nje fjale te vetme e te detyron te kthehesh perseri tek Adami dhe Eva.
Besome as Sokratin nuk e kapim dot e jo me ta kapercejme. Nje kqyrje me tejqyre t'ia benim do ishte mire.
Edhe integritetin intelektual ti ruaje se ben mire.

p.s.
Mua kjo teme me duket teper e goditur Ilirjan, sidomos ne kuadrin e rregullores se re.

[Albo]

Po te lexosh mendimet tuaja me lart, nuk gjen dy mendime njesoj. Pra mund te supozojme se secili prej jush perdor metrin e tij per te matur drejtesine. Por kur une shtroj pyetjen se a ekziston nje meter universal qe nxjerr ne drite te drejten dhe te gabuaren ne cdo kohe dhe ne cdo rast, askush nuk eshte ne gjendje qe te japi nje pergjigje te prere. Interesant ne kete teme per mua eshte edhe fakti se edhe pse askush nuk di qe nje meter i tille te ekzistoje, kjo nuk u pengon qe te dilni me hipoteza, supozime. Sa e veshtire eshte per njeriun qe te pohoje se "nuk e di" dhe sa e lehte eshte per te dale me teori, terma, hipoteza per cdo ceshtje qe eshte matane te kuptuarit njerezor.

Une nuk njoh apo di qe nje meter i tille te ekzistoje. Ne fakt nese me pyesni mua, eshte per te miren e vete njeriut qe nje meter i tille nuk ka rene ne doren e tij. Njeriu e transformon cdo gje qe ne pamje te pare eshte krijuar per mireqenien e tij ne nje mjet qe kercenon ekzistencen e tij.

[marsela]

per mendimin tim e drejta nuk ekziston vecse relative kshuqe nuk mund te matet.cdokush e mat me ate cka ai konsideron te drejte bazuar ne mendimet,principet e tij..nese shume te drejta do priteshin ne nje pike ather kjo do quhej e drejte per nje shoqeri..po dhe kjo sa e drejte eshte perderisa prap je ti qe e vlerson dhe nxjerr konkluzionet nuk e di ..

[StormAngel]

Që të matish diçka duhet së pari ditur sendin që mat.
Nuk mundesh të matish diçka që ndoshta edhe nuk është aty.

[Sokoli]

Nicen e kam share shume keto dite keshtu qe po i heq kapelen per nja dy gjera. Ne nje ese kritike mbi filozofine ai thote se admiron mendimtaret qe flasin per ide ne baze te te cilave jetojne vete. Vec per ata do pasur respekt ne fakt.
Ketu une mendoj se Nice ka 100% te drejte. Ja nje mase matese per te vazhduar nje bisede te vertete, te mire, te drejte.

Keshtu pra mos trumpetoni per te verteta ide qe shkojne ndesh me veprimet tuaja ne jeten e perditshme.

Edhe fillojme me partizanet e relativizmit: Marsela dhe Leci po ecin rruges dhe del nje keqberes qe rrezon Lecin pertoke me nje grusht, i rremben canten Marseles (sa kishte mare rrogen cupa), edhe kalimtaret perqark se bashku me nja dy police aty pak me tutje duartrokasin. Keqberesi largohet me hap duke vershellyer. Leci cohet ta ndjeke me vrap hajdutin por policet e kapin per krahu dhe e mbajne ne vend. Hajduti eshte ne te drejten e tij e cila eshte relative.

Ore e kuptoni ju qe te thuash qe e drejta eshte relative do te thote qe e drejta nuk ekziston? Qe s'ka fare fare te drejte dmth.

Hidhemi tek Ilirjani qe eshte fetar i thekur:
Kur ti Ilirjan afirmon kaq fuqishem realitetin hyjnor te Perendise perse shpenzon jeten e shenjte qe te eshte dhene prej Tij ne nje irealitet virtual, dhe jo vetem kaq por me punen tende edhe e promovon kete irealitet?

Kini parasysh pra relativiste qe nese deshironi te dale dicka me vlere ne bisedat tuaja flisni per ato qe i praktikoni per te verteta ne jeten tuaj te perditshme pastaj hidhuni tek teorite e sperdredhura.
Pra gjithe brockullat qe thuhen ketu kane vlere per aq sa hyjne ne jeten e perditshme.
Gjithsesi e riperseris, qe debati i Sokratit eshte koncepti njerezor me me kembe ne toke qe mund te ekzistoje mbi drejtesine dhe nuk ka burre nene te beje me te mie e jo me ta hedhe poshte.

[Albo]

Kur ti Ilirjan afirmon kaq fuqishem realitetin hyjnor te Perendise perse shpenzon jeten e shenjte qe te eshte dhene prej Tij ne nje irealitet virtual, dhe jo vetem kaq por me punen tende edhe e promovon kete irealitet?

Per te njejten arsye qe Fjala e Zotit zbriti nga qiejt dhe u be Njeri mbi toke. Besimtaret, ndryshe nga filozofet, nuk kerkojne te dine, kerkojne te njohin.

Si te diturin edhe te paditurin nje fat i ndjek, vdekja.