Orwell dhe 1984

[Hyllien]

tinkerbell,
even though you're not telling them the ending of "1984" you're still ruining it for them. The books is as much about the details, as it is about the unpredictable ending. Nejse, liber i madh, ka status ikone. Rekomandimet e mia do ishin si per ty dhe Leila (dukeni si vajza me kapacitet), cdo liber nga Nietzsche por ne vecanti "Human, All-too-human", "Beyond good and evil", "The Antichrist".

Nietzsche nuk mund te konceptohet si nje shkeputje librash. Per mua Nietzsche eshte nje liber i tere. Titujt me shume jane vene nga studiuesit qe jane munduar ta kuptojne se per cfare fliteshe, pa kuptuar kurre doktrinat e tij te kthimit infinit te se njejtes gje, apo lufta e mbinjeriut. Perkthimet deri ne vitet 60 ishin nje shpifje e vertete, ku mbinjeriu i tij quhej SUPERMAN. Akoma gati 70 vjet mbas shkallimit te tij dhe nuk ja kishin gjetur nje perkthim te hajrit sic duhet. Sic thashe keto libra jane me shume koleksione aforizmash, qe jane vene nen nje volum, sic u vu dhe Vullneti per fuqi(Will To Power), qe mbahen veprat e tij e fundit dhe profezia mbi nihilizmin. Nietzsche eshte profet dhe si i tille keto libra konvergjojne te gjithe tek nje, i cili eshte Zarathustra. Un per ata qe kane qef te lexojne Nietzschen do keshilloja te lexonin vetem perkthimin e WALTER KAUFMANN, i cili eshte autoriteti me i madh mbi kete gjeni. Mos u merrni me asnje perkthim tjeter sepse ja humbin dhe prishin vlerat keti njeriu. Edhe ne Shqip do ja u keshilloja pasi dhe aty fitoni nuanca te reja dhe aplikime pafund ne realitet. Ne gjuhe te tjera e kam lexuar dhe ne Italisht, por me thene te drejten nuk me eshte dukur gje, mbase kam patur nje perkthim te keq ne dore. Ne Anglisht di te them qe autoritet qe njihet dhe qe mbahet perkthyesi me i sakte i gjermanishtes eshte Walter Kaufmann, ne Shqip gjithashtu me duket se e ka perkthyer dhe Imzot Fan Noli, dhe ka dhe botime te tjera, megjithate eshte nje mrekulli dhe ne gjuhen tone.


Sa per 1984 e kam lexuar disa here dhe eshte me te vertete nje liber qe ja vlen te lexohet per ata persona qe nuk e dine se cdo te thote komunizem i vertete. Ne lidhje me kete liber do desha te sugjeroja dhe nje tjeter te ngjashem. The Trial, nga Franz Kafka. Fatkeqsisht sot e kesaj dite ka shume debate rreth mbarimit, pasi dime qe Kafka deshte ti digjte gjith manuskriptet per librat e tij, dhe se ky liber eshte i pambaruar, megjithate kjo e ben ate akoma me interesant, edhe se 1984.

[i_pakapshem]

Nietzsche nuk mund te konceptohet si nje shkeputje librash. Per mua Nietzsche eshte nje liber i tere. Titujt me shume jane vene nga studiuesit qe jane munduar ta kuptojne se per cfare fliteshe, pa kuptuar kurre doktrinat e tij te kthimit infinit te se njejtes gje, apo lufta e mbinjeriut. Perkthimet deri ne vitet 60 ishin nje shpifje e vertete, ku mbinjeriu i tij quhej SUPERMAN. Akoma gati 70 vjet mbas shkallimit te tij dhe nuk ja kishin gjetur nje perkthim te hajrit sic duhet. Sic thashe keto libra jane me shume koleksione aforizmash, qe jane vene nen nje volum, sic u vu dhe Vullneti per fuqi(Will To Power), qe mbahen veprat e tij e fundit dhe profezia mbi nihilizmin. Nietzsche eshte profet dhe si i tille keto libra konvergjojne te gjithe tek nje, i cili eshte Zarathustra. Un per ata qe kane qef te lexojne Nietzschen do keshilloja te lexonin vetem perkthimin e WALTER KAUFMANN, i cili eshte autoriteti me i madh mbi kete gjeni. Mos u merrni me asnje perkthim tjeter sepse ja humbin dhe prishin vlerat keti njeriu. Edhe ne Shqip do ja u keshilloja pasi dhe aty fitoni nuanca te reja dhe aplikime pafund ne realitet. Ne gjuhe te tjera e kam lexuar dhe ne Italisht, por me thene te drejten nuk me eshte dukur gje, mbase kam patur nje perkthim te keq ne dore. Ne Anglisht di te them qe autoritet qe njihet dhe qe mbahet perkthyesi me i sakte i gjermanishtes eshte Walter Kaufmann, ne Shqip gjithashtu me duket se e ka perkthyer dhe Imzot Fan Noli, dhe ka dhe botime te tjera, megjithate eshte nje mrekulli dhe ne gjuhen tone.


Sa per 1984 e kam lexuar disa here dhe eshte me te vertete nje liber qe ja vlen te lexohet per ata persona qe nuk e dine se cdo te thote komunizem i vertete. Ne lidhje me kete liber do desha te sugjeroja dhe nje tjeter te ngjashem. The Trial, nga Franz Kafka. Fatkeqsisht sot e kesaj dite ka shume debate rreth mbarimit, pasi dime qe Kafka deshte ti digjte gjith manuskriptet per librat e tij, dhe se ky liber eshte i pambaruar, megjithate kjo e ben ate akoma me interesant, edhe se 1984.

ke te drejte cfare thua per Nietschen, por shkrimet ne rinine e tij jane me konkrete dhe te rregullta. Will to power po e lexoj tani dhe me vertet eshte koleksion aformizmash. Mba mend gjithashtu qe Nietzsche ishte filolog dhe ishte teper i madh dhe si shkrimtar.

[Hyllien]

Shkrimet e tij te hershme, kane qene shume te kritikuara nga te gjithe. Un do te sugjeroja(nese nuk e ke bere kete hap akoma), qe te lexosh sa me shume nga Schilleri, Kant-i, dhe sidomos poemat e Holderlin. Holderlin ka qene idhulli i Nietzsches qysh i vogel, dhe ka patur nje debat shume te ashper me profesorin e tij ne Basel, qe qesh tu e ngel ne klase per kete pune.
Femijeria e tij eshte me rendesi te vecante, pasi shume njerez vazhdojne ta identifikojne me nje antikrisht. Tek po shihja ne ebay per versionin e plote te seminareve te Jungut mbi Zarathustren, pashe nje idiot qe shiste librat e Anton LaVey-t dhe ato te Nietzsches bashke dhe i cilesonte si buka dhe uji per cdo satanist. Normalisht un nuk duhet te kem gje kundra se gjithsecili e interpreton si te doje Nietzschen, ose me sakte ka te drejten ta interpretoj si ti teket, por problemi ketu eshte qe keti personi i vishen shume shpesh keto lloj fjalesh dhe kjo eshte nje gje shume e rende pasi e degradon imazhin e tij. Sot akoma ne Akedemite boterore ka njerez qe nuk e duan dhe e zhvleresojne ne maksimum, ketu spiksain Hebrejte, qe e quajne kryerracistin dhe ideatorin e Nazizmit bashke me Heiddegger. Nje gje tjeter per tu patur parasysh eshte qe Nietzsche eshte rrezik i vetmi filozof qe eshte ANALIZUAR nga kokat me te medha te keti shekulli(ne nje kuptim adhurues, se sa kritikues, se te gjithe jane analizuar), ku ketu spikat JUNGU, i cili eshte i vetmi qe jep nje interpretim KOHERENT.

Po te lexosh Birth of Tragedy, ka shume shume kontradikta, eshte nje lemsh i madh iderash. Nuk eshte pune filozofike e mirfillte se sa nje lloj poezie filozofike, prandaj dhe quhet filozofi i intelektualve, jo te gjith mund ta kuptojne qarte dhe bien ne truket e "satanizmit" ose e quajne rracist, vrases a ku di un. Po te lexosh Zarathustren, shume here mund te biesh pre e ketyre ideve, dhe ne fakt eshte e pamundur te mos biesh duke pare figurat metaforike makabre qe ai perdor. Me aq sa kam lexuar per Nietzschen, idealizmin gjerman apo helenizmin gjerman ne pergjithesi di te them qe eshte perseri tejet e veshtire per mua te jap nje mendim koherent rreth tij, megjithate idete dhe inspirimet e keti njeriu jane pafund, nuk kane limite. Ai vete ka pasur qef ti quante librat e tij jo si nje model per tu ndjekur, por si nje shkalle per tu perdorur e per tu hedhur. Kete shprehje e ka pas perdorur dhe Wittgenstein, nje tjeter filozof i madh, qe ka punuar ne fushen e llogjikes bashke me Bertrand Russell. Wittgenstein per filozofine e tij thoshte qe ajo eshte thjeshte nje shkalle, qe kur e hyp nuk ke me nevoje dhe i fut shqelmin dhe e hedh perposhte. Edhe mesazhi i tij pakashume kshu eshte tek Zarathustra por dhe shume te tjere, lexohe dhe mos me ndiq mua, ik ndiq rrugen tende, pra ky liber sherben per ty per tu identifikuar, per te gjetur veten tende, e jo per te ndjekur rrugen e mbinjeriut. Eshte si puna e asaj shprehjes se Buddhes, qe kane "Nese e sheh Buddhen ne rruge vrite".

Nesje se dola nga tema... por Nietzsche eshte nje person qe ja vlen te lexohet, zorr se mund te dalin njerez te tille me, te keti kalibri, dhe them qe dhe sot e kesaj dite jemi shume larg per te kuptuar ate cfare ai ka dashur te thoje. Fatkeqsisht dhe te vetmen reference qe mbahet me e mire, ajo e komentimeve te Jungut mbi Zarathustren, nderpritet me kapitullin e fundit te librit te trete, duke lene nje liber te tere pa u komentuar dhe sot e kesaj dite. Sikur mos kishte ndodhur lufta e dyte boterore, them se Jungu do na kishte cuar 2-3 gjenerata me perpara me punen e tij mbi Nietzschen. Fatkeqsisht ngeli e pambaruar.

[i_pakapshem]

Shkrimet e tij te hershme, kane qene shume te kritikuara nga te gjithe. Un do te sugjeroja(nese nuk e ke bere kete hap akoma), qe te lexosh sa me shume nga Schilleri, Kant-i, dhe sidomos poemat e Holderlin. Holderlin ka qene idhulli i Nietzsches qysh i vogel, dhe ka patur nje debat shume te ashper me profesorin e tij ne Basel, qe qesh tu e ngel ne klase per kete pune.
Femijeria e tij eshte me rendesi te vecante, pasi shume njerez vazhdojne ta identifikojne me nje antikrisht. Tek po shihja ne ebay per versionin e plote te seminareve te Jungut mbi Zarathustren, pashe nje idiot qe shiste librat e Anton LaVey-t dhe ato te Nietzsches bashke dhe i cilesonte si buka dhe uji per cdo satanist. Normalisht un nuk duhet te kem gje kundra se gjithsecili e interpreton si te doje Nietzschen, ose me sakte ka te drejten ta interpretoj si ti teket, por problemi ketu eshte qe keti personi i vishen shume shpesh keto lloj fjalesh dhe kjo eshte nje gje shume e rende pasi e degradon imazhin e tij. Sot akoma ne Akedemite boterore ka njerez qe nuk e duan dhe e zhvleresojne ne maksimum, ketu spiksain Hebrejte, qe e quajne kryerracistin dhe ideatorin e Nazizmit bashke me Heiddegger. Nje gje tjeter per tu patur parasysh eshte qe Nietzsche eshte rrezik i vetmi filozof qe eshte ANALIZUAR nga kokat me te medha te keti shekulli(ne nje kuptim adhurues, se sa kritikues, se te gjithe jane analizuar), ku ketu spikat JUNGU, i cili eshte i vetmi qe jep nje interpretim KOHERENT.

Po te lexosh Birth of Tragedy, ka shume shume kontradikta, eshte nje lemsh i madh iderash. Nuk eshte pune filozofike e mirfillte se sa nje lloj poezie filozofike, prandaj dhe quhet filozofi i intelektualve, jo te gjith mund ta kuptojne qarte dhe bien ne truket e "satanizmit" ose e quajne rracist, vrases a ku di un. Po te lexosh Zarathustren, shume here mund te biesh pre e ketyre ideve, dhe ne fakt eshte e pamundur te mos biesh duke pare figurat metaforike makabre qe ai perdor. Me aq sa kam lexuar per Nietzschen, idealizmin gjerman apo helenizmin gjerman ne pergjithesi di te them qe eshte perseri tejet e veshtire per mua te jap nje mendim koherent rreth tij, megjithate idete dhe inspirimet e keti njeriu jane pafund, nuk kane limite. Ai vete ka pasur qef ti quante librat e tij jo si nje model per tu ndjekur, por si nje shkalle per tu perdorur e per tu hedhur. Kete shprehje e ka pas perdorur dhe Wittgenstein, nje tjeter filozof i madh, qe ka punuar ne fushen e llogjikes bashke me Bertrand Russell. Wittgenstein per filozofine e tij thoshte qe ajo eshte thjeshte nje shkalle, qe kur e hyp nuk ke me nevoje dhe i fut shqelmin dhe e hedh perposhte. Edhe mesazhi i tij pakashume kshu eshte tek Zarathustra por dhe shume te tjere, lexohe dhe mos me ndiq mua, ik ndiq rrugen tende, pra ky liber sherben per ty per tu identifikuar, per te gjetur veten tende, e jo per te ndjekur rrugen e mbinjeriut. Eshte si puna e asaj shprehjes se Buddhes, qe kane "Nese e sheh Buddhen ne rruge vrite".

Nesje se dola nga tema... por Nietzsche eshte nje person qe ja vlen te lexohet, zorr se mund te dalin njerez te tille me, te keti kalibri, dhe them qe dhe sot e kesaj dite jemi shume larg per te kuptuar ate cfare ai ka dashur te thoje. Fatkeqsisht dhe te vetmen reference qe mbahet me e mire, ajo e komentimeve te Jungut mbi Zarathustren, nderpritet me kapitullin e fundit te librit te trete, duke lene nje liber te tere pa u komentuar dhe sot e kesaj dite. Sikur mos kishte ndodhur lufta e dyte boterore, them se Jungu do na kishte cuar 2-3 gjenerata me perpara me punen e tij mbi Nietzschen. Fatkeqsisht ngeli e pambaruar.

Kantin e kam lexuar ca, dhe kam digjuar pak per wittgenstein. sa per ata njerez qe i japin tituj vulgare nietzsches dhe heideggerit, ata jane shume te ceket dhe te thjeshte te kuptojne kto di figura te medhaja. Nejse, ke dituri te mire nga filozofia. bravo.
ja kalofsh mire

P.S. eshte kenaqesi te dish qe ne kete forum ka njerez te edukuar si puna jote

[Hyllien]

Rrespekte gjithashtu. E ngatarruam kete teme disi, megjithate sic kane tek muzika pershendetje, un po te bej nje pershendetje me nje nga pjeset qe mua me kane bere me shume pershtypje.
Nga Libri i I i Zarathustres, Kapitulli "On the Friend"

"Our faith in others betrayes in what respect we would like to have faith in ourselves. Our longing for a friend is our betrayer. And often love is only a device to overcome envy. And often one attacks and makes an enemy in order to coneceal that one is open to attack."At least by my enemy!"- thus speaks true reverence, which does not dare ask for friendship.
If one wants to have a friend one must also want to wage war for him: and to wage war, one must be capable of being an enemy.
In a friend one should still honor the enemy. Can you go closer to your friend without going over to him ?
In a friend one should have one's best enemy. You should be closest to himwith your heart when you resist him.
You do not want to put on anything for your friend? Should it be an honro for your friend that you give yourself as you are? But he sends you to the devil for that. He who makes no secret of himself, enrages: so much reason have you for fearing nakesness. Indeed, if you were gods, then you might be ashamed of your clothes. You cannot groom yourself too beautifully for your friend: for you shall be to him and arrow and a longing for the overman"....

[i_pakapshem]

Rrespekte gjithashtu. E ngatarruam kete teme disi, megjithate sic kane tek muzika pershendetje, un po te bej nje pershendetje me nje nga pjeset qe mua me kane bere me shume pershtypje.
Nga Libri i I i Zarathustres, Kapitulli "On the Friend"

"Our faith in others betrayes in what respect we would like to have faith in ourselves. Our longing for a friend is our betrayer. And often love is only a device to overcome envy. And often one attacks and makes an enemy in order to coneceal that one is open to attack."At least by my enemy!"- thus speaks true reverence, which does not dare ask for friendship.
If one wants to have a friend one must also want to wage war for him: and to wage war, one must be capable of being an enemy.
In a friend one should still honor the enemy. Can you go closer to your friend without going over to him ?
In a friend one should have one's best enemy. You should be closest to himwith your heart when you resist him.
You do not want to put on anything for your friend? Should it be an honro for your friend that you give yourself as you are? But he sends you to the devil for that. He who makes no secret of himself, enrages: so much reason have you for fearing nakesness. Indeed, if you were gods, then you might be ashamed of your clothes. You cannot groom yourself too beautifully for your friend: for you shall be to him and arrow and a longing for the overman"....

shume e bukur

[Dr Rieux]

Libri 1984 eshte nje nga librat me te bukur qe kam lexuar. Per mendimin time ngelet liber i vlefshem per te gjitha koherat per pershkrimin e cdo shoqerie diktatoriale.

P.S. Dr rioux, jam kurjoz...mos e ke marre gje nickun nga personazhi i doktorit ne librin "plague", "murtaja"?

Po, eshte personazhi kryesor i "Murtajes" se Kamyse.

[Leila]

Gay go up and gay go down,
To ring the bells of London town.

Sa me pelqen kjo rima! Shume domethenese. Ai e degjon kete tek dyqani i plakut ku ai merr nje dhome me qera per te dhe Julian, dhoma ku ata u tregojne sekretet njeri tjetrit, ku kuptohet qe Winston ka tmerr minjte, dhe ku me ne fund zbulohen. Ne jeten e vertete rralle here mund te kemi nje indication te tille per cfare mund te ndodhi. Ose (nqs ka) i injorojme, dhe i kuptojme me vone qe kemi patur plot shenja. Ne libra, gjithnje e gjen nje lloj simbolizmi te tille.

Ka dhe nje soundtrack per filmin, nga Annie Lennox, Eurythmics. Nga kenget do vecoja "Julia."

P.S.: Me duhet pak ndihme me perfytyrimin e asaj skenes se tortures me minjte. S'e kam kuptuar. Ia futen koken ne kafaz apo si? Si ishte maska qe hapeshe ne dysh?

[Leila]

Sa persona besojne qe dashuria e vertete ekziston, ose se dashuria eshte pergjithnje, ose se dashuria eshte e pashmangshme? Read the book... or better yet, for the skeptics out there, visit Room 101 ;)

[anja bojku]

Ne te gjithe besojm se dashuria eshte pergjigja e jetes mendoj. Por jam skeptike qe dashuria e vertet egziston. Kam qene nje nga ato qe e besoja si fakt kete por pervojat e jetes me kane nxjerrur te gabuar dhe mashtruar. Dashuri romantike e vertet ose 'lasting' ne qoftese egsiston eshte teper e rralle.

Ne qoftese e ke fjalen per c'do forme dashurie......kemi shume per te bere qe te arrime tek nje dashuri vllazerrore, boterore e jo-vetiake.

Pastaj, c'do me thene dashuri e 'VERTET'? Eshte nje epitet i dyshimt. Dashuri e sinqert, pa 'selfish need'?

[Leila]

Me kishte pyetur dikush c'eshte dashuria me shpresa se do fitonte ndo nje frymezim per diten e Shen Valentinit. "Dashuria eshte vetem nje addiction (varesi) psiqike e nje qenie tjeter," i them. Me cuditi qe mbeti i zhgenjyer, me teper sepse s'e kuptoj kush interesohet per opinionet e botes per dashurine kur s'jane ne dashuri me keta persona.

Beheshe fjala per Winston, i cili pak a shume gjithe jeten e tij s'kishte njohur dashuri. Gruaja e tij e pare ishte shume stoike, brainwashed nga propaganda e partise deri ne piken ku nuk njihte asnje kenaqesi personale. Pra, mund ta imagjinoni ndjenjen e tij kur ka takuar Julian, nje vajze me e re se ai (big plus), pas 20 vitesh qe eshte ndjere i vetem. Gjeti nje person qe e bente te ndiheshe njeri, qe i ruante individualitetin. Kur e zbuluan, e torturuan per disa jave apo muaj me uri, dhimbje fizike, lodhje, dhe propagande ("2+2 nuk jane 4, por 5, sic thote partia"), sepse "nuk mjafton te zbatosh ligjet e Big Brother, por duhet qe ta duash."

"Kush kontrollon te kaluaren, ka kontroll mbi te ardhmen," kishte shkruajtur ne ditar Winston, dhe per kete haeshe me O'Brien (torturuesin) qe partia nuk ka kontroll mbi memorjen e individit. Keshtu qe, try as they might, partia mund te manipulonte lajmet dhe fjaloret por kurre cfare mbanin mend populli nga e kaluara. Pra, nuk mund te hynin ne trurin e nje personi. Me ne fund, pas kaq torturash, O'Brien i thote, "A ka ndo nje menyre degradimi apo degjenerimi ku ne s'te kemi nenshtruar?" Pergjigjja e Winston, "Une s'kam tradhetuar Julian." O'Brien bie dakort me kete dhe i tregon per dhomen 101. "Dhoma 101 ndryshon per te gjithe. Per disa eshte mbytje, per te tjere dicka tjeter qe nuk mund ta tolerojne." Ketu i tregon minjte. Winston alarmohet dhe thote fjalet qe mund te degjosh nga c'do kush qe eshte cornered, "Nuk ke pse e ben kete," dhe "Cfare do qe te bej?" Pasi i leshon minjte, uleret, "Mos ma beni mua! Bejani Julias! I don't care what happens to her!"

Pas disa muajsh, takon Julian dhe flasin teper te qete me njeri tjetrin, frankly. Ajo i thote se e ka tradhetuar. "Edhe une te kam tradhetuar," ia kthen Winston. "Ne ato momente," vazhdon ajo, "nuk do t'ia dish me per tjeter, nothing matters dhe fillon t'u lutesh qe t'ia bejne personit tjeter." Ndahen. Winston thote, "I love you, Big Brother." O'Brien ia arriti qellimit. I ndau te dy, i beri te tradhetonin njeri tjetrin, te mos duheshin me, dhe te donin Big Brother. Pyetja ime ishte me teper ndaj personave qe mbrojne tezen se dashuria eshte dicka solide, dhe se nuk mund tu cenohet identiteti, ose me mire qe jane komplet te pavarur nga shoqeria per mentalitetin qe kane.

Motivimi me i madh nuk eshte dashuria, por urrejtja. Sic vijon, self-gratification vjen nga urrejtja e te mos paturit apo nga deshira per te patur? :)

(S'po kuptoj pse s'dalin fytyrat ne forum keto ditet e fundit.)

[anja bojku]

Sa here me shkon mendja tek '1984' me vjen te qesh dhe te qaj kur i paralelizoj absurditet e hitorise me regjimin Komunist, sidomos ne ate te Shqiperise--Staliniste. Sa 'newspeak' kishim ne te shkrete. Sa her dhe ajo me trragjike te duket si Komedi. Nejse, mendoj ndonjehere, po te kishte vazhduar komunizmi ne Shqiperi pa pengesa gjate rruges se tij besoj se do ishte kthyer ne 1984. Nje liber shume profet, por hyn ne genren e 'science fiction' megjithese ky titull eshte 'diluted' sot. Si pershembull, trregimet e Ursula K. Leguin.....me shume kuptime letrare por Science fiction.

E di qe kjo s'hyn ketu, por kam pare nje film para disa vitesh 'for love or country' per regjimin komunist ne Kube dhe limited ndaj nje artisti. Besoj do ta pelqeni.