Femra ne Islam.

[FLORIRI]

A MUND T’I JEPET GRUAS

AUTORIZIMI I SHKUROREZIMIT?

Juristët Islamë kanë pranuar mundësinë e dhënies së të drejtës së shkurorëzimit gruas. Vetëm se në hollësitë, midis tyre kanë lindur ndryshim pikëpamjesh.

Në aktin e kurorës, si rregull, burri, në dorën e të cilit ndodhet autorizimi i shkurorëzimit, mund t’i japë gruas të drejtën e shkurorëzimit me kërkesën e saj. Kësaj i thonë "abdikim (tefviz)". Burri këtë të drejtë mund ta japë edhe pas aktit të kurorës. Burri përcakton formën dhe kushtet e tjera të ndarjes. Gruaja vetëm brenda këtyre kushteve mund ta përdorë të drejtën e shkurorëzimit. Burri nuk mund ta marrë prapë autorizimin e dhënë gruas.

Veçse, edhe gruaja, ashtu si burri, nuk duhet ta shpërdorojë të drejtën e shkurorëzimit. Hz. Pejgamber urdhëron e thotë: "Cilado grua që kërkon të ndahet pa pasur rrethana detyruese, asaj i ndalohet aroma e Parajsës".

[FLORIRI]

A MUND T’I JEPET AUTORIZIMI I SHKUROREZIMIT

NJE PERSONI TE TRETE?

Burri, që bart të drejtën e shkurorëzimit, përveç të shoqes, për këtë punë mund të caktojë si përfaqësues edhe një person tjetër. Përfaqësuesi vepron sipas udhëzimeve të aktit të përfaqësimit. Burri, ndërsa nuk mund të marrë prapë autorizimin e dhënë gruas, mundet ta shkarkojë personin e tretë të caktuar si përfaqësues.

A mund të zotërojë autorizimin e shkurorëzimit një person i tretë i paautorizuar nga burri? Më drejt, një arbitër a një gjykatës a bart vetvetiu autorizimin e shkurorëzimit? Në librat e së drejtës Islame, gjatë zbërthimit dhe sqarimit të konceptit të shkurorëzimit, në disa kushte, edhe ndarjes që realizon gjykatësi dhe arbitri ose anulimit të kurorës i thuhet shkurorëzim. Por paraqitja gjykatësit e kërkesës për ndarje nga ana e gruas nisur nga disa të meta të burrit ose largimi nga burri i gruas jomuslimane që ka pranuar Islamin, forma të tilla pranohen në kushte të veçanta e të detyruara.

Në situatën e vazhdimit të pashkuarjes midis bashkëshortëve, arbitrat e caktuar a janë të autorizuar për të bërë shkurorëzim? Megjithatë, me që arbitrat janë nga familjet e bashkëshortëve, dinë gjendjet e veçanta të secilës anë. Në këtë kuvend familjar, jo ashtu siç ndodh në gjykatat, nuk ekziston frika se mos përhapen të fshehtat martesore të bashkëshortëve. Gjithashtu, shumica e fraksioneve juridike janë të opinionit se arbitrat bëjnë vetëm pajtim, për atë janë të ngarkuar, nuk janë të autorizuar për shkurorëzim, sepse ky autorizim në ajete dhe hadithe qartësisht i është dhënë burrit. Porse Malikitë ua njohin arbitrave autorizimin e shkurorëzimit. Sepse, siç kuptohet nga Kurani, Nisa (35), kjo duhet t’u jetë caktuar arbitrave nga ana e gjykatësit. Po qe se arbitrat e shohin të pamundur pajtimin, vendosin për shkurorëzim dhe ky vendim hyn në fuqi. Në komentet e Taberiut, Ibni Kethirit dhe Shevqaniut, duke u dhënë të drejtë Malikive, parashtrohen prova të vërteta. Madje Ibni Kethir transmeton se edhe sikur bashkëshortët të mos caktojnë si përfaqësues arbitrat për çdo çështje, vendimi i tyre për shkurorëzim njihet si efektiv nga ana e shumicës së dijetarëve.

Këtu duhet të preket edhe një veçori tjetër. Udhëheqësi i shtetit Islam, për të tërhequr popullin drejt një dobie posaçërisht për të ose për të shmangur një të keqe të përhapur, ashtu siç mund ta shohë të nevojshme të pengojë disa praktika krejt të zakonshme, ashtu edhe të vejë në zbatim disa praktika të tjera. Mbështetur në këtë, a mund t’ia marrë burrit të drejtën e shkurorëzimit dhe a mund t’i japë shkurorëzimit një formë tjetër? Nga pikëpamja e të drejtës Islame, përgjigjja do të ishte "jo", sepse në Islam, udhëheqësi i shtetit zotëron kompetenca vetëm në specifikat që nuk përbëjnë dogmë. Heqja dikujt e një të drejtë të bazuar në argumente të formës së prerë (dogmë) do të thotë anulimi i atyre argumenteve, gjë që nuk është në kompetencë të askujt. "Atje ku ka kundërshtim ndaj Krijuesit, nuk ka bindje ndaj krijesave". Në Kuran është bërë e qartë se shkurorëzimi i takon burrit. Veçse, siç u përmend edhe më sipër, në disa situata të caktuara mund t’i ndërhyhet burrit në këtë autorizim.

[FLORIRI]

LLOJET E SHKUROREZIMIT

Në të drejtën Islame, shkurorëzimi klasifikohet në disa aspekte. Duke i quajtur të gjitha nën emërtimin "shkurorëzim", si një e drejtë që i përket burrit, do të bëjmë fjalë për disa aspekte esenciale të tij.

Shkurorëzimi është ose "tradicional - sunni" ose "i ri - bid‘î". Shkurorëzim sunni quhet ai që i përputhet traditës fetare (sunnet). Kjo traditë fetare (sunnet), quhet rruga që duhet ndjekur në shkurorëzim e urdhëruar nga Allahu. Kjo nuk pason fitimin e një të mire (sevap), në atë kuptim të përhapur që ka marrë në praktikë fjala "sunnet". Sepse shkurorëzimi nuk është si një adhurim nga i cili njeriu fiton të mira, ai është vetëm një rrugëdalje e zgjedhur në kushte detyrimi.

Shkurorëzimi "i ri - bid‘î", i papërputhur me sunnetin, si të thuash, është shkurorëzim i sajuar, në antagonizëm me formën e urdhëruar fetarisht.

Shkurorëzimi i përputhur me sunnetin

Gruan që u mbyll në gjerdek me të dhe me të cilën nuk pati marrëdhënie seksuale në periudhën e pastërtisë midis dy të përmuajshmeve (menstruacioneve), burri e shkurorëzon me një komunikim ndarjeje. Ndarjen e dytë që përfshihet midis bashkëshortëve, e jep në periudhën e dytë të pastërtisë dhe të tretën (të fundit) e jep në periudhën e tretë të pastërtisë. Ja, pra, në një periudhë tremujore, komunikimi i tri ndarjeve "të prapsueshme" (rixh-i talak), secila në periudhën e vet. (Sipas dëshirës, komunikimi mund të prapësohet). Këtij i thonë shkurorëzim "i bukur ndaj sunnetit" (sunni hasen). Ka edhe një formë tjetër të këtij lloj shkurorëzimi: sunni ahsen. Pasi t’i jepet komunikimi i parë i ndarjes (me kusht që të mos ketë pasur marrëdhënie seksuale në periudhën e pastërtisë midis dy menstruacioneve), pritet pastrimi pas tri menstruacioneve dhe pastaj jepet komunikimi i dytë; përsëri pas tri menstruacioneve jepet komunikimi i tretë. Natyrisht, në këtë periudhë kohe nuk mund të bëhen marrëdhënie seksuale. Ky lloj shkurorëzimi zgjat afërsisht nëntë muaj.

Shkurorëzimi i papërputhur me sunnetin

Eshtë shkurorëzimi që bie në antagonizëm me atë sunni. Eshtë shkurorëzimi i dhënë gruas në periudhën e menstruacioneve ose me të cilën ka pasur marrëdhënie seksuale. Veçanërisht, qoftë i dhënë në periudhën e menstruacioneve, qoftë në kushtet kur me gruan janë kryer marrëdhënie seksuale, po qe se në një periudhë janë komunikuar më tepër se një ndarje, kësaj i thonë shkurorëzim "i ri" (bid‘î talak).

Tani le të ndalemi në këtë kategorizim.

Providenca Hyjnore i ka dhënë burrit autorizimin e shkurorëzimit dhe ia ka bërë të qartë mënyrën e përdorimit të tij. Kuptohet se në këtë çështje sunneti është në përputhje me urdhërat e Allahut. Nga Pasuesit, Abdullahu, i biri i Hz. Omerit, e kishte ndarë gruan në periudhën e menstruacioneve. Hz. Omer e kishte lajmëruar Pejgamberin dhe ai, nisur nga fakti që ky shkurorëzim (ndarje) nuk përputhej me sunnetin, kishte urdhëruar që Abdullahu të kthehej tek e shoqja dhe, në se do të ndahej, të vepronte në përputhje me sunnetin.

Në Islam, në shkurorëzimin sunni, si një ndarje normale, shkaku i ndalimit të ndarjes në periudhën e menstruacioneve lidhet me gjendjen e posaçme të papërshtatshme seksualisht të gruas. Në periudhën e menstruacioneve jeta emocionale midis bashkëshortëve dobësohet; në se para kësaj do të kishte ndodhur ndonjë ftohje eventuale, me këtë rast ajo përparon dhe mund të finalizohet me një shkurorëzim.

Kurse mosshkurorëzimi pas një marrëdhënieje seksuale në një periudhë pastrimi (midis dy menstruacionesh), merr shkak nga fakti që në një marrëdhënie të tillë "të re", burri mund të jetë mjaft i dëshiruar dhe, pas marrëdhënies ndihet i ledhatuar nga gruaja në vetvete dhe në këtë periudhë lehtësisht mund të hyjë në udhën e shkurorëzimit. Shihet qartë se për shkurorëzim është zgjedhur një periudhë kur burri të jetë sa më i dëshiruar për gruan psikologjikisht, në mënyrë që të mund të pengohet, sa të jetë e mundur më shumë hyrja në udhën e shkurorëzimit.

Shkurorëzimi i përputhur me sunnetin, në formën "më të bukur" (sunni ahsen), zgjat nëntë muaj, ndërsa në formën "e bukur" (sunni hasen) merr fund brenda tre muayje. Brenda kësaj periudhe (në të dy format) burri, po deshi, mund të ndryshojë mendim, të kthehet tek e shoqja dhe të vazhdojë bashkësinë martesore. Në një periudhë pastrimi burri mund të komunikojë jo më tepër se një ndarje. Ja, këtu realizohet e vetmja dobi që realizon rruga e shkurorëzimit me gjyq (mundësia e mendimit, e reflektimit). Këtu i jepet përgjigje edhe asaj çka u trajtua më lart si forma e katërt e varianteve të shkurorëzimit, "mundësia e shkurorëzimit të ngutshëm të burrit të ndodhur nën ndikim".

Imamët e fraksioneve kanë rënë në marrëveshje për ta konsideruar të ndaluar si formë mosbindjeje e kundërshtimi shkurorëzimin "bid’i talak", të papërputhur me sunnetin. Në lidhje me këtë, personi që ndan gruan me shkurorëzim të ri, sipas Hanefive dhe Malikive është i detyruar të kthehet te gruaja me urdhër të Profetit, ashtu siç u urdhërua Abdullah Ibn Omeri. Po qe se s’do të kthehet, sipas Malikive, gjykatësi e detyron burrin. Po s’u kthye, megjithatë, gjykatësi merr vendim "prapësimi" mbi burrin. (prapësim shkurorëzimi) Kështu, shkurorëzimi quhet i anuluar. Sipas Hanefive, edhe në se gjykatësi vendos një gjobë të domosdoshme ndaj burrit në mënyrë që ai të prapësohet, vendim "prapësimi" nuk mund të marrë.

Porse, edhe pse shkurorëzimi i ri (bid‘î) është i ndaluar, burri e ekzekuton atë; në këto kushte, edhe pas tri komunikimeve, mos vallë nga pikëpamja ligjore ky shkurorëzim është efektiv? Duhet që çeshtja të parashtrohet në një formë më të hapur. Pavarësisht në se është e ndaluar, në se burri e ndan gruan në periudhë menstruacionesh ose kur ka bërë marrëdhënie seksuale me të, kjo a përbën një fakt ligjor? Përsëri, edhe në se nuk ka bërë marrëdhënie seksuale dhe ndodhet në periudhën e pastërtisë, po qe se burri brenda një periudhe i ka komunikuar më tepër se një ndarje gruas, numri i komunikimeve a do t’i numërohet një apo aq sa ka bërë, dy apo tri?

Nga Pasuesit dhe praktika e tyre e zakonshme gjer në ditët e sotme, shumica e juristëve islamë janë të opinionit se, edhe pse është i ndaluar, shkurorëzimi i ri (bid‘î), ka gjetur zbatim. Kështu shohim që në mes sistemeve juridike, e drejta Islame, e posaçme për specifikat e personalitetit njerëzor, plotëson ndaj njeri-tjetrit sanksionet materiale me ato shpirtërore, shohim edhe një herë harmonizimin e të drejtave hyjnore me ato njerëzore. Nisur nga fakti që autorizimi i shkurorëzimit është në dorë të burrit, edhe kur shkurorëzimi është i formës "së re" (bid‘î), burri, në fakt, përdor një kompetencë të vetën. Vetëm se një formë praktikimi e mbivënë kësaj kompetence (shkurorëzimi i ri - bid‘î), mbipraktikë, në kufinjtë e kësaj bote nuk ia heq asaj fuqinë ligjore se është e ndaluar (haram). Kjo i ngjan faljes së namazit mbi një sipërfaqe toke të rrëmbyer një tjetri ose, pas ezanit të xhumasë, shitblerjes në kohën e namazit të xhumasë që përbën një detyrim (farz). Në këto dy situata edhe pse është i ndaluar (haram) rrëmbimi i tokës tjetrit, ose shitblerja pas ezanit të xhumasë, ashtu siç është efektiv namazi mbi tokën e rrëmbyer, ashtu është efektive nga ana ligjore shitblerja pas ezanit të xhumasë.

Disa dijetarë si Ibni Hazmi, Ibni Tejmije, Ibni Kajjimi e Shevqaniu, nga juristët e periudhës së fundit të Egjiptit, Ahmed Shakir Bej, dhe disa të tjerë juristë, mbrojnë pikëpamjen se nuk është efektiv dhe i zbatueshëm ligjërisht shkurorëzimi i ri (bid‘î). Nën ndikimin e kësaj rryme, do të ndodhte që në ligjin Nr. 29 datë 1929 të Qeverisë Egjiptiane, ligj i përfshirë në "Ahval-i Shahsije", sanksionohet që dy-tre komunikime për ndarje, të dhëna në të njëjtën periudhë, do të konsiderohen një (neni 3).

[FLORIRI]

DISA ÇESHTJE TE RENDESISHME

Në Islam, për të njohur dhe kuptuar urdhërat dhe ndalimet fetare, njeriu duhet të ketë arritur periudhën e pjekurisë e të gjykimit të shëndoshë. Edhe një veçori e rëndësishme që kërkohet në fjalët dhe veprimet që shprehin obligim, është "nijeti" (qëllimi i paraformuluar). Porosia e nijetit, si një nga parimet e palëkundura të Islamit dhe nga porositë më kryesore të transmetuara nga i Dërguari i Allahut, fillon kështu: "Veprimi është i kushtëzuar vetëm nga qëllimi. Çdokujt do t’i jepet përgjegjësia e asaj çka bërë nijet". Pasi përmendëm këtë veçori, le të përqëndrohemi në disa çështje të rëndësishme:

1. Nuk është efektiv shkurorëzimi i fëmijës, i njeriut që fle, i të marrit, i njeriut të metë mendërisht. Veprimet e këtyre konsiderohen të paqena nga pikëpamja juridike e shkuroëzimit, sepse nuk zotërojnë mendjen ose aftësinë e paraformulimit të qëllimit - nijet (s’kanë logjikë dhe vullnet).

2. Shkurorëzimi i realizuar me shtrëngesë dhe detyrim. Hanefitë e marrin në konsideratë shkurorëzimin e shëmtuar (me shtrëngesë dhe detyrim) kur ai ka gjetur zbatim. Sipas Shafiive, Malikive dhe Hanbelive, nuk është i konsideruar. Sepse, si pasojë e shtrëngesës, në mungesë të dëshirës, prirjes, qëllimit dhe vullnetit, shkurorëzimi kryhet nga frika, prandaj nuk ka vlerë ligjore.

Në periudhat e para të Islamit, politeistët (mushrikët), kur i kapnin ose i rrëmbenin muslimanët, i torturonin, i kërcënonin me vdekje dhe i detyronin të shprehnin fjalë që i çonin ata në femohim. Nën ndikimin e këtyre torturave, Hz. Ammari, që po jepte shpirt në sytë e prindërve, për të shpëtuar jetën e vet, kishte zbatuar dëshirat e politeistëve. Por, që në rastin më të parë, kishte shkuar menjëherë te i Dërguari i Allahut dhe i kish shprehur hallin e vet. Pikërisht për këtë zbriti ajeti en-Nahl (16/106). Në atë ajet pohohej që personin që është i lidhur me besimin dhe e ka të palëkundur në zemër, edhe po u detyrua të shprehë fjalë mohuese, ato nuk e dëmtojnë. Ashtu, pra, siç nuk pëson dëm besimi nën shtrëngesë dhe detyrim, ashtu kërkohet që edhe shkurorëzimi të mos realizohet. Sipas Ligjit të Familjes në Turqi, "Shkurorëzimi i realizuar përmes shtrëngesës, nuk merret në konsideratë" (neni 105).

3. Shkurorëzimi i të dehurit. Shkurorëzimi i realizuar në gjendjen e dehjes në kushtet e pandaluara fetarisht, nuk merret në konsideratë. Edhe shkurorëzimi i personit të dehur nga pija e lëngjeve për të cilat s’ka njohuri se japin dehje ose i personit të dehur me detyrim, nuk është efektiv. Sepse një i dehur është një i marrë i përkohshëm. Posedimet e dikujt që nuk ka mendjen ose drejtpeshimin në vend, nuk mund të jenë ligjore. Por a mund të merret në konsideratë shkurorëzimi i një të dehuri që me dëshirë të vet përdor një kusht të ndaluar fetarisht?

Një grup nga bashkëkohësit e Pasuesve (tabiinët), Imami Ebu Hanife, Imami Malik sipas një tregimi të vërtetë, Shafiiu dhe në një tregim Imami Ahmedi, një shkurorëzim të tillë e kishin pranuar ligjërisht. Sado që të mos jetë në vend mendja e të obliguarit në fjalë, kjo situatë është prodhuar nga një gjendje jolegale (nga pirja e diçkaje të ndaluar). Për pasojë, fjala bëhet ligjërisht efektive dhe kurora privohet nga të mirat e veta. Në kundërshtim me këtë, me tregimet e Hz. Osmanit dhe Ibni Abasit, sipas Kerhit, Tahaviut, Imam Zuferit, Muhammed b. Selemeit nga Hanefitë, dhe, në një tregim, sipas Imami Ahmedit, shkurorëzimi i të dehurit nuk merret në konsideratë. Edhe neni 104 i Ligjit të Familjes në Turqi e pohon këtë. Edhe Ibni Hazmi, Ibni Tejmijje, Ibni Kajjimi dhe Shevqaniu e mbrojnë këtë pikëpamje.

4. Shkurorëzimi në zemërim e sipër. Shihet gjendja e njeriut të zemëruar me ose pa të drejtë. Me një zemërim të lehtë, në se nuk e ka humbur drejtpeshimin dhe e di kuptimin e fjalëve që thotë, dhe në se në veprimet e tij nuk vihet re ndonjë gjë anormale, shkurorëzimi i tij merret në konsideratë. Por shkurorëzimi i personit të zemëruar rëndë që flet poshtë e përpjetë si i dehur, nuk është efektiv ligjërisht. Sepse në atë çast vetëzotërimi dhe drejtpeshimi mendor i tij nuk konsiderohen të plotë.

I ndjeri Prof. Kamil Miras, në Tecrid Tercemesi të tij, pasi flet për shkurorëzimin në gjendjen e zemërimit, dehjes dhe shtrëngesës, thotë kështu: "Në një bisedë, duke pranuar faktin që pasi dikush, në krizën e nervozizmit, me një fjalë të vetme komunikon tri ndarje menjëherë, kur kjo fjalë i shpërthen nga goja me emocion, pa vetëdijë dhe vullnet, dhe përsa kohë gjendja e jashtme ia vërteton këtë gjë, nuk shkaktohet shkurorëzim dhe jeta familjare vazhdon, do të thotë se në këtë kuadër bëhet një veprim që i përket sferës së dijës për të mjekuar këtë plagë në botën Islame.

5. Shkurorëzimi përmes gabimit dhe shakasë. Gjithashtu, njëri nga kushtet e shkurorëzimit është që, nga ana e palës që bën ndarjen, fjala të jetë qëllimisht e përcaktuar. Atje ku duhej thënë diçka tjetër, gabimisht të përdoret një shprehje që bën të ditur ndarjen, shkurorëzimi nuk realizohet. Të thotë "ti bosh" në vend të "shtamba bosh", fjala bie poshtë nga ana e Sheriatit, fjala nuk ka bazë. Në ajete dhe hadithe bëhet e qartë se veprat e kryera gabimisht ose si pasojë e harresës, nuk e ngarkojnë personin me përgjegjësi.

Sipas Hanefive dhe Shafiive, ndarja e realizuar me shaka, merret në konsideratë. Sepse për një shkurorëzim të tillë nuk ka vend për kërkesë faljeje. Në çështje serioze si ndarja nuk mund të bëhet shaka dhe lojë. Imami Malik dhe Ahmed b. Hanbel kanë thënë se, duke u nisur nga mungesa e nijetit (paracaktimit të qëllimit), sjellje të tilla nuk merren në konsideratë.

[FLORIRI]

SHKUROREZIMI

NE SHKEMBIM TE GARANCISE SE KURORES

Burri, si i autorizuari i të drejtës së shkurorëzimit, kur e sheh të pamundur vazhdimin e martesës, mundet t’i japë fund asaj, pra, përdor të drejtën e ndarjes. Po në se bashkëshortja e sheh një gjë të tillë, a e ka këtë lloj të drejte? Ja, këtu vihemi përballë me atë që quhet "muhalaa" -ndarje (veçim) zyrtare midis burrit dhe gruas në të drejtën Islame të familjes. Kundërshtimi dhe veçimi (hul ve muhalaa) janë ndarja e gruas nga burri në shkëmbim të një objekti. Kur gruaja e sheh të pamundur vazhdimin e martesës, duke ia kaluar në pronësi të shoqit një pjesë ose të tërën e garancisë së kurorës, të ndodhur në formën e pasurisë së saj, kërkon ndarjen dhe shkurorëzimin. Po u muar vesh me të shoqin në këtë çështje, shkurorëzimi është kryer. Sipas Malikive, po qe se gruaja i drejtohet gjykatësit për pashkuarjen me të shoqin dhe shkurorëzimin, gjykatësi merr vendim për shkurorëzim me kusht që gruaja një pjesë të garancisë së kurorës ose të tërën t’ia kthejë të shoqit.

Me ç’bëhet e qartë në Kuranin e Madhnueshëm, burrave nuk u miratohet (helal) të marrin prapë garancinë e kurorës që u dhanë grave. Vetëm në se bashkëshortët ta kenë prerë shpresën për zbatimin e të drejtës së martesës, në këtë situatë, nuk ka ndëshkim për gruan që heq dorë nga e drejta e ndarjes as mbi të dy bashkëshortët. Gruaja e Sabit b. Kajsit nga Pasuesit, vjen e i thotë kështu Hz. Pejgamberit: "O i Dërguar i Allahut, nuk kam asnjë ankesë për sjelljet dhe besimin e tim shoqi, por atë nuk munda ta dua. Si muslimane që jam, nuk dua të shpreh mosmirënjohje (kam frikë nga moskryerja e detyrave bashkëshortore për shkak se nuk e desha burrin). Hz. Pejgamberi i thotë asaj: "A dëshiron që ta kthesh prapë bahçen që të dha ai?" Pasi ajo u përgjegj "Po", Profeti e urdhëroi të shoqin: "Pranoje bahçen dhe ndaje atë".

Po qe se për ndarje bëhet shkak burri, duhet të bëhet shkurorëzimi pa i kthyer atij garancinë e kurorës. Po qe se për ndarje bëhet shkak gruaja, burri, duke i marrë gruas jo më shumë se sa i përcaktoi si garanci kurore në kohën e martesës, bën shkurorëzim.

Eshtë e ndaluar sjellja e keqe ndaj gruas ose detyrimi me qëllim që gruaja të kërkojë shkurorëzimin në shkëmbim të garancisë së kurorës. Sipas Hanbelive, një veprim i tillë nuk merret në konsideratë.

[FLORIRI]

RIMARTESA E PENGUAR

(HULLE)



Ç’do të thotë rimartesë e penguar?

Po u këputën tri lidhjet e pranuara si të tilla midis bashkëshortëve, ndarja merr formë përfundimtare. Pas kësaj burri dhe gruaja janë të huaj ndaj njëri-tjetrit. Sipas të drejtës Islame, këta nuk mund të rimartohen.

Le të kujtojmë edhe një herë se martesa në Islam është ngritur mbi bazën e kënaqësisë, dashurisë dhe dhembshurisë reciproke. Kurora e përkohshme nuk mund të merret në konsideratë. Vazhdimi i kurorës, ngritja e bashkësisë familjare, rritja e fëmijëve janë çështje të posaçme të cilave Islami u ka dhënë rëndësi. Çiftet e ndarë, në të kundërt, duke zhvlerësuar në asgjë këto synime të larta, duke refuzuar të mirat e kurorës, ngulin këmbë në pamundësinë e bashkimit të jetëve të tyre. Përfundimi i natyrshëm i këtyre dy sekseve është që te mos bëhen bashkë edhe një herë tjetër më. Pas shkurorëzimit, rimartesa e të njëjtit çift pa hasur asnjë pengesë, shton rastet e ndarjeve. Duke menduar "po të pendohemi, martohemi përsëri", palët mund të ndahen me një shkak fare të thjeshtë. Në fakt, nuk ka kuptim që të martohen përsëri pa kaluar një përvojë dhe pa u maturuar edhe pak, sepse, në fund të fundit, janë ndarë duke marrë vendim të mos e vazhdojnë më tej folenë familjare, pasi e kanë ngritur atë, pasi e kanë provuar njëri-tjetrin.

Edhe në të drejtën moderne, gjykatësi mund të bëhet pengesë për rimartesën e palës fajtore dhe kjo periudhë pengese mund të zgjasë një-dy vjet.

Sigurisht, burri që përdor autorizimin e shkurorëzimit dhe ndahet nga gruaja, nuk mund të rimartohet me atë grua. Kurse gruaja, nga ana e saj, mund të shkojë tek një burrë tjetër e, në qoftë se një ditë ndahet nga ai ose burri i vdes, pas periudhës së pritjes (iddet), të domosdoshme, mund të rimartohet me burrin e parë. Në Kuranin e Madhnueshëm urdhërohet kështu: "E në qoftë se ai (burri) e lëshon atë, pas atij lëshimi nuk i lejohet më derisa të martohet ajo për një burrë tjetër. E në se ai (burri i dytë) e lëshon atë, atëherë për ata të dy, po qe se mendojnë se do t’i zbatojnë dispozitat e Allahut, nuk ka pengesë të rikthehen (në bashkëshortësi)".

Sipas këtij ajeti, gruas së ndarë përfundimisht nga burri me të cilin ishte në kurorë, i miratohet rimartesa me këtë burrë vetëm pasi të jetë martuar me një burrë tjetër dhe të jetë ndarë prej tij. Kjo quhet "rimartesa e penguar" ("tahlil" ose në gjuhën Turke "hulle").

[FLORIRI]

PIKEPAMJET E JURISTEVE ISLAME NE ÇESHTJEN E RIMARTESES SE PENGUAR

Në ajetin e cituar më lart, bëhet e qartë se në të drejtën Islame, gruaja e ndarë nga burri i parë mund të kthehet tek ai vetëm pasi të jetë martuar me një burrë të dytë dhe të jetë ndarë nga ai. Vetëm se kjo nuk është e asaj forme që kuptohet ose kërkohet të interpretohet tek ne, në Turqi. Në radhë të parë, le të sjellim disa hadithe lidhur me këtë çështje. Nga Pasuesit, Abdullah b. Mes’ud thotë: "I Dërguari i Allahut (a.s.) e kishte mallkuar atë që bënte rimartesa ose rimartohej vetë. "A doni t’ju tregoj cili është "cjap me qira?" Po, i Dërguari i Allahut", i kanë thënë. "Eshtë ai që rimarton të tjerët ose rimartohet vetë. Allahu e mallkoftë atë!" Hz. Omer kishte thënë: "Po të më sillnin një njeri që ka rimartuar tjetërkënd ose është rimartuar vetë, do ta dënoja me vdekje me goditje gurësh". Abdullah b. Omerin e kanë pyetur: "Ç’bëhet sikur një burrë i penduar pse ka ndarë gruan, për t’u rimartuar me këtë lidh një kurorë të përkohshme?" Ai është përgjigjur: "Që të dy janë të ndaluar. Le të jetojnë njëzet vjet, pastaj". Përsëri e kanë pyetur për të njëjtën gjë dhe është përgjigjur kështu: "Jo! Gjëra të tilla artificiale si martesa formale e gruas me një burrë të dytë me qëllim për ta kthyer te burri i parë, në kohën e të Dërguarit të Allahut ne i konsideronim zina (adulter).

Siç kuptohet nga këto parashtrime, martesat e bëra formalisht dhe rimartesat janë të ndaluara (haram). Ç’mund të jetë më e shëmtuar se një punë që ka fituar mallkimin e të Dërguarit të Allahut? Le të shohim, tani, në këtë çështje, pikëpamjet e fraksioneve:

Të gjithë juristët kanë ardhur në një mendim që nuk duhet të rimartohet gruaja e ndarë nga burri i parë që ka bërë akt kurore me një burrë të dytë, por pa hyrë në gjerdek me të dhe pastaj është ndarë edhe nga ai; ose gruaja së cilës i ka vdekur burri i dytë pa hyrë në gjerdek me të. Edhe fraksionet kanë arritur në marrëveshje që të mos miratohet rimartesa e një gruaje mbi bazën e një kurore të dytë formale. Sepse ky është një mashtrim. Nuk ka ndonjë ndryshim nga kurora e përkohshme. Ndërkohë që kurora e përkohshme, sipas marrëveshjes së dijetarëve sunni, konsiderohet e shëmtuar.

Sipas fraksioneve Maliki dhe Hanbeli, në se gjatë aktit të kurorës, pa u pohuar kushti i rimartesës, ky ekziston në qëllimin e paramenduar (nijet) të njërës palë, kurora nuk është efektive.

Sipas një tregimi të ardhur nga Imami Shafii dhe Ebu Hanife, akti i kurorës është ligjërisht efektiv me kusht që qëllimi i paramenduar të mos shprehet. Kjo pikëpamje bazohet në parimin e dhënies së vendimit gjyqësor mbështetur në faktet e dukura, pa marrë në konsideratë qëllimin e paramenduar (nijet). Me një fjalë, gjykatësi i përballuar me një problem të tillë, gjatë aktit të kurorës mund të marrë vendim duke parë provat materiale me kusht që të mos pohohet rimartesa. Sepse gjykatësi nuk është i obliguar me njohjen e të fshehtave të zemrës së palëve. Kurse nga Hanefitë, Imami Muhammed dhe Ebu Jusufi, janë të opinionit se kurora e lidhur me qëllim të paramenduar për rimartesë është e pakonsideruar. Madje edhe një tjetër tregim i ardhur nga Ebu Hanife është për mosefektivitetin e një kurore të tillë. Sipas një tregimi të tretë, Imami Adhami është shprehur që, ndërsa kurora është efektive, kushti i rimartesës përbën një gjë të shëmtuar.

Përmbledhtaz, autorizimi i shkurorëzimit në të drejtën Islame është bartur tek burri. Por janë marrë masa që burri të mos mund ta përdorë pa qënë nevoja, për shkaqe të qëna e të paqëna. Njëri nga këto është edhe ligji i rimartesës me gruan e ndarë. Gruaja mund të rimartohet vetëm në kushtet kur të shkojë tek një burrë tjetër e, pastaj, një ditë, të ndahet nga ai ose burri i dytë t’i vdesë, në kushtet e kalimit të një përvoje të gjatë, të një maturie dhe "pasi të ketë formuar opinionin për të mbajtur të qëndrueshme bashkësinë e martesës". Por po qe se martesa e dytë e një gruaje të ndarë bëhet me një marrëveshje të qëllimshme dhe me një rimartesë të tillë, një burrë të tillë e kanë quajtur "cjap me qira", një njeri të denjë për mallkim. Hz. Omeri dhe i biri Abdullah, këtë rimartesë e patën konsideruar marrëdhënie jashtëkurore (zina - adulter) dhe patën thënë se do të praktikonin për të të njëjtin ndëshkim si për zinanë. Edhe fraksionet, kanë qenë të bindur që rimartesa përbën një veprim të ndaluar (haram), vetëm se, nga pikëpamja e provave materiale, kanë mbrojtur pikëpamje të ndryshme.

Në të drejtën Islame, një grua e shkurorëzuar, kushdoqoftë, për t’u martuar me një burrë tjetër pret "një periudhë pritjeje (iddet)" që zgjat mesatarisht 3 muaj (3 menstruacione ose 3 periudha pastërtie). Po qe shtatzënë, pret gjersa të lindë. Lidhur me këtë, kuptohet që edhe sikur, nisur nga qëllime të fshehta, të bëjë veprime mashtruese, gruaja e ndarë nga burri i parë do të presë tre muaj, pas martesës dhe ndarjes nga burri i dytë përsëri do të presë tre muaj ose më shumë dhe vetëm pastaj mund të rimartohet me burrin e parë. Kjo nuk është punë e një nate, siç mund t’u duket disave. Veçanërisht, nuk konsiderohet kurorë vetëm një akt i nënshkruar me burrin e dytë ose mbyllja me të vetëm për pak orë. Eshtë kusht që burri i dytë të mos jetë impotent, fëmijë, plak ose i sëmurë. Në kohën e tij, Hz. Pejgamberi nuk i ka dhënë lejë rikthimit tek burri i parë një gruaje që nuk ka gjetur kënaqësi seksuale tek burri i dytë. Në këtë veprim nuk ka hile nga gruaja, vetëm se nuk ka gjetur kënaqësi seksuale.

Shkëlqimin e asaj çka përbën specifikën turke, në kohën tonë, e ka mbuluar një lloj murtaje: armiqësia ndaj Islamit. Në mjediset tona turpërohen nga urdhërat më të bukura të Islamit, me vlerat e tij të pangjashme; pasi i shtrembërojnë dhe i veshin me veshjet më të shëmtuara, i nxjerrin në shesh. Në një vend që mbetet pas, edhe jeta fetare, në çdo aspekt, mbetet pas. Madje, duke u prishur jeta fetare, në vartësi të saj, gjithë jeta shoqërore dobësohet dhe prishet.

Në kohët e shkuara janë bërë shënime, janë shkruar vepra për rolin që ka luajtur në shoqëri rimartesa. Megjithëse u reflektua aq shumë kjo çështje në veprat e shkruara, megjithëse në shoqërinë e asaj kohe nuk u prish dhe nuk u shfrytëzua, përsëri, edhe pse është pohuar një e vërtetë e tillë nga autorët e atyre veprave, përsëri, një i sëmurë nga fama, pasi shprehet për Sheriatin (si një nga sinonimet e Islamit) "mendësi mesjetare e turpshme", u këshillon "budallenjve truvegjël të sheriatit", domethënë njerëzve të fesë, që të tregojnë "reputacionin e tyre duke pastruar fenë Islame nga përrallat e mesjetës".

Burimi i fesë Islame nuk është mendësia mesjetare, malli i kristianëve. Në të gjitha shfaqjet e saj feja Islame është hyjnore dhe qiellore. Këtu nuk ka ndonjë rol njeriu. Në se synimi i historianit do të ishte të fiksonte kohën e daljes në shesh të sistemeve juridike, e, mbi këtë bazë të bënte një vlerësim, le të kujtojmë se dy nga burimet e të drejtës së sotme moderne, njeri mbështetet në të drejtën e vjetër romake, tjetri në të drejtën e kishës kristiane, pra në kristianizëm, të dalë katër shekuj para mesjetës.

Siç kuptohet nga parashtrimet që u bënë më sipër, situata e përshkruar në pjesën Hulleci (Hullexhiu), nuk ka gjë të përbashkët me fenë Islame. Ky është një mashtrim që vihet re në çdo popull. Siç pohoi edhe autori, kjo është pjesërisht një situatë dhe praktikë e fshehtë. Në përfundim të shekullit të njëzetë, në një epokë të kompletuar me kushtetutë, ligje e rregulla që mbrojnë gruan në çështje të martesës dhe shkurorëzimit, po përballemi me situata e ngjarje akoma më të shëmtuara se rimartesa. Për njeriun nuk ekzistojnë kufinj për intriga interesi ose epshi dhe për mashtrime. Vite më parë, kur një shok avokat më pat treguar se si një person i martuar me një grua për paratë e saj, duke përdorur intriga i kishte marrë gjithë paratë dhe pasurinë e patundshme, se si me anë të dy avokatëve e kishte futur në gracka të ndryshme dhe e kishte shkatërruar krejt, kisha shtangur nga çudia. Ajo ndyrësi mashtrimesh, ai mjerim dhe shkatërrim i një gruaje të vetme pa mbështetje, më kish lënë një ndikim aq të madh, që vazhdoj ta përjetoj edhe sot.

Sot, për popullin tonë, a s’janë të turpshme ndodhi të tilla të hapura e të pangjashme që shtohen dita-ditës? Apo mos doni të thoni se u falet një gjë e tillë atyre që duhet të turpërohen se u mungon ndjenja e turpit, nderi dhe edukata?...









VI

[FLORIRI]

GRUAJA NE TRASHEGIMI



"Meshkujve u takon pjesë nga pasuria që e lënë prindërit e të afërmit (pas vdekjes), edhe femrave u takon pjesë nga ajo që lënë prindërit e të afërmit, le të jetë pak ose shumë ajo që lënë, ju takon pjesë e caktuar (nga Zoti)".

(Kurani, Nisa, 4/7)



TRASHEGIMIA DHE GRUAJA PARA ISLAMIT

Në egjiptasit e vjetër, vajza dhe djali bëheshin trashëgimtarë përpjesimisht të barabartë të të atit, veçse djalit të madh i jepej një pjesë më shumë. Sipas ligjeve të Hamurabit, trashëgimia e atit ndahej përpjesimisht barabartë midis djemve, kurse vajzat s’mund të merrnin gjë prej saj. Në të drejtën kineze, në fillim vajzat nuk mund të bëheshin trashëgimtare, pastaj, pas ndryshimeve të bëra, vajzave u ish njohur kjo e drejtë në mungesë të një fëmije mashkull. Trashëgimia nuk mund t’u kalohej prindërve. Në japonët, djemtë merrnin nga një pjesë, vajzat nga gjysmë pjese. Në të drejtën e vjetër brehmene, djemtë bëheshin trashëgimtarë të të atit barazisht, djali i madh merrte shtesë. Vajza nuk mund të bëhej trashëgimtare. Në të drejtën e Iranit të Vjetër, djemtë dhe vajzat e pamartuara merrnin pjesë të barabarta trashëgimie pa testament. Paja e martesës e marrë nga vajzat e pamartuara prej mallit të të atit, ishte pranuar si formë trashëgimie.

Në të drejtën romake, po qe se nuk ka akt trashëgimie, pasuria ndahej midis trashëgimtarëve, përpjesimisht barabartë midis djemve dhe vajzave. E drejta e Izraelit të Vjetër i kishte lënë vajzat krejtësisht jashtë trashëgimie. Por, sipas urdhrave të Dhjatës e Vjetër, në se dikush vdes duke lënë meshkuj, vajzat s’mund të bëhen trashëgimtare. Po s’pati lënë meshkuj, trashëgimi i kalon vajzës. Vetëm se vajza trashëgimtare (e të atit) nuk mund të bashkohet me një burrë të një fisi tjetër veç atij të cilit i përket i ati. Sepse te çifutët s’duhet të kalonte pasuria nga një fis në një tjetër. Çdo fis do të zotëronte trashëgimin e gjyshërve të vet.

Në periudhën e injorancës para Islamit, te arabët, mashkulli që s’kishte prekur pushkë, djemtë e vegjël që s’mund të mbronin vendin si dhe femrat, nuk mund të bëheshin trashëgimtarë. Malli i të vdekurit u binte meshkujve më të afërt të moshës për luftë.

[FLORIRI]

GRUAJA NE TE DREJTEN TRASHEGIMORE ISLAME

Feja Islame, me ajetin e kaptinës Nisa (4/7), i shpëtoi fëmijët e vegjël dhe femrën nga një padrejtësi e madhe siç ishte mohimi i të drejtës së trashëgimisë. Siç mund të bëhen trashëgimtarë meshkujt, në të njëjtën formë bëhen trashëgimtarë edhe femrat. Në kohën e Tij, i kishin shkuar Hz. Pejgamberit gruaja me të dy vajzat e Sad b. Rebi‘it të rënë dëshmor në luftën e Uhudit dhe i kishin thënë me ankesë: "O i Dërguar i Allahut, këto janë bijat e Sadit. ‹ ati u ra dëshmor në luftën e Uhudit, kurse tani xhaxhai i tyre ua mori të gjithë mallin pa u lënë asgjë për vete. Porse këto vajza jetime nuk mund të martohen pa pasuri". Pejgamberi i ishte përgjigjur: "Allahu do të bëjë të njohur vendimin e tij në këtë çështje". Pastaj zbriti ajeti i trashëgimisë.

Kur kishte zbritur ajeti i trashëgimisë, duke u bërë trashëgimtarë djemtë dhe vajzat, veçanërisht duke u njohur si të tillë edhe prindërit, atë kohë, muslimanët, qoftë duke parë traditën e vetë popullit të tyre, qoftë jetesën e popujve të afërt, ishin çuditur, madje ishin mërzitur. Si mund të bëhet që bashkëshortes t’i jepet një e katërta ose një e teta, vajzës t’i jepet gjysma dhe djali të njihet si trashëgimtar? Porse askush nga këta nuk lufton me armikun dhe nuk merr plaçkë lufte (ganimet). Kjo situatë tregon madhështinë e përmbysjes që realizoi Islami në çështjen e trashëgimisë.

Përpjestimi dy me një

Sipas ajeteve të trashëgimisë, nga pasuria e ardhur në linjat bazë të trashëgimisë (si nga prindërit ose nga burri a nga gruaja), i jepen dy pjesë mashkullit dhe një femrës. Ky përpjestim dy me një i Islamit kishte forcuar dyshimet e atyre që pandehnin se Islami e quante femrën "një gjysmë krijesë të parëndësishme". Para se të bëjmë të njohur shkakun e kësaj çështjeje të rëndësishme, është e nevojshme të përmendim një pikë që do të ndriçonte të gjitha problemet që na dalin përpara në kushtet e zbatimit praktik të një shumice të urdhrave të Islamit.

Dijetarët Islamë pohojnë se do të gënjeheshim po qe se një ose disa urdhëra të fesë Islame të sjella në fusha të ndryshme, të lidhura brenda një sistemi, do t’i merrnim të veçuara nga ai sistem dhe do t’i vlerësonim më vete. Ashtu siç nuk mund ta zëvendësonim një detal të prishur të orës së dorës me të njëjtin detal të orës së murit, ashtu edhe të gjitha çështjet e së drejtës Islame, si një e drejtë e llojit të vet, origjinale midis sistemit botëror të së drejtës, mund t’i vlerësojmë vetëm brenda sistemit të vet. Në se do të duhej të bënim krahasim, mund ta vemë përballë të tjerëve të tërë sistemin. Ky është një parim që do të vlente për çdo sistem të drejte tjetër. Lidhur me këtë, me mendësinë e një sistemi tjetër të drejte jashtë Islamit dhe pa e njohur në të gjitha aspektet institutin e familjes brenda të drejtës Islame, përcaktimi "mashkullit sa dy pjesë të femrës" nuk mund të shqyrtohet. Edhe çështje të tilla si shkurorëzimi, poligamia, masat ndëshkuese përkatëse ndaj zbulimit dhe zinasë (adulterit), janë si kjo. Duhet bërë e qartë edhe kjo që gjithashtu bazat e besimit, mënyrat e adhurimit, kuadri moral, etik dhe procedurial, duke mbetur thjeshtë një "tekst i shkruar" në popujt ku Islami nuk zbatohet, në se me çështjet e shkëputura dhe situatat e zgjidhjes të marra nga Islami nuk mund të shkohet vazhdimisht përpara, për këtë nuk mund të bëhet përgjegjës e të fajësohet Islami.

Shah Velijjullah ed-Dihlevi, në veprën e tij Huxhxhetull-llahi’l-bâliga (f. 671 etj.), duke numëruar bazat e sistemit Islam të trashëgimisë përmend edhe këtë: "Gjithë përpjekjet dhe puna e njeriut në këtë botë është për të përgatitur një pasues, një zëvendës, që do të vazhdonte emrin dhe gjenealogjinë e tij. Për njeriun kjo është një dëshirë e patjetërsueshme. Siç dihet, nuk është as vajza as motra as gruaja ajo që, duke ruajtur gjeneratën dhe mbiemrin e njeriut, i çon ato më tej, ky është vetëm biri ose vëllai. Bashkëshortja, ndoshta një kohë pas vdekjes së të shoqit do të shkojë tek një mashkull tjetër. Vajza dhe motra do të martohen dhe do të çojnë më tej gjeneratën e tjetërkujt. Eshtë mashkulli (djali) ai që do të vazhdojë atë harmoni të arritur vetëm me përpjekje, zell e me djersë nga i vdekuri, ai që do ta mbajë gjallë mbiemrin e tij. Për pasojë, është më me vend t’i japësh pjesë më tepër djalit, qëllimit të të vdekurit si zotërues i mallit, sendërtimit të së drejtës për të mos prishur harmoninë e krijuar.

Në Islam, përpjestimi trashëgimor midis personave përkatës është lidhur me nevojat dhe nivelin e përgjegjësisë së tyre. Parimi "mashkullit sa dyfishi i femrës" nga prindët tek fëmija ose midis burrit e gruas në trashëgim esencialisht zbatohet kështu:

a. Në se femra është një vajzë beqare, është një individ më vete. Mbi të nuk rëndon detyrimi për t’u kujdesur për ndonjë individ tjetër përveç vetes. Po qe e martuar, është detyra e burrit të plotësojë çfarëdo nevojash të saj ose të fëmijëve. Mbi të gjitha, kur të martohet, femra do të marrë garancinë e kurorës dhe, sipas zakonit, do të bëhet pronare e shumë dhuratave. Le të vijmë tek djali i cili do të marrë dyfishin e pjesës që e mori motra. Ky ose është i martuar, ose do të martohet. Në të dy rastet, më e pakta, është i obliguar të kujdeset për fëmijët dhe bashkëshorten. Kur të martohet, do të japë garanci kurore dhe do të bëjë shpenzime. Mbetet të shtojmë se motra, po s’qe në gjendje të përshkohet me atë pjesë që mori nga i ati, i vëllai është i detyruar që edhe atë ta ndihmojë.

b. Po qe se gruaja merr trashëgim nga i shoqi, gjendja është po ajo. Po mbeti e ve, është më vete, mund të përshkohet me trashëgimin që mori nga i shoqi ose, përgjithësisht, nga prindët. Po u martua prapë, kësaj radhe ushqimi dhe kujdesi i saj do t’i përkasin burrit të ri.

Këtu, jashtë rrugës që u muar në diskutim, ka edhe disa lloje (variante) trashëgimie, sipas të cilave mashkulli dhe femra bëhen pjesëtarë proporcionalisht. Edhe kjo vërteton atë që në të drejtën Islame femra nuk konsiderohet gjysmënjeriu. "...për prindërit, për secilin nga ata, u takon e gjashta nga ajo që ka lënë (i vdekuri)". "Në qoftë se (i vdekuri) është mashkull ose femër, e trashëgohet nga ndonjë ii largët (pse ska as prindër as fëmijë) po ka një vëlla ose një motër (nga nëna), atëherë secilit prej tyre u takon një e gjashta". Siç shihet, në këto dy variante trashëgimie, si midis nënës dhe babait, si midis motrës dhe vëllait, bëhet përpjestim i barabartë, pavarësisht nga qënia mashkull ose femër. Po qe se femra absolutisht do të konsiderohej gjysma e mashkullit, edhe këtu përpjestimi do të ishte një me dy.

Në Kuranin e Madhnueshëm ajetet e trashëgimisë mbyllen kështu: "Këto janë (dispozita) të caktuara prej Allahut. Kush i bindet Allahut dhe të Dërguarit të tij, atë e dërgon në xhenete nën të cilët burojnë lumenj. Aty do të jenë përgjithmonë. E ky është shpëtim i madh".

[FLORIRI]

MBULIMI



"Turpi buron nga besimi".

(Hadithi sherif)



NEVOJA E MBULIMIT

Nga Librat e Shenjtë, në Dhjatën e Vjetër ka pjesë që e quajnë turp zbulimin dhe urdhërojnë mbulimin.

Në Dhjatën e Re thuhet kështu: "Çdo burrë, kur lutet ose profetizon kokëmbuluar, turpëron kryet e tij. Edhe çdo grua, që lutet ose profetizon kokëzbuluar, turpëron kryet e saj, sepse është njëlloj sikur të ishte e rruar. Sepse në qoftë se gruaja nuk mbulohet, le t'ia presin flokët; por në qoftë se për gruan është turp të qethet a të rruhet, le të mbulojë kryet. Sepse burri nuk duhet të mbulojë kryet, sepse është shëmbëllimi dhe lavdia e Perëndisë, kurse gruaja është lavdia e burrit, sepse burri nuk është nga gruaja, por gruaja nga burri, edhe sepse burri nuk u krijua për gruan, por gruaja për burrin".

Sipas konceptit Islamik, gruaja nuk është një krijesë "djallëzore" e krijuar për të këqia. Përkundrazi, është një njeri i nderuar, njeriu i parë që i besoi Islamit, dëshmori i parë në synimin drejt Islamit. "Parajsa është ndër këmbët e nënave". Vetëm se femra, nisur nga bukuria trupore, nga delikatesa e ndjenjave, nga joshja e sjelljeve, nga pastërtia e zemrës, jep mundësi (lejon, është e përshtatshme) për ta shfrytëzuar, për ta gënjyer, dhe, për këtë shkak, për t’ia humbur vlerën dhe fisnikërinë.

Shprehjet e përdorura në ajetet e Kuranit të Madhnueshëm të cilat urdhërojnë që gratë e burrat jo të afërt të mos shihen me njëri-tjetrin, nga pikëpamja e epshit, që të mbrojnë nderin e tyre, që të respektojnë mbulimin, janë në shkallën më të lartë delikate dhe respektuese. Qoftë mashkull apo femër, asnjë njeri nuk është përshkruar si një qënie e frikshme, si një lugat-armik i nderit dhe i dinjitetit dhe nuk është pranuar si burim imoraliteti. Në lidhje me këtë çështje, në këshillimet është vështruar në parimin se vazhdimisht ka vepruar i kujdesshëm për të prerë ambicjen në "sëmundjen e prostitucionit" të mundshëm tek njerëzit. Në ajetin që urdhëron muslimanët të mos ia hedhin sytë një femre të huaj, thuhet: "Thuaju besimtarëve të ndalin shikimet, të ruajnë pjesët e turpshme të trupit të tyre, se kjo është më pastër për ta". Përsëri në një këshillë, thuhet "...kjo është më pastër për zemrat tuaja dhe të tyre". Kurse ajeti që urdhëron të mos hidhen sytë mbi mbulesën e grave muslimane kur dalin në rrugë,thotë: "...pse kjo është më afër që ato të njihen (se nuk janë rrugaçe) e të mos ofendohen".

Atëherë nuk mund të jetë e drejtë shprehja "duke urdhëruar mbulimin, feja Islame e ka pranuar femrën si një krijesë pa vlerë, i ka rrëmbyer nga duart asaj lirinë dhe të drejtat". Në të kundërt, feja Islame, me urdhërin e mbulimit ka dashur ta mbrojë atë, t’ia shtojë vlerën dhe të provojë se ajo është një njeri i denjë për respekt.

Disa pretendojnë se mbulimi është më tepër tërheqës ndaj epshit. Ky mendim është i gabuar. Jo mbulimi i pjesshëm për të fshehur të metat trupore dhe për të vënë në pah pjesët e bukura, por mbulimi i vërtetë e shmang ngacmimin epshor. Sido që të jetë, mbulimi nxjerr në shesh tek burri dëshirën për të parë trupin e një femre dhe kjo e çon njeriun në martesën e dëshiruar. Kurse zbulimi e çon vëzhgimin e burrit në lidhjet seksuale, në lidhje të vazhdueshme e të papërgjegjshme së cilave u thonë prostitucion.

Në se një grua nuk është e ndershme, nderi që mund të përftohet me forcë duke e mbuluar atë dhe duke mos e përzier me meshkuj, nuk quhet virtyt. Nderi duhet të jetë në zemër të gruas, përndryshe, me mbulim dhe për dukje nuk bëhet..." Edhe një kundërshtim i kësaj forme nuk është me vend. Sepse "virtyti formohet edhe pak me forcë". Në këtë thënie ka një të vërtetë të madhe. Nuk formohen shprehi pa kushte dhe pa vepruar një detyrim. Detyrimi bëhet shkak, e ruan personin, dhe kështu fitohet shprehi, formohet virtyti. Mbulimi mënjanon shkaqet e këqia, përgatit mjedisin. Të mendosh të kundërtën e kësaj, do të thotë të kundërshtosh krijimin dhe kapacitetin njerëzor.

Burri duhet të bëhet zotërues i shpirtit të gruas, përndryshe mbulimi ç’vlerë ka?

Së pari, çdo femër nuk ka një burrë. Pastaj, të zotërosh një zemër, nuk është e lehtë. "Femra jeton me emocione". Zemrat janë të lëvizshme, nuk qëndrojnë gjithmonë në të njëjtën pikë. Zemra e gruas është si një lumë që s'ka përpara asnjë pritë. Për ta zotëruar atë lumë, i duhet bërë një pirtë. E, ja, ky është mbulimi.

Sa shumë gra të mbuluara të pamoralshme ka, më të këqia se të mbuluarat". Kjo është një shprehje e tepruar. Le ta supozojmë të drejtë. Një grua e mbuluar e pamoralshme mund të kuptojë vetëm një burrë të pamoralshëm si veten dhe mund të krijojë lidhje me të. Por ama nuk ushtron ndikim mbi shumicën e të rinjve të padjallëzuar që s’marrin vesh asgjë. Ndërsa një grua e zbuluar, sido që ta ketë mendimin apo qëllimin, me paraqitjen dhe veshjen e saj i ngacmon njerëzit me fuqi seksuale, i shtyn ata në emocione seksuale. Çdo njeri është i ndershëm, po s’ekzistoi i pandershmi. Prandaj me veprimet dhe veshjen duhet të respektojmë ndjenjat e të tjerëve, s’duhet të ushtrojmë dhunë mbi ta.

Njeriu vjen në botë duke zotëruar mundësi dhe dëshira të ndryshme. Mes këtyre, ashtu siç ndodhen mjaft të tilla të vyera e të respektuara, ashtu ndodhen edhe të tilla të ndyra e të shëmtuara gjer në fund. Njerëzit që na rrethojnë, qoftë edhe më të afërmit, ndaj dëshirave tona trupore që shfaqen disa herë, edhe në na ndihmofshin, nuk na shohin njerëzisht. Perdja e hollë e delikate që mbulon dëshirat e shëmtuara të njeriut, quhet "perdja e turpit". Po u gris ajo perde, në shumicën e kohës njeriu duket si një kafshë e paturpshme. Turpi është stolia e njeriut, është njerëzorja tek personi. Kurse për gruan është pjesa më e vlerë e qënies së saj.