Close
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 6
  1. #1
    ________
    Anėtarėsuar
    08-11-2003
    Postime
    1,516

    Planifikim familjar sipas Islamit

    PLANIFIKIMI FAMILJAR SIPAS ISLAMIT (1)- (2)




    Hyrje




    - Vėshtrimi juridik (i sheriatit) mbi ēėshtjen e planifikimit familjar;

    - Si ndodhė koordinimi mes bashkėshortėve ndaj planifikimit familjar (shtimit tė familjes);

    - Ndėrhyrja e tė afėrmėve (nėnave), nė ēėshtjen e koordinimit tė familjes, mes bashkėshortėve;

    - Mendimi mbi planifikimin e caktuar, me qėllim tė edukatės sė pastėr.


    Pyetjet e shikuesve


    - A ėshtė i lejuar mosaftėsimi (i ēėshtjes sė lindjes) pėr shkak tė lindjes jo natyrore, gjegjėsisht lindjes pėrmes operacionit?

    - Jam i detyruar tė kryej operacione tė lidhjes sė mitrės. Cili ėshtė qėndrimi i Islamit rreth kėsaj ēėshtjeje?

    - Medikamentet (hapat) - a e pengojnė shtatzėninė, apo e ndėrpresin atė pasi tė ketė filluar?

    - Kush janė “Mendjelehtėt - tė papjekurit” e pėrmendur nė fjalėn e All-llahut: “Mendjelehtėve (tė papjekurve) mos u jepni pasurinė tuaj.”

    - A ėshtė i lejuar abortimi?

    - A ėshtė e lejuar qė bashkėshortja ime nė ditė tė caktuara tė ēdo muaji tė merr mjete kontraceptive?

    - Ekziston dallim mes planifikimit dhe kufizimit (caktimit)!

    - Cili ėshtė mendimi juaj mbi abortimin e grave tė dhunuara?

    - A mė ėshtė e lejuar qė tė abortoj gruan jo muslimane?

    - Burri im refuzon qė unė tė lindi ende fėmijė (me qėllim tė shtimit tė familjes). Ai njėkohėsisht mė pengon qė tė marr mjete kontracepcioni. A lejohet pėrdorimi i injekcionit kontraceptiv?




    Hyrje


    Sot do tė trajtojmė njė ēėshtje e cila ėshtė mjaft aktuale dhe interesante pėr ēdo musliman dhe pėr ēdo familje islame - ēėshtjen e planifikimit familjar.

    Me hyrjen e njerėzimit nė procesin e revolucionit industrial, pėr dallim nga ajo qė ishte mė parė, format e obligimeve jetėsore morrėn rrugė mė tė komplikuar dhe mė tė vėshtirė. Pėr dallim nga e kaluara, disa ēėshtje tematike morrėn dimension propagandues, kuptohet lidhur me natyrėn e jetės sė pėrditshme dhe formave tė saja tė reja. Mes kėtyre ēėshtjeve tematike u trajtua edhe ēėshtja e planifikimit familjar.

    Nė kohėn kur disa ishin tė mendimit se ajo ėshtė ēėshtje e kahmotshme (e vjetėr) aq sa edhe vetė njerėzimi, disa tė tjerė ishin tė mendimit se ajo ėshtė ide moderne qė ka tė bėjė me imperializmin bashkėkohorė ndaj vendeve islame; disa ishin tė mendimit se ēėshtja e tillė paraqet risi perendimore me qėllim qė tė zvogėlohet numri i familjeve muslimane.

    A thua ėshtė e vėrtetė se ēėshtja e planifikimit familjar ėshtė ēėshtje politike, nėn mbikqyrje tė shteteve tė Perėndimit, me qėllim tė pakėsimit tė popullatės muslimane?

    A thua ēėshtja e planifikimit familjar ėshtė bėrė domosdoshmėri e jetės sė pėrditshme, gjė tė cilėn e detyron natyra e komplikuar e jetės moderne (bashkėkohore)?

    Nė cilat raste aborti - si njė mjet prej mjeteve tė planifikimit familjar - ėshtė i lejuar, e nė cilat ėshtė i ndaluar (haram)?

    Cili ėshtė qėndrimi islam ndaj ēėshtjes sė planifikimit familjar?

    Kėto dhe njė sėrė pyetje tjera do tė prezentohen sonte para dijetarit tė shquar islam, tė nderuarit Jusuf El-Kardavi.


    Udhėheqėsi:


    I nderuari dhe i respektuari Dr. Jusuf El-Kardavi!

    Cili ėshtė mendimi juaj mbi ēėshtjen e planifikimit familjar, duke pasur parasysh se disa e konsideruan atė ēėshtje tė kahmotshme (e vjetėr), ndėrkaq disa tė tjerė ēėshtje e kohės moderne si rezultat i pėrpjekjeve pėr tė luftur shtimin e popullatės nė botėn islame, kuptohet nė kohėn kur numri i popullatės nė vendet e Perėndimit ėshtė nė ulje drastike?


    Dr. Jusuf El-Kardavi:


    Falėnderimi i takon vetėm All-llahut, Salavatet dhe selamet e Tij qofshin mbi tė dėrguarin e All-llahut, Muhammedin sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, mbi familjen e tij, shokėt dhe gjithė ata tė cilėt pasuan me dinjitet udhėzimin e tij.

    Nuk ka dyshim se ideja e planifikimit familjar ėshtė ide e vjetėr (e kahmotshme). Njerėzit qysh nė kohėrat e mėhershme janė interesuar qė tė kenė familje me mė pak anėtarė (fėmijė). Arabėt qysh herėt thonin: “Familja me mė pak anėtarė ėshtė njėra nga dy lehtėsimet (mirėqeniet e kėndshme).” Begati ėshtė konsideruar ose pasuria e shumtė ose familja me mė pak anėtarė.

    Disa prej njerėzve shprehnin dėshirė pėr familje (anėtarė) tė shkėlqyer. Nė Spartėn e vjetėr zgjedhnin vetėm fėmijėt tė cilėt shfaqnin fuqi tė jashtėzakonshme; ata, pėr tė vėrtetuar njė gjė tė tillė, i merrnin fėmijėt meshkuj dhe i vėnin nėn nxehtėsinė e diellit: ata tė cilėt i qėndronin nxehtėsisė, fitonin meritėn e ngeljes nė jetė, ndėrkaq tė tjerėt, ata qė nuk i qėndronin vapės, vriteshin. Arabėt (para shpalljes sė Islamit), pėr dallim nga Spartakėt, i vritnin bijat e tyre: “Dhe kur tė pyeten ato vajza tė varrosura tė gjalla. Pėr ēfarė mėkati ato janė mbytur.”

    Krahas femrave, arabėt ishin tė njohur edhe pėr vrasjen e disave nga meshkujt e tyre. Kur’ani famėlartė njė gjė tė tillė e pėrmend nė kontekst tė mėkateve tė kryera nga njerėzit injorant: “Ju mos i mbytni fėmijėt tuaj nga frika e varfėrisė, se Ne ua sigurojmė furnizimin atyre dhe juve, e mbytja e tyre ėshtė mėkat i madh.”

    Muslimanėt, njė formė tė tillė e njohėn pėrmes “azlit” (ejakulimit tė mashkullit jashtė organit gjenital femėror - coitus interruptus). Mashkulli ejakulonte jashtė organit gjenital tė femrės, me qėllim qė ajo tė mos mbetej shtatzėnė. Kjo metodė ishte mjaft e njohur. Sahabiu Xhabir ibėn Abdull-llah thotė: “Ne ishim prej atyre tė cilėt zbatonim ejakulimin jashtė organit gjenital femėror (azlin), ndėrkaq Kur’ani vazhdonte tė shpallej.” Hadith i transmetuar nga Buhariu dhe Muslimi.

    Njė formė e tillė e ejakulimit mė shumė kishte pėr tė ndodhur me femrat shėrbėtore, se sa me gratė e lira (tė kurorėzuara), siē transmetohet nė hadithin e Pejgamberit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ku ai kishte ndaluar tė ejakulohej jashtė organit gjenital femėror te gratė e lira (tė kurorėzuara), pos me lejen e tyre.

    Ky njėherit ėshtė edhe mendimi i njė numri tė konsideruar tė imamėve dhe fukahave, tė cilėt thonė: “Nuk ėshtė i lejuar ejakulimi jashtė organit gjenital femėror, te gruaja e lirė (e kurorėzuar), pos me lejen apo pėlqimin dhe marrėveshjen me tė.”

    Azli - forma e tė ejakuluarit jashtė organit gjenital femėror - u bė metodė mjaft e njohur nė atė kohė.

    Nė kohėn moderne kjo ēėshtje mori njė formė krejt tjetėr: tani kjo ėshte mė masive se sa qė ishte mė parė. Nė tė kaluarėn ēėshtja e tillė kishte karakter individual - njeriu shprehte vullnetin e tij tė kryente azlin dhe ēėshtja mbaronte - ndėrkaq, nė kohėn moderne kjo ēėshtje filloi tė merr pėrmasa mė tė gjėra, filloi tė merr njė koncept tė njė filozofie tė pėrgjithshme, edhe atė qysh nė shekullin nėntėmbėdhjetė, ēėshtje e njohur nė shkencėn e ekonomisė dhe filozofisė ekonomike, e cila shikon me shikim skeptik ndaj popullatės. Kjo teori ėshtė e njohur si teoria e Robert Maltos, e cila kishte shikim skeptik ndaj popullatės dhe e cila pohonte se shtimi i popullatės bėhet nė mėnyrė permanente gjeometrike, gjegjėsisht: 1, 2, 4, 8, 16, 32, 64, 128, ndėrsa tė ardhurat finansiare shtohen sipas mėnyrės permanente matematikore, dhe se e tėrė kjo don tė thot se pas njė kohe tė ardhurat pėr jetesė dhe furnizim do tė pakėsohen, se nė njė kohė tė ardhme do tė ndodhė uria dhe njerėzit do tė mbysin njėri-tjetrin.

    Kjo teori, sikur tė kishte gjetur zbatim, me siguri do tė rezultonte me zhdukjen e planetit Tokė nga banorėt e saj - njerėzit, sepse njerėzit do tė vritnin njėri-tjetrin.

    Ne, muslimanėt, pa dyshim posedojmė njė koncept krejt ndryshe nga ai i Robert Maltosit, apo atyre qė mendojnė si ai. Nė idenė e tyre ekonomike ekziston problemi i ashtuquajtur “Problemi i mungesės sė dendėsisė” - problem i cili manifestohet me tė ardhurat e rralla dhe tė kufizuara, ndėrkaq nė anėn tjetėr do tė ekzistonin njerėz me numėr tė pakufizuar.

    Ne themi: Jo, tė ardhurat nuk janė tė rralla, ato ekzistojnė prej se kur All-llahu krijoi tokėn dhe e begatoi atė, nė tė caktoi aftėsitė e saj, siē pėrmendet edhe nė Kur’anin famėlartė. All-llahu i Madhėruar pėr ēdo krijesė tė Tij nė sipėrfaqen e tokės siguroi dhe garantoi rriskun (furnizimin), ēdo gjė qė ėshtė nė qiell e nė tokė i bėri tė jenė nė shėrbim tė dobisė sė njeriut dhe vetėm atij t’i jenė nėnshtruar: “All-llahu ėshtė Ai qė i krijoi qiejt dhe tokėn, dhe Ai lėshoi prej sė larti ujė (shi), e me tė nxjerr fruta si ushqim pėr ju, dhe pėr tė mirėn tuaj u vuri nė shėrbim anijet, tė lundrojnė nėpėr det me urdhėrin e Tij, e nė shėrbimin tuaj i vuri edhe lumenjtė. Pastaj, Ai ėshtė qė nėnshtroi detin, qė prej tij tė hani mish tė freskėt, e prej tij tė nxirrni stoli qė i bani (i vishni), e i sheh anijet si ēajnė (lundrojnė) nė tė (me ushtimė e ēajnė ujin nė det). Ua nėnshtroi qė tė shfrytėzoni nga begatitė e Tij dhe ashtu tė falėnderoni (Zotin).”

    Bile edhe fuqinė e diellit e bėri tė nėnshtruar dhe nė shėrbim tė njeriut:

    “Dhe Ai ju dha gjithatė qė e kėrkuat (qė kėrkoi nevoja juaj) dhe, edhe nė qoftė se pėrpiqeni t'i numėroni tė mirat e All-llahut, nuk do tė mundė tė arrini t'i pėrkufizoni (nė numėr). Vėrtet, njeriu ėshtė i padrejtė dhe shumė pėrbuzės.”

    Andaj, problemi nuk ėshtė nė tė ardhurat e vogla, pėrkundrazi, ato janė tė shumta, por ėshtė nė padrejtėsinė dhe pėrbuzjen e madhe tė njeriut. Nisur nga kjo, Islami refuzon filozofinė e pėrgjithshme e cila bazohet nė atė se furnizmi ėshtė i vogėl (i pamjaftueshėm). Njė e treta e planetit Tokė ėshtė pothuajse rreth e pėrqark me detra dhe oqeane. Njeriu ende nuk ka arritur tė zbulojė tė gjitha gjallesat dhe gjėrat qė ekzistojnė nė to. As shkenca moderne nuk ka arritur tė zbulojė tėrė atė qė ekziston nėpėr ujėrat e tillė, nė tė cilat njeriu do tė mund tė zbulonte gjėra ushqimore. Njeriu nuk arriti tė zbulon zhvillimin e gjėrave as nga ana e sasisė, po as nga ana e llojit. Si p.sh. nė vend se tė mbillte njė herė, me anė tė mjeteve moderne do tė ketė mundėsi tė mbjell dy herė nė vit; nėse nė njė fushė mbjell 4 kallinj grurė, pėrmes mjeteve moderne nė kėtė hapėsirė do tė kishte mundėsi tė mbjell 10 kallinj. Kjo me anė tė mjeteve moderne dhe me anė tė pėrmirėsimit tė ekstrakteve dhe farave pjellore. Tė gjitha kėto gjėra do tė shėrbenin nė rritjen e tė ardhurave jetėsore tė njerėzve, si dhe do ta ndihmonin jetėn.

    Edhe biseda mbi planifikimin familjar do t’i pėrngjante njė filozofie tė tillė. Do tė kisha shpresuar shumė, qė tė gjitha filozofitė tė bėjnė pjesė nė atė qė ne e quajmė “Interpretim komploti” - ēdo gjė qė ndodhė, bėhet kundėr muslimanėve. Ėshtė e vėrtetė se ekzistojnė njerėz tė tillė, tė cilėt nuk dėshirojnė qė muslimanėt tė shtohen; ata ndiejnė frikė tė jashtėzakonshme nga rritja e numrit tė muslimanėve, e nė veēanti Perėndimi. Muslimanėt nė Gjermani, Francė dhe Rusi janė nė rritje e sipėr, pėr dallim nga banorėt tjerė tė kėtyre vendeve, numri i tė cilėve ėshtė nė ulje drastike. Disa prej tyre kanė vetėm nga njė apo dy fėmijė, e disa aspak nuk shprehin vullnet pėr lindje. Disa bile edhe nuk martohen; andaj nataliteti ėshtė gjithmonė nė rėnie e sipėr. Ata janė nė frikė, mendojnė: “Ne jemi duke u pakėsuar, ndėrsa muslimanėt janė duke u shtuar; kjo do tė thotė se pas 20 apo 30 viteve muslimanėt do tė jenė shumicė nėpėr vendet tona”. Bile edhe nė ish-Bashkimin Sovjetik, nė disa fletregjistre ka ekzistuar kujdesi i veēantė ndaj rritjes sė numrit tė muslimanėve, tė cilėt pas njė kohe ndoshta bėhen shumicė e cila do tė qeveriste me vendin e tyre.

    Ne themi: Nė disa raste rritja e numrit tė anėtarėve tė familjeve muslimane ėshtė e duhur dhe e kėrkuar, siē ėshtė rasti me vėllezėrit tanė palestinez. Shumė prej tyre u vranė nga arma e ēifutėve, mirėpo themi atė qė ia thanė gratė muslimane Haxhxhaxhit, nė momentin kur ai u kėrcėnua duke u thėnė se do t’i shfarosė, kur ato thanė: “Ti shfaros, por All-llahu mbjell.” Vėre dhe thuaj: “Ku ėshtė fuqia e krijesės, nė krahasim me fuqinė e Krijuesit?!” Vritne o ēifutė cilin tė doni. Vritne Muhjiddin Sherifin apo Jahja Ajashin ose Shikakiun, por do tė lindin nėnat muslimane dhe do tė sjellin nė kėtė botė edhe mė shumė Muhjidinė e Ajashė, do tė sjellin edhe mė shumė.

    Nė disa raste rritja e numrit tė anėtarėve tė familjes ėshtė e duhur, e nė veēanti kur dimė se prej qėllimeve esenciale tė martesės nė Islam ėshtė krijimi i familjes.

    Nuk ka dyshim se martesa posedon njė sėrė qėllimesh, e ndėr to edhe prehinė dhe qetėsinė: “Dhe bėri mes jush dashurinė dhe mėshirėn.”

    Ndėr qėllimet tjera numėrohet edhe lidhja miqėsore me njerėz tjerė, siē haset edhe qėllimi i krijimit tė familjes (pasardhėsve), siē thotė All-llahu i Madhėruar: “All-llahu krijoi pėr ju bashkėshorte nga vetė lloji juaj, e prej bashkėshorteve tuaja - fėmijė e nipa dhe ju furnizoi me (ushqime) tė mira. A besojnė ata tė pavėrtetėn, e tė mirat e All-llahut i mohojnė?”

    Dhe thotė: “Tash e tutje bashkohuni me to dhe kėrkoni atė qė ua ka caktuar All-llahu..”

    Komentatorėt e Kur’anit janė tė mendimit se fjala “…kėrkoni atė qė ua ka caktuar All-llahu” ka pėr qėllim fėmijėt dhe familjen.

    Rrisku nuk mund tė arrihet ndryshe, pos sipas ligjeve tė All-llahut. Ėshtė e vėrtetė se All-llahu ka garantuar rriskun, siē thotė edhe Vet: “Nuk ka anjė gjallesė nė tokė qė All-llahu tė mos ia ketė garantuar furnizimin e saj, Ai e di vendbanimin dhe vendstrehimin e saj (pas vdekjes). Tė gjitha (kėto) janė nė librin e njohur (Levhi Mahfudhė).”

    Mirėpo, siē u tha Omeri atyre tė cilėt ishin ngujuar nė xhami pas namazit tė xhumasė, e i thanė: “Ne jemi tė mbėshteturit nė All-llahun”, fjalėn e tij tė shkėlqyer dhe tė pėrjetshme: “Le tė mos ndėrpret asnjėri tė kėrkuarit e rriskut, e tė thotė: ‘O Zot, mė sjell riskun’, ndėrsa e dinė se qielli nuk lėshon ari e as argjend, por kur tė mbaron namazi, ju vazhdoni tė kėrkoni tė mirat e All-llahut”.

    Rrisku ekziston, mirėpo njerėzit janė tė detyruar qė ta kėrkojnė atė, tė vrapojnė nė tė arriturit e tij; ta kėrkojnė nė mbrenditė e tokės, tė pėrpiqen qė ta zgjerojnė fushėn e rriskut tė tyre; ta kėrkojnė ate nė mėnyrė sa mė tė bukur, nė sasi dhe lloj. Njė gjė e tillė ėshtė e kėrkuar nga njeriu.


    Udhėheqėsi:


    I nderuari Dr. Jusuf El-Kardavi. T’ja nisim nga fillimi. Ēėshtja e planifikimit familjar. A thua si do tė kishte mundėsi tė bėhet njė koordinim mes bashkėshortėve rreth planifikimit tė familjes, dhe kush ėshtė ai qė posedon tė drejtėn e sjelljes sė konkluzės mbi kėtė ēėshtje?


    Dr. Jusuf El-Kardavi:


    Njė ēėshtje e tillė do tė ishte e drejtė e tė dy palėve, gjė tė cilėn e vėrteton edhe vetė hadithi i Pejgamberit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, nė tė cilin ai ndaloi tė kryhet azli (ejakulimi jashtė organit gjenital femėror), pos me lejen e gruas sė lirė (tė kurorėzuar).

    Jeta bashkėshortore ngrihet mbi bazėn e mirėkuptimit dhe ndihmės reciproke. Njė gjė tė tillė e vėrejmė edhe nė fjalėt e All-llahut fuqiplotė, konkretisht mbi ēėshtjen e gjidhėnies, gjė e cila ėshtė mė e vogėl se ēėshtjet tjera qė kanė tė bėjnė me bashkėshortėsinė: “E nėse pas njė konsultimi dhe pėlqimi (prindėrit) shfaqin dėshirėn pėr ndėrprerjen e gjirit, nuk ėshtė ndonjė mėkat pėr ta.”

    Pas njė konsultimi dhe pėlqimi reciprok tė tė dy palėve (prindėrve), medoemos qė njė ēėshtje e tillė tė pėrfundojė pėrmes pėlqimit dhe konsultimit tė dy bashkėshortėve. Nėse ndodhė qė njėri tė ketė dėshirė ndryshe nga tjetri, ata me siguri se do tė duhet tė pėrpiqen pėr t’u takuar diku nė mes. Ndodh qė bashkėshorti tė shpreh dėshirė pėr kėnaqėsi me bashkėshorten e vet pėr njė kohė sa mė tė gjatė, gjatė sė cilės ai nuk do tė dėshironte fėmijė, posaqėrisht kur bashkėshortėt janė tė rinjė. Islami nxit njerėzit qė tė martohen nė moshė sa mė tė re, por, pėr fat tė keq, nė kohėn moderne njerėzit po e vonojnė martesėn shumė. Nė qoftė se ndodh qė bashkėshortėt tė jenė tė martuar herėt, kjo nuk do tė thotė se ata do tė duhej qė menjėherė tė fillojnė procesin e shtimit tė familjes (tė kenė fėmijė), pėrkundrazi, le tė kėnaqen mes vete, dhe nuk pengon asgjė po qe se ata pėlqejnė qė njė gjė tė tillė (lindjen e fėmijėve) ta vonojnė. Ndodh qė bashkėshortja tė jetė studente me obligime univerzitare, andaj edhe dėshiron qė lindja e fėmijėve tė pret njė kohė, derisa tė jetė e pėrgatitur pėr shtatzėni, lindje, gjidhėnie dhe edukim. Medoemos duhet qė mes bashkėshortėve tė ekzistojė pėlqimi dhe konsultimi reciprok, ta dėgjojnė njėri-tjetrin.

    Nė librin e imam Gazaliut “Ihjau ulumud-din” hasen shumė gjėra tė sjelljes ideale me All-llahun, kujdesin e veēantė ndaj gjėrave tė lejuara (hallall) dhe tė ndaluara (haram). Po nė kėtė libėr, imam Gazaliu pėrmend edhe ēėshtjen e azlit, tė cilin ai nuk e konsideron haram, po as qė e konsideron pėr mekruh (vepėr tė papėlqyer). Njė gjė tė tillė e konsideron sipas nijjetit (qėllimit). Sipas tij, ekzistojnė qėllime tė mira dhe qėllime tė prishura. Prej qėllimeve tė mira Imam Gazaliu konsideron edhe ruajtjen e bukurisė sė gruas, kujdesin e kėnaqėsisė sė saj, si dhe kėnaqėsinė e bashkėshortit tė saj. Sipas tij, ekzistojnė gra tė cilat pas lindjes e humbin formėn e trupit tė tyre, ndėrsa nė anėn tjetėr, ekziston mundėsia qė bashkėshorti pėrkatės tė mendojė pėr martesė me ndonjė femėr tjetėr. Nuk ėshtė gjė e keqe po qe se gruaja shfaq kujdes tė veēantė pėr ruajtjen e bukurisė sė saj, me ēka e mbron edhe bashkėshortin e saj. Njė gjė tė tillė Imam Gazaliu e konsideroi pėr vepėr tė mirė dhe tė pranuar sipas Islamit. Sheriati islam nuk ndalon njė gjė tė tillė, pėrkundrazi, ai bile edhe e konsideroi si njė ndėr shkaqet tė cilat i mundėsojnė njeriut qetėsinė dhe moslodhjen nė tė kėrkuarit e tė ardhurave pėr jetė. Ėshtė e vėrtetė se tė kėrkuarit e furnizimit familjar jetėsor ėshtė gjė e domosdoshme, dhe se ajo konsiderohet edhe njė lloj i xhihadit, mirėpo nėse ndodh qė tė kėrkuarit e tillė ta ketė lodhur shumė njeriun, e drejtė e tij ėshtė qė tė kėrkojė njė jetė mė tė matur, jetė tė palodhshme, jetė ku nuk do ta humbė trupin dhe shpirtin, ku natėn bie i lodhur e nė mėngjes gdhihet i pafuqishėm, jetė pėrplot brenga dhe dhimbje. Jo, e drejtė e tij ėshtė qė tė jetojė njė jetė tė matur dhe tė begatshme.


    Udhėheqėsi:


    Prej gjėrave tė cilat e ērregullojnė jetėn bashkėshortore - pėr sa i pėrket ēėshtjes sė lindjes sė fėmijėve - konsiderohet edhe ēėshtja e ndėrhyrjes sė familjes dhe tė afėrmėve, e nė veēanti e gjysheve dhe vjehrrave. A thua a ėshtė e mundshme qė tė ndėrhynė anėtarėt e familjes (sė bashkėshortėve) dhe tė afėrmit nė kėtė ēėshtje, apo njė ēėshtje e tillė medoemos duhet tė lihet nė kompetencat e ndjenjave tė bashkėshortėve?


    Dr. Jusuf El-Kardavi:


    Pa dyshim se ndėrhyrja e familjes, qoftė familja e gruas apo e burrit, nė jetėn bashkėshortore, konsiderohet gjė e cila shpie drejt ērregullimit tė tyre. Nė tė shumtėn e rasteve ndodh qė gruaja tė ndihet alergjike ndaj familjes sė burrit, siē ndodh qė edhe burri tė ndihet njėjtė pėr sa i pėrket familjes sė gruas. Ėshtė e domosdoshme qė pas ngritjes sė jetės bashkėshortore tė mos lejohet ndėrhyrja e familjes nė kėtė ēėshtje, pos nė rast tė pėrmirėsimit mes dy bashkėshortėve (nė rast tė acarimit tė marrėdhėnieve bashkėshortore, me ē’rast preferohet ndėrhyrja e familjeve tė tė dy palėve), siē ishte rasti me vetė Pejgamberin sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, kur ndėrhyri mes Fatimes dhe Aliut radijall-llahu anhu me qėllim tė pajtimit tė tyre. Siē thuhet, i Dėrguari i All-llahut, Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem kishte hyrė tek e bija e tij, Fatimja dhe e kishte pyetur se ku ėshtė burri i saj, Aliu radijall-llahu anhu, ndėrsa ajo ishte pėrgjigjur se kishte dalė pėr nė xhami. I Dėrguari i All-llahut, Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem shkoi nė xhami, ku e gjeti Aliun radijall-llahu anhu duke fjetur, ndėrsa mbi tė vėrejti pluhur. I tha: “Ēohu, o njeri i dheut”, dhe pajtoi mes atyre dyve. Nuk ka dyshim se njė ndėrhyrje e tillė ėshtė mė se e kėrkuar. Ndėrkaq, ndėrhyrja pėr nxitje apo ēarje tė kokės, konsiderohet ēėshtje e cila nuk rezulton me diē tjetėr, pos me ērregullim tė pashmangshėm tė jetės bashkėshortore. Gruaja e cila martohet duhet ta ketė tė ditur se meritė e saj e parė ėshtė bashkėshorti, ndėrsa prindėrit bėhen meritė e dytė, kurse e drejta e bashkėshortit bėhet e drejtė e parė, e drejtė e cila e tejkalon tė drejtėn e prindėrve tė saj. Pėr fat tė keq, njė gjė tė tillė shumė njerėz nuk e dinė. Disa prej njerėzve pėrpiqen qė me bijat e tyre tė martuara tė sillen sikur ato tė jenė ende nė shtėpinė e tyre. Assesi, ajo duhet llogaritur se ėshtė nė shtėpinė e burrit tė saj, dhe se nga ajo kėrkohet qė ta respektojė vetėm bashkėshortin e vet. Nuk ėshtė e lejuar qė familja tė ndėrhyjė, qoftė nė kėtė ēėshtje apo nė ēėshtje tjera, pos nė rast tė acarimit tė marrėdhėnieve bashkėshortore, me qėllim tė pajtimit dhe pėlqimit mes tyre.


    Udhėheqėsi:


    Cili ėshtė qėndrimi islam ndaj mendimit, i cili tash mė ka pėrfshirė pothuajse shumicėn e muslimanėve, e i cili preferon familje me mė pak anėtarė, me qėllim tė formimit dhe edukimit sa mė tė mirė dhe sa mė tė lehtė, edhe atė duke qenė tė vetėdijshėm nė besimin e tyre se rrisku ėshtė nė duart e All-llahut?


    Dr. Jusuf El-Kardavi:


    Muslimani tenton qė All-llahu ta furnizon atė me pasardhės tė mirė dhe tė vyeshėm; njė tentim i tij pėr familje tė pastėr dhe tė mirė ėshtė ēėshtje qė i pėrket natyrės sė tij njerėzore. Njė gjė tė tillė e kėrkuan edhe vetė tė Dėrguarit e All-llahut. Ibrahimi alejhis-selam tha: “O Zot, mė dhuro njė pasardhės prej tė mirėve, e Ne e pėrgėzuam atė me njė djalė tė butė.”

    Dhe tha: “Falėnderimi i qoftė All-llahut, i Cili nė pleqėri mė fali mua Ismailin dhe Is’hakun! Vėrtet, Zoti im dėgjon dhe i pėrgjigjet lutjes.”

    Edhe Zekerija alejhis-selam tha: “Tė mė trashėgojnė mua dhe t’i trashėgojė ata nga familja e Jakubit, dhe bėri ata, o Zoti im, tė kėndshėm (tė vyeshėm)!”

    Ajetet e lartėshėnuara qartė tregojnė se tė kėrkuarit e pasardhėsve tė mirė e tė vyeshėm ėshtė gjė e natyrės sė vetė njeriut. Por a thua tė kėrkuarit e pasardhėsve (fėmijėve) nėnkupton vetėm se kuantitetin apo kualitetin? Disa e pėrmendin hadithin e Pejgamberit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: “Martohuni, shtohuni, se unė do tė mburrem me ju para popujve tė tjerė.”

    A thua shuma e tillė ėshtė e kėrkuar, edhe nė qoftė se ėshtė e pavlefshme?

    Me siguri se hadithi i mėposhtėm do tė sillte pėrgjigjen adekuate, kur i Dėrguari i All-llahut tha: “Do tė ndodh qė ndaj jush tė vėrsulen popujt tjerė siē vėrsulen egėrsirat ndaj gjahut tė tyre.” Tė pranishmit thanė: “O i dėrguari i All-llahut, pse atėherė do tė jemi pak?” Ai tha: “Jo, ju atė ditė do tė jeni shumė, por do tė jeni shkumė (tė pavlefshėm), sikurse shkuma e vėrshimės.”

    E vėrshima kaplon dhe merr gjithėēka: dru, gjethe, kallinj, gjėra tė lehta tė cilat nuk kanė kurrfarė peshe, tė cilat nuk ngelin dot nė thellėsi e as nuk pėrqėndrohen nė tė, gjėra sipėrfaqėsore tė cilat nuk kanė dobi. Lumi posedon shtratin e tij tė caktuar e tė drejtė, ndėrkaq vėrshima nuk posedon as qėllim, po as shtrat tė drejtė. Ummeti i cili do tė pėrjeton periudhėn e vėrshimės dhe shkumės sė saj, edhe pse do tė jetė shumė, do tė jetė sikurse shkuma e cila nuk sjell asnjė dobi. Ne nuk e duam sasinė (kuantitetin), por e duam cilėsinė (kualitetin); duam gjenerata qė janė tė edukuara me edukatė tė shkėlqyer, duam prindėr tė cilėt kanė harxhuar tėrė mundin e tyre nė edukimin e plotė dhe tė pėrsosur tė fėmijėve tė tyre. Edukata e pėrsosur kėrkon mund tė jashtėzakonshėm; kjo nėnkupton edukimin trupor (me anė tė ushtrimeve trupore), mendor dhe kulturor; pastaj kėrkon edukimin shpirtėror, qė manifestohet pėrmes ibadeteve; edukimin moral, tė manifestuar nė vlerat e larta kulturore; edukimin ushtarak, tė manifestuar nė trimėri dhe guxim; edukimin shoqėror dhe politik, tė manifestuar nė interesimin mbi ēėshtjen e tėrė ummetit islam. Me siguri se njė gjė e tillė kėrkon mund tė jashtėzakonshėm. Njeriu i cili do tė kishte shumė fėmijė, me siguri se do ta kishte vėshtirė ta plotėsojė njė kėrkesė tė tillė edukative. Kjo ēėshtje nuk ėshtė e kufizuar vetėm brenda kornizave tė rriskut dhe edukatės sė mirė. Pėrgatitja e njė personaliteti islam vetėkėrkon ndihmėn e jashtėzakonshme tė shtėpisė dhe shkollės, sepse shkolla nuk mjafton vetėm. Tė gjitha kėto kėrkohen pėr tė formuar njė lloj tė ri dhe tė vyeshėm tė njerėzve, tė cilėt do tė mund t’i shėrbenin fesė, vetvetes dhe tėrė ummetit. Caktimin e numrit tė anėtarėve tė familjes e quajmė me emrin “Planifikim familjar”, d.m.th. e planifikojmė familjen e ardhme, e planifikojmė periudhėn e lindjes sė foshnjės sė dytė, gjė qė do tė na ndihmonte nė edukimin sa mė tė mirė tė fėmiut tė parė. Nė disa hadithe pėrmendet edhe ndalesa nga marrėdhėniet seksuale me gruan gjidhėnėse, sepse njė gjė e tillė do tė ishte konsideruar si mashtrim i foshnjės e cila ende ėshtė nė gjirin e nėnės (sepse me shtatzėninė e re foshnjės sė vogėl i ndėrpritet qumėshti i nėnės). Kjo formė nė Islam njihet me emrin Gajl.

    Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem e lejoi njė gjė tė tillė mė vonė, duke shfaqur kujdesin e tij tė veēantė ndaj sahabėve tė tij, pėr tė cilėt njė gjė e tillė do tė paraqiste vėshtirėsi. E kur disa nga sahabet e tij i pėrmendėn se persianėt dhe romakėt e bėjnė atė dhe nuk u sjell dėm aspak, ai tha: “Sikur tė ishte i dėmshėm, do tė ishte i dėmshėm pėr romakėt dhe persianėt.” Imam Ibėn El-Kajjimi thotė: “Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem shfaqi kujdes tė veēantė, sepse si do tė kishte mundėsi qė njeriu tė ndalohet nga marrėdhėniet seksuale me gruan e tij gjidhėnėse, kur periudha e gjidhėnies zgjat plot dy vjet?!”

    Mirėpo, nė kohėn tonė moderne kemi mundėsi ta realizojmė atė qė e preferoi i Dėrguari i All-llahut, edhe nėse njeriu nuk ndalet nga gruaja e tij, kuptohet me anė tė barėrave (tabletave) kontraceptive tė cilat e pengojnė shtatzėninė. Gruaja e sotme ėshtė e vetėdijshme pėr tabletat e tilla, andaj edhe i merr ato nė mėnyrėn mė tė pėrshtatshme dhe mė pak tė dėmshme. Disa preferojnė edhe pėrdorimin e spirales. Mirėpo, mė sė miri do tė ishte qė pėr njė gjė tė tillė tė konsultohet mjeku i cili do tė ndėrhyn nė ēėshtjen e planifikimit familjar; njėherit ai do ta preferonte atė qė sjell mė sė paku dėm, sepse disa nga gratė pėsojnė dėme tė mėdha nga barėrat dhe tabletat kontraceptive, ndėrkaq disa jo. Ekzistojnė tableta tė cilat janė tė dėmshme, ndėrsa ka edhe tė tilla tė cilat nuk janė tė dėmshme. Nuk ėshtė e lejuar assesi qė gruaja ta lidh grykėn e mitrės sė saj, me qėllim tė pengimit tė fekondimit qelizor, sepse njė gjė e tillė konsiderohet shėmtim nė krijesėn e All-llahut. Njė vepėr e tillė konsiderohet vepėr e djallit, siē pėrmend Kur’ani famėlartė, ku thuhet: “Do t’i shmangė (nga e vėrteta), do t’i bėjė tė shpresojnė nė gjėra tė kota; do t’i urdhėrojė dhe ata do tė shqyejnė veshėt e bagėtive; do t’i urdhėrojė dhe ata do tė shėmtojnė krijesat e All-llahut. E kush bėn mik djallin, e jo All-llahun, ai ka dėshtuar sheshazi.”

    I Dėrguari i All-llahut i mallkoi ata tė cilėt ndryshojnė apo shėmtojnė atė tė cilėn e krijoi All-llahu, si p.sh. njeriun apo gjėrat tjera. Shėmtimi apo ndryshimi i krijesave tė All-llahut, sipas Islamit, bie nė veprat e ndaluara (haram), pos nė raste tė veēanta e tė domosdoshme, nė raste nė tė cilat e kėrkon nevoja e pashmangshme.

    Disa nga gratė mė pyetėn, kuptohet pėr rastet e veēanta e tė domosdoshme, lidhur me gruan e cila ka gjasė tė mbetet shtatzėnė, me ē’rast shtatzėnia do t’i sjellte dėm tė madh, sa qė ekziston frika nga humbja e jetės, se a lejohet lidhja e mitrės. Nuk ka dyshim se nė kėtė rast lejohet lidhja e mitrės, e sidomos kur kemi parasysh moshėn e vonuar tė gruas. Nė kėto raste nuk ka pengesė qė tė zbatohet njė veprim i tillė mjekėsor. Mirėpo, pa nevojė, njė gjė e tillė konsiderohet e ndaluar.


    Shikues nga Ebu Dabi:


    Dua tė pyes dijetarin e nderuar pėr rastin e gruas e cila ka tre fėmijė, dhe pas fėmijut tė tretė ajo ka lidhur grykėn e mitrės (e ka bėrė veten tė paaftė pėr lindje), duke pasur parasysh se ajo ka lindur nė mėnyrė jo natyrore, pėrmes operacionit.


    Dr. Jusuf El-Kardavi:


    Nė kohėn moderne, lindja me anė tė operacionit nuk paraqet rrezik, i cili do tė nxiste domosdoshmėrinė e mosaftėsimit pėr lindje. Kjo nuk paraqet mė ēėshtje e cila na bėn tė lejojmė mosaftėsimin pėrfundimtar tė gruas apo lidhjen pėrfundimtare tė mitrės sė saj, posaqėrisht kur gruaja ėshtė nė moshė tė re. Pastaj, askush nuk mund tė di se ēfarė do tė vie nesėr, apo ēdo tė sjell e nesėrmja, e as qė di se ēfarė fsheh e ardhmja: “S’ka dyshim se vetėm All-llahu e di kur do tė ndodhė Kijameti, Ai e di kur e lėshon shiun. Ai e di se ēka nė mitra (tė nėnave), nuk e di kush pos Tij se ēka do t’i ndodhė (ēka do tė punojė) nesėr, dhe askush nuk e di, pos Tij, se nė ē’vend (ose kohė) do tė vdesė. All-llahu ėshtė mė i dijshmi, mė i njohuri.”

    Gjithashtu, mjekėt modern njė operacion tė tillė e zbatojnė nė mėnyrė shumė tė lehtė; disa prej tyre thonė se nė shumė vende tė botės ekzistojnė gra tė cilat nuk lindin ndryshe, pos me anė tė operacionit.


    Shikues nga Britania e Madhe:


    Jam gjinekolog dhe momentalisht jam i punėsuar pranė njė spitali nė qytetin e Liverpulit. Nė disa raste jam i detyruar qė tė kryej procese vaginoskopike, qė kanė tė bėjnė me veprimet e mosaftėsimit shtatzėnor. Me sa e di unė, njė gjė e tillė nė Islam ėshtė e ndaluar, pos nė raste tė veēanta, mirėpo, ēfarė ėshtė qėndrimi islam ndaj meje, duke pasur parasysh se unė jam musliman?


    Dr. Jusuf El-Kardavi:


    Nė rast se gruaja e cila kryen njė gjė tė tillė ėshtė jo muslimane, me siguri se kjo ēėshtje do tė konsiderohet mė e lehtė, sepse feja e saj nuk e obligon atė ashtu siē e obligon Islami muslimanen. Muslimanja posedon fenė e saj, e cila e rekomandon qė mos ta shėmtojė apo ndryshojė krijesėn e All-llahut, dhe ajo konsiderohet mėkatare nė atė rast.

    Edhe mjeku musliman, i cili kryen njė operacion tė tillė (ndaj gruas muslimane), konsiderohet mėkatarė. Gruaja jomuslimane nuk e konsideron veten tė ngushtuar pėr njė gjė tė tillė pėr sa i pėrket fesė sė saj.

    Mjeku i cili punon nėn mbikqyrjen dhe urdhėrin e kryesisė konsultative, nuk llogaritet i ngarkuar po qe se zbaton urdhėrin e tyre, edhe nė qoftė se gruaja ėshtė muslimane, sepse pozita e tij aktive nuk i ofron tė thotė “Jo”, e sidomos nėse me vėshtirėsi mund tė gjen ndonjė punė tjetėr. Pa dyshim se njė gjė e tillė hyn nė dispozitat e domosdoshme tė cilat i lejojnė tė ndaluarat.


    Shikues nga Bosnja:


    Barėrat kontraceptive, a e pengojnė shtatzėninė, apo e abortojnė atė pasi tė jetė pėrfunduar fekondimi?


    Dr. Jusuf El-Kardavi:


    E pengojnė ēėshtjen e shtatzėnisė.


    Udhėheqėsi:


    Letėr nga njė shikuese nga Franca, e cila thotė se, nė Francė, ajeti: “Mendjelehtėve (tė papjekurve) mos u jepni pasurinė tuaj” ėshtė interpretuar se “Mendjelehetėt (tė papjekurit)” janė gratė?


    Dr. Jusuf El-Kardavi:


    Disa komentatorė tė Kur’anit famėlartė, mbi ajetin e lartėtheksuar: “Mendjelehtėve (tė papjekurve) mos u jepni pasurinė tuaj qė All-llahu e bėri pėr ju mėkamje...” theksuan se mendjelehtėt e cekur nė kėtė ajet kanė pėr qėllim gratė dhe fėmijėt. Sipas tyre, nuk ėshtė e lejuar qė burri t’ia jep pasurinė e vet gruas qė ajo tė disponojė me tė, apo fėmijėve tė tij. Nė tė vėrtetė, njė koment apo interpretim i tillė ėshtė tejet i dobėt dhe i refuzuar, sepse fjala “Mendjelehtė” paraqet cilėsi tė shėmtuar, e sidomos kur kemi parasysh se edhe vetė Kur’ani fisnik e paraqet atė nė vend tė cilėsisė sė shėmtuar. Kur’ani famėlartė mbi hipokritėt thotė: “Dhe kur atyre u thuhet: ‘Besoni, sikurse besuan njerėzit’, ata thonė: ‘A tė besojmė ashtu sikurse besuan mendjelehtit?’ Nė tė vėrtetė ata, dhe mu ata janė mendjelehtit, por nuk e dinė.”

    Gjithashtu, mbi ēifutėt thotė: “Disa mendjelehtė nga njerėzit do tė thonė: ‘Ēka i ktheu ata (muslimanėt) prej kiblės (drejtimit) nė tė cilin ishin ata (Kudsi)?’ Thuaj: ‘Tė All-llahut janė Lindja dhe Perėndimi, Ai e vė nė rrugėn e drejtė atė qė do.”

    Mendjelehtėsia ėshtė cilėsi e shėmtuar, andaj njeriu nuk do tė mund tė qortohet pėr diē nė tė cilėn ai nuk ka dorė. Gruaja duhet qortuar sepse ėshtė femėr, ndėrsa fėmiju duhet qortuar sepse ėshtė ende i vogėl?! A thua ē’farė ėshtė mėkati i tyre?

    Kjo me siguri nuk ėshtė nė pėlqim apo pajtim me tė drejtėn islame, e as me vėshtrimin islam.

    Interpretimi i saktė mbi ajetin e lartėtheksuar jep njė vėshtrim tejet tė rėndėsishėm: ajo se mendjelehtėve nuk duhet assesi t’u jipet pasuria jonė, apo t’u lihet nė dispozicion e tė bėjnė me tė ē’tė duan, sepse pasuria llogaritet pronė e ummetit islam, pronė e shoqėrisė. Nė qoftė se ndodhė qė pasuria tė harxhohet apo derdhet nga ana e tyre, me siguri se pėrgjegjėsia nuk do tė binte vetėm mbi ta, por mbi tėrė shoqėrinė. Ndaj mendjelehtėve dhe tė ēmendurve duhet tė kemi llogari tė veēantė. Nė fund, ajeti pėrkatės nuk ka pėr qėllim gratė dhe fėmijėt, por ka pėr qėllim tė paaftėt mentalisht.


    Shikuese nga Skotlanda:


    Jam shtatzėnė nė muajin e dytė. A mė ėshtė e lejuar qė tė abortoj embrionin para se tė kalojnė katėr muaj shtatzėnie. Jam shtatzėnė me fėmiun e katėrt, kurse unė dua tė mjaftoj me tre qė i kam?


    Dr. Jusuf El-Kardavi:


    E drejtė e plotė e bashkėshortes ėshtė qė tė jetė e kėnaqur me tre fėmijė, kuptohet nė pėlqim dhe marrėveshje me bashkėshortin, siē ėshtė e drejtė e saj tė mos mbesė shtatzėnė. Mirėpo, nėse ke mbetur shtatzėnė, atėherė duhet tė keshė parasyshė se shtatzėnia posedon shenjtėrinė e saj. Ne nuk duhet qė ndaj krijeses sė re, tė gjallė, tė sillemi me armiqėsi, krijesė e cila ekziston vetėm se me takimin e spermatozoidit me qelizėn vezė. Nga ky moment fillon formimi i njeriut. Sipas shkencave medicinale, vetėm se i ashtuquajturi “Fekondim” paraqet formimin e krijesės njeri, krijesės sė gjallė. Andaj, si tė sillemi me padrejtėsi ndaj asaj krijese e cila ka filluar jetėn e saj? Njė gjė e tillė nuk ėshtė e lejuar, pos nė raste tė domosdoshme. Imam Gazaliu potencon se qė me takimin e spermės sė mashkullit dhe qelizės vezė ndodhė fillimi i jetės. Nuk ka dyshim se dėmtimi i embrionit nė fillim tė shtatzėnisė ėshtė mėkat me peshė mė tė vogėl, se sa nė ditėt e mėvonshme. Unė them se kėtė krijesė medoemos duhet respektuar; kėshtu ka dashur All-llahu i madhėruar, andaj le ta lėmė atė nė duart e Tij. Por, ta mbysim embrionin e fekonduar assesi; unė e refuzoj ēėshtjen e abortit edhe nėse embrioni ka vetėm njė ditė. Aborti nuk mund tė jetė mjet prej mjeteve tė pakėsimit apo planifikimit familjar.

    Ekzistojnė raste tė veēanta kur gruas i lejohet tė abortojė, siē janė rastet e dhunimit. Disa nga motrat e Bosnjės mė kanė bėrė pyetje pėr njė ēėshtje tė tillė. Unė u kam thėnė se, nėse nuk mundet gruaja ta bartė barrėn e foshnjes qė do tė lindė, e as familja dhe shoqėria, atėherė asaj i lejohet qė tė abortojė, edhe atė nė 40 ditėt e para. Ndėrkaq, nė raste tė domosdoshme do tė kishim mundur qė kėtė afat ta zgjerojmė, siē thonė disa dijetarė se aborti i lejuar ėshtė brenda 120 ditėve, ndėrsa pas kėtij afati, ai konsiderohet krim. Disa thonė se foshnja nė barkun e nėnės ėshtė i deformuar. I deformuar apo i padeformuar, pas katėr muajsh ēėshtja ka mbaruar, ai veē mė ėshtė formuar njeri.

  2. #2
    ________
    Anėtarėsuar
    08-11-2003
    Postime
    1,516
    PLANIFIKIMI FAMILJAR SIPAS ISLAMIT (2)

    Shikues nga Franca:


    Bashkėshortja ime gjatė muajit, nė ditė tė caktuara, merr medikamente kontraceptive. A ėshtė e lejuar njė gjė e tillė, duke pasė parasysh se unė kam shtatė fėmijė?

    Gjithashtu, dua tė kėrkoj nga dijetari i nderuar, qė t’u drejtohet me disa fjalė vėllezėrve tanė muslimanė tė cilėt martohen me jomuslimane, ndėrkaq motrat tona muslimane mbesin tė pamartuara deri nė moshė tė tridhjetave apo katėrdhjetave, duke mos hasur nė ofertė pėr martesė.


    Dr. Jusuf El-Kardavi:


    Pėr sa i pėrket ēėshtjes sė marrjes sė medikamenteve kontraceptive me qėllim tė pengimit tė fekondimit, jam i mendimit se njė gjė e tillė ėshtė e lejuar dhe nuk ka gjė tė keqe nė tė, dhe njė gjė e tillė konsiderohet mjet nga mjetet medicinale. Nė qoftė se ato nuk e dėmtojnė gruan, nuk ka gjė tė keqe qė ajo tė pėrdorė ato medikamente me qėllim tė planifikimit familjar, posaqėrisht kur kemi parasysh vėllaun i cili veē mė ka shtatė fėmijė (All-llahu e begatoftė me ta).

    Nėse njeriu ėshtė i aftė pėr t’i edukuar shtatė fėmijė nė njė shoqėri joislame, me siguri se njė gjė e tillė do tė konsiderohej xhihad.

    Ndėrkaq, pėr sa i pėrket ēėshtjes tjetėr, ēėshtja e martesės sė njė muslimani me jomuslimane, me siguri se kjo paraqet ēėshtje tejet tė rėndėsishme, posaqėrisht nė vendet ku muslimanėt janė pakicė. Unė rreth ēėshtjes sė martesės sė njė muslimani me jomuslimane kam dhėnė fetva tė gjėrė dhe nė detaje, dhe nė tė kam parashtruar katėr kushte, tė cilat medoemos duhet plotėsuar pėr t’u martuar me jomuslimane:

    1. Tė jetė femėr e cila i takon fesė krishtere apo ēifute (tė jetė prej Ehlu-l-kitabėve);

    2. Tė jetė prej tė ndershmeve, siē thotė All-llahu i Madhėruar nė Kur’anin famėlartė: “… dhe (gra) tė ndershme nga ata tė cilėve u ėshtė dhėnė libri para jush.” D.m.th. tė jetė grua e cila nuk ia dorėzon trupin e saj ēdo njeriu. E ku do tė gjesh tė tillė nė shoqėrinė e Perėndimit, shoqėri ku femra posa tė mbushė 13 apo 14 vjet turpėrohet po qe se nuk ka ndonjė shok dashurie, apo turpėrohet nėse ende ėshtė virgjėreshė. Pėr kėtė, ėshtė shumė vėshtirė pėr tė gjetur grua tė ndershme, pos asaj e cila ka bėrė ēka bėrė e pastaj ėshtė penduar. Ai qė pendohet nga njė mėkat, konsiderohet sikur tė jetė pa mėkat.

    3. Tė mos jetė nga popujt tė cilėt armiqėsojnė dhe luftojnė muslimanėt, sepse transmetohet nga Ibėn Abbasi, se ka thėnė: “Nuk ėshtė e lejuar martesa me gruan e cila i takon popullit i cili lufton dhe shpreh armiqėsi ndaj muslimanėve”. Nė rast se njė musliman martohet me njė grua ēifute, ai me siguri nė shtėpinė e vet ka futur njė spiune izraelite. All-llahu i Madhėruar thotė: “Nuk gjen popull qė e beson All-llahun dhe Ditėn e Gjykimit, e ta dojė atė qė e kundėrshton All-llahun dhe tė dėrguarin e Tij, edhe sikur tė jenė ata (kundėrshtarėt) prindėrit e tyre, ose fėmijėt e tyre, ose vėllezėrit e tyre, ose farefisi i tyre.”

    Martesa ėshtė akt i cili ngritet mbi parimin e dashurisė, ndėrkaq ata tė cilėt kundėrshtojnė All-llahun janė po ata tė cilėt luftojnė All-llahun dhe tė dėrguarin e Tij. Nuk ėshtė e lejuar martesa me femrat tė cilat e luftojnė dhe kundėrshtojnė All-llahun dhe tė dėrguarin e Tij.

    4. Martesa e tillė tė mos rezultojė me dėm: as pėr bashkėshortin, as pėr familjen (pasardhėsit), po as pėr muslimanet (gratė muslimane).

    Omeri radijall-llahu anhu e ndaloi martesėn e Hudhejfes radijall-llahu anhu me gruan ēifute. Ai i rekomandoi atij qė ta lėshojė atė. Hudhejfeja e dėrgoi njė njeri pėr ta pyetur emirin e besimtarėve, Omerin radijall-llahu anhu, se a ėshtė haram martesa e tij me tė, kurse Omeri tha: “Jo, por kam frikė se mos shkakton kjo martesė fitne dhe ērregulli te gratė muslimane”.

    Nė shoqėrinė perėndimore tė rinjtė tanė janė nė numėr tė vogėl, e nėqoftėse lejojmė qė ata tė martohen me jomuslimane, ndėrkaq pėr motrat tona muslimane ėshtė e ndaluar rreptėsisht martesa me jomuslimanin, atėherė kjo jep pėr tė kuptuar se ne ia kemi mbyllur derėn motrės sonė muslimane, sepse ēdo herė kur njė vėlla i yni martohet me njė jomuslimane, njė motėr e jona mbetet e pamartuar. Mu pėr kėtė jemi tė detyruar qė njė gjė tė tillė ta ndalojmė. Unė e di se nė disa mjedise islame disa nga dijetarėt e shquar dhe tė aftėt e fetvave njė gjė tė tillė e konsideruan pėr haram tė thuktė, dhe ata ndaluan rreptėsisht martesėn e njė muslimani me jomuslimanen. Them: E drejta plotėsisht ėshtė me ta, ngase kjo sjell mbrojtjen e muslimanes, e cila mund tė ngelė e pamartuar edhe deri nė moshėn 30 apo 40, ndėrkaq ėshtė femėr e pėrpiktė, e mbuluar, femėr e cila respekton All-llahun dhe tė dėrguarin e Tij, ndėrsa nuk gjen dot tė ri pėr t’u martuar?!

    Kjo me siguri ėshtė njė fitne e madhe, dhe ne duhet medomos tė ndalojmė rreptėsisht martesėn me jomuslimanet, pėrderisa ekzistojnė motra tona tė pamartuara muslimane.

    Besimtari musliman nuk ėshtė i detyruar qė tė martojė vetėm se muslimane, por ėshtė i detyruar qė tė martojė njė muslimane tė vyeshme dhe tė mirė (Saliha), siē thotė i Dėrguari i All-llahut, Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: “Jeta e kėsaj bote ėshtė kėnaqėsi (dėfrim), ndėrsa kėnaqėsia mė e kėndshme ėshtė gruaja e mirė (saliha).”

    Ai gjithashtu thotė: “Zgjidh atė qė ėshtė fetare, tė lumshin duart.”

    Me muslimanen, duart bėhen tė lumtura, syri kėnaqet, ndėrsa jeta bėhet mė e kėndshme. E ēdo tė ndodhė po qe se i riu shkon dhe martohet me njė femėr jomuslimane, pėr tė cilėn nuk di se nga rrjedh, nuk di pėr familjen e as pėr prejardhjen e saj? A thua ē’farė do tė ndodhė kur me tė do tė krijon familje? A thua si do tė ketė mundėsi qė fėmijėve tė vet t’ua dhuron edukatėn islame, apo do t’i le nė fenė e saj dhe traditat e popullit tė saj?!

    Nuk ka dyshim se kėtu paraqitet rreziku. Tė riut musliman i rekomandohet qė nė vendet e tilla tė mos martohet me tjetėr, pos me femėr muslimane.




    Shikues nga Mbretėria Saudite:


    Unė them se planifikimi i familjes sjell dobi tė gjithanshme pėr familjen: dobi pėr babain, i cili gėzon tė drejtėn e kėnaqėsisė me bashkėshorten e tij, njashtu edhe dobi pėr gruan, e cila do tė ketė rast pėr tė pushuar nga shtatzėnia nė shtatzėni. Planifikimi i familjes sjell dobi edhe pėr fėmijun, i cili gėzon tė drejtėn e edukimit dhe dashurisė prindėrore; pastaj, foshnja e re has se prindėrit e saj janė tė brengosur pėr ardhjen e saj.

    Pyetja tė cilėn dua ta parashtroj ka tė bėjė me atė se, sa kam kuptuar, “planifikimi” dhe “caktimi-pėrkufizimi” janė njė. Nga shumė dijetarė tanė kam dėgjuar se caktimi-pėrkufizimi nuk ėshtė i lejuar assesi, ndėrkaq planifikimi po. Pse?

    Kur’ani famėlartė qartė thekson se foshnja e posalindur duhet tė ushqehet me qumėsht gjiri dy vite tė plota, e me kėtė nėnkuptojmė se mes ēdo foshnje tė lindur duhet tė ketė tre vjet.


    Dr. Jusuf El-Kardavi:


    Unė pėrmenda se Islami nxit nė krijimin e familjes, mirėpo me kushte qė pėr njė gjė tė tillė tė ndihmojnė faktorėt dhe rrethanat. Mė parė theksova se imam Gazaliu, pėr sa i pėrket ēėshtjes sė azlit - ejakulimit jashtė organit gjenital femėror - pėrmend qėllimet e mira dhe tė kėqija tė cilat manifestojnė planifikimin familjar. Prej qėllimeve tė kėqija (shėmtuara) konsiderohet frika vetėm prej rriskut (furnizimit). Njė gjė e tillė me siguri se nuk duhet tė jetė shkak. Mirėpo, nė qoftė se frikohet nga lodhja e vetes apo shkalimit tė tij nėpėr rrugė tė kėqija, me siguri se njė gjė e tillė nuk konsiderohet prej qėllimeve tė kėqija, sidomos kur furnizmi i pamjaftuar bėn qė njeriu t’i lė mbrapa ēėshtjet e fesė.

    Imam Gazaliu pėrmend edhe frikėn e njerėzve nga bijat e tyre. Disa nuk duan fėmijė femra, gjė e cila konsiderohet traditė e periudhės injorante. Islami nuk bėn dallim mes fėmijėve, meshkuj qofshin apo femra, ata janė tė njėjtė dhe tė barabartė, siē thotė All-llahu i Madhėruar: “Vetėm i All-llahut ėshtė pushteti i qiejve e i tokės; Ai krijon ēka tė dojė; Ai i falė vetėm femra atij qė do, e i falė vetėm meshkuj atij qė do.”

    Ndėrkaq, ai i cili frikohet nga tė furnizuarit me fėmijė femra nė vendet e Perėndimit - me frikė nga ardhmėria e tyre - le tė kthehet menjėherė nė vendlindje, sepse atje mė nuk ka mbetė jetė pėr tė. Mirėpo, qė njeriu tė mos dojė tė lindė fėmijė, nga frika e furnizimit me fėmijė femra, me siguri se njė gjė e tillė ėshtė kundėr natyrės sė vetė njeriut, e jo vetėm kundėr fesė.

    E drejtė e njeriut ėshtė qė ai tė tentojė tė krijojė familje: “Edhe ata qė thonė: “Zoti ynė, na bėn qė tė jemi tė gėzuar me (punėn) e grave tona dhe pasardhėsve tanė, e neve na bėn shembull pėr tė devotshmit.”

    Unė them: Islami nuk pėrcaktoi qė ne tė lindim 7 apo 10 fėmijė, e kėshtu me rradhė, por ne jemi ata tė cilėt planifikojmė dhe rregullojmė jetėn tonė sipas asaj qė na pėrshtatet dhe sipas kushteve dhe rrethanave ekzistuese. Nuk ka dyshim se kushtet dhe rrethanat janė nė ndryshim e sipėr nga e kaluara. Nė tė kaluarėn njeriu kishte mundėsi tė jetonte nė shtėpinė e familjes shumėanėtarėshe, me gjyshin, fėmijėt e vet dhe nipat, qė tė gjithė nė njė shtėpi. Ēdo vjehėr i drejtohej tė bijės, duke i thėnė: “Ti vetėm lindė, e unė i mbikėqyr dhe edukoj ata”. Ndėrkaq, nė kohėn moderne njerėzit kanė filluar tė jetojnė nė shoqėri tė mbyllura, ku ēdonjeri dėshiron dhe tenton tė ketė shtėpi tė veēantė. Jeta u bė krejt ndryshe nga e kaluara. Mė parė fėmijėt luanin jashtė nėpėr rrugė, ndėrsa tash jo. Medoemos duhet qė pėr ta tė ofrohet edukata shėndetėsore, kulturore dhe shoqėrore, sidomos kur kemi parasysh se shumė nga nėnat e sotme janė nė marrėdhėnie pune. Kjo bėn qė njerėzit tė mjaftojnė me njė numėr logjik tė fėmijėve. Ne nuk themi 2 apo 3, por themi: sipas kushteve dhe rrethanave. Me siguri se njė gjė e tillė paraqet planifikim, i cili nėnkupton se nė njė familje do tė ketė mundėsi tė ketė 3 fėmijė, ndėrsa nė tjetrėn 5. Nuk pengon asgjė qė tė dy bashkėshortėt tė rregullojnė dhe planifikojnė jetėn e tyre, kuptohet sipas asaj qė ata i bėn tė qetė dhe tė sigurtė, si nė aspektin fetar, ashtu edhe nė atė jetėsor.


    Shikues nga Algjeri:


    Cili ėshtė mendimi juaj mbi abortimin e grave tė dhunuara, sidomos nga rebelėt e rrugėve apo terroristėt?


    Dr. Jusuf El-Kardavi:


    Njė gjė tė tillė e kam theksuar kur kam folur mbi ēėshtjen e grave tė dhunuara nė Bosnje. Pa dyshim se ekzistojnė domosdoshmėri tė cilat sjellin nė abortimin e foshnjeve tė cilat janė rezultat i dhunimeve. Njė ēėshtje tė tillė e kam potencuar gjatė pyetjes qė m’u parashtrua nga ana e motrave nė Bosnje, tė cilat pėrjetuan dhunime nga ana e ushtarėve tė egėr serb. Gratė e dhunuara refuzonin foshnjet si rezultat i dhunimit, e njė gjė tė tillė e refuzonin edhe familja edhe shoqėria. Kam thėnė se nė kėtė rast lejohet aborti, duke u bazuar nė thėnien e atyre tė cilėt lejojnė abortin para plotėsimit tė 40 ditėve tė embrionit, duke pasur parasysh se ekziston abort edhe para plotėsimit tė 120 ditėve tė shtatzėnisė. Unė gjithashtu kam theksuar se gruaja e dhunuar nuk posedon kurrfarė mėkati, ngase ajo ka qenė e detyruar pėr njė veprim tė tillė, kurse Islami e shlyen mėkatin nga i detyruari. Shoqėria islame nuk duhet tė shikojė nė gruan e dhunuar se ajo ka bėrė krim apo mėkat; jo, sepse ajo ka qenė e detyruar. Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem thotė: “All-llahu i falė kėtij ummeti: Gabimin, harresėn dhe atė pėr tė cilėn detyrohen.”

    Kur’ani famėlartė potencon bile edhe kufrin (se All-llahu do t’i falė atij i cili detyrohet tė shpreh kufrin): “Pos atyreve tė cilėt detyrohen, ndėrsa zemrėn e kanė tė qetė me besim (iman).”

    Nu ka dyshim se gruaja e detyruar pėr njė veprim tė tillė nuk ka mėkat, ndėrsa shoqėria ėshtė e detyruar ta pranojė atė si tė tillė. Pėr ēdo rast, nėse ndodh njė gjė e tillė, ndėrsa gruaja refuzon embrionin e saj, e njė gjė tė tillė e bėjnė edhe familja dhe shoqėria, atėherė na lejohet qė tė shfrytėzojmė lehtėsimin e abortit, posaqėrisht para kalimit tė 40 ditėve, ndėrkaq, nė qoftė se gruaja shpreh dėshirė pėr mbajtjen e foshnjes sė saj, duke shpresuar se njė ditė ajo do tė jetė pjesė e saj, pjesė e trupit dhe shpirtit tė saj, e drejtė e saj ėshtė qė tė mbajė foshnjen e tillė dhe ta edukojė nė mėnyrė islame, ndėrsa mėkati dhe krimi bie mbi egėrsirat kriminele.


    Udhėheqėsi:


    Njė shikuese nga Norvegjia pyet: Jam mjeke muslimane, e punėsuar nė njė nga spitalet nė Evropė. A mė ėshtė e lejuar qė ta abortoj gruan jomuslimane, edhe pse ligji nė kėtė vend e lejon abortin e vullnetshėm, kuptohet pa ndonjė sėmundje, por vetėm pse gruaja e kėrkon njė gjė tė tillė?


    Dr. Jusuf El-Kardavi:


    Tė them tė vėrtetėn, unė nuk lejoj njė gjė tė tillė, kuptohet pa ndonjė arsye (qė shkakton abortin), pos nė prani tė rrethanave tė domosdoshme. Mirėpo nėse vendi i punės e detyron mjeken muslimane qė tė zbaton njė gjė tė tillė, ndėrsa ajo nuk ka mundėsi tė thotė “Jo”, atėherė le ta bėjė atė; por, nėse ka mundėsi tė arsyetohet dhe kėtė veprim ta len nė duart e dikujt tjetėr, atėherė le ta bėjė atė, e nėse jo, atėherė le ta dijė se kjo ēėshtje bėn pjesė nė dispozitat e domosdoshme.

    Udhėheqėsi:


    Njė shikuese nga Suedia thotė se ka tre fėmijė dhe shpreh dėshirė tė ketė edhe mė tepėr, mirėpo bashkėshorti i saj e refuzon njė gjė tė tillė. Ē’farė tė bėjė kjo grua?

    Gjithashtu, njė shikuese tjetėr nga Gjermania pyet: Burri im refuzon qė unė tė pėrdori mjete pėr kontrollimin e shtatzėnisė. A mė ėshtė e lejuar qė t’i pėrdori ato pa dijen e burrit tim?


    Dr. Jusuf El-Kardavi:


    Pėr sa i pėrket pyetjes sė gruas nga Suedia, ajo duhet medoemos tė pajtohet me urdhėrin e bashkėshortit tė saj, ndėrkaq, pėr gruan e dytė nga Gjermania kisha theksuar se disa vėllezėr janė tė mendimit se ēdo planifikim i familjes ėshtė i ndaluar (haram). Nė realitet, njė konstatim i tillė nuk ėshtė i saktė, e as qė ėshtė i vėrtetė. Disa pėr argument tė mendimeve tė tyre shėrbehen me hadithin e Pejgamberit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ku thotė se azli (ejakulimi jashtė organit gjenital femėror) paraqet mbytjen e fshehtė tė foshnjes.

    Nuk ka dyshim se njė gjė tė tillė e kundėrshtuan dijetarėt islam, dhe tė parėt e selefit qysh nga koha e sahabeve radijall-llahu anhum. Prej sahabeve pati tė cilėt e lejuan azlin, siē transmetohet nga Xhabiri radijall-llahu anhu, i cili thotė: “Ne e praktikonim azlin, ndėrsa Kur’ani shpallej”. Hadith i transmetuar nga Buhariu dhe Muslimi.

    Edhe Aliu radijall-llahu anhu mohoi thėnien e atyre tė cilėt thonin se azli paraqet mbytjen e fshehtė tė foshnjes. Ai tha: “Mbytja e foshnjes nuk kryhet, pos pasi tė kalojė kaq e kaq, shtatė faza”. Nė librin “Sunen El-Kubra” tė Bejhakiut thuhet se azlin e lejuan shumė nga sahabet, tabi-inėt dhe imamėt e ndershėm.

    Kisha pėr tė thėnė se, vėllezėrit e pėrpiktė nuk duhet tė detyrojnė bashkėshortet e tyre nė shtatzėni tė pandėrprera. Jeta moderne nuk ofron kushte dhe rrethana pėr njė edukatė tė shėndoshė tė fėmijėve sipas kėsaj mėnyre (tė lindurit e fėmijėve njėri pas tjetrit). Medoemos qė mes fėmijėve tė ekzistojė njė periudhė kohore, gjatė sė cilės nėnat do tė kishin mundėsi pėr njė edukim tė shėndoshė tė fėmijėve tė tyre, si dhe qė ēdo fėmijė tė merr tė drejtėn e tij tė dashurisė sė nėnės dhe babait, si dhe mbikqyrjen shėndetėsore.


    Udhėheqėsi:


    Njė shikuese thekson se medikamentet tė cilat planifikojnė dhe rregullojnė ciklin e shtatzėnisė nuk i bėjnė aspak dobi. Sipas saj, ekziston njė metodė e re, injekcion qė pengon menstruacionet plot tre muaj. A ėshtė e lejuar kjo? Shikuesja, gjithashtu, thekson se ka 6 fėmijė.


    Dr. Jusuf El-Kardavi:


    Po, kjo ėshtė e lejuar, bile kjo ėshtė mė e mirė se ajo qė ėshtė theksuar mbi ēėshtjen e sterilizimit pėrfundimtar apo paaftėsimit pėrfundimtar pėr lindje.

  3. #3
    ________
    Anėtarėsuar
    08-11-2003
    Postime
    1,516
    famija

    Familja është e përbërë prej: babait, nënës, fëmijëve, dhëndrave, dhe nipërve. Vetëm në sistemin Islam familja gjen lumturi dhe pjesëtarët e saj jetojnë në luks dhe harmoni.

    Kjo ndodh sepse Islami ka vendosur ligje për begatinë e familjes, dhe se Islami është i vetmi Ai i cili interesohet për zgjedhjen e bashkëshortes, me qëllim që të mos përhapen tek fëmijët moralet e këqia nëse gjinden tek kjo bashkëshorte.

    Imam Sadiku(as) ka thënë se Profeti (sa) ka thënë: «Zgjidhni vendin e ujit tuaj»([1]).

    Në një hadith tjetër Profeti(sa), ka thënë: «Martojini të barabartët dhe martohuni me to, dhe bëni zgjedhje në mitra»([2]).

    Këto dy hadithe kanë kuptimin se duhet që çdo njeri të zgjedhë bashkëshorten e tij.

    Në qoftëse një person zgjedh për bashkëshorte një grua me moral të keq, apo ka sëmundje trupore, apo me origjinalitet të ulët siç është fëmia e adoleshnsës, të gjitha këto gjëra- do të kalojnë tek fëmijët.

    Për këtë Islami interesohet për zgjedhjen e bashkëshortes.

    Ibrahim El-Kerehi i ka thënë Ebi Abdilahit (as): Shoqja ime vdiq dhe unë isha dakort që ta martoja. Ai(as) tha:

    Shiko se ku vendos ujin tënd dhe cilin e bën bashkë shoqërues në pasurinë tënde dhe sqaroi atij fenë tënde dhe sekretin tënd.

    Dhe nëse ti patjetër don të martohesh atëherë zgjidh atë vajzë e cila ka origjinë të pëlqyeshme dhe morale të mira([3]).

    Pas kësaj vjen radha e «dhënies së gjirit»- duke lëne pa përmend rregullat e kontakteve seksuale, rregullat e shtatzanise, dhe të lindjes.

    Islami ka caktuar rregulla dhe ligje për dhënien e gjirit, me qëllim që fëmija të bëhet i shëndosh me trup, me mendje dhe plotësues i fuqive për të cilat ka nevojë në jetën e tij qoftë shoqërore, kulturore, arsimore, politike, apo ekonomike.

    Eshtë e papëlgyeshme që fëmija të pi qumësht prej jehudijes, krishteres, mexhuses, dhe prej asaj me prejardhje nga adoleshenca. Dhe nëse është e domosdoshme dhe nuk gjindet veçse juhudije dhe krishtere atëherë këto duhet të ndalohen prej ngrënies së mishit të derrit dhe prej pijeve alkoolike.

    Musa ibën Xhaferin e ka pyet vëllai i tij Aliu(as): «A është e rregullt që një person të sjellë jehudijen dhe kristianen për ti dhënë gji fëmijës së tij, dhe ato gra pijnë pije alkoolike?

    Ai tha: Ndalojini ato prej pirjes së pijeve alkoolike në kohën e dhënies së gjirit»([4]).

    Në një hadith tjetër thuhet: «Ndaloje atë prej pijeve alkoolike dhe prej atyre të palejushme siç është mishi i derrit»([5]).

    Po ashtu dhënësia e gjirit nuk duhet të jetë e sëmurë me sëmundje trupore dhe mendore:

    Imam Ridhai(as) ka transmetuar nga baballarët e fij se Profeti: Muhamedi(sa) ka thënë: «Mos merrni për ti dhënë gji fëmijeve tuaj të çmendurën dhe as të sëmuren sepse qumështi i tyre është transportues i sëmundjes»([6]).

    Prijësi i Myslimanëve Aliu(as) ka thënë: «Zgjidhini dhënëset e gjirit siç bëni zgjedhje për martesë, sepse dhënia e gjirit ndryshon natyrën»([7]).

    Gjithashtu është Mustehab që një person të sjellë për ti dhënë gji fëmijës së tij një grua të bukur, me qëllim që fëmija të bëhet i hijëshëm i bukur!:

    Muhamed ibën Mervanë ka thënë: «Ebu Xhaferi (as) më tha mua: Sill për ti dhënë gji fëmijës tënde një grua të bukur dhe jo të shëmtuar sepse qumështi i saj (dhënëses së gjirit) është transportues»([8]).

    Në një hadith tjetër thuhet: «Se Imam Sadiku(as) i ka thënë Zurarës: Zgjidhni të bukurat dhe të pastërat për dhënie qumështi, sepse qumeshti është transportues»([9]).

    Pas këtyre vjen rradha e vënies së emrit, e edukimit, e mësimit, dhe marte sa e fëmijëve.

    Imam Sadiku(as) ka thënë Profeti(s) ka thënë: «Vini fëmijëve emra të bukur sepse ju do thirreni me ato emra në ditën e gjykimit»([1]).

    Musa ibën Bekirë ka transmetuar nja Ebil Hasani (as) thënien tij: «E para gjë e pëlqyeshme e një personi për fëmijën e tij është që ai ta quaje atë me emër të bukur».

    Dhe çdo njëri prej jush ti quajë fëmijët e tij me emra të bukur([2]).

    Prej veprimeve të rëndësishme të Pejgamberit ka qënë ndërrimi i emrave të shëmtuar siç ka transmetuar Imam Sadiku dhe baballarët e tij (as) ([3]).

    Një burrë shkoi tek Profeti(sa) dhe i tha: Oi Dërguari i Zotit cilat janë të drejtat e djalit tim? Profeti(s) itha: Ta quash me emër të bukur dhe ta edukosh me edukatë dhe ta vendosësh në vende të pëlqyera- edukuese([4]).

    Në vasijetin e Profetit(s): Ai i thotë Aliut(as): «O Ali të drejtat e fëmijëve tek baballarët e tyre janë: Ti quajnë me emra të bukur, ti edukojnë me edukatë të pëlqyer dhe ti vendosin në vende edukues».

    Dhe të drejtat e baballarëve tek fëmijët e tyre janë: Të mos i thërrasin baballarëve të tyre në emra, mos ulen para tyre, mos kalojnë para tyre, dhe mos hyjnë me to në banjo([5]).

    Imam Aliu (as) ka thënë: «Mbaje në krah fëminë tënde deri sa të plotësojë gjashtë vjeç, pastaj edukoje atë me Kuran dhe Sunet gjashtë vjeç...([6])».

    Profeti Muhamedi(s) ka thënë: «Mësojini fëmijëve tuaj notin, dhe hedhjen e shigjetës»([7]).

    Imam Aliu(as) ka thënë: «Nëse një person prej jush edukon fëmijën e tij është më e mirë se sa ai të japë sadekat për çdo ditë një kilo miell([8]).

    Gjithashtu Imam Aliu ka thënë: «Begatoni fëmijët tuaj, dhe edukoni ato me edukatë të pëlqyer. Zoti ju fal mëkatet tuaja.»([9]).

    Ai(as) ka thënë: «Prej të drejtave të fëmijëve tek baballarët e tyre janë tre: ti quajnë me emra të bukur, ti mësojnë atyre shkrim dhe këndim, dhe ti martojnë ato kur arrijnë në moshën e pjekurisë»([10]).

    Nëqoftëse fëmija do të rritet kështu, ai patjetër do ti respektojë prindërit e tij dhe do të jetojë në mirëkuptim me vëllezërit dhe motrat e tij. Në këtë mënyrë familja do të jetë rrethuese prej dashamirësis, begatis, qetësis, harmonis. Prindërit gjejnë kënaqësi dhe dobi tek fëmijët e tij po ashtu e kundërta.

    Përsa i përket qyteteve të përparuara të cilat i mohojnë këto vlera, shohim se në këto qytete dominon përçarja në morale, në to dominon devijimi, dhe se urrejtja armiqësia kanë zën vendin e dashurisë dhe miqësisë.

    Kjo nuk ka nevojë për argumenta të shumta vetëm nëse shohim dy familje: njëra është besimtare në sheriatin Islam për martesen, dhënien e gjirit, dhe edukatën.

    Ndërsa familja tjetër e përparuar me qytetërimin përendimor dhe zbaton rregullat e tij. Te njëjta me këto dy familje janë të shumta në vendet islame të cilat janë të sunduara prej kolonizatorëve të cilët ndërruan shumë rregulla të këtyre vendeve. Mbas kësaj do të shohësh se familja besimtare në sheriatin Islam jeton në harmoni dhe familja e përparuar me qytetërimin perendimor jeton në ashpërsi dhe fatkeqësi!

    Nuk janë ato që përmendëm rreth edukimit të fëmijëve shkak i vetëm për lumturinë dhe harmoninë, por gjinden gjëra të tjera të cilat ndikojnë në edukim siç janë ambienti rrethues shkollat etj... të cilat Islami i ka shëruar më së miri këto gjëra.

    Po ashtu prej shkaqeve të lumturisë dhe harmonisë janë orientimet Islame rreth respektit të prindërve dhe mardhëniet me të afërmit, dhe realizimi i të drejtave të fëmijëve.

    Muamer ibën Hal-lad ka thënë: I thash Imam Ridhait(as):

    A të bëj lutje për prindërit nëse ato nuk e dinë të vërtetën? Ai(as), tha: Bej lutje për to dhe paguaj sadekat për to, edhe nëse nuk e dinë të vërtetën, dhe trajtoi ato me dashamirësi sepse Profeti(s) ka thënë se Zoti(xhsh) më dërgoi për mëshirim dhe jo për ndërprerje mardhëniesh([11]).

    Ebu Xhaferi(as) ka thënë: «Tre gjera janë ato ku në të cilat Zoti(xhsh) i jep çdo njeriu kënaqësi: Kryerja e amanetit tek i miri apo i keqi shlyerja e premtimit për të mirët apo për të këqijtë, dhe respekti i prindërve qofshin të mirë apo të këqij»([12]).

    Muhamed ibën Mervanë ka transmetuar nga Imam Sadiku(as) thënien e tij se: «Një burrë shkoi tek Profeti(sa) dhe i tha: Më këshillo mua o i Dërguari i Zotit: Profeti(sa) i tha: Mos bëj shirk për Zotin, dhe nëse digjesh me zjarr, apo torturohesh veçse zemra jote të jetë e bindur me besim. Respekto prindërit tuaj dhe trajtoi ato sa më mirë, qofshin të gjallë apo të vdekur, dhe nëse të urdhërojnë ty që të largohesh prej shtëpisë dhe pasurisë, sepse ajo është prej imanit (besimit)([13])».

    Mardhëniet me të afërmit është nyja e tretë prej nyjave të lumturisë shoqërore, e cila duket më së miri në ato famije të përbëra prej vëllezërve dhe motrave, prej xhaxhallarëre dhe hallave, prej gjyshit dhe gjyshes prej tezeve dhe nipave dhe të afërmëve.

    Zoti në Kuran thotë }Frikësohuni Zotit që me emrin e Tij betoheni, dhe ruajeni farefisin, sepse Zoti është mbikëqyrës mbi ju{([14]).

    Profeti Muhamedi(sa) ka thënë: «Mos shkëputni mardhëniet me farefisin tuaj edhe nëse ato i shkëpusin mardhëniet e tyre me ty»([15]).

    Imam Aliu(as) ka thënë: «Nëse ndërpriten mardhëniet e të afërmëve me njëri tjetrin atëherë pasuritë do të shkojnë në duart e të këqinjëve»([16]).

    Imam Sadiku(as) ka thënë: «Frikësohuni prej ndërprerjes së mardhënive me të afërmit sepse ajo është vdekje për njeriun»([17]).

    Ndërsa plotësimi i të drejtave të fëmijëve është njelloj si plotësimi i të drejtave të prindërve.

    Profeti(sa) ka thënë: «Fëmijët nuk duhet ti ndërpresin mardhëniet me prindërit e tyre, po ashtu prindërit nuk duhet ti ndërpresin mardhëniet me fëmijët e tyre»([18]).

    Respekti i fëmijëve në pikpamjen Islame është në një shkallë me respektin e prindërve.

    Në burrë i tha Imam Sadikut(as): «Kujt duhet ti bëhet respekt më shumë? Ai tha prindërve tuaj. Ai burri i tha Imamit(as) se ato kanë vdekur. Imami tha: Fëmijëve të tua»([19]).

    Imam Sadiku(as), ka thëmë: «Zoti(xhsh) e fal atë njeri i cili i don shumë fëmijët e tij»([20]).

    Nëse fëmija është i vogël dashamirësia për të është e sigurtë.

    Ebu Abdilahi(as) ka transmetuar nga Profeti(s) se Ai ka thënë: «Duani të vegjëlit dhe mëshironi ato. Nëqoftëse i jepni premtim atyre për diçka, zbatojeni atë, sepse ato shohin se vetëm ju jeni dhënësit dhe shpenzuesit e tyre»([21]).

    Kulejb Es-Sajdavij ka thënë: Imam Ebul Hasan(as) më tha mua: «Nëse i premtoheni të vegjëlve, zbatojeni këtë premtim, sepse ato shohin se ju jeni dhënësit e tyre Zoti(xhsh) e urren trajtimin e keq për gratë dhe fëmijët([22])».

    Kështu e edukon Islmai familjen dhe kujdeset për prindërit, për fëmijët, dhe për farefisin, me qëllim që në familje të dominojë, siguria, begatia, harmonia, mirësia, respekti. Kështu është famija në sistemin Islam.

    Ndërsa në Sistemin e kufrit: bashkëshortët nuk përputhen me njëri-tjetrin, dhe femijëve nuk u jepen të drejtat e tyre, Ato prej shtëpisë të mbushur me gënjeshtra... tek kampet e lojrave dhe talljeve... në shkolla ku ato janë të rrethuara me mendime shkatarruese, me mëkate dhe mos besim... Pastaj do gjindet përçarje familjare... dhe shkatarrim shoqëror!.





    --------------------------------------------------------------------------------

    ([1]) El-Deaim: V.2. F.194. dhe El-Kafi: V.5. F.332.

    ([2])

    ([3]) El-Kafi: V.5. F.323. dhe El-Fakih: V.3. F.244.

    ([4]) El-Vesail: V.15. F.187. dhe Kurb El-Isnad: F.117.

    ([5]) El-Vesail: V.15. F.186.

    ([6]) El-Vesail: V.15. F.188.

    ([7]) El-Vesail: V.15. F.188. dhe Kurb El-Isnad: F.45.

    ([8]) El-Vesail: V.15. F.189. dhe El-Kafi: V.6. F.44.

    ([9]) El-Vesail: V.15. F.189. dhe El-Kafi: V.6. F.44.


    --------------------------------------------------------------------------------

    ([1]) El-Kafi: V.6. F.19.

    ([2]) El-Kafi: V.6. F.18.

    ([3]) El-Vesail: V.15. F.124. dhe Kurb El-Isnad: F.45.

    ([4]) El-Vesail: V.15. F.124.

    ([5]) El-Vesail: V.15. F.195. dhe Mekarim Ehlakë: F222.

    ([6]) El-Vesail: V.15. F.123.

    ([7]) El-Kafi: V.6. F.47.

    ([8]) El-Vesail: V.15. F.195. dhe Mekarimu Ehlakë F.222.

    ([9]) El-Vesail: V.15. F.195. dhe Mekarim Ehlakë F.222.

    ([10]) Mekarim-Ehlakë. F.220.

    ([11]) El-Kafi: V.2. F.159.

    ([12]) El-Kafi. V.2. F.162.

    ([13]) El-Kafi: V.2. F.158.

    ([14]) Suretu Nisaë ajeti 1.

    ([15]) El-vesail: V.15. F.120 El-Kafi: V.2. F.348.

    ([16]) El-Vesail: V.15. F.121. dhe El-Kafi: V.2. F.348.

    ([17]) El-Vesail: V.15. F.120. dhe El-Kafi: V.2. F.346.

    ([18]) El-Biharë: V.71. F.80. dhe El-Kafi: V.6. F.48.

    ([19]) El-Vesail: V.15. F.201. dhe El-Kafi. V.6. F.49.

    ([20]) El-Fakihë: V.3. F.310. dhe El-Kafi: V.6. F.50.

    ([21]) El-Kafi: V.6. F.49.

    ([22])El-Kafi: V.6. F.50.

  4. #4
    ________
    Anėtarėsuar
    08-11-2003
    Postime
    1,516
    Jeta bashkėshortore

    Jeta bashkėshortore ngrihet mbi bazėn e mirėkuptimit dhe ndihmės reciproke. Njė gjė tė tillė e vėrejmė edhe nė fjalėt e All-llahut fuqiplotė, konkretisht mbi ēėshtjen e gjidhėnies, gjė e cila ėshtė mė e vogėl se ēėshtjet tjera qė kanė tė bėjnė me bashkėshortėsinė: “E nėse pas njė konsultimi dhe pėlqimi (prindėrit) shfaqin dėshirėn pėr ndėrprerjen e gjirit, nuk ėshtė ndonjė mėkat pėr ta.”




    Pas njė konsultimi dhe pėlqimi reciprok tė tė dy palėve (prindėrve), medoemos qė njė ēėshtje e tillė tė pėrfundojė pėrmes pėlqimit dhe konsultimit tė dy bashkėshortėve. Nėse ndodhė qė njėri tė ketė dėshirė ndryshe nga tjetri, ata me siguri se do tė duhet tė pėrpiqen pėr t’u takuar diku nė mes. Ndodh qė bashkėshorti tė shpreh dėshirė pėr kėnaqėsi me bashkėshorten e vet pėr njė kohė sa mė tė gjatė, gjatė sė cilės ai nuk do tė dėshironte fėmijė, posaqėrisht kur bashkėshortėt janė tė rinjė. Islami nxit njerėzit qė tė martohen nė moshė sa mė tė re, por, pėr fat tė keq, nė kohėn moderne njerėzit po e vonojnė martesėn shumė. Nė qoftė se ndodh qė bashkėshortėt tė jenė tė martuar herėt, kjo nuk do tė thotė se ata do tė duhej qė menjėherė tė fillojnė procesin e shtimit tė familjes (tė kenė fėmijė), pėrkundrazi, le tė kėnaqen mes vete, dhe nuk pengon asgjė po qe se ata pėlqejnė qė njė gjė tė tillė (lindjen e fėmijėve) ta vonojnė. Ndodh qė bashkėshortja tė jetė studente me obligime univerzitare, andaj edhe dėshiron qė lindja e fėmijėve tė pret njė kohė, derisa tė jetė e pėrgatitur pėr shtatzėni, lindje, gjidhėnie dhe edukim. Medoemos duhet qė mes bashkėshortėve tė ekzistojė pėlqimi dhe konsultimi reciprok, ta dėgjojnė njėri-tjetrin.

    Nė librin e imam Gazaliut “Ihjau ulumud-din” hasen shumė gjėra tė sjelljes ideale me All-llahun, kujdesin e veēantė ndaj gjėrave tė lejuara (hallall) dhe tė ndaluara (haram). Po nė kėtė libėr, imam Gazaliu pėrmend edhe ēėshtjen e azlit, tė cilin ai nuk e konsideron haram, po as qė e konsideron pėr mekruh (vepėr tė papėlqyer). Njė gjė tė tillė e konsideron sipas nijjetit (qėllimit). Sipas tij, ekzistojnė qėllime tė mira dhe qėllime tė prishura. Prej qėllimeve tė mira Imam Gazaliu konsideron edhe ruajtjen e bukurisė sė gruas, kujdesin e kėnaqėsisė sė saj, si dhe kėnaqėsinė e bashkėshortit tė saj. Sipas tij, ekzistojnė gra tė cilat pas lindjes e humbin formėn e trupit tė tyre, ndėrsa nė anėn tjetėr, ekziston mundėsia qė bashkėshorti pėrkatės tė mendojė pėr martesė me ndonjė femėr tjetėr. Nuk ėshtė gjė e keqe po qe se gruaja shfaq kujdes tė veēantė pėr ruajtjen e bukurisė sė saj, me ēka e mbron edhe bashkėshortin e saj. Njė gjė tė tillė Imam Gazaliu e konsideroi pėr vepėr tė mirė dhe tė pranuar sipas Islamit. Sheriati islam nuk ndalon njė gjė tė tillė, pėrkundrazi, ai bile edhe e konsideroi si njė ndėr shkaqet tė cilat i mundėsojnė njeriut qetėsinė dhe moslodhjen nė tė kėrkuarit e tė ardhurave pėr jetė. Ėshtė e vėrtetė se tė kėrkuarit e furnizimit familjar jetėsor ėshtė gjė e domosdoshme, dhe se ajo konsiderohet edhe njė lloj i xhihadit, mirėpo nėse ndodh qė tė kėrkuarit e tillė ta ketė lodhur shumė njeriun, e drejtė e tij ėshtė qė tė kėrkojė njė jetė mė tė matur, jetė tė palodhshme, jetė ku nuk do ta humbė trupin dhe shpirtin, ku natėn bie i lodhur e nė mėngjes gdhihet i pafuqishėm, jetė pėrplot brenga dhe dhimbje. Jo, e drejtė e tij ėshtė qė tė jetojė njė jetė tė matur dhe tė begatshme.

    06/06/2003

  5. #5
    ________
    Anėtarėsuar
    08-11-2003
    Postime
    1,516
    Ideja e planifikimit familjar

    Nuk ka dyshim se ideja e planifikimit familjar ėshtė ide e vjetėr (e kahmotshme). Njerėzit qysh nė kohėrat e mėhershme janė interesuar qė tė kenė familje me mė pak anėtarė (fėmijė). Arabėt qysh herėt thonin: “Familja me mė pak anėtarė ėshtė njėra nga dy lehtėsimet (mirėqeniet e kėndshme).” Begati ėshtė konsideruar ose pasuria e shumtė ose familja me mė pak anėtarė.




    Disa prej njerėzve shprehnin dėshirė pėr familje (anėtarė) tė shkėlqyer. Nė Spartėn e vjetėr zgjedhnin vetėm fėmijėt tė cilėt shfaqnin fuqi tė jashtėzakonshme; ata, pėr tė vėrtetuar njė gjė tė tillė, i merrnin fėmijėt meshkuj dhe i vėnin nėn nxehtėsinė e diellit: ata tė cilėt i qėndronin nxehtėsisė, fitonin meritėn e ngeljes nė jetė, ndėrkaq tė tjerėt, ata qė nuk i qėndronin vapės, vriteshin. Arabėt (para shpalljes sė Islamit), pėr dallim nga Spartakėt, i vritnin bijat e tyre: “Dhe kur tė pyeten ato vajza tė varrosura tė gjalla. Pėr ēfarė mėkati ato janė mbytur.”

    Krahas femrave, arabėt ishin tė njohur edhe pėr vrasjen e disave nga meshkujt e tyre. Kur’ani famėlartė njė gjė tė tillė e pėrmend nė kontekst tė mėkateve tė kryera nga njerėzit injorant: “Ju mos i mbytni fėmijėt tuaj nga frika e varfėrisė, se Ne ua sigurojmė furnizimin atyre dhe juve, e mbytja e tyre ėshtė mėkat i madh.”

    Muslimanėt, njė formė tė tillė e njohėn pėrmes “azlit” (ejakulimit tė mashkullit jashtė organit gjenital femėror - coitus interruptus). Mashkulli ejakulonte jashtė organit gjenital tė femrės, me qėllim qė ajo tė mos mbetej shtatzėnė. Kjo metodė ishte mjaft e njohur. Sahabiu Xhabir ibėn Abdull-llah thotė: “Ne ishim prej atyre tė cilėt zbatonim ejakulimin jashtė organit gjenital femėror (azlin), ndėrkaq Kur’ani vazhdonte tė shpallej.” Hadith i transmetuar nga Buhariu dhe Muslimi.

    Njė formė e tillė e ejakulimit mė shumė kishte pėr tė ndodhur me femrat shėrbėtore, se sa me gratė e lira (tė kurorėzuara), siē transmetohet nė hadithin e Pejgamberit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, ku ai kishte ndaluar tė ejakulohej jashtė organit gjenital femėror te gratė e lira (tė kurorėzuara), pos me lejen e tyre.

    Ky njėherit ėshtė edhe mendimi i njė numri tė konsideruar tė imamėve dhe fukahave, tė cilėt thonė: “Nuk ėshtė i lejuar ejakulimi jashtė organit gjenital femėror, te gruaja e lirė (e kurorėzuar), pos me lejen apo pėlqimin dhe marrėveshjen me tė.”

    Azli - forma e tė ejakuluarit jashtė organit gjenital femėror - u bė metodė mjaft e njohur nė atė kohė.

    Nė kohėn moderne kjo ēėshtje mori njė formė krejt tjetėr: tani kjo ėshte mė masive se sa qė ishte mė parė. Nė tė kaluarėn ēėshtja e tillė kishte karakter individual - njeriu shprehte vullnetin e tij tė kryente azlin dhe ēėshtja mbaronte - ndėrkaq, nė kohėn moderne kjo ēėshtje filloi tė merr pėrmasa mė tė gjėra, filloi tė merr njė koncept tė njė filozofie tė pėrgjithshme, edhe atė qysh nė shekullin nėntėmbėdhjetė, ēėshtje e njohur nė shkencėn e ekonomisė dhe filozofisė ekonomike, e cila shikon me shikim skeptik ndaj popullatės. Kjo teori ėshtė e njohur si teoria e Robert Maltos, e cila kishte shikim skeptik ndaj popullatės dhe e cila pohonte se shtimi i popullatės bėhet nė mėnyrė permanente gjeometrike, gjegjėsisht: 1, 2, 4, 8, 16, 32, 64, 128, ndėrsa tė ardhurat finansiare shtohen sipas mėnyrės permanente matematikore, dhe se e tėrė kjo don tė thot se pas njė kohe tė ardhurat pėr jetesė dhe furnizim do tė pakėsohen, se nė njė kohė tė ardhme do tė ndodhė uria dhe njerėzit do tė mbysin njėri-tjetrin.

    Kjo teori, sikur tė kishte gjetur zbatim, me siguri do tė rezultonte me zhdukjen e planetit Tokė nga banorėt e saj - njerėzit, sepse njerėzit do tė vritnin njėri-tjetrin.

    Ne, muslimanėt, pa dyshim posedojmė njė koncept krejt ndryshe nga ai i Robert Maltosit, apo atyre qė mendojnė si ai. Nė idenė e tyre ekonomike ekziston problemi i ashtuquajtur “Problemi i mungesės sė dendėsisė” - problem i cili manifestohet me tė ardhurat e rralla dhe tė kufizuara, ndėrkaq nė anėn tjetėr do tė ekzistonin njerėz me numėr tė pakufizuar.

    Ne themi: Jo, tė ardhurat nuk janė tė rralla, ato ekzistojnė prej se kur All-llahu krijoi tokėn dhe e begatoi atė, nė tė caktoi aftėsitė e saj, siē pėrmendet edhe nė Kur’anin famėlartė. All-llahu i Madhėruar pėr ēdo krijesė tė Tij nė sipėrfaqen e tokės siguroi dhe garantoi rriskun (furnizimin), ēdo gjė qė ėshtė nė qiell e nė tokė i bėri tė jenė nė shėrbim tė dobisė sė njeriut dhe vetėm atij t’i jenė nėnshtruar: “All-llahu ėshtė Ai qė i krijoi qiejt dhe tokėn, dhe Ai lėshoi prej sė larti ujė (shi), e me tė nxjerr fruta si ushqim pėr ju, dhe pėr tė mirėn tuaj u vuri nė shėrbim anijet, tė lundrojnė nėpėr det me urdhėrin e Tij, e nė shėrbimin tuaj i vuri edhe lumenjtė. Pastaj, Ai ėshtė qė nėnshtroi detin, qė prej tij tė hani mish tė freskėt, e prej tij tė nxirrni stoli qė i bani (i vishni), e i sheh anijet si ēajnė (lundrojnė) nė tė (me ushtimė e ēajnė ujin nė det). Ua nėnshtroi qė tė shfrytėzoni nga begatitė e Tij dhe ashtu tė falėnderoni (Zotin).”

    Bile edhe fuqinė e diellit e bėri tė nėnshtruar dhe nė shėrbim tė njeriut:

    “Dhe Ai ju dha gjithatė qė e kėrkuat (qė kėrkoi nevoja juaj) dhe, edhe nė qoftė se pėrpiqeni t'i numėroni tė mirat e All-llahut, nuk do tė mundė tė arrini t'i pėrkufizoni (nė numėr). Vėrtet, njeriu ėshtė i padrejtė dhe shumė pėrbuzės.”

    Andaj, problemi nuk ėshtė nė tė ardhurat e vogla, pėrkundrazi, ato janė tė shumta, por ėshtė nė padrejtėsinė dhe pėrbuzjen e madhe tė njeriut. Nisur nga kjo, Islami refuzon filozofinė e pėrgjithshme e cila bazohet nė atė se furnizmi ėshtė i vogėl (i pamjaftueshėm). Njė e treta e planetit Tokė ėshtė pothuajse rreth e pėrqark me detra dhe oqeane. Njeriu ende nuk ka arritur tė zbulojė tė gjitha gjallesat dhe gjėrat qė ekzistojnė nė to. As shkenca moderne nuk ka arritur tė zbulojė tėrė atė qė ekziston nėpėr ujėrat e tillė, nė tė cilat njeriu do tė mund tė zbulonte gjėra ushqimore. Njeriu nuk arriti tė zbulon zhvillimin e gjėrave as nga ana e sasisė, po as nga ana e llojit. Si p.sh. nė vend se tė mbillte njė herė, me anė tė mjeteve moderne do tė ketė mundėsi tė mbjell dy herė nė vit; nėse nė njė fushė mbjell 4 kallinj grurė, pėrmes mjeteve moderne nė kėtė hapėsirė do tė kishte mundėsi tė mbjell 10 kallinj. Kjo me anė tė mjeteve moderne dhe me anė tė pėrmirėsimit tė ekstrakteve dhe farave pjellore. Tė gjitha kėto gjėra do tė shėrbenin nė rritjen e tė ardhurave jetėsore tė njerėzve, si dhe do ta ndihmonin jetėn.

    Edhe biseda mbi planifikimin familjar do t’i pėrngjante njė filozofie tė tillė. Do tė kisha shpresuar shumė, qė tė gjitha filozofitė tė bėjnė pjesė nė atė qė ne e quajmė “Interpretim komploti” - ēdo gjė qė ndodhė, bėhet kundėr muslimanėve. Ėshtė e vėrtetė se ekzistojnė njerėz tė tillė, tė cilėt nuk dėshirojnė qė muslimanėt tė shtohen; ata ndiejnė frikė tė jashtėzakonshme nga rritja e numrit tė muslimanėve, e nė veēanti Perėndimi. Muslimanėt nė Gjermani, Francė dhe Rusi janė nė rritje e sipėr, pėr dallim nga banorėt tjerė tė kėtyre vendeve, numri i tė cilėve ėshtė nė ulje drastike. Disa prej tyre kanė vetėm nga njė apo dy fėmijė, e disa aspak nuk shprehin vullnet pėr lindje. Disa bile edhe nuk martohen; andaj nataliteti ėshtė gjithmonė nė rėnie e sipėr. Ata janė nė frikė, mendojnė: “Ne jemi duke u pakėsuar, ndėrsa muslimanėt janė duke u shtuar; kjo do tė thotė se pas 20 apo 30 viteve muslimanėt do tė jenė shumicė nėpėr vendet tona”. Bile edhe nė ish-Bashkimin Sovjetik, nė disa fletregjistre ka ekzistuar kujdesi i veēantė ndaj rritjes sė numrit tė muslimanėve, tė cilėt pas njė kohe ndoshta bėhen shumicė e cila do tė qeveriste me vendin e tyre.

    Ne themi: Nė disa raste rritja e numrit tė anėtarėve tė familjeve muslimane ėshtė e duhur dhe e kėrkuar, siē ėshtė rasti me vėllezėrit tanė palestinez. Shumė prej tyre u vranė nga arma e ēifutėve, mirėpo themi atė qė ia thanė gratė muslimane Haxhxhaxhit, nė momentin kur ai u kėrcėnua duke u thėnė se do t’i shfarosė, kur ato thanė: “Ti shfaros, por All-llahu mbjell.” Vėre dhe thuaj: “Ku ėshtė fuqia e krijesės, nė krahasim me fuqinė e Krijuesit?!” Vritne o ēifutė cilin tė doni. Vritne Muhjiddin Sherifin apo Jahja Ajashin ose Shikakiun, por do tė lindin nėnat muslimane dhe do tė sjellin nė kėtė botė edhe mė shumė Muhjidinė e Ajashė, do tė sjellin edhe mė shumė.

    Nė disa raste rritja e numrit tė anėtarėve tė familjes ėshtė e duhur, e nė veēanti kur dimė se prej qėllimeve esenciale tė martesės nė Islam ėshtė krijimi i familjes.

    Nuk ka dyshim se martesa posedon njė sėrė qėllimesh, e ndėr to edhe prehinė dhe qetėsinė: “Dhe bėri mes jush dashurinė dhe mėshirėn.”

    Ndėr qėllimet tjera numėrohet edhe lidhja miqėsore me njerėz tjerė, siē haset edhe qėllimi i krijimit tė familjes (pasardhėsve), siē thotė All-llahu i Madhėruar: “All-llahu krijoi pėr ju bashkėshorte nga vetė lloji juaj, e prej bashkėshorteve tuaja - fėmijė e nipa dhe ju furnizoi me (ushqime) tė mira. A besojnė ata tė pavėrtetėn, e tė mirat e All-llahut i mohojnė?”

    Dhe thotė: “Tash e tutje bashkohuni me to dhe kėrkoni atė qė ua ka caktuar All-llahu..”

    Komentatorėt e Kur’anit janė tė mendimit se fjala “…kėrkoni atė qė ua ka caktuar All-llahu” ka pėr qėllim fėmijėt dhe familjen.

    Rrisku nuk mund tė arrihet ndryshe, pos sipas ligjeve tė All-llahut. Ėshtė e vėrtetė se All-llahu ka garantuar rriskun, siē thotė edhe Vet: “Nuk ka anjė gjallesė nė tokė qė All-llahu tė mos ia ketė garantuar furnizimin e saj, Ai e di vendbanimin dhe vendstrehimin e saj (pas vdekjes). Tė gjitha (kėto) janė nė librin e njohur (Levhi Mahfudhė).”

    Mirėpo, siē u tha Omeri atyre tė cilėt ishin ngujuar nė xhami pas namazit tė xhumasė, e i thanė: “Ne jemi tė mbėshteturit nė All-llahun”, fjalėn e tij tė shkėlqyer dhe tė pėrjetshme: “Le tė mos ndėrpret asnjėri tė kėrkuarit e rriskut, e tė thotė: ‘O Zot, mė sjell riskun’, ndėrsa e dinė se qielli nuk lėshon ari e as argjend, por kur tė mbaron namazi, ju vazhdoni tė kėrkoni tė mirat e All-llahut”.

    Rrisku ekziston, mirėpo njerėzit janė tė detyruar qė ta kėrkojnė atė, tė vrapojnė nė tė arriturit e tij; ta kėrkojnė nė mbrenditė e tokės, tė pėrpiqen qė ta zgjerojnė fushėn e rriskut tė tyre; ta kėrkojnė ate nė mėnyrė sa mė tė bukur, nė sasi dhe lloj. Njė gjė e tillė ėshtė e kėrkuar nga njeriu.

    Nga gjuha arabe: Fatbardh Shega

  6. #6
    ________
    Anėtarėsuar
    08-11-2003
    Postime
    1,516
    Fėmijėria nė Islam


    Kujdesi islam ndaj fėmijėve

    I nxitur me rastin e ditės ndėrkombėtare tė fėmijėve dhe me rastin e shkrimit tė vogėlushes sė hendikepuar nė gazetėn e mirėnjohur tė Katarit, “Merjem”, sot do t`u flas mbi kujdesin e islamit ndaj fėmijėve, e posaqėrisht ndaj fėmijėve tė hendikepuar. Islami, si fe e pastėr e All-llahut, shpreh kujdes tė veēantė ndaj njeriut si qenie njerėzore. Njeriu, nė porositė, dispozitat dhe literaturėn islame, zė vend tė rendėsishėm, kurse vend tė posaqėm nė to zėnė njerėzit qė njihen si tė dobėt dhe tė mjerė.

    Vėllezėr tė dashur. Pa dyshim se fėmijėria dhe hendikepimi paraqesin dobėsi. All-llahu i lartėsuar nė Kur`anin famėlartė thotė: “All-llahu ėshtė Ai qė ju krijoi nė njė gjendje tė dobėt, pastaj pas asaj dobėsie ju dha fuqi, e pas fuqisė, dobėsi e pleqėri.”

    Andaj, fėmijėria dhe pleqėria paraqesin dobėsi, ndėrkaq jeta e rinisė paraqet fazė tė fuqisė mes dy dobėsive. Islami kujdesin e tij ndaj fėmijėrisė e shpreh ende duke qenė njeriu nė fazė tė parakrijimit si fėmijė, ende duke qenė fetus nė barkun e nėnės. Islami nuk lejon qė gruaja nė periudhėn e shtatzėnisė ta mundon veten pa nevojė, gjė e cila do tė shkaktonte abortimin e fėmijės. Islami nuk lejon qė mbi gruan, tek e cila ėshtė vėrtetuar krimi i amoralitetit, tė zbatohet dispozita e haddit (gurėzimi i saj) nė gjendje kur ajo ėshtė shtatzėnė. Na pėrkujtohet rasti kur gruaja Gamidije kishte shkuar te i Dėrguari i All-llahut, Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem duke pranuar veprėn e bėrė tė amoralitetit dhe faktin se ajo gjatė kėtij akti kishte mbetur shtatzėnė, mirėpo i Dėrguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem nuk zbatoi mbi tė dispozitėn e paraparė tė gurėzimit, por i tha: “Kthehu, derisa tė lindish foshnjėn.” Kaluan muaj tė tėrė, derisa erdhi koha qė gruaja tė kishte lindur foshnjen e saj, kur ja, ajo prapė po qėndronte para Pejgamberit sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, me qėllim qė tė pastrohej nga vepra e shėmtuar me zbatimin e dispozitės sė gurėzimit, gjė tė cilėn edhe e meritonte pėr krimin e bėrė. I Dėrguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem tha: “Jo, por kthehu derisa foshnja nuk kalon periudhėn e thithjes.”

    Kjo na bėn pėr tė kuptuar se foshnja meriton kujdes tė veqantė, edhe nė qoftė se ka ardhur nė kėtė botė nė mėnyrė tė padrejtė (haram); ai meriton tė jetojė, qysh nga momenti kur nė tė fillon procesi i jetės, e me kėtė njeriut i bėhet e ndaluar ēdo armiqėsi ndaj procesit tė tillė.

    Nė qoftė se Islami pėrcakton dispozitė ndėshkuese ndaj njeriut qė ka bėrė njė vepėr tė shėmtuar, ē’farė ėshtė amoraliteti, ai megjithatė nuk lejon qė pėr shkak tė asaj vepre tė ndaluar tė dėmtohet fetusi nė barkun e nėnės: “Dhe asnjė mėkatarė nuk do tė bartė mėkatin e tjetrit.”

    Islami lejon qė gruaja nė periudhėn e shtatzėnisė tė mos agjėrojė, nėse frikohet nga dėmi qė mund t’i ndodhė asaj gjatė kohės sė agjėrimit, kur gruaja e tillė abstenon nga ushqimi dhe pija. Ndėrsa nė rastet kur dėmi konfirmohet, Islami edhe e obligon gruan shtatzėnė qė tė mos agjėrojė.

    Foshnja e posalindur lind i pajisur me obligime dhe detyra, tė cilat i meriton nė veqanti. Foshnja e tillė sjell dispozita dhe obligime tė cilat janė tė lidhura ngushtė me tė, pėr tė cilat nė detaje foli dijetari i famshėm, Ibn Kajim El-Xhevzi nė librin e tij “Tuhfetul mevdud fi Ahkamil-mevlud”. Ndėr ato dispozita dhe obligime janė: t‘i lexohet ezani nė veshin e djathtė, tė emėrohet me emėr mė tė bukur, nė ditėn e shtatė tė lindjes t’i pritet kurban dhe t’i bėhet akika (moment festiv me tė afėrmit e foshnjės, pėr gėzimin e sjellur), ndėrsa nėna obligohet qė tė i japė gji, bile edhe nėse ėshtė e shkurorėzuar. Mbi kėto dhe gjėrat tjera Kur`ani famėlartė zbriti ajet nė suren El-Bekare: “Nėnat, ato qė duan ta plotėsojnė gjidhėnien, janė tė obliguara t`u japin gji fėmijėve tė vet dy vjet tė plota - nėna e shkurorėzuar nuk guxon tė dėmtojė foshnjen e saj pėr shkak tė bashkėshortit tė saj tė shkurorėzuar. I ati i fėmijės ėshtė i obliguar pėr furnizimin dhe veshmbathjen e tyre (gruas) ashtu si ėshtė rregulli. Askush nuk ngarkohet mė tepėr, vetėm aq sa ka mundėsinė e tij. Asnjė nėnė nuk bėn tė dėmtohet me fėmijėn e saj, e as babai me fėmijėn e tij. Po ashtu ėshtė i obliguar edhe trashėgimitari ( i fėmijės).”

    Ky ajet nė mėnyrė tė veēantė e thekson meritėn e fėmijės pėr gjidhėnie dhe faktin se ky obligim nuk duhet tė lihet anash pėr shkak tė mospajtimit tė dy bashkėshortėve. Kjo ėshtė mėshira e All-llahut tė lartėsuar ndaj kėsaj krijese tė vogėl. Prindėrit, nė veēanti, posedojnė detyra dhe obligime tė cilat u pėrkasin vetėm atyre dhe pėr tė cilat duhet treguar kujdes tė veēantė, siē ėshtė edhe furnizimi i nėnės dhe foshnjės sipas mundėsive tė ofruara pėr tė atin. Prindi luan rol tė rėndėsishėm nė edukimin e foshnjės qysh nė vegjėli, e pėrkėdhelė dhe luan me tė qysh nė moshėn shtatėvjeēare, siē thanė disa nga tė parėt: “Me fėmijėn tėnd luaj dhe pėrkėdhele shtatė vjet, edukoje shtatė vjet, e mė pastaj vėllazėroje po aq vite.”

    Nė shtatė vitet e para ndaj fėmijės mbizotėrojnė ndjenjat e zbavitjes dhe lojės. Pa dyshim se All-llahu i lartėsuar foshnjen dhe fėmijėn e tillė e pajisė qysh nė atė moshė me fuqi dhe energji tė dhuruar nga ana e Tij. Vallė, a thua ku do tė harxhohet ajo energji? Pa dyshim se nė “Lojė”. Fėmiu me fuqinė e tij lėvizė andej e kėndej, kurse ne, medoemos, duhet tė jemi tė kujdesshėm pėr ndihmėn tė cilėn i duhet ofruar qė ai tė luajė, por edhe tė luajmė me tė. Prindi i madh e mbikqyrė tė perceptuarit e logjikės sė foshnjės sė vogėl, e me kėtė ai nė tė shumtėn e rasteve luan me tė dhe zbavitet.

    I tillė ishte edhe vetė i Dėrguari i All-llahut, zotėriu i gjithė krijesave, Muhammedi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem i cili, edhepse ishte i Dėrguar i All-llahut, zbavitej dhe luante me nipat e tij, Hasanin dhe Husejnin si dhe me fėmijėt e shokėve tė tij.

    Njė herė, duke qenė nė sexhde, tė dy nipat e tij u ulėn mbi tė. Ai e zgjati sexhden aq shumė, saqė shokėt e tij menduan se mos vallė i ra tė fikėt apo ndoshta edhe ka vdekur. Kur mė vonė nga sexhdeja dhe e pėrfundoi namazin shokėt e tij e pyetėn: “O i dėrguari i All-llahut, e zgjate shumė sexhden derisa nuk na kapluan mendime tė ndryshme.” Ai tha: “Biri im ishte mbi mua, e nuk desha qė ta shpejtojė e t’ia ndėrpresė kėnaqėsinė qė ndiente duke qenė mbi mua.”

    Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem nuk deshi ta ndėrpriste kėnaqėsinė qė ndienin nipat e tij duke qenė mbi te, ai nuk deshi qė fėmijėt tė jenė tė dėmtuar dhe as qė t’ua ndrėpresė kėnaqėsinė qė ndienin duke qėndruar mbi tė, pėrkundrazi, ai i la tė kėnaqen pėrderisa nuk u bezdisėn dhe pėrderisa nuk zbritėn vetė.

    Shokėt e tij hynė tek ai, ndėrkaq tė dy nipat e tij, Hasani dhe Husejni po rrinin mbi shpinėn e tij. Njėri nga sahabet u tha: “Po sa nė vend tė mirė qė keni hypur”, ndėrkaq Pejgamberi sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem tha: “Po sa kalorės tė mirė qė janė.”

    Vėreni, kjo ėshtė natyra e pastėr dhe e shėndoshė nė procesin e edukimit tė shėndoshė dhe tė drejtė tė fėmijės: tė lozim dhe tė argėtohemi me fėmijėt tanė.

    I Dėrguari i All-llahut sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem hyri nė shtėpinė e Ummu Selemes, bija e Talha Ensariut, e cila kishte njė fėmijė tė vogėl, dhe i tha vogėlushit: “O Eba Umejr, ēfarė ka bėrė Nugejri (emėr i zogut me tė cilin po luante vogėlushi).” I Dėrguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, u argėtua me fėmijėn dhe aspak nuk i pengoi atij qė edhe ta pėrgėzojė me emėr me tė cilin pėrgėzohen vetėm tė mėdhenjtė - Eba Umejr…!

    Kjo ėshtė mirėsjellja dhe edukata e Pejgamberit tė All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem.

    Njė ditė te ai hyri Ekre bin Habis Et-Temimi, kryepari i njė fisi, dhe e gjeti Pejgamberin sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem duke pėrqafuar nipat e tij, Hasanin dhe Husejnin dhe i tha: “O i Dėrguari i All-llahut, unė kam dhjetė fėmijė dhe asnjėrin prej tyre nuk e kam pėrqafuar asnjėherė.”

    I Dėrguari i All-llahut tha: “Ai i cili nuk mėshiron, nuk do tė mėshirohet.”

    Nėse nuk e mėshiron fėmijėn tėnd, edhe mėshira e All-llahut nuk ka pėr tė pėrfshirė ty, ngase mėshiruesit i mėshiron Mėshiruesi Suprem.

    Aisha r.a. tregon se njė beduin hyri te i Dėrguari i All-llahut, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem dhe tha: “Ju po i pėrqafoni fėmijėt tuaj, ndėrsa neve kurrė nuk bėjmė njė gjė tė tillė.”
    I Dėrguari i All-llahut tha: “Ē`tė bėj, kur All-llahu ka larguar nga zemra yte mėshirėn.”

    Ē`tė bėj, kur nga zemra yte ėshtė larguar mėshira e All-llahut ndaj fėmijėve tu, nga kėnaqėsia mė e madhe e kėsaj bote, nga palca e mushkėrive tuaja, fėmijėve tu tė cilėt janė nga mishi yt, fėmijėve tė cilėt ti nuk i mėshiron. Ē`tė bėj, kur All-llahu nga zemra yte ka larguar mėshirėn.

    Me zemėr plot mėshirė ndaj fėmijėrisė sė fėmijėve tanė, shprehim kujdesin e veēantė ndaj tyre dhe sjellim edukatė tė pastėr dhe tė shėndoshė.

Tema tė Ngjashme

  1. Islami Sot Dhe Nesėr
    Nga llokumi nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 11
    Postimi i Fundit: 22-09-2012, 10:50
  2. Islami Nė Trojet Iliro-shqiptare Gjatė Shekujve
    Nga Arber gerguri nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 6
    Postimi i Fundit: 02-02-2009, 16:01
  3. Muhamedi, Nje Perpjekje Perendimore Per Te Kuptuar Islamin
    Nga forum126 nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 0
    Postimi i Fundit: 06-02-2006, 10:44
  4. Pėrgjigje: 139
    Postimi i Fundit: 14-06-2005, 06:29
  5. Analize e nje muslimani
    Nga Klevis2000 nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 9
    Postimi i Fundit: 16-12-2004, 18:48

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •