A e verteton Shqipja prej'ardhjen tone illire?

[Kryeplaku]

perSHENDETje
Ne Shqiptaret jemi shume here krenar sepse e quajme veten si popullin me te lashte ne Ballkan (dhe ne Europe nga nje here) duke reklamuar prej'ardhjen tone nga Illiret te cilet themi se e kane prej'ardhjen nga Pellasget, nderkohe qe per Pellasget cdo gje mbetet hipoteze kurse per Illiret nuk dime se cfare gjuhe flisnin! Nderkohe qe shume kerkime historike flasin per nje vashdim te kultures illire nga ajo arbereshe ne teorine e prej'ardhjes se Shqiptareve mungesa e vashdimesise gjuhesore do ngelet pergjithmone, ose deri sa te gjehen shkrime te lashta te Shqipes, nje brange e zeze e ketyre hipotezave. Eshte fakt i palekunshem se gjuha Shqipe eshte gjuhe e lashte dhe anasjelltas edhe kombi shqiptar eshte i lashte keto vertetohen nga larmia e dialekteve, e idiomave te gjuhes Shqipe (dmth. u desh kohe qe te arijme ne kete faze, dhe ne e dime se dialektet e Shqipes ekzistonin qe ne Mesjete) si dhe nga pasuria e madhe kulturore e kombit tone. Gjithashtu lashtesine e Shqipes e vertetojne huazimet e saj nga Greqishtja e vjeter (behet fjale per terma grek qe ndaluan te perdoren nga Greket qe ne kohen bizantine dhe vashdojne te perdoren nga ne deri sot, disa nga keto fjale jane : miu, gruaja etj.) kjo gje verteton se Shqiptaret ndodheshin ne Ballkan qe ne Lashtesi. Problemi ndodhet se ato mbeturina te pakta te Illirishtes nuk e vertetojne aspak lidhjen e Shqipes me Illirishten. E verteta eshte se nga illirishtja nuk njohim asnje fjale vecse disa emra personash ose sendesh te cilat jane gjetur te shkruajtura ne latinisht ose greqisht neper monedha ose shkrime te historianeve te lashte. Gjithashtu fjale illire quhen disa emertime zonash te cilat nuk vijne nga ndonje gjuhe tjeter. Po mundohem te permend disa nga keto,
a) emra personash: Glauk, Bardhyl, Genti, Taulant, Teuta, Kliti, Anila, Agron, Tergit etj. Problemi me emrat personal ndodhet te fakti se shume here mund te jen huazime dhe se shkrimtaret e lashte u mundonin ti pershtasnin ne gjuhen e tyre. Sidoqofte nga keta emra, ne menyren qe i gjetem, nuk nxjerrim as edhe nje kuptim pervec emrit Bardhyl qe mendohet se del nga "bardh" por dhe ketu prapashtesa "yl" perben problem.
b) emertime zonash: Dajti, Drini, Vjosa, Valbona, Buna, Shkumbin, Erzen, Liburn,Dardani, Illiri (Illyricum), Dalmaci, Tergest (qytet i Italise) etj. sic e shifni edhe nga emertimet e zonave ose lumenjeve nuk del asnje kuptim (megjithese per Tergestin shume gjuhetare thone se del nga fjala "terg" qe sot ne Shqip eshte nderuar ne "treg"-tregu).
c) Emrat e fiseve illire. Edhe emrat e fiseve illire perbejne nje problem te madh per dy shkaqe 1) nuk e dime se sa Illire ishin ato fise qe u quanin nga historianet si fise illire (psh. Herodoti thoshte se Illire ishin edhe banoret e lashte te Vencias, por ata nuk lane gjuhe te shkruar qe ta vertetojme) dhe 2) keto peremrtime nuk kane asnje kuptim ne gjuhen Shqipe si psh: Taulantet, Enkeleded, Ardianet, Dardanet, Dalmatet, Sapejt, Pteruset, Penestet, Moloset etj. Akoma dhe nga emertimet e tjera une te pakten nuk munda te nxjer kuptim. Gjithashtu dhe nga emri "illir" eshte e veshtire te nxjerrim kuptim, disa thone se do te thote "i lire" por problemi eshte se historianet grek dhe latin nuk e shkruanin "illir" por "illyr..." dhe "y" ne Greqishten e Lashte dhe ne Latinishten u lexonte sic e lexojme ne sot "y".
d) Saper Pellasgishten. Une per vete jam i mendimit se Pellasget nuk ekzistonin kurre si komb, por ishin grupe fisesh te vendosura ne Mesdhe para se te Shfaqeshin Greket, dhe keshtu Greket dhe me pas Latinet "i futen me nje thes" prandaj Pellasget i shohim te perhapur gjithandej sepse sipas disa historianeve te sotem termi "pellasg" ishte dicka pergjithesuese. Megjithate ana tjeter e Historianeve, ata qe besojne se Pellasget kishin gjuhe te vecante, quajne si fjale pellasge disa emra te gjetur ne Greqishten e Lashte te cilat nuk kishin kuptim dhe emrat e perendive greke sepse sipas vet shkrimtareve te lashte greke, Greket e kishin mare fene nga Pellasget (kete e thote edhe Herodoti) keta emra ishin: Danai (lat. Diana), Apolloni, Posidoni, Dias, Zeus, Aris, Artemis, Hermes etj. Gjithashtu dhe nga keta emra nuk nxjerrim asnje kuptim.

Mendimi im: Nuk mund te jemi aq te sigurte se ne Shqiptaret jemi pas'ardhesit e drejteperdrejt te Illireve perderisa nuk dime se cfare gjuhe flisnin Illiret dhe perderisa nuk kemi zbardhur akoma nese ata qe i quajme Illire flisnin te gjithe te njejten gjuhe apo ishin nje grup fisesh qe pervec faktit qe luftonin kundra njeri tjetrit flisnin edhe gjuhe te ndryshme. Nuk e hedh poshte edhe dyshimin se para'ardhesit e Shqiptareve mund te ishin nje nga fiset qe jetonin ne zonat e brendeshme malore te Ballkanit (bashke me fiset e tjera illire e thrake, me te cilat mund te mos kishin lidhje gjuhesore) dhe te cilet gjate pushtimit romak te Illirise munden te mbijetojne, ne kundershtim me banoret e bregdetit qe u asimiluan, dhe me kalimin e kohes u hapen ne zonen e Shqiperise dhe te Kosoves. Jam kundra mendimit se Shqiptaret mund te ken ardhur bashke me Sllavet ose mbrapa tyre per shkaqet qe permenda me siper dhe sepse po te ndodhte dicka e tille do ishte shkruajtur nga ndonje historian i Mesjetes (kur te dhenat historike jane me te shumta) por sic e dime nuk ka asnje te dhene qe te vertetoje se Shqiptaret emigraun gjate Mesjetes drejt Shqiperise.

Kush ka ndonje fakt qe verteton se Shqipja perben vashdim te Illirishtes do e lexoja pergjigjen e tij me gjithe qejf!
falemiNDERit

[AldoWeb]

Fakt:

Shih keta emra, jane emra me prejardhje katolike(ose hebre-e)

Shqip Anglisht Italisht
Gjergj George Giorgio
GJon John Giovani
Met(jo ahmet) Mathew Mateo
Luk Luke Luka
Pjeter Peter Pietro
Mark Mark Marko
etc.

Siç e shihni ekziston nje variant ne te gjitha gjuhet(mund ti rendisja ne arabisht, turqisht, frengjisht etc.)
Po kush mund te gjeje ne ndonje gjuhe tjeter te botes nje variant per emrat:
Bato
Gent
Teut
Pirro
Kostandin
Justin
Nik(emrat Besnik apo Kreshnikjane perzierje)
etc.

Mund t'i gjesh pjeserisht ne greqisht po greket jane pasardhes te heleneve apo te akejve pra te fiseve shume te peraferta me iliret.
Tjeter gje qe me pas u perziene me fiset trojane e perse(Turqi e Iran)

[Eni]

Mbi kete problem eshte marre nder te tjere dhe Eqrem Cabej, i cili ne nje kumtese te tijen me 1969 trajton si tematike: "Ilirishtja dhe Shqipja".

Per t'u informuar mbi ato qe ka shkruar i madhi Cabej ju ftoj te lexoni:
Ilirishtja dhe Shqipja (1) dhe Ilirishtja dhe Shqipja (2) marre nga albanovaonline.com.

[Kryeplaku]

perSHENDETje
Eni i lexova dy artikujt e Cabej-it jane me te vertet interesant. Sidoqofte ato etimologjite besoje se duan nje kontroll te kujdes'shem. Une do mundohem me nje shokun tim (gjuhetar) ti kontrollojme, dhe mbas Pashkes mbase do mundem t'ju sjell nje pergjigje me te plote.
falemiNDERit

[Qerim]

Illyrians.

Proto-Illyrians appear on the Balkan with 13 - 12-th c. B. D. They participated in moving barbarous tribes of Europe to this epoch. In period Halstadt Proto-Illyrians occupied extensive territories in the Central and Southern Europe. At the end of 6-th centuries B. D. Formation of Illyria was finished and it has left on historical arena. There is an allocation of aristocracy from which time of domination there were richly decorated tombs. Cultural influence the Celts were weak, except for the Central Europe which those have Illyrians showed respect for such sanctuaries of Greece, as Ther in Thessaly, the oracle in Epirus etc. In 4-th c. B. D. in Dalmatia (present Dubrovnik - Croatia) it was formed Illyrian empire. Thanks to the union with Thrace and Athenes against Macedonian Phillip aggression the Illyria have kept it independence. In 3-th c. B. D. the Illyrians having taken advantage of interstine wars Hellenistic the states and sharp easing of Epirus. Illyrians, who had significant fleet, have occupied the most part of Epirus, however their successes have inspired fear to Rome. The Romans have broken Illyrian armies and occupied the Adriatic coast. The power of Illyria has finished. Full connection of the country to Rome was achieved to 23 B. D.

But the peak of Illyrian glory was ahead. Despite of romanisation, they kept the certain consciousness inside empire. In 3-th A. D., during great civil wars Illyrians have ratified on the Roman throne a series of the emperors who have received the name " Illyrian ones". Their most known representative was Diocletian. At this time in Illyria it was ratified mithraism, the global religion which has missed nowadays of the Iranian origin (the reasons of success of Mithraism, probably, are covered in similarity between it and ancient Illyrian mythologies). The ideology Illyrian emperors appeared in the conflict to belief of Christians and as both those and others represented unique active groups in conditions of perishing empire (German nevertheless external force) struggle was severe. As skeleton of the Roman army was completed from Illyrians, they destroyed in conditions of incessant civil wars and revolutions. The modern Albanians are descendants of the Illyrians.

Position with safety Illyrian mythology is even worse than with Thracian one. Texts are not present, and the fine arts are poor enough (probably, it developed in a tree). However interest is represented with displays mithraism, blossomed in Illyria to the Roman epoch in which, probably, it was reflected and an authocthonic mythological layer.



Fantalov Alex

[Eni]

Qerim,

s'e kuptoj se c'lidhje ka kjo shkeputje ne anglisht me temen ne fjale?
Cfare do te tregosh?

Ketu po flitet per shqipen dhe ilirishten dhe jo Ilirine "e lavdishme dhe te lulezuar" nen Romen e Lashte Perandorake, apo konfliktet e ashtquajtura "fetare" mbi Krishterimin e paganizmin qe u ndeshen nder ilire a perandore ilir per nga gjaku.
Nga ky shkrim i bie qe dhe Epiri te na jete pushtuar nga iliret. Rrjedhimisht, lind natyrshem pyetja, cfare origjine kishin epirotet?
Ne kete shkrim iliret dalin te romanizuar, por me nje "ruajtje" te ndergjegjes se tyre. C'kuptim ka kjo fraze?

A na tregon dot burimin e ketij shkrimi?
Dhe na sqaro qendrimin tend mbi temen ne fjale lidhjet iliro-shqiptare ne gjuhen shqipe.

Kryeplak,
jam kurioze te di se cdo thote miku yt mbi shkrimin e Cabejit. Por s'ma ha mendja se mbi Cabejin te dali njeri persa i perket lemit te gjuhesise. Deri me sot gjuhesia shqiptare nuk njeh ndonje filolog qe me tezat e mendimet e tija, te kete dale mbi te.
Gjithesesi, mbetem kurioze ne kontrollin e shkrimit qe do i beni prof. Cabejit dhe konkludimet tuaja.

[Kryeplaku]

Postuar më parë nga Eni
[/B]
Kryeplak,
jam kurioze te di se cdo thote miku yt mbi shkrimin e Cabejit. Por s'ma ha mendja se mbi Cabejin te dali njeri persa i perket lemit te gjuhesise. Deri me sot gjuhesia shqiptare nuk njeh ndonje filolog qe me tezat e mendimet e tija, te kete dale mbi te.
[/B]

Jam shume ndakort me ty dhe asnjeri prej atyre qe njohe une nuk besoje se mund te jen siper Cabejt. Por te nje teme me siper, qe kisha hapur une, kisha shkruajtur se nje njeri qe kerkon dijen historike duhet qe te kontrolloje lajmet qe mer, nga kudo qe vijne ato. Une pervete te etimologjite gjeta disa emra qe dikush mund te thote se jane emra te lashte grek ose latin (psh. Bardhylis, Mitilus, Peuk, Lavius etj.). Ai miku im, edhe une ne mase me te vogel, kemi njohuri nga latinishtja dhe greqishtja e vjeter. Te artikujt e Cabejt dukej qarte se menyra e shtjellimit te temes behet ne menyre shkencore por ekzistojne dhe shume shkrimtare te tjere, te cilet kane fituar respektin kombetar, qe ne shkrimet e tyre duket qarte se menjanojne setepermi ne krahun e interesit tone. Pra me kete dua te them se nuk duhet ta pranojme cdo gje vetem sepse e ka thene nje njeri i njohur.

[Qerim]

Une e publikova kete shkrim sepse me pelqeu shume ideja se nje sanktuar ne Epirin e lashte quhej "ther", pra aty ku sakrafikoheshin kafshet (apo edhe njerezit) per hir te ndonje zoti antik.

E dyta autori perpiqet qe te japi dicka reale dhe te vecante, dhe mua me duket se mban anen tone. Ai thote qarte se iliret jane paraardhesit e shqiptareve.

Sa per Epirin mua me duket se shkruan te verteten.Nga sa kam lexuar une Epiri nuk ka qene 100% ilir, por iliret dhe greket kane jetuar prane njeri -tjetrit, ashtu sic tregon edhe arkeologjia psh ne luginen e lumit Drinos, gjehen vendbanime greke dhe ilire.Dhe ne periudhen pararomake iliret ishin fuqizuar mjaft sa Epiri te ishte me shume i influencuar nga Iliria se sa nga fiset greke.Une mendoj se eshte gabim te imagjinojme nje Epir komplet ilir, ashtu sic edhe qytetet Apollonia, Dyrrahu,Butrinti etj ishin qytete me nje komponence shume te forte greke.

N.q.s nuk ju pelqen shkrimi, mund ti luteni administratorit qe ta heqi.Une nuk merzitem .

[Qerim]

Sursa nga e mora ate shkrim eshte kjo.

http://mythologies.bravepages.com/


Une mendoj se eshte e sigurte qe shqipja eshte nje rrjedhim i ilirishtes.Kjo edhe per faktin se ilirishtja ka influencuar gjuhe si anglishtja ,gjermanishtja etj,,,,dhe n.q.s nuk eshte e sigurte ne se shqiptaret jane ilire, eshte shume e sigurte se gjermanet jane pasardhesit e fiseve gjermane dhe englezet te fiseve qe banonin ne ishullin britanik. Pra ilirishtja na ka lene nje paqsyrim te sajin ne keto gjuhe , dhe shqipja eshte gjuha me e afert ndaj ketij pasqyrimi ose me mire thene ky pasqyrim e gjen veten vetem ne SHQIP.


Sa per toponimet dhe emrat e personave qe kane ardhur nga ajo periudhe ,une mendoj se eshte shume e veshtire per tu analizuar, pasi ato jane shkruar me shume nga te huajt ,dhe ata e kane deformuar emertimin e tyre origjinal sipas diksionit tyre.Ashtu si edhe sot , thuhet "durazo" ne italiasht, "drach" ne sllavisht, per Durres.Pra duhen analizuar por me kujdes....


Si e mendoj une ilirishtem?
Une e mendoj si nje gjuhe qe ngjan shume me shqipen por ka pasur edhe shume diferenca.Une mendoj se ilirishtja ka qene nje gjuhe ku emrat nuk lakoheshin dhe foljet nuk zgjedhoheshin, jo me kot ishte gjuha e nje kombi te eger dhe pak barbar .Pra kete pasqyrim ilirishtja e ka lene tek anglishtja.Per mendimin tim iliret kane filluar te zgjedhojne foljet dhe te lakojne emrat ,nen influencen e latines dhe greqishes se lashte.


Sa per ate qe nuk jane gjetur shkrime ilirisht, une uroj te gjenden ne te ardhmen, sepse per mendimin tim kane ekzistuar.Bota e arkeologjise per mendimin tim, eshte nje bote e erret ku luajne shume interesa, por une shpresoj...

[Qerim]

E lexova edhe nje here shkrimin ne anglisht (se me pare e lexova perciptas) dhe eshte me te vertete nje shkrim i madh i bere nga nje njeri i madh.Me pak fjale na paraqet perpara nje bote te tere te humbur.Me konceptin e fese "mithraism" mbushet boshleku "the gap" qe ekzistonte mbi besimin e ilireve para shfaqes se krishterimit.

Para nja dy javesh lexova tek "shekulli" nje artikulll, ku Mojkom Zequa dhe shoke, kishin shkuar ne Iran ,dhe gezonin faktin se midis mithollogjise iraniane dhe asaj shqiptare ekzistonin shume ngjashmeri. Personazhet ishin afersisht te njejta ,vetem ndryshonin emertimet.