Close
Faqja 3 prej 3 FillimFillim 123
Duke shfaqur rezultatin 41 deri 55 prej 55
  1. #41
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17
    Mitrush Kuteli, zbulohet dėnimi absurd: Ka qenė nazist nė Rumani

    Pesė vjet burg sepse “faji u vėrtetua nga deponimet e pjesshme tė tij...”, pesė vjet heqje lirie dhe punė tė detyruar vetėm e vetėm sepse nė biografinė e tij kishte pasur deviacione tė bindjeve politike, shumica e tė cilave tė realizuara nė kohė jo nė Shqipėri, por nė Rumaninė e largėt. Ky ėshtė “shpėrblimi pėr merita” qė i rezervoi nė vitin 1948 ish-pushteti komunist Dhimitėr Paskos, tė njohur ndryshe edhe me pseudonimin Mitrush Kuteli, vlerėsuar si njė nga shkrimtarėt mė tė mirė shqiptarė tė shekullit tė shkuar, apo mė saktė si themelues tė prozės moderne shqipe. Nė dokumentet e drejtėsisė sė kohės, qė gazeta sjell tė paredaktuara mė poshtė, publiku pėr herė tė parė nė mėnyrė tė plotė mund tė pėrthithė njė pasqyrė shumė afėr reales tė funksionimit tė pushtetit komunist nė vitet menjėherė pas ēlirimit tė vendit, sidomos nė pėrvetėsimin tepėr tė shpejtė tė metodave tė ndėshkimit stalinist pėr ata qė llogariteshin se mendonin ndryshe. Kėtė radhė nė shėnjestėr ėshtė pikėrisht Mitrush Kuteli, shkrimtari i njohur, autori i “Tregimeve tė moēme shqiptare”, mbledhėsi dhe shpėrndarėsi i mitologjisė ilire, kritiku letrar dhe pėrkthyesi i denjė. Nė pretencėn e prokurorit shfaqet, kuptohet, lakuriq e vėrteta se Kuteli duhet tė dėnohet, qoftė edhe pa asnjė provė bindėse. Konkluzioni i prokurorit se “faji u vėrtetua nga deponimet e pjesshme tė tij”, pra nga ato qė vetė shkrimtari nxori nga goja e tij dhe mė tej akuza hipotetike, sipas tė cilės, ai, kur jetonte nė Rumani, kishte pasur lidhje me njė parti naziste, janė konsideruar ndėr provat mė tė rėndėsishme pėr ta futur nė burg. Pra paradoksi i vėrtetė qėndron nė faktin se ai u fut nė burg nė Shqipėri kryesisht i akuzuar pėr mendimet qė kishte nė kokėn e tij gjatė kohės qė jetonte nė njė tjetėr shtet. Ja pretenca e ndėrtuar nga prokurori dhe vendimet e gjykatave.

    Pretenca e prokurorit

    Sh. Gjyqtarė! I pandehuri Dhimitėr Pasko, si anėtar i organizatės fashiste rumune “Roja e Hekurt”, ka vepruar aktivisht nė ndihmė tė okupacionit nazist dhe vendosmėria e tij pėr agresion e ēon dhe vullnetar nė ushtrinė mercenare rumune kundėr Ushtrisė sė Kuqe ku luftoi gati njė vit. Nė shtator tė vitit 1942 kthehet nė Shqipėri ku menjėherė emėrohet nėpunės nė aparatin e shtetit fashist. Nė kohėn e okupacionit nazist, ka shkruar njė sėrė artikujsh nė gazetėn “Bashkimi i Kombit” me anė tė cilėve luftonte lėvizjen NĒ dhe mundohej tė mbillte pėrēarje nė elementėt intelektualė.
    Me ēlirimin e Shqipėrisė nė shoqėri tė ngushtė me Kostė Boshnjakun e Kol Kuqalin shfryn urrejtjen e tij kundėr Pushtetit Popullor dhe kudo qė ndodhet nė rrethe elementesh tė njohur shfaq mendimet e tij kundėr reformave ekonomike dhe ligjeve tė Pushtetit Popullor.
    Lufta e Tretė Botėrore qė popullarizon i pandehuni ėshtė bazė kryesore pėr tė rrėzuar Pushtetin Popullor.
    Fajėsia e tė pandehurit u provua nga deponimet e pjesshme tė tij dhe nga proces-verbali, i parashikuar prej Nenit 3 tė Ligjit nr. 372 datė 12/XII/1946 mbi fajet penale kundėr popullit dhe shtetit, nė bazė tė nenit e ligjit tė sipėrm, kėrkoj tė vendoset dėnimi i tij me 7 vjet privim lirie e konfiskim tė sė drejtės...
    Tiranė mė 5 prill 1948
    Prokurori ushtarak,
    Kapiten II-tė
    Petrit Hakani (firma)
    Vendimi i Gjykatės sė Lartė
    Republika Popullore e Shqipėrisė
    Gjykata e Lartė Ushtarake
    Nr.132 i Regj. Them.
    Vdekje Fashizmit
    Liri Popullit
    Nr.207 i Vendimit
    Procesverbal
    Sot mė datėn 20/V/1948, Kėshilli i Gjykatės sė Lartė Ushtarake, i formuar prej:
    Major Niko Cetės, kryetar.
    Kapiten I-rė Nexhat Hysenit, anėtar.
    Kapiten II-tė Vangjel Kocanit, anėtar.
    I asistuar nga kryesekretari aspirant Thoma Rino dhe nė prezencėn e Prokurorit Ushtarak tė UK Shqiptare Kapiten i I-rė, Nevzat Havzedarit, mori nė shqyrtim akt-gjykimin nr.220 datė 7/IV/1948, tė Gjykatės Ushtarake tė Tiranės, me tė cilėn, nė bazė tė Nenit 3 paragrafi 1,4,5 dhe tė Ligjit nr 372 datė 12/XII/1946 dhe tė nenit 4 tė Ligjit tė sipėrpėrmendur, mbi fajet penale kundėr popullit dhe shtetit, ėshtė vendosur ndėshkimi me 5 vjet privim lirie si dhe konfiskim tė pasurisė tė luajtshme dhe tė paluajtshme kundėr Dhimitėr Pasko, i biri i Pandit dhe Poles, vjeē 41, lindur nė Pogradec e banues nė Tiranė, me profesion shkrimtar, i martuar pa fėmijė, i pa dėnuar, me arsim shkencė ekonomike, arrestuar nė datėn 15/V/1947, pėr shkak se ka qenė anėtar i partisė fashiste “Roja e Hekurt” nė Rumani dhe ka marrė pjesė nė luftė kundėr ushtrisė sė Kuqe. Nė vitin 1942 ka ardhur nė Shqipėri dhe ka bashkėpunuar me tradhtarėt kundėr LNĒL dhe mbas ēlirimit tė Shqipėrisė vazhdon aktivitetin e tij armiqėsor kundėr Pushtetit Popullor. Prokurori kėrkon tė vendoset aprovimi i vendimit tė sipėrm si me vend dhe i bazuar nė ligj, i hiqet dėnimi pėrsa i pėrket konfiskimit tė pasurisė.
    Kėshilli:
    Nga shqyrtimi i akteve rezulton se i pandehuri Dhimitėr Pasko, mė parė anėtar i partisė “Roja e Hekurt” nė Rumani, i frymėzuar me ndjenja fashiste, mė 1942, ėshtė kthyer nė Shqipėri dhe me artikuj tė ndryshėm qė ka shkruar nė gazetėn “Bashkimi Kombit” ka bėrė agjitacion dhe propagandė kundėr LNĒ, me qėllim qė tė pėrēante popullin dhe t’i bashkonte me organizatat terroriste ballin Kombėtar dhe Legalitetin.
    Mbas ēlirimit duke pėrfituar nga shpirtmirėsia e Pushtetit Popullor nuk ka ndryshuar nga politika e tij fashiste, por ka mbajtur lidhje me armiqtė e popullit Kostė Boshnjakun e Kol Kuqalin; fakte kėto qė provohen nė pohimet e tij.
    Duke marrė parasysh sa u tha mė lart, Gjykata e Faktit e ka arsyetuar dhe bazuar nė prova konkrete vendimin e saj dhe dėnimi i ėshtė dhėnė nė proporcion me fajin, vetėm se nuk duhet tė vendoste konfiskimin e pasurisė sė tij.
    Prandaj:
    Pėr kėto arsye Kėshilli i Gjykatės sė Lartė Ushtarake, nė bazė tė neneve 10 dhe 17 nr. 2 tė Ligjit nr 368 datė 12/XII/1946, mbi organizimin dhe kompetencat e gjykatave ushtarake, duke pranuar dhe kėrkimin e prokurorit
    Vendosi:
    Aprovimin e vendimit nr 220 datė 7/IV/1948, tė Gjykatės Ushtarake tė Tiranės, qė pėrmban ndėshkimin e Dhimitėr Pandi Paskos, nga Pogradeci dhe banues nė Tiranė me 5 (pesė) vjet privim lirie dhe punė tė detyruar, pa konfiskim tė pasurisė sė tij.
    Ky vendim ėshtė i prerė.
    Tiranė, mė 20/V/1948
    (Emrat e anėtarėve tė trupit gjykues e firmat)

    Kush ėshtė?

    Dhimitėr Pasko i njohur me pseudonimin Mitrush Kuteli lindi mė 13 shtator 1907 nė Pogradec dhe vdiq mė 4 maj 1967 nė Tiranė. Ka qenė shkrimtar, pėrkthyes dhe ekonomist i zoti. Shkroi me pseudonimet Mitrush Kuteli, Izedin Jashar Kutrulia dhe Dr. Pas. Mėsimet e mesme i kreu nė Selanik, kurse tė lartat nė Bukuresht, ku mė 1934 mori titullin “Doktor i shkencave ekonomike”. Mė 1942 u kthye nė atdhe, ku punoi nė fillim si ekonomist nė bankė dhe mė vonė e derisa ndėrroi jetė, si pėrkthyes.
    Mitrush Kuteli ėshtė njėri prej prozatorėve mė tė shquar tė letėrsisė sonė, ushqyer qė nė fėmijėri me legjendat dhe baladat e moēme, sidomos me ato tė Pogradecit, qytetit tė lindjes sė tij. Duke njohur thellė edhe letėrsinė botėrore, ai arriti tė krijojė njė prozė realiste origjinale, tė fuqishme, me njė fantazi tė jashtėzakonshme.
    Vepra e tij ishte e ndaluar apo gjysmė e ndaluar dhe nuk u botua e plotė deri nė vitin nėntėdhjetė, kurse nė faza tė ndryshme kohore, as u mėsua e as u fol pėr tė. Ky, nė tė vėrtetė, ėshtė fati i shkrimtarit, i cili nuk iu pėrshtat asnjėrit nga dy sistemet e Shqipėrisė: Monarkisė e Komunizmit. Tė dy sistemet nuk e duruan atė si njeri tė kulturės e tė fjalės sė lirė.
    Libri i Kutelit “Sulm e lotė” pėrmban “Poemin kosovar” dhe “Poemin e Shėndaumit” si dhe dy lirika: “Balta shqiptare” e “Po tė vdes nė dhé tė huaj”. E pazakonshmja ėshtė se libri nėnshkruhet me tre emra: Izedin Jashar Kutrulija, Mitrush Kuteli e Dr. Pas, qė tė tre pseudonime tė Dhimitėr Paskos. Izedini del si autor i “Poemit kosovar”, Mitrushi si autor i “Poemit tė Shėndaumit” kurse Dr. Pas si shkrues i parathėnies.
    Dallohen pėr problematikėn e rėndėsishme, pėr tonin e rreptė antifeudal, pėr dashurinė ndaj atdheut e ndaj njeriut tė thjeshtė tė popullit, pėr pėrbuzjen ndaj gjithēkaje tė huaj qė vjen tė shkatėrrojė njė traditė tė bukur tregimet e tij: Vjeshta e Xheladin beut, Hanet e karvanet, Si u takua Ndoni me Zallorėt, Gjonomadhė e Gjatollinj, Xha Brahua i Shkumbanares, Kujtimet e kujtimeve, Natė muaji Shembiteri, Natė marsi, Qetėsi para furtune, etj.
    Mitrush Kuteli ėshtė autori i parė shqiptar qė botoi vėllime me kritikė: “Lasgush Poradeci” (1937) dhe “Shėnime letrare” (1944).
    Mitrush Kuteli, bashkė me Ernest Koliqin, ėshtė themelues i prozės moderne shqipe. Madje, ka mendime qė Kutelin e shohin bashkė me Lasgushin si autor themelor tė gjithė letėrsisė moderne shqiptare.
    Rreth dyzet vite pas vdekjes, mė 27 shtator 2002 me dekretin nr. 3478, me propozimin e Ministrisė sė Kulturės, Rinisė dhe Sporteve Presidenti e nderoi pas vdekjes me dekoratėn e nderit tė Republikės sė Shqipėrisė:”Mjeshtėr i Madh i Punės”.

    “Nuk isha fashist, por njė socialist i turbullt”

    TIRANE - Nė shkurt 1948, gati njė vit pas arrestimit (15 maj 1947) Dhimitėr Pasko, nė ambientet e zyrave tė Sigurimit tė Shtetit, merret nė pyetje nga njė hetues dhe e gjithė biseda, pyetje-pėrgjigje, shkruhet nė njė procesverbal. Nė kėtė dokument janė tė pasqyruara qartėsisht tė gjitha akuzat e ngritura ndaj shkrimtarit, por edhe tė gjitha pėrgjigjet e tij autentike. Njė panoramė qė zbardh tė vėrtetėn e montimit tė akuzave, qė tė gjitha pothuaj tė pashoqėruara me prova, dhe qė thelbėsisht godisnin momentet nė biografinė e Paskos kur ai kishte menduar e vepruar duke pasur “paqartėsi politike”. Procesverbali vėrteton karakterin e guximshėm tė pandehurit, por edhe mėnyrėn krejt banale tė sjelljes sė hetuesit. Ja pėrmbajtja e tij.


    Procesverbal

    I mbajtur kundėr Dhimitri Paskos (Mitrush Kuteli) i biri i tė ndierėve Pandi e Pole, vjeē 41, i martuar me Efterpi Skėndi, pa fėmijė, profesioni shkrimtar, rrjedh nga njė shtresė e mesme qytetare, i pa proceduar, i pa dėnuar, kombėsia, babai vlleh Rumun dhe nėna shqiptare, shtetėsia shqiptare, i cili deklaron si mė poshtė.
    Shkollėn fillore e kam bėrė nė Pogradec, tė mesmen tregtare nė Selanik, universitetin nė Bukuresht nė 1934, ku kam marrė doktoratė nė shkenca ekonomike. Si mbarova shkollėn kam punuar nė Bukuresht nė njė depo verėrash, kam punuar gjithashtu nė gazetėn “Shqipėria e Re” qė dilte nė Kostancė. Mandej nė zyrėn e studimeve tė financės dhe kreditin industrial. Nė Shqipėri jam kthyer mė 1942 dhe hyra si drejtor – administrator pa tė drejtė firme nė S.A.S.T.E.B. pėr njė vit, por u largova pasi dhashė dorėheqjen nė muajin pestė. Mandej hyra nė Bankėn Kombėtare deri mė gjashtė tetor 1944, datė qė u arratisa dhe shkova nė Berat pranė Ministrisė sė Financave. Kur u ktheva nė Tiranė hyra nė Bankė deri nė gusht 1946 dhe prej kėsaj date deri sa u arrestova kam punuar pranė Institutit tė Studimeve.
    Pyetje: Ke qenė t’i anėtar i “Rojės sė Hekurt” nė Rumani?
    Pėrgjigje: Kam qenė simpatizues i kėsaj organizate pėr njė kohė tė shkurtėr, por anėtar jo.
    Pyetje: Pse e simpatizoje kėtė lėvizje fashiste?
    Pėrgjigje: E simpatizoja pėr parullat e saj socialiste, si p.sh. puna ėshtė nder dhe lipset tė jetė baza e jetės, zhvillimi i kooperativave pėr tė luftuar spekulimin e tregtarėve, puna vullnetare me krahėt e intelektualėve etj., tė cilat shoh sot se i kishin marrė nga komunizmi dhe i kishin pėrvetėsuar.
    Pyetje: Ishte socialiste kjo lėvizje sipas mendimit tėnd?
    Pėrgjigje: Atėherė besoja se po, sot kuptoj se jo.
    Pyetje: Kishte lidhje me gjermanėt kjo organizatė dhe a e dije t’i njė gjė tė tillė?
    Pėrgjigje: Nuk e dija, por mė vonė e mora vesh se kishte lidhje.
    Pyetje: Dije gjė t’i atėherė pėr Bashkimin Sovjetik dhe ēfarė mendimi kishe pėr kėtė shtet?
    Pėrgjigje: Gjė tė saktė nuk dija. Libra nga Bashkimi Sovjetik nuk vinin dhe mendimet e mia ishin shumė konfuze, ashtu siē i krijonte shtypi i brendshėm (rumun) qė ishte reaksionar dhe fjala bolshevik nė shtyp pėrdorej pėr tė keq.
    Pyetje: Nga kėto del se t’i ke qenė fashist i vjetėr, anėtar i “Rojės sė Hekurt”, prandaj fol drejt!
    Pėrgjigje: Nuk kam qenė fashist, por njė socialist i turbullt, pa gjetur vijėn e caktuar.
    Pyetje: Ti kishe tė gjitha mundėsitė tė kuptoje tė mirėn dhe tė keqen, kishe mbaruar shkencat ekonomike dhe pse tash paraqitesh si inoēent, prandaj fol!
    Pėrgjigje: Universiteti ishte i shumanshėm dhe nuk jepte mundėsi tė orientoheshim edhe pėr strukturėn ekonomike, pėr punėt qė zhvilloheshin (nė B.S.) nuk flitej fare, ose kur flitej e quanin kaos. Kėto ishin kurset qė bėheshin nė universitet.
    Pyetje: Domethėnė ti je rritur me tendenca reaksionare?
    Pėrgjigje: Dėshira ime ka qenė gjithmonė gjetja e njė rruge pėr drejtėsi shoqėrore, ambienti ishte konfuz, reaksionar dhe unė mbeta i disoreintuar.
    Pyetje: Ke qenė ti vullnetar nė Bashkimin Sovjetik mė 1941?
    Pėrgjigje: Jo, nuk kam qenė dhe as mendoja, por mė morėn disa muaj ushtar me forcė dhe prita rastin e parė qė tė largohem, pasi ndieja se lufta qė bėhej ishte e padrejtė, agresive. Atje kam qėndruar dy muaj e gjysmė dhe punoja si sekretar i II-tė dhe me anėn e bankės u lirova, pasi kėrkova vetė njė gjė tė tillė.
    Pyetje: Nė Shqipėri kur je kthyer dhe me cilėt autoritete je takuar?
    Pėrgjigje: Jam kthyer nė shtator tė 1942 dhe jam takuar me plot njerėz si dhe me Dhimitri Beratin, ish-president i S.A.S.T.E.B-it dhe kam biseduar me tė ēėshtje familjare. Nė dhjetor hyra nė S.A.S.T.E.B., dhe sikur e kam thėnė qėndrova pesė muaj megjithėse kontrata ishte pėr njė vit, dhashė dorėheqjen dhe pasi kapitulloi Italia kam punuar nė Bankėn Kombėtare.
    Pyetje: Puna qė ke bėrė ti ka qenė nė shėrbim tė okupatorėve?
    Pėrgjigje: Unė kam menduar si kundėr okupatorit, pėr tė mos dhėnė mjete financiare, pėr tė larguar ose ngadalėsuar ato qė jepte Qeveria, pėr tė siguruar rezervėn e arit qė tė mos emetohej monedhė e re, etj.
    Pyetje: D.m.th., ti e paske paralizuar aparatin e shtetit nazi-fashist?
    Pėrgjigje: Po e kam sabotuar.
    Pyetje: Ēfarė shkrimesh ke shkruar nė kohėn e gjermanėve?
    Pėrgjigje: Kam shkruar artikuj ekonomik dhe letrar nė gazetėn “Bashkimi i Kombit”, kjo ishte e Qeverisė, por artikujt e mi ishin kritikė kundėr Qeverisė pėr ēėshtje financiare dhe ekonomike.
    Pyetje: Si tė linin ty qė tė shkruaje kundėr Qeverisė si pretendon, kurse e vėrteta ėshtė se ti ke qenė bashkėpunėtor i bashkimit tė kombit dhe i Qeverisė kuislinge?
    Pėrgjigje: Ata nuk kuptonin. S’kishte kontroll, ishin budallenj, kishte anarki. Tash titujt nuk mė kujtohen, por ishin mbi financėn, kundėr shpenzimeve tė kota qė kalonin mundėsitė financiare tė vendit.
    Pyetje: Pas ēlirimit ē’punė ke bėrė dhe pse ike nga banka?
    Pėrgjigje: Kam punuar nė bankė dhe ika se kam qenė i sėmurė, nevrastenik dhe mandej kam punuar nja dy muaj pėr pėrgatitjen e programit tė studimit tė folklorit nė Institutin Pedagogjik.
    Pyetje: Ē’marrėdhėnie ke pasur me Kol Kuqalin?
    Pėrgjigje: Ato qė rridhnin nga detyra si anėtar administrativ nė bankė.
    Pyetje: Je takuar shpesh me tė lartpėrmendurin?
    Pėrgjigje: Nė bankė kur ishte po, mandej kam shkuar nė shtėpi kur i kanė sjellė eshtrat e djalit nga Prishtina mė 1946, ky ka ardhur ke shtėpia ime njė herė pėr ... dhe pėr urime martese. Kur erdhi mė tha se nuk jam nisur direkt tek ty, por pasi isha nė njė shtėpi kėtu afėr, u ktheva pėr urime.
    Pyetje: Tjetėr herė ke qenė nė shtėpi tė tij?
    Pėrgjigje: Po kam qenė pėr tė bėrė bibliografinė e librave tė rinj qė mė kishte ngarkuar Instituti i Studimeve mė 1947, pėr kėtė punė kam qenė edhe nė komunitetin mysliman edhe atė ortodoks, nė depot e librave etj.
    Pyetje: Takoheshe me Kolėn ndonjėherė tjetėr e ēfarė bisedonit?
    Pėrgjigje: Mund tė jem takuar rastėsisht rrugės dhe e pyesja shpesh pėr tė birin qė i kishte vdekur, pasi doja tė shkruaja diēka pėr dėshmorėt e Prishtinės. Unė kėrkoja punė dhe kisha shpresė qė do tė gjeja, por ai thoshte me ironi se ty nuk tė japin punė.
    Pyetje: Fliste ndonjėherė kundėr pushtetit ose tregohej i pakėnaqur Kola?
    Pėrgjigje: Me mua nuk bisedonte ndonjė gjė kundėr, por ai vetė dukej i ftohtė.
    Pyetje: Po Kostė Boshnjakun prej sa kohe e njeh dhe ē’biseda ke bėrė me tė?
    Pėrgjigje: Kostė Boshnjakun e njoh qysh nė Rumani mė 1931-1932 dhe shkruanim nė gazetėn “Shqipėria e Re” nė Kostancė e mandej jam takuar me tė nė Priskė, kur u arratisa nė tetor 1944 dhe mė vonė nė Tiranė.
    Pyetje: Sa herė ke qenė nė shtėpinė e tė lartpėrmendurit?
    Pėrgjigje: Kam qenė nja dy herė. Njė herė kam qenė pėr tė marrė firmėn e Bilancit tė Bankės dhe njė herė tjetėr pėr tu takuar me njė plak nga Ballkameni i Follorinės, i cili dinte shumė kėngė popullore, pėr kėtė mė kishte thėnė Kosta, por pasi plaku atė ditė ishte i sėmurė dhe banonte nė njė shtėpi me Boshnjakun, hyra te Kosta dhe qėndrova njė gjysmė ore, por nuk mė kujtohet ēfarė kemi biseduar.
    Pyetje: Tjetėr herė je takuar me tė?
    Pėrgjigje: Jam takuar pranė Librarisė... dhe kishte nė dorė revistėn “Krediti” dhe mė tha nėse e kisha kėnduar njė artikull qė thoshte diēka mbi disa anėtarė tė ish-kėshillit administrativ se ata donin, thoshte, artikulli qė me anėn e bankės tė merrnin fuqinė nė dorė. Unė i thashė nuk e kam kėnduar. Ai ma tregoi dhe tha ēuditem se Ministri i Financės na falėnderoi kur dolėm nga Kėshilli pėr punėn e zhvilluar nė Bankė dhe qeshi me ēudi.
    Pyetje: Ē’ke biseduar me tė kundėr pushtetit sepse neve e dimė se ti ke bashkėpunuar pėr tė rrėzuar pushtetin me Kostė Boshnjakun e Kol Kuqalin, prandaj fol drejtė?
    Pėrgjigje: Tjetėr gjė nuk kam biseduar pėrpos kėtyre qė tregova as me tė parin as me tė dytin.
    Sa u thanė mė sipėr janė tė vėrteta dhe pasi mu lexuan fjalė pėr fjalė i firmoj me vullnet tė lirė.
    I pandehuri. Dhimitėr Pasko (firma)
    Hetuesi. Beqir Ndou (firma)


    Alma Mile,Ferdinand Dervishi
    Panorama

  2. #42
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17
    Mitrush Kuteli, Mjeshtri nė Ditėn Botėrore tė Librit

    Flora Nikolla
    24/04/2008


    Njė herė nė njė vend x, njė ministėr tė brendshėm e pyeten se kush kishte qenė ministėr i brendshėm nė kohėn e Shekspirit. -Nuk e di, i ishte pėrgjigjur ministri.-Por kur nuk e di ti qė je ministėr, kush mund ta dijė tjetėr, i ishte pėrgjigjur njeriu qė etapat e historisė njerėzore i kishte tė lidhura me emra tė mėdhenj tė letėrsisė. Se nė fakt, kujtimi pėr njerėzit e mėdhenj, qė shkruajnė letėrsi, vetėm duket se pushon mbi kohėn, e cila edhe pse ikėn apo duket sikur kinse fle, zgjohet e madhėrishme dhe e pandjeshme nėn emrat e mėdhenj. Emrat e tjerė janė vetėm emra, qė flenė me emrin e ujit tė vdekur. Flas kėtu pėr vlerėn qė mbjell farė nė tokat djerrė nė tė verdhė tė mardhur, por qė nxisin jetėn pėr tė mos e jetuar me vetminė vetmitare. Sepse sado mundohen tė fshehin prodhimin e tyre, ajo rritet 'e harbuar' mes kohės duke vrarė vitin kur ėshtė shkruar dhe pastaj vetiu i detyron njerėzit tė pyesin si ai njeriu, cili ka qėnė ministėr i brėndshėm nė kohėn e Shekspirit…!!! Dhe unė them se jehonat e njerėzve qė ditėn tė shkruajnė letėrsi nė Shqipėri nuk do tė mund tė dėgjohen ndonjėherė me erė vjetėrsie. Dhe nuk janė pak.
    Flas kėtu pėr Mitrush Kutelin. Njė stilist i rrallė, sa edhe psikolog i thellė, tek i cili rrėfimi rrėshqet nga gjuha e blatuar me ngjyrimet popullore. Edhe ai shkroi nė fillimet e njė shekulli tė kaluar.
    * * *
    "Duhet thėnė se ne na duhen shqipėrime, jo pėrkthime fjalė pėr fjalė. Nė pėrkthime kemi penda varfanjake e sidomos kaleme anonimė qė nuk njohin ligjet e shqipes dhe ca mė shumė gjuhėn nga e cila mburon vepra. Shumė pėrkthime ku shqipja ka dalė e therrur nė gisht…" Vallė sa kohė kanė kaluar qė kur Mitrush Kuteli, mjeshtri i rrėfimit tė shqipes ka renditur kėto fjalė? Me njė frymė, pyetjes mund t'i pėrgjigjesh se i ka thėnė dje, ose nė njė simpozium shkencor organizuar pak kohė mė parė. Koha vetėm mbas kėtij fragmenti, duket e fshirė sė nė mes tyre tė jepet e vėrteta absolute: e tashmja e ngėrthyer njėshtaz me tė tashmen… Mitrush Kuteli, ka shumė vjet qė ka ikur fizikisht.
    Atėhere ishte viti 1967. Nė fakt ai iku se tė tjerė, ia afruan me dhunė e forcė psikologjike ikjen. Shqipėria atėherė kuadratonte nė ēdo cep tė jetės ideologjinė komuniste qė tentuan t'ia jepnin edhe Mitrush Kutelit nėn titullin anemik Armik i Popullit.
    "Profesionalizmi nė letėrsi, nė vendin tonė ėshtė hė pėr hė njė rrugė vuajtjesh, buka e tij ėshtė e hidhur. E hidhur them pėr atė qė s'di marifete e hipokrizira. Terreni i letėrsisė ėshtė njė tokė tek gėlojnė gjarpėrinjtė. Tė vrasin shokėt se ju bėn hije. Dhe kur u bėn hije do tė thotė qė nuk je i zoti pėr letėrsi…", kėshtu shkruante Mitrushi nė Testamentin e tij. Por mbas fjalėve tė tij do tė guxoja tė thoja se titulli anemik ishte njė tentativė e dėshtuar, vrimė nė natėn e zezė e pushtuar e tėra nga njė ėngjėll. Pastaj menduan se duke e ēuar nė kampin e Vloēishtit nė Maliq, do t'i merrnin arsyen e dashurisė dhe tė jetės, apo do t'i humbisnin emrin. Kėrkonin ta vrisnin emrin e tij, brenda pasqyrės qė bėnte dritė. Dhe ai donte tė fliste dhe t'i kėndonte jetės, kur nė njė ditė tė ftohtė prilli pėr orė tė tėra e mbuluan me baltė tė ftohtė kėnete. Njė mik i tij i burgut, guxoi t'i flasė purgatorėve "Shpėtojeni atė njeri. Po vdes…" Ėshtė si t'i mbyllėsh sytė dhe tė betohesh se nuk do t'i hapėsh mė kurrė nga e gjitha kjo. Dhe me sytė mbyllur brenda dhimbjes t'u biesh kambanave tė alarmit deri sa fjalėt e shkruara nga ky njeri vetiu tė tingėllojnė magjishėm. Dhe kur ai vdiq, sėrish dikush kėkoi tė vendosė nė hije emrin e tij, mbi vdekjen, fjalė e rėndė e pabesueshme, fjalė qė godet. Por hija e imponuar mbi emrin e tij nuk mund tė ishte kurrsesi hije.
    Dhe kėtu
    bėj pyetje…
    A mundet tė ekzistojė nė letėrsi koncepti i vdekjes artistike? Poeti kombėtar i Rumanisė, Mihail Eminescu, flet shqip nga viti 1939 nga shqipėrimi i Mitrush Kutelit, poeti i madh i Ukrainės, Taras Shevcenko flet shqipen e kulluar tė Mitrush Kutelit, Gogol, shkrimtari i madh rus nė librin e tij "Frymė tė vdekura", mban nėnshkrimin Mitrush Kuteli...
    Po sa libra tė tjerė tė pėrkthyer nga rusishtja, rumanishtja, italishtja, frėngjishtja tė llogaritura nė rreth shtatė mijė faqe librash shtypur mė germa tė vogla, mbajnė pėrsėri njė emėr…, Mitrush Kuteli. Pėr tė vazhduar…, "Netė shqiptare ", libri me rrėfime, "Ago Jakupi e tė tjera rrėfime ", libri me poema "Sulm e lotė", tregimet e "Kapllan Aga i Shaban Shpatės", "Shėmime letrare" dhe pamfletet satiriko-politike "Havadan nė havadan", rrėfimet e papėrsėritshme "Pylli i gėshtenjave ", "Xinxifilua", "Tregime tė moēme shqiptare", "Baltė nga kjo tokė", "Nė njė cep tė Ilirisė sė poshtme", apo jeta e tij paskėsaj nė dy testet autobiografie: "Kujtesa" dhe "Testamenti"…
    Mė mirė tė mos flasėsh, pėr tė mos thėnė fjalė,… sa shumė fjalė qė thonė njerėzit. Pastaj ato bien vetėm si uji qė ikin. Dhe pastaj fjalėt pėrpara veprave bėhen tė shurdhėta e memece. Por kėsaj here, fjalėt duket sikur duan tė bėhen zjarr nga privilegji qė ju jep emri i Mitrush Kutelit, pogradecari qė lindi 100 vjet tė shkuara, ekonomisti i shquar, prozatori qė diti ta tingėllojė vetėm me tingull kutelian prozėn e tij.
    Sepse proza e Kutelit nuk gėlthet, shqipja nė tė vetėm rrjedh. E paskėsaj, lulja delikate qė i jep formė mendimit dhe konceptit tė veprės sė tij ėshtė pėrgjithnjė gjuha e rrallė e rrėfimit e dhėnė shkrythėt dhe pa spazma cerebrale. Ia imponuan vdekjen, apo iku pėr tė mbetur njė gur i ēmuar brenda rrėfmit artistik? Pyetja mbetet pėrgjithnjė shurdhe -memece, pėrpara veprės sė tij.

  3. #43
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17
    Mitrush Kuteli: Njė biografi me tė dhėna tė reja

    Mitrush Kuteli - personalitet i shquar nė fushėn e letėrsisė, ekonomisė dhe nė tėrėsi, nė fushėn e mendimit shqiptar. Lindi nė Pogradec, mė 13 shtator 1907, ku kreu dhe shkollėn fillore. Studimet e mesme i kreu nė Selanik tė Greqisė, nė Shkollėn Tregtare rumune. Nė Rumani bėri dhe studimet universitare nė Akademinė e Shkencave tė Larta Ekonomike, nė Bukuresht. Studimet i ndoqi fillimisht duke punuar, mė pas falė rezultateve tė shkėlqyera fitoi njė bursė nga shteti rumun. U diplomua mė 1931 dhe mė 1934-ėn mori doktoratėn nė Shkencat bankare dhe monetare, me vlerėsimin mė tė lartė. Punoi nė Bukuresht nė fillim si nėpunės i lartė nė Ministrinė e Financave, pastaj drejtor i Bankės Nacionale tė Rumanisė dhe nė njė periudhė edhe drejtor i bankės sė Ēėrnėucit. Gjatė kėsaj kohe shkroi e botoi rreth 17 libra e broshura rumanisht dhe njė shqip pėr ekonominė, pėrktheu e botoi shqip poezi nga Mihail Eminesku. Ishte nismėtar pėr botimin e vėllimit tė parė me poezi tė poetit Lasgush Poradeci (atėherė ende student) dhe botues i vėllimit tė dytė me poezi tė kėtij poeti. Kuteli ka filluar tė botojė qysh nė periudhėn e shkollės sė mesme nė shtypin shqiptar qė dilte jashtė vendit shkrime tė fushės ekonomike dhe letrare. Drejtoi pėr disa vite Shoqatėn e Studentėve Shqiptarė tė Rumanisė dhe botoi shumė shkrime letrare nė gazetat shqip qė dilnin nė Rumani, ku hidhte dritė mbi vlerat e kulturės shqiptare dhe rikujtonte personalitetet e sė kaluarės qė kishin shkrirė jetėn pėr kombin e tyre. Mė 1938-ėn botoi veprėn e tij tė parė nė fushėn e letėrsisė: "Netė Shqipėtare". Gjatė pushtimit nazist tė Rumanisė kundėrshtoi politikėn gjermane nė fushėn bankare, derisa ata pėr ta hequr qafe, e mobilizuan dhe e dėrguan drejt frontit. Nuk arriti atje, pasi u kthye nė Shqipėri me lejė pėr probleme familjare, sepse nėna e tij ishte e sėmurė. Arriti nė vendlindje nė shtator 1942, kur nėna e tij kishte dy javė qė kishte ndėrruar jetė. Filloi tė punojė nė Bankėn e Shtetit Shqiptar, si konsulent specialist nė fushėn e monedhės. Konfliktohet me gjermanėt pasi kundėrshton monedhėn e re qė donin tė nxirrnin pėr tė financuar ushtrinė e tyre nė Shqipėri, punon pėr tė shpėtuar bankėn nga vjedhja prej pushtuesit gjerman dhe nė tetor 1944 kalon nė zonat e ēliruara.
    Nė vitet 1943-1944 botoi dhjetėra e mbase qindra shkrime nė shtypin e vendit, nė fushėn ekonomike dhe nė letėrsi, kritikė letrare, publicistikė, folklor. Botoi dhe disa vėllime me prozė artistike - rrėfime e rrėfenja, poezi, pamflete, kritikė letrare dhe folklor. Nė janar 1945 ishte Drejtor nė Drejtorinė Qendrore pranė Bankės sė Shtetit Shqiptar dhe ideoi e zbatoi disa nga operacionet mė tė rėndėsishme financiare tė pasluftės, si vulosja e monedhės, emetimi i ēeqeve monedhė pėr plotėsimin e nevojave tė para financiare etj. Dha dorėheqjen nė gusht 1946, pasi nuk pranoi kursin e kėmbimit tė caktuar nga shteti shqiptar mes lekut dhe dinarit jugosllav. Nė maj 1947 e arrestuan dhe e dėnuan si "Armik i Popullit" me 5 vite heqje lirie. Doli me "falje" nė prill 1949, pas prishjes sė marrėdhėnieve me Jugosllavinė. Pas kėsaj, Kuteli nuk punoi mė nė ekonomi dhe shkroi vepra origjinale vetėm nė kohėn qė i mbetej nga pėrkthimi, veprimtari tė cilėn e kishte zgjedhur si njė mėnyrė pėr tė siguruar jetesėn me ndershmėri, nė kushtet e njė diktature qė diktonte gjithēka.
    Kuteli mbylli sytė mė 4 maj 1967.

    Gazeta Shqiptare
    10/05/2010

  4. #44
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17
    Kuteli akzuza per agjitacion nė 1947

    Fatmira Nikolli

    19 maj, viti 1947. Duhet tė ketė qenė njė ditė e gėzueshme e plot gjallėri e asaj pragvere, nė ato kohė tė brish
    ta paslufte! Prokuroria Publike e Qeverisė Demokratike tė Shqipėrisė lėshoi njė letėr-ndalim tė pėrhershėm. Njė intelektual pogradecar, asokohe 41 vjeē, “pandehej pėr deliktin ‘Faje Penale kundra Popullit dhe Shtetit”. Pėr kėtė arsye, Prokuroria e Tiranės urdhėronte ndalimin pėr njė kohė tė pacaktuar dhe mbylljen e tij nė burgun e armiqve tė popullit....Kėtu do tė fillonte zyrtarisht kalvari i gjatė i vuajtjeve tė shkrimtarit pogradecar, Mitrush Kuteli. Aty do t’i pritej nė mes krijimtaria letrare. Hetimi ndaj tij zgjati qė nga 19 maji i 1947-ės e deri mė 20 maj tė 1948-ės, datė kur Gjykata e Lartė Ushtarake dha vendimin e formės sė prerė. Sot, kur kanė kaluar mė shumė se 63 vjet nga arrestimi i tij, “Milosao” zbardh tė plotė dosjen gjyqėsore tė Mitrush Kutelit. Kjo botohet falė ndihmės sė studiuesit Behar Gjoka, i cili ka mundur ta sigurojė atė nga Arkivi i Ministrisė sė Brendshme. Nė kėtė dosje qė botohet pėr herė tė parė, shihen qartė akuzat e bėra nga shteti komunist pėrgjatė hetimit 1-vjeēar ndaj shkrimtarit. Duhet thėnė se njė pjesė e dokumenteve qė janė pjesė e dosjes gjyqėsore ėshtė e pamundur tė lexohen, megjithatė, pjesa mė e madhe e saj ėshtė e qartė dhe tė vė pėrpara dėshmi tė njė gjyqi komunist. Dhimitėr Pasko u akuzua nga prokurorėt e Qeverisė Demokratike tė Shqipėrisė, se ka qenė anėtar i organizatės “Roja e Hekurt” nė Rumani dhe se nė vitin 1941 ka qenė ushtar nė Bashkimin Sovjetik. Mė tej sipas hetuesve, mė 1942-in ka ardhur nė Shqipėri dhe ka bashkėpunuar me fashistė, nazistė e ballistė, kundra Pushtetit Popullor...Pyetjet ndaj tij janė tepėr provokuese, e herė-herė edhe imponuese, megjithatė, Kuteli ka ditur t’iu bėjė ballė herė duke iu shmangur e herė duke bėrė “tė paditurin” e “tė pafajshmin”. Mė poshtė po paraqesim pjesė tė dosjes, qė nga pyetėsori, akuzat, pretencėn dhe vendimin mbi dėnimin, ashtu sikundėr dhe disa fjalė nga e bija, Atalanta Pasko dhe studiuesi Behar Gjoka.

    ---------------------------------------------------------------------------------
    Vdekje fashizmit - Liri Popullit!
    Punue nė Sek. Sig. Shtetit Qyt.Tiranė, mė datėn 28/ II/ 1948, n’orėn 1.30 para dite.
    Procesverbal
    I mbajtur kundra Dhimitėr Paskos (Mitrush Kuteli) i biri i tė ndierve Pandi e Poles, vjeē 41, i martuem Efterpi Skėndi, pa fėmijė, profesioni shkrimtar, rrjedh nga nji shtresė e mesme qytetare, i paproceduem, i padėnuem, kombėsija babanė vlleh Rumun dhe nėnėn shqiptare, shtetėsia shqiptare, i cili deklaron sa mė poshtė.
    Shkollėn fillore e kam bėrė nė Pogradec, tė mesmen tregtare nė Selanik, universitetin nė Bukuresht nė 1934, ku kam marrė doktor nė shkenca ekonomike. Si mbarova shkollėn, kam punuar nė Bukuresht nė njė depo venash, kam punuar gjith’ashtu nė gazetėn ‘Shqipėrija e Re’ qė dilte nė Kostancė. Mandej nė zyrėn e studimeve tė Financės dhe nė kreditin industrial. Nė Shqipėni jam kthyer mė 1942 dhe hyra si drejtor administrator, tė drejtė firme nė S.A.S.T.E.B. pėr njė vit, por u largova mbasi dhashė dorėheqjen tė pestin muaj. Mandej hyra nė Bangėn Kombėtare deri mė gjashtė tetor 1944, datė qė u arratisa dhe shkova nė Berat pranė Ministrisė sė Financavet. Kur u kėtheva nė Tiranė hyra nė Bankė deri nė Gusht 1946 dhe prej asaj date deri sa u arrestova kam punuar pėr Institutin e studimeve.
    Pyetje: Ke qenė ti antar i “Rojes sė hekurt” nė Rumani?
    Pėrgjigje: Kam qenė simpathizues i kėsaj organizate, pėr nji kohė tė shkurtėr, por antar jo.
    Pyetje: Pse e simpathizonje kėtė lėvizje fashiste?
    Pėrgjigje: E simpathizonja pėr parullat e saja Socialiste, si p.sh. puna ėshtė nder dhe lipset tė jetė baza e jetės, zhvillimi i Kooperativave, puna vullnetare me krah e intelektualėve etj., tė cilat shof sot se i kishin marrė nga komunizmi dhe i kishin pėrfetėsuar.
    Pyetje: Ishte socialiste kjo lėvizje sipas mendimit tėnd?
    Pėrgjigje: At’herė besonja se po, sot kuptoj se jo.
    Pyetje: Kishte lidhje me Gjermanėt kjo organizatė dhe e dinje ti nji gjė tė tillė?
    Pėrgjigje: Nuk e dinja, por mė vonė e mora vesh se kishte lidhje.
    Pyetje: Dinje gjė ti at’here pėr Bashkimin S. dhe ē’farė mendimi kishe pėr kėtė shtet?
    Pėrgjigje: Gjė tė sigurt nuk dinja, libra nga Bashkimi Sovjetik nuk vinin dhe mendimet e mia ishin shumė konfuze, ashtu siē i krijonte shtypi mbrendėshėm (rumun) qė ishte reaksionar dhe fjala bolshevik nė shtyp pėrdoresh pėr keq.
    Pyetje: Nga kėto del qė ti ke qėnė fashist i vjetėr, antar i “Rojes sė hekurt”, prandaj fol drejt?
    Pėrgjigje: Nuk kam qėnė fashist, por nji socialist i trubulltė, pa gjetė vijėn e caktume.
    Pyetje: Ti kishe tė gjtiha mundėsitė me kuptue tė mirėn dhe tė keqen, kishe mbaruar shkencat ekonomike dhe pse tash paraqitesh si inoēent, prandaj fol?
    Pėrgjigje: Universiteti ishte shumė anshėm dhe nuk jipte mundėsi tė orjentohemi dhe pėr strukturėn ekonomike, pėr punė qė zhvilloheshin (nė B.S.) nuk flitesh fare, ose kur flitesh e quanin kaos. Kėto ishin kurset qė bėheshin n’universitet.
    Pyetje: Domethėnė ti je rrit me tendenca reaksionare?
    Pėrgjigje: Dėshira e jeme ka qenė gjithmonė gjetja e nji rruge pėr drejtėsi shoqėnore. Ambjenti ishte konfuz, reaksionar, unė mbeta i dizorjentuar.
    Pyetje: Ke qėnė ti vullnetar nė Bashkimin Sovjetik mė 1941?
    Pėrgjigje: Jo nuk kam qėnė dhe as qė mendonja, por mė muarėn disa muaj ushtar me forcė dhe prita rastin e parė qė tė largohem, mbasi ndjenja se lufta qė bėhej ishte e pa drejtė, agresive. Atje kam qėndruar dy muaj e gjysėm dhe punonja si sekretar i II-tė dhe me anėn e Bankės u lirova, mbasi kėrkova vetė nji gjė tė tillė.
    Pyetje: Nė Shqipėri kur je kthyer dhe me cilėt autoritete je takuar?
    Pėrgjigje: Jam kėthyer nė shtator tė 1942 dhe jam takuar me plot njerėz si dhe me Dhimitri Beratin, ish-president i S.A.S.T.E.B.-it dhe kam biseduar me tė ēėshtje familjare. Nė dhjetor hyra nė S.A.S.T.E.B dhe sikur e kam thėnė, qėndrova pesė muaj megjithė se kontratoja ishte pėr njė vit dhashė dorėheqjen dhe mbasi kapitulloi Italia kam punuar nė Bankėn Kombėtare.
    Pyetje: Puna qė ke bėrė ti ka qenė nėshėrbim t’okupatorėve?
    Pėrgjigja: Unė kam menduar si kundra okupatorit, pėr me mos u dhėnė mjete financiare, pėr tė larguar ose ngadalėsuar ato qė epte qeverija, pėr tė sigurue reservėn e pėr tė mos emetuar monedhė tė re.
    Pyetje: D.m.th, e paske paralizue aparatin e shtetit nazi-fashist?
    Pėrgjigje: Po e kam sobotuar.
    Pyetje: Ēfarė shkrimesh ke shkruar nė kohėn e gjermanve?
    Pėrgjigjja: Kam shkruar artikuj ekonomik dhe letra, nė gazetėn “Bashkimi i Kombit”, kjo ishte e qeverisė, por artikujt e mij ishin kritikė kundra qeverisė pėr ēėshtje financiare dhe ekonomike.
    Pyetje: Si tė linin ty tė shkruaje kundra qeverisė si spektator, kurse e vėrteta ėshtė se ti ke qėnė bashkėpunėtor i “Bashkimit tė Kombit” dhe qeverisė kuislinge?
    Pėrgjigje: Ata nuk kuptonin. S’kishte kontroll, ishin budallej, kishte anarshi. Tash titujt nuk me kujtohen, por ishin mbi financėn, kundra shpenzimeve tė kota qė kalonin nė mundėsinė e shpenzimeve tė kota qė kalonin nė mundėsitė financiare tė vėndit.
    Pyetje: Mbas ēlirimit, ē’punė ke bėrė dhe pse ike nga banga ?
    Pėrgjigje: Kam punuar nė bangė dhe ika se kam qėnė i sėmurė, nervostenik dhe mandej kam punuar nja dy muaj pėr pregatitjen e programit tė studimit tė folklorit n’Institutin Pedagogjik.
    Pyetje: Ē’marrėdhėnie ke me pas me Kol Kuqalin?
    Pėrgjigje: Ato qė rrithnin nga detyra si antar administrativ nė bangė.
    Pyetje: Je takuar shpesh me tė lart–pėrmėndurin?
    Pėrgjigje: Nė bankė kur ishte po, mandej kam shkuar nė shtėpi kur i kanė sjellė eshtnat e djalit nga Prishtina mė 1946, ky ka ardhur ke shtėpija eme njė herė pėr shėnime dhe pėr urime martese. Kur erdhi me tha se nuk jam nisė direkt pėr ke ty, por mbasi isha nė nji shtėpi kėtu afėr u ktheva pėr urime.
    Pyetje: Tjetėr herė ke qenė nė shtėpi tė tij?
    Pėrgjigje: Po kam qėnė pėr tė bėrė bibliografinė e librave tė reja qė mė kishte ngarkuar Instituti i Studimeve mė 1947, pėr kėtė punė kam qėnė edhe nė komunitetin mysliman dhe atė orthohkos nė depot e librave etj.
    Pyetje: Takoheshe me Kolėn ndonjiherė tjetėr e ē’farė bisedonit?
    Pėrgjigje: Mund tė jem takuar rastėsisht rrugės dhe pyesnje shpesh pėr tė birin qė i kishte vdek, mbasi donja tė shkruanja diēka pėr dėshmorėt e Prishtinės. Unė kėrkonja punė dhe kishte shpresė qė do tė gjan por ai thoshte me ironi se ty nuk tė jap punė.
    Pyetje: Flite ndonji herė kundra pushtetit ose tregohesh i pakėnaqur Kola?
    Pėrgjigje: Me mua nuk bisedonte ndonji kundra, por ai vetė dukesh i ftohtė.
    Pyetje: Po Kost Boshnjakun prej sa kohe e njef dhe ē’biseda ke pas me ‘tė?
    Pėrgjigje: Kost Boshnjakun e njof qysh nė Rumani me 1931-32 dhe shkruanim nė gazetėn “Shqipėrija e Re” nė Kostancė e mandej jam takuar me ‘tė Prisk, kur u arratisa Tetor 1944 dhe mė von nė Tiranė.
    Pyetje: Sa herė ke qėnė ke shtėpija e tė nalt-pėrmendurit?
    Pėrgjigje: Kam qėnė nja dy herė. Nji her kam qėnė pėr tė marrė firmėn e Milancit bankės dhe nji herė tjetėr pėr tė takue me nji plak nga Ballkameni i Fėllėrinės, i cili dinte shumė kėngė popullore, pėr kėtė mė kishte thėnė Kosta, por mensi plaku at ditė ishte i sėmurė dhe banonte nė njė shtėpi me Boshnjakun hyna ke Kosta dhe qėndrova nja gjysėm ore, por nuk mė kujtohet ēfarė kemi biseduar.
    Pyetje: Tjetėr herė je takuar me tė ?
    Pėrgjigje: Jam takuar pranė Librarisė dhe kishte nė dorė Revistėn Krediti dhe tha nė, se e kisha kėndue njė artikull qė thoshte diēka mbi disa antarė t’ish kėshillit administrativ se ata donin thoshte artikulli qė me anėn e bankės tė mirnin ... nė dorė. Unė i thashė nuk e kam kėnduar. Ai ma tregoi dhe tha ēuditem se Ministri Financės na falnderoi kur duallmė nga Kėshilli pėr punėn e zhvilluar nė bankė dhe qeshi me ēudi.
    Pyetje: Ē’ke biseduar me ‘tė kundra pushtetit, sepse neve e dimė se ti ke bashkėpunuar pėr tė rrėzuar pushtetin me Kost Boshnjakun e Kol Kuqalin, prandaj fol drejt?
    Pėrgjigje: Tjetėr gjė nuk kam biseduar pėrpos kėtyre qė tregova, as me tė parin, as me tė dytin.
    Sa u tha mė sipėr, janė tė vėrteta dhe mbasi u lexua fjalė pėr fjalė, i firmoj me vullnet tė lirė.
    Hetuesi
    Kapiten’i I-ė
    “Beqir Ndou”

    I pandehuri
    “Dhimitėr Pasko”

    Pėrfunduar nė orėn 1 paradite tė datės 1.III. 1948


    Mė poshtė po japim aktakuzėn me tė cilėn filloi gjykimi ndaj Mitrush Kutelit nė vitin 1946. Nė kėtė akt-akuzė, prokurori ushtarak Petrit Hakani, duke dhėnė ato qė ai i quan krime, thotė se ato ēka Dhimitėr Pasko ka bėrė, janė faje penale kundra popullit e pėr kėtė faj ai duhet tė dėnohet ...


    Republika Popullore Shqipėrisė
    Prokurorija Ushtarake Garnizonit
    NR.89 Rregj. Them.

    V.F L.P
    Tirane, me 2 prill 1948

    AKT-AKUZE
    Gjykatės Ushtarake tė Garnizonit

    KETU
    Sikurse do tė konstatohet dhe ngaqė proces-verbali pėrkatės qė bashkangjitur ju sillet, i pandehuri DHIMITER PASKO (Mitrush Kuteli) i bir’i i Pandit dhe i Poles – vdekun, vjeē 41, me profesjon shkrimtar, i rreshtuare akuzohet se:
    Ka qėnė antari i organizatės fashiste ‘ROJA E HEKURT’ nė Rumani, dhe mė 1941 ka marrė pjesė vullnetarisht nė luftėn kundra Ushtrisė Kuqe. Nė vitin 1942 ka ardhur nė Shqipėri dhe ka bashkėpunuarė me fashistat si Dhimitėr Beratin e tjerė, pėrkundra lėvizjes N.C. Nė kohė t’okupacionit nazist, me artikujt nė fletoren “Bashkimi i Kombit” ka shfryrė urrejtje kundra luftės N.C.
    Me ēlirimin e Shqipėrisė, duke mos u shkėputur fare nga e kaluemja nė shoqėni me Kost Boshnjakun e Kol Kuqalin, bashkėvepron kundra Pushtetit Popullor, aktivitet qė e kryen me anė tė propagandės e axhitacionit mer elementa anti–Pushtet.
    Meqė vepra e tij formon faj dhe parashikohet prej nen._______-te ligjit nr.372 datė 12/XII/1946, mbi fajet penale kundra popullit e Shtetit, ėshtė parė e nevojshme tė gjykohet.

    Prandaj
    Kėrkoj tė gjykohet dhe mbasi t’i provohet faji pėr tė cilin akuzohet, nė pėrfundim tė vendoset dėnimi i tij nė bazė tė Nen. ______tė ligjit tė sipėrm.

    Prokurori Ushtarak
    Kapiten II-tė
    (PETRIT HAKANI)


    Mė poshtė ėshtė pretenca pėrmes sė cilės prokurori ushtarak Petrit Hakani, duke treguar se ėshtė provuar fajėsija e Kutelit pėrmes hetimeve kėrkon dėnim me 5 vite burg dhe konfiskim tė tė gjitha pasurive...
    Pretence
    Sh.Gjyqtare! I pandehuni DHIMITER PASHKO, si antari i organizatės fashiste Rumune “ROJA E HEKURTE” ka veprue aktivisht ne ndihme okupacionit Nazist dhe vendosmenija e tij per agresion e ēon dhe vullnetar n’Ushtrinė mercenare Rumune kundra Ushtris sė Kuqe ku luftoj gati njė vit. Nė Shtator tė vitit 1942, kthehet nė Shqipni ku me njė herė emėrohet nėnpunės n’aparatin e shtetit fashist. Nė kohėn e okupacionit Nazist, ka shkrue njė seri artikujsh nė gazetėn “Bashkimi i kombit” me anė tė cilėve luftonte lėvizjen N.C dhe mundohej tė mbillte pėrēarmje nė elementat intelektuale.
    Me cclirimin e Shqipnisė nė shoqeni tė ngushtė me Kol Kuqalin, Kost Boshnjakun ccfryn urrejtjen e tij kundra Pushtetit Popullor dhe kudo qė ndodhet nė rrethe elementash tė njoftun ēfaq mendimet e tija kundra reformave ekonomike dhe ligjeve tė Pushtetit Popullor. Lufta e tretė botnore qė popullarizon i pandehuni ėshtė ... kryesore pėr tė rrėzuare Pushtetin Popullor.
    Fajsija e tė pandehurit u provue nga deponimet e pjesėshme tė tij dhe nga proces-verbali, e parashikueme prej Nen 8. tė Ligjes Nr.372 datė 12\XII\1946 mbi fajet penale kundra popullit e Shtetit, nė bazė tė Nėn. e ligjit tė sipėrm: kėrkoj qė tė vendoset dėnimi i tij me 5 vjet privim lirije dhe me konfiskim tė pasurive tė luejtshme e tė paluejtshme ....
    Tiranė, me 5 prill 1946

    Prokurori Ushtarak
    Kapiteni II-tė
    (Petrit Hakani)


    AKUZE
    DHIMITER PASKO (Mitrush Kuteli). Ka qenė antar i organizatės “Roja e Hekurt” nė Rumani. Nė 1941 ka qėnė ushtar nė Bashkimin Sovjetik si vullnetar. Mė 1942 ka ardhur nė Shqipėri dhe ka bashkėpunuar me fashistat si Dhimitėr Berati etj. Me ardhjen e gjermanėve ka punuar nė bankė edhe ka shkruar nė gazetėn “Bashkimi i Kombit”. Mbas ēlirimit ėshtė pėrsėri nė punė, por e ka braktisė tu ikė nga banga. Ka pasur lidhje me Kol Kuqalin dhe Kost Boshnjakun, me tė cilėt ka bashkėpunuar kundra Pushtetit Popullor. Takimet me tė nalte-pėrmendurit i paraqet sikur gjoja ka shkuar me ta pėr folklore e bibliografi. Me kėtė don me fshehė aktivitetin e tij kundra Pushtetit.

    Vendimi i Gjykatės sė Lartė Ushtarake

    “Tė bėjė burg, por jo t’i konfiskohen pasuritė”

    Njė tjetėr procesverbal ėshtė ai qė mban datėn 20 maj 1948, dhe ėshtė mbajtur nga Kėshilli i Gjykatės sė Lartė Ushtarake, i formuar prej majorit Niko Ēeta kryetar; Kapiteni i I-rė Nexhat Hyseni, Kapiteni i II-tė Vangjell Koēanit, tė dy kėta anėtarė tė kėtij kėshilli. Pasi jep edhe njėherė informacionet se kush ėshtė Dhimitėr Pasko, e se sa “faje ka bėrė kundra popullit” thotė se ėshtė vendosur ndėshkimi me 5 vjet heqje lirie si edhe konfiskimi i pasurive te luajtshme e tė paluajtshme. Mė poshtė, sipas kėtij kėshilli rezultonte se Kuteli paskėsh bėrė “axhitacion e propagandė kundėr Luftės Nacional Ēlirimtare me qėllim qė tė pėrēante popullin dhe t’i bashkonte me organizatat terroriste balli Kombėtar e legaliteti”. Mė tej, nė kėtė procesverabl shkruhet: “tue e marrė parasysh sa u tha mė nalt Gjykata e Faktit e ka arsyetuar dhe bazuar nė prova konkrete vendimin e saj, dhe dėnimi i ėshtė dhėnė nė proporcion me fajin, vetėm se nuk duhesh tė vendoste konfiskimin e pasurisė”. “Prandaj”, - thuhet nė kėtė procesverbal, “Pėr kėto arsye, Kėshilli i Gjykatės sė Lartė Ushtarake, nė bazė tė Neneve 10 dhe 17 Nr. 2 tė Ligjit Nr. 300 datė 5/XII/1946, mbi organizimin dhe kompetencat e Gjykatave Ushtarake, duke pranuar dhe kėrkimin e prokurorit, vendosi Aprovimin e vendimit Nr. 220 datė 7/IV/1948, tė Gjykatės sė Lartė Ushtarake tė Tiranės, qė pėrmban ndėshkimin e DHIMITĖR PANDI PASHKOS, nga Poradeci, banues nė Tiranė, me 5 (PESĖ) vjet privim lirie dhe punė tė detyruar, pa konfiskimin e pasurisė sė tij. Ky ėshtė vendim i premė. Tiranė mė 20/V/1948”, pėrfundon vendimi.

    Gazeta Shqiptare
    08/29/2010

  5. #45
    i/e regjistruar Maska e Dar_di
    Anėtarėsuar
    16-08-2008
    Vendndodhja
    Dardani e lashtė (Oeneum), aty ku ajri i freskėt mė bėn tė ndihem i relaksuar.
    Postime
    1,968
    Mitrush Kuteli nė pėrvjetorin e vdekjes

    Sa qe gjallė, me frymė e forcė tė jashtėzakonshme shpirtėrore, nuk preku dhe ndjeu as vlerėsimin mė tė vogėl si shkrimtar, prozator dhe poet, kritik dhe pėrkthyes, si botues dhe intelektual.

    Mbase prania e kėtyre shenjave dhe shenjėzimeve identifikuese, u bėnė shkasi kryesor pėr ta goditur me tė gjitha format; goditje fizike duke e burgosur, goditje shpirtėrore duke ia vrarė ėndrrat pėr njė Shqipėri demokratike, goditje letrare duke ia heshtur veprėn letrare, botuar para lirimit tė vendit nga pushtuesit, e sidomos ndėrprerjen e ėndrrės letrare duke e detyruar, nė mėnyrė pseudodemokratike apo diktatoriale, qė tė pėrkthente me normė dhe jashtė dėshirės dhe shijes letrare tė shkrimtarit.

    Nė fillim tė viteve ’80 duket edhe ndonjė konsideratė, e pėrgjithshme dhe krejt e pėrciptė rreth veprės letrare kuteliane, e tipit “mjeshtėr i rrėfimit”, njė frazė ekuivoke, sepse nė krijimtarinė e Kutelit, rrėfimi ėshtė edhe lloji letrar, njėri nga mė tė dashurit e shkrimtarit, por ėshtė edhe mjeti i poetikės sė prozės. Ngatėrrimi emėrtues nuk ka gjasa tė jetė i rastėsishėm, pėrkundrazi ėshtė njė qėndrim prej xhirafe, fshehje e kokės nė rėrė me shpresė se ka shpėtuar edhe trupi, nga ana e akademikėve.

    Nė fillim tė viteve ’90, nėn pėrgjegjėsinė e N. Jorgaqit, botohet e plotė, sė paku sipas shėnimeve tė bėra, vepra letrare e M. Kutelit, me pesė vėllime, ku ėshtė pėrfshirė poezia, proza, kritika letrare, etj.

    Megjithėqė, edhe nė kėtė sipėrmarrje, sipas studimeve tė mėvonshme letrare, lihen jashtė botimit disa tekste origjinale tė shkrimtarit, dhe tanimė thellohen ndryshimet gjuhėsore, tė cilat e kanė zbehur ndjeshėm praninė shkrimore tė autorit.

    Pas viteve ’90, qė pėrkon me shembjen e diktaturės komuniste dhe fillesat e demokracisė shqiptare, figura e Kutelit i kthehet vlerave letrare tė shqipes, zė e zbulohet si vlerė letrare e mėvetėsishme, madje nė jo pak raste hienat e studimeve tė dikurshme tentojnė tė fshihen prapa artit tė Kutelit pėr tė mbetur qendėr e verifikimit letrar, kur me shqyrtimet e kryera vėrtetojnė se u ka mbetur ora nė studimet sociologjike dhe ideologjike.

    Mospėrfilljen e veprės letrare, pėrkthimore, kritike dhe botuese, pėrsa kishte frymė, botimi i cunguar letrar dhe gjuhėsor i krijimtarisė letrare autoriale, si dhe leximi i pamundshėm sociologjik dhe ideologjik prej studiuesve dhe estetėve tė estetikės sė brendisė, qė kanė shpėrfillur formėn, janė njė pjesė e vogėl e humbjes sė madhe, humbjes sė disa teksteve letrare.

    Megjithėkėtė, falė mjeshtėrisė rrėfimore dhe tregimtarisė sė shkrimtarit, prania e Kutelit ėshtė mė e fuqishme dhe mė funksionale sesa paprania. Prania e Kutelit, si pėrvojė shkrimi letrar dhe krejt origjinale nė tekstet nė prozė dhe patjetėr edhe nė shkrimet e tjera letrare, nė poezi dhe kritikė letrare.

    Kjo prani ėshtė e prekshme me ndikimin e vetė mbi shenjat e literaritetit tė letėrsisė moderne shqipe.

    Pra, humbjet e shumta nė tekstet e prozės sė shkruar prej Kutelit, por edhe tė pagjetura, pra tė panjohura dhe tė pavlerėsuara, qė ngėrthen nė vetvete njė sasi tė pėrfillshme vlerash letrare, nuk zbehin pėrfundimisht tipologjinė shkrimore kuteliane, e cila shpėrndrit plotėsinė e magjisė letrare nė sendėrtimin e rrėfimit dhe rrėfenjės, proza kėto qė e kanė origjinėn tek arti gojor, me realizimin cilėsor tė tregimit dhe novelės, me tonalitetin dhe ngjyresat mbresėlėnėse tė pagjasshme nė letrat shqipe, me shkrimin e romanit me nivel tė ngritur literariteti.

    ZĖRI
    07-05-2011
    "Fet` e besėtė t`i kemi, po tė ndarė tė mos jemi." Naim Frashėri

  6. #46
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17
    Si pėrfundoi Kuteli nė burgun e ‘armiqve tė popullit’

    Ka qenė maji i vitit ’47 kur Mitrush Kuteli pėrfundoi nė qelitė e burgut tė Tiranės.Dosja ku ėshtė dokumentuar kryqėzimi i shkrimtarit tė njohur pėr “faje penale kundėr popullit dhe shtetit” mban numrin 297. Nė tė, pėrveē tė dhėnave biografike, dallon pjesa urdhėrore e prokurorit Publik, sipas sė cilės “Dhimitėr Pasko tė ndalohet pėr njė kohė tė pacaktuar dhe tė mbyllet nė burgun e armiqve tė popullit”. (Ēuditėrisht, togfjalėshi “Armiqtė e popullit” ėshtė shkruar me gėrma tė mėdha). Nė pjesėn tjetėr tė dokumenteve tė Sigurimit tė Shtetit qė gazeta sjell nė numrin e sotėm, zbulohet absurdi i akuzave dhe mėnyra se si u penalizua nga regjimi komunist Mitrush Kuteli, njė nga shkrimtarėt mė tė njohur tė shekullit tė kaluar dhe themeluesi i prozės moderne shqipe. Nė pretencėn e prokurorit qė i ka paraprirė procedurave represive, paradoksi dallohet qė nė rreshtat e parė. “Faji u vėrtetua nga deponimet e pjesshme tė Dhimitrit”, shkruan kreu i akuzės duke iu referuar atyre qė shkrimtari kishte pohuar para zyrtarėve tė Sigurimit. Sipas njė dokumenti tė shkurtit ‘48, Kuteli ėshtė shtrėnguar tė pranojė akuzat e pavėrteta pėr veprimtarinė e kaluar politike, pėr disa shkrime tė dyshimta dhe pėr miqėsinė me tre personalitete tė shpallur elementė antiparti. Nė dialogun me Beqir Ndoun, oficerin e Policisė Sekrete qė nė fund tė atij viti u emėrua drejtor i Sigurimit tė Shtetit, bie nė sy qėndrimi i guximshėm i Mitrush Kutelit me pėrgjigje tė sinqerta rreth tė kaluarės, ku ai kishte menduar e vepruar me “paqartėsi politike”. Po cila ėshtė pėrmbajtja e procesverbalit…?
    DOKUMENTI
    Pyetėsia e zhvilluar nga kapiteni i parė Beqir Ndou, mė 1 mars 1948
    BEQIR NDOU: Ke qenė ti anėtar i “Rojės sė hekurt” nė Rumani?
    DHIMITĖR PASKO: Kam qenė simpatizues i saj pėr njė kohė tė shkurtėr, por anėtar jo.
    BEQIR NDOU :P se e simpatizoje kėtė lėvizje?
    DHIMITĖR PASKO: Pėr parullat e saj socialiste, si p.sh. “puna ėshtė nder”, “zhvillimi i kooperativave pėr tė luftuar spekulimin e tregtarėve,” “puna vullnetare me krah e intelektualėve “etj., tė cilat shoh sot se i kishin marrė nga komunizmi…
    BEQIR NDOU: Ishte socialiste kjo lėvizje?
    DHIMIĖR PASKO: Atėherė besoja se po, sot kuptoj se jo.
    BEQIR NDOU: Kishte lidhje me gjermanėt kjo organizatė dhe a e dije ti njė gjė tė tillė?
    DHIMITĖR PASKO: Nuk e dija, por mė vonė e mora vesh.
    BEQIR NDOU: Dije gjė ti atėherė pėr Bashkimin Sovjetik?
    DHIMITĖR PASKO: Gjė tė sigurt nuk dija, libra nga Bashkimi Sovjetik nuk vinin dhe mendimet e mia ishin shumė konfuze, ashtu siē i krijonte shtypi rumun qė ishte reaksionar dhe fjala bolshevik nė shtyp pėrdorej pėr keq.
    BEQIR NDOU: Nga kėto del qė ti ke qenė fashist i vjetėr.
    DHIMITĖR PASKO: Nuk kam qenė fashist, por njė socialist i turbullt, pa gjet vijėn e caktuar.
    BEQIR NDOU: Ti i kishe tė gjitha mundėsitė pėr tė kuptuar tė mirėn dhe tė keqen, kishe mbaruar Shkencat Ekonomike dhe pse tani paraqitesh si i pafajshėm, prandaj fol!
    DHIMITĖR PASKO: Universiteti ishte i shumėanshėm dhe nuk jepte mundėsi tė orientoheshim dhe pėr strukturėn ekonomike, pėr punė qė zhvilloheshin (nė BS) nuk flitej fare ose kur flitej e quanin kaos. Kėto ishin kurset qė bėheshin nė Universitet.
    BEQIR NDOU :D omethėnė ti je rritur me tendenca reaksionare?
    DHIMITĖR PASKO: Dėshira e ime ka qenė gjithmonė gjetja e njė rruge pėr drejtėsi shoqėrore. Ambienti ishte konfuz, reaksionar, unė mbeta i dezorientuar.
    BEQIR NDOU: Ke qenė ti vullnetar nė Bashkimin Sovjetik mė 1941-n?
    DHIMITĖR PASKO: Jo nuk kam qenė dhe as qė mendoja, por mė morėn disa muaj ushtar me forcė dhe prita rastin e parė qė tė largohesha. Atje kam qėndruar dy muaj dhe punoja si sekretar i II-tė, me anė tė bankės u lirova, pasi kėrkova vetė njė gjė tė tillė.
    BEQIR NDOU: Nė Shqipėri kur je kthyer dhe me cilėt je takuar?
    DHIMITĖR PASKO: Jam kthyer nė shtator tė 1942 dhe jam takuar me plot njerėz, si dhe me Dhimitėr Beratin, ish-president i SASTEB-it, kam biseduar me tė ēėshtje familjare. Nė dhjetor, hyra nė SASTEB dhe qėndrova pesė muaj, megjithėse kontrata ishte pėr njė vit, dhashė dorėheqjen dhe pasi kapitulloi Italia, kam punuar nė Bankėn Kombėtare.
    BEQIR NDOU: Puna qė ke bėrė ti, ka qenė nė shėrbim tė okupatorėve?
    DHIMITĖR PASKO: Unė kam menduar si kundėr okupatorit, pėr tė mos u dhėnė mjete financiare, pėr tė larguar ose ngadalėsuar ato qė jepte qeveria, pėr tė siguruar rezervėn e pėr tė mos emetuar monedhė tė re.
    BEQIR NDOU: D.m.th., ti e paske paralizuar aparatin e shtetit nazist-fashist?
    DHIMITĖR PASKO: Po, e kam sabotuar.
    BEQIR NDOU: Ēfarė shkrimesh ke shkruar nė kohėn e gjermanėve?
    DHIMITĖR PASKO: Kam shkruar artikuj ekonomikė dhe letrarė nė gazetėn “Bashkimi i Kombit”. Kjo ishte e qeverisė, por artikujt e mi ishin kritikė kundėr qeverisė pėr ēėshtje financiare dhe ekonomike.
    BEQIR NDOU: Si tė linin ty tė shkruaje kundėr qeverisė? Ndėrkohė qė e vėrteta ėshtė se ti ke qenė bashkėpunėtor i “Bashkimit tė Kombit” dhe qeverisė kuislinge.
    DHIMITĖR PASKO: Ata nuk kuptonin. S’kishte kontroll, ishin budallenj, kishte anarki. Tani titujt nuk me kujtohen, por ishin mbi financėn, kundėr shpenzimeve tė kota…
    BEQIR NDOU: Pas ēlirimit, ē’punė ke bėrė dhe pse ike nga banka?
    DHIMITĖR PASKO: Kam punuar nė Bankė dhe ika se kam qenė i sėmurė, nevrastenik dhe mė pas kam punuar nja dy muaj pėr pėrgatitjen e programit tė folklorit nė Institutin Pedagogjik.
    BEQIR NDOU: Ē’marrėdhėnie ke pas me Kolė Kuqalin?
    DHIMITĖR PASKO: Ato qė rridhnin nga detyra si sekretar administrativ, nė bankė.
    BEQIR NDOU: Je takuar shpesh me tė lartpėrmendurin?
    DHIMITĖR PASKO: Nė bankė kur ishte po, me pas kam shkuar nė shtėpi, kur kanė sjellė eshtrat e djalit nga Prishtina mė 1946, ky ka ardhur te shtėpia ime njė herė pėr shėnime dhe pėr urime martese. Kur erdhi me tha se nuk jam nisur direkt pėr te ty, por pasi isha nė njė shtėpi, kėtu afėr u ktheva pėr urime.
    BEQIR NDOU: Tjetėr herė ke qenė nė shtėpinė e tij?
    DHIMITĖR PASKO: Po kam qenė pėr tė bėrė bibliografinė e librave tė rinj qė mė kishte ngarkuar Instituti i Studimeve mė 1947-n, pėr kėtė punė kam qenė edhe nė Komunitetin Mysliman dhe nė atė Ortodoks, nė depot e librave etj.
    BEQIR NDOU: Takoheshe me Kolėn ndonjėherė tjetėr, e ēfarė bisedonit?
    DHIMITĖR PASKO: Mund tė jem takuar rastėsisht rrugės dhe e pyesja shpesh pėr tė birin qė i kishte vdekur, pasi doja tė shkruaja diēka pėr dėshmorėt e Prishtinės. Unė kėrkoja punė dhe kisha shpresė se do tė gjeja, por ai thoshte me ironi se ty nuk tė jap punė.
    BEQIR NDOU: Fliste ndonjėherė kundėr pushtetit Kola?
    DHIMITĖR PASKO: Me mua nuk bisedonte ndonjė gjė kundėr, por ai vetė dukej i ftohtė.
    BEQIR NDOU: Po Kostė Boshnjakun, prej sa kohe e njeh dhe ē’ biseda ke pasur me tė?
    DHIMITĖR PASKO: Kostė Boshnjakun e njoh qė nė Rumani, 1931–1932, shkruanim nė gazetėn “Shqipėria e Re” nė Kostancė, mė pas jam takuar me tė nė Priskė, kur u arratisa nė tetor tė 1944-s dhe mė vonė e kam takuar nė Tiranė.
    BEQIR NDOU: Sa herė ke qenė te shtėpia e tė lartpėrmendurit?
    DHIMITĖR PASKO: Kam qenė nja dy herė. Njė herė kam qenė pėr tė marrė firmėn e bilancit tė bankės dhe njė herė tjetėr pėr t’u takuar me njė plak nga Ballkameni i Fėllėrinės, i cili dinte shumė kėngė popullore, pėr kėtė mė kishte thėnė Kosta, por, pasi plaku atė ditė ishte i sėmurė dhe banonte nė njė shtėpi me Boshnjakun, hyra te Kosta dhe qėndrova nja gjysmė ore, por nuk mė kujtohet ēfarė kemi biseduar.
    BEQIR NDOU: Tjetėr herė je takuar me tė?
    DHIMITĖR PASKO: Jam takuar pranė Librarisė Agrare, kishte nė dorė revistėn “Krediti” dhe mė tha se kishte kėnduar njė artikull qė thoshte diēka mbi disa anėtarė tė ish-Kėshillit Administrativ. Ata, thoshte artikulli, me anė tė bankės donin tė merrnin fuqinė nė dorė. Unė i thashė nuk e kam kėnduar. Ai ma tregoi dhe tha se “ēuditem qė ministri i Financės na falėnderoi kur dolėm nga Kėshilli pėr punėn e zhvilluar nė bankė dhe qeshi me ēudi”.
    BEQIR NDOU: Ē’ke biseduar me tė kundėr pushtetit, sepse ne e dimė qė ti ke bashkėpunuar pėr tė rrėzuar pushtetin me Kostė Boshnjakun e Kolė Kuqalin, prandaj fol drejt!
    DHIMITĖR PASKO: Tjetėr gjė nuk kam biseduar, as me tė parin, as me tė dytin.

    Veprat

    “Rrjedhin lumenjtė”
    “Vjeshta e Xheladin Beut”
    “Lasgush Poradeci” (1937)
    “Net shqiptare” (1938) [1]
    “Pylli i gėshtenjave” (1958) [1]
    “Ago Jakupi e tė tjera rrėfime” (1943)
    “Sulm e lotė” (1943)
    “Shėnime letrare” (1944)
    “Havadan mė havadan” (1944)
    “Kapllan aga i Shaban Shpatės” (1944)
    “Dashuria e berberit Artan” (1946)
    “Xinxifilua” (1962)
    “Tregime tė moēme shqiptare” (1965) [1]
    “Tregime tė zgjedhura” (1972) [1]
    “Baltė nga kjo tokė” (1973)
    “Nė njė cep tė Ilirisė sė poshtme” (1983) [1]
    “Kėngė e britma nga qyteti i djegur”
    “E madhe ėshtė gjėma e mėkatit”

    Lėndimi i nėnė Efterpit

    “As Dhimitri dhe as unė nuk kemi shkuar askund tė tregojmė se ē’kemi vuajtur. Unė s’kam shkuar tė qaj ndonjėherė hallet, as atėherė, as nė kėtė kohė”, shprehet Efterpi Pasko, e shoqja e Mitrush Kutelit, e lėnduar nga mėnyra si ėshtė pasqyruar kėto ditė rrėfimi i saj nė gazetė. Ndėrkaq, thotė se gjatė kohės kur i shoqi vuante dėnimin nė kampin e Vloēishtit, gardianėt nuk e njihnin si shkrimtar. Sa pėr detajin e groposjes, tė njohur vetėm pas viteve ‘90, ajo saktėson se ka qenė njė moment kur e kanė futur nė njė gropė tė veshur, dhe jo siē shkruhet nė gazetė pa rroba.

    Vendimi Gjykatės: Pesė vjet burg pėr agjitacion e propagandė

    Vendimi i formės sė prerė pėr dėnimin e Dhimitėr Paskos mban datėn 20 maj 1948 dhe ėshtė nėnshkruar nga anėtarėt e Kėshillit tė Gjykatės sė Lartė Ushtarake, Niko Ceta, Nexhat Hyseni dhe Vangjel Kocani. Nė tė, pasi pėrshkruhet procedura me tė cilėn ėshtė ndėshkuar nga Gjykata e Nivelit tė Parė, zbardhet mėnyra me tė cilėn ėshtė shqyrtuar rasti i dėnimit tė Dhimitėr Pakos. Sot, mė datėn 20.5.1948, shkruhet nė procesverbal, Kėshilli i Gjykatės sė Lartė Ushtarake nė prezencė tė prokurorit Ushtarak tė Ushtrisė Kombėtare Shqiptare, kapiten i I-rė, Nevzat Havzedarit, mori nė shqyrtim akt-gjykimin nr. 220 datė 7.4.1948, tė Gjykatės Ushtarake tė Tiranės, me tė cilėn, nė bazė tė Nenit 3 paragrafi 1,4,5 dhe tė Ligjit nr 372 datė 12.12.1946 dhe tė nenit 4 tė Ligjit tė sipėrpėrmendur, mbi fajet penale kundėr popullit dhe shtetit, ėshtė vendosur ndėshkimi me “5 vjet privim lirie”, si dhe konfiskim tė pasurisė tė luajtshme dhe tė paluajtshme kundėr Dhimitėr Pasko, i biri i Pandit dhe Poles, 41 vjeē, lindur nė Pogradec e banues nė Tiranė, me profesion shkrimtar, i martuar pa fėmijė, i pa dėnuar, me arsim Shkencė Ekonomike, arrestuar nė datėn 15.5.1947, pėr shkak se ka qenė anėtar i partisė fashiste “Roja e Hekurt” nė Rumani dhe ka marrė pjesė nė luftė kundėr ushtrisė sė Kuqe. Nė vitin 1942 ka ardhur nė Shqipėri dhe ka bashkėpunuar me tradhtarėt kundėr LNĒL-sė dhe mbas ēlirimit tė Shqipėrisė vazhdon aktivitetin e tij armiqėsor kundėr Pushtetit Popullor. Prokurori kėrkon tė vendoset aprovimi i vendimit tė sipėrm si me vend dhe i bazuar nė ligj, i hiqet dėnimi pėr sa i pėrket konfiskimit tė pasurisė.
    Kėshilli:
    Nga shqyrtimi i akteve rezulton se i pandehuri Dhimitėr Pasko, mė parė anėtar i Partisė Roja e Hekurt nė Rumani, i frymėzuar me ndjenja fashiste, mė 1942, ėshtė kthyer nė Shqipėri dhe me artikuj tė ndryshėm qė ka shkruar nė gazetėn “Bashkimi Kombit” ka bėrė agjitacion dhe propagandė kundėr LNĒ-sė, me qėllim qė tė pėrēante popullin dhe tė bashkonte me organizatat terroriste Ballin Kombėtar dhe Legalitetin. Mbas ēlirimit, duke pėrfituar nga shpirtmirėsia e Pushtetit Popullor nuk ka ndryshuar nga politika e tij fashiste, por ka mbajtur lidhje me armiqtė e popullit, Kostė Boshnjakun e Kol Kuqalin; fakte kėto qė provohen nė pohimet e tij. Duke marrė parasysh sa u tha mė lart, Gjykata e Faktit e ka arsyetuar dhe bazuar nė prova konkrete vendimin e saj dhe dėnimi i ėshtė dhėnė nė proporcion me fajin, vetėm se nuk duhet tė vendoste konfiskimin e pasurisė sė tij.
    Prandaj:
    Pėr kėto arsye Kėshilli i Gjykatės sė Lartė Ushtarake, nė bazė tė neneve 10 dhe 17 nr. 2 tė Ligjit nr. 368 datė 12.12.1946, mbi organizimin dhe kompetencat e gjykatave ushtarake, duke pranuar dhe kėrkimin e prokurorit
    Vendosi:
    Aprovimin e vendimit nr. 220 datė 7.4.1948, tė Gjykatės Ushtarake tė Tiranės, qė pėrmban ndėshkimin e Dhimitėr Pandi Paskos, nga Pogradeci dhe banues nė Tiranė me 5 (pesė) vjet “privim lirie” dhe punė tė detyruar, pa konfiskim tė pasurisė sė tij.
    Ky vendim ėshtė i prerė.
    Tiranė, mė 20.5.1948
    (Emrat e anėtarėve tė trupit gjykues e firmat)

    Panorama

    Shenim: Ne foto, Dhimitėr Pasko me tė shoqen, Efterpin dhe 4 fėmijėt, gjatė njė ēasti relaksi nė liqenin e Pogradecit.
    Fotografitė e Bashkėngjitura Fotografitė e Bashkėngjitura  
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga Albo : 08-06-2011 mė 15:40

  7. #47

    Mitrush Kuteli - Si E Varrosėn Tė Gjallė Nė Kėnetėn E Maliqit

    Ndėrsa njerėzit ngatėrroheshin nėpėr zhurmėn e ceremonisė sė pėrkujtimit tė ditėlindjes sė Mitrush Kutelit, njė burrė i thinjur nisi tė rrėfejė njė histori tė vjetėr. Me kėtė qėllim kishte ardhur enkas nga Elbasani. Fillin e nisi nga njė ditė e veēantė…nga viti 1948. Hamza Tusha, atėherė ishte njė djalosh i ri qė vuante njė dėnim nė kampin e Vloēishtit. Atje kishte marrė vesh rastėsisht, se nė kampin e tyre po kalonte dėnimin edhe njė shkrimtar i madh. I kishin thėnė se shkrimtari quhej Dhimitėr Pasko. Kishte dėgjuar pėr tė shumė rrėfime nėn zė nga tė tjerėt ndėrsa vetė ende nuk kishte arritur ta njihte.

    Emri:  Capturefsh.JPG

Shikime: 1381

Madhėsia:  38.1 KB

    "Ajo ditė e ftohtė prilli, bėri qė unė ta njihja nga afėr, e nė njė mėnyrė mjaft tragjike"- nis tė tregojė burri i thinjur.- "Ndėrsa punonim tė gjithė aty nė atė kamp, njė kapter qė quhej Skėnder, thėrret me tė madhe qė t'i sillnin atė shkrimtarin. Pastaj urdhėroi dy tė tjerė qė t'i hapnin njė gropė tė madhe mbi njė metėr e gjysmė tė thellė". Tė burgosurit kanė parė me sy tė habitur gjithė ē'kishte ndodhur nė ato pak minuta, gjithė lėvizjet e shpejta tė lopatave qė nxirrnin dheun rreth gropės qė merrte formė nga minuta nė minutė. Mė tej panė shkrimtarin qė tėrhiqej me forcė, se si e kanė zhveshur, se si e kanė plandosur mė tej nė gropėn e thellė, ashtu tė zhveshur lakuriq.

    Emri:  Capturemmm.JPG

Shikime: 1063

Madhėsia:  33.7 KB

    "Mbaj mend qė atėherė ishte shumė ftohtė. Ishte ndoshta fillim prilli dhe koha ende nuk kishte nisur tė ngrohej. Si e futėn brenda nė gropė, e mbuluan me plisat qė kishin lėnė rreth saj, derisa dheu i arriti deri tek mjekra"- shpjegon me hollėsi bashkėvuajtėsi i hershėm i shkrimatrit tė madh. "Pastaj-vazhdon mė tej ai- e lanė aty, tė futur brenda nė tokėn e ftohtė e tė lagėsht afėr kėnetės sė Maliqit. Si kaluan disa orė, atij filloi t'i ikė fytyra. Iu shtrembėruan nofullat dhe nuk nxirrte dot asnjė tingull nga goja. Ne tė gjithė e shihnim, pa mundur tė bėnim asgjė. Tė ktheje fjalė atėherė, sidomos nė situata tė tilla, ishte si ta kėrkoje vdekjen me zor"- thotė Hamzai- "Atė kohė komandant kampi, ishte njė i quajtur Tasi Marko. Nė momentin qė ai kishte ardhur pėr tė thirrur tė burgosurit, njė shoku im qė kisha nė krah mė thotė : "Sa keq, ky njeri qė ėshtė groposur kėtu ėshtė njė shkrimtar i madh. Pse nuk i del komandantit pėrpara t'i tregosh ( unė isha komandant i njė brigade tė vogėl tė burgosurish qė udhėhiqja punėn). Megjithėse kisha shumė frikė, e mora guximin dhe i dola pėrpara komandantit duke i thėnė - "Kapter Skėnderi ka futur njė njeri tė gjallė nė dhe. Mbaj mend qė ai u alarmua. Kėrkoi me ngulm tė gjente kapterin qė kish bėrė kėtė veprim. Mė pas e nxorėn trupin e shkrimtarit duke i bėrė shėrbimet e duhura qė ai tė vinte nė vete." Kanė kaluar shumė vite, qė nga 1948. Gjithsesi burri i thinjur nuk ka mundur ta zbehė kujtimin e atyre ditėve. Aq mė shumė ky kujtim iu pėrforcua nė ditėn kur njė djalė dhe njė vajzė i kishin trokitur nė derė. Ishin bijtė e atij shkrimtari tė pėrvuajtur tė cilėt kishin dashur ta njihnin nga afėr njeriun pėr tė cilin babai u kishte folur gjatė. "Mė thanė se babai i tyre u kishte rrėfyer pėr njė njeri qė e kishte shpėtuar dikur nga vdekja. E ai njeri isha unė. Ndaj jam kėtu, mė shumė pėr tė nxjerrė nga vetja atė kujtim qė mė rėndonte shumė mbi supe, sesa pėr tė marrė pjesė nė diskutimet e kėsaj ceremonie pėrkujtimore."-pėrfundon rrėfimin e tij Hamzai.

    Emri:  Capture.gggJPG.JPG

Shikime: 1071

Madhėsia:  29.8 KB


    Poezi nga Mitrush Kuteli

    * kushtuar gruas se tij kur ishte ne burg*

    Kaq afer jemi, por kaqe larg,

    Te lutem mos me prit

    Na ndajne terre rreth e qark

    Dhe yll per mua s'ndrit.

    Perse ta lidhesh fatin tend

    Me nje pafat si une,

    Kur di se emri im u shemb

    Me dhune e perdhune?

    Pra hidhe hapin guximtar

    Ndaj jetes se gezuar

    Dhe me harro ketu, ne varr,

    Te vdekur pa mbuluar

    Nje kart Shen Naumit

    E njoma penden ne vrer

    te nis t'ju shkruaj k'te karte

    sa tmerr, o Zot, sa tmerr

    ta njomesh penden ne vrer

    Kaq tmerr te zi dhe lemeri

    sa pane syte e mi

    s'ka pare asnjeri

    Shtepine e pash, kur m'u dogj

    e pash foshnjen, kur m'u poq

    edhe tim shoq, o Zot,

    edhe tim shoq

    Dhe jam qe ahere, sic me sheh

    sic me sheh, edhe nuk me njeh

    nje flete e thate neper ere

    kurre ne parajse, kurre ne sketerr

    Edhe menndimi im, c'mendim

    une nate per nate bredh nder qiej

    rreshqas permbi selvi

    se si per cudi

    vete Zonja Shen Meri

    vete Zoti Shendelli

    me shpie permbi selvi

    Per dreke shkoj ne Zoti vete

    ne Zoti i madh e i vertete

    qe rri ne rete

    me kembet lagur ne det

    Me thote i shjenjti "Ulu, ha!"

    dhe une qesh, dhe une qaj

    "Jo!"- mish prej foshnje une nuk ha

    Dhe ik pastaj e fluturoj

    ne qiej te athet si limoj

    ne qiej te verdhe si limoj

    Tak, tak, troket

    Tak , tak

    A s'hape deren pak?

    A s'hape shpirtin pak?

    "Kush eshte ne cardhak?"

    S'pergjigjet asnjeri, nga terri i zi

    i them: "Kush je ti ne terr te zi?"

    "Jam Zonja Shen Meri"

    Oh, i bie ne gju

    bejme tani nje here, dy, dyzetetri

    ergjend je moj Shen Meri

    e vojtur je moj perendi

    Se ti ke qare, se ti di

    sa eshte e dhembshur nje femi

    Kisha Zonje nje femi

    dhe desha fort ta mbaj ne gji

    ta mbaj ta rrit per Shqiperi,

    per Shqiperi

    Shtepine e pashe kur m'u dogj

    e pashe foshnjen kur m'u poq

    dhe tim shoq, o Zot

    sa tmerr te zi, sa lemeri

    pane syte e mi, s'ka pare asnjeri

    Pa nis e qan Zonja Shen Meri

    aty ne syte e mi

    i rrjedhin lotet ne shami

    Pa nis edhe une e qaj

    vajtoj, vajtoj me vaj

    Po sa cudi, sa cudi

    te qaj zonja Shen Meri

    sic qan nje cilimi

    Me erren syte dhe qaj

    me mbytet shpirti, kur ze qaj

    nga kaq vaj, nga vaji im, nga vaji i saj

    Po nis muret t'i zgermas

    me thonje pergjakur i zgermas

    edhe bertas, porsi e cmendur bertas

    Oh, me lesh leshuar bertas

    Tak, tak, troket

    tak, tak

    A s'hape deren pak?

    dhe shpirtin hape pak

    Dhe perseri hyn brenda Zonja Shen Meri

    kjo Zonje e rende Shen Meri

    veshur ne ergjend dhe ne flori

    ne dore nje qiri

    Pa mbushet oda drite plot

    pa mbushet shpirti kenge plot

    dhe s'ka pike lot

    o Zot i madh, o Zot

    Dhe nga Zonja, rrotull saj

    nje tufe engjuj te pafaj

    dhe s'kam me vaj

    Po midis engjujve e shoh

    Oh foshnjen time dhe e njoh

    i bie ne gju, bejme tani

    nje here, dy, dyzetetri

    ergjend je moj Shen Meri

    Ti dore lare ne flori

    ti me ke engjuj

    dhe nje me fal ti,

    nje mituri, ta marr ne gji

    ta mbaj, ta rrit per Shqiperi

    Dhe doren zgjata qe ta marr...

    Kendon kendezi nje, dy, tri..

    dhe tretet Zonja Shen Meri

    si engjelli

    Qiriri shuhet, pas qiri

    dhe mbetem rrishtas ne te zi

    ne terr te zi, ne lemeri

    sa cudi , sa cudi

    Po sonte prap do te fluturoj

    ne qiej te athet si limoj

    ne qiej te verdh si limoj

    dhe foshnjen time do kerkoj

    do fluturoj

    Mos qeshni zonja dhe zoterinj

    se flas si cilimi, se qaj si mituri

    ketu brenda ne cmendi

    foshnjen time qe desha fort ta mbaj ne gji

    ta mbaj, ta rrit per Shqiperi

    Shtepine e pashe kur m'u dogj

    e pash foshnjen kur m'u poq

    sa u perpoq, o Zot

    edhe tim shoq

    Sa tmerr te zi , sa lemeri

    pane syte e mi, s'ka par' asnjeri

    Tak, tak troket

    tak, tak

    A s'hapni porten pak?

    Dhe shpirtin hape pak!

  8. #48
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17

    Pėr: Mitrush Kuteli - Dhimitėr Pasko

    Letra e fundit e Mitrush Kutelit pėr tė shoqen

    Emri:  Kuteli.jpg

Shikime: 1057

Madhėsia:  41.0 KB

    E dashur Efterpi,

    Kėtė letrė, qė ėshtė, ndofta, e fundit, desha tė ta shkruaj me dorė, po nuk mund. Sot nuk e kam dorėn tė sigurtė, mė dridhet. Ti s’je kėtu. Ke shkuar me Pandin nė Rrushkull pėr tė parė Poliksenin dhe Atalantėn. Tė nxita mė shumė unė. Nga brenga, nga malli. Jam vetėm nė shtėpi. Doruntina ka shkuar tė lozė me vajzat e Bajramit.

    Mendjen e kam tė turbullt nga pagjumėsia, nga ėndrrat e kėqia. Sikur mė ndiqnin gjermanėt, qė tė mė varnin. Iknja me vrap, hynja nė gropa e puse, dilnja prapė. Ata mė ndiqnin. Ment mė kapnin. Iknja pėrsėri. Nė njė ēast u gjende edhe ti pranė meje. Dhe iknim. Pastaj u ndamė. Fundja u gjenda i ndjekur nga njerėzit tanė. Prapė gropa, puse, gremina. Sikur isha nė Berat, nėn Kala. Nė njė sterrė tė Kalasė, pranė Kishės. Mė tej, nė Fier. Kisha shpėtuar nga ndjekjet dhe kėrkonja ndonjė shtėpi pėr t’u fshehur.

    Isha i zbathur, i zveshur. Dikush mė thirri: “Qėndro, Dhimitri! Tė zumė”. Mė rrethuan, mė zunė dhe po mė shpinin tė mė vrisnin. Unė qeshnja. Kisha qef tė mė vrisnin… Dhe ja, u gjenda nė burg. Shumė njerėz. Midis tyre Sofo Ēomorra, qė ka vdekur. Mė shikonte me dhembje. “Si u bė kėshtu, o Pasko? Ē’ke bėrė?” –“S’di”. –“Shiko kėtu”. Dhe mė dha ca shkresa tė shkruara bukur: njė akt akuzė dhe ca lidhje tė tjera. Mė quanin bejtexhi. Mė thoshin se kisha bėrė njė vjershė pėr glyrėn me rima italiane. Pashė Andrean. I ardhi keq. U vendos tė mė vrasin. Prapė u gėzova. –“Fundja, do vdes, thashė. Do tė shpėtoj. Do ēlodhem. Jeta ime ka qenė shumė e turbullt, e ngatėrruar, e mirė dhe e keqe. Sa mirė qė mbaroi”. Kur u ngrita, ti po bėheshe gati pėr nė Rrushkull. Kokėn e kisha, dhe e kam, tė rėndė. Ti shkove mė 7 e gjysmė. Pas 5 minutash ardhi Ilua i Sterjos e mė solli lajmin: vdiq Thanas Cikuli… Sipas mendjes sime, shpėtoi. E kam zili. Vdekja ėshtė prehje e madhe, shkėputje nga dhembjet. Vėrtet, edhe nga gazet, por nė njė kohė, kur njeriu ėshtė shumė i sėmurė, i mėrzitur, vdekja ėshtė shpėtim: nga dhembjet fizike e shpirtėrore. Qė tė dyja janė tė rėnda. Ti e di sa dhembje tė tilla kam pasur nė kohėn e fundit. Njėra, qė ti ma di, ėshtė se si pasojė e tyre nuk jam i zoti tė punoj, tė krioj, tė paguaj bukėn qė mė jep shteti pėr vete e pėr fėmijėt. Unė s’kam qėnė e s’dua tė jem kurrė parazit. Po ē’tė bėj, grua? S’mund. Kokėn e kam tė turbullt…..

    Letrėn e nisa pėr tjetėr gjė: tė tė pėrsėrit porositė e mija tė fundit. Mė fal se tė mėrzit. Unė t’i kam thėnė kaq herė. Tė kam helmuar jetėn, sepse edhe mua ma kanė helmuar tė tjerėt. Dhe s’kam qėnė i zoti ta mbaj helmin pėr vete, siē mė takon. Ky qoftė i fundit qė po tė sjell.

    Ne u bashkuam, rrojtmė, dhe bėmė fėmijė nė vjete stuhie: burg, urbanizėm, hotel. Po atėhere kisha shėndet dhe i kapėrxeva tė gjitha. Tani, ti e di… I di ditėt e netet e mija. Sėmundjet dhe brengat mė brehnė, mė hėngėrn. Unė e shoh tani vdekjen si njė lirim nga dhembjet. Nuk e dua, po nuk e largoj dot. E shoh se afrohet, mė ēik. Mė vjen keq se do t’i le fėmijėt tė vegjėl, pa krah, mbase nė vobekėsi tė madhe, nė pamundėsi pėr t’u arritur synimeve. Pensioni im nuk do tė mjaftojė. S’kam “vjete shėrbimi”. Domosdo, 22 vjet jashtė. Edhe atje kam punuar sa jam shuar, por kėtavjete pune nuk peshojnė pėr efekt pensioni. Fati im i keq, fati i tyre i keq. Ndofta, pas vdekjes, kur tė pushojnė pasionet dhe urrejtjet, shteti ynė mund t’ju ndihmojė pėr hir tė punės sime sė kaluar: nė gazetari dhe letėrsi, qė nė moshė tė njomė, dhe sidomos nė fushėn ekonomike. Njė pjesė tė shkrimeve tė mija-shqip dhe rumanisht- janė aty, nė Bibliotekėn Kombėtare. Disa njerėz i dinė pėrpjekjet e mija kundėr kapitalit italian, kundėr grabitjeve gjermane. Kam punuar pa interes vetiak, bile kundėr interesit vetiak. Nuk kam ndjekur kurrė pasurimin tim, sepse ky pasurim mund tė bėhej vetėm me dy mjete: me vjedhje (ka njėmijė e njė mėnyra vjedhjeje dhe unė s’kam pėrdorur asnjėrėn) dhe me trathėti, duke u shėrbyer tė huajve pėr tė grabitur vendin dhe duke marrė para pėr kėtė shėrbim. Zgjodha rrugėn e kundėrt: luftėn kundėr atyre qė donin tė grabisnin, atyre qė grabisnin. Nuk i ndala dot tė tėra, jo se s’desha, jo se kisha interes, po se s’munda. Kaq munda, kaq bėra. Kundėr grabitjeve italiane, kundėr grabitjeve gjermane, kundėr grabitjeve jugosllave. Nuk zgjodha kurrė udhėn e rehatit vetiak, udhėn e “urtė e butė e lugėn plot”. Kam punuar shumė, kam dashur shumė, kam gabuar shumė. Tani jeta shkoi, nuk kthehet dot, nuk ndreqet dot. Tė kam treguar se gjermanėt do tė mė varnin pėrpara bashkisė, kur muarr vesh se kisha sabotuar nxjerrjen e monedhės sė re qė donin tė bėnin. Mė shpėtoi fati. Nuk do tė skuqem kurrė nga turpi as me veprimin tim nė ditėt e para tė ēlirimit. Punova si i marrė, luftova kundėr grabitjeve jugosllave. Aq mė fort nuk mund tė skuqem nga turpi pėr veprimtarinė time praktike-nė fushėn ekonomike-nė Rumani. Edhe atje kundėr gjermanėve. Unė kam pasur gjithnjė, si bir i njė populli tė vogėl, njė urrejtje tė madhe kundėr idesė sė zezė “popuj mbi popuj” ose “tė mėdhenj mbi tė vegjėl”, por “popuj pėrkrah popujsh”. Ky parim ka ushqyer nė mėnyrė tė vetėdijshme dhe tė pavetėdijshme, automatikisht, veprimtarinė time. Kam qėnė kundėr rusėve sepse ata mbajnė nėnvete dhe shkombėtarizojnė popuj tė tjerė; kundėr gjermanėve sepse kanė shfrytėzuar dhe zhdukur popuj tė tjerė, kundėr anglezėve pėr tė njėjtėn arėsye. Biri i njė populli tė vogėl nuk mund tė bėnte ndryshe. Nė Rumani kam luftuar, aq sa mund tė luftojė njė njeri i vogėl, kundėr shfrytėzimit tė kapitalit vėndas dhe tė huaj. Kėtė qėndrim kam pasur edhe kur isha drejtor banke. Njė nga pasojet e para ka qėnė njė “skedė e zezė” nė aparatin gjerman tė Vjenės, mė 1940-41. Pėr kėtė “skedė tė zezė” ardhi e mė foli dikush nė bankė: “Ē’po bėn kėshtu? Nuk e di ē‘tė pret? Pse kundėrshton qė vėndin e kapitalit ēifut ta zerė kapitali mik gjerman?” Unė di njė gjė: kapitali s’mund tė jetė kurrė mik, po vetėm kapital. Ay ushqehet me fitime, mbahet me fitime, rron pėr fitime. Dhe fitimet s’kanė kurrė tė mbaruar. Njėja kėrkon tė bėhet dy, dyja katėr, katra tetė, mija dhjetė mijė, milioni qindmilion e kėshtu me radhė. Nė dėm tė njerėzve, tė popujve. Si ish drejtor tri bankash (gjithnjė i varfėr) di se fitimi i vjetėr nuk ngopet me fitim tė ri, siē nuk ngopet deti me ujė.

    Do tė mė njohė dhe do tė mė kuptojė dikush, tė paktėn pas vdekjes? Nuk di. Desha tė mė kuptonte dhe njihte jo pėr nder e lavdi, po qė fėmijėt e mij-tė cilėve u le trashėgim punėn dhe ėndrat e mijatė mos vuajnė pėr bukė sa janė tė vegjėl, tė ndjekin studimet dhe tė gjejnė udhėn e tyre nė jetė.

    Jam i sigurtė se po tė vlerėsohej nė kėtė drejtim puna dhe pėrpjekjet e mija nė tė kaluarėn, fėmijėt nuk do tė vuanin.

    Nisa tė tė shkruaj njė letrė tė shkurtėr lamtumire, dhe u nxeva-ndonse mė buēasin veshėt e mė dhemb koka prapadhe shiko se ku arrita.

    Dėgjo!

    Shenjat nuk i kam tė mira. Tensioni ngrihet e ulet, zemra ngec. Nisem pėr nė zyrė a pėr shėtitje dhe mė priten kėmbėt, mė mbahet fryma. Ndalem e helmohem me ilaēe. Netet i kam skėterrė, siē e di vetė. Kėto tė gjitha thonė se nuk e kam tė gjatė. Pra, mos u hidhėro se po tė porosit edhe njė herė.

    1. Kur tė vdes mos bėni lajmėrime nga ato qė ngjiten nėpėr muret.

    Vdekja ėshtė njė ngjarje qė i takon atij qė vdes dhe shtėpisė sė tij. Pse ta dijė bota? S’dua!

    Nuk do tė lajmėroni, para varrimit, asnjeri, me pėrjashtim tė pesė a gjashtė njerėzve mė tė afėrmė pėr tė bėrė formalitet e varrimit dhe varrimin. Kaq!

    S’kam qef tė mėrzit njeri. Sikush ka hallet e veta.

    2. Dikur kisha dashur tė varrosesha nė Pogradec, pranė babajt e nėnės ose lart nė gėshtenjat, nė Shėn e Djelė. Tani e kam ndryshuar mendjen. Varrimi ėshtė njė ngatėrresė. Varrosmėni kėtu, nė Tiranė. Gjith Shqipėri ėshtė! Nuk dua asnjė shkrim mbi varr. Vetėm njė kryq, si babaj, gjyshi, stėrgjyshi.

    3……………………..

    4. Fėmijėt i porosit ta duan vendin dhe gjuhėn tonė gjer nė vuajtje.

    Tė mos u shqasė zemra kundėr Shqipėrisė as kur do tė vuajnė pa faj. Atdheu ėshtė atdhe, bile atėhere kur tė vret. Kėtu kanė lindur, kėtu tė rrojnė me mish e shpirt, qoftė edhe me dhembje. Atalanta dhe Pandeli kanė prirje pėr letėrsi. Le tė mbarojnė studimet nė ndonjė degė praktike-ajo fizikė; ay, mjekėsi ose ndonjė fakultet tjetėr, fjala vjen, pėr arėsimtar, -dhe le tė merren edhe me letėrsi. Por jo si profesjon kryesor. Profesionismi nė letėrsi, nė vėndin tonė, ėshtė, hė pėr hė, njė rrugė vuajtjesh, buka e tij ėshtė e hidhur. E hidhur, them, pėr atė qė s’di marifete dhe hipokrizira. Tereni i letėrsisė ėshtė njė tokė tek gėlojnė gjerprinjtė. Tė vrasin shokėt, se ju bėn hije. Dhe kur nuk u bėn hije do tė thotė se nuk je i zoti pėr letėrsi. Dorėshkrimet ja u le atyre tė dyve, sidomos Pandeliut. Tė mos i prekė askush! Ay do tė rritet, do tė lexojė shėnimet e parealizuara, do t’i pėrpunojė. Pėr kėtė duhet tė grumbullojė mė parė shumė kulturė. Talenti, prirja nuk vlejnė asgjė pa punė, pa kulturė.

    Askush tė mos mė prekė dorėshkrimet para se tė mė rritet djali! I vini nė arkė, i mbyllni!

    Polikseni dhe Atalantė! Pandeli dhe Doruntinė! Tė doni njėri tjetrin, tė ndihmoni njėri tjetrin, tė duroni njėri tjetrin! Mos vini re vogėlsirat, mos u grindni pėr vogėlsira, pėr asgjė. Hithni tutje inatin, se ay ėshtė burim i shumė tė kėqijave. Pėrpiqi tė mos ju rritet mėndja. Inati dhe mendjemadhėsia na kanė bėrė dėme tė mėdha. Na prishnė. Zemra juaj tė mos njohė urrejtjen, grindjen, mėrinė. Urtėsi, butėsi, zemėrgjėrėsi! Hapni sytė pėr ēdo hap qė bėni nė jetė. Jeta mund tė prishet nga njė hap i gabuar, vetėm nga njė hap. Pastaj vinė greminat. Kur t’ju vijė koha, martohuni. Tė dėgjoni zėrin e zemrės, po edhe tė arėsyes. Shpesh, zemra tė shpje nė udhė tė gabuar, nė qoftė se nuk e drejton arėsyeja. Mos i kėrkoni shumė jetės, sepse jeta ėshtė koprace nė mirėsi. Mos ėndėroni ato qė nuk realizohen dot. Mos u matni me hijen e mėngjezit, qė sjell mėndjemadhėsinė. Do t’i kėrkoni jetės aq sa mund t’ju japė.

    Ta doni dhe nderoni mamanė, se ka qėnė trime nė jetė, ka vojtur shumė. Tė dy kemi vojtur. Embėlsojani pak pleqėrinė pas kaq tufanesh. Ajo ka grumbulluar shumė pėrvoje nga jeta e hidhur, dhe kjo pėrvoje mund tė jetė e dobishme pėr ju, qė tė mos vuani.

    Doruntina ėshtė mė e vogla. Ajo ka nevojė pėr mjaft vjet ndihme dhe drejtimi. Mos i kurseni ndihmėn tuaj, qė tė mund tė prehem i qetė nė dhe.

    Mos mė qani! Mbahuni! Unė e rrojta jetėn, mbarova qerthullin tim. Nuk dua t’ju shohin tė tjerėt kur qani. Mė dėgjoni? Lotėt janė tė kotė. Kush vdes nuk ngjallet. Unė asqė dua tė ngjallem, asqė dua ta filloj jetėn pėrsėri. Mjaft! Kėtė porosi mos e shkelni.


    5. Efterpi, mė fal pėr kėtė mėrzitje tė fundit! Mbahu dhe jepu zemėr fėmijėve. Bėj siē tė porosita. Mos ndrysho asgjė. Nuk dua njerėz nė varrimin tim. Mė tė shumtit vinė pėr sehir, pėr formė. Unė i kam urryer ngahera varrimet e bujėshme, me kallaballėk. Edhe disa fjalė: kuptohet se nuk do tė lajmėrosh as njerėzit e tu, kėtu ose nė Korēė, me pėrjashtim tė Foqit dhe Nestit.

    Tė pėrqafoj, tė lutem tė mė falėsh dhe lamtumirė.

    Yti

    Dhimitraq

  9. #49
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    29-11-2010
    Postime
    16,202

    Pėr: Mitrush Kuteli - Dhimitėr Pasko

    I biri rrėfen gjithēka: Mitrush Kuteli nuk pranoi tė bashkėpunonte pėr hir tė idealit

    Djali i shkrimtarit shqiptar tė mirėnjohur Mitrush Kutelit, Pandeli Pasko Kuteli ka folur si rrallėherė pėr tė atin. I ftuar nė “ABC e Mėngjesit”, nė njė intervistė pėr gazetarin Kel Demi, ai ka hedhur poshtė tė gjithė zėrat qė kanė qarkulluar pėr bashkėpunimin e tė atit me italinėt. Sakaq, ka theksuar se nuk ka pranuar kurrėsesi diēka tė tillė.

    “Pėrpara se tė punonte nė bankė, babai punonte nė njė shoqėri private dhe nuk u ngrit kundėr italianėve. Kėtu donin ta sulmonin Kutelin nė njė pikė karakteriale qė Kuteli nuk pranoi tė bashkėpunonte pėr hir tė idealit qė kishte. Edhe nė kohėn mbasi u themelua banka, flasim mbas 44-45 ka bėrė edhe vulosjen e monedhės. Kėshtu ai dha dorėheqjen rreth tetorit tė ’46”, tha Kuteli.

    Ndėrkohė, gazetari Demi ka thėnė: “Kujt i bėn hije Mitrush Kuteli? Shumė mund ta marrin me mend, shumė mund tė kujtojnė se e dinė pėrgjigjen, por mua mė rezulton qė Mitrush Kuteli nuk i bėn hije njė personi tė vetėm. Sipas meje, Mitrush Kuteli i bėn hije njė grup njerėzish qė duan tė vendosin njė regjim, nuk ka rėndėsi duan ta vendosin nė letėrsi apo nė politikė. Prandaj, kujt i bėn hije Mitrush Kuteli besoj do mbetet njė pyetje qė duhet tė jenė studiuesit qė do i kthejnė pėrgjigje”.


    Lajme.al

    https://www.lajme.al/i-biri-rrefen-g...ir-te-idealit/
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga sirena_adria : 22-07-2022 mė 15:14

  10. #50
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    29-11-2010
    Postime
    16,202

    Pėr: Mitrush Kuteli - Dhimitėr Pasko

    https://www.youtube.com/watch?v=sp3P464crXs

    “Mitrush Kuteli ndėrtoi njė dhomė brenda Bankės sė Shqipėrisė dhe fshehu ar”, e zbulon i biri

    ABC News Albania - Qershor 2022

  11. #51
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    29-11-2010
    Postime
    16,202

    Pėr: Mitrush Kuteli - Dhimitėr Pasko

    Qendra Kombėtare e Librit kujton Mitrush Kutelin ! Mbesa sjell dorėshkrimin e patreguar

    Qendra Kombėtare e Librit dhe Leximit organizoi nje aktivitet kushtuar 115- vjetorit tė Mitrush Kutelit. Ky aktivitet u organizua nė vijimėsi tė shpalljes sė vitit 2022 nga Bashkia e Pogradecit dhe nga Akademia e Shkencave tė Shqipėrisė si viti i Kutelit.


    Drejtoresha e QKLL-sė, Alda Bardhyli e vlerėsoi Kutelin si njė mjeshtėr tė gjuhės shqipe, njė personalitet kompleksi, i cili ende nuk ėshtė shpalosur nė dimensionin e kontributit tė tij tė plotė nga studimet tona.

    Ana Pekmezi, mbesa e Kutelit, edhe pse nuk e ka njohur vetė tė gjyshin, rrėfen se e ka njohur atė jo vetėm nėpėrmjet veprės sė shkruar, por edhe pėrmes rrėfimeve tė shumta tė familjes. Ndėr tė tjera, ajo na rrėfen pėr njė ekzemplar tė gjetur midis librave tė tė atit, libri “Fshati im e pi rakinė” i vitit 1943, botuar falė mbėshtetjes financiare tė Ana Zaharias, tezes sė Anės, nė faqen e parė tė sė cilės Mitrush Kuteli ka shkruar edhe kushtimin: “Gospozhicės Ana Zaharia ot Struga qė mė ndihmoj tė dalė mė shpejt kjo librė e vogėl. M. Kuteli”.

    Shkrimtari Ylljet Aliēka foli ndėr tė tjera pėr elementin artistik tė epėrm dhe emancipues nė veprėn e Mitrush Kutelit si dhe mundėsinė pėr tė qenė kjo vepėr e pėrkthyeshme pa i humbur ngjyrat qė mbart. Duke folur pėr tregimin “Vjeshta e Xheladin Beut” si njė ndėr mė tė arrirėt dhe tė pėlqyerit e letėrsisė shqipe pėr nga elementet gjuhėsore dhe narrative, Aliēka tha se “Ky tregim duhet parė si njė model i ndjekur dhe qė ėshtė marrė nga shumė shkrimtarė tė mėpasshėm tė letėrsisė moderne shqipe, duke nisur qė nga Ismail Kadare, i cili romanin “Viti i mbrapshtė” e ka shkruar nė frymėn e “Xheladin Beut”. Studiuesi Behar Gjoka shprehet se “Kuteli ėshtė njė ndėr shkrimtarėt mė tė rėndėsishėm tė letrave shqipe pas Luftės sė Dytė Botėrore, me magjinė e fjalės nė veprat e tij, tematikėn dhe krijimin e njė larmie zhanresh. Problemi me Kutelin ėshtė se ka mbetur brenda gardhit tė letėrsisė shqipe, pa iu hapur njė publiku mė tė gjerė, tė huaj”.

    Poetja Mimoza Ahmeti flet pėr konceptin e referencės te Kuteli si shkrimtar dhe intelektual, vepra e tij e ndikuar nga realiteti i jetuar, nga profesioni dhe ndikimi i shkollimit tė tij si ekonomist. “Mbyllja nė vetvete, izolimi dhe kthimi te rrėnjėt, te gjuha dhe atdheu i vet, e ka pėrvijuar profilin e tij si shkrimtar, si njė njeri qė i ka pasur duart nė rrėnjėt e sistemit, duke e njohur atė mė mirė se kushdo, ndaj edhe duke e rrėfyer mė mirė se ē’do tė mundte dikush tjetėr”.

    Studiuesja dhe profesoresha Lili Sula foli pėr rėndėsinė e veprės sė Kutelit dhe pėr nevojėn qė kjo vepėr tė rimerret nga katedrat letrare dhe, duke e cilėsuar veprėn e Kutelit si tė keqintepretuar nga censura e kohės kur ajo u botua, tė ripropozohet nė kurrikulat universitare duke u zhveshur nga analiza e bėrė qė nė sistemin e kaluar pėr t’u rishfaqur ndryshe, reale, edhe pse kjo ngjet ende pak e vėshtirė. Prof. Sula pėrmendi po ashtu edhe rėndėsinė e Kutelit si eseist dhe kritik letrar.

    Studiuesi Ben Andoni foli pėr mėnyrėn se si trajtohen shkrimtarėt nė Shqipėri, duke iu referuar asaj qė ai e quajti “ekologji urbane”, pra sensi i ndėrveprimit tė shtresave tė ndryshme shoqėrore nė njė kontekst kulturor. Kuteli ėshtė ndėr tė rrallėt shkrimtarė shqiptarė qė ka ditur ta japė kėtė nėpėrmjet veprės sė tij. Drejtori i Qendrės Kombėtare tė Kinematografisė, Eduart Makri foli pėr veprėn e Kutelit nė syrin e kineastit, mundėsia qė tė jep Kuteli nėpėrmjet gjuhės dhe rrėfimit pėr ta parė veprėn tė realizueshme si film.

    Moskohėsia dhe drama ekzistenciale e qenies njerėzore tė vepra “E madhe ėshtė gjėma e mėkatit” ėshtė pėr Makri njė nga veprat mė tė arrira tė Kutelit, qė ende vazhdon ta dojė duke e konsideruar pėr realizimin e saj nė kinema. Po ashtu edhe shkrimtarja Vera Bekteshi, shkrimtari Zimo Krutaj dhe studiuesi Leka Ndoja folėn pėr rolin e gjuhės sė Kutelit dhe gurit tė themelit qė ai ka vėnė nė letrat bashkėkohore shqipe.


    Gazeta Panorama

    http://www.panorama.com.al/qendra-ko...n-e-patreguar/

  12. #52
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17

    Pėr: Mitrush Kuteli - Dhimitėr Pasko

    Gruaja e shkrimtarit: Brengat qė mori me vete Mitrush Kuteli

    Emri:  EFTERPI-SKENDI.jpg

Shikime: 122

Madhėsia:  24.8 KB
    Efterpi Skendi (Pasko) duke rrėfyer pėr “Panorama”

    Kur flet pėr jetėn e Mitrush Kutelit, bashkėshortja e tij i shmanget periudhės sė burgut. Kėmbėngulja pėr tė depėrtuar nė pjesėn mė dramatike tė jetės sė shkrimtarit tė shquar rezulton e kotė, ndėrsa gruaja qė ka ndarė vitet mė tė bukura tė jetės me tė pėrmend arsyet pse heziton t’i kthehet kėsaj historie. “Dhimitri, sa ishte gjallė nuk foli kurrė pėr ditėt e burgut, madje as kur rrinim vetėm”, kujton ajo duke zbardhur njė brengė tė hershme tė tij. Sidoqoftė, Efterpi Skendi (Pasko), nga mėnyra si shprehet pėr tė shoqin, nuk mund ta fshehė deri nė fund lėndimin e pėrjetuar gjatė bashkėjetesės me tė. Ca mė tepėr kur u kthehet dokumenteve qė i ka besuar nė formėn e dorėshkrimeve tė pabotuara, librave tė censuruar dhe letrės sė lamtumirės, shkruar para se tė ndėrronte jetė, destinuar vetėm pėr atė. Pėrtej kėsaj pjese tė trishtė, gruaja e poetit tė shquar ruan mjaft kujtime tė tjera, qė nga njohja nė vitin e parė tė pasluftės, dasma nė Korēėn e porsaēliruar, gėzimi i lindjes sė fėmijėve, e deri te miqėsitė e sinqerta me Sterio Spasen, Eqrem Ēabejn, Vedat Kokonėn, Nonda Bulkėn, Zisa Cikulin, Mustafa Gėrbėlleshin, Skėnder Luarasin, Petraq Kolovicėn etj. Nė rrėfimin pėr “Panorama”, bashkėshortja e Kutelit tė madh zbulon njė mori faktesh e ngjarjesh tė panjohura nga jeta e shkrimtarit dhe poetit tė shquar qė ka lėnė gjurmė si rrallėkush nė historinė e letėrsisė shqipe…

    Zonja Efterpi, cila ka qenė ngjarja mė e rėndėsishme qė keni pėrjetuar nga bashkėjetesa 20-vjeēare me Kutelin?

    Kemi pėrjetuar gėzime e dhimbje tė pėrbashkėta, por mė e veēanta ka qenė periudha e burgut, ajo qė i shkaktoi vdekjen e parakohshme. Pėr tė Dhimitri nuk foli asnjėherė, duke na mbajtur larg kėsaj historie deri nė fund. Nuk donte t’i kujtonte vuajtjet dhe kurajėn me tė cilėn i pėrballoi ato. Bile mendonte se t’u rikthehesh atyre vend e pa vend ėshtė e padobishme. Kjo ishte bindja e tij deri nė ditėn kur ndėrroi jetė, pavarėsisht brengave qė mori me vete…

    Para se tė flasim pėr kėtė pjesė tė dhimbshme tė jetės sė tij, tė kthehemi pak nė retrospektivėn e lidhjes tuaj. Kur jeni njohur me Kutelin?

    Njohja me tė ka qenė diēka e rastit. Pėr herė tė parė jemi takuar nė njė vizitė te njė miku ynė i pėrbashkėt. Ka qenė pranvera e vitit 1945. Aty filloi edhe lidhja, pastaj fejesa. Gati pas njė viti, mė saktė mė 28 prill tė vitit 1946, bėmė martesėn. Dhimitri nuk bėri dasmė. Ai mori pjesė nė ceremoninė qė bėnė njerėzit e mi nė Korēė. Nė atė kohė familja e tij kishte pėrjetuar disa fatkeqėsi. Italianėt i kishin vrarė babain dhe e kishin djegur bashkė me shtėpinė nė Pogradec. Pas dasmės jetuam nė shtėpinė qė Mitrushi kishte marrė me qira te Shallvaret…

    Pra, ju u martuat kur Mitrushi vazhdonte tė punonte nė bankė…

    Dhimitri kishte filluar punė nė bankė nė vitin 1943. Ishte diplomuar pėr kėtė nė Universitetin e Bukureshtit. Profesionin si bankier e kishte nisur nė Rumani, fill pas pėrfundimit tė studimeve. Pas kthimit nė Tiranė, pėr rreth njė vit punoi si drejtor i SASTEB dhe mė pas nė Bankėn Kombėtare. Nė vitin 1946 dha dorėheqjen…
    Me ēfarė e arsyetonte largimin nga Banka, nė njė kohė qė vendi nė atė kohė kishte nevojė tė madhe pėr ekspert si Mitrushi?
    Mbaj mend qė vendimi i tij ishte diēka e papritur. Kur e pyesja pėr kėtė, rezervohej shumė, bile ndiente njė lloj bezdie. Mėnyra si reagonte, sė paku me mua, tė linte tė kuptoje se motivet kishin qenė tė forta. Sidoqoftė, ai u mjaftua me njė shpjegim zyrtar qė ua kishte dhėnė autoriteteve tė…

    Cilėt ishin shokėt me tė cilėt shoqėrohej gjatė kėsaj periudhe?

    Dhimitri kishte shumė shokė e miq. Kishte tė njohur gjatė studimeve nė Rumani, ish-kolegė me tė cilėt kishte punuar nė bankė, bashkėmoshatarė nga Pogradeci etj. Tė gjithė i respektonte. Ndėr mė tė afėrtit ishin Sterio Spase, Eqrem Ēabej, Vedat Kokona, Ilia Mitrushi, Nonda Bulka, Zisa Cikuli, Mustafa Gėrblleshi, Skėnder Luarasi e tjerė.

    Me se u angazhua Mitrushi pas largimit nga Banka?

    Shkėputja njėherė e pėrgjithmonė nga banka pasoi me vėshtirėsi tė shumta. Para sė gjithash i duhej njė punė pėr tė siguruar tė ardhura pėr jetesė. Mori vesh se do tė hapej Instituti i Folklorit dhe shpresoi pėr t’u sistemuar aty. Bile, sipas njė kėrkese qė i kishin bėrė, pėrgatiti edhe njė tekst tė folklorit. Po ndodhi qė hapja e Institutit po zgjaste dhe kjo i shtonte brengat. Duke qenė nė pritje vazhdonte tė shkruante e tė pėrkthente. Bisedonte pėr to me Sterio Spasen, Nonda Bulkėn e Vedat Kokonėn. Ata e vlerėsonin shumė punėn e tij. Ishte koha kur nė bibliotekat tona kishte mungesa nga fondi i librave tė kohės. Fakti qė Dhimitri zotėronte disa gjuhė tė huaja dhe njė pjesė tė kryeveprave i kishte lexuar nė gjuhė tė huaj, vlerėsohej nga miqtė e tij si njė avantazh nė pėrpjekjet pėr tė kompletuar fondin e Bibliotekės Kombėtare. Ėshtė kjo periudha kur ai shqipėroi disa nga kryeveprat botėrore dhe u bė i njohur midis krijuesve tė kohės…

    Ndodhi qė nė kohėn kur kėrkonte punė, e arrestuan…

    Atė ēast e kam nė sy si tani. Data shėnonte 16 maj ‘47, ishte ditė e enjte. Po rrinim nė shtėpi te Shallvaria, kur u dėgjuan trokitje tė forta nė derė. E para dola unė. “Kėtu ėshtė Dhimitri?”, mė pyetėn tre burra tė armatosur dhe u futėn brenda. “Dhimitėr Pasko, nė emėr tė popullit, je i arrestuar!”, i tha njėri prej tyre. E morėn pa e prangosur. Sakaq njė grup tjetėr nisi tė kontrollojė banesėn nė ēdo skutė. Nuk dija ē’tė bėja…

    Kur u takuat pastaj me Mitrushin?

    Deri ditėn e gjyqit me Dhimitrin nuk patėm asnjė takim. Nė izolim ku ishte i ēonim vetėm ushqime e veshmbathje, si gjithė tė burgosurve tė tjerė. Nuk bėhej ta takonim. Ēdo pėrpjekje qė bėja, ishte e kotė. Bile edhe ditėn qė doli nė gjyq, nuk dinim gjė. Lajmin pėr dėnimin e tij na e dhanė policėt e shėrbimit kur po i ēonim ushqim. Ata na thanė se tani do tė kishim mundėsi edhe pėr ta takuar. Na caktuan bile edhe ditėn dhe orėn e takimit. Aty morėm vesh se ishte dėnuar pesė vjet. Kėshtu qė Dhimitrin e takuam disa ditė pas pėrfundimit tė gjyqit. Kishte kaluar gati njė vit pa e parė me sy. Me mua nė atė takim ishte motra e tij, Sterio Spasija me tė shoqen dhe Sotir Sinjari me tė shoqen…

    Nė cilin kamp e ēuan pas procesit gjyqėsor?

    Pasi u njoha me vendimin e gjyqit, unė shkova nė Korēė. Qėndrova te njerėzit e mi disa ditė dhe u ktheva pėrsėri nė Tiranė. Nė zonėn e Qafės sė Thanės, makina nė tė cilėn udhėtoja u shkėmbye me autokolonėn qė transferonte tė dėnuarit pėr nė kampin e Vloēishtit. Dhimitri qė ishte ulur nė karrocerinė e njėrit prej kamionėve mė dalloi sipėr karrocerisė sė makinės ku kisha hipur, pasi na ishte prishur makina me tė cilėn u nisėm nga Korēa dhe mė thirri nė emėr. Sa e pashė, i thirra dhe unė. E pėrshėndeta dhe vazhdova rrugėn pėr nė Tiranė. Nė kampin e Vloēishtit, ku e ēuan, ishte i dėnuar edhe vėllai im. Dhimitri aty qėndroi shtatė muaj. Prej andej e sollėn nė Tiranė. Lajmin pėr kėtė na i solli im vėlla me njė telegram nga kampi. Kjo na lehtėsoi disi, pasi do ta kishim mė afėr dhe do ta takonim mė shpesh. Megjithatė arsyet e vėrteta tė transferimit i morėm vesh mė vonė….

    Pra, pse e sollėn nė Tiranė?

    Nė Tiranė e sollėn pėr ta bashkuar me njė grup tjetėr tė dėnuarish me tė cilėt do tė punonte pėr pėrkthime tė ndryshme. Bėhej fjalė pėr njė punė tė detyruar, qė gjithsesi pėr ne vlerėsohej me e volitshme nga ajo e Vloēishtit…

    Aty i bėri tė gjitha vitet e burgut?

    Dhimitri ishte dėnuar pesė vjet, por bėri vetėm dy, pasi pėr fat tė mirė e zuri njė amnisti qė u shpall nė vitin ‘49. Kėshtu, mė 28 prill tė vitit 49 u lirua. Lirimin e tij e mora vesh rastėsisht. Nė ditė teksa shkoja nė rrugėn e Fortuzit, pashė njė grumbull njerėzish qė mbanin para duarve njė gazetė “Zėri i Popullit”. Njėri prej tyre lexonte me vėshtirėsi listėn e tė dėnuarve qė pėrfitonin nga njė amnisti i porsashpallur. Hyra mes tyre dhe me takt mora nė dorė gazetėn, duke filluar tė lexoj emrat njė nga njė. Tė gjithė mė dėgjonin me vėmendje. Diku nga mesi i listės, dallova emrin e Dhimitrit dhe ngriva nga gėzimi. Sakaq, u lashė gazetėn nė dorė dhe u nisa me vrap nė drejtim tė burgut.

    Kur troket nė portėn e Efterpi Paskos nė Tiranė

    Streha ku jeton e shoqja e Mitrush Kutelit, ndodhet diku pėrballė restorant “Durrėsit”, nė katin e parė tė njė pallati me tulla silikate. Pas trokitjeve nė portė, na fton tė futemi brenda e zonja e shtėpisė. Nė vėshtrimin e parė na rrėmben moria e librave dhe rregulli i pėrsosur nė vendosjen e objekteve, pas tė cilave ėshtė dora dhe pėrkujdesja e gruas qė na uron mirėseardhjen me njė zė tė ėmbėl si shushurimė. Ėshtė njeriu mė i afėrt i shkrimtarit elegant dhe pėrkthyesit tė stėrfuqishėm, njohur nė kohėn e vet si njė makineri e pashtershme, Dhimitėr Paskos apo Mitrush Kutelit.
    Megjithėse e thyer nė moshė, ka ruajtur diēka nga rinia e saj, qė duket nė fluidrinėn e tė servirurit tė kafesė dhe brishtėsinė e tė shprehurit. Nga mėnyra si reagon kur e pyet pėr jetėn me Mitrushin (nė ēdo rast pėrmend emrin Dhimitėr), tė kujton njeriun qė krenohet me zgjidhjen qė ka bėrė. Paēka se i ėshtė dashur tė stėrmundohet shumė me daktilografimin e dorėshkrimeve tė gjigandit tė letrave shqip, qė ndryshe nga tė tjerėt e kalibrit tė tij, qėndroi njė herė para trupit gjykues, duke u dėnuar me pesė vite nė burg. Efterpi ka qenė lexuesja e parė, shijuesja e parė e prodhimeve tė makinerisė sė sofistikuar me dy emra – Dhimitėr Pasko dhe Mitrush Kuteli. (Ende sot, shumėkush ngatėrron emrin e vėrtetė me pseudonimin). Ajo pranon tė flasė pėr shumėēka nga jeta e tė shoqit, ndėrkohė qė rezervohet t’i kthehet pjesės sė burgut. Ashtu si dikush refuzon tė tregojė ėndrrėn e keqe qė ka parė njė natė mė parė. Sidoqoftė, 88-vjeēarja qė ka ndarė pėr 20 vjet gėzimet dhe hallet me Kutelin e madh, nuk heziton tė flasė pėr brengat e tij, dorėshkrimet e pabotuara, librat e sakatuar nga censura, e deri te testamenti i mbyllur nė sirtar, i destinuar pėr t’u lexuar pas vdekjes.

    Afrim Imaj

    Panorama
    6 qershor 2011

  13. #53
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17

    Pėr: Mitrush Kuteli - Dhimitėr Pasko

    Testamenti pėr fėmijėt: Duajeni vendin dhe gjuhėn deri nė vuajtje

    Nė letrėn e lamtumirės, qė “mjeshtri i fjalės sė shkruar” ka lėnė para vdekjes, mė sė pari kėshillon fėmijėt qė tė “mos u shqasė zemra kundėr Shqipėrisė, as kur do tė vuajnė pa faj”, duke vazhduar me pėrjetimet nga terreni i letėrsisė, “njė tokė kjo tek gėlojnė gjarpėrinjtė e tė vrasin shokėt, se u bėn hije”. Po ēfarė thotė tjetėr nė tekstin e testamentit Mitrush Kuteli, gjeniu i letrave shqipe

    E dashur Efterpi,

    Kėtė letrė, qė ėshtė, ndofta, e fundit, desha tė ta shkruaj me dorė, po nuk mund. Sot nuk e kam dorėn tė sigurt, mė dridhet. Ti s’je kėtu. Ke shkuar me Pandin nė Rrushkull pėr tė parė Poliksenin dhe Atalantėn. Tė nxita mė shumė unė. Nga brenga, nga malli. Jam vetėm nė shtėpi. Doruntina ka shkuar tė lozė me vajzat e Bajramit.

    Mendjen e kam tė turbullt nga pagjumėsia, nga ėndrat e kėqia. Kur u ngrita, ti po bėheshe gati pėr nė Rrushkull. Kokėn e kisha, dhe e kam, tė rėndė. Ti shkove mė 7 e gjysmė. Pas 5 minuta ardhi Ilua i Sterjos e mė solli lajmin: vdiq Thanas Cikuli.. Sipas mendjes sime shpėtoi. E kam zili. Vdekja ėshtė prehja e madhe, shkėputja nga dhembjet. Vėrtet, edhe nga gazet, por nė njė kohė, kur njeriu ėshtė shumė i sėmurė, i mėrzitur, vdekja ėshtė shpėtim: nga dhembjet fizike dhe shpirtėrore. Qė tė dyja tė rėnda. Ti e di sa dhembje tė tilla kam pasur nė kohėn e fundit. Njėra, qė ti ma di, ėshtė se si pasoje e tyre nuk jam i zoti tė punoj, tė krioj, tė paguaj bukėn qė mė jep shteti pėr vete e pėr fėmijėt. Unė s’kam qenė e s’dua tė jem kurrė parazit. Po ē‘tė bėj, grua? S’mund. Kokėn e kam tė turbullt. (…) Letrėn e nisa pėr tjetėr gjė: tė tė pėrsėrit porositė e mija tė fundit. Mė fal se tė mėrzit. Unė t’i kam thėnė kaq herė. Ta kam helmuar jetėn, sepse edhe mua ma kanė helmuar tė tjerėt. Dhe s’kam qėnė i zoti ta mbaj helmin pėr vete, siē mė takon. Ky qoftė helmi i fundit qė po tė sjell.

    Ne u bashkuam, rrojtmė dhe bėmė fėmijė nė vjete stuhie: burg, urbanizėm, hotel. Po atėhere kisha shėndet dhe i kapėrxeva tė gjitha. Tani, ti e di.. I di ditėt dhe netet e mija. Sėmundjet dhe brengat mė brehnė, mė hėngėrn. Unė e shoh tani vdekjen si njė lirim nga dhembjet. Nuk e dua, po nuk e largoj dot. E shoh se afrohet, mė ēik. Mė vjen keq se do t’i le fėmijėt tė vegjėl, pa krah, mbase nė vobektėsi tė madhe, nė pamundėsi pėr t’u arritur synimeve. Pensioni im nuk do tė mjaftojė. S’kam “vjete shėrbimi”. Domosdo, 22 vjet jashtė. Edhe atje kam punuar sa jam shuar, por kėta vjete pune nuk peshojnė pėr efekt pensioni. Fati im i keq, fati i tyre i keq. Ndofta, pas vdekjes, kur tė pushojnė pasionet dhe urrejtjet, shteti ynė mund t’ju ndihmojė pėr hir tė punės sime sė kaluar: nė gazetari dhe letėrsi, qė nė moshė tė njomė, dhe sidomos nė fushėn ekonomike. Njė pjesė tė shkrimeve tė mija – shqip dhe rumanisht – janė aty, nė Bibliotekėn Kombėtare. Disa njerėz i dinė pėrpjekjet e mija kundėr kapitalit italian, kundėr grabitjeve gjermane. Kam punuar pa interes vetiak, bile kundėr intereset vetiak. Nuk kam ndjekur kurrė pasurimin tim, sepse ky pasurim mund tė bėhej vetėm me dy mjete: me vjedhje (ka njėmijė e njė mėnyra vjedhjeje dhe unė s’kam pėrdorur asnjėrėn) dhe me tradhėti, duke u shėrbyer tė huajve pėr tė grabitur vendin dhe duke marrė para pėr kėtė shėrbim. Zgjodha rrugėn e kundėrt: luftėn kundėr atyre qė donin tė grabisnin, atyre qė grabisnin. Nuk i ndala dot tė tėra, jo se s’desha, jo se kisha interes,po se s’munda. Kaq munda, kaq bėra. Kundėr grabitjeve italiane, kundėr grabitjeve gjermane, kundėr grabitjeve jugosllave. Nuk zgjodha kurrė udhėn e rehatit vetjak, udhėn e “urtė e butė e lugėn plot”. Kam punuar shumė, kam dashur shumė, kam gabuar shumė. Tani jeta shkoi, nuk kthehet dot, nuk ndreqet dot. Tė kam treguar se gjermanėt do tė mė varnin pėrpara bashkisė, kur muarr vesh se kisha sabotuar nxjerrjen e monedhės sė re qė donin tė bėnin. Mė shpėtoi fati. Nuk do tė skuqem kurrė nga turpi as me veprimin tim nė ditėt e para tė ēlirimit. Punova si i marrė, luftova kundėr grabitjeve jugosllave. Aq mė fort nuk mund tė skuqem nga turpi pėr veprimtarinė time praktike – nė fushėn ekonomike – nė Rumani. Edhe atje kundėr gjermanėve. Unė kam pasur gjithnjė, si bir i njė populli tė vogėl, njė urrejtje tė madhe kundėr idesė sė zezė “popuj mbi popuj” ose “tė mėdhenj mbi tė vegjėl”, por “popuj pėrkrah popujsh”. Ky parim ka ushqyer nė mėnyrė tė vetėdijshme dhe tė pavetėdijshme, automatikisht,veprimtarinė time. Kam qėnė kundėr rusėve, sepse ata mbajnė nėn vete dhe shkombėtarizojnė popuj tė tjerė, kundėr gjermanėve sepse kanė shfrytėzuar dhe zhdukur popuj tė tjerė, kundėr englezėve pėr tė njėjtėn arėsye. Biri i njė populli tė vogėl nuk mund tė bėnte ndryshe. Nė Rumani kam luftuar,aq sa mund tė luftojė njė njeri i vogėl, kundėr shfrytėzimit tė kapitalit vendas dhe tė huaj. Kėtė qėndrim kam pasur edhe kur isha drejtor banke. Njė nga pasojet e para ka qėnė njė “skedė e zezė” nė aparatin gjerman tė Vjenės, mė 1940-41. Pėr kėtė “skedė tė zezė” ardhi e mė foli dikush nė bankė: “Ē’po bėn kėshtu? Nuk di ē‘tė pret? Pse kundėrshton qė vėndin e kapitalit ēifut ta zerė kapitali m i k gjerman?” Unė di njė gjė: kapitali s’mund tė jetė kurrė m i k, po vetėm k a p i t a l. Ay ushqehet me fitime, mbahet me fitime, rron pėr fitime. Dhe fitimet s’kanė kurrė tė mbaruar. Njėja kėrkon tė bėhet dy, dyja katėr, katra tetė, mija dhjetė mijė, milioni qindmilion e kėshtu me radhė. Nė dėm tė njerėzve, tė popujve. Si ish drejtor tri bankash (gjithnjė i varfėr) di se fitimi i vjetėr nuk ngopet me fitim tė ri, siē nuk ngopet deti me ujė. Do tė mė njohė dhe do tė mė kuptojė dikush, tė paktėn pas vdekjes? Nuk di. Desha tė mė kuptonte dhe njihte jo pėr nder e lavdi, po qė fėmijėt e mij – tė cilėve u le trashėgim punėn dhe ėndrat e mija – tė mos vuajnė pėr bukė sa janė tė vegjėl, tė ndjekin studimet dhe tė gjejnė udhėn e tyre nė jetė. Jam i sigurtė se po tė vlerėsohej nė kėtė drejtim puna dhe pėrpjekjet e mija nė tė kaluarėn, fėmijėt nuk do tė vuanin. Nisa tė shkruaj njė letrė tė shkurtėr lamtumire, dhe u nxeva – ndonse mė buēasin veshėt e mė dhemb koka prapa – dhe shiko se ku arrita.

    Dėgjo!

    Shenjat nuk i kam tė mira. Tensioni ngrihet e ulet, zemra ngec. Nisem pėr nė zyrė a pėr shėtitje dhe mė priten kėmbėt, mė mbahet fryma. Ndalem e helmohem me ilaēe. Netet i kam skėterrė, siē e di vetė. Kėto tė gjitha thonė se nuk e kam tė gjatė. Pra mos u hidhėro se po tė porosit edhe njė herė.

    1.Kur tė vdes mos bėni lajmėrime nga ato qė ngjiten nėpėr muret. Vdekja ėshtė njė ngjarje qė i takon atij qė vdes dhe shtėpisė sė tij. Pse ta dijė bota? S’dua!

    2. Dikur kisha dashur tė varrosesha nė Pogradec, pranė babajt e nėnės ose lart nė gėshtenjat, nė Shėn e Djelė. Tani e kam ndryshuar mendjen. Varrimi ėshtė njė ngatėrresė. Varrosmėni kėtu, nė Tiranė. Gjith Shqipėri ėshtė! Nuk dua asnjė shkrim mbi varr. Vetėm njė kryq, si babaj, gjyshi, stėrgjyshi.

    3 (…)

    4. Fėmijėt i porosit ta duan vendin dhe gjuhėn tonė gjer nė vuajtje.

    Tė mos u shqasė zemra kundėr Shqipėrisė as kur do tė vuajnė pa faj. Atdheu ėshtė atdhe, bile atėherė kur tė vret. Kėtu kanė lindur, kėtu tė rrojnė me mish e shpirt, qoftė edhe me dhembje. Atalanta dhe Pandeli kanė prirje pėr letėrsi. Le tė mbarojnė studimet nė ndonjė degė praktike – ajo, fizikė; ay, mjekėsi ose ndonjė fakultet tjetėr, fjala vjen, pėr arėsimtar – dhe le tė merren edhe me letėrsi. Por jo si profesjon kryesor. Profesionismi nė letėrsi, nė vėndin tonė, ėshtė, hė pėr hė, njė rrugė vuajtjesh, buka e tij ėshtė e hidhur. E hidhur, them, pėr atė qė s’di marifete dhe hipokrizira. Tereni i letėrsisė ėshtė njė tokė tek gėlojnė gjarprinjtė. Tė vrasin shokėt, se iu bėn hije. Dhe kur nuk u bėn hije do tė thotė se nuk je i zoti pėr letėrsi. Dorėshkrimet ja u le atyre tė dyve, sidomos Pandeliut. Tė mos i prekė askush! Ay do tė rritet, do lexojė shėnimet e parealizuara, do t’i pėrpunojė. Pėr kėtė duhet tė grumbullojė mė parė shumė kulturė. Talenti, prirja nuk vlejnė asgjė pa punė, pa kulturė.

    Askush tė mos mė prekė dorėshkrimet para se tė mė rritet djali! I vini nė arkė, i mbyllni!

    Polikseni dhe Atalantė! Pandeli dhe Doruntinė! Tė doni njėri tjetrin, tė ndihmoni njėri tjetrin, tė duroni njėri tjetrin! Mos vini re vogėlsirat, mos u grindni pėr vogėlsira, pėr asgjė. Hithni tutje inatin, se ay ėshtė burim i shumė tė kėqijave. Pėrpiqi tė mos ju rritet mėndja. Inati dhe mendjemadhėsia na kanė bėrė dėme tė mėdha. Na prishnė. Zemra juaj tė mos njohė urrejtjen, grindjen, mėrinė. Urtėsi,butėsi, zemėrgjėrėsi! Hapni sytė pėr ēdo hap qė bėni nė jetė. Jeta mund tė prishet nga njė hap i gabuar, vetėm nga njė hap. Pastaj vinė greminat. Kur t’ju vijė koha, martohuni. Tė dėgjoni zėrin e zemrės, po edhe tė arėsyes. Shpesh zemra tė shpje nė udhė tė gabuar, nė qoftė se nuk e drejton arėsyeja. Mos i kėrkoni shumė jetės, sepse jeta ėshtė koprace nė mirėsi. Mos ėndėroni ato qė nuk realizohen dot. Mos u matni me hijen e mėngjezit, qė sjell mėndjemadhėsinė. Do t’i kėrkoni jetės aq sa mund t’ju japė. Mos mė qani! Mbahuni! Unė e rrojta jetėn, mbarova qerthullin tim. Nuk dua t’ju shohin tė tjerėt kur qani. Mė dėgjoni? Lotėt janė tė kotė. Kush vdes nuk ngjallet. Unė asqė dua tė ngjallem, asqė dua ta filloj jetėn pėrsėri. Mjaft! Kėtė porosi mos e shkelni. Efterpi, mė fal pėr kėtė mėrzitje tė fundit! Mbahu dhe jepu zemėr fėmijėve. Bėj siē tė porosita. Mos ndrysho asgjė. Nuk dua njerėz nė varrimin tim. Mė tė shumtit vinė pėr sehir, pėr formė. Unė i kam urryer ngahera varrimet e bujėshme, me kallaballėk. Edhe disa fjalė: kuptohet se nuk do tė lajmėrosh as njerėzit e tu, kėtu ose nė Korēė, me pėrjashtim tė Foqit dhe Nestit. (…)

    Tė pėrqafoj, tė lutem tė mė falėsh dhe lamtumirė.

    Yti, Dhimitraq
    11 korrik, 1966. Tiranė. (e hėnė)

  14. #54
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17

    Pėr: Mitrush Kuteli - Dhimitėr Pasko

    Dėnimi absurd i Mitrush Kutelit/ “Nuk isha fashist, por njė socialist i turbullt” -Zbardhet biseda e shkrimtarit me hetuesin njė vit pas arrestimit

    Emri:  procesverbali-Mitrush-Kuteli1.jpg

Shikime: 125

Madhėsia:  65.0 KB

    Nė shkurt 1948, gati njė vit pas arrestimit (15 maj 1947) Dhimitėr Pasko, nė ambientet e zyrave tė Sigurimit tė Shtetit, merret nė pyetje nga njė hetues dhe e gjithė biseda, pyetje-pėrgjigje, shkruhet nė njė procesverbal.

    Nė kėtė dokument janė tė pasqyruara qartėsisht tė gjitha akuzat e ngritura ndaj shkrimtarit, por edhe tė gjitha pėrgjigjet e tij autentike. Njė panoramė qė zbardh tė vėrtetėn e montimit tė akuzave, qė tė gjitha pothuaj tė pashoqėruara me prova, dhe qė thelbėsisht godisnin momentet nė biografinė e Paskos kur ai kishte menduar e vepruar duke pasur “paqartėsi politike”.

    Procesverbali vėrteton karakterin e guximshėm tė pandehurit, por edhe mėnyrėn krejt banale tė sjelljes sė hetuesit. Ja pėrmbajtja e tij.

    Procesverbal I mbajtur kundėr Dhimitri Paskos (Mitrush Kuteli)
    I biri i tė ndierėve Pandi e Pole, vjeē 41, i martuar me Efterpi Skėndi, pa fėmijė, profesioni shkrimtar, rrjedh nga njė shtresė e mesme qytetare, i pa proceduar, i pa dėnuar, kombėsia, babai vlleh Rumun dhe nėna shqiptare, shtetėsia shqiptare, i cili deklaron si mė poshtė.

    Shkollėn fillore e kam bėrė nė Pogradec, tė mesmen tregtare nė Selanik, universitetin nė Bukuresht nė 1934, ku kam marrė doktoratė nė shkenca ekonomike. Si mbarova shkollėn kam punuar nė Bukuresht nė njė depo verėrash, kam punuar gjithashtu nė gazetėn “Shqipėria e Re” qė dilte nė Kostancė.

    Mandej nė zyrėn e studimeve tė financės dhe kreditin industrial. Nė Shqipėri jam kthyer mė 1942 dhe hyra si drejtor – administrator pa tė drejtė firme nė S.A.S.T.E.B. pėr njė vit, por u largova pasi dhashė dorėheqjen nė muajin pestė. Mandej hyra nė Bankėn Kombėtare deri mė gjashtė tetor 1944, datė qė u arratisa dhe shkova nė Berat pranė Ministrisė sė Financave. Kur u ktheva nė Tiranė hyra nė Bankė deri nė gusht 1946 dhe prej kėsaj date deri sa u arrestova kam punuar pranė Institutit tė Studimeve.

    Pyetje: Ke qenė t’i anėtar i “Rojės sė Hekurt” nė Rumani?
    Pėrgjigje: Kam qenė simpatizues i kėsaj organizate pėr njė kohė tė shkurtėr, por anėtar jo.
    Pyetje: Pse e simpatizoje kėtė lėvizje fashiste?
    Pėrgjigje: E simpatizoja pėr parullat e saj socialiste, si p.sh. puna ėshtė nder dhe lipset tė jetė baza e jetės, zhvillimi i kooperativave pėr tė luftuar spekulimin e tregtarėve, puna vullnetare me krahėt e intelektualėve etj., tė cilat shoh sot se i kishin marrė nga komunizmi dhe i kishin pėrvetėsuar.
    Pyetje: Ishte socialiste kjo lėvizje sipas mendimit tėnd?
    Pėrgjigje: Atėherė besoja se po, sot kuptoj se jo.
    Pyetje: Kishte lidhje me gjermanėt kjo organizatė dhe a e dije t’i njė gjė tė tillė? Pėrgjigje: Nuk e dija, por mė vonė e mora vesh se kishte lidhje.
    Pyetje: Dije gjė t’i atėherė pėr Bashkimin Sovjetik dhe ēfarė mendimi kishe pėr kėtė shtet?
    Pėrgjigje: Gjė tė saktė nuk dija. Libra nga Bashkimi Sovjetik nuk vinin dhe mendimet e mia ishin shumė konfuze, ashtu siē i krijonte shtypi i brendshėm (rumun) qė ishte reaksionar dhe fjala bolshevik nė shtyp pėrdorej pėr tė keq.
    Pyetje: Nga kėto del se t’i ke qenė fashist i vjetėr, anėtar i “Rojės sė Hekurt”, prandaj fol drejt!
    Pėrgjigje: Nuk kam qenė fashist, por njė socialist i turbullt, pa gjetur vijėn e caktuar. Pyetje: Ti kishe tė gjitha mundėsitė tė kuptoje tė mirėn dhe tė keqen, kishe mbaruar shkencat ekonomike dhe pse tash paraqitesh si inoēent, prandaj fol!
    Pėrgjigje: Universiteti ishte i shumanshėm dhe nuk jepte mundėsi tė orientoheshim edhe pėr strukturėn ekonomike, pėr punėt qė zhvilloheshin (nė B.S.) nuk flitej fare, ose kur flitej e quanin kaos. Kėto ishin kurset qė bėheshin nė universitet.
    Pyetje: Domethėnė ti je rritur me tendenca reaksionare?
    Pėrgjigje: Dėshira ime ka qenė gjithmonė gjetja e njė rruge pėr drejtėsi shoqėrore, ambienti ishte konfuz, reaksionar dhe unė mbeta i disoreintuar.
    Pyetje: Ke qenė ti vullnetar nė Bashkimin Sovjetik mė 1941?
    Pėrgjigje: Jo, nuk kam qenė dhe as mendoja, por mė morėn disa muaj ushtar me forcė dhe prita rastin e parė qė tė largohem, pasi ndieja se lufta qė bėhej ishte e padrejtė, agresive. Atje kam qėndruar dy muaj e gjysmė dhe punoja si sekretar i II-tė dhe me anėn e bankės u lirova, pasi kėrkova vetė njė gjė tė tillė.
    Pyetje: Nė Shqipėri kur je kthyer dhe me cilėt autoritete je takuar?
    Pėrgjigje: Jam kthyer nė shtator tė 1942 dhe jam takuar me plot njerėz si dhe me Dhimitri Beratin, ish-president i S.A.S.T.E.B-it dhe kam biseduar me tė ēėshtje familjare. Nė dhjetor hyra nė S.A.S.T.E.B., dhe sikur e kam thėnė qėndrova pesė muaj megjithėse kontrata ishte pėr njė vit, dhashė dorėheqjen dhe pasi kapitulloi Italia kam punuar nė Bankėn Kombėtare.
    Pyetje: Puna qė ke bėrė ti ka qenė nė shėrbim tė okupatorėve?
    Pėrgjigje: Unė kam menduar si kundėr okupatorit, pėr tė mos dhėnė mjete financiare, pėr tė larguar ose ngadalėsuar ato qė jepte Qeveria, pėr tė siguruar rezervėn e arit qė tė mos emetohej monedhė e re, etj.
    Pyetje: D.m.th., ti e paske paralizuar aparatin e shtetit nazi-fashist?
    Pėrgjigje: Po e kam sabotuar.
    Pyetje: Ēfarė shkrimesh ke shkruar nė kohėn e gjermanėve?
    Pėrgjigje: Kam shkruar artikuj ekonomik dhe letrar nė gazetėn “Bashkimi i Ko- mbit”, kjo ishte e Qeverisė, por artikujt e mi ishin kritikė kundėr Qeverisė pėr ēėshtje financiare dhe ekonomike.
    Pyetje: Si tė linin ty qė tė shkruaje kundėr Qeverisė si pretendon, kurse e vėrteta ėshtė se ti ke qenė bashkėpunėtor i bashkimit tė kombit dhe i Qeverisė kuislinge?
    Pėrgjigje: Ata nuk kuptonin. S’kishte kontroll, ishin budallenj, kishte anarki. Tash titujt nuk mė kujtohen, por ishin mbi financėn, kundėr shpenzimeve tė kota qė kalonin mundėsitė financiare tė vendit.
    Pyetje: Pas ēlirimit ē’punė ke bėrė dhe pse ike nga banka?
    Pėrgjigje: Kam punuar nė bankė dhe ika se kam qenė i sėmurė, nevrastenik dhe mandej kam punuar nja dy muaj pėr pėrgatitjen e programit tė studimit tė folklorit nė Institutin Pedagogjik.
    Pyetje: Ē’marrėdhėnie ke pasur me Kol Kuqalin?
    Pėrgjigje: Ato qė rridhnin nga detyra si anėtar administrativ nė bankė.
    Pyetje: Je takuar shpesh me tė lartpėrmendurin?
    Pėrgjigje: Nė bankė kur ishte po, mandej kam shkuar nė shtėpi kur i kanė sjellė eshtrat e djalit nga Prishtina mė 1946, ky ka ardhur ke shtėpia ime njė herė pėr … dhe pėr urime martese. Kur erdhi mė tha se nuk jam nisur direkt tek ty, por pasi isha nė njė shtėpi kėtu afėr, u ktheva pėr urime.
    Pyetje: Tjetėr herė ke qenė nė shtėpi tė tij?
    Pėrgjigje: Po kam qenė pėr tė bėrė bibliografinė e librave tė rinj qė mė kishte ngarkuar Instituti i Studimeve mė 1947, pėr kėtė punė kam qenė edhe nė komunitetin mysliman edhe atė ortodoks, nė depot e librave etj.
    Pyetje: Takoheshe me Kolėn ndonjėherė tjetėr e ēfarė bisedonit?
    Pėrgjigje: Mund tė jem takuar rastėsisht rrugės dhe e pyesja shpesh pėr tė birin qė i kishte vdekur, pasi doja tė shkruaja diēka pėr dėshmorėt e Prishtinės. Unė kėrkoja punė dhe kisha shpresė qė do tė gjeja, por ai thoshte me ironi se ty nuk tė japin punė.
    Pyetje: Fliste ndonjėherė kundėr pushtetit ose tregohej i pakėnaqur Kola?
    Pėrgjigje: Me mua nuk bisedonte ndonjė gjė kundėr, por ai vetė dukej i ftohtė.
    Pyetje: Po Kostė Boshnjakun prej sa kohe e njeh dhe ē’biseda ke bėrė me tė? Pėrgjigje: Kostė Boshnjakun e njoh qysh nė Rumani mė 1931-1932 dhe shkruanim nė gazetėn “Shqipėria e Re” nė Kostancė e mandej jam takuar me tė nė Priskė, kur u arratisa nė tetor 1944 dhe mė vonė nė Tiranė.
    Pyetje: Sa herė ke qenė nė shtėpinė e tė lartpėrmendurit?
    Pėrgjigje: Kam qenė nja dy herė. Njė herė kam qenė pėr tė marrė firmėn e Bilancit tė Bankės dhe njė herė tjetėr pėr tu takuar me njė plak nga Ballkameni i Follorinės, i cili dinte shumė kėngė popullore, pėr kėtė mė kishte thėnė Kosta, por pasi plaku atė ditė ishte i sėmurė dhe banonte nė njė shtėpi me Boshnjakun, hyra te Kosta dhe qėndrova njė gjysmė ore, por nuk mė kujtohet ēfarė kemi biseduar.
    Pyetje: Tjetėr herė je takuar me tė?
    Pėrgjigje: Jam takuar pranė Librarisė… dhe kishte nė dorė revistėn “Krediti” dhe mė tha nėse e kisha kėnduar njė artikull qė thoshte diēka mbi disa anėtarė tė ish-kėshillit administrativ se ata donin, thoshte, artikulli qė me anėn e bankės tė merrnin fuqinė nė dorė. Unė i thashė nuk e kam kėnduar. Ai ma tregoi dhe tha ēuditem se Ministri i Financės na falėnderoi kur dolėm nga Kėshilli pėr punėn e zhvilluar nė Bankė dhe qeshi me ēudi. Pyetje: Ē’ke biseduar me tė kundėr pushtetit sepse neve e dimė se ti ke bashkėpunuar pėr tė rrėzuar pushtetin me Kostė Boshnjakun e Kol Kuqalin, prandaj fol drejtė?
    Pėrgjigje: Tjetėr gjė nuk kam biseduar pėrpos kėtyre qė tregova as me tė parin as me tė dytin. Sa u thanė mė sipėr janė tė vėrteta dhe pasi mu lexuan fjalė pėr fjalė i firmoj me vullnet tė lirė.
    I pandehuri. Dhimitėr Pasko (firma) Hetuesi. Beqir Ndou (firma)

    Panorama
    12 shkurt 2022

  15. #55
    Shpirt Shqiptari Maska e Albo
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Philadelphia
    Postime
    30,122
    Postimet nė Bllog
    17

    Pėr: Mitrush Kuteli - Dhimitėr Pasko

    Ndėrron jetė nė moshėn 71-vjeēare Atalanta, e bija e Dhimitėr Paskos (Mitrush Kutelit)

    Emri:  auto_316825938_1586818085122063_8764811116098875750_n1669810873.jpg

Shikime: 114

Madhėsia:  37.5 KB

    Ka ndėrruar jetė nė moshėn 71-vjeēare, Atalanta Pasko, e bija e tė madhit Dhimitėr Pasko apo siē njihet me emrin e pendės, Mitrush Kutelit.

    Atalanta pasko ka punuar si regjisore montazhi nė “Kinostudio”. Ajo lindi me 23 prill 1951 nė Tirane, ku kreu edhe shkollėn e mesme tė pėrgjithshme. Nė vitin 1970, Pasko filloi punė nė Kinostudio “Shqipėria e Re” nė sektorin e montazhit.

    Pas njė specializimi tė shkurtėr, Pasko montoi filmat e parė dokumentare “Dhuruesit e jetės” dhe “Higjiene” tė dy me regji teė Mit`hat Fagut.

    Paralelisht me punėn Pasko vijoi studimet me korespondencė pėr Gjuhė-Letėrsi duke pėrvetėsuar gjuhėn frėnge dhe italiane.

    Filmi i pare artistik i saj si regjisore montazhi ishte ai “Nė fillim tė verės” (1975), i cili fitoi ēmimin e parė nė Festivalin e parė tė Filmit Shqiptar.

    Me pas ajo kreu montazhin e mbi 20 filmave artistike qė dallohen pėr njė montim funksional dhe cilėsi tė larte, si “Gjeneral gramafoni” (1978); “Nusja dhe shtetrrethimi” (1978); “Radiostacioni” (1979); “Apasionata” (1983) pėr tė cilėn u nderua me ēmim pėr komponentėt nė Festivalin e VI tė Filmit Artistik Shqiptar nė tetor 1985; “Fushė e blertė, fushė e kuqe (1984); “Treni niset nė shtatė pa pesė” (1989); “Shpella e pirateve” (1991) etj.

    Emri:  auto_14590401_10209185440626014_8919644618286276244_n1669810909.jpg

Shikime: 110

Madhėsia:  82.9 KB

    Emri:  auto_26910222_10213237512085268_5373591638497885954_o1669810912.jpg

Shikime: 115

Madhėsia:  29.6 KB

    Syri

Faqja 3 prej 3 FillimFillim 123

Tema tė Ngjashme

  1. Mitrush Kuteli
    Nga Sokoli nė forumin Shkrimtarė shqiptarė
    Pėrgjigje: 62
    Postimi i Fundit: 30-10-2022, 19:57
  2. Dhimitėr Anagnosti sot dhe dje
    Nga Humdinger nė forumin Kinematografia dhe televizioni
    Pėrgjigje: 7
    Postimi i Fundit: 24-01-2022, 10:48
  3. Figura Te Shquara Shqiptare
    Nga The Dardha nė forumin Elita kombėtare
    Pėrgjigje: 127
    Postimi i Fundit: 09-06-2017, 12:48
  4. Dhimitėr Shyteriqi
    Nga Brari nė forumin Elita kombėtare
    Pėrgjigje: 14
    Postimi i Fundit: 27-07-2005, 08:42
  5. Petraq Kolevica
    Nga Brari nė forumin Elita kombėtare
    Pėrgjigje: 8
    Postimi i Fundit: 08-04-2003, 15:08

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •