Femra ne Islam.

[FLORIRI]

Meqe keto kohe ceshtja e te drejtave te femres ne Islam eshte bere njera nder pikat kryesore qe godet media po sjell disa shkrime ku ne menyre te pergjithshme vihet ne dukje toleranca dhe bukuria e pershtatshmerise se femres me rregullat e islamit.


KRIJIMI I GRUAS SIPAS ISLAMIT

Kuptimi i ajetit në Kuran mbi krijimin e Hz. Havasë, është kështu: "O njerëz! Kinie frikë Zotin tuaj që ju ka krijuar prej një veteje dhe nga ajo krijoi palën e saj e prej atyre dyve u shtuan shumë burra e gra". Në këtë thënie s’shihet asnjë shenjë për ndonjë eshtër të kraharorit. Kurse në hadithi sherifin e Hz. Pejgamberit, thuhet: "Bindiuni porosisë sime se veprimi me takt ndaj grave është më dobiprurës. Sepse ato janë krijuar nga eshtra e kraharorit. Pjesa më e harkuar e kësaj eshtre është ana e sipërme e mesit të saj. Në se përpiqesh për ta drejtuar atë, e thyen, në e lënç siç është, mbetet përherë e harkuar. Prandaj bindiuni këshillës sime për gratë". Rreth nëntekstit të kësaj porosie, sipas disa të diturve, këtu nuk ka një pohim të hapur përsa i përket lëndës së krijimit. Kjo porosi përfaqëson faktin që gruaja, në vetë krijimin e saj, është e pashkueshme dhe nevrike dhe se nuk do t’u nënshtrohet plotësisht kërkesave të burrit. Për pasojë, është e nevojshme që ndaj saj të veprohet me takt dhe, duke e pranuar ashtu siç është, të mos lëndohet. Në një rrëfim tjetër të Buhariut kjo veçori duket qartazi. Përsëri, Lartësia e Tij Profet urdhëron: "Gruaja është si brinja. Në se përpiqesh për ta drejtuar, e thyen. Në se dëshiron të kalosh një jetë të lumtur, edhe këtë s’e bën, edhe përfiton nga shtrembëria e saj".

Sipas të diturve të tjerë, ky grup porosish (hadithesh) pohon qartazi krijimin e gruas nga brinja. Ç’është e drejta, këtë e tregon ajeti i madhnueshëm i cituar më sipër. Në komentin e këtij ajeti, komentuesit bëjnë shpjegime të ngjashme me pohimet e Librave të Shenjtë. Por tek Taberiu, rrëfimi i bartur nga Ibni Ishaku, e ndriçon plotësisht këtë veçori. Sipas këtij, përsa i përket krijimit të Hz. Havasë, pohimet e ngjashme me ato të Librave të Shenjtë që shfaqen në bibliografinë Islame, janë dëgjuar nga lexuesit pasues të Tevratit (Tora) dhe nga dijetarë të tjerë, këto interpretime përbëjnë opinionin e tyre. Të vërtetën e kësaj pune vetëm Allahu e di.

Jo krijimin e Hz. Ademit nga balta, por edhe krijimin e gruas nga brinja po ta pranonim, në lidhje me mënyrën e këtij krijimi s’kemi njohuri të sakta. Në këtë çeshtje, në ndryshim nga Librat e Shenjtë, as në Kuranin e Madhnueshëm, as në hadith nuk përfshihen hamendjet dhe pohimet njerëzore.

Ngjarja e "pemës së ndaluar", përsa tregohet në Kuranin e Madhnueshëm, ka lidhje me dy vetë. Djalli kishte nxitur dyshim dhe pavendosmëri tek Ademi dhe Havaja veç e veç, ua kishte kthyer mendjen dhe kishte bërë që ata të hanin nga pema e ndaluar. Madje, në kaptinën "Tâhâ" (20/116-122), si bashkëbiseduesi dhe përgjegjësi i vërtetë shënohet Hz. Ademi. Sepse ai e mësoi të drejtën e urdhërave (evamir) dhe ndalesave (nevahi) të Allahut. Dhe ishte ai që do ta drejtonte Havanë për zbatimin e tyre. Vetëm një hadith i Lartësisë së Tij Profet, tregon se pikërisht këtu qëndron puna, që Havaja zotëronte një zell të veçantë: "Po të mos qenë të bijtë e Izraelit, gjella s’do të thartohej, mishi s’do të binte erë. Dhe, po të mos ishte Havaja, asnjë grua s’do t’i bënte pabesi të shoqit".

Nuk është gjarpëri ai që lëkundi Hz. Ademin dhe Havanë, por djalli. Fahreddini Raziu, në tefsirin - komentin e tij, e kundërshton ngjarjen me gjarpërin.

Këtë gabim të prindërve të parë, feja Islame e përcjell me mjaft mirëkuptim. Për njerëzimin ky s’është një mëkat i pafalshëm, një njollë, ashtu siç pohohet në Librat e Shenjtë dhe ashtu siç është trajtuar filozofikisht gjerë e gjatë në kristianizëm. Sigurisht, Ademi bëri një "gabim", por i shfaqi pendesën Allahut. "... prandaj Ai i a fali (gabimini), Ai është mëshirues dhe pranues i pendimit".

Lartësia e Tij Profet urdhëron kështu: "Ademi dhe Musai (ka të ngjarë në botën shpirtërore) bënë debat. Musai tha: O Adem! Ti je im atë. Ti na privove dhe na shkretove ne, na nxore nga Parajsa". Dhe Ademi i tha atij: "Dhe ti je Musai; Allahu ty të lartësoi duke bashkëbiseduar me ty, të shkroi libër me dorën e Tij. Dyzet vjet para se të më krijonte, Allahu shkroi për mua këtë veçori e për këtë ti më kritikon kaq ashpër?" Ademi kështu e bëri të heshtë Musanë.

Përkundër trajtimit pesimist të gabimit të njeriut të parë nga ana e kristianëve, muslimanët mendojnë krejtësisht ndryshe. Largimi i Ademit nga Parajsa dhe zbritja në tokë është bërë shkak mirësie dhe bekimi. Si pasojë e kësaj, toka nuk është "veshur me urrejtje", në të kundërt, ajo është rregulluar me brezin njerëzor. Eshtë bërë fushë veprimi e sa e sa qytetërimeve, sa e sa profetë ka shëtitur në supe e i ka mbrojtur në gjirin e saj. I Dërguari i Madh (Resûl-i Ekrem) - Paqja e Allahut qoftë mbi Të - urdhëron kështu: "E premtja (xhumaja) është dita më me mbarësi ndër gjithë ditët mbi të cilat lind dielli. Sepse Ademi atë ditë u krijua, atë ditë hyri në Parajsë dhe atë ditë u nxorr që andej. Edhe Katastrofa (Kiameti) do të shpërthejë ditën e premte". Sheh Ebu’l-Hasan Shazeli thotë kështu: "Ç’incident i lartësuar që e paska ngritur autorin e saj në rangun e pasuesit të Allahut (halifetull-llahi fi'l-ard: detyra e formësimit dhe zbatimit të urdhrave të Allahut në tokë) dhe të mësuesit të pendesës për të gjithë brezat e ardhshëm gjer në Kiamet". Në këtë thënie qëllimi është të lëvdohet jo Ademi, por akti i pendesës me të cilën ai konkludoi dhe i rikthimit te Allahu.

Feja Islame, ashtu siç nuk i përshkruan një faj të veçantë gruas së parë, nënës sonë të madhe, Hava, e kundërshton edhe përcjelljen e gabimit të prindërve të parë tek bijtë e tyre dhe tek brezat pasues. Në Kuran, pasi bëhet fjalë për profetët dhe popujt e tyre, urdhërohet kështu: "Ai ishte një popull që kaloi, atij i takon ajo që fitoi e juve ju takon ajo që fituat, prandaj ju nuk jeni përgjegjës për atë që vepruan ata".

[FLORIRI]

GRUAJA NE HISTORI

Le t’i hedhim një vështrim të shkurtër gjendjes së gruas në popuj të ndryshëm gjer në lindjen e Islamit (shek. VII e.r.)

Në Hindinë e Vjetër

Sipas të drejtës së Hindisë së Vjetër, gruaja nuk zotëronte të drejtën e martesës, të trashëgimit dhe asnjë të drejtë në fusha të tjera. Duke u nisur nga konsiderata për prirje të këqia, për karakter të dobët dhe moral të shëmtuar, sistemi juridik "Manu" e detyronte gruan të lidhej pas një burri; në fëmijëri pas të atit, në rini pas burrit, me vdekjen e tij pas të birit ose pas një farefisi të burrit. Në Vedat hindiane gruaja përshkruhej si një krijesë më e keqe se cikloni, vdekja, helmi dhe gjarpëri.

Themeluesi i budizmit, Buda, në fillimet e tij nuk e pranonte gruan në fe. Pyetjes së mikut të tij më të afërt, djalit të xhaxhait, Anenda, "si duhet të sillemi ndaj grave", i ishte përgjigjur: "Nuk duhet t’i shihni aspak!"

- Po në qofshim të detyruar t’i shohim?

- Nuk duhet të bisedoni.

- Po në qofshim të detyruar të bisedojmë?

- Atëherë, me to duhet të jeni gjer në fund të kujdesshëm!

Anenda i mbikqyrte gratë. Me këmbënguljen e tij, Buda, pas shumë ngurrimeve, i pat pranuar gratë në fenë e tij, por edhe pat shprehur rrezikshmërinë e madhe të kësaj për bashkësinë budiste. Dhe një radhë i pat thënë kështu Anendës: "Po të mos e kishim pranuar gruan në fe, budizmi do të mbetej i pastër për shumë shekuj. Por, më në fund, gruan e kemi mes tonë e, kështu, nuk pandeh se kjo fe do të mund të jetojë gjatë pas kësaj".

Në Babiloni

Në Ligjet e Hamurabit, të nxjerra nga sundimtari babilonas Hamurabi (2123-2081 p.e.r), që kishin fituar famë, përmbaheshin mjaft nene të favorshme lidhur me të drejtat e familjes. Ndërsa i përmbaheshin në themel monogamisë, këto ligje, në disa raste pranonin edhe mbajtjen e mantenutave si dhe poligaminë. Njëkohësisht vihet në dyshim edhe zbatimi praktik ashtu siç duhet i Ligjeve të Hamurabit në bashkësinë e vet.

Në të drejtën izraelite

Në të drejtën izraelite, burri kishte të drejta absolute mbi familjen. Madje, vajzat çifute në shtëpinë atërore ishin si shërbëtore. I ati mund t’i shiste ato. E drejta e ndarjes i përkiste burrit për kënaqësinë e tij. Veçse vajzat mund të merrnin pjesë nga trashëgimi atëror në se s’gjendej ndonjë trashëgimtar tjetër.

Në Iran

Në shtetet Sasani, martesa me motrën ishte e lejueshme. Madje, një gjë e tillë nxitej. Afërsia e gjakut nuk përbënte një veçori me vlerë për respektin ndaj motrës dhe nënës.

Në Romë dhe në Greqinë e Vjetër

Në Romë dhe në Greqinë e Vjetër gruaja nuk zotëronte asnjë të drejtë. Qëllimi kryesor i martesës për mashkullin ishte plotësimi i kënaqësive, zotërimi i fëmijëve, sjellja e një kujdestari dhe shërbëtori për mallin dhe pasurinë e shtëpisë. Në Spartë, gruaja, për të lindur, shtrëngohej të kishte marrëdhënie edhe me persona të tjerë përveç burrit të saj. Sipas Platonit, gruaja na qenkësh "një mall i shkëmbyeshëm që duhet të kalojë nga dora në dorë". Aristoteli thotë: "Gruaja është një mashkull i mbetur për gjysmë qysh në krijim".

Në Kinën e Vjetër

Te kinezët gruaja nuk trajtohej si njeri, madje as emër s’i vihej. Gruaja thirrej me numra: njëshi, dyshi, treshi... Djemtë trajtoheshin të denjë, ndërsa vajzat përmendeshin me fjalën "dosa".

Në Angli

Ndërmjet shek. V-XI, burrat mund t’i shisnin gratë. Popujt pesimistë kristianë, duke i besuar pikëpamjes se gruaja (nëna jonë, Hava) ishte shkaktare e mëkatit të parë, për pasojë, e përgatitjes së fatkeqësisë njerëzore, vazhdimisht e kishin vështruar gruan si "djall". Në Angli, gruaja, e trajtuar si një qenie e fëlliqur, nuk mund të prekte Ungjillin. Ky status vetëm në kohën e sundimit të Henrikut VIII (1509-1547) ishte mundur të hiqej me një vendim të dalë nga parlamenti. Sipas këtij vendimi, gratë mund të lexonin Ungjillin.

Në Arabi

Kur po lindte Islami, në Gadishullin Arabik, gruaja trajtohej pikërisht si mjeti i plotësimit të epsheve të mashkullit. Gruaja ishte e privuar nga rregullimet përkatëse të martesës, krijimit të familjes dhe ndarjes si dhe nga e drejta e trashëgimisë. Gjithashtu, në pikëpamje të vlerave shpirtërore si besimi, liria e ndërgjegjes dhe respekti ndaj vetvetes (izzetu'n-nefs, amour propre), gruaja pranohej shumë poshtë nga burri.

Vajza në familje, nga pikëpamja materiale trajtohej si barrë dhe, nga ana shpirtërore, si shkak turpi dhe poshtërimi. Babai, zotëruesi i të drejtave të pakufizuara në qeverisjen e familjes, nuk shihte ndonjë kufizim ose pengesë për të vrarë vajzën e vet, madje për ta mbuluar në dhe të gjallë...

[FLORIRI]

REVOLUCIONI QE KREU ISLAMI

Siç u kuptua nga këto sqarime të shkurtera, gjer në lindjen e Islamit, pothuajse në të gjithë botën, gruaja nuk zotëronte asnjë të drejtë që do t’i jepte asaj ndonjë rëndësi. Madje, specifika në se gruaja ishte njeri apo jo, përbënte një çështje të diskutueshme midis mendimtarëve dhe ligjëvënësve.

Ja, pra, feja Islame i erdhi në ndihmë gruas në keqtrajtimin e saj. Islami shpalli barazinë në krijim të burrit e gruas, të njerëzve të çfarëdo race, të të gjithë njerëzimit: "O ju njerëz, vërtet Ne ju krijuam juve prej një mashkulli dhe një femre, ju bëmë popuj e fise që të njiheni ndërmjet vete e, s’ka dyshim, se tek Allahu më i ndershmi ndër ju është ai që më tepër u është ruajtur (këqijat) e Allahu është shumë i dijshëm dhe hollësisht i njohur për çdo gjë". "O ju njerëz! Kinie frikë Zotin tuaj që ju ka krijuar prej një veteje (njeriu) dhe nga ajo krijoi palën (shoqën) e saj e prej atyre u shtuan burra shumë e gra".

Gruaja ka një pozitë të veçantë në Islam. Kur Profeti Islam, duke sjellë fenë e së drejtës, sapo filloi të njoftonte njerëzimin, njeriu i parë që besoi, ishte një grua. "Allahu nuk më ka dhënë mua një grua më të dobishme se Hatixhenë. Ndërsa askush s’më besonte, ajo më besoi. Ndërsa çdokush më përgënjeshtronte, ajo më miratonte. Ndërsa njerëzit largoheshin prej meje, ajo më mbeshteti me pasurinë e saj dhe, jo nga gratë e tjera, por nga ajo grua, Allahu më favorizoi fillimisht me fëmijë". Në të njëjtën kohë, gruaja është dëshmorja e parë e Islamit. Symejje, nëna e Ammarit, qe ndër të parët që pranuan fenë Islame në Mekë, për pasojë, ajo iu nënshtrua torturave të padurueshme. Kurejshët, asaj, të shoqit Jasir dhe të birit Ammar u vishnin rrobe të hekurta mbi rërën e nxehtë dhe i braktisnin nën diellin përvëlues. I Dërguari i Allahut, kur i shihte, u thoshte: "Bëni durim, familja Jasir! Vendi ku do të mbërrini, është Parajsa!" Si përfundim, plaka Symmejje kishte dhënë shpirt nën bajonetën e Ebu Xhehlit. Dëshmorja e parë Islamit!

Hz. Pejgamberi pat dhënë shumë shembuj të dashurisë, respektit dhe dhembshurisë ndaj gruas. Ai urdhëron kështu: "Nga bota juaj tri gjëra më kanë gëzuar: bukuria dhe pastërtia, gruaja, dhe namazi si veprimtaria publike më e lumtur".

Para Islamit arabët silleshin shumë ashpër me gratë. Një ndodhi e Hz. Omerit që njihej për seriozitet dhe ashpërsi, bëhet një shembull i bukur për këtë. Sad b. Ebi Vakkas tregon: "Një ditë Omeri kërkoi lejë të hynte në praninë e të Dërguarit të Allahut. Atë radhë pranë Hz. Pejgamberit ndodheshin gratë kurejshe. Ato bisedonin me zë të lartë dhe po e pyesnin atë për shumë gjëra. Porsa dëgjuan zërin e Omerit, u ngritën dhe filluan të mbuloheshin me ngut. Kur Omeri u fut brenda dhe vuri re buzëqeshjen e të Dërguarit, tha: "O i Dërguar i Allahut, ç’ta shkaktoi buzëqeshjen ty?" Dhe Profeti iu përgjegj: "U çudita me këto. Rrinin pranë meje, por, me ta dëgjuar zërin, vrapuan me ngut të mbuloheshin". Kurse Hz. Omeri: "O i Dërguari i Allahut, ti je shumë më tepër i denjë për drojtjen dhe frikën e tyre!" Pastaj iu kthye grave: "O armike të vetvetes! Nga unë frikësoheni dhe nga i Dërguari i Allahut s’frikësoheni?" Ato i thanë: "Po. Ti, në krahasim me të Dërguarin, je mjaft i ashpër dhe i pazemër". Mbi çka ngjau, Hz. Pejgamber urdhëroi kështu: "Betohem në Allahun që më ka në dorë, se djalli i është nisur një qëllimi të caktuar; le të ballafaqohet me ty; atëherë me siguri do të marrë një drejtim tjetër, do të ikë!"

Për shumë shekuj, ndërsa bota e krishterë, duke e njohur gruan si një krijesë të ndyrë, nuk e lejonte të hynte në mjediset e adhurimit, Hz. Omerit, për të cilin sollëm ndodhinë e sipërme, mu brenda në xhami një grua i pat dhënë mësim drejtësie dhe e pat bërë të heshtte. Një ditë, në Medine, në xhami, Kalifi i Dytë, Omer, duke hipur në shkallët (minber) ku predikonte Profeti, u kishte folur bashkësisë së besimtarëve. Në ligjëratën e tij u kishte thënë që në martesë të mos u jepnin shumë para (mehr) grave. Nga radhët e grave ishte ngritur një zonjë shtatgjatë: "Ej, Omer, s’ke të drejtë të thuash kështu!" Dhe i kishte cituar nga ajetet e Kurani Kerimit. Atëherë Kalifi, duke i marrë fjalët mbrapsht, kishte thënë: "Allah! Allah! Një grua debatoi dhe e bëri të heshtë Omerin!"

Ngritja e zakoneve të këqia dhe e bestytnive

Kurani i Madhnueshëm e kishte ndaluar me forcë krimin ndaj vajzës: "Ju mos i mbytni fëmijët tuaj nga frika e varfërisë, se Ne ua sigurojmë furnizimin atyre dhe juve, e mbytja e tyre është mëkat i madh". Kurani e kritikon ashpër babanë që e ndjen veten të turpëruar nga rënia rob në luftë e vajzës ose nga martesa e saj: "Kur ndonjeri prej tyre lajmërohet me (lindjen) vajzë, fytyra e tij i prishet dhe bëhet plot mllef. Fshihet prej njerëzve, për shkak të asaj të keqeje me të cilën u lajmërua (e konsideron bela, e jo dhuratë prej Zotit). Mandej, (mendon) a do ta mbajë atë, ashtu i përulur, apo do ta mbulojë (të gjallë) në dhe. Sa i keq është ai gjykim i tyre!" Veçanërisht, kur përshkruan tmerrin e Kiametit, urdhëron kështu: "Dhe kur të pyeten ato vajza të varrosura të gjalla, për çfarë mëkati ato janë mbytur..."

Në fakt, si djalin, edhe vajzën e ka dhënë Allahu. Këtu njeriu s’luan asnjë rol. Kurse veprimet e Krijuesit nuk mund të përbëjnë diçka të keqe ose turp. "Vetëm i Allahut është pushteti i qiejve e i tokës; Ai i krijon çka të dojë; Ai i fal vetëm femra atij që do, e i fal vetëm meshkuj atij që do; Ose i fal çift, meshkuj e femra, por atë që do e le pa fëmijë (steril); Ai është i dijshëm, i fuqishëm". Hz. Pejgamberi ka urdhëruar: "Me atë që ushqen dhe rrit gjer në maturi dy vajza, ditën e Kijametit (dhe bën shenjë me dy gishta) ja, kështu do të bëhemi!"

Politeistët e Mekës i pandehnin engjëjt si vajza të Allahut. Ndërsa pranonin që vajzat janë krijesa të rëndomta, kishin rënë në alogjizëm duke ia përqasur ato Allahut. Kurani iu përgjigjet atyre kështu: "E ti (Muhammed), pyeti ata (idhujtarët): A të Zotit tënd janë vajzat, kurse të tyre djemtë? Apo, Ne i krijuam engjëjt femra, e ata ishin dëshmitarë (kur Ne i krijuam engjëjt femra)?!" Vini re se si ata nga trillimet e tyre thonë: "Allahu ka lindë!" S’ka dyshim se ata janë gënjeshtarë (kur thonë se engjëjt janë bijat e Zotit)! A thua vajzat Ai i ka bërë më të zgjedhura se djemtë?" Fakti që politeistët e Mekës djemtë ia kushtonin vetes dhe vajzat Allahut, në Kuran formulohet "një ndarje e padrejtë".

Barazi shpirtërore

Sipas Islamit, nuk ka asnjë dallim midis burrit dhe gruas në besimin ndaj Allahut dhe bazave të fesë, në njohjen e urdhërave dhe ndalesave të Allahut në lidhje me botën dhe përjetësinë, në ndëshkimin ose shpërblimin e duhur, në hyrjen në Parajsë ose Ferr. Allahu, Hz. Ademit dhe Hz. Havasë u kishte bërë zë në të njëjtën mënyrë. Ashtu siç hëngrën së bashku pemën e ndaluar, po ashtu reflektuan dhe shprehën pendim.

Burrë - grua, i pasur - i varfër, i bardhë - i zi, çdo trup në qiej dhe çdo njeri në tokë, ditën e Kiametit do të dalë para Allahut i vetëm duke ardhur absolutisht si një rob i Tij, asnjë dallim nuk do të bëhet.

Allahu premton se, pasi të ketë besuar, çdo grua ose burrë, me veprime dhe sjellje të mira do të kalojë një jetë shumë të mirë në botë si dhe në Përjetësi duke, hyrë në Parajsë, do t’ia arrijë lumturisë së pasosur. Ata që, duke i dalë kundër këtij amaneti të shenjtë, e mohojnë dhe nuk besojnë, që i njohin Allahut ortak dhe të ngjashëm, që ndërsa me shpirt dhe me të vërtetë nuk besojnë, nga jashtë shtiren si besimtarë, duke mashtruar, në këtë mënyrë, bashkësinë Islame e duke provokuar grindje, të tillët, burrë ose grua, do të mbeten në ndëshkim të përjetshëm.

Nga bashkëshortët, në se gruaja nuk do të besonte, fakti që i shoqi do të ishte i mirë, madje sikur të kishte arritur në lartësinë e një profeti, asaj nuk do t’i sillte asnjë dobi. Si shembull janë gratë e profetëve dhe robëve të dobishëm të Allahut, Hz. Nuh dhe Hz. Luti, të cilat u kishin bërë pabesi burrave. Në se bashkëshortja beson, kurse i shoqi jo, atëherë edhe e keqja e tij s’e dëmton gruan; ai hyn në Ferr dhe ajo në Parajsë. Po ashtu, shembull i kësaj është bashkëshortja e Faraonit bashkëkohës të Profetit Musa. Në kundërshtim me shthurjen e të shoqit (Faraon) që u thoshte egjiptasve "Unë jam zoti juaj më i lartë", bashkëshortja Asije i kishte besuar Musait (a.s.) dhe ishte lutur kështu: "Zoti im, më bën një vend pranë mëshirës sate në Parajsë dhe më shpëto pre Faraonit e brutalitetit të tij dhe më shpëto prej ppullit mizor!"

Dukë e bërë të ditur vendin e gruas në Islam nga pikëpamja e krijimit, besimit, lirisë së ndërgjegjes dhe jetës së pasosur, është e domosdoshme të themi edhe se në Kuranin e Madhnueshëm, ashtu siç ndodhet një kaptinë e gjatë e emërtuar "en-Nisa (gratë)", përmbahet edhe një kaptinë e emërtuar "Merjem" kushtuar posaçërisht nënës së Hz. Isait. Në Kur’an, për nënat e profetëve Musa dhe Isa ka shumë shprehje delikate, të ndjeshme e me kuptim të thellë.

Në Egjipt, Faraoni i vriste fëmijët e bijve të Izraelit. Kur lindi Musai, e ëma, për këtë shkak, kishte rënë në një rrezik të madh për jetën e foshnjës së vet. "Ne nënën e Musait e inspiruam: t'i japë atij gji, e kur të keshë frikë për të, atëherë atë hidhe në lumë, e mos u frikëso, as mos u pikëllo, se Ne do ta kthejmë atë ty dhe do ta bëjmë atë nga të dërguarit". Mbi këtë frymëzim, ndjenjat dhe emocionin e nënës që kishte lëshuar në Nil të voglin e saj, Kurani i Madhnueshëm i përshkruan në mënyrë lakonike: "Në zemrën e nënës së Musait mbeti vetëm shqetësimi për të birin".

Duke u kthyer te nëna Merjem, kaptina me vetë emrin e saj, parashtron lindjen e pangjashme të Hz. Isait. Merjemen e veçon nga çdo shpifje dhe akuzë. Faktin që çifutët e gjetën të përshtatshme ta akuzonin Hz. Merjemen për zina (adulter), Kurani e konsideron "buhtan-i adhim, shpifja e madhe". Përsëri në Kuran ndaj nënës Merjeme përdoren pohimet më qiellore e respektuese, më të holla, delikate e të pastra. Modeli më i bukur i kësaj është kaptina "Merjem". Engjëjt bisedojnë me Hz. Merjemen: "Përkujto kur engjëjt i thanë: Oj Merjeme, Allahu të dalloi ty (me besim e karakter), të pastroi (nga shpifjet ebreje) dhe të lartësoi mbi gratë e botës".

Dënimet në këtë botë

Sipas së drejtës Islame të ndëshkimit, faji i kryer kundër gruas, ndaj personit të saj, mallit, nderit (reputacionit), ndëshkohet sikur të ishte kryer kundër një burri. Madje, këtu përshkruhen edhe kushte në anë të gruas. Në se burri e akuzon gruan për prostitucion, po s’e faktoi këtë në mënyrë të mjaftueshme, edhe ndëshkohet për shpifje, edhe me vendim të gjykatës i shpallet heqja e të drejtës së dëshmitarit për jetë. Në Islam, personi që, pasi është bërë musliman, kthehet në tjetër fe (murted), në qoftë se nuk pendohet, ai dënohet me vdekje. Sipas Ebu Hanifesë, gruaja femohuese (gruaja murted) nuk mund të vritet. Në se konsiderohet e domosdoshme goditja e trupit të gruas si ndëshkim në të njëjtën masë e formë me fajin e kryer (për vdekjen-vdekje, për syun-sy, etj.), mashkulli i nënshtrohet tejkalimit të masës së ndëshkimit në raport me masën e fajit. Në se konsiderohet e domosdoshme gjoba (dijet), për gruan përshkruhen disa kushte të posaçme.

Gruaja fajtore ndëshkohet si burri. Institucione të tilla të caktuara si administrimi i familjes, trashëgimia dhe dëshmia, në të cilat gruaja, në krahasim me burrin zotëron të drejta të veçanta, shkaqet dhe realizimi i tyre, do të parashtrohen më tej, kur t’u vijë vendi.

[FLORIRI]

NGA PIKEPAMJET E HULUMTUESVE

DHE

MENDIMTAREVE PERENDIMORE





Satnley Lane-Poole thotë:

"Ndryshimet e rëndësishme që bëri Muhammedi në çështjet e gruas, asnjë ligjëvënës i madh nuk i ka bërë. Vendimet në lidhje me gratë gjithsesi janë dispozita të kodifikuara në Kuran gjer në çështjet e imta. Fillimi i reformës së Muhammedit është pikërisht këtu. Kjo reformë, duke krahasuar gjendjen përkatëse të gruas me sistemin ligjor të vjetër, edhe sikur një europiani t’i dukej sado i parëndësishëm, tek e vërteta ka peshë të madhe. Kufizimi i poligamisë, këshillimi i bashkëshortësisë me një grua, zëvendësimi i elementëve të bashkëshortësisë tradicionale arabe që shkaktonin frikë për shkak të ortakllëkut dhe përzierjes, me nivele të tjera ndalimi, kufizimi i ndarjeve, vendosja e rregullave shumë të forta për dhënien e kontributit, kujdesin dhe ushqimin për një kohë të grave të ndara nga ana e burrave, së bashku me trajtimin e përpjestimit të ushqimit të fëmijëve në raport të barabartë midis burrit e gruas, organizimi i risisë që garantonte zbatimin e statusit të tyre si trashëgimtarë ligjorë dhe heqja e zakonit dhe traditës që e pat lënë gruan e ve në cilësinë e mallit të trashëgueshëm të burrit; të gjitha këto formojnë një kuadër të madh ndryshimesh dhe reformash".

Përsëri për çështjen e të drejtave të gruas, Will Durant shkruan kështu: "Në se do të ishte e nevojshme të gjykohej nga një këndvështrim tjetër, gruaja muslimane, krahasuar me disa gra në Europë, ishte në gjendje më të mirë. Çdo mall ose para që fitonte, i mbetej përkatësisht asaj. As i shoqi nuk ia prekte ato që fitonte. Në dhomat e veta, në siguri, endte, qëndiste, qepte, administronte shtëpinë dhe rriste fëmijët. Nga ana tjetër, i mbetej kohë edhe për lojë e biseda të shoqëruara me ngrënie ëmbëlsirash me shoqet e saj".

Në lidhje me barazinë burrë-grua, Jacques C. Risler, një nga profesorët e Institutit Islam, thotë: "Në çështjet juridike gruaja u ngrit plotësisht në nivel barazie me burrin. Duke filluar që nga ajo kohë, më së fundi, gruaja u bë zotëruesja e të drejtave të lirisë për t’iu njohur një vend i caktuar, për të trashëguar dhe për të lënë testament".

Gaudefroy-Demombynes, që i përmbahet opinionit se, nga pikëpamja e juridiksionit të gruas, e drejta Islame qëndron më lart se ligjet e sotme europiane, thotë kështu:

"Dispozitat ligjore të Kuranit që anojnë deri në fund nga gruaja, edhe sikur të jenë vetëm në aparencë, nga sheriati i është ofruar një status më i favorshëm se garancia që i japin asaj ligjet e sotme të Europës. Gruaja Islame në punët e parave zotëron të drejtën ligjore të pasurisë së veçantë. Me peshën që iu dha, është zotëruesja gjer në fund të jetës e mallrave që do t’i kalojnë asaj si pajë, dhurata dhe trashëgim si dhe i produkteve të fituara prej punës së saj. Në praktikë, janë garantuar, së bashku me përfitimin nga këto të drejta, edhe vështirësitë që paraqet realizimi i tyre si dhe, në përputhje me gjendjen dhe nivelin e saj, ushqimi, banesa dhe shërbimet.

Filozofi francez Voltaire thotë:

"Vëllait tim musliman do t’i thosha: "Feja jote më duket një fe me shumë vlerë respekti. Adhuron vetëm një Zot. Çdo vit je i detyruar të japësh si zekat një të dyzetën e të ardhurave dhe, ditën e Bajramit të bësh paqë me armiqtë.

Priftërinjtë tanë, që shpifin për tërë botën, ndoshta një mijë herë thanë se u kapën pas idesë se feja jote është një fe që çon plotësisht pas dëshirës. Të gjithë këta të mjerë kanë gënjyer. Feja jote është shumë e pastër".

[FLORIRI]

PRIRJA SEKSUALE



"Kush dashuron dhe mbron virtytin, në se vdes duke ruajtur sekretin e dashurisë, vdes si dëshmor".

(Hadithi sherif)



Feja Islame e pranon dhe e deklaron prirjen e fuqishme reciproke të burrit e gruas ndaj njëri-tjetrit. Kjo prirje, si një domosdoshmëri e krijimit, ka shumë të mira si vazhdimi i brezit njerëzor dhe zhvillimi i botës. Nuk mund të mendohet që një njeri normal t’i shmanget kësaj prirjeje. Një nga shokët e Profetit, Sad b. Vakkas, thotë: "Osman b. Mazuni kishte kërkuar leje nga Hz. Pejgamberi për të hequr dorë nga bota dhe gruaja, por i Dërguari nuk i kishte dhënë. Po ta kishte lejuar, edhe ne vetë do të tredheshim".

Në kaptinën Ali Imran (3/4) gratë përmenden në krye të gjërave pas të cilave njerëzit jepen me pasion. Në këtë botë çdo gjë është krijuar në antagonizmin çift. Sipas ndodhisë moralizuese të Jusufit, Zelihaja, pasi kish mbyllur të gjitha dyert dhe kishte marrë të gjitha masat, i kishte shfaqur dëshirën Jusufit në atë mënyrë që, po të mos ishte mbrojtja hyjnore, patjetër ai do t’i jepej asaj.

Sipas pikëpamjes Islame, prirjet seksuale që zotërojnë burri dhe gruaja, nuk janë diçka e turpshme, e keqe dhe e shëmtuar. Konteksti musliman e pranon njeriun ashtu siç është, bashkë me domosdoshmëritë dhe detyrimet e krijimit, nuk pretendon ta bëjë engjëll duke iu shmangur krijimit, ndërkohë që edhe nuk e kafshëron duke ia zhvlerësuar nevojat e detyrueshme, ndërsa e drejton në synimin për t’u lartësuar tek Allahu. Në këtë veçori të tërheqin vëmendjen porositë e Lartësisë së Tij Profet: "Bota është një shesh përfitimesh. Dhe, nga të mirat e kësaj bote, më e bekuara është një grua e mirë". "Kush dashuron dhe mbron virtytin, në se vdes duke ruajtur sekretin e dashurisë, vdes si dëshmor".

Feja Islame pranon se siguria e individëve që kërkojnë realizimin e kënaqësive seksuale në rrugë të tjera veç atyre që ajo i tregon si të ligjishme, përbëhet nga elementë shkatërrues. Një grua e lëshuar në shpërthimet histerike të kërkesave seksuale, është e aftë për dredhi dhe mashtrime të posaçme. Në kaptinën "Jusuf" të Kuranit flitet për ndikimin e madh të gënjeshtrave dhe mashtrimeve të grave një herë me gojën e Azizit (ministrit) të Egjiptit dhe dy herë me gojën e Jusufit. Në lidhje me këtë, Hz. Pejgamberi ka thënë: "Pas meje nuk kam lënë ndonjë intrigë më të madhe se ajo e grave mbi burrat". Këtë e mbështesin edhe disa ajete.

[FLORIRI]

MARTESA



"Martohuni me gra që lindin fëmijë dhe që e duan familjen. Në ditën e Kiametit krenohem me ju para popujve të tjerë".

(Hadithi sherif)



DOMOSDOSHMERIA E MARTESES



Në ajetin 21 të kaptinës "Rum" të Kuranit të Madhnueshëm, përmenden tri veçori të mëdha të martesës. E para, qetësia dhe prehja e bashkëshortëve. Kjo prehje, siç është trupore lidhur me nevojat dhe kërkesat përkatëse të tij, është edhe morale e shpirtërore. E dyta, lindja e dashurisë mes çiftit. Dhe, si përfundim, e treta, dhembshuria midis dy sekseve. Kjo veçori e tretë përbën një veti shumë delikate e të thellë që përmbledh në vetvete çdo gjë të mirë. Në një ajet tjetër u tërhiqet vemendja burrave: "Gratë janë rroba juaj dhe ju për to po ashtu". Ashtu siç merr kuptim veshja, mbulimi nga njeri-tjetri për të parandaluar rënien në rrugë të këqia të ndiesive të vrullshme të dala sheshit, ashtu edhe merr kuptim fakti që, duke qenë nevojtarë për njëri-tjetrin, çiftet plotësojnë njëri-tjetrin në çdo drejtim. Këtë ajet e sqaron edhe një porosi e të Dërguarit të Allahut (a.s.): "Pa dyshim, gruaja është e njëjtë, e ngjashme dhe e barabartë me burrin". Në se një njeri model do ta ngjasonim me një mollë, dy copat e saj të ndara në mënyrë krejt të barabartë do të ishin njëra-gruaja, tjetra burri. Duke u bërë bashkë të dyja, do të formohej "njeriu". Kështu e plotëson burri gruan dhe gruaja burrin.

Në një ajet të tretë shpallet se gratë janë për burrat një arë për të mbjellë dhe rritur fëmijë për formimin e brezit njerëzor, gjë që është rezultat i natyrshëm i martesës. Mendoj se këto tre ajete të shenjta sqarojnë që martesa sipas Islamit është rruga e vetme e lejueshme për realizimin e kënaqësive seksuale.

Rruga e lejueshme për kënaqësinë seksuale është martesa. T’i shmangesh martesës është rrugaçëri dhe shkak që një energji, e cila zbret gjer në thellësi të vetëdijës së njeriut dhe është pjesë përbërëse e saj, të shndërrohet në diçka të dëmshme. Te çdo njeri ekziston nevoja e kënaqësisë seksuale. Në se kjo s’realizohet përmes një rruge të lejueshme siç është martesa, do të shpërthejë në rrugë të palejueshme. Onanizmi, homoseksualizmi, lezbitizmi, seksualizmi infantil, marrëdhëniet me kafshët... Gjithë këto mbrapshti seksuale e kanë shkakun kryesor te mosmartesa. Mosmartesa dhe mosplotësimi i nevojave seksuale në forma të tjera është diçka e rrezikshme dhe e dëmshme për trupin dhe shpirtin e njeriut.

T’i ikësh martesës është shkak për të shtuar pasurinë, t’i largohesh detyrës dhe ka të bëjë me ndjenjën e shmangies nga krijimi i çerdhes familjare që siguron kënaqësinë dhe lumturinë e shoqërisë. Kurse t’u kthesh shpinën përparësive shpirtërore duke vlerësuar gjërat materiale, kjo të hedh në teprime të skajshme që do ta rrezikonin lirinë dhe pavarësinë e shoqërisë, të bën rob të dëfrimeve dhe epsheve.

Popujt kanë kërkuar rrugëzgjidhje për t’i çuar të rinjtë në martesë me qëllim që të mundin të vazhdojnë ekzistencën dhe bashkësinë e tyre. Në perandorinë romake institucioni i familjes qe tronditur nga përhapja e madhe e jetës beqare e të lirë. Për këtë shkak, sipas ligjeve që nxori perandori August, çdokush ishte i detyruar të martohej sipas mundësive të veta dhe të martuarit të bënin fëmijë. Kush nuk vepronte në përshtatje me këto urdhëra, u nënshtrohej pasojave serioze e të rënda.

Një njeri që martohet dhe e do familjen e tij, ai di të dojë edhe të tjerët Dimë shumë beqarë pleq të prapë, shpirtkëqinj, mizorë e të padobishëm. Për t’ia vënë në lëvizje dikujt ndjenjat e mëshirës, i thuhet: "Ty s’të lindi nëna, vallë, s’ke fëmijë ti?" Kur Musai (a.s.) ia dorëzoi të vëllait, Harunit, njerëzit e tij dhe shkoi të merrte "shkrimet" e shenjta, të bijtë e Izraelit përsëri ndërruan rrugë. Në kthim, Hz. Musai sheh mjerimin e popullit të tij dhe e mbërthen me forcë të vëllanë. Kurse Haruni ia tërheq vëmendjen me këto fjalë: "O biri i nënës sime!". Kështu ia qetësoi zemërimin të vëllait duke i kujtuar nënën, burimin e dhembshurisë, dashurisë dhe mëshirës.

Francezëve të mundur në Luftën e Dytë Botërore, mareshali Peten ua tërheq vemendjen kështu: "O miq, ne na shkatërroi dëfrimi!" Pastaj vazhdon: "Shqyrtoni mirë gabimet tuaja dhe do t’i gjeni më të rënda. Ju s’deshët fëmijë, e braktisët jetën familjare. I shqelmuat vlerat e larta shpirtërore. Kudo kërkuat epshin..."

Urdhri për martesë

Në Kuranin e Madhnueshëm është urdhëruar martesa. Ky urdhër, në përputhje me gjendjen dhe nevojën për martesë të personit nën detyrim, shkallëzohet nga farzi e poshtë. Ajeti prek edhe gjendjen pasurore të martesës si pengesa më e madhe për vazhdimin e saj dhe, në kushtet e varfërisë së çiftit të porsamartuar, lajmëron se, me ndihmën e Allahut, edhe ata do të pasurohen. Hz. Pejgamberi ka dhënë myzhden se Allahu tre vetë do të ndihmojë jashtë çdo dyshimi: skllavin që me marrëveshje kërkon të fitojë lirinë, të riun e porsamartuar që ia arrin qëllimit të virtytit dhe atë që lufton në rrugë të Allahut. Në porositë e tjera urdhërohet kështu: "Me martesën personat kanë plotësuar gjysmën e besimit, ndërsa gjysma tjetër është respekti ndaj Allahut". "Martojeni vajzën me atë që do t’ua kërkonte, në se do të ishit të kënaqur me sjelljet dhe fenë e tij. Po s’ia dhatë, do të shkaktohej ndonjë intrigë dhe grindje e madhe". Njerëzit thanë: "O i Dërguari i Allahut, po s’pati pasuri dhe fis të dëgjuar?" Ai u përgjegj kështu duke përsëritur tri herë: "Martojeni me atë që ia pëlqyet besimin dhe sjelljet!"

Në Kuran, për kurorën e ligjshme përdoret termi "ihsaan = mbrojtje" që do të thotë ta futësh në kala, ta mbrosh. Sepse secili person i çiftit me anë të martesës është i mbrojtur nga mëkati, nga pasioni i epshit dhe nga rreziqet e jetës. Me të vërtetë, bashkimit të paligjshëm i kanë thënë "sifah", në kuptimin e rënies në zina (adulter). Sepse secila anë, me atë veprim, kolektivisht, e shpenzojnë kot spermën, "ujin e jetës" dhe e rjedhin nderin e tyre.

Duke i dhënë fund diskutimit për domosdoshmërinë e martesës, të shtojmë se martesa dhe lindja e fëmijëve ka qenë edhe në traditën e profetëve.

[FLORIRI]

LIRIA E MARTESES



"Nuk mund të vihet kurorë pa vendimin e gruas së ve dhe lejen e vajzës. Leja e vajzës është heshtja e saj".

(Hadithi sherif)



Në martesë, burri dhe gruaja janë të lirë secili të zgjedhin shokun e vet. Sipas Imami Malikit dhe Imami Shafiiut, gruaja, nga frika se mos mundet prej ndjenjave të saj, duke u treguar posaçërisht e kujdesshme ndaj shokut të ardhshëm të jetës, nuk e zgjedh dot, gënjehet. Nga kjo pikëpamje, nuk mund të martohet pa lejen e prindit të saj. Kurse sipas Hanefive, femra, qoftë e ve, qoftë vajzë, është e lirë në zgjedhjen e bashkëshortit. Nuk mund të martohet me detyrim nga të tjerët pa vendimin dhe lejen e saj. Në se martohet, ka të drejtën e rishikimit, po deshi, e prish kurorën. Me të vërtetë, në kohën e Hz. Pejgamberit një zonjë e quajtur Hansa, nga ensarët - muslimanët medinas, kurorëzohet nga i ati në kundërshtim me vendimin e saj. Gruaja e ve, duke njoftuar Pejgamberin, e kishte prishur kurorën. Edhe një vajzë, në të njëjtën mënyrë kishte bërë kërkesë. Pejgamberi e kishte lënë të lirë atë për të rishikuar kurorën për po ose jo.

[FLORIRI]

MARTESA E GRUAS MUSLIMANE

ME NJE JOMUSLIMAN

Në Islam ka një përjashtim në lirinë e martesës. Një femër muslimane nuk mund të martohet me një burrë jomusliman. Sepse gruaja muslimane, duke dalë nga një mjedis musliman, hyn në një mjedis të huaj. Aty feja dhe tradita Islame e gruas përballohet me rreziqe. Edhe edukata e fëmijëve që do vijnë, do të jetë larg Islamit. Ndërsa kjo situatë bie në kundërshtim me politikën përhapëse të Islamit.

Në të drejtën moderne, siç i ishte dhënë rëndësi edhe në të drejtën romake, nuk mund të martohen dy persona me ndryshime fetare midis tyre. Sikur të kujtojmë se sot një katolik nuk mund të martohet me një person të një fraksioni tjetër kristian, na bie në sy mirëkuptimi i Islamit.

Le të themi edhe këtë që, në Islam, çdo veprim i muslimanit është fetar, synon drejt lartësimit tek Allahu. Në Kuran martesa quhet "hududullah" - "dispozita të Allahut". Muslimani që në çdo veprim i shërben Islamit, është ai që i thërret njerëzit në rrugën e Islamit, në bashkësinë e lumtur të Allahut.

Një grua muslimane, ashtu si nuk mund të vejë kurorë me një jomusliman, nuk mund të martohet as dhe me një njeri, musliman në dukje, por që e ka besimin të prishur në atë gjendje, sa është krejt pranë mohimit. Në se ndodhi një martesë në kushte të tilla, martesës i jepet fund. Dy palët që bëjnë marrëveshje, madje edhe ata që në këtë mes përdoren si mjet, dënohen në një mënyrë të merituar.

Le të përcjellim një ngjarje historike, kur martesa u përdor si një pretekst i bukur për thirrjen në Islam.

Në kohën e Lartësisë së Tij Profet, Ebu Talha, para se të bëhej musliman, i propozon për martesë Ummi Sulejmes, e quajtur ndryshe Rumejsa. Ummi Sulejm i përgjigjet kështu:

- Ç’është e drejta, edhe unë të dëshiroj ty, një rast si ti nuk mund të humbet. Por ti je një qafir, kurse unë jam muslimane, s’është e drejtë të martohem me ty.

Mbi këtë përgjigje zhvillohet një dialog i tillë:

Ebu Talha:

- Ç’po ndodh me ty, Rumejsa?

- Ç’po ndodh me mua?

- E ke fjalën për ar dhe argjend?

- Unë s’po kërkoj ar dhe argjend. Ti je një njeri i tillë që adhuron një gjë që as dëgjon, as sheh, nga e cila s’ke asnjë dobi. A nuk mërzitesh nga adhurimi i një cope druri të mbirë nga toka, që e pruri nga mali duke e rrokullisur shërbëtorja zezake e dikujt? Po u bëre musliman, kjo qoftë garancia e kurorës, nuk dëshëroj gjë tjetër!

- Rumejsa, kush e kryen kthimin tim në musliman?

- I Dërguari i Allahut e kryen, tek ai shko.

Pas kësaj, Ebu Talha niset drejt Hz. Pejgamberit. I Dërguari i Allahut, duke ndejtur mes pasuesve të tij, e sheh dhe thotë: "Po vjen Ebu Talha që i shkëlqen midis dy syve të ballit drita e Islamit!" Para Profetit Ebu Talha pohon besimin dhe e njofton atë për fjalët e Rumejsasë. Në përputhje me kushtet e Rumejsasë, i Dërguari i Madh e lidh kurorën.

Ja, pra, për një luftëtare të tillë në rrugën e Islamit Hz. Pejgamberi ka urdhëruar kështu: "Pashë se kisha hyrë në Xhennet dhe ndieva para meje zhurmë këmbësh... kur, ç’të shoh: Rumejsaja!"



MARTESA ME NJE GRUA JOMUSLIMANE

Ndryshe nga martesa e palejueshme midis një jomuslimani dhe një gruaje muslimane, në të drejtën Islame një burrë musliman mund të martohet me një grua jomuslimane. Vetëm se është kusht që kjo grua duhet të jetë adhuruese e Librave të Shenjtë (çifute ose kristiane). Nuk lejohet martesa me një adhuruese të diellit, zjarrit, yjeve dhe statujave. Ndërsa në pamje një grua duket muslimane, po qe se i vlerëson me zero urdhërat dhe ndalimet fetare, refuzon qoftë edhe njerin nga urdhërat e përhershëm të mbështetur me fakte kategorike dhe e pranon ndalimin (haramin), martesa me të nuk mund të bëhet.

Në lidhje me çështjen e martesës me gra adhuruese të Librave të Shenjtë (Ehl-i Kitab), midis dijetarëve Islamë, edhe në se kanë dalë në shesh disa pikëpamje të ndryshme, shumica e madhe mbështeten në opinionin se është e lejueshme. Kurse Abdullah Ibn Omeri një gjë të tillë s’e sheh të drejtë.

Ne kohën e Kalifatit të Hz. Omerit armata Islame pushtonte shumë vende, kombe të rinj përfshiheshin në shtetin Islam. Në këtë mes luftëtarët Islamë dhe disa Pasues martoheshin me gra adhuruese të Librave të Shenjtë. Kalifi, duke e parë të rrezikshëm këtë veprim për familjen Islame dhe për gjeneratën muslimane, këtë e pranonte me dyshim dhe rezervë. Një nga pasuesit, Hz. Hudhejfe, ishte martuar me një grua çifute, kurse Hz. Omeri i kishte shkruar: "Lëshoje atë!" Kur e kishin pyetur Omerin (r.a.) në se martesa e Hudhejfes ishte haram apo jo, ishte përgjigjur kështu: "Jo, nuk është haram, por kam frikë se mos mbeteni të befasuar nga që cilësitë etike të atyre grave nuk janë të kodifikuara".

Kuptohet se Hz. Omeri martesën me një grua jomuslimane nuk e kishte quajtur haram, por, nga pikëpamja e të ardhmes së familjes Islame dhe të gjeneratës muslimane, i ishte dukur e rrezikshme. Kur Abdullah Ibn Omerin e kanë pyetur për të drejtën e martesës me gra çifute ose krishtere, është përgjigjur në këtë mënyrë: "Allahu i ka ndaluar gratë politeiste për burrat muslimanë". Pas pohimit të një gruaje "Zoti im është Isai ose dikush tjetër" (nga robërit e Allahut), unë nuk njoh ndonjë politeizëm më të madh se ky!"

Sipas së drejtës Islame, dallimi fetar përbën pengesë trashëgimie. Lidhur me këtë, një grua jomuslimane nuk mund të marrë trashëgim nga i shoqi musliman. Edhe nga kjo pikëpamje, martesa me të pengohet prej mundësive ekonomike.

Vitet e fundit në vendin tonë janë shtuar shumë martesat me të huaj. Praktikisht, vajzat e huaja, duke iu përshtatur procedurave përkatëse, shpallin qënien e tyre muslimane në zyrat e myftinive. Por, me sa di unë, në të shumtën e herës kjo mbetet vetëm një formalitet. Në të vërtetë, ato nuk ndërtojnë një familje Islame, nuk shkrihen në mjedisin Islam. Nëpër shtëpi vazhdojnë me mendësitë e veta, madje as turqishten nuk ua mësojnë fëmijëve. Edhe burri musliman vjen duke e humbur fenë dhe kombësinë. Që nga ai shqetësim i madh i Kalifit Omer, njërit prej Pasuesve të të Dërguarit të Allahut, gjer në ditët tona, si është gjendja tek ne?

[FLORIRI]

NJOHJA RECIPROKE E BASHKESHORTEVE

TE ARDHSHEM

Martesa është një shoqëri jete që do të vazhdojë gjer në të gjallë. Njeriu do të kalojë në këtë shoqëri kohën më të gjatë e më të vlefshme të jetës së tij. Shumë faqe të hidhura dhe të ëmbla të jetës do të kalohen së bashku. Për këtë arsye, nga pikëpamja fetare, nuk ka dyshim se ndërtimi i një lidhjeje që do të kapërcente përmasat e një jete të vdekshme, duhet mbështetur në themele të shëndosha. Siç kuptohet edhe nga fryma e Hadithi sherifit, burri dhe gruaja, secili më vete, pasi gjejnë nga një gjysmë parcele, rrinë e presin në këtë botë ekzistence; pastaj, pasi të kenë gjetur gjysmën tjetër, që do t’i vinte përshtat të vetës, bashkohet me të dhe atëherë formohet një parcelë e plotë. Mbi këtë parcelë ndërtohet themeli i jetës.

Martesa bazohet në dashurinë. Dhe, për të dashuruar, duhet njohur dhe pëlqyer. Nga kjo pikëpamje, feja Islame e pëlqen njohjen paraprake të çiftit të ardhshëm, madje për këtë urdhëron. Një ndër Pasuesit që donte të martohej me një grua ensare (nga Medine), ia parashtron kërkesën të Dërguarit të Allahut i cili e pyet: "A e ke parë atë?" Pasi merr përgjigjen "jo", i Dërguari e urdhëron: "Shko shihe, sepse në sytë e grave ensare mund të vihet re ndonjë gjë (të meta të syrit)". Edhe dikujt tjetër që donte të martohej, Hz. Pejgamberi kështu i tha: "Një herë shihe atë, sepse kjo gjë mund të bëhet shkak për vazhdimësinë e martesës". Siç dihet, bukuria e pamjes ndryshon nga një njeri tek tjetri. Për këtë, shokët e jetës duhet ta shohin vetë njëri-tjetrin dhe s’duhet t’ua venë veshin përshkrimeve të të tjerëve.

Porse kjo njohje është me masë dhe e kufizuar. Sepse në mes nuk ka asnjë lidhje. Dhe palët nuk kanë ndonjë afërsi midis tyre. Në këtë takim secila palë mund të shohë vetëm fytyrën, duart dhe këmbët e tjetrit. Zaten linjat kryesore dhe konfiguracioni i trupit bëhen të qartë. Në këto lloj takimesh këshillohet mbikqyrja e një personi të tretë me afërsi gjaku.

Po qe se secila palë do të dëshironte të njihte etikën dhe mendimet e tjetrit - gjë dhe kjo e rëndësishme - kjo mund të realizohej duke pyetur vazhdimisht fqinjët dhe të njohurit. Eshtë në kundërshtim të hapur me rregullat fetare bashkëjetesa e dy palëve pa vënë kurorë. Në fakt, në kohë të tilla, kur çdokush pas një pamjeje delikatese fsheh personalitetin e tij të vërtetë, shanset për njohje janë mjaft të pakta. Në këto periudha tek njerëzit ndjenjat sundojnë mbi mendjet. Hz. Pejgamber ka urdhëruar: "Dëshirimi i pasionuar i diçkaje të kthen në një hutaq që syri s’i sheh dhe veshi s’i dëgjon!"

"Shkrimtari i madh francez Molier, te vepra e tij, Mizantropi, ligjin e dashurisë si mashtrim të partnerit dhe vetëmashtrim, pasionet e dashnorëve të tilla sa që të bëhen pengesë për të parë të metat e partnerit dhe synimin për të mbrojtur momentin e fuqishëm të shikimit, i shpreh kështu në gojën e heronjve të tij: "Dashnorët çdo pjesë të trupit të njëri-tjetrit e shohin të përkëdhelur duke iu dukur përsosmëri të metat, dinë t’u venë emra të bukur e përkëdhelës aq sa një ngjyrë fytyre të shpëlarë, e bardhë si jasemin t’u duket, një e zezë e frikshme-esmere e ëmbël për ta lëpirë, hileqari-shpirtkulluar dhe abdalli-zemërmirë t’u duket".

Sot, nën emërtimet "të fejuar", "nën fjalë", shumë të rinj, duke u bërë bashkë, duke jetuar e dëfryer bashkë, duke u kënaqur, përpiqen edhe ta gënjejnë njeri-tjetrin. Në të shumtën e herës, vajza është ajo që dëmtohet. Edhe në pikëpamje ligjore, shtrëngimi i të fejuarve për t’u martuar nuk lejohet.

Një fshehtësi tjetër e jetës së të fejuarve pa kurorë është se pas ndarjes me zemërim, ia përplasin njëri-tjetrit të metat dhe kështu, e copëtojnë të ardhmen e tyre.

[FLORIRI]

CILESITE QE KERKOHEN TE

BASHKESHORTJA

1. I Dërguari i Allahut (S.A.V.) në këshillat e tij për këtë çështje, gjithmonë ka parapëlqyer bukurinë shpirtërore mbi bukurinë trupore. E para është e përhershme, nuk vyshket, tjetra është e vdekshme, zbehet, mbaron. Ka shumë bukuri që për shkak të shëmtive shpirtërore, s’mundet ta bëjnë njeriun të lumtur. Ja disa nga këshillat e Hz. Pejgamberit: "Mos vini kurorë me gratë vetëm për bukuritë e tyre, është e mundur që bukuritë t’i rrëzojnë ato nga morali. Gjithashtu, mos u martoni për pasurinë e tyre, ndoshta pasuria e varfëron vlerën personale të tyre. Martohuni për pamjen e tyre besimtare. Jashtë çdo diskutimi, është më e vlefshme një grua me rrobë të grisur, e zezë, por besimtare". "Atij që i janë dhënë këto katër gjëra, do të thotë se i janë dhënë e mira e botës dhe e përjetësisë: zemra që falenderon, gjuha që përmend Allahun, trupi që duron të keqen, bashkëshortja që ruan nderin, të shoqin dhe pasurinë". "Me gruan lidhet kurorë për katër gjëra: për pasurinë, fisin, bukurinë dhe besimin. Ti gjeje atë që është besimtare dhe do të bëhesh i lumtur!"

2. Të jetë e virgjër. I Dërguari i Allahut i këshillonte Pasuesit që të martoheshin me të virgjëra. Sepse kështu bëhet më e lehtë dashuria dhe mirëkuptimi midis çiftit. Por ka lutur edhe të mirën e të martuarve me gra të veja për shkak të punëve të shumta të shtëpisë dhe fëmijëve të shumtë.

3. Siç e bëmë të njohur martesën më sipër, një nga synimet e saj është dhe lindja e fëmijëve. Prandaj duhet të parapëlqehet gruaja pjellore nga ajo shterpë. I Dërguari i Allahut urdhëron: "Martohuni me gra që lindin fëmijë dhe e duan familjen. Në ditën e Kiametit krenohem para popujve të tjerë me shtimin tuaj".

4. Eshtë e domosdoshme që gruaja të dojë fëmijët, por edhe të mbrojë pasurinë, nderin dhe autoritetin e burrit. Në një fjalë të urtë të Anadollit tonë thuhet se, në se mashkulli është një lumë që rjedh, gruaja është shtrati i tij. Me të vërtetë, gruaja, po s’qe e suksesshme dhe e shtrënguar në punët e shtëpisë, ç’fiton burri, derdhet si uji nga shosha. I Dërguari i Allahut urdhëron: "Më dobishmja nga gratë (gratë arabe) që hipi në deve, është elita e grave kurejshe dhe prej tyre ajo më e dhembshura për fëmijën e vogël dhe mbikqyrësja më mirë e pasurisë së burrit". Gjithashtu, kur e kanë pyetur: "O i Dërguari i Allahut, kush është më e mira ndër gratë?", është përgjigjur kështu: "Gruaja që gëzohet kur e sheh i shoqi, që e çon në vend kërkesën e tij me një të thënë, që në çështjet e nderit dhe të pasurisë nuk vepron në kundërshtim me pëlqimin e të shoqit".