Artikulli i meposhtem eshte marre nga revista Spekter. Mendova ta ndaj me ju kete LAJM TE MIRE-fillimin e ndergjegjesimit dhe zgjimit te shoqerise shqiptare, aq jetike per progresin dhe emancipimin e popullit tone.
MJAFT-Modeli i protestës qytetare për një Shqipëri ndryshe
Nga Arlinda Canaj
Kisha dëgjuar prej muajsh për Fushatën Mjaft. Si të gjithë qytetarët e Tiranës, isha goditur nga ajo pëllëmbë e lyer me gjak dhe nga ato shprehi direkte, që ndoshta shumë herë mungojnë në mesazhet që na serviren. Dhe një ide simpatie dashur pa dashur, kish nisur të bëhej udhë. Shumë herë pamjet godasin më shumë se fjalët.
Por në morinë e madhe të punës dhe të jetës, kish qenë thjeshtë një mendim. Mjaft më! OJQ dhe fushatat na kanë ardhur në majë të hundës!
…Një gazetar u godit me grusht nga një ministër rendi…
Kish ndodhur absurdi i rradhës. Ajo që rëndom ndodh me ne gazetarët, ndoshta në mënyra më të sofistikuara. U bashkova me të tjerët për të protestuar ndaj kësaj padrejtësie. Nuk i fryva asnjë bilbili, por u ndjeva e gjithëpushtetshme. Një ndjesi që ma krijuan ato djem të rinj, me koherencën e dëshirës sime. Thashë dhe unë Mjaft!
Mesazhe të simpatizantëve të Mjaft
Denisa Eskiu (shk.e mesme, Berat)
Përshëndetje, të gjithë ju, që keni menduar të hidhni dritë mbi të vërtetën e të bëni një himn për të nxjerrë Shqipërinë nga kjo errësirë e padituri që është zhytur.
Visari, Prishtinë
Tung! Së pari ju përgëzoj për këtë nismë, e cila më dëshmon një realitet të ri të krijuar në Shqipëri dhe marrja e përgjegjësive për atë që ndodh në shoqërinë tuaj. Mos u ndalni, ju mbështesim me gjithë shpirt!
Dr.Lekë Sokoli, ISPS Tiranë
Jam i befasuar dhe i mrekulluar për punën që keni nisur, me të cilën u njoha dhe nëpërmjet materialeve të Internetit. Ju mbështes me gjithë kolegët e mi të Insitutit të Studimeve Politike.
Redaksia e Radios Suedeze
Redaksia jonë mori vesh për punën që bën Mjaft. Ju lumtë! Ju duhet të vazhdoni luftën tuaj ndaj fenomeneve negative, në mënyrë që shqiptarët të keqen ta lënë prapa.
Artan Gjergji, Tiranë
Edhe unë dua të them Mjaft dhe të shpreh zhgënjimin tim ndaj këtij realiteti të fëlliqur shqiptar, nga klasa e ndyrë politike, nga mentalitetet mesjetare. Nuk më pëlqen të jem një sehirxhi i asaj fryme që ju po kultivoni, ndaj dua të bashkoj zërin tim modest dhe të bëhem pjesë aktive e kësaj lëvizjeje.
Tonela Reshanji
Përshëndetje! Të gjithë amerikanëve që njoh iu them se një ditë, së shpejti do kemi një Shqipëri të mrekullueshme, ato mund ta vizitojnë dhe të shohin bukurinë e virgjër natyrore. Shpresoj të krijohet një nivel normal për të gjithë shqipëtarët dhe jo për disa të privilegjuar. Edhe unë jam me ju.
Emil Bakalli, New York
Ideja juaj dhe e lëvizjes mbarëshqiptare “Mjaft” është një nga lëvizjet më të përkryera, sepse ju po ringjallni ndjenjën e kulluar të shqiptarëve për ndryshimin e shoqërisë sonë. Lëvizja, për mendimin tim ka të njëjtën vlerë dhe rëndësi si ajo e e Rilindjes Kombëtare. Unë për vete kam shumë besim tek fuqia e lëvizjes Mjaft. Ju keni rastin më të përshtatshëm për të përmirësuar shoqërinë Shqiptare një herë e përgjithmonë.
Erion Veliaj
Drejtor ekzekutiv i fushatës MJAFT
- Për çfarë keni studiuar dhe si u lidhët me “Mjaft”?
- Kam mbaruar për shkenca politike, dhe jam diplomuar vjet në Shtetet e Bashkuara, në Miçigan. Pas vitit tim të parë të universitetit, ndodhi kriza kosovare dhe si shumë shqiptarë që ishin jashtë dhe dëshira ime ishte të jepja një kontribut. Në atë kohë, mamaja ime punonte në një kamp refugjatësh në Durrës, dhe unë përgatitesha për të shkuar në Afrikën Qëndrore, në Çad. Një ditë para se të nisesha, më merr në telefon dhe më thotë: “Në Shqipëri po bëhet histori. Diçka që nuk ka ndodhur ndonjëherë në jetën tonë. Ti i ke shumë për zemër këto gjëra. Njeh terrenin dhe mund të jesh më i dobishëm këtu!” Unë isha 18 vjeç dhe jam menduar gjithë natën. Mamaja kishte të drejtë. Në Afrikë do isha një individ si shumë të tjerë. Po atë ditë kërkoj në internet me tre fjalë, Kosovë, Luftë dhe Miçigan. Doli një organizatë e ndihmave ndërkombëtare, që kërkonte një menaxher për ndihma ndaj kosovarëve. U paraqita në intervistë po atë ditë, dhe ato ishin aq të dëshpëruar në kërkim të një njeriu për të menaxhuar kampet, saqë nuk pyetën as për moshën dhe as për kurrikulumin tim. Ka qenë periudha kur isha i apasionuar mbas një loje që pak a shumë është ndërtimi i qytetit tim imagjinar. Si do e organizosh ti jetën politike të një qyteti. Kur mbërrita në Peshkopi, në kampin e refugjatëve, kuptova, që tani kjo lojë ishte prej vërteti. Njerëzit kishin nevojë për ndihmë mjekësore, për veshmbathje, ushqime. Aty më goditi realiteti shqipëtar me përmasat e tij të frikshme.
Në kamp ishin rreth 3000 mijë kosovarë. Ishte një përvojë që më ndryshoi jetën. Ato tre muaj, mu dukën si tre vjet. Më pas pata tundimin që ta lija shkollën dhe ta vazhdoja pas krizës në Kosovë. Dhe kështu bëra. Organizata shtoi ndihmat dhe në Prishtinë kam ndenjur për një vit. Por, përvoja ishte shumë lodhëse. Mund të humbje çdo ditë nga dy shokë, për punë minash, ose fatkeqësi të tjera të këtij lloji. U lodha shumë nga ana emocionale, aq sa nuk më bënte përshtypje as vdekja. Kështu u bëra pjesë e aktivitetit të krizave. Nuk është një punë me të cilën t’i siguron shumë para, por është një punë që të jep adrenalinë. Nga ky rast pastaj, mua si të thuash më doli nami që isha i gatshëm në raste krizash, dhe kjo u bë puna ime e dytë. Im atë kishte vdekur në 91 dhe unë duhet që të mbaja veten time. Kështu në fundjavë shkoja në Haiti, si vëzhgues zgjedhjesh, një fundjavë tjetër në Republikën Domenikane për të zëvëndësuar dikë nga OKB/ja që ishte i sëmurë, një konferencë në Argjentinë, më pas në Afrikën e Jugut në Ruandë. Pa kaluar shumë kohë unë bëra një marrëveshje me Universitetin, ku unë çoja këtë përvojë mes studentëve dhe ato të më lejonin që unë ta bëja punën ‘full time’. Kështu për tre vjet kam qenë i dërguar në 60 vende të botës. Ishte një përvojë shumë e mirë, por dhe e keqe sepse fara e identitetit tim është shpërndarë në shumë vende. U bë mënyra ime e jetesës.
- Ke ardhur në vendlindje me një eksperiencë shumë të madhe. Në ç’fazë të duket Shqipëria?
- Kur njerëzit thonë që Shqipëria është vendi më i tmerrshëm në botë, unë vë buzën në gaz. Në Shqipëri nuk jetohet keq. Kur e them këtë, kam parasysh qytetet e mëdha. Por nëse do kalojmë në zonat e thella si ato të Malësisë së Madhe, ku njerëzit jetojnë me një mijë lekë në ditë, kjo është tragjedi. Në botë ka shumë vende të pa zhvilluara, që as mund të krahasohen me vendin tonë. Ajo që mua më trondit më shumë, është imazhi i keq që ka Shqipëria.
…Punonim me një grup të burgosurish në Ruanda që kishin kryer genocidin e 94/ës, ku nga lufta civile vdiq një e treta e popullsisë së këtij vendi. Në një qeli jetonin tre veta në një metër katror vend, që kur lëvizte njëri, dy duhet të uleshin. Njëri prej tyre më thotë: “Buzungu (i thonë kështu njeriut të bardhë) nga je ti”? Ato mendonin se unë isha amerikan, kanadez. Kur i thashë që isha nga Shqipëria, ato më panë të pezmatuar, sikur unë isha njeriu më i vuajtur i botës. Dhe pastaj përgjigja: “Sorry Brother!”
Thosha me vete, pse është ky imazh? Të dëgjoje nga një ruandez (që ka vrarë me qindra njerëz të pafajshëm), sesa keq i vinte që unë isha nga Shqipëria, ishte me të vërtetë e tmerrshme. Kjo ka qenë dhe një nga qëllimet më kryesore të Mjaft-it, rregullimi i imazhit të Shqipërisë.
- Si lindi ideja për grupimin “Mjaft” dhe me kë patët kontakt?
- Ideja lindi në një kafe në Manhattan të New Jorkut. Një mikja jonë që punon në OKB, një organizatë e cila nxjerr dhe rezultatet përfundimtare për zhvillimin e raportit njerëzor për të gjitha vendet e botës, na shprehu keqardhjen e saj, që çdo vit Shqipëria humbet nga tre katër vende në klasifikim, ndërkohë që fasadat duken sikur përmirësohen. Por në fakt në ato raporte listohet vdekshmëria foshnjore, pjesmarrja e grave në politikë, punësimi i femrës. Janë këto karakteristikat që përfaqësojnë një vend. Në to Shqipëria ka dalë për faqe të zezë. Si shpjegohej e gjitha kjo? Duhej bërë diçka, po se çfarë nuk e dinim. Në atë kohë bëhet një konferencë ndërkombëtare, ku ishte dhe ministri Luan Rama nga Shqipëria. Në atë konferencë duket sikur i kishin thënë njëri tjetrit ‘Hajde të rrahim Shqipërinë’. Shqipëria doli si çerdhe e trafikut, e kontrabandës, krimit. Nga njëra anë thua është e vërtetë, se kjo njihet si situatë. Por gjithë këto fenomene nuk vijnë me parashutë në Rinas, kalojnë nëpër vende të tjera.
- Cila është tragjedia e Shqipërisë? Çfarë mund të bëjmë?
- Korrupsioni, gjakmarrja, krimi, ndotja e mjedisit, të gjitha këto fenomene i lejon dorëzimi qytetar. Ajo është tragjedia më e madhe e Shqipërisë. Sepse qytetari është dorëzuar, ai ndjehet pa asnjë lloj të drejte në këtë vend, ndjehet i vogël, i pafuqishëm, ndaj ai tërhiqet. Kemi dëgjuar shumë herë shprehje Varja! Shtyje! Problemi më i madh i Shqipërisë është që qytetari i thjeshtë ka firmosur çertifikatën e heshtjes. Kështu me një grup studentësh që kanë studiuar jashtë dhe me një pjesë tjetër që kanë studiuar në Shqipëri, krijuam këtë fushatë për të ndryshuar këtë tragjedi, zhveshjen e qytetarit të thjeshtë. Këtu lind dhe historia e Mjaft. Ishte një ide për të shkundur pak njerëzit, për të thënë ‘dale more dhe ky vend mund të bëhet’. Të furnizosh këto njerëz me ujë, me drita, t’i punësosh dhe t’i plotësosh kërkesat, nuk do ndonjë zbulim të madh. Do vetëm një grup njerëzish të përkushtuar që të dinë të menaxhojnë këtë territor. Për vende gjigande edhe duhet shumë filozofi. Shqipëria është një vend i vogël që kërkon menaxhim. Nuk ia vlen të shpikim rrotën, por të gjejmë levat për të funksionuar gjithë mekanizmin.
- Ju u bazuat në ndonjë eksperiencë të ngjashme?
- Po. Në dy lëvizje, njëra prej të cilave quhet “La rete”, dhe është një lëvizje e viteve 80 që lindi në Siçili. Të rinjtë në atë kohë zbuluan që mafiozët nuk janë njerëz me brirë, por janë djali i dikujt, i dashuri i një kushërire. Janë njerëz që jetojnë në shoqërinë tonë. Pra të gjithë këto janë njerëz socialë. Është normale që një shoqja ime të çohet në mëngjes, të hajë përshesh me qumësht dhe më pas të marrë automatikun dhe të vrasë njerëz. Është një fenomen që pranohet në mënyrë shoqërore. Ajo që “La rete” bëri ishte një punë katër-pesë vjeçare, që ndryshoi mentalitetin njerëzor. Aktivizoi grupe qytetarësh. Çdokush të merrej me familjen e tij dhe të bënte që këta njerëz të mos merreshin me krimin e organizuar. Çdo njeri merrej me familjen e vet. Kështu kush bashkohej me la Rete- n ndizte një qiri të vogël në dritare. U vu re nga antropologët, një modë trendy sociale. Njerëzit nëse më parë luftonin për të marrë pjesë në shoqërinë me mercedezë, tani kërkonin të kishin një qiri, dhe të ishin kundër mafiozëve. Siçilia po rilindte. Sigurisht që duhet të punonte dhe policia, gjykata. Por nuk pati atë efekt që pati lëvizja shoqërore.
- Si lindi ideja për pëllëmbën e dorës?
- Ishte mesazh shqeto. Dora e njeriut të vërtetë, shumë e lidhur me traditën shqiptare.
- A patët përkrahje?
- Në Shqipëri është shumë e vështirë të përkrahesh, sidomos kur nuk je i lidhur me partitë politike, dhe nuk i përket askujt. Në fillim ishte shumë e vështirë. Mblodhëm një bord me njerëz të zgjedhur nga fusha të ndryshme. Ishim të rinj, dhe të pasigurt. Duke u bashkuar me ta, morëm siguri për të njohur më mirë situatën. U munduam që në fillim të jepnim disa mesazhe të mëdha sociale që njerëzit të kuptonin që ishim një grup që punonim seriozisht. Jemi munduar që tek njerëzit të rehabilitohet ideja e protestës. Sot ka shumë më tepër kuptim të dalësh para Kryeministrisë dhe të ngresh zërin tënd sesa të hedhësh mijëra gurë në derën e saj. Mesazhi është që qytetari të ndërgjegjësohet për vlerat dhe të drejtat e tij. Nëse tek nënkatëshet ka një supermarket që djeg plehrat para pallatit dhe shqetëson 300 banorët e nëntë katsheve, duhet që ata të bëjnë një peticion dhe ta çojnë tek kryetari i Bashkisë. Të rehabilitojmë sensin e protestës me këto modele të thjeshta dhe paqësore, ku njerëzit bëhen pjesë e komunitetit.
- Cilat kanë qenë problemet që ju keni prekur deri sot?
- Degradimi në shëndetësi dhe në arsim. Degradimi i mjedisit, gjakmarrja, diskriminimi ndaj grave. Është humbje kohe që t’i biesh rrotull Shqipërisë dhe të trajnosh gratë, për tu treguar atyre që ka diskriminim. Mendojmë se problemi qëndron tek burrat. Sa të bënim seminare pa fund dolëm me një mesazh shqeto fare “Në Shqipëri gratë rrihen”. Njerëzit të njohin dhe të pranojnë realitetin e vërtetë.
Kemi prekur dhe tema të tjera më akademike.
- Kohët e fundit ju dhatë një kontribut vendimtar në skandalin mes ish ministrit Luan Rama dhe kryeredaktorit të Vizion Plus, Ilir Babaramo. Nga ju lindi kjo ide?
- Ne ishim të përshirë në një peticion ndaj dhunës greke në Shqipëri. Kthehemi vonë atë natë, në shtëpi, dhe marrim vesh çfarë kishte ndodhur një ditë më parë. Dëgjojmë dëshminë e Filip Çakulit dhe më pas na telefonojnë disa nga mbështetësit tanë. Kështu vendosëm që duhet të bënim diçka. Edhe në bashkësinë e gazetarëve shihet e njëjta apati që ka pushtuar gjithë vendin. Vendosëm që nëse gazetarët nuk do bënin asgjë, do bënim diçka ne. Kaloi një ditë dhe përveç pak deklaratave nuk ndodhi ndonjë gjë e madhe. Ishte një luftë që nuk bëhej me letra. U prek imazhi i një gazetari nga një grusht, një qytetar u godit nga një ministër, për të cilin të gjithë shqipëtarët paguajnë taksat. Ishte një fyerje publike që donte përgjigje publike. Ne pamë që idenë e kishin shumë njerëz, por i mungonte makina e organizimit. Në protestë erdhën plot qytetarë të Tiranës, që nuk kishte asnjë bindje politike. Ajo pati dy arritje: e para se në Shqipëri nuk mund të lejohet arroganca e këtij lloji, dhe njëkohësisht u evidentua dëshira e qytetarëve për të bërë diçka.
- Keni patur kërcënime gjatë kësaj kohe?
- Më shumë kemi patur gjatë fushatës elektorale. Por unë mendoj se më shumë se luftë politike në Shqipëri, ka luftë mes të resë dhe së vjetrës. Frika më e madhe e politikës shqiptare është se po vjen një gjeneratë e re që është krejt ndryshe, një gjeneratë shumë e përgatitur dhe e fortë.
- Cilat do jenë projektet tuaja të ardhshme?
- Do jenë problemet e korrupsionit në mjekësi dhe shumë beteja të tjera.
Qëllimet kryesore të MJAFT! mbeten: Çlirimi i shqiptarëve nga sensi i apatisë dhe mos pjesmarrjes në çështjet e rëndësishme të qeverisjes dhe problemeve endemike të Shqipërisë. T’i inkurajojë shqiptarët që të lidhen me një kod të ri të debatit publik, protestës qytetare dhe të kritikës konstruktive. Rritja e presionit mbi ligjvënësit, politikanët dhe vendim-marrësit në tërësi. Aftësimi i njerëzve për të kontribuar në mënyrë efektive në vendosjen e një shoqërie të hapur, të lirë dhe që ngre zërin e saj. Rikthimi i shpresës dhe besimit se një Shqipëri më e mirë është e mundëshme kur të gjitha forcat e së drejtës bashkohen për t’i thënë MJAFT status quo-së dhe kërkojnë përmirësim ekonomik, integritet politik dhe drejtësi shoqërore.
- Sot lëvizja mjaft ka si anëtarë të saj rreth 3000 veta dhe vazhdon të shtojë për ditë emra të rinjnë rradhët e saj.
- Për më shumë informacion si dhe nëse doni të anëtarësoheni tek lëvizja “Mjaft”, shikoni faqen e saj në internet me adresë www.mjaft.org
Krijoni Kontakt