Close
Faqja 0 prej 5 FillimFillim 12 ... FunditFundit
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 97
  1. #1

    Cikli i Kreshnikeve

    Cikli i kreshnikeve ose kenget epike per aget e Jutbines . Ky cikel eshte me i gjeri qe kemi ne legjenden shqipe. Paraqitet mjaft i plote dhe me nje larmi te madhe. Kryesisht kendohet ne veri. Ne kete cikel tregohen bemat e Gjeto Basho Mujit, heroi kryesor, te vellait te tij , Halilit dhe te tridhjete ageve. Keta veprojne ne Jutbine, krahine e papercaktuar mire. Pershkrimi i personazheve eshte i mbinatyrshem; ata flasin me oret, ata luftojne me mazdrake (topuz), gjaku i tyre derdhet si lume, i kane mustaqet nga nje pash, e hedhin topuzin me aq force sa ngrihet pluhur nente pash lart etj. Heronjte e ketyre legjendave jane te shumte, por kryesore jane Muji e Halili.


    Fuqia e Mujit

    Lum e lum per t’lumin Zot,
    Nu’jem kane e Zoti na ka dhane!
    Kurr ish’kane Muja djale i ri,
    M’a kish cue baba n’rroge tu njizotni;
    Coban lopesh zotnija e ka ba,
    Per gjith dite bjeshket Muja tu’i kerkue;
    Per gjith dite nder gurra t’u u freskue,
    Per gjith dite nder mriza tuj pushue
    Rruge as shtek pa njofte nuk ka lane
    M’i con lopet gjithhere ku s’i’n kane
    ‘I nate lopet cobanit i paskan hupe
    E tu shpija nu’ka mujte me dredhe
    Buze nji shkambit m’u ndale asht ngushtue
    Asht ule djali aty per me fjete
    Paj dy djepa aty ki’n qillue;
    E kan marre brimen e tuj kjajte
    M’asht avite Muja me i shikjue
    Po i pajton tuj i pekunde
    E t’dy djepat ika vun ne gjume
    Bardhe si drita dy Zana atehere kane ardhe
    -Ty, qysh te thone – Mujon e kan pvete-
    Zo’! c’te ka pru n’ket vend e shka t’ka trete!-
    Muja atehere shka u ka thane
    Rrogtar lopesh un kam qillue
    Per gjith dite kto bjeshke i kam kerkue
    Mue rreziku sot ka ardhe me me ndeshe
    M’kan hupe lopet, e askund s’kam mujte me i gjete
    Ktu m’xu nata e u ngja per me fjete
    S’mylla sy prej vajit, qi kam ndie
    Ishin kane tuj kajte keta dy fmi
    Kurrkund carje fmia nu’m’kan lane
    M’u kan dhimte e jam hudhe me i pajtue
    I pajtova e sa grima n’gjume i kam vdue
    Po Zo’! shka jeni me gjithe ket drite?-
    -Zana jemi, Mujo, tuj shetite,
    -Tuj u sjelle na njerzvet me u ndihmue,
    Ti c’fare ndere, Mujo, po na lype?
    Qi dy djepat na ike vu ne gjume?
    A don force, Mujo, me qindrue?
    A don lufte, Mujo, me luftue?
    A don gja, Mujo, a don mall?
    A don,dije, Mujo a don gjuhe?
    Lyp shka te duesh Mujos te i kan thane

    ……….vijon………

  2. #2
    ....vijim.........

    Kqyr Muji atehere c’ka qite e ka thane:
    -Shpesh po m’ngucin cobanija
    Shum inad cobajt si me kane
    Paj me force me ja u kalue un due
    Njana shoqes Zanat atehere i kan thane:
    -Tamel gjiut Mujit per me i dhane
    Tamel gjiut i kan dhane me pi
    Me tri pika djalin m’a kan ngri
    E ika fale Zoti kaq fuqi
    Sa me e luejte shkambin ma t’madhin
    -Kape gurin! - Zanat i kan thane
    Njimi okesh e ma guri ish’kane
    E ka kap gurin njimi okesh
    Badihava peshue me duer e ka;
    Der n’nye t’kames vec e n’mujt ma
    Njana shoqes Zanat atehere i kane thane:
    -Edhe do tamel Mujos me i a dhane
    E ka marre tamlin Muji e e ka pi
    E ka kape gurin me e peshue
    Deri ne gju ai gurin e ka cue
    E ka ugje prap n’toke e ka pushue
    Kqyre Zana sa mire ka thane:
    - Edhe pak gji Mujo me i a dhane
    I ka dhane prap gji per me pi
    Sa don Zoti t’i ka dhane fuqi
    E e ka marre gurin me e peshue
    Deri ne shoge (brez) gurin e ka cue
    E kan pa Zanat e kan kqyre
    Njana tjetres prap te i kan thane:
    - Opet (perseri) Mujit gji lypet me i dhane
    E ka marre Muji gji me pi
    O! se c’po i ep edhe Zoti fuqi
    Kenka ba si me kane drangue
    Ka marre gurin me e peshue
    N’cep te krahit Muji e ka vdue
    Njimi okesh gurit i ka qindrue
    Njena shoqes Zana c’ka i ka thane:
    -Tjeter gji Mujit mos me i dhane:
    Pse tjeter gji Mujit per me i dhane
    E batis dyrnjan ana-m’ane,
    Atehere Zanat Mujin po e zhgjertojne
    Se sa t’vogel qi po flasin:
    Permbi krye hana tuj i shikjue
    Permbas shkambit hija tu’u zgjatue
    Sa miqsisht me te kan kuvendue
    Kqyre Zanat, Mujit, shka i kan thane:
    -Probatin na, Mujo, duem me te xane:
    Fol ti, Mujo tash qysh po thue?-
    -Tu t’jem ngusht, Zanat, me m’ndihmue!-
    E ka fale Zoti sabahin
    Ferk e ferk Muji kanka cue
    I ka gjet lopet e ne shpi ka shkue
    N’fushe t’Jutbines Muji kur a ra
    Bytym shoket e mbledhun i ka pa
    Se me Mujin aty i’n kene msue
    Me i a mujte Mujit tuj ladrue
    Kqyre seri Muji shka ka ba:
    I a ka nise me cobaj me ladrue
    Send ma t’fortin me dore e ka kape
    Pese konope perpjete i ka dhane
    As kurrkush me fole nuk po flet
    Se me thue kur po i bjen
    Dekun n’toke gjinden po i qete
    Prej zotnis – tha – Mujit asht largue
    Prej zotnis – burri kur asht da
    Ka dredhe n’shpi - tha – nanen per me e pa
    *Tha – I a ka nise Muji tuj punue
    *Tha – I a ka nise Muji tuj luftue!
    E n’sa lufta Muji si po bjen
    Ai gjith here me ndere si po del

    *tha – shpesh poeti popullor,kur reciton, kur mungon rrokja, per te plotesuar dhjete rrokshin, shton fjalen “tha”

    Kenga fuqia e Mujit eshte prologu i ciklit te Mujit e Halilit. Ne te shikojme figuren hiperbolike te ketij kreshniku, i cili eshte i pajisur me fuqi te mbinatyrshme.
    Mos shkruaj gjė kur je me nerva, sepse, ndėrsa plaga e gjuhės ėshtė mė e keqe se e shpatės, mendo ē’ka mund tė jetė ajo e pendės

  3. #3
    "Muji e Halili" pikture nga "Piktori i Popullit" Ismail Lulani
    Fotografitė e Bashkėngjitura Fotografitė e Bashkėngjitura  
    Mos shkruaj gjė kur je me nerva, sepse, ndėrsa plaga e gjuhės ėshtė mė e keqe se e shpatės, mendo ē’ka mund tė jetė ajo e pendės

  4. #4
    Omeri, djali i Mujit rrethohet ne bjeshke e pas nje lufte te rrepte vritet. Kur arrin aty Muji, beteja ka perfunduar. Nga armiqte e vrare kupton se i biri megjithese ishte vetem shtate vjec, kishte luftuar si kreshnik. Keto tregohen ne kengen “Vdekja e Omerit”.
    Vajtimi i Ajkunes eshte nje pjese lirike e ciklit te kreshnikeve, eshte nje kryeveper artistike.
    Vajtimin e nenes e paraprin nje tablo dramatike tronditese. Muji varros me duart e veta te birin ne Lugjet e Verdha dhe kthehet ne kulle. Ajkuna merr vesh lajmin e zi.
    Pas ketyre shperthen dhembja e nenes, vajtimi i saj. Ne kete vaj kemi dicka krejt te vecante, qe e ben kete krijim poetik lirik te qendroj midis kengeve epike heroike te kreshnikeve. Vete Omeri eshte nje femije i parritur, nje luftetar trim qe la pas bema kreshnikesh. Ajkuna, nje nene e dhembshur qe vuan thelle vdekjen e djalit.
    Figurat artistike qe perdoren jane te nje lloji me ato te te gjithe ciklit. Ketu marrin pjese yjet, hena, zogjte e bimet. Yjet ndalen te degjojne vajin e Ajkunes, kjo mallkon henen pse nuk e lajmeroi me pare, ahu shtrin degen me te bukur qe ajo te mbeshtetet dhe zogjte e malit rreshtin kengen. Ajkuna ka ne zemer lajmin e zi dhe kuja shperthen. Ne fund te vajtimit shprehja e dhembjes merr forme tjeter. Nena kujton caste nga jeta e djalit, e sa me te bukura jane ato, aq me e thelle eshte vuajtja ne zemren e nenes.


    Vajtimi i Ajkunes

    Drita a dale e drite s’po ban,
    ka le dielli e nuk po nxeh:
    ēa ka ba Gjeto Basho Muji;
    Djalin n’dhe Muji e ka shti…
    A dredhe Muji e ne shpi ka shkue,
    nana e djalit po e pyet;
    -Mujo, djalin ē’ma ka gjete?
    N’Lugjet t’Verdha, a thue ka mbete?…
    Qyqe vetem rrugen paska marre,
    kane zane vend yjt’ vajin me e ndie!
    Kur ka dale nder Lugjet t’Verdha,
    atehere nana hanen ka mallkue:
    -T’u shkimte (shofte) drita ty, o mori hane,
    qe s’ma ēove ate nate nji fjale,
    n’Lugje t’Verdha, shpejt me dale
    bashke me hy n’nji varr me djale!…
    Kur ka shkue te varri i djalit,
    ka pa ahin treqind vjec,
    ahi ishte rrema-rrema,
    nji ma t’bukrin mbi varr po e shtin
    Mire po pshtetet per dege t’ahit
    pikon loti mbi varr te djalit
    Kane lane kangen zogjte e malit,
    kane lane kangen me veshtrue!
    -Po a s’e din se kush ka ardhe,
    qe nuk cohesh per m’u fale,
    more i miri i nanes-o?
    Amanet, o more bir,
    dil nji here ksi burgut t’erret,
    fol me nanen qe t’ka rrite
    s’m’ke lane kurre kaq shume me prite!…
    More Omer i nanes-o;
    A thue gjokun me ta prue?
    Dil nji here per me lodrue
    bjer nder gurra me u freskue
    kerko majat bashke me zana
    se ty varrin ta ruen nana,
    mori i miri i nanes-o!…
    Mos shkruaj gjė kur je me nerva, sepse, ndėrsa plaga e gjuhės ėshtė mė e keqe se e shpatės, mendo ē’ka mund tė jetė ajo e pendės

  5. #5
    Martesa e Halilit

    Fort po shndrit njaj diell e pak po nxeh!
    C’po e merr fryma rrapin e Jutbines!
    Bore e madhe paska ra:
    Randojne ahet per me u thye
    Kane cetinat vetem kreshtat
    Ushtojne lugjet prej orteqesh
    Prej orteqesh kah po bijne nder gropa
    Kane ra vashat me gja ne lume
    Kane gjete lumin ngri akull
    Kane nise vashat me lype krojet
    Kane gjete krojet tane ngri hej!
    Ka dale Muji me kreshnike
    A thue ndeshet me ndoj gja malit
    Sa shpejt diellin ma zu reja!
    Shpejt ma endi njei pelhure t’gjane e t’gjate
    E ia ka veshun majat rreth e rrotull
    Qe kur jane kap trimat-o te lumi
    Kaq perzi i ka fryma e plajm e re
    Askurrnji shoshojne trimat s’po e njohin
    Ngrine trimat, u sharruen
    Por n’breg t’lumit – kulla e Mujit
    T’tane per darke Muji i ka ndale
    Kqyr cka bani Gjeto Basho Muji
    E ka vu nje barre dru t’vogel ne zjarr
    Treqind vete prihere m’u nxeh…
    Sa shpejt fryma burrave u ka ardhe
    Sa shpejt gjaku trimave po u nxehet!
    Kane marre llafin e po llafiten
    Kane marre gazin e po gazmojne
    Kane nise trimat Mujin, po pyesin
    -N’vater tande, Muje, kemi qellue
    mos na ki rande per nji fjale…
    Qysh Halilin s’e martove?…
    Jane martue krejt mosha e tij…
    Djemt’e tyne n’loje te tane kane dale
    A t’u dhimbsen paret per me i dhane?
    A t’u dhimben dasmat per me i ba?
    Tutna djalin dikush po na e rre
    Shpesh e shpesh po bie n’Kotorre t’Reja
    Rob te gjalle djalin po e zane
    Le konakun, Muje, po ta fikin
    Ma zi fisin, Muje, po na koritin…
    -Faqebardhe, more shoke,ju qofshi
    Se mire hallin po ma ditki, burra!…
    Ju t’pavllazen shoke s’keni qellue
    Kujt po i dhembe dasmat per vlla t’vet?
    Ky edhe s’asht or burra cub flligshish
    Mire e njihni se asht daji trimnish-
    Atehere djali ka nise me fole
    -Kah kam vlla e kah kam moter
    vdeksha para n’u martofsha
    se gjithe grate e Krahines ku jane
    se gjithe vashat e Jutbines ku jane
    bash si motra qe po m’duken
    dheu m’ka mblue e fat s’i qita vedit
    po s’e mora Tanushen e kralit
    E une Tanushen vete e kam pa
    Gja ma t’mire s’sheh njeri nen kete diell
    Vetulla e saj e drejte si fiskaja
    Shtegu i ballit si shtegu i malit
    Kur merr hana me prendue
    Syni i saj si kokrra e qershis
    E ka qerpikun si krahu i dallendeyshes
    Fytyra e saj si kuqet molla n’dege
    Hunda e drejt-o si kalemi i Tushes
    Goja evogel si lulja qe shperthen
    Dhambet e bardhe si gurezit e lumit
    Fill mbas shiut, kur po i shndrit dielli
    Qafa e saj si qafa e pellumbit
    Shtati i saj porsi shtat cetine
    Mishi i dores posi rremi i shemshirit (lloj druri)
    Por n’qafe m’paci mor Bjeshket e Nalta
    Kurrrkund nji shteg qe nuk me late
    Per me dale deri ne Krajli!-

    …Vijon…
    Mos shkruaj gjė kur je me nerva, sepse, ndėrsa plaga e gjuhės ėshtė mė e keqe se e shpatės, mendo ē’ka mund tė jetė ajo e pendės

  6. #6
    …Vijimi…

    Sa mire nama bjeshket m’i paska gjue!
    Sa shpejt deti ka ndigjue!
    E e ka cue nji fryme te forte
    E e ka cue nje fryme te nxehte
    Bijne orteqet neper gropa
    Ushtojne malet si prej motit!
    Por tri dite e ma s’ka zgjate
    A shkri bora e ka ra n’lume
    Por tri jave e ma s’ka zgjate
    Cka e ka ba lumi ate te bardhe?
    T’bardhet e bjeshkeve krejt e ka mbyte n’det
    Cpo kendojne bilbilat n’mal
    c’po lodrojne femija n’fushe
    -Shpejt me dale te t’bani (stan ne bjeshke)
    se ka shperthye ahi! –
    Atehere djali Mujit i ka thene:
    -Qetash gjokun , Muje, ti me ma dhane…
    Atehere djali i ka kcye gjokut n’shpine:
    -T’mire u pafshim! – Mujit i ka thane
    Ka marre rrugen per krali
    Dy here djalin kurkush s’e ka pa
    Kalojne male e kalojne lugje
    Kalojne breshte (pyll me bredha) e kalojne ashte (pyll me ahe)
    Kalojne dite e kalojne net…
    -C’ka ka hana qe s’po del?
    Kane pyet bilbilat e malit
    Pritni pak more zogjt e malit
    Ju me kndue tjeter pune s’keni
    Hana sonte ka ndodhe zane
    Ka nji ndore (ne mbrojtje) me percjelle…-
    Qatehere djali sa kish ra n’breg t’lumit
    Ka lidhe gjokun brenda ne nji imshte (ahishte me drure te rinj)
    Imshta ishte tane ahishte
    Vete shatorret neper muzg te nates po i lyp
    Kur ta mbrrite te cadra e kuqe…
    Ka zane vend permbas nji lisi
    Rranjet e lisit shpernda ne lume…
    Sa urtisht djali qe po e msyn (sulmon)
    Ma ka nxjerr thike ma te mprehten
    Kamba-doras asht avite…
    -Po ket fytyre ku e ka pa
    qe po me gjet me te Halilit?-
    Ma gjate djali s’ka durue:
    -Po je a njeri qe ke bese?
    -Te thafshin krahet more djale i ri
    se fort thelle qe paske hy!…
    Hajde brenda, kopil (djale i shkathet); - po i thote
    Se ja vdesim te dy pernjihere
    Ja te dy kemi shpetue!-
    Atehere djali brenda ka hy
    E ka marre vasha per dore
    Shpejt e shpejt te nj’ode i prin…
    I ka zgjedhe nji pale petka ma te mirat…
    Krejt si cike djali po ngjan…
    N’breg te detit, permbi shkamb
    Dymbedhjete katesh kulla e nalte
    Kurrkund shoqen nuk e kishte
    Treqind hapash kulla e gjane
    Te tana ballet guri te lemue
    Anash krejt guri te latue
    Latue shkambi prej mermeri
    Aty gurrat me flladite
    Aty kopshti me u mahite (per te kaluar kohen)
    Aty velat me valzue (per te lundruar)
    Me valzue per shpine te detit…
    Me Halilin brenda kane hy…
    Sa fort shpejt kralica gati asht ba!…
    Kur ka pa sokol Halilin
    A dredhe mbrapsht si dridhet gjarpni…
    Edhe deren e ka shkrepe (ka hapur me force)
    Fill te krali paska shkue…
    -Te kane ardhe cubat e Jutbines
    e ty kullat t’i kane zaptue
    erzin marre, cikat cnjerezue! -
    Krali shpejt qenka shtrengue
    t’dy prej krahu krajli i ka kape…
    n’burgje t’thella Halilin e ka ndrye
    rrugen e madhe Tanushes ia ka dhane
    Mire po e ndal Jovani (nje mik) e po e pyet:
    -C’asht ky vaj Tanushe lum motra? – i thote-
    Se kso britme kure nuk kemi ndi!
    -Rob kane zane Halilin e Mujit
    e mue rruget tata m’i ka dhane
    ma per t’gjalle te shpia mos me kthye!…
    Nji fjale Mujit te dera me ia cue
    Me i ra mbrapa Halilit sa ma pare
    Ndryshe djali n’tburgje t’u ka kalbe! –
    E ka gjete nji njeri te beses
    Menjihere Mujit naten ia ka nisun
    N’nestret nadje djali asht kape te kulla
    Nji ka nji punet ia kallzon Mujit
    T’madhe burri paska nise me qeshe:
    -A t’kam thane taraku (dem, mezat) i Kotorrit
    se Kotorret kane me ta hanger kryet?…
    Ka dale trimi ne beden te kulles
    Me nji kushtrim ka thirre Jutbine e Krahine
    -S’kam cka u them more aget e mi
    vec me koriti sokol Halili
    Me u shtrengue burra si te mundni
    Se dita e vdekjes ma e veshtire nuk vjen! –
    Kane ba ashtat trimat me ushtue
    Kane ba lumin trimat mu turbullue
    Kane ba gjoket trimat me fluturue
    E t’jane kape te Kotorret e Reja…
    Neper rane t’detit Muji i ka shpernda:
    -Ver me goje mos guzoje kush me ba…
    Se shume njerez qenkan mbledhe n’Kotorre!
    Me kushtrim krali i ka thirre –
    Midis logut asht nji djale i ri
    Hekrat duersh bugagite (prangat) kambesh
    Ai asht Halil aga i ri
    Mbare Kotorret me ate po qeshin:
    -A po e sheh Halil, vdekjen me sy?
    Kurre ma ngushte, Halil, a thue ke qen?
    Kuvend burrash djali paka shtrue…
    -S’asht ngushte njeriu deri n’dite te vdekjes
    -Fjalen e mbrame ne pac me e fole
    se ty jeta m’at hu t’u ka sose!…
    -Pese dekika (minuta) liri me me dhane:
    Tjeter t’mire ne t’paret nuk na kane lane
    Kurrnji nesh mos me vdeke ne shtrat
    Por me shpate m’u pre tuj kendue…-
    Edhe duert mire ia shpengojne
    Ia kane dhane lahuten ne dore
    Kurrkush djaloshin vesh s’e ka marre
    Krejt po e kendon kangen ne gjue te pareve
    Qaty Muji neper fushe ka dale
    E e ka ba nji piskame te madhe
    Jane shembe kullat gjer ne themele
    U trand deti me hy brenda
    Kane gjemue malet si per mot t’lig!
    Kurrnji trimat nuk po e lane me ike
    Lufte e rrepte aty qe po bahet
    Me dhambe trimat duen shoshojne me shkye
    Me dhambe gjoket duen shoshojne me e marre
    Notojne kurmat thelle ne det
    Notojne trupat neper gjak
    Hic s’po lodhet Gjeto Basho Mujei
    Sa thelle trimi me paska hy!…
    Muji djalin e ka shpengue
    A turre djali si i terbue
    Gjalle me dore kralin e ka zane
    Me shpin ne hu ditet i mbaroi
    Qatehere burrat kane rroke unat (urat e zjarrit)
    Shpejt qyteti ka marr zjarr
    Ka marre zjarr krejt ne fund e ne maje
    Sa fort Muji m’asht terbue!
    Aspak dhimbe trimi s’po ka
    As per kulla qe rrenohen
    As per t’vdekun qe shkrumbohen!…
    Tri here dielli ka prandue
    Tri here hana ka ague
    Kurrkund zjarri me pushue!

    Martesa e Halilit eshte nje nga rapsodite me te bukura te cilkit. Ajo eshte vetem nje episod ne krahasim me gjithe bemat trimerore te kreshnikut Halil. Martesa eshte me rrembim dhe sjell jehonen e koheve te lashta, kur rrembime te tilla quheshin vepra trimerie. Megjithese ne kete pjese te ciklit, lufta midis kreshnikeve dhe kralit eshte per Tanushen, perseri nepermjet vargjeve del qarte qe ky konflikt eshte shume me i vjeter. Kjo duket ne faktin qe kreshniket e shohin me rrezik vajtjen e Halilit ne tokat e kralit. Halili e merr Tanushen e kralit pasi kapercen me trimeri e mencuri nje varg rreziqesh, por edhe me ndihmen e cetes se kreshnikeve. “Martesa e Halilit” shquhet per pasurine e perdorimin me mjeshteri te rralle te figurave artistike. Vend kryesor ze hiperbola dhe personifikimi. Me nje gjuhe te pasur jane sjelle dhe shume peisazhe si portreti i Tanushes, pershkrimi i betejes etj.
    Mos shkruaj gjė kur je me nerva, sepse, ndėrsa plaga e gjuhės ėshtė mė e keqe se e shpatės, mendo ē’ka mund tė jetė ajo e pendės

  7. #7
    Eklips Maska e deep_blue
    Anėtarėsuar
    25-02-2003
    Vendndodhja
    Diku ne Kosove
    Postime
    695
    Po "MUji , pas vdekjet"?
    Ajo eshte e bukur , nder te tjera...
    Te gjitha jane thene

  8. #8
    i/e regjistruar Maska e troptit
    Anėtarėsuar
    04-07-2002
    Vendndodhja
    Ne ate pjese te tokes qe me takon
    Postime
    109
    tung!
    vajtimi i ajkunes eshte me te vertete nje kryeveper klasiko-epike. me vjen keq qe shume shqipetare qe nuk dine dialektin e veriut nuk kane fatin te lene emocionin qe ngjall nje veper e tille tju pushtoje zemren. nuk e dine se cfare humbasin!mendoj se nuk ka nene qe nuk identifikohet me ajkunen e me dhimbjen e saj pas leximit te kesaj kryevepre shekullore.
    JO NEGOCIATA! VETĖVENDOSJE! WE SHALL NEVER FORGET!

  9. #9
    Deep blu, "Muji pas vdekje" nuk e kam tani per tani, po e gjeta do ta ve.
    Tropti, eshte e vertete qe "Vajtimi i Ajkunes" eshte nje nga pjeset me te bukura te ciklit te kreshnikeve dhe nje nga pjeset me emocionuese te folklorit tone.

    Edhe kenga e meposhtme shpreh mjaft bukur trimerine e gruas shqiptare. Omeri i ri eshte emri i nje nga djemve te Mujit. Kete emer perdor e bija e plakut per te dal te luftoj balozin.

    Omeri i ri

    Lum e lum per t’lumin Zot
    Nu’jeme kane e zoti na ka dhane
    Kur ish’kane nji plak i mocem
    Mashkull n’voter s’i ka mbete
    Nji baloz n’mejdan po i del
    Edhe ‘i leter po m’i a con
    Letren plaku po m’a kndon
    E me lot ai po e loton:
    -Sot nji jave n’mejdan me m’dale
    Ka qite cika e i paska thane:
    -Pash nji zot, babe, qi t’ka dhane
    Shka asht letra, qi po e kndon
    E me lot fort po e loton?
    -Le, mori cike, ty zoti t’ruejte!
    Rrezikzi kishem qillue
    C’se kam le mos me gezue
    Mue balozi m’lype mdjdan
    Un jam plak edhe jam zhgrehe (kam rene)
    Nuk po muj me dale n’bejleg (dyluftim)
    Ka qite cika e i paksa thane:
    -Aspak, babe, ti dert mos ki
    kur t’dale drita, ajo dalte e bardhe
    ke m’u vesh, babe, ke m’u mbathe
    per me ra n’Agaj t’Jutbines
    Agajt s’t’lane jo me u korite
    Kur ka dale drita, dalte e bardhe
    Mire asht veshe plaku e mire asht mbathe
    Per Jutbine heret asht fillue
    Tridhet Age m’kuvend m’i ka bashkue
    Hallin Agvet mire jau ka dertue (ka qare hallin)
    Mue balozi m’lype n’mejdan
    M’lype n’bejleg me te me u pre
    Pash’i zot, Agaj, u ka thene
    Un jam plak e tash jam mbete
    Kurrsi Agajt me goje nuk kan fole
    As me sy nuk po e shikojne
    Shum-e paret plaku po jau njehe
    Nuk ndigjojne me i preke me dore
    Shpejt ne kambe plaku kenka cue
    I ka hipe gjokut e a fillue
    Ne shpi t’vet kur paska shkue
    Ka nise cika e po e pevete
    -Babe a mujte, Agajt, a i ke gjete?
    -Bet ne zotin, cike! Si m’ka dhane
    S’ndigjoi kush paret me i preke
    S’ndigjoi kush mejdanin me m’a hjeke
    -Hajt, bre babe, hic me u ngushtue
    Per baloz sot m’ke djale mue
    E s’t’la, babe, un ty me shkue
    -Le, bre cike, ty zoti t’ruejte!
    Sot dy jave nuse vijne me t’marre
    Po n’mejdan si ke me dale
    Po n’mejdan si ke me shkue
    Kryet balozi me t’a shkurtue
    Dy here marrja mue me m’mlue
    Plak pleqnije me u shnjerzue?
    Po shtrengohem e po shkoj vete:
    Nuk baj dam edhe me mbete
    Hic bre cika vesh nuk kish’ marre
    Shpejt ne kambe ajo kenka cue
    Mire ashte veshe edhe shterngue
    Tu berberi na paksa shkue
    Sikur djale kryet e ka rrue
    Sikur djale n’ftyre me t’u duke
    S’ka mujte baba i vet me u ndale
    Ka nise plakur atehre me e sue (mesue)
    -Permjete drumeit, cike , tuj shkue
    Burri m’drum te ka qillue
    Kur te shkojsh n’at katund me ra
    Aty asht sheher i madh
    Njajo kulla, qi asht ma e bardhe
    E tri katesh bojen e ka
    E burrit t’yt ajo ka qillue
    Rueju n’dere, pra, mos me i shkue!
    M’i ka hipe gjogut ne shpine
    T’madhe gjogut i a ka dhane dorin
    Kur ka ra n’at katundin e ri
    C’po shikjon cika me turbi
    M’a ka vu doren ne ball
    Nate tuj erre, dielli tuj ra
    Bet ne zotin cika qi ka ba
    N’be t’zotit si ish’ betue
    N’konak burrit per me i shkue
    I a ule gjogut , burrit i bje n’dere
    I thrret t’madhe e i trokate nji here
    Dikush gjegje e jashte ka dale:
    -Kush je ti – thote – more djale?
    -Mysafir a don me t’ardhe?
    -Ti hoshgjelden – te i ka thane
    n’podrum gjogun i a ka cue
    kan hi n’ode e kan pushue
    i a pjeke kafen me sheqer
    i a ka dhena e ne dore e merr
    kah te pin po e vndon oroe (po e ve re)
    ne fyt kafen i a shef ka i rrqet
    sa fort djali si asht ngushtue
    paj te nana – tha – paska shkue
    ka qite nanes Alia e i paska thane:
    -Bet ne zotin, mori nane
    Mysafiri, qi na ka ardhe
    Paj per seri m’a ka lkuren e bardhe
    Kah e pin kafen n’fyt i a kam pa
    Shoqi i tij kurre nder ne s’ka ra
    Shka i ka thene baxhija e shkrete
    -N’mos bre femen, bir, do t’jete?
    Epja fyellin a thue po i bjen
    Epja i’ here lahuten n’dore
    Qitni strugen e unaza lodroni!
    Mire kan hanger e mire kan’ pi
    M’a pvete djalin prej kah je
    Po m’i thote: Omeri i ri
    I a ka dhane fyellin n’dore:
    Mjaft bukur po m’i bjen
    Shpejt m’i luen gishtat e dores
    Mire m’ia shjtejn frymen e gojes
    I a ka dhane lahuten n’dore:
    Mjaft bukur po m’i bjen
    E ma mire me kange po e ndjeke
    Kan qite strugen e kan lodrue
    Tri here djalin e paska cue
    Sa fort djali qi ashte ngushtue
    Shpejt te nana – tha – paska shkue
    Ka nise nanes – tha – me i diftue:
    Tri here kapuca qi m’ka cue
    E lahutes mire i ka ra
    Edhe fyellit si ma mire nuk ka
    Probatin – nane , po e xa
    Sa mire nanan a kujtue
    Ka marre djalin e m’aka sue:
    - Hajtni n’ode t’dy per me shtrue
    Po n’kjofte femen ka m’u diftue
    Gjume ne sy nuk ka me i shkue
    Te dy n’odre kan shkue me ra
    T’mira teshat m’i kan gjete
    Se shkoi nata cika kishte fjete
    Edhe djali tuj na ruejte
    Po hic cika s’kishte luejte
    Kur ka ague tha drita e bardhe
    Tha – te nana djali kishte dale:
    -Bet ne zotin – tha – mori nanae
    Si ka ra njashtu ka ndjehe
    Ka qite nana e i ka thane:
    -N’meshteri me dale n’dugaje
    Me na ble fyellin prej pirinxhit
    Me na marre furken e praruet
    N’dere te dyja me i a vndue
    Ne kjofte femen mos m’u kujtue
    Ajo furken ka me shikjue
    Sa shpejt djali qi a nise
    N’meshteri – tha – kenka shkue
    Fyell e furke - tha – i ka marre
    Fyell e furke mire i ka pague
    Ka marre rrugen e asht fillue
    N’der t’odes Omerit i a paska vndue
    Shpejt asht veshe cika e shpejt asht mbathe
    Paj ne dere – tha – kah ki’ pa’ dale
    Shtjelm bre furkes i paska ra
    M’a kap fyellin n’at dore t’bardhe
    Kurrsi ciken pisk s’po e xane
    Kan pi kafen me sheqer
    Fjala fjalen mire po e qet
    Kqyr Alia shka i ka thane;
    -Probatin, Omer, me t’xane
    Bet ne zotin Omeri i ka ba
    -Sot n’merak ty nuk po t’la
    Ktij balozit do t’i dal n’mejdan
    Zoti e din si kam m’u da
    Per ne kjofte rrezik me m’pre
    Edhe kryet mue me ma trete
    Marak ti per mue pse me mbete?
    Paj ne kjofte nafake per me pshtue
    Ksajt kah shpija kam me u diftue
    Atehere Alia – tha – e la me shkue
    I ka dhane doren e cika asht fillue
    Ne shpine te gjogut si i ka ra
    I a ka dhane t’madhe dorin
    Aty mire si ka pushue
    Ka lute zotin me i ndihmue
    -Zoti t’vrafte, Omer, - i paska thane –
    Qi t’ka lane Muja ktu me ardhe
    Kenke i ri un sot me t’carte
    S’tutet burri – tha baloz, me fjale
    Cili shoqin po e ndjek ma pare?
    Te dy n’gjoga jane zatete
    Ik ti djale, balozi te i ka thane
    Edhe mprapa ciken poma ndjeke
    Se sa vrap gjogat m’i kane lshue
    Se sa rebtas m’topuz kenkan gjue
    Sa fort cika i a ka ruejte
    Shpte per shpte atehre kenkan dredhe
    Te dy shpatat – tha si i kan ndeshe
    E balozit dy copesh po kputet
    Nj’atehere cika shpate po i bjen
    Dekun n’toke kjo po m’a qet
    M’i zdrype, gjogut , mbi te kcen
    Kurrsi kryet s’po mund i a merr
    Kaq per serei t’madh qi e kish ‘ pase
    Athere gjogut m’i bertet”
    Hajt bre, gjog, zoti ty t’vrafte!
    N’qerrazhi po due me t’shite
    E qymyr me bajte me ty
    N’mnere qymyrin gjogu e pat
    N’stom te lugut n’dy gjujt ra:
    Sa n’tdy gjujt gjogu ka pushue
    Ngjat balozit cika asht shtrengue
    E ka mrrote (e permblodhi) e n’shpine e ka vdue
    Ka marre rrugen – tha – per me kthye
    Ka marre rrugen n’shpi me shkeu
    Bash te i shoqei – tha kish ‘ pushue
    Qeft po bajne – tha – tu kendue e tuj pi
    M’kan shtrue buke edhe jane ngi
    Kan marre lojne me lodrue
    Ka nise drita me ague
    Asht ba gadi cika me u fillue
    Don Alia – tha – per me e ndalue
    -Ku po don, Omer me shkue-
    Probatina na sot pa u vllaznue?
    Bet ne zotin – Omeri i paska thane –
    Kurrnji pare me vedi nuk e kam
    Besen e zotit – tha me t’a dhane
    Se sot nji jave ne darsem kam me t’ardhe
    Se sot njijave ne darsem kem m’u pa
    Probatina atehre na kem m’u ba
    Njatehere Alia i ka besue
    Asht fillue cika e n’shpi ka shkue
    M’i ka dale plaku – tha – ne dere
    M’asht gezue baba – tha – nji here
    Tane Jutbinen – tha – e ka bashkue
    Per gjithe dite tuj pi e tuj kndue
    Erdh Orogu (koha e caktuar) nusja per me shkue
    ‘I qind darzmore Alia i paska cue
    Mire fejtaret fejve (fyejve) po m’u bijne
    Mire kalorsit gjogave , po m’u rrijne
    Kangataret s’po pushojne nji here
    Pushke tuj qite, dajre tuj ba
    Ne konak Alis i paskan ra
    Njimi vte darzmore bashkue m’i ka
    Mire me hanger – tha – u kish gatue
    Rreth e rrotull Alia tuj shikjue
    Kurrkund porben – tha me sy s’po e shef
    Kurrrkund proben – tha nder shok nuk e ndan
    -Ndalje kangen – tha dajre mos me ba
    Se’i probatin – tha – mue m’paska deke
    Sot nji jave tu un – tha – mik m’ka fjete
    Besen e zotit ai mue m’a ka dhane
    N’kjosha gjalle pa t’gzue s’due me t’lane
    Nder darzmore mue t’parin ke me m’pase
    Pushoi kanga, - tha e pitas gjithkush mbet
    Se as me shoqin kurrkush ma s’po flet
    Shka po i thot nusja vjerres s’vet
    -Me m’a thirre Alin ne dere
    N’dere te odes Alia paska dale
    I a ka thane nusja nj’a dy tri fjale
    I a ka thene nusja e i ka ba be
    N’dac Ali me m’vra e me m’pre
    Mik sot nji jave ktu mue m’ke pase
    -Hajt ty hajrin per me t’a pa!
    N’ode te miqt Alia paska shkue;
    -Nisni pijen, shoke, nisni me kndue;
    Probatini tek m’ka ardhe mue
    Kshtu m’kan thane, se atje nuk jam kane.
    Mos shkruaj gjė kur je me nerva, sepse, ndėrsa plaga e gjuhės ėshtė mė e keqe se e shpatės, mendo ē’ka mund tė jetė ajo e pendės

  10. #10
    i/e regjistruar Maska e ALBA
    Anėtarėsuar
    21-05-2002
    Vendndodhja
    Gjermani (Dortmund)
    Postime
    2,609
    Shigjeta te lumshin duart qe i solle keto kenge kreshnikeve ketu.Shume te bukura,dhe tregojn tamam besen e Shqiptarit.U kenaqa tu i lexu.
    Pershendetje nga Alba
    "Jeten duhet ta paguash me cmimin e vuajtjes."
    .

  11. #11
    Alba D faleminderit per fjalet e mira.
    Eshte vertet kenaqesi t'i lexosh dhe t'i ndash keto pjese te bukura me te tjeret.
    Mos shkruaj gjė kur je me nerva, sepse, ndėrsa plaga e gjuhės ėshtė mė e keqe se e shpatės, mendo ē’ka mund tė jetė ajo e pendės

  12. #12
    Muji vret Paun Harambashin

    Herėt ēohet Paun Harambashi
    e shtrėngojke at'gjokun e zi
    mirė ia vjerreke topuzin n'telqi
    duel pėr dere, bjeshkėn e ka msy
    Trimijė berre ai nė bjeshkė po i qet
    tridhetė qenė ai prapa po jua ngjet
    i ka marrė me to tridhetė ēobanė
    edhe i merrka plot tridhetė sejmenė
    nji ēardak pėr vete p'e mbaron
    bjeshkve dhentė sa mirė po jua l'shon
    Shih, prej Mujit frika e kish ngranė
    mos ndoj sherr, po, Muji ia mbaron!
    digjo ē'bani Paun Harambashi
    -Pse nuk ēohem, - tha, - me u veshė e me u mbathė
    me ra, - tha, - te kroni i Jutbines?
    Mos pa shoke at’Mujin e zatet
    n’mujsha pushke hajnisht une me ia dhane
    ia la vetes, po, edhe nji nam
    Veshet shpejt Pauni u shtrengua
    per mejdan sa mire qe asht gatue
    Pse asht shka, hakun mos me ia ngrane
    shume ish’ qene Pauni trim me nam
    Si vetima te kroni po shkon
    fsheke vracin ne pyllin e zi
    edhe vet n’zhavarr sa mire ka hi
    shih sa mire ne zhavarr asht palua
    pritke shkjaku Mujin per me shkua
    Ngjoni shkoke aty c’ka asht mbarua
    tridhete cika ne kambe ishin cua
    shkuen te kroni t’shkretat uje me marre
    c’po u prijke Ajkuna e Bardhe
    I lane fjalet te kroni po shkojne
    me e mbushe kanatata po fillojne
    dhe kanatat sa plot i kane mbushe
    Duel Pauni bash sikur arushe
    Shih Pauni cikave u bertet
    me kamxhik ka nise e po i prek
    permbi tesha gjakun po jau qet
    bash si kingjat po i fillon perpjet
    te cardaku horri po i qet
    Kur ia mbrrini nje plak me gjok te bardhe
    ish hajvani, po, si shpend i bardhe
    Prej zhavarri Pauni kish dale
    edhe plakut gjokun ia kish ndale
    e rrxoi plakun, krej e ka llomite
    i ra cizme e ia then brinjte
    e la plakun, gjokun ia kish marr
    Shih, nji leter Pauni mbaroi
    n’Jutbine Mujit letren, po, ia coi
    po ne leter Pauni c’po thote?
    -Ku je, Muje, he, zoti ty te vrafte!
    Nam te madh dynjaja per ty ban
    nuk ka krajl haraci qe ta pa
    Por nuk asht per ty, Muje, qysh kane thane
    qe, une bjeshken, Muj-o ta kam zane
    pa travnine une ty po t’i lshoj gjane
    A s’te vjen marre, o Muje - i kish thane
    Sa tue qeshe ai Muji qenka cua
    po i bertet asaj te lumes grua
    -Kafe t’zeze e duhan me m’gatua
    Cohet Muji kadale asht shtrengua
    e p’e merrke at’gjokun e bardhe
    e i hipi Muji atit ne shale
    Kur pa gjoku bjeshken qe ka marre
    sa p’e rrehke, po, fushen me kambe
    sikure rrfeja bjeshkes i dha gjame
    te cardaku ushtima po shkon
    Drodh Pauni, Ajkunes i ka thane
    - Qe, kaq kohe ne bjeshke une jam
    kurre per t’kthjellet nuk kam ndie gjame!
    -Nuk asht gjame, - Ajkuna i ka thane –
    tash, po ngjet, asht nise baci me ardhe –
    Kah cardaku gjokun Muji e con
    i dripi gjokut e pushim p’e ban
    ish zhegite e gjoksin p’e zbulon
    Prej cardakut Pauni shikon
    nis Ajkunes ai e i ka thane:
    -Qysh m’u vesh Muji n’ngiq t’zi?-
    Krejt ne lesh ai trupin qysh me e shti? –
    Shih sa gaz Ajkuna ka perpi
    -Po t’rrejne syte, Paun, e s’je kah di
    Baci Muje s’asht vesh n’ngiq te zi
    asht i leshtun gjoksit bytevi
    asht i leshtun ne gjoks e ne krah
    si asllani qe del neper mal
    A ia sheh, Paun, vetlla e mustake?
    Shihja syte, Paun, si i jane pergjake!
    -Digjo ktej, Paun, - Muji kish thane –
    Kollaj asht , - tha, - me lidhe fmi e pleq
    Kollaj asht, - tha, - cika me grabite
    Kollaj asht – tha, - pleq ne llom me qite
    Del mejdanin me nda me kreshnike!
    A po cohesh mejdanin ta ndajme? –
    i tha Muji e hipi n’gjok te bardhe
    - Ndiqem prapa, Paun! – I kish thane
    Nisi gjokun lendines Muji me ike
    shih, permbas Pauni ia ka nise
    Kush me e zane at gjokun, po, te bardhe?
    Si shpend me krahe vrapin e kish marre
    Kur e ngjoi Pauni me gjilit
    ishte gjoku sa fort i shperdhite
    n’te dy gjunjet gjoku ish qene pase rrxue
    mbi krye Mujit gjiliti i ka shkua
    e tri bjeshke, tha, po, i kish kalua
    Kur a dredhe, - tha, Pauni, me ike
    fort p’e gjuejke Muji me gjilit
    bash si rrfeja gjilit ia ka ngjite
    po kish ndeshe gjiliti ne celik
    Qatehere trimat shpatat i kane qite
    qafa-qafa atllaret kane afrua
    t’madhe Muji sa iu ka gerrmua
    - Sjell perpara, Paun, c’je tmerrua?!-
    Shume i djathte kish qene, po, Muji vete
    me shpate shpaten sa mire po ia prźt!
    Jane thye shpatat edhe jane coptua
    prej atllareve t’dy n’lendin jane gjua
    gjoks per gjoks, po trimat jane zatete
    tre sahate, po kane dredhe e kan zhdredhe
    prishe e kane ate mejdanin krejt
    thoshje laver asht ba, qe, tri vjet
    N’kokerr t’shpines Muji e ka gjua
    e lendines zharg shkaun p’e ngrehka
    me i cope shpate, - tha, - kryet po i prejka
    Kshtu m’kane thane, atje une nuk jam kane
    s’asht cudi, se trimat gjithcka bajne

    Rugove – Kosove

    Harambashi – Kapedan i krajlise Harambash ka kuptimin – Kryehajdut
    telqi – shtroje lekure qe vihen ne shale te kalit
    sejmene – roje
    cardak – ketu me kuptimin e cadres
    zatet – e ndesh, e takoj
    palua – eshte fshehur
    zhavarr – lloj bime barishtore
    kanatat – ene prej balte; shtambe
    bash – tamam
    kingjat – qengjat
    llomite – e ka dermuar, e ka perbaltur
    travnine – pa taks, pa pagese
    marre – turp
    gjame – ketu ka kuptim potere e madhe, bubullime
    drodh – u kthye
    baci – vellai (me perkedheli, por edhe nderim per me te moshuar)
    dripi – zbriti
    zhegite – e kishte zene vapa
    ngiq – nje lloj veshjeje me lekure deleje te zeze
    bytevi – krejt, i/e gjitha
    gjilit – shtize e shkurter, me ēomange ne njeren ane, si topuzi
    shperdhite – i shkathet, i ushtruar
    *shume i djathte – i shkathet, i shpejte
    gjua – u hodhen, u turren ne lendin
    laver – toke e punuar

    Pushka ne kete kenge eshte nje element qe eshte shtuar me vone, duke e kenduar kengen brez pas brezi. Nje element tjeter historik ne kete kenge eshte organizimi i dylyftimit. Sipas rregullave te asaj kohe, caktohej me short se kush do te iket e kush do te qellonte i pari. Ky i fundit kishte me shume mundesi per te fituar. Ne kete kenge, Muji ia le vullnetarisht kundershtarit kete mundesi
    Mos shkruaj gjė kur je me nerva, sepse, ndėrsa plaga e gjuhės ėshtė mė e keqe se e shpatės, mendo ē’ka mund tė jetė ajo e pendės

  13. #13
    i/e regjistruar Maska e ALBA
    Anėtarėsuar
    21-05-2002
    Vendndodhja
    Gjermani (Dortmund)
    Postime
    2,609

    Kenget Epike E Legjendare Shqiptare

    "Martesa e Halilit"
    KENGET EPIKE E LEGJENDARE SHQIPTARE
    Studime dhe analiza

    Visaret e Kombit Shqiptar janė tė shumta, por ndėr me tė shkėlqyerat janė kėnget epike legjendare, ku nėpėrmjet tyre ėshtė shkruar qartė historia e jonė e mrekullueshme me tė gjitha pėrmasat e veta. Ato kėngė epike, vaje, gojdhėna e shumė tė tjera, kanė qėnė edukimi mbarė shqiptar tradicional gjatė mijė vjeēarve, tė cilat kanė mbajtur gjallė shpirtin e qėndresės dhe tė mbijetesės ndaj ēdo vuajtje apo lufte nėpėr kohra. Ndėr mė tė njohurat legjenda janė pėr Mujin dhe Halilin, legjenda qė kanė marrė pėrmasat e kėngve epike legjendare, ku janė kėnduar e cituar shekull pas shekulli nga masat popullore Shqiptare, nėn tingujt e veglės tradicionale „Lahutės“. Pėr lexuesin tonė po fillojmė njė botim tė njė cikli tė kėtyre legjendave Shqiptare, qofshin ato nė kėngė apo tregime, duke i pėrshtatur pėr botim, pa ua humbur rimėn dialektore, por duke u pėrpjekur pėr ti pėrshtatur sa mė tė kuptueshme pėr lexuesin tonė. Njėkohsisht ju pėrgjigjemi pėr pyetje qė ju mund tė na drejtoni, pėr fjalė qė nuk i kuptoni dot, pasi ato janė fjalė tė vjetra tė Shqipes sė folur. Por dhe me origjinė dialektore, kryesisht tė krahinave veriore tė Kombit Shqiptar…
    *****************************************
    Martesa e Halilit

    Lum pėr ty, o Zot o i lumi!
    Fort po shndrit ai diell e pak po nxe’!
    Ē’po e rreh era, rrapin e Jutbinės !
    Borė e madhe qė paska ra,
    Randojnė ahet pėr me u thye;
    Ushtojnė bjeshkėt prej ortekve,
    Kanė ra vashat me gja nė lumė,
    Kanė gjetė lumin nė akull tė ngrimė;
    Kanė nisė vashat krojet me kėrkue,
    Kanė gjetė krojet, hej akujsh, shterrue.
    Kanė nisė vashat e po dertojne:
    Kur tė bajnė Zoti motin me lirue,
    Gjaja e gjalle drue se ka mbarue !
    Po Zot, ē’ka janė njata shtetgtarė,
    Veshė e mathė porsi Zotni?
    ***********************************************
    Ēfarė na thonė kėto vargje epike popullore shqiptare ?
    Kuptimi dhe zberthimi i tyre i hollsishem :

    Tė gjithė Shqiptarėt nėper miera vjeēarėt e historisė sė ekzistencės tonė si komb e si popull, i jemi falur njė Zoti tė vetėm, atij qė ka qėnė, ėshtė e do tė mbetet krijuesi e inspiruesi i gjithsisė, mbrojtėsi dhe drejtuesi i gjithēkaje nė kėte Uneivers. Ashtu, pra Perendia ka qėnė fillimi i parė i ēdo vepre, deri dhe i fillimit tė pėrshkrimit tė historive tona nė kėnge e vargje.
    -Fjalet “ Fort po shndrit ai Diell e pak po nxe” : Kanė domethėnien se e vėrteta mbi komibn e popullin shqiptar ka shkėlqyer gjithmone e jetes nė vetvehtėn dhe vėndin e vet, si dielli, por shumė pak dhe pothuajse aspak nuk ėshtė rrespektuar nga vėndet fqinjė dhe aq me pak nga ato shtete e fuqi tė tjera qė njiheshin gjatė shekujve dhe qė kishin filluar tė bėnin pazare me trojet e vėndeve tė tjera, e sidomos me trojet e Shqiptarve.
    “Rrapi i Jutbines” Nje peme gjigande qe rritet deri ne puthje me rete, qe jeton qindra vjet e qe nuk i shuhet fara kurre, eshte simboli krahasues me origjinali, qe ka gjetur krijuesi popullor per krahasimin e kombit shqiptar. Rrenjet e rrapeve shkojne aq thelle ne toke, gje qe tregon per vete rrenjet tona te lashta kombtare shqiptare. Bashkė me ahet qė gati po thehen prej debores se madhe… ato janė kryeqėndrat e banuara nė trojet veriore Ilire-Shqiptare, eshte vete simboli i kombit me kryeqendrat e veta, nė njė jetese bolleku e qetsie tė cilėn populli e tregon me ngarkesėn e deborės nėpėr ahe, si simbol i rifreskimit, i ringjalljes sė jetės dhe pasurise…. Pra nė fiset e familjet Shqiptare nuk kishte varfėri nė ato kohra, por kishte njė ftohtesi jete prej luftrave, tė ftohta, acar, aq sa kishte ngrire jetėn, krojet dhe lumenjte, ēdo gjė tė levizshme… Jetėn e ngrijne, e ndalojne luftrat, shkatrrimet, barbarit e armiqve qė vijnė si rrebeshe, sa dhe deri elementet e parė tė jetės i ndalojnė…
    Ato luftra kishin ngrire gjithe jeten nė trojet veriore Shqiptare, pasi burrat kishin rrokur armėt dhe kishin dalė pėrballė sulmuesve qė u binin kufijve tė Ilirise nė veri, herė mbas here, e nė ato luftra nuk ishte e lehte tė dilnin as vetė fitimtarėt pa viktima. Shumė gjatė vazhdonin ato luftra, sa qė vashat Shqiptare tė cilat mbanin mbi supe jo vetėm peshėn e mbajtjes gjallė tė jetesės nė familje, furnizimin e burrave nė luftė me ushqime e veshje, rritjen dhe edukimin patriotik, trimeror tė fėmijėve, por edhe vetė, shpesh, kur armiku depėrtonte deri afėr vendbanimeve, ato pėrlesheshin fyt mė fyt me barbarin… Ato gra Shqiptare tė atyre kohrave e ndiqnin zhvillimin e luftrave dhe bėnin llogarite aq sakt saqė nė momentet mė tė rrezikshme kur ato parandjenin humbjen apo shuarjen e fiseve dhe krahinave tė tana tė cilat binin nėn thember tė armiqve, ato paralajmronin tėrheqjen drejt thellesive tė zemrės Ilire, siē ishin malet apo qytetet e Shqipėrise veriore.
    Nė pėrpjekjet e tyre pėr ta shpėtuar gjallėrimin e jetės nė viset e trojet shqiptare, ato e krahasonin luftėn me motin e keq, tė eger, tė ftohtė qė shkatrron ēdo gjė dhe deri bagėtite, nuk kanė me ujė as ushqim. Mirpo kur diku larg nė majet e bjeshkve shikonin burrat e tyre apo mashkujt e fisve Shqiptaret qė po ktheheshin nga luftrat kundėr armiqve me njė gjysėm fitore, apo tėrheqje, si disa gjahtarė qė nuk kanė arritė ta kapin apo ta gjuajnė gjahun qė kanė pasė si qellim… Pra nuk kanė arritė ta debojnė armikun pėrgjithmonė, pasi ai kishte zėnė vėnd diku nė cepat e kufinjve, ku vinte ēdo dite duke e shty nga njė gjurme, brenda territoreve Ilire-Shqipetare…
    Betejat e Legjendave tė Mujit dhe ēetave tė Jutbines lidhen gjithnjė me njė lumė tė madh, ku shpesh stuhite e luftrave i perplasin nė brigjet jugore e veriore tė atije lumi… Mirpo nė legjenda na thuhet se Gjeto Basho Mujo, si perfaqsues i popullit shqiptar ne ato kenge epike e legjendare, i ka kullat nė krahun jugor tė atijė lumi…do me thene se kufinjte e shqiptarve fillonin aty...
    ***********************************************
    "Jeten duhet ta paguash me cmimin e vuajtjes."
    .

  14. #14
    i/e regjistruar Maska e ALBA
    Anėtarėsuar
    21-05-2002
    Vendndodhja
    Gjermani (Dortmund)
    Postime
    2,609
    Tani kėtu ndalem dhe theksoj se:

    Kufinjtė e hershėm tė Ilirisė kane qėnė nė brigjet e Danubit, ku Lumi i Danubit ka qėnė kufiri ndarės midis vėndeve tė trojeve tė fiseve Ilire sot Shqiptarėt dhe vendeve tė trojeve tė fiseve tė Dakve (Romunet e sotėm).
    Gjeto Basho Mujo ėshtė simboli i popullit shqiptare nė ato kohra, njė figurė e krijuar qellimisht si ēelsi qė hap arkėn e thesareve tona tė historisė sė vuajtjeve, tė rezistencės, tė heroizmave, tė trimėrive tė mbarė popullit Shqiptarė e kryesisht nė trevat veriore tė kombit, prej nga ku, kanė ardhur luftrat dhe sulmet mė tė mėdha gjatė mijė vjeēarve tė historisė tonė…
    Gjeto Basho Muja, ėshtė njė emėr simbol i formuar nga fjalėt e vjetra shqipe si njė ēels sekret i gjuhės popullore tė atėhershme, pėr tu dhėnė zemėr trimave nė luftim. Ato fjalė qė na formojnė atė emėr dhe figurė gati mitologjike janė :
    « Gjete, gjeje, e gjete qė ka marre formen Gjeto » dhe kanė kuptimin : Nė se e gjen, apo, e gjete armikun, gjetje, kur gjen diēka tė pazakontė… Ndėrsa fjala tjeter qė vjen pas asaje : « Basho, qė rrjedhė nga fjala e vjeter (bashk), qė pėrdoret shpesh nė dialektin verior dhe letrar edhe sot nė rastet kur flitet pėr diēka vendimtare si pėr shembull : Bashkė, bashkim, tė bashkuem, tė bashkuar, ose bash ashtu ėshte, ose, bash tė lumtė goja, bash deshta me i ra, e tė tjerė shėmbuj… »
    Kurse Fjala e fundit e atij emri qė vjen si pjesa mė e rėndėsishme ėshtė Muja, fjalė e cila ka prejardhjen nga fjala e vjeter shqipe : « Muja, qė do tė thotė : Muja kundershtarit, atij qė po tė kėrcnon, sulmon, godet, pra qė po tė prek nė gjėrat e tua jetsore, territoriale ose po tė godet dhe fizikisht etj… » Fjalė e cila pėrdoret edhe sot me tė njėjtin kuptim qė nga sterlashtėsitė nė trevat veriore tė kombit shqiptar, pėr shembull : Ja mujti me tė drejtė, mirė ja bani qė ja mujti, apo mundesh, a ke mujtė, e tė tjera fjale qė nė rrėnjė tė tyren kanė thelbin : « Muja ». Kur i marrim kėto tri fjale shqipe tė vjetra dhe i bashkojmė, na formojne tre emra njerzish qe na dalin, Gjeto Basho Muja, dhe na duket njė individ sikur ka emrin e vet dhe tė babes e tė llagapit familjar. Por nė vetvehte ajo ėshtė njė thirrje nė formėn e njė kurajo sekrete si njė ēels trimėror pėr ti dhėnė zemėr ēdo shqiptari nė luftra kundėr armiqve. Njė thirrje urdhėrore e etėrve, tė cilėt porosisin : E gjetet armikun nė trojet tuaja, bashkohuni dhe mujani ! Emėr qė simbolizon masėn luftėtare Shqiptare… ************************************************
    « Mos janė nisė trimat pėr me ēetue ?
    E ata qafat, s’mundėn me i kalue! »
    Ka qitė Jera shoqeve edhe u ka thanė :
    O nuk janė jo krushq e dasmorė,
    Se ata, pare ranė nė lumė ;
    Tė kjofshim falė more i madhi Zot,
    Sa shpejt rėja diellin ma ka nxanė,
    Shpejt ma ėndi njė pelhurė tė gjanė,
    E i ka veshun majet rreth te tanė,
    Sa te lumi trimat kur kanė ra,
    Kaq pėrzije rėja e plajmi i ka,
    Sa kurrnjani shoqin ma nuk e pa.
    ******************************
    Janė ngri trimat t’ftohtit me mbarue;
    Por n’breg tė lumit, kulla e Mujit ka qėllue,
    Ė tanė shokt Muji te shpia i ka marrė.
    Kqyr ēka bani Gjeto Basho Muja !
    E ka vu njė barrė dru t’vogėl nė zjerm,
    Treqind vetė pėr njė herė mu nxe,
    Atėherė Mujo Bucelat ua ka afrue,
    Dhe fuēiat mir ua ka avit;
    Ishin bucelat plot me raki
    E fuēiat mbushun plot me vėnė.
    Shpejte fryma burrave na u paska ardhė!
    Edhe gjaku shpejt na u kėnka nxe!
    "Jeten duhet ta paguash me cmimin e vuajtjes."
    .

  15. #15
    i/e regjistruar Maska e ALBA
    Anėtarėsuar
    21-05-2002
    Vendndodhja
    Gjermani (Dortmund)
    Postime
    2,609
    Ėshtė shumė i qartė momenti nė vargjrt e mė sipėrme, kur luftėtarėt Pellazgė- Ilirė, kohė mbas kohe tė lodhur nga betejat, pasi e kanė debuar armikun pėrtej kufirit, pėrtej Danubit ose siē quhet nė kėto kėngė kreshnike “Tunės” “Dunės”, qė nė gjuhet e vėndeve qė i lag sot Danubi quhet : Donau, Danubi, Danubio etj. Pra qė tregon shumė qartė se dhe vete emri i atijė lumi ndėr mė tė vjetrit e Europės e ka marrė emrin nga fjalet e vjetra shqipe njėrrokshe “Tun, tund, don, dua, etj…”. Pra nė brigjet jugore tė atijė lumi fiset Pellazge-Ilire-Shqiptare kishin shtepiat e tyre ku jetonin, dhe pas betejave ktheheshin, ku pushonin e pregatiteshin pėr luftra tė reja kundėr sulmeve armike… Treqind barrė dru, do tė thotė se katundet apo qytetet Pellazge tė atyre shekujve kanė qėnė jo vetėm tė banuara me njė popullsi tė madhe nė numer, por edhe me kushte jetese shumė tė mirė, ku ēdo shtėpi ka “Vėnė”(Verė) nė fuēia pėr tė pirė, bollek edhe nė ato kohė luftarsh barbare. Numri treqind, nė raste tė pėrdorimit tė vet ka kuptimin se ēdo shtepi e qet nga njė luftetar nė ēeta, por nė ēdo shtepi ka edhe nga 20 deri nė 30 fryme tė tjera, qė po ti shumzojmė pėr treqind, numrin e ēetave tė krahinės apo tė atyre trevave nė veri tė kombit, na del se popullsia e atyre vėndeve ka qėnė mbi 1 milion banorė qė nė...
    *********************************************
    Kanė nis trimat, Mujin po e pėvetin:
    Nė votėr tande na kemi qėllue,
    Mos na kijė randė pėr ndoj fjalė!
    Pash njat Zot Mujo qė tė ka dhanė,
    Pse Hallilin ti nuk po e marton?
    Janė martue krejt mocatakt e tijė,
    Djelm e ēika, Zoti, atyne, u ka falė,
    Fmijtė e tyne sot janė rrit e po lodrojnė.
    A tu dhimtėn paret pėr me i dhanė?
    A tu dhimtėn darsmat me i ba?
    Tut’na djalin dikush, po na e rrėn;
    Shpesh e shpesh po bjen n’Kotorre tė reja,
    Rob tė gjallė djalin tash po na e nxanė.
    Le Konakun, Mujo, se s’po ta fikun,
    Por ma zi Fisin, Mujo, po na e korisin.
    "Jeten duhet ta paguash me cmimin e vuajtjes."
    .

  16. #16
    i/e regjistruar Maska e ALBA
    Anėtarėsuar
    21-05-2002
    Vendndodhja
    Gjermani (Dortmund)
    Postime
    2,609
    Nė rastet ku luftrat kishin njė farė pushimi, Krerėt e menēurisė sė atyre kohrave, por edhe luftėtarėt shtronin pėr zgjidhje probleme delikate siē ishin martesat e djemve dhe tė vajzave tė popullit Pellazgjik-Ilir-Shqiptar, tė cilat deri nė ato kohra, para luftrave kishin ardhur si martesa tė lira, sipas traditave antike tė dashurive tė ndėrsjedhta, ku jo rradhe kishte pasė martesa edhe midis shqiptarėsh me vajza apo djem tė vėndeve kufitare tė atyre kohrave. Mirpo me fillimin e luftrave barbare ku pushtues tė ndryshem sulmonin territoret veriore nė ato kohra, krerėt e vendit sipas krahinave, vendosėn qė tė flasin nė diskutime tė gjėra pėr ti ndaluar ato martesa, tė cilat asimilonin jo vetėm individė, por ndryshonin thelbėsisht ekzistencėn e shqiptarve ku humbeshin zakonet, kultura, traditat, gjuha, territori tė tėra, pasi sipas tė drejtės sė trashigimisė zakonore djali trashigonte pasurinė nė toka e shpija, pa marrė parasysh se cilėn ka marrė pėr grua dhe se femijėt e ardhem a do tė flasin gjuhėn e tė parve apo gjuhėn e huaj prej nga kishin nėnėn…
    Kėrkoheshin pra forma e mėnyra nė ato diskutime qė tė ndikonin drejt pėr drejt pėr ti martuar djemt e vajzat shqiptare vetėm me shqiptarė, qė tė eleminohej rreziku i martesave me bijat apo bijtė e armikut pushtues edhe pse midis tė rinjve lindėte pa pritmas dashurija…
    Figura e Halilit, ėshtė njė figurė e formuar si shembull i tė riut tė atyre kohrave, qė shpesh bie nė ndesh me kėrkesat apo urdhrat e krerve. Vetė emri Halil, Halili, ka njė rrjedhė nga formimi i emrit tė vegles muzikore “Lila”qe me vone ka marre trajtėn e rregullt “Lira”e cila edhe ėshtė modernizuar nė formėn e ndėrtimit dhe tė perdorimit tė saj, njė vegėl e njohur qė nė kohrat mė tė vjetra, ku me tė ėshtė kėnduar nė formėn e melankolisė sė ėndrrave apo deshirave tė pa realizuara. Ku tė rinjtė e atyre shekujve kur gjėndeshin para thyerjeve tė tilla pėr zemrat e tyre, kur rrethi nuk i lejonte tė lidheshin, tė bashkonin zemrat, ata kėrkonin nė mėnyrė thirrse “Lilėn”, atė vegel muzikore shpesh bashkė me kėngėtarin e saj dhe degjonin ato lloje kėngėsh pėr tė mbytur mėrzinė… Emri Halil rrjedhė nga fjalet “hajde lila”, dhe pėrfaqėson masėn e madhe tė rinisė sė atyre kohrave dhe po thuajse tė gjitha kohrave, pasi ato legjenda nė formė epike janė kėnduar nė mėnyrė tė tillė filozofike, ku u pėrshtaten edhe kohrave tė sotme…
    Pra duhet tė dimė se legjendat e Mujit e tė Hallilit, janė krijuar e kėnduar si burime frymzimi e rregulla edukimi trimėror e burrėror, qė nė mijvjeēarėt e parė tė krijimit tė popujve e vėndeve nė ballkan e mė gjėrė. Ashtu qė nuk ekziston nė asnjė bazė, pretendimi i disa studiuesve nacionaliste i vėndeve tė ballkanit apo tė tjera, tė cilet kanė ēfaqur idete e gabuara sikur Muja e Halili na qėnkan emra tė muslimanve. Pra argumenti dhe kuptimi i tyre e nxjerr se ata jane emra Shqiptar tė formuar nga fjalėt shqipe dhe ata emra kanė ekzistuar nė gjuhėn e legjendat Shqiptare shume mijvjeēarė mė parė se sa tė krijohet besimi i fesė islame. Dhe shumė mijvjeēarė mė parė se Osmani i parė tė organizojė ushtrinė e tijė nė Turkmenistan, atje nga e kane origjinėn Turqit dhe tė vijė me pushtime deri nė Anadoll, ku pėr herė tė parė, pas rreth 60 vjet luftrash, rreth vitit 1360 arritėn tė pushtojnė Kostandinopolin duke i ēfarosur banoret Grekė, dhe ku me vonė krijuan perandorinė Osmane, sot Turqia…Perandori e cila i shtriu pushtimet e veta ė Ballkan ė fillimet e viteve 1400. Ndersa kėngėt epike legjendare qė nė themel kanė figurat e krijuara tė Mujit e Halilit, janė tė njohura qė nė thellsinė e mijvjeēarve tė parė tė historisė njerzore nė ballkan. Halili pėrfaqson rininė e atyre kohrave, ku shpesh na ēfaqet si luftėtarė trim si i vllaj, Muja, pra do me thėnė, si pjesa e madhe e luftėtarve tė cilėt ishin nė moshėn burrėrore. Por aq shpesh Halili na ēfaqet me gabimet e vrudhet e rinisė, ku pėrplaset e bie shpesh nė kurthet e armikut, ku me ndihmėn e Mujit, pra tė masės sė pjekur burrėrore e luftėtare shpėton…
    *************************************************
    Be’ m’Zotin, Muji, qė u paska ba;
    Faqe bardhė more shok ju kjoshi,
    Sa mire burra, ju dertin po ma dijshi!
    Nuk mė janė dhimt paret pėr me i dhanun!
    S’mjanė dhimt darsmat pėr me i bamun!
    Ju tė pa vllazėn nuk mė keni qėllue:
    Kuj po i dhimet darsma pėr vlla tė vet?
    Ky nuk asht, or burra, cub flligshtinash,
    Ju mire e njihni se asht dai’ trimninash.
    E ky, nė dashtė me mė pru, marren te shpija,
    Hej ktij Zoti hisen e diellit, ja shkimtė !
    E nė e pastė mėndjen, fisin me na koritė,
    Gjueje, o rė, me kokėrr rrufeje!
    Nxirrma, toke, pėrjashta natėn e vorrit!
    "Jeten duhet ta paguash me cmimin e vuajtjes."
    .

  17. #17
    i/e regjistruar Maska e ALBA
    Anėtarėsuar
    21-05-2002
    Vendndodhja
    Gjermani (Dortmund)
    Postime
    2,609
    Krerėt e vėndit nuk i dėshirojnė martesat me tė huaj, ata kembngulin qė tė mos lejohen pėr asnjė llojė arsyeje, ato martesa.
    *********************************************
    Atėher heq Halili e u ka thanė,
    Be mė Zotin djali u paska ba:
    Kah kam vlla e kah kam motėr,
    Deksha para nė u martofsha!
    Se gjithė gratė e krahinės, ku janė,
    Se gjithė vashat e Jutbinės, ku janė,
    Bash si motra mue krejt po mė dukėn.
    Dheu mė mbuloftė, fatin vedit nė mos ja gjetsha,
    Po se mora unė Tanushėn e Krajlit !
    E unė Tanushėn vetė e kam pa,
    Kur kem pasė besė me krajli:
    Gja ma tė mirė s’sheh njeri nėn kėtė diell!
    Vetulla e sajė drejt si fiskaja;
    Shteku i ballit, si shteku i malit,
    Kur merr hana me prėndue;
    Syri i saj, si kokrra e qershisė;
    E ka qerpikun, si krahi i dallandyshės;
    Ftyra e saj, si kuqet molla n’degė;
    Hunda e drejtė, si kalėmi i Tushės;
    Goja e vogėl, si lulja qė shpėrthen;
    Dhambėt e bardhė; si gurėzit e lumit,
    Fill mbas shiut, kur po i shndrit dielli;
    Qafa e sajė, si qafa e pllumbit:
    Shtati i saj, si shtat ēetinet;
    Misht e dorės, porsi rrėmi i shemshirit…
    *********************************************
    Mirpo tė rinjtė kundėrshtojnė me mėnyrat e tyre ku krijojnė lidhje dashurie deri edhe me bijat e krerve tė armikut, tė nisur sa nga dashurija por edhe nga shperfillja qė donin ti bėnin armikut, apo pse jo, ndoshta edhe kohės e zakoneve. Mund tė thuhet se rininė e asajė kohe e shikoj nė shembullin e Halilit si njė rini tė zhdervjelltė, luftarake, qė ėshtė e gatshme pėr njė tolerancė e bashkjetesė qoftė edhe me armikun, duke e zbutur atė kur e bėn mik, duke i ra nė dashuri me tė bijėn, Tanushėn, simboloin e rinisė sė kundėrshtarve tė Shqiptarve nė ato kohra, simbolin e bukurisė sė femrave tė pales sė armikut. Bukuri e cila ishte e pa fajshme pėr luftrat qė ndodhnin, ashtu siē ishte e gatshme qė pėr hirė tė dashurisė, tė i kundėrvihej ēdo gjėje nė rrethin ku jetonte…
    *********************************
    Atėherė djali, ma, s’ka mujtė me folė:
    Me dorė gojėn, Muji, ja ka ndalue,
    E aq ma shum djali asht zėmrue:
    Prapou, Mujė, se m’ka ardhė dita e dekės!
    *********************************
    Rėnd me rėnd, Mujo, na po flasim!
    T’madhe briti ai plaku Basho Jana;
    *********************************
    S’e kam lanė, more shok, pėr mik, se nuk e gjeta.
    S’e kam lanė, pėr veshje, se nuk mund bleva;
    Veē s’kam dashtė vet me u martue!
    *********************************
    Pa ndigjo, more ti djalė!
    -Ka folė plaku Basho Jana:
    Ditė e madhe nesėr ka qellue;
    Tridhjet agė, kan me u bashkue;
    Tridhjetė vasha ktu kann me i pru.
    Njat ma tė mirėn vetė ti ke me zgjedhė,
    Tridhjetė agė me hajr ty do ta bajmė!
    ************************************************** **
    "Jeten duhet ta paguash me cmimin e vuajtjes."
    .

  18. #18
    i/e regjistruar Maska e ALBA
    Anėtarėsuar
    21-05-2002
    Vendndodhja
    Gjermani (Dortmund)
    Postime
    2,609
    Ketu bėhet fjalė pėr pėrpjekjet e krerve tė vėndit pėr te marrė vėndime tė forta pėr moslejimin e martesave me tė huaj, ku nė mėnyrė tė hapur hasin nė kundėrshtimet e tė rinjve…
    ************************************************** ***
    S’po e len plakun, ma, djali me folė:
    Zoti u vraftė , more agėt e Jutbinės!
    Po ku a ndije ndermjet tokės e qiellės,
    Qė e muer vllau motrėn e vet?
    Qe tė tanė bijat e krahinės ku janė,
    Te tana motra, mue, po me dukėn.
    Njė be tė madhe qė e kam ba,
    njė be tė madhe nė emėn tė zotit,
    Njatij t’Lumit qė vran e kthiell,
    Rėndon tokė e rėndon qiell,
    Qė ja martohem me gur e dhe,
    Ja e kam marrė Tanushėn e Krajlit.
    E a ndigjuet, ju o agėt e Jutbinės:
    Mbetsha kuk(qyq), si nata e vorrit,
    E nė krahinė kurrė nuk martohem!
    Por n’qafė m’paēi mori bjeshkėt e nalta,
    Kurrkund njė shtek qė nuk ma keni lanė,
    Pėr me dalun deri n’at krajli!
    E me ba njė tė vogel hjeksi,
    Tė mujsha detit deri ndėr qafa me i pri,
    Me ma dėjė krejt atė borė,
    Sall, sa tė dal me vu kunorė,
    Aq fort gazin shokėt, qė ma kan vnue,
    Ma kan ngjitė “taraku i Kotorrit”
    E fryma e gjallė, s’u lanka peng pėr logut !
    Sa shpejt nama bjeshket mi paska gjue !
    *********************************************
    Tė rinjtė shqiptarė tė atyre kohrave, sa herė qė pushonin luftrat, depėrtonin thellė nė territoret e armikut, deri edhe nė qytetet e tyre, tė cilat nė fjalėt e legjendės thirrėn “Kotorret e reja” (Qytetet e reja). Qė do tė thotė se janė qytete tė sa po krijuara, pra tė ardhacakve qė kanė zėnė vėnd nė territore tė huaja tė pushtuara prej tyre, si dhe nė territoret Pellazge-Ilire-Shqiptare… Atje merrnin kontakt me femrat e atyre popujve, ku krijonin lidhjet e tyre tė dashurisė… Pėr njė paqe tė shpejtė lutet Halili (Rinia), pėr tė pasė mundėsi pėr tu parė me vashat e bukura tė njė mbretrie tjetėr, pėr tu dashuruar me to e pėr tu martuar, pėr tė injoruar luftrat e pėr tė shėmbur kufinjtė e ndarjes sė njerzve, popujve e kulturave, pėr tė zbutur armiqsitė me dashurinė e tė rinjve…
    ************************************************** *
    Sa shpejt deti, djalin ka ndigjue !
    E ka ēue njė erė tė fortė,
    Erė tė fortė,e erė tė nxehtė,
    E ka lshue krejt rėnė e zezė,
    Bien orteqet nėpėr gropa ;
    Ushtojnė malet si prej motit.
    Veē tri ditė e ma nuk ka zgjatė,
    A shkri bora e ka ra nė lumė:
    Por tri javė e nuk zgjat ma shumė,
    Ēka e bani lumi atė borė tė bardhė,
    T’bardhėt e bjeshkve, nė detė e ka mbytė.
    Lum pėr ty o i madhi Zot,
    Ē’po kendojnė bylbylat n’mal!
    Kan dalė fmija e po lodrojnė,
    Shpejt me u pa me shoqi-shojnė,
    Me pa thanat si lulojnė,
    Me pa ahet si gjethojnė!
    ****************************************
    Nė kėtė moment tė legjendės kemi njė pushim lufte tė pa pritur, ku vendoset njė paqe, ashtu siē ndryshon moti i lik, duke sjedhė njė ngrohtėsi pranvere… Kėtu duket sikur ka njė ndėrhyrje, njė garanci paqeje, qoftė ajo dhe provizore, ku dikush ka ndikuar tek krerėt e mbretrisė armike. Ndoshta afrohet zhvillimi i ngjarjeve deri nė rolin qė luan individi, pra njeriu i vetėm i cili ka njė lidhje shpirtrore me njė tjeter njeri nė palėn kundėrshtare… Ndoshta vėrtet nje vajzė e mbretit, siē ka ndodhur shpesh nė histori, duke qėnė e dashuruar thellėsisht me njė djal tė ri tė palės tjetėr, ka ndikuar tek i ati, mbreti, pėr tė tėrhequr ushtritė nga trojet e djalit tė zemrės sė vet, e pėr tė vėndosur paqe…
    *********************************************
    Atėhere Halili, Mujit i ka thanė:
    Qetash gjogun, Mujo ti me ma dhanė!
    Aspak Muji, gjogun, dhanė nuk ja ka,
    Gjogut t’vet nė shpin djali i ka ra,
    Edhe a nis Tanushėn pėr me marrė.
    Kur ka ba Muji me u dredhė,
    Rrebt po i flet e motēmja nanė:
    Po ēka bane more bir, i ka thanė,
    Po ti gjogun djalit pse me ja ndalė?
    Rrezik djali, me ba me e pasė,
    E n’krajli gja me ta gjetė,
    Sa t’jesh gjallė, marak ty, ka me tė metė!
    Sa shpejt Muji kanka kthye,
    Ndal Halil-o, -djalit i ka thanė;
    Gjogun e vet Muji ja ka dhanė,
    E mirė djalin ma ka msue:
    Udha e mbarė, tash more vlla!
    N’megje t’krajlave kur tė bajsh me dal-;
    Kurrkund gjogut, kryet mos ja ndal;
    Gjogu tė ēon te Vuk-e Harambashi,
    Probatin un Vukėn e kam pasė,
    Falmeshnet thuej Muji t’ka ēue;
    Pėr nji punė, sot vllaun me ma ndihmue,
    Me m’ndihmue me grosh(lek) e me shpatė,
    Me m’ndihmue Tanushėn pėr me marrė!
    Atėherė djali i ka kcye gjogut nė shpinė;
    T’mirė u pafshim! Mujit i ka thanė;
    Ka marrė udhėn Halili pėr krajli,
    Vrap po e nget e tym po i qet,
    Dy herė djalin kurrkush ma se ka pa.
    *********************************************
    Nė rrahje tė vazhdueshme tė problemeve tė kohės, shohim herė mbas here ndikimin e shpirtrave tė butė tė nanave shqiptare, vashave, tė cilat janė kundėr luftės, ku shpesh bashkohen me mendimin e dėshirat e rinisė, duke u kundėrvėnė luftėtarve, me qellim pėr tė gjetur njė zgjidhje paqsore nėpėrmjet lidhjeve tė rinjve tė dashuruar, tė miqsive tė ndersjedhta, me nderhyrjen e miqsive tė tjera tė vjetra qė kishin Shqiptarėt nė ata shekuj….
    ************************************************** ***********
    Studimi dhe analiza nga LLemadeo Dukagjini
    "Jeten duhet ta paguash me cmimin e vuajtjes."
    .

  19. #19
    In God I Trust! Maska e MisCongeniality
    Anėtarėsuar
    02-05-2003
    Vendndodhja
    QHC
    Postime
    417
    Urime Shigjeta dhe Alba!

    Shume te bukura keto! Me kujtuan vitet e arta te gjimnazit

    Miss Congeniality
    p.s. Alba, nga menyra si shkruan do behesh gazetare shume e mire apo dhe politikane shume e mire
    What bond is there between me and the world? I am like a rider on a summer day who takes shelter to rest under the shade of a tree, then goes on his way. ~ Profeti Muhamed Salallahu Alayhi Wa Salam

  20. #20
    i/e regjistruar Maska e ALBA
    Anėtarėsuar
    21-05-2002
    Vendndodhja
    Gjermani (Dortmund)
    Postime
    2,609
    Epika popullore Shqipetare.
    Koment:
    Neper shekuj populli ka kenduar jo vetem ngjarjeve te medha, luftrave, heronjeve etj, por edhe motiveve te jetes, dashurise, endrrave e aq me shume endrrave rinore. Dialogu ne kengen epike midis Lokes dhe vajzes eshte nje simbol i perzgjedhjes, i krenarise se femrave shqipetare te cilat e zgjidhnin burrin e ardhshem nga krahinat apo fiset me te mira te Shqiptarve... E njeri prej artyre fiseve kane qene Vuthajt ne rrethinat e Plave e Gucise...
    Autori, popull, na percjell ne kujtesen e vet vargjet e meposhtme :

    A do burr Ēikė me t'martue ?

    Shka ke ēik qe je krenue?
    A don burr kund me t'martue?
    Kurkund burr, nane ska per mue !
    A don ēike n ISNIQ me t'martue?
    Jan surdar e s'jane per mue!
    A don ēike n'DEĒAN me u martue?
    N'qiler te mbyllin e nuk i due!
    A don ēike ne VOKSH me t'martue?
    Kshteja shum e nuk i due!
    A don ēike ne JUNIK me t'martue?
    Zhgunaxhi jan e nuk i due!
    A don ēike n'BOTUSH me t'martue?
    Agallar e s'jane per mue!
    A don ēike n'MOLLIQ me t'martue ?
    Bajn qereq e nuk i due!
    A don ēike n BREVIN me t'martue ?
    Ujt e lig e nuk i due!
    Ne PONASHEC ēike don me u martue?
    Burra t'liq, nuk jan per mue!
    A don ēike n'ZMOLIC me te ēue?
    Shesin dru e nuk idue!
    Ne BABAJ ēike, a don me u martue?
    Jan mbi vade e nuk i due!
    A don ēike ne DEVE me u martue?
    Jan qelana nuk i due!
    Ne KORONICE a don ēik me t'martue?
    Jane ngat gjinija e nuk idue!
    Ne DUKAGJIN ēike a don me t'martue?
    S'lahen kurr e nuk i due!
    Ne RUGOVE ēik, don me u martue?
    Jan pijanec e nuk i due!
    Qyqja ti mete pa u martue !
    A don ēike ne HAS me u martue?
    Jan budalla e nuk i due!
    A don ēike n'BYTYC me u martue?
    Peshkatar jane e nuk i due!
    A don ēik n'KRASNIQE me u martue?
    Jan t'harlisun e nuk i due!
    A don ēik n'GASH me u martue?
    Jan sojnik, po nuk idue!
    Ne MALSI te MADHE kam me te martue!
    Vend i that e sjan per mue!
    Mbete ēik pa u martue!
    Mos don ēik n'VUTHAJ me u martue?
    Te lumt goja, Lokjo, tash ja ke qellue !
    Te holl e te gijat e jane per mue...
    Qyqja ēik ti ēka po thue?
    I mete lokes pa martue,
    A e di se VUTHAJT, pa ja nda
    Jane ne luft me Turk e me Shkja.
    Aty ske me gzue nusni,
    Se do te mbetesh nuse e vej ne shpi...
    Po e pata, Loke une at fat,
    Me pa burrin te lam ne gjak,
    Ma mir te rri me te sall nji nat,
    E ta baj ni djal per marak,
    Qe t'ma ket shtatin si Bajrak
    Se t'vajtoj gjith jeten me qytak...
    "Jeten duhet ta paguash me cmimin e vuajtjes."
    .

Faqja 0 prej 5 FillimFillim 12 ... FunditFundit

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •