Histori pasionesh

[korçar]

Letrat e Viktorit (i them Viktor se kemi qene ne zbor bashke prandajza) jane koloni, me qindra, te panumurta, dhe jo per te njejten jaranke keshtu qe jam pak skeptik per sa i perket vlefshmerise se tyre. Ugoja ka qene nje nga me dobiç-kopil-mashtruesit e historise se Frances dhe asnjehere nuk nguronte per te perfituar nga statusi borgjes qe kishte. Varde i kishte dashnorkat qe nga prostituta me e qelbur, duke kaluar nga sherbetoret, e deri tek ato qe pretendonte se i dashuronte vertet (nuk e di a bente vertet nje diference midis tyre). Me demek e paskesh qef mishne e njome derdemeni. (Tani jo se i kam mbajtur pishen une po keshtu thone. )

Ja cfare i shkruante Leonise (si pe Korçe kjo nga emri kur mos kem njeri) :

"E shtune - ora tre e mengjezit.
Po kthehem. E kam letren tende. Kete leter te shtrenjte, e pata lexuar sot ne syte e tu. Sa e bukur ishe qepari [...] nen qiellin e pranveres, nen pemet e gjelbra, me ato lule lila mbi koken tende. E gjithe kjo natyre dukej se festonte perreth teje. Engjelli im, a e di, pemet dhe lulet te njohin e te pershendetin. Ti je princeshe ne kete bote sendes me ere te kendshme dhe qe lulezojne si ti princeshe ne zemren time.

Po, pata lexuar ne syte e tu kete leter te shkelqyer, delikate dhe e cilter, qe po rilexoj kete nate me kaq kenaqsi, ate qe pena jote shkruan kaq mire, shikimi yt e flet me nje "charme" dehjeprures. Sa krenar qe isha duke te pare aq te bukur! Sa i gezuar isha duke te pare kaq te embel.

Ja nje lule qe e korra per ty. Do te te vije e vyshkur, por akoma e parfumuar : emblema e embel e dashurise ne vjejese. Mbaje me vete : do te ma tregosh pas 30 vjetesh.

Pa tridhjete vjetesh ti do te jesh gjithmone e bukur, pas tridhjete vjetesh une do te jem gjithmone i dashuruar. Do te duhemi, apo jo, engjelli im, si sot, dhe do te falenderojme zotin ne gjunje.

Per fat te keq! E gjithe e diela pa te pare! Vetem te henen do te me kthehesh! Po une cfare te bej deri atehere? Te mendoj per ty, te te dua, te te percjell zemren dhe shpirtin.
Oh! Ne krahun tend, ji e imja! Te henen! - pergjithmone!"



Vetvetiu del pyetja : cfare i shikoni nje letre bukurine e formes apo thelb-kuptimin e saj? Me nje fjale keto letrat tregojne intensitetin (spo e gjej fjalen shqip) e dashurise apo talentin e autorit?...

[Fiori]

Korçari me kenaqe Postimi me i lezetçëm deri tani. Sidomos fragmenti : Ja cfare i shkruante Leonise (si pe Korçe kjo nga emri kur mos kem njeri) .


Pershendetje

[D&G Feminine]

Kush do na sjelle ndonje leter te Franz List, kam lexuar nje liber per te dikur dhe me kane pelqyer.

[forever]

Johann von Goethe to Charlotte von Stein:

[Cupke_pe_Korce]

"Kur permendet emri i NAPOLEONIT, edhe lavdise i merren kembet" Valle, c'do te kish thene Getja per nje Napoleon ne vorbullen e xhelozise? Letrat me poshte i drejtohen 'perandoreshes' se tij, ndarjen nga e cila nuk mundi ta harroje kurre:

Nuk te dua me, perkundrazi, te urrej! Je nje krijese e mjere, e paskurupullt, nje Hirushje truthare. Nuk me shkruan asnjehere; ti nuk e do tet shoq!...ti e di kenaqesine qe i japin atij letrat e tua e megjithate, asnjehere nuk e merr mundimin ti shkruash gjashte rreshta, fare te thjeshte! Atehere, cfare ben tere diten Madame? C'jane keto pune kaq te rendesishme qe te kane rroberuar dhe me s'gjen kohe ti shkruash te dashurit tend besnik? C'kenaqesi te mbyt dhe te shtyn menjane dashurine, ate dashuri te bute dhe konstante qe i kishe premtuar atij? C'te jete ky dashnor i mrekullueshem qe te rremben c'do cast tendin, sundon ditet e tua, dhe te ndalon ti kushtosh vemendje burrit tend?

Kujdes, Zhozefine! nje nate te bukur dyeret do te thyhen, dhe une do te jem aty! E dashur, jam vertet i shqetesuar qe s'kam marre asnje lajm nga ty. Me shkruaj nje leter prej kater faqesh, qendisur me ato fjalet e tua te mrekullueshme qe me mbushin me emocion dhe gezim. Shpresoj se shpejti te te shtrengoj ne krahet e mi, dhe te te mbuloj me mijera puthje qe digjen si dielli ekuatorial.
------------------
Nuk kam ngrysur asnje dite pa te dashur ty; nuk kam gedhire asnje nate pa te perqafuar; nuk kam pire qofte edhe nje finxhan te vetem caji pa mallkuar krenarine dhe ambicjen qe me shtyjne te qendroj i ndare nga shpirti i jetes sime. Ne mes te detyres, qofte edhe kur jam ne krye te ushtrise apo duke inspektuar kampet, te dashuren Zhozefine kam ne zemer, me sundon gjithe mendjen, me mbush gjithe mendimet. Nese po largohem prej teje me nje shpejtesi te rrufeshme, e bej sepse do mund te kthehem per te te pare me shpejt...perseri. Nese ngrihem per te punuar ne mes te nates, e bej sepse kjo mund te shpejtoje per pune ditesh mberritjen e dashurise te embel.

Megjithate, ne letren tende te dates 23 dhe 26, me je drejtuar me Ju. Ju-te mbaji per vete! Ah! e gjora ti, si munde ta shkruash nje leter te tille? Sa e ftohte! Pastaj, jane kater dite midis dates 23 dhe 26; c'bere qe nuk munde ti shkruash tit shoqi?...
Ah, e dashur, ajo Ju-ja, ato kater dite, me bene te deshiroj nje kthim ne indiferencen time te meparshme. Mjere ai qe u be shkaktari! Perjetofte ai si ndeshkim dhe penalti ate qe akuza dhe evidenca (qe eshte ne favor te mikut tend) do me kish bere mua te perjetoj! Tortura e ferrit nuk eshte e mjaftueshme! As Furite nuk kane mjaft gjarprinj! Ju! Ju! Ah! si do te shkojne punet per dy jave?...Me rendon shpirti; me eshte mbyllur zemra dhe jam i tmerruar nga fantazite....

Me dashuron me pak, por kjo do te kaloje. Nje dite nuk do te me dashurosh me. Te pakten me thuaj, dhe atehere do ta di qe e kam merituar fatkeqesine...Lamtumire grua: torture, gezim, shprese dhe ndjesi qe me sjell ne afer Natyres, me impulse te dhunshme aq te pakontrolluara sa dhe rrufeja. Nuk te kerkoj as dashuri te perjetshme, as besnikeri,...thjesht te verteten, ndershmeri te pakushtezuar. Dita kur te thuash "Te dua me pak", do te shenoje fundin e dashurise sime, dhe diten e fundit te jetes. Nese zemra ime do te ishte aq e pacipe sa te te donte pa e dashur ne kembim, to ta kisha bere copash.

Zhozefine! Zhozefine! Mbaj mend c'te kam thene nganjehere: Natyra me ka pajisur me nje karakter deciziv. Ka ndertuar tendin me nje fije delikate. Ke pushuar se me dashuruari? Me fal, dashuria e jetes sime; shpirti me eshte thyer nga forcat kundershtuese. Zemren e kam te roberuar nga ty, plot frike dhe pergjerim te mjeruar...jam kaq i tronditur qe nuk te therras me emer. Pres te me shkruash. Adieu! Ah! nese me dashuron me pak, ti s'mund te me kesh dashur kurre. Nese eshte keshtu, do te jem per tu meshiruar!

[edspace]

Postuar më parë nga MI CORAZON
Nje nga pergjigjet e Juliette Drouet letrave te Hugoit.

" Ju dashuroj...shume ..shume....Viktori im !
E kote t'jua perseris shpesh, sepse kurre nuk mund ta shpreh sikunder e ndiej.
Ju i dashur jeni gjithshka qe me rrethon me gjithe bukurine e formes, ngjyres , aromes, harmonise se tingullit...Jeni bukuria vete. Jeni superior mbi gjithshka... e une... ju admiroj.
Ju nuk jeni rrezja e diellit me shtate ngjyrat e saj te mrekullueshme, por dielli vete, qe ndriçon, ngroh dhe i jep jete gjithshkaje.
Ja pra, çfare jeni ju per mua i dashur...per gruan qe ju adhuron " .

Një nga përgjigjet e Viktorit për Xhulietën. Në këtë kohë ai ishte i martuar me Adele Foucher. Tha mirë Korçari që ka qënë "dobiç-kopil-mashtrues".


31 Dhjetor, 1851

Ti ke qënë e mrekullueshme, Xhulieta ime, në këto ditë të errëta dhe të dhunshme. Nëse unë kisha nevojë për dashuri, ti e sillje tek unë, qofsh e bekuar! Kur në vëndet e mi të fshehta, gjithnjë në rrezik, pas një nate duke pritur, unë dëgjoja çelsin e derës time duke u dridhur në gishtat e tu, rreziku dhe errësira nuk ishin më reth meje -- ajo që hyri më pas ishte drita!

Ne nuk duhet ti harrojmë kurrë ato orë të tmerrshme por aq të ëmbla, kur ti ishe aq afër meje në intervalet e përleshjeve. Ta kujtojmë për gjithë jetën tonë atë dhomë të errët, tapiceritë antike, dy kolltukët, krahpërkrah, vaftin që ne hëngrëm në cepin e tryezës, pulën e ftohtë që ti kishe sjellë; bisedën e ngrohtë, ledhatimet e tua, ankthet e tua, besnikërinë tënde.
Ti çuditeshe që më gjeje mua të qetë dhe të gëzuar. A e di nga më vinte qetësia dhe gëzimi? Nga ty...

[shigjeta]

Lamtumira e trishtë e një vigani

Fjalët e fundit të Bethovenit para "takimit" të fundmë

O ju që më quani me temperament jo të mirë, që më akuzoni se jam agresiv apo mizantrop, jeni të padrejtë me mua. Ju nuk e dini arsyen e fshehtë të sjelljes sime, në fund të zemrës sime dhe mendimeve kam pas gjithnjë dëshirën për të bërë më të mirën. Kur isha fëmijë kisha vetëm mendime të mira në kokë, por ta dini se tani që vuaj qysh prej gjashtë vjetësh nga një sëmundje e pashërueshme, e lidhur me shqisat, duke u shtuar vit pas viti në vend që të shërohesha ashtu si shpresoja. I mashtruar, i detyruar që të mësohesha me këtë gjymtim të vazhdueshëm (shërimi i së cilës kërkon dhjetëra vjet, të shohim nëse do të jetë i mundur), unë që jam i gjallë e i rrëmbyer, i ndjeshëm ndaj dëfrimit të jetës mondane, m‘u desh të izolohesha që herët, të jetoja i vetmuar dhe nëse ndonjëherë më ka ndodhur që mos t‘ia vija veshin të keqes sime, çfarë ashpërsie të ndihesha i përbuzur jashtë botës nga eksperienca më të trishta se sa shurdhëria ime, megjithatë isha i pazoti t‘u thosha njerëzve: flisni me zë më të lartë, ulërini, jam shurdh. Sa keq! Si do të mundja t‘u drejtohesha për të kërkuar ndjesë për dobësinë e një organi që duhet të ishte më shumë i përsosur tek unë sesa te njerëz të tjerë, një organ që ka qenë i përsosur, një përsosmëri që pak nga kolegët e mi pretendojnë që e kanë ose që e kanë pasur. Jo, nuk mundem më, ju kërkoj ndjesë teksa më shihni t‘u bëj bisht qortimeve tuaja, unë që do të doja të pleksesha me ju, fatkeqësia ime më bën të vuaj dyfish, pasi duhet që ju të mos më vlerësoni, nuk kam më të drejtë të reagoj në shoqëri, bisedimeve shpirtërore, shkëmbimit të ideve, shprehjeve të ndjenjave. Nuk mund të futem në diçka të rrezikshme në shoqëri vetëm kur e kërkon nevoja e ngutshme, një jetë si i syrgjynosur. Ja kjo është jeta ime. Kur i afrohem një grupi njerëzish më kap frika. Kam frikë të marr guximin e të tradhtoj gjendjen time. Kështu ishin këto gjashtë muajt e fundit të kaluara në fshat. Mjeku im më këshilloi me shumë takt që ta mbaja mirë veshin tim dhe mos ta lodhja, në gjendjen time kjo ishte një gjë e mirë, edhe pse dëshira ime për të qëndruar me njerëz më pushtonte hera herës. Çfarë poshtërimi ishte atëherë kur përkarshi meje dikush dëgjonte një flaut që binte larg dhe unë nuk dëgjoja asgjë, ose kur dikush dëgjonte këngën e bariut, ndërsa unë, edhe atë nuk e dëgjoja fare. Këto lloj eksperiencash më zhysnin në dëshpërim, saqë isha një hap larg faktit që t‘i jepja fund jetës. Vetëm arti më mban, besimi im ma bënin të pamundur largimin nga kjo botë para se të kompozoja gjithçka që kisha në kokë dhe pikërisht për këtë vazhdova jetën time të vajtueshme, po kjo është fjala e duhur, e vajtueshme. Trupi im është i irrituar, por mund të mbahem mirë, mjafton një ndryshim i papritur që të më nisin të tjera dhimbje. Durim, më thonë, durimin duhet ta kem si udhërrëfyes. Atë bëra. Jetoj me shpresën që vendimi im për të qëndruar gjallë, ndoshta në jetën e përtejme do jetë më mirë, ndoshta jo, çdo gjë le të ndodhë. I detyruar që në moshën 28-vjeçare të isha një filozof, gjë jo e lehtë dhe më e vështirë akoma për artistin sesa për këdo tjetër. Hyjni, ti sheh brenda zemrës sime, e njeh atë, ti e di se dashuria për të afërmin, zemërgjerësia aty kanë bërë vend. Oh ju të tjerët që do të lexoni një ditë këto rreshta, do të mendoni se keni qenë të padrejtë me mua, fatkeqi do të ngushëllohet duke menduar se një njeri që kishte fatin e tij ia kishte ndalë mbanë, falë vullnetit, kaloi pengesat e krijuara nga natyra në mënyrë që të pranohej në rangun e njerëzve të mëdhenj dhe e artistëve të mëdhenj.

Ju, vëllai im Carl dhe Johann, pasi të kem vdekur dhe nëse profesori im Schmid jeton ende, luteni atë në emrin tim të bëjë një përmbledhje të detajuar të sëmundjes sime dhe bashkojini me këto faqe, në mënyrë që aty ku është e mundur, bota pas vdekjes sime të pajtohet me mua. Me këtë rast doja t‘u deklaroja dy trashëgimtarëve të pasurisë sime të vogël (nëse quhet e tillë) ndajeni në mënyrë të barabartë, mbajini marrëdhëniet mirë me njëri-tjetrin, ndihmoni njëri-tjetrin. Ju më keni bërë keq dhe ju e dini që unë ju kam falur prej kohësh. Ty, vëllain tim Carl, doja të të falënderoja për dashurinë që më ke dhënë kohët e fundit, të uroj një jetë sa më të mirë, me më pak telashe se e imja. Thuajuni fëmijëve tuaj të kenë virtyte, jo paraja, por virtyti e bën lumturinë. Këtë e them nga eksperienca ime. Virtyti ma ka ngritur shpirtin peshë kur isha i dëshpëruar, falë virtytit unë nuk i dhashë fund jetës duke u vetëvrarë. Lamtumirë, duajeni njëri-tjetrin. Falënderoj gjithë miqtë e mi, në veçanti Princin Lishnovski dhe profesor Schmidin. Për sa u përket instrumenteve që më ka dhënë Princi L., do të doja që njëri prej jush t‘i ruante, por mos u zini për to dhe në rast se ato mund t‘u nevojiten, fundja shitini. Jam i kënaqur kur mendoj se edhe pse në varr do t‘u shërbej akoma. Ja kjo ishte. E pres vdekjen me gëzim. Nëse vdekja do të vijë përpara se të kem mundësi të shpalos talentin tim artistik, më duket se përpos ashpërsisë së fatit tim, ajo do të vijë shpejt dhe uroj pa dyshim që të vijë më vonë. Por jo, edhe aty do të isha i kënaqur. A do të më shpëtonte nga dhimbjet e pafundme? Eja kur të duash, do të vij pa frikë në takimin tënd. Lamtumirë, mos më harroni kur të vdes, e meritoj se në jetën time kam menduar shpesh për ju. Kam dashur t‘u bëja të lumtur. Ashtu qofshi.

Gazeta Shqip

[Dita]

E forte letra e Marie Curie dhe komenti i Sokolit me Historiogjeopolitografet nuk mbetet mbrapa.