Kur dyzet dimra - sondazh

[Diabolis]

Soneti 2 i Shkespirit në katër përkthime të ndryshme; më i miri?

Napoleon Tasi

Kur dyzet dimre t\ë t’rrethojnë ballin
Dhe fushës bukuris të t’çajnë hendeqe.
Ky petk rinie krenar, që aq fort sot mallin
Ia nget kujdo, do bëhet zhele e keqe;
Po t’thanë at’her “ku t’iku bukuria,
Ku shkoi gjith ai nur i vjetvet tu vlagplotë?”
Të thuash “Tek syt, thelluar nga pleqëria”,
Do t’ishte turp i madh dhe mburrje e kotë.
Sa mburrje më me vend do kishe hak
Po t’thoshe dot “kjo pjella ime e denjë
Do zërë fronin tim, tashmë un jam plak”,
Dhe t’linje bukurinë e saj si shenjë!
Do shihje, i mplakur vehten të përtërirë
Dhe gjakun val kur ta ndjesh të ngrirë.

Vedat Kokona

Kur dyzet dimra ballin të ta thajnë
Dhe të të fishkin gjithë bukurinë,
Kur zhele do të bjerë nga çdo anë
Ky petk që sot ty ta stolis rininë,
Kur të të pyesin: “Vallë ku ka ikur
Ai thesar i shtrenjtë i bukurisë?
Të thuash: “Ja këtu në sytë e fikur”,
Do t’ish një turp i madh i kotësisë.
Por sa do mburreshe atë ditë sikur
T’u thoshe: “Ja ky djalë ç’ma ndriti pleqërinë!
Ky bir ka trashëguar atë nur
Që m’iku përngaherë me rininë!”
Dhe kur n’acar të pleqërisë të ngrish,
Gjakun të nxeht’ në dej do ndiesh sërish.

Kristaq Traja

Kur dyzet dimra bukurisë në ballë,
Do t’i gërryejnë rrudha si hendeqe,
Ky petk i djalërisë, për sytë i rrallë,
Do vjetërohet si një leckë e keqe.
Kur të të thonë ç’e bëre bukurinë,
Thesarin e rinisë e shkrive, ku?
T’u thuash: “Ja, te sytë që m’u nxinë?”
Po turpi si s’të ha që flet kështu!
Eh, bukuria ç’do të kishte hije
Sikur të thoshe: “Ja ky djalë që kam,
Më lan çdo borxh në ditë pleqërie,
Se bukurinë si trashëgim ma mban.”
Kështu do jesh i ri dhe pse i plakur,
Me gjak të ri në gjakun tënd të vakur.

Mihal Hanxhari

Kur dyzet dimra ballin do të kenë rrethuar
Dhe fush’ e bukurisë nga brazdat do jetë çarë
Veshja e rinis’ s’ate pa shoqe e mrekulluar,
Do të jetë zhele e grisur, pa vlerë për t’u qarë.
Në pyetshin atëherë, ç’t’u bë ty bukuria,
Ku shkoi thesari yt i ditve plot shkëlqim;
Në thënç tek sytë si zgavra, mes rrudhave të mia,
Do thoshe me gojën tënde një faj e një mjerim.
Ç’lëvdatë e merituar do qe për bukurinë,
Po t’thoshe: Kam sot një fëmijë që është vetja ime,
Thesar’ i kësaj fëmije, e mund dhe pleqërinë,
Plot hire trashëguar, dritë dhe shkëlqime.
Dhe në pleqëri, të ndihesh i rinuar,
E gjaku të të ndizet, kur zjarri do jetë shuar.


II

When forty winters shall besiege thy brow,
And dig deep trenches in thy beauty's field,
Thy youth's proud livery so gazed on now,
Will be a tattered weed of small worth held:
Then being asked, where all thy beauty lies,
Where all the treasure of thy lusty days;
To say within thine own deep sunken eyes,
Were an all-eating shame, and thriftless praise.
How much more praise deserved thy beauty's use,
If thou couldst answer 'This fair child of mine
Shall sum my count, and make my old excuse'
Proving his beauty by succession thine.
This were to be new made when thou art old,
And see thy blood warm when thou feel'st it cold.

[MI CORAZON]

When forty winters shall besiege thy brow,
And dig deep trenches in thy beauty's field,
Thy youth's proud livery so gazed on now,
Will be a tattered weed of small worth held:
Then being asked, where all thy beauty lies,
Where all the treasure of thy lusty days;
To say within thine own deep sunken eyes,
Were an all-eating shame, and thriftless praise.
How much more praise deserved thy beauty's use,
If thou couldst answer 'This fair child of mine
Shall sum my count, and make my old excuse'
Proving his beauty by succession thine.
This were to be new made when thou art old,
And see thy blood warm when thou feel'st it cold.

* * *

Ky eshte per mua perkthimi me i bukur !

Kur dyzet dimra ballin të ta thajnë
Dhe të të fishkin gjithë bukurinë,
Kur zhele do të bjerë nga çdo anë
Ky petk që sot ty ta stolis rininë,
Kur të të pyesin: “Vallë ku ka ikur
Ai thesar i shtrenjtë i bukurisë?
Të thuash: “Ja këtu në sytë e fikur”,
Do t’ish një turp i madh i kotësisë.
Por sa do mburreshe atë ditë sikur
T’u thoshe: “Ja ky djalë ç’ma ndriti pleqërinë!
Ky bir ka trashëguar atë nur
Që m’iku përngaherë me rininë!”
Dhe kur n’acar të pleqërisë të ngrish,
Gjakun të nxeht’ në dej do ndiesh sërish. ( V. K.)

[Sokoli]

Heren e pare qe e kam kuptuar sa i rendesishem eshte perkthimi eshte kur kam pare Alkimistin e Coelhos ne shqip pasi e kisha lexuar ne nje gjuhe tjeter.

Kjo eshte hera e dyte. Tani po bindem vertet qe perkthimi te ngjyen me boje si te doje.


Korason ti s'ke bere perkthim Anglisht - Shqip por Shqip - Rime kshu qe te quhet perkthim Shqip - Shqip.

[Dita]

Pershtypje me shume me la perkthimi i Mihal Hanxhari.


Kur dyzet dimra ballin do të kenë rrethuar
Dhe fush’ e bukurisë nga brazdat do jetë çarë
Veshja e rinis’ s’ate pa shoqe e mrekulluar,
Do të jetë zhele e grisur, pa vlerë për t’u qarë.
Në pyetshin atëherë, ç’t’u bë ty bukuria,
Ku shkoi thesari yt i ditve plot shkëlqim;
Në thënç tek sytë si zgavra, mes rrudhave të mia,
Do thoshe me gojën tënde një faj e një mjerim.
Ç’lëvdatë e merituar do qe për bukurinë,
Po t’thoshe: Kam sot një fëmijë që është vetja ime,
Thesar’ i kësaj fëmije, e mund dhe pleqërinë,
Plot hire trashëguar, dritë dhe shkëlqime.
Dhe në pleqëri, të ndihesh i rinuar,
E gjaku të të ndizet, kur zjarri do jetë shuar.




E kisha lexuar kete sonet ne perkthimin e Kristaq Trajes ne nje botim te plote te soneteve ne nje vellim qe e bleva vjet ne vere ne Tirane.




Sokol,

i drejte ai reflektimi mbi perkthimin.

A e ke lexuar tek perkthimet qe ka bere Diabolis Dassaretis dhe qe i ka sjelle ketu ne forum, ndryshimin ne perkthimin e "Korbi" te Edgar Allan Poe nga varianti i perkthimit te Nolit? Une me pare e kisha lexuar gjermanisht e ndryshimi ish i ndjeshem.

[MI CORAZON]

Postuar më parë nga Sokoli



Korason ti s'ke bere perkthim Anglisht - Shqip por Shqip - Rime kshu qe te quhet perkthim Shqip - Shqip.

E mban mend ç'thoshte De Niro para pasqyres, ne filmin " Taxi driver" ?

[shigjeta]

Perkthimi eshte pa diskutim shume i rendesishem ne paraqitjen e esences dhe vlerave te nje krijimi. Shekspiri mendoj qe duke qene aq i madh, eshte gjithemone nje sfide per perkthyesit. Tani kam ne duar librin "Shekspiri ne Boten Shqiptare", fillimi i te cilit i kushtohet Nolit, qe ishte i pari qe e prezantoi veprat e tij para lexuesit shqiptar. Nga perkthimet me siper bashkohem me mendimin e Dites. Perkthimi i Mihal Hanxharit me duket me i arritur.

[Diabolis]

Soneti 2

Kur dyzet dimnat balln ta ken nguju,
T'thellat transhe t'garmojn fushavet buknisë,
Petku krenar i rinis tash lakmu,
Ka me ken zhel i skartum pak i vyem:
Me t'pyt, ku të nodhen tan buknit,
Ku tan thesaret e ditvet t'gjallnume,
Me than mrena syve t'mi thellë myt,
Ka me ken turp llupsi e murrje xhepshpume,
Ma t'shumta lavde buknia ti ka hak,
N'gjegjesh 'Ky biri i mir i jem
Do m'laj gjynahet, nji m'fal fjala plak'
Tuj provu buknin e trashgume.
Njikjo a si me rilind në pleqni
E sheh gjakn ngroht' kur ftoht' njehet joti.

[Dita]

Varianti GEGNISHT



Ne krahasim me variantin qe na ke sjelle nga Mihal Hanxhari dhe qe e perzgjodha si me te mire ne shijen tim, me pelqejne me shume keto fjale/vargje tek varianti yt



...................balln ta ken nguju,

Petku krenar i rinis tash lakmu,


.....................e ditvet t'gjallnume,
Me than mrena syve t'mi thellë myt,
Ka me ken turp llupsi e murrje xhepshpume,






E ke shume me prane origjinalit se gjithe te tjeret.



When forty winters shall besiege thy brow,
And dig deep trenches in thy beauty's field,
Thy youth's proud livery so gazed on now,
Will be a tattered weed of small worth held:
Then being asked, where all thy beauty lies,
Where all the treasure of thy lusty days;
To say within thine own deep sunken eyes,
Were an all-eating shame, and thriftless praise.
How much more praise deserved thy beauty's use,
If thou couldst answer 'This fair child of mine
Shall sum my count, and make my old excuse'
Proving his beauty by succession thine.
This were to be new made when thou art old,
And see thy blood warm when thou feel'st it cold.




PYETJE........Po pse ke zgjedhur ta shqiperosh ne gegnisht?

[AsgjëSikurDielli]

Une voten ja dhashe Vedat Kokones, qe e kishte perkthyer thjeshte, bukur dhe rrjedhshem. Gati-gati melodike...

[Diabolis]

Pasi e përktheva me pak mëdyshje veshja/ petku, përgjigjesh/gjegjesh, do më paguajë llogarinë/do më lajë gjynahet nisa të shihja ku mund të shkurtoheshin vargjet e përkthyer gjatë, e një rrugë është në kërkimin e sinonimeve që dialektet kanë me bollëk. E meqë nja dy rreshta më tingëllonin mirë e shtrëngova veten ta bënte gegnisht që nuk mund të them se e njoh.
Tani për të gjitha fare pak fjalë (kur të ngehem një ditë do shkruaj më shumë). Napoleoni i ka përkthyer sonetet para vitit 1959 në burg me anglisht e mësuar nga i xhaxhai. I ka botuar së fundi. Vedati ka botuar nja 50 apo 60 dhe siç shkruan vetë në libër kur mësonte anglishten në një emision radioje (mbase BBC). Dy të tjerëve ky ishte leximi që ju kam bërë dhe nuk di të them më tepër. Nuk kam votuar për asnjërin, për të vetmen arsye se vetë anglezët i lexojnë sonetet me përkthim anglisht anglisht, jo vetëm për hatër të gjuhës së kohës së Shekspirit por dhe për atë morinë e fjalëve të fshehura e shumëkuptimshme. Bën vaki për një sonet të shkruhet një tregim me shpjegime.
Të gjithë përkthyesit kanë rënë në grackë se nuk kanë shqipëruar qoftë dhe në formë të lirë hapsirën ku e ka vendosur Shekspiri sonetin, tregun e vjetërsirave (gabin) dhe ndonjë mejhane aty pranë. Në atë treg balanca midis leckave apo dashurisë, epsheve apo llupsit, xhepshpuarit apo asaj që i kanë shkuar kot dyzet dimra fluturon lart me peshën e rëndë të "Ky bir i mirë imi që lan llogarinë". Sonetet janë të shkruara me qëllim që ti mbushin mendjen dikujt që shpenzon dashurinë pa u martuar. Përkthyesit realizmin e kanë kthyer në romantizëm. Por në të njëjtën kohë ato janë të shkruara në atë mënyrë që po ti lexosh mund të thuash se poeti i drejtohet vetë Dashursië dhe askujt tjetër. Përkthyesit tanë i drejtohen atij. Për më tej, tek fjala veshja apo petka, mendoj se veshja është më e saktë, kemi vesh/çvesh por jo petka/?, e po këtu veshjen e kemi në përfytyrim si një veprim që nis nga poshtë lart nga e ulta tek e sipërmja, petkat si diçka që e hedhim mbi supe, apo të mbyllura diku, cila veshje (çveshje) krenare e rinisë është aq e lakmuar?
Kam diku shpjegime për të gjitha sonetet, (dhe në internet duhet të ketë boll) por kur ta kem atë kohë do ti sjell këtu, duke bërë dhe një analizë të asaj që anglezët thonë se ka thënë Shekspiri dhe asaj që mjeshtërisht kanë sjellë katër përkthyes të përvojave të ndryshme.

Brutoja ime që do dhe një apo dy duar:

Kur dyzet dimrat ballin ta kenë ngujuar,
Transhe të thellë të gërmojnë fushave të bukurisë,
Veshja krenare e rinisë tani lakmuar
Do jetë zhele e skartuar që mbart pak vlerë:
Po të pyetën, ky ndodhen gjithë bukuritë e tua,
Ku gjithë thesaret e ditëve tënde gjallëruar;
Të thuash brenda syve të mi thellë të mbytura,
Do ishte një turp llupsi, dhe mburrje xhepshpuar.
Sa më shumë lavde bukuria jote ka hak,
Nëse gjegjesh 'Ky bir i mirë imi
Do më lajë gjynahet, një më fal se jam plak'
Duke provuar bukurinë që ka trashëgim.
Kjo ishte si të rilindësh kur je plakur
A sheh gjakun që ngroh kur joti ndjehet ftohur.

P.S. Mund të lexoni tek arkivi i gazetës shekulli shkrimin e plotë të një studiuesi (të më falë që nuk e kam) që ka shoqëruar sonetet.

[Dita]

Te falenderoj qe ke shkruar kaq gjate e qe premton se do te shkruash serish lidhur me sonetet.





Lidhur me PETK ose VESHJE.

Pershtypja ajo eshte, petku si dicka qe hidhet supeve.... por petk jo vetem si dicka qe te mbulon supet, por cdo pjese te trupit. Quaje qe ate petk (prej mishi, fryme) e ke te dedhur mbi koke e te zbret e mbulon deri majat e gishtave te kembes.....e eshte petk rinie, petk bukurie.


Si fjale PETK me ngjan me e vecante se VESHJE


petku krenar i rinise ............. ma krijon me shume pershtypjen per NJE - rinine


me mire sesa


veshja krenare e rinise .......... qe ngjan sikur e perzien me veshje te nje lloji tjeter.