Samiti i Selanikut dhe qendrimi i pales shqiptare

[Orku]

Nga MUSTAFA NANO


Po thuhet se në prag të summit-it të BE-së në Selanik, ku janë të ftuar edhe shtetarë të vendeve ballkanike, ka nisur të marrë formë një duel midis presidentit Moisiu dhe kryeministrit Nano. Kush do ta përfaqësojë Shqipërinë atje? Kush do të jetë kryetar i delegacionit? Kush do ta mbajë fjalën e rastit? Kush do të marrë kontakt me kryetarë delegacionesh të vendeve të Europës Perëndimore? Janë pyetje që nuk i ka ngritur shtypi. Përkundrazi, mendja të shkon që këto pyetje janë shtruar midis staff-eve presidenciale e kryeministrore. Dhe në fakt, përderisa po shkojnë në Selanik që të dy, këto pyetje e duan një përgjigje. Me një fjalë, nuk është se janë pyetje të kota e të tepërta. I kotë dhe i tepërt është ky delegacion dykokësh i Republikës së Shqipërisë. E jo vetëm kaq. Kjo është një marrëzi tjetër shqiptare, për të cilën ne duhet të shpresojmë se do të zgjidhet “miqësisht e urtësisht” pa u bërë gazi i botës nëpër korridoret e sallat e hotelit, ku do të organizohet summit-i.
Eshtë hera e dytë që ndodh kjo. Herën e parë janë përplasur presidenti Meidani e kryeministri Majko në vigjilje të një summit-i mbi Paktin e Stabilitetit në Sarajevë. Situata edhe atëherë ishte pak a shumë e njëjtë, pasi shtrohej po e njëjta çështje: Kush do të ulej në karrigen e kryetarit të delegacionit, kush do ta mbante fjalën e rastit e kush do t’i jepte dorën Presidentit të atëhershëm amerikan, Bill Clinton? Siç shihet, kemi të bëjmë me përpjekje për të përjetësuar një dualizëm institucional, i cili bën goxhá dëm në planin e përfaqësimit ndërkombëtar të Republikës së Shqipërisë. Në një vështrim të përciptë të kësaj dukurie, duket se kushtetuta jonë nuk është shumë e qartë kur vjen puna të saktësojë institucionin përfaqësues në marrëdhëniet ndërkombëtare. Duket për këtë arsye se edhe presidenti, edhe kryeministri janë legjitimë në pretendimin e tyre. Në fakt, nuk është kështu. Gjërat janë të saktësuara që ç’ke me të, por janë shtetarët tanë që duan t’i bëjnë të paqarta. Veprojnë kështu ose/edhe prej padijes, ose/edhe prej etjes për protagonizëm.
Ne jemi një Republikë parlamentare. Ky nuk është një afermacion tekanjoz i imi apo i të gjithë atyre që e thonë një gjë të tillë. Ky është një afermacion kushtetues (shih faqen 1, nenin 1, pikën 1 të ligjit themeltar të shtetit tonë). Kjo do të thotë që institucioni më i rëndësishëm është Kuvendi i Shqipërisë. Meqënëse Parlamenti nuk mund të na përfaqësojë ndërkombëtarisht (është praktikisht e pamundur, pasi kemi të ulur atje bash 150 garipa), mendja ta thotë se vendi përfaqësohet në planin ndërkombëtar prej kryeministrit, prej atij pra që merr votëbesimin e jep hesap vazhdimisht në Parlament. Përveç kësaj, ndër të gjithë shtetarët shqiptarë, vetëm kryeministri është ai, që e ka marrë atë post pas një konsultimi me zgjedhësit. Vetëm ai pra është përfaqësues i drejtpërdrejtë i vullnetit të popullit. Dhe në demokraci, në çdo demokraci, vendi përfaqësohet prej atij që zgjidhet drejtpërdrejtë me votat e popullit. Bash për këtë arsye (jo për sytë e bukur) Presidenti amerikan përfaqëson SHBA-të, Presidenti francez përfaqëson Francën, Kryeministri anglez përfaqëson Britaninë e Madhe, Kryeministri gjerman, italian, spanjoll, grek, holandez, etj, etj, përfaqësojnë respektivisht Gjermaninë, Italinë, Spanjën, Greqinë, Holandën, etj, etj.
Në këtë kuptim, për sa kohë që kemi zgjedhur këtë sistem demokratik qeverisjeje (Republikën Parlamentare), presidentët shqiptarë duhet të mbajnë vendin që u takon e duhet të heqin dorë prej një protagonizmi shterpë. Ata mund të planifikojnë sa herë të duan vizita jashtë vendit, mund t’u përgjigjen ftesave gjithashtu, mund të shkojnë kudo si përfaqësues të Shqipërisë, mund të takojnë të ngjashmit e të pangjashmit e tyre, por kur në një eveniment a forum ndërkombëtar kërkohet pjesëmarrja e figurës përfaqësuese të Republikës sonë, kjo figurë nuk është Presidenti. Eshtë Kryeministri. A e ka pyetur ndonjëherë veten zoti Moisiu, se pse Presidenti italian, gjerman, grek, etj, nuk marrin pjesë në summit-e ndërkombëtare, ku diskutohet për të sotmen e ku merren vendime për të ardhmen e vendeve të tyre? Nëse s’e ka pyetur, le ta pyesë. Do të gjejë një përgjigje shumë të thjeshtë: Në të gjitha Republikat parlamentare vendimet e mëdha në emër të vendeve të tyre i diskutojnë e i marrin kryeministrat, dhe në këtë mes nuk ka pikën e rëndësisë, nëse Alfred Moisiu ka ndonjë kompetencë kushtetuese më shumë se sa, fjala vjen, Carlo Azzeglio Ciampi në Itali.
Sikur të kish kohë për një kthim prapa, presidenti Moisiu nuk do të bënte keq ta rishqyrtonte vendimin e tij për të marrë pjesë në summit-in e Selanikut. Nëse nuk ka kohë për një prapakthehu të tillë, ai duhet të rishqyrtojë protagonizmin e tij në këtë summit. E rëndësishme është të shmanget një dualizëm kësodore në ngjarje të tjera të këtij lloji në të ardhshmen. Ne e duam Presidentin të shndërrohet në një simbol të unitetit kombëtar, në një arbitër të jetës politike, në një garant të respektimit të kushtetutës, por kur vjen puna e përfaqësimit të këtij vendi në forume ndërkombëtare, kjo çështje duhet të konsiderohet e zgjidhur njëherë e mirë: ky rol i përket Kryeministrit.

[Honezmi]

Po... si gjithmone!
Ne shqiptaret duam qe te ulemi qe te gjithe ne vendin e pare te "autobuzit", biles nga njehere si leme vend as shoferit.
Po kur e ke shoferin PIJANECE te pa ndreqshem??????

[Albo]

Reforma per rezultate konkrete

Nga Alfred MOISIU, President i Republikes*

Eshte nje kenaqesi e madhe per te gjithe ne vendet e Ballkanit Perendimor, deri dje te dominuar nga konfliktet dhe problematika serioze, per zgjidhjen e te cilave, ne me teper se nje rast, kane qene te angazhuara drejteperdrejti SHBA dhe Evropa, sot te ndodhemi ne Selanik, ne kete Samit te BE-se, i cili do te konfirmoje e do te beje me te afert te ardhmen e vendeve te Ballkanit Perendimor si pjese e Evropes dhe e BE-se.

Gjithashtu ne pershendesim ftesen e BE-se qe ka bere te mundur pranine e perfaqesuesve te Kosoves ne kete Samit dhe e vleresojme ate si fillimin e perfshirjes se Kosoves dhe te qytetareve te saj ne proceset integruese evropiane.

Ne cmojme se dokumenti i adoptuar nga BE-ja, "Axhenda e Selanikut per Ballkanin Perendimor" parashikon rrugen qe do te duhet te pershkojne vendet tona permes procesit te Stabilizim-Asociimit per t'u bere kandidate dhe deri ne pranimin tone perfundimtar ne BE.

Nuk ka asnje dyshim se vendet tona do te vazhdojne te punojne se toku dhe vecmas per te permbushur standartet dhe kerkesat e BE-se. Keshtu, Shqiperia do te thelloje reformat e pergjithshme demokratike dhe do te synoje arritjen e rezultateve konkrete, ne konsolidimin e institucioneve te shtetit te se drejtes, duke intensifikuar luften kunder korrupsionit, trafiqeve, krimit te organizuar, plage te theksuara te shoqerive post komuniste te rajonit tone, sherimi i se cilave kerkon edhe angazhimin e perbashket te vendeve tona.

Shqiperia dhe faktori shqiptar kane luajtur dhe do te vazhdojne te luajne nje rol me rendesi ne paqen dhe stabilitetin e Ballkanit dhe do te mbeten faktore aktive ne proceset bashkepunuese e integruese ne rajon.

Por, ne gjykojme se duke u nisur nga vecorite specifike dhe problemet e vecanta te secilit vend, edhe ndihma dhe asistenca e BE-se lipset te jete ne perputhje e ne harmoni me keto specifika dhe e diferencuar per cdo vend. Vetem keshtu do te mund te shkurtohej hapesira midis periudhes se Stabilizim - Asociimit dhe kandidimit tone. Ne kete kontekst, ne vleresojme se eksperienca e fituar nga BE-ja per pranimin e anetareve dhe kandidateve te rinj, mund t'i sherbente me se miri qellimit te mesiperm.

Po ashtu, ne gjykojme se realizimi i qarkullimit te lire midis vendeve te Ballkanit Perendimor dhe me pas midis vendeve tona dhe atyre te Europes se Bashkuar, perben nje premise te domosdoshme per nxitjen e zhvillimit te rajonit tone dhe futjen e nje fryme te lire evropiane edhe te qytetaret tane.

Samiti do te kontribuoje, jo vetem ne institucionalizimin e perspektives europiane te rajonit tone, por do te hape qarte rrugen drejt nje faze me te avancuar ne procesin e integrimit europian.

Duke perfunduar, e ndjej te domosdoshme te ve ne dukje vleresimin tone maksimal per vemendjen dhe kujdesin e BE-se dhe te gjithe vendeve anetare per vendet e Ballkanit Perendimor. Deshiroj gjithashtu te falenderoj perzemersisht vendin organizator, Greqine, per perpjekjet dhe mbeshtetjen qe Presidenca greke i ka dhene Ballkanit Perendimor gjate gjithe ketij viti, si dhe per kushtet e mrekullueshme te krijuara per kete Samit, te cilat do ndikojne ne suksesin e tij.

* Fjala zyrtare mbajtur ne Samitin e Selanikut

[Albo]

Nano: Stacioni tjeter, anetaresimi ne BE

Kryeministri Fatos Nano e cilesoi si te suksesshem procesin e stabilizim-asociimit te Shqiperise drejt Bashkimit Evropian. "Te gjitha vullnetet politike dhe perfaqesuese te Bashkimit Europian dhe te autoriteteve udheheqesve te vendeve te Ballkanit Perendimor konvergojne ne kurorezimin me sukses te procesit te stabilizim - asocimit, ne te cilin Shqiperia po ecen ne menyre te sigurt, duke permbushur detyrat dhe duke arritur me mire t'u afrohet standardeve te BE-se ne fusha te ndryshme te veprimtarise shoqerore dhe te insitutucioneve", tha Nano. Sipas tij, paskesaj nuk ka asnje vakum dhe stacion tjeter ne mes: do te vije natyrshem anetaresimi i vendeve tona ne BE. "Krenohemi me progresin e Shqiperise, tha Kryeministri, dhe rishfaqim angazhimet per te kuruar dobesite e sistemit ne tranzicion qe do te na bejne te perqafojme ne realitet standardet e BE-se, duke krijuar dhe kapacitetet e duhura, jo vetem ne institucione, por edhe ne treg, dhe natyrisht dhe ne shoqerine civile, perfshi ketu dhe median tone ne rritje".

[Albo]

BE, Shqiperise: Anetaresim, pas reformave

Bashkimi Evropian kerkon nga vendet e Ballkanit Perendimor ne Samitin e Selanikut, forcimin e institucioneve dhe lufte ndaj krimit te organizuar e korrupsionit. Ne kembim premtohen 200 milione euro shtese dhe bisedime per liberalizimin e regjimit te vizave. Prodi: "Bashkimi i Evropes nuk eshte i plote pa Ballkanin"

Elton METAJ

Bashkimi Evropian i premtoi dje Shqiperise se do te ishte anetare e tij, nese kryente reformat e kerkuara, duke luftuar krimin e organizuar, korrupsionin dhe zhvilluar ekonomine. Kreret e shteteve e qeverive te BE u mblodhen ne Selanik te Greqise per te diskutuar me lideret e Shqiperise, Maqedonise, Kroacise, Bosnje-Hercegovines dhe Bashkimit Serbi-Mali i Zi, te ardhmen e Ballkanit Perendimor. Bashkimi Evropian u beri thirrje te pese vendeve te pershpejtonin reformat e tregut, te rrisnin nivelin e te drejtave te njeriut dhe te luftonin krimin e organizuar dhe korrupsionin. Si kompensim, BE premtoi financime shtese per zhvillimin e infrastruktures dhe liberalizimin e regjimit te vizave. "Progresi varet nga zbatimi i reformave madhore ne fusha te tilla, si perforcimi i shtetit ligjor, luftimi i krimit te organizuar, korrupsionit dhe migracionit te paligjshem, dhe forcimit te kapacitetit administrativ ne kontrollin e kufirit dhe sigurise se dokumentacioneve", thuhet ne deklaraten e BE. Ndersa vendet e Ballkanit Perendimor pershendeten qellimin e Komisionit Evropian, te drejtuar nga Romano Prodi, "per te zhvilluar diskutime brenda kuadrit te Procesit te Stabilizim dhe Asociimit, me secilin prej vendeve te Ballkanit, lidhur me kerkesat se si te cohen perpara keto ceshtje ne kushte konkrete". Vete Prodi, gjate nje konference shtypi pas punimeve te Samitit, ku Tirana ka kerkuar nje trajtim financiar te diferencuar, tha se procesi i Bashkimit te Evropes nuk do te jete i plote deri ne anetaresimin e Ballkanit ne Bashkimin Evropian. Nderkohe, takimi i Selanikut ka konfirmuar nje financim shtese prej 200 milione euro per Tiranen, Shkupin, Sarajeven, Zagrebin dhe Beogradin. Ky financim e con ne rreth 4,6 miliarde euro ndihmen e Bashkimit Evropian per Ballkanin Perendimor gjate periudhes 2000-2006.

Shqiperia ka nisur ne fillim te vitit, negociatat me Bashkimin Evropian per nje marreveshje stabilizim-asociimi. Autoritetet shqiptare jane shprehur optimiste per mbylljen e ketyre bisedimeve deri ne fund te vitit, ndersa ne shtator pritet te fillojne edhe negociatat me Brukselin per nje marreveshje te tregtise se lire. Pavaresisht ketyre, Samiti i Selanikut duket se ka tentuar t'u thote te pese vendeve te dala nga konflikte te ashpra etnike ne dhjete vitet e fundit, se do te ndihmohen nese angazhohen te forcojne institucionet, rrisin ekonomine, luftojne krimin e organizuar dhe korrupsionin.

[Orku]

Adoleshenca diplomatike e kryeministrit Nano

Mero Baze

Ndoshta isha nga të parët që më ra në dorë fletëpalosja me emrin e Sokol Nakos dhe portretin e Ilir Metës në Selanik, por vendosa të mos shkruaj për të. Fillimisht, pasi e kuptova si një gabim të rëndomtë teknik të sekretareve robote të Samitit. Por pakngapak, me ardhjen e delegacionit shqiptar në Selanik dhe një rirreshtim të të gjitha gjesteve të Kryeministrit, shihet qartë se ajo ngatërresë është vërtet teknike, por që ka ardhur nga thelbi i veseve prej adoleshenti që Kryeministri rrezaton në përdorimin e takimeve të rëndësishme ndërkombëtare për qëllime politike.

Ende pa u shuar jehona e skandalit protokollar që ai bëri me rastin e vizitës së zotit Kolin Pauell në Tiranë, ku ndërroi pesë herë protokollin zyrtar, të njëjtën gjë duket se bëri dhe me Samitin e Selanikut.

I prirur të përdorë çdo detyrim shtetëror për konsum të brendshëm politik dhe tashmë dhe për konsum klanor politik, kryeministri përjashtoi nga pjesëmarrja në Selanik Ministrin e Jashtëm, Ilir Meta, në kulmin e ri të një lufte të ftohtë mes tyre. Megjithë kujdesin e Ministrit të Jashtëm për t'u dukur i pafyer nga ky gjest, është e pazakontë për çdo delegacion që udhëhiqet nga Presidenti, të mos jetë në krah të tij ministri i jashtëm. Prania e zotit Sokol Nako si ministër për Çështje të BE, jo vetëm që nuk e zbut situatën, por në këtë rast forcon tendenciozitetin me të cilin Kryeministri ka parapërgattiur këtë takim.

Më tej akoma paralajmërimet në Tiranë se zoti Nano do të jetë kryetar delegacioni, se zoti Nano mund të mos lerë as Mosiun të flasë, se zoti Nano mund ta zbresë Sokol Nakon dhe nga avioni e të tjera si këto, reflektojnë nje stil politik të kryeministrit, i cili përpiqet të imponohet përmes trukeve protokollare, në zyrat dhe tribunat që nuk del dot me dinjitetin e një kryeministri.

Fakti që në Samitin e mbajtur në Porto Karas, zoti Nano thjesht ishte në krah të zotit Mosiu, të cilin e kishte fshirë fare nga lista e pjesëmarrësve, dhe u detyrua ta dëgjojë dy herë Moisiun pa folur, edhe në Samit, edhe në Konferencën zyrtare për shtyp të drejtuesve të Samitit, ishin një leksion i qartë për keqpërdorimin që ai përpiqet t'i bëjë protokollit shtetëror për qëllime private politike.

Me pak fjalë Nano erdhi në Samit duke i hequr të gjithë nga lista, Alfred Moisiun, Ilir Metën dhe Sokol Nakon, dhe u kthye nga Selaniku jashtë çdo liste, dhe i papërfillur nga askush. Kjo mes të tjerash është një dëshmi se në zyrat e BE-së duket që letrat e dërguara prej tij nuk i lexon askush, por letrat e dërguara për të, lexohen me kujdes.

[dordi1]

Do ju kerkoj te falur, per ndryshimin e tonit ne diskutimit!
A e dini se Porto Carras qe gjendet ne Halkidiki, eshte ndertuar si Casino?
Si kujtoni, se do leje Tosi i Nanos, nje rast te tille ti shpetoje nga dora!?
Ju rre mendja!!!
Sa per ''Presidentin'', kush e vendosi qe te zgjidhet? Bedrija?
Nejse...
Sa per te tjerat, jeni te zgjuar vete dhe e kuptoni qe jane vec loje fjalesh...Presidenti, Kushtetuta,Parlamenti!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

[Albo]

Projekt-Deklarata

Ne, Krerët e Shteteve ose të Qeverive të Shteteve anëtare të Bashkimit Europian, shtetet e pranuara dhe kandidate, Shqipëria, Bosnjë-Hercegovina, Kroacia, Ish Republika Federale e Maqedonisë, Serbia dhe Mali i Zi, si kandidate potenciale, dhe Presidenti i Komisionit Europian, në prani të Presidentit të Parlamentit Europian, Sekretarit të Përgjithshëm të Këshillit / Përfaqësuesit të Lartë, Përfaqësuesit të Posaçëm të Sekretarit të Përgjithshëm të Kombeve Bashkuara në Kosovë, Koordinatorit të Posaçëm të Paktit të Stabilitetit për Europën Juglindore dhe Përfaqësuesit të Lartë për Bosnjë-Hercegovinë, u takuam në Selanik dhe ramë dakord sot për sa më poshtë:

1. Ne të tërë ndajmë vlerat e demokracisë, shtetit ligjor, respektimit të të drejtave të njeriut dhe minoriteteve, solidaritetit dhe ekonomisë së tregut, në dijeni të plotë se ato përbëjnë themelet e Bashkimit Europian. Respektimi i të drejtës ndërkombëtare, paprekshmëria e kufijve ndërkombëtarë, zgjidhja paqësore e konflikteve dhe bashkëpunimi rajonal janë parime të rëndësisë më të lartë, të cilave ne të tërë u jemi përkushtuar. Ne dënojmë fuqimisht ekstremizmin, terrorizmin dhe dhunën, qofshin ato të motivuara etnikisht, politikisht apo kriminalisht.

2. BE-ja thekson përkrahjen e saj të qartë ndaj perspektivës europiane të vendeve të Ballkanit Perëndimor. E ardhmja e Ballkanit është në Bashkimin Europian. Zgjerimi i vazhdueshëm dhe nënshkrimi i Traktatit të Athinës, në prill 2003, frymëzoi dhe nxiti vendet e Ballkanit Perëndimor për të ndjekur të njëjtën rrugë të suksesshme. Tashmë, sfida e madhe që kemi përpara është përgatitja për integrim në strukturat Europiane dhe anëtarësimi përfundimtar në Bashkimin Europian, nëpërmjet miratimit të standardeve Europiane. Shpejtësia e lëvizjes përpara ndodhet në duart e vendeve të rajonit.

Vendet e Ballkanit Perëndimor ndajnë plotësisht objektivat e bashkimit ekonomik dhe politik dhe presin me padurim bashkimin në një BE që është më e fuqishme në ndjekjen e objektivave thelbësore dhe më e pranishme në botë.

3. Miratimi dje, nga Këshilli i Europës, i "Axhendës së Selanikut për Ballkanin Perëndimor: Lëvizja drejt Integrimit Europian", përfaqëson një hap të ri të rëndësishëm në marrëdhëniet e privilegjuara midis BE-së dhe Ballkanit Perëndimor. Përmbajtja e saj do të konsiderohet si axhenda jonë e përbashkët, dhe ne të tërë do t'i përkushtohemi zbatimit të saj. Vendet e Ballkanit Perëndimor do të përqendrojnë përpjekjet e tyre në përmbushjen e rekomandimeve, të cilave i referohet axhenda.

4. Ne njohim se Procesi i Stabilizimit dhe Asociimit (SAP) do të mbetet kuadri i drejtimit Europian të vendeve të Ballkanit Perëndimor, deri në një anëtarësim të ardhshëm. Procesi dhe perspektivat që ofron procesi, shërbejnë si spirancë për reformën në Ballkanin Perëndimor, ashtu siç ka ndodhur edhe me vendet e Europës Qëndrore dhe Lindore. Progresi i secilit vend drejt BE-së, varet nga meritat e tij në përmbushjen e kritereve dhe kushteve të Kopenhagës vendosur për procesin e SAP dhe konfirmuar në deklaratën përfundimtare të Samitit të Zagrebit, nëntor 2000. Vendet e Ballkanit Perëndimor vlerësojnë së tepërmi mekanizmin e raportit vjetor të SAP-it, bazuar mbi raportet e Komisionit, dhe përkushtohen të zbatojnë rekomandimet e tij.

Vendet e Ballkanit Perëndimor mirëpresin vendimet e BE-së për të përforcuar politikën e Stabilizimit dhe Asociimit në rajon dhe ta pasurojnë atë me elementë nga përvoja e zgjerimit. Ata mirëpresin në mënyrë të vecantë fillimin e Partneriteteve Europiane, si dhe vendimet për rritjen e bashkëpunimit në fushat e dialogut politik dhe Politikës së Përbashkët të Jashtme e të Sigurimit, bashkëpunimin Europian, përkrahjen për ndërtimin e institucioneve dhe hapjen e programeve të Komunitetit.

5. Ne përkrahim zbatimin e plotë të Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara lidhur me Kosovën dhe politikën e UNMIK-ut të "standardeve para statusit"; ne qëndrojmë të përkushtuar ndaj marrëveshjeve të Dejton/Parisit dhe nxisim zbatimin e plotë të marrëveshjes së Ohrit dhe Beogradit. Vendet e BE-së dhe Ballkanit Perëndimor përkrahin plotësisht Gjykatën Kriminale Ndërkombëtare, duke kujtuar vendimet përkatëse të BE-së. Vendet e Ballkanit Perëndimor premtojnë bashkëpunim të plotë e të qartë me Gjykatën Kriminale Ndërkombëtare për ish Jugosllavinë. Puna e saj, në të gjitha çështjet e hapura, përfshirë edhe transferimin në Hagë të të gjithë të akuzuarve, duhet të lejohet të ecë përpara pa vonesa. Dhënia e drejtësisë për krimet e luftës është një domosdoshmëri ligjore, politike e morale, ku të gjithë ne jemi të angazhuar.

Kthimi i vazhdueshëm i refugjatëve dhe të shpërngulurve është kritike për ripajtime etnike dhe një tregues i një pjekurie demokratike; ajo është ndër prioritetet më të mëdha të axhendës sonë. Ne theksojmë rolin e arsimit dhe kulturës në nxitjen e tolerancës, sigurimin e bashkëjetesës etnike dhe fetare dhe ndërtimit të shoqërive demokratike moderne.

Fragmentarizimi dhe ndarjet sipas kufinjve etnikë nuk janë në përputhje me perspektivën Europiane, e cila duhet të veprojë si një katalizator për problemet në rajon.

Fillimi i punës së Misionit Policor të BE-së në Bosnjë-Hercegovinë dhe operacionit "Concordia" në ish Republikës Jugosllave të Maqedonisë, janë prova konkrete të angazhimit të BE-së në Ballkanin Perëndimor.

Ndërsa BE-ja po forcon përkushtimin e saj në Europën Juglindore, në mënyrë të dukshme në operacionet policore dhe të sigurimit, është e nevojshme edhe angazhimi i vazhdueshëm i aktorëve të tjerë ndërkombëtarë. Ne të tërë vlerësojmë lart bashkëpunimin e ngushtë midis BE-së, Shteteve të Bashkuara dhe NATO-s në rajon, brenda kuadrit të Rezolutave të Kombeve të Bashkuara, si dhe rolin e organizatave të tjera ndërkombëtare dhe institucioneve financiare që veprojnë në këtë zonë. Ne, gjithashtu, inkurajojmë bashkërendimin e ngushtë të aktiviteteve të tyre.

6. Krimi i organizuar dhe korrupsioni përbëjnë një pengesë reale të stabilitetit demokratik, shtetit ligjor, zhvillimit ekonomik dhe zhvillimit të shoqërisë civile në rajon, si dhe një burim shqetësimesh të rënda për BE-në. Luftimi i tyre përbën një prioritet madhor. Vendet e Ballkanit Perëndimor angazhohen të përcaktojnë dhe zbatojnë masat e parashikuara në procesin që pasoi Konferencën e Londrës, nëntor 2002, përshkruar edhe në Axhendën e Selanikut. Kujdes i veçantë duhet t'i jepet luftimit të trafikimit të qënieve njerëzore. Vendet e Ballkanit Perëndimor gjithashtu angazhohen në masa konkrete në përputhje me Axhendën e Selanikut dhe dokumentet e Konferencës së Ohrit, maj 2003, në mënyrë që të përballohet në mënyrë efikase imigracioni i paligjshëm dhe përmirësimi i sigurimit dhe menaxhimit të kufinjve.

7. Ne pranojmë rëndësinë që popujt e Ballkanit Perëndimor i kanë dhënë perspektivës së liberalizimit të regjimit të vizave nga BE-ja. Ne njohim se progresi varet nga zbatimi i reformave madhore në fusha të tilla si përforcimi i shtetit ligjor, luftimi i krimit të organizuar, korrupsionit dhe migracionit të paligjshëm, dhe forcimit të kapacitetit administrativ në kontrollin e kufirit dhe sigurisë së dokumentacioneve. Vendet e Ballkanit Perëndimor përshëndesin qëllimin e Komisionit për të zhvilluar diskutime brenda kuadrit të Procesit të Stabilizim dhe Asociimit, me secilin prej vendeve të Ballkanit, lidhur me kërkesat se si të cohen përpara këto çështje në kushte konkrete.

8. Begatia ekonomike është thelbësore për stabilitetin dhe demokracinë afatgjate në rajon. Kërkohet që përpjekjet këmbëngulëse dhe reformat strukturore të vendosin funksionimin e ekonomisë së tregut, të arrijnë zhvillim të vazhdueshëm dhe të sigurojnë punësim.

Ne njohim rëndësinë e zhvillimit të rrjeteve dhe infrastrukturave moderne në energji, transport dhe telekomunikacion në rajon, në përputhje me Rrjetet Mbarë-Europiane. Ne nxisim mobilizimin e mëtejshëm të përkrahjes ndërkombëtare në këto fusha, kryesisht nëpërmjet Bankës Europiane të Investimeve, Institucioneve të tjera Financiare Ndërkombëtare, dhe investimeve private.

Vendet e Ballkanit Perëndimor mirëpresin vendimet e BE-së për të shqyrtuar masa të mëtejshme për rritjen e tregtisë me to, për të zgjeruar Tregun e Energjisë së Brendshme në rajon dhe për të vendosur një dialog të rregullt ekonomik me secilin vend të rajonit.

Duke marrë parasysh se ndërmarrjet e vogla dhe të mesme janë burimi kryesor i vendeve të punës, risia dhe pasuria janë thelbësore për funksionimin e ekonomive konkuruese të tregut; për këtë arsye, vendet e Ballkanit Perëndimor i përkushtohen parimeve të politikës shprehur në Kartën Europiane për Ndërmarrjet e Vogla, si dhe për të marrë pjesë në zbatimin e saj.

9. Ne theksojmë edhe një herë se afrimi me BE-në duhet të ecë përkrah zhvillimit të bashkëpunimit rajonal. Vendet e Ballkanit Perëndimor dhe, aty ku është e zbatueshme, vendet e tjera të rajonit, angazhohen të nxisin objektivat dhe nismat konkrete, përshkruar edhe në Axhendën e Selanikut, në fushat e tregtisë së lirë rajonale, lëvizjes pa viza brenda rajonit, mbledhjes së armëve të lehta, krijimit të tregjeve rajonale për energji elektrike dhe gaz, zhvillimit të infrastrukturës së transportit, energjisë dhe telekomunikacionit, menaxhimit të mjedisit dhe sistemit ujor, bashkëpunimit ndërkufitar dhe bashkëpunimit parlamentar.

Ne rikonfirmojmë përkrahjen tonë ndaj Paktit të Stabilitetit për Europën Juglindore në rolin e saj plotësues në Procesin e Stabilizimit dhe Asociimit dhe në zbatimin e objektivave bazë të saj. Ne e ftojmë atë të përqëndrohet në detyra të veçanta, sugjeruar në Axhendën e Selanikut. Ne përkrahim nismat e bashkëveprimit rajonal, si Procesi për Bashkëpunim i Europës Juglindore (SEECP), Nisma Adriatik-Jon dhe Nisma e Europës Qendrore. Ne nxisim më tej bashkëpunimin midis Komisionit Europian, Paktit të Stabilitetit dhe SEECP, e cila gradualisht po bëhet zëri i rajonit.

10. Që nga takimi ynë i Zagrebit, nëntor 2000, progres i konsiderueshëm është bërë në drejtim të stabilitetit, demokracisë dhe rigjenerimit ekonomik në të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor, në të mirë të popujve të tyre dhe të Europës në tërësi. Të gjitha vendet e rajonit gjithashtu kanë bërë progres në avancimin e tyre drejt BE-së. Një krahasim me tre vitet e mëparshme, tregon rrugën që është përshkuar prej tyre. Në të njëjtën kohë, vendet e Ballkanit Perëndimor, të ndërgjegjshëm se kanë ende shumë për të bërë, angazhohen të intensifikojnë ritmin e reformave. Bashkimi Europian u garanton përkrahje të plotë përpjekjeve të tyre.

***

Ne ramë dakord të takohemi periodikisht në takime të niveleve tona, në kuadrin e një forumi BE-Ballkani Perëndimor, për të diskutuar çështje me rëndësi të përbashkët, për të parë progresin e vendeve të Ballkanit Perëndimor në rrugën e tyre drejt Europës dhe për të shkëmbyer me to pikëpamjet mbi zhvillimet madhore në BE. Takime të tjera vjetore do të mbahen edhe në nivel ministrash të jashtëm dhe ministrash të Drejtësisë dhe Punëve të Brendshme. Ne e mirëpresim qëllimin që sjell Presidenca Italiane për organizimin e takimit të parë të këtij lloji në fund të vitit: Edhe ministrat e tjerë mund të marrin pjesë në takime të tilla, kur t'u jepet mundësia.

Selanik, 21 qershor 2002