Muzika popullore ne dileme.

**ChuChu** · 12-06-2003, 13:49

Artikulli i meposhtem eshte marre nga revista Spekter

Muzika popullore shqiptare po përkundet në një shtrat dileme për vazhdimësinë e saj apo thjesht dha shtysa për krijimin e një rryme të re? Përpunimi i muzikës popullore nga një fillim i brishtë, tashmë po bëhet një tendencë e cila duket se simpatizantët më të shumtë i ka tek brezi i ri. Heshtja e muzikantëve për të krijuar muzikë popullore shqiptare, heshtja e këngëtarëve për të kënduar ato këngë që tashmë janë konfirmuar si veçori dalluese e muzikës sonë, ka krijuar një shkëputje të moshave të reja nga muzika popullore shqiptare. Nga ana tjetër një servirje që i bëhet muzikës së përpunuar si muzikë popullore shqiptare kur në të ka instrumenta dhe elemente jo autentikë shqiptarë, po vesh me mjegull përçuarjen nëpërmjet brezave të kësaj muzike. Artistët e skenës dhe muzikës popullore shqiptare kanë mendime të ndryshme lidhur me këtë tendencë të re që koha do t'ja vërtetojë përkatësinë.

Ardian Hila
Unë do të thoja se ky është një hap shumë i madh që bëhet në muzikën popullore qytetare. Të gjithë duhet ta kenë vënë re se edhe radiot dhe televizionet i kanë trasmetuar shumë këto këngë duke theksuar dhe më shumë arritjen dhe unë do ta quaja një sukses, një hap shumë të rëndësishëm përsa i përket përpunimit të muzikës popullore, ku të gjithë artistët më të mirë të Shqipërisë kanë ardhur për t'u përfaqësuar sipas mënyrës së tyre duke treguar se si mund të përpunohet kënga popullore pa u larguar nga tradita dhe nga baza e saj, pastaj është detyrë e kompozitorëve që duhet të shkruajnë këngë popullore të reja të cilat mungojnë shumë kohët e fundit, por dhe detyrë e këngëtarëve që të kërkojnë sa më shumë materiale popullore për t'i trasmetuar ato dhe në frymën moderne, pra të përpunuar edhe në frymën autentike.

Avni Mula
Muzikantët në përgjithësi çfarëdo qofshin dhe klasikë dhe modernë, bazën duhet ta kenë tek muzika popullore. Muzika duhet të ketë ngjyrën dhe koloritin e popullit ku ka lindur dhe duhet ta ruajë këtë kolorit.Muzika popullore shqiptare ka një lakonizëm të veçantë. Nuk është muzika ajo që duhet ndryshuar, por këngëtari duhet t'i japë këngës veçantinë e zërit dhe botës së tij, kjo është ajo që duhet të arrihet, përndryshe duke ndryshuar muzikën nuk do të dallohet më muzika e një populli nga muzika e një populli tjetër. Nuk ka veshje muzikore për një muzikë që tashmë egziston. Veshjen muzikore një kënge mund t'ja japë vetëm këngëtari apo kompozitori me brumin dhe stilin që ai ka. Sido që të jetë muzika e një kënge popullore, përsëri ajo është baza e muzikës sonë. Kënga popullore nuk ka përse të përpunohet. Në qoftë se duam që të çojmë përpara muzikën popullore, ne bazën e kemi të mrekullueshme dhe fare mirë mund të krijojmë këngë popullore të reja dhe jo duke ndryshuar këngë që janë themeli i muzikës sonë. Që të ecim përpara në fushën e muzikës duhet me qenë fanatik me atë që kemi trashëguar nga vitet.

Mariza Ikonomi
Muzika popullore shqiptare duhet të evoluojë me kohën. Ashtu siç evoluon dhe moda, ashtu siç evoluojnë dhe njerëzit dhe të rinjtë. Unë jam shumë e apasionuar pas muzikës popullore shqiptare. Ajo është një perlë e vërtetë. Sado që të përpunohet muzika popullore shqiptare përsëri do të mbetet diçka që ta dallojë atë nga muzikat e vendeve të tjera. Muzika popullore nuk ka pse të përjashtohet nga evoluimi i kohës aq më tepër që ajo është e kërkuar.

Selami Kolonja
Unë bëj pjesë tek ata këngëtarë që i kanë provuar të gjitha zhanret muzikore dhe këngëtareve apo këngëtarëve të tjerë do t'i uroja të njëjtën gjë. Unë sigurisht që e kam gjetur veten dhe tek "Male o ju male", dhe tek muzika e lehtë dhe tek muzika serioze, por unë mund të them se ardhmërinë e muzikës popullore nuk do ta shikoja të bazuar vetëm tek muzika popullore e tabanit, folklorit pa e sjellë atë në ngjyrimin dhe tingullimin e kohës, por ndoshta do të shihja paksa me rezervë edhe përpunimet që kanë ardhur tek edicioni i dytë i "Maratona e këngës popullore" për arsye se përpunimi i muzikës popullore është një thikë me dy presa ose siç thotë ajo fjala e urtë "ne vijmë për të vënë vetulla dhe nxjerrim sytë". Kjo gjithmonë përsa i përket përpunimeve jo dinjitoze të muzikës popullore. Përpunimi i muzikës popullore është një rrezik që ndoshta do t'i mbetet kohës dhe ekspertëve që ta vlerësojnë. Unë si këngëtar e përkrah përpunimin e saj, por gjithmonë duke qenë të përmbajtur pa e humbur vijën melodike, mund të sjellim risi në orkestracione dhe ngjyrim të ri, por asnjëherë të mos cënojmë vijën melodike të këngëve popullore të tabanit tonë. Unë dhe pse pranoj risitë që futen në muzikën popullore, jam fanatik i muzikës popullore të tabanit.

Rovena Dilo
Unë jam këngëtare e muzikës së lehtë dhe normalisht e ndjej veten më mirë në muzikën popullore të përpunuar. Kënga popullore do një ngjyrim të veçantë të zërit që të këndohet bukur. Unë besoj se për të qenë një këngëtarë i mirë në fushën tënde, duhet të mëshosh fort tek specifika e zërit tënd. Ka rëndësi që muzika popullore shqiptare ka të ardhme, qoftë e përpunuar apo jo.

Agim Poshka
Kjo është një gjetje e re e formave orkestrale, një mënyrë për të afruar njerëzit tek kënga popullore. Për 15 vjet muzika popullore nuk është trasmetuar dhe tani publiku nuk ka shumë dëshirë ta ndjekë, është e qartë. Ajo që e dëmton muzikën tonë popullore të përpunuar është futja e instrumentave si qypat apo sitra indiane që nuk kanë shumë lidhje me muzikën shqiptare. Mua më vjen me të vërtetë keq që jemi të detyruar që muzika popullore shqiptare të përpunohet, por unë nuk mund të marr rolin e gjykatësit për të thënë që kjo është e mirë apo kjo është e keqe, por në atë punën time jam kujdesur që të kem vetëm muzikë shqiptare. Për ta afruar publikun tek kënga popullore nuk mund ta japim atë siç është kënduar para shumë vitesh me një dajre apo instrumenta të thjeshtë. Teknologjia ka ecur përpara dhe muzika dhe orkestracionet e muzikës popullore do të ecin përpara, por pa e nxjerrë atë nga shtrati i saj origjinal. Modernizimi i muzikës popullore duhet të ruajë vijën melodike të pandryshuar dhe të përdorë instrumenta që kanë vulën kombëtare dhe jo atë të popujve të tjerë.

Eranda Libohova
Sot ka audiencë dhe për muzikën popullore të tabanit tonë dhe për muzikën popullore të përpunuar. Mua më pëlqen ta këndoj muzikën popullore dhe origjinale dhe të përpunuar. Brezi relativisht i moshuar preferon muzikën popullore të tabanit tonë kombëtar ndërsa moshat e reja preferojnë muzikën e përpunuar. Kur përpuni realizohet bukur, kjo duhet pranuar si një sukses.

Altin Goce
Përpunimi i muzikës popullore nuk është aspak i lehtë. Mund të them se një pjesë e përpunimeve ja kanë arritur qëllimit, megjithatë unë kam përshtypjen se do shumë punë. Tabani popullor është themeli i muzikës popullore shqiptare dhe përpunimi në Shqipëri do mjaft punë për të arritur që të kemi muzikë popullore shqiptare të përpunuar. Në rryma të ndryshme muzikore si hip hopi apo dhe të tjera mund të futet një çifteli, por nuk mund të quhet kjo muzikë e përpunuar. Unë kam përshypjen se dhe nga ata që marrin pjesë në përpunimin e muzikës, pak e dinë se çfarë është muzika popullore. Duhet ta njohësh mjaft mirë një rrymë muzikore për të arritur më pas ta përpunosh atë. Unë e përkrah muzikën e përpunuar popullore, por gjithmonë duke ruajtur motivin e bazuar tek tabani ynë popullor.

Vaso Tole (Kryetari i jurisë tek "Maratona, kritik muzike)
Ky është një argument që nuk duhet të diskutohet. Janë dy gjëra të ndara. Bëhet fjalë për krijimin e një kulture të re bashkëkohore në fushën e këngës kurse kënga popullore dhe muzika popullore ka jetën e saj. Këtu bëhet fjalë se si të ndërtohet një traditë e shëndoshë duke u mbështetur në një traditë e cila tashmë është konfirmuar që është vlerë.

Skifter Doçi (valltar i ansamblit "Dardania").
Hapja e Maratonës së këngës popullore u bë me një muzikë që nuk është e tabanit tonë kombëtar. Ajo më shumë ngjan me një muzikë të haremeve turke dhe në qoftë se do të më pyesnin mua nuk do ta kisha lënë atë lloj muzike. Të gjithë po mundohen gjoja të bëjnë një kombinacion, por nuk ja arrijnë dot. Kjo lloj muzike që po serviret si muzikë popullore shqiptare, nuk është aspak e tillë, ajo thjeshtë është huazuar nga të huajt. Muzika popullore shqiptare është pjesë e folklorit dhe nga folklori nuk ke se çfarë ndryshon. Folklori e ka marrë këtë muzikë nga populli dhe ia servir po popullit me kalimin e viteve. Muzika popullore është si puna e atyre antikave që zbulohen dhe nuk mundesh t'i ndryshosh asgjë, në qoftë se ti e prek atë ajo e humb bukurinë. Muzikantët e rinj në qoftë se duan të krjojnë, le të krijojnë rryma të reja pa cënuar folklorin tonë.

**ChuChu** · 12-06-2003, 13:51

Pak ditë pas mbarimit të spektaklit konkurs "Maratona e këngës popullore", na lind ideja për të folur mbi këtë frymë të re në muzikën tonë dhe kënga popullore e përpunuar bëhet objekt i rubrikës "Tendencë". Dhe më pas na duket mjaft me vend që edhe Rudina Magjistari e cila duket sikur është binjakëzuar me këtë spektakël, të na thotë impresionet e saj personale rreth këtij aktiviteti maratonë dhe mjaft impenjativ.

Ideja e një konkursi me muzikë popullore të përpunuar, pra e stilit modern, si lindi?
Qëllimi për të pasuruar prurjet artistike, por dhe garën më elementë të tjerë krijues siç është orkestrimi ndryshe i këtyre këngëve, përveç elementit interpretativ, si dhe tendenca për të qenë koherentë e për të patur sa më shumë edhe vëmendjen e më të rinjve, solli formën ndryshe të këtij edicioni të dytë të Maratonës.
Ju vetë, e pëlqeni këtë lloj muzike?
Ka këngë popullore që në momente të caktuara të sjellin në humor të mirë. Ne kemi këngë vërtet shumë të bukura, por kryesisht do të thoja që muzika popullore në përgjithësi nuk bën pjesë në preferencat e mia. Kurse ajo qytetare është më pranë gustos sime. Pikërisht, kënga që unë interpretova p.sh., ishte një këngë shumë e bukur qytetare, aq më tepër e orkestruar mjeshtërisht nga Genti Lako. Një këngë që të ngjall trishtim duke patur aq shumë dashuri brenda.
A ka patur ndonjë reagim negativ nga këngëtarët, këngët e të cilëve tashmë këndohen ndryshe nga të rinjtë?
Duhet theksuar që kryesisht këngët popullore, të paktën ato tradicionalet e burimore, nuk kanë për autorë interpretuesit e tyre, dhe kushdo ka të drejtë t'i interpretojë ato, këngëtarë të vjetër apo të rinj. Reagime edhe mund të ketë, por forma e re e servirjes së këtyre këngëve nuk do të thotë fund i muzikës popullore karakteristike, ajo thjesht pasuron fondin tonë muzikor me një stil tjetër, modern, duke bërë kështu të jemi një hap më pranë bashkëkohësve tanë në botë e njëkohësisht duke ruajtur identitetin dhe origjinalitetin tonë. Padyshim që edhe punë pa cilësi do të ketë, por kjo është normale, siç është dhe fakti që koha do jetë vlerësuesja më e mirë.
Po nga kompozitorët disi konservatorë...?
Edhe për ta vlen e njëjta përgjigje. Kurse, nëse me kompozitorë në këtë rast nënkuptohen autorët e këtyre këngëve popullore, atëherë reagimi i tyre do të bazohej në të drejtën e autorit, gjë që do ndryshonte këndvështrimin dhe vetë temën për të cilën po flasim.
A ishte një partner komod Gulielm Radoja, sepse shpesh kapej 'gafil' nga kamerat?
Vështirë se mund të kapet 'gafil' një njeri që gjithë jetën i ka qëndruar kamerës përballë, por ai, si aktor që është, ka formën e tij për të pritur një sulm objektivësh. Përsa i përket bashkëpunimit tonë, mua më pëlqeu ideja se do ishim të dy në këtë maratonë. Megjithatë të jem e sinqertë, mendoja se do realizonim diçka më ndryshe, një marrëdhënie më reciproke, më intensive. Arsyeja që s'arritëm aty, ndoshta ishte fakti që ne njohjen tonë të parë e bëmë pikërisht në skenën e kësaj maratone dhe takimet tona më të sigurta ishin gjithmonë të hënave në mbrëmje. E ndërkohë, që ky raport po maturohej, maratonës i erdhi fundi. Në këtë drejtim më vjen vërtet keq, pasi jam e bindur që po të kishim patur më tepër kohë, çifti ynë do të kishte qenë i përkryer, pasi Gulielmi është një artist i vërtetë, me prirje të shumëanshme dhe një njeri shumë fisnik. Ndoshta do të kemi ndonjë tjetër shans.
Cilat janë preferencat tuaja personale për këngëtarët e ndryshëm...?
Pa e ekzagjeruar aspak, të bëje një zgjedhje mes finalistëve në natën e fundit, ishte vërtet e vështirë. Kishin punuar të gjithë shumë, e ishin mjaft interesantë. Do përmendja këtu ata që më vijnë ndërmend të parët si Ingrid Jushi, Rovena Dilo, Saimir Braho, Silva Gunbardhi, Ermali dhe Elvana, Mariza Ikonomi, Agim Poshka... Eshtë e pamundur t'i përmendësh të gjithë, sepse të gjithë ishin të mirë.
Pikat më të forta e më të dobëta të Maratonës së sivjetshme në krahasim me atë të vjetshme...
Maratona e sivjetme pati një impenjim maksimal nga të gjithë; duke filluar që nga skenografia që ishte madhështore, ekipi teknik që ishte pajisur me aparatura e mjete të teknologjisë së fundit, vetë spektakli i pasur që u servir në tërësi, forma e re muzikore, të gjitha këto do t'i konsideroja si pika të forta të këtij edicioni. Dhe kjo është e kuptueshme besoj pasi çdo gjë evoluon. Ndërkohë që na mungonte konkursi i muzikës popullore tradicionale i edicionit të kaluar, por gjithsesi, ndoshta jo në formë gare, gjetëm një mënyrë për ta sjellë edhe këtë vit muzikën karakteristike, burimore.
Komponentët e shumtë që ndërtonin spektaklin, si kuzhina tradicionale, biseda me persona të ndryshëm, etj, dukej sikur shpesh e ulte temporitmin e tij. Ju ndjeheshit mirë kur flisnit p.sh. për japrakun e Krujës?
Për koinçidencë, japraku i Krujës është një nga pjatat e mia të preferuara, megjithatë duke kuptuar pyetjen tuaj, struktura e këtij edicioni të Maratonës ishte konceptuar e tillë, në mënyrë që të kishtë sa më shumë variacion e larmishmëri. Pra përveç këngëve konkuruese të Disco-Folkut, të ishte prezent edhe autori nga kanë rrjedhur këto këngë, artisti popull me kulturën, artin, traditat, historinë e tij, gjë që u realizua nëpërmjet skenave të artizanit, mjeshtrit popullor, kuzhinës, këngëve tradicionale, paradës së kostumeve popullore e bisedave me të ftuar të ndryshëm. Ndoshta këto të fundit duke zgjatur pak më tepër, shpërqendronin vëmendjen, por kur njerëzit flasin me pasion, vështirë se mund t'i ndalosh dot.
Çfarë i keni bërë ushqimet që u bënë komponent i spektaklit?
Në fund të Maratonës konstatuam që ndjehej një rritje e lehtë në peshë e tërë stafit, gjë që flet për një prishje të regjimit të zakonshëm. Besoj e kuptoni se ç'mund të ketë ndodhur. Kur mbaronte spektakli, vështirë se mund të të zinte syri ndonjë pjatë si ato që keni parë në ekran. Mbaj mend një mbrëmje, që isha përgatitur të provoja glikonë me arra kur të përfundoja, por fatkeqësisht mbeti vetëm një ëndërr.
Po tani cili do të jetë impenjimi juaj në vazhdim e projekti më i afërt televiziv?
Pas një pushimi të shkurtër do filloj menjëherë përgatitjet për programin tim të ri, i cili do të jetë ndryshe nga ata që kam bërë deri tani, i një stili tjetër, ndoshta më i qetë, por sigurisht me më shumë përmbajtje. Nuk dua të deklarohem më gjatë, pasi është ende herët. Ndërkohë, duke dashur të ruaj dhe të zhvilloj më tutje profesionin tim të financieres, paralelisht, bashkëpunoj me disa kolegë, tepër profesionistë në një zyrë konsulence financiare. Ky është impenjimi im i përhershëm, kurse përsa i përket projektit tim të ardhshëm televiziv, parashikoj që të filloj diku nga fundi i vjeshtës.

@ Spekter.

**dimegeni** · 13-06-2003, 07:26

Ku ka gje me te bukur se sa muzika popullore ne Shqiperi.Ku ka raki ka dhe muzike popullore.
U cova nje mengjes dhe doja te degjoja dicka tjeter nga e zakonshmja,cudia erdhi.Ne cep te dhomes dikush kishte lene CD e Irma Libohoves.U kenoqa pa shaka.E ka bere shume bukur te gjitha kenget me pelqyen po ce do,mu ca hunda per nje cik raki Permeti...lol.. dha ca hudhra.
Te pyes njeher une.A shitet raki Permeti me ndonje vend ne Evrope?

**krispi** · 13-06-2003, 10:06

Pse e ke forumin, kerko dhe gjen....jo raki po edhe ...nuse!!!!
Sa per muziken e perpunuar popullore si inisiative eshte shume e mire, po jo gjithmone realizohet.
Perpunuesit me te mire deri tani ne Shqiperi per kete zhaner jane. E. Zhulali, Sh. Saraci, ka filluar tani edhe A. Hila. si dhe Genti Lako i Top Albanias.
Kur jane te punuara mire, keto kenge te perpunuara jane vertet te mrekullueshme.
Krispi (qe tani po degjon: Bjeri gajdes gajdexhi)

**gradica** · 08-04-2009, 11:01

mu me pelqen shume muzika popullore.

**gradica** · 08-04-2009, 11:02

muzika popullore e mban te gjalle shqiperine. apo jo

**gradica** · 08-04-2009, 11:03

Muzika popullore shqiptare po përkundet në një shtrat dileme për vazhdimësinë e saj apo thjesht dha shtysa për krijimin e një rryme të re? Përpunimi i muzikës popullore nga një fillim i brishtë, tashmë po bëhet një tendencë e cila duket se simpatizantët më të shumtë i ka tek brezi i ri. Heshtja e muzikantëve për të krijuar muzikë popullore shqiptare, heshtja e këngëtarëve për të kënduar ato këngë që tashmë janë konfirmuar si veçori dalluese e muzikës sonë, ka krijuar një shkëputje të moshave të reja nga muzika popullore shqiptare. Nga ana tjetër një servirje që i bëhet muzikës së përpunuar si muzikë popullore shqiptare kur në të ka instrumenta dhe elemente jo autentikë shqiptarë, po vesh me mjegull përçuarjen nëpërmjet brezave të kësaj muzike. Artistët e skenës dhe muzikës popullore shqiptare kanë mendime të ndryshme lidhur me këtë tendencë të re që koha do t'ja vërtetojë përkatësinë.