Faqe te Lavdishme te Partise

[Cjapi]

Marre tek Gazeta Shqiptare:

DOSSIER 1

Për herë të parë "Gazeta" publikon historinë e panjohur të Gjeneral-majorit dhe ministrit pa portofol që u arratis në 1957 nga Shqipëria dhe mori strehim politik në Jugosllavi

Panajot Plaku, ministri që u arratis dhe denoncoi Enverin tek Hrushovi


----------------

Dashnor Kaloçi

Në vitin 1959 kur udhëheqësi i Bashkimit Sovjetik, Nikita Hrushovi vizitoi Shqipërinë, ai i sugjeroi Enver Hoxhës që ta rishihte qëndrimin e tij ndaj Panajot Plakut. Por Enveri iu përgjigj duke i thënë: "Jo vetëm që nuk kemi ndërmënd ta falim Panajotin, por po të na e sillni në Shqipëri, ne do ta varim atë në mes të Tiranës"

Kështu në Komitetin Qëndror të Partisë Punës së Shqipërisë u formuan grupe të mëdha farefisnore, ndër të cilat një nga grupet më karakteristike është padyshim ky: Vito Kapo, kandidate për anëtare të K.Q. kryetare e FAG, bashkëshorti i saj, Hysni Kapo, anëtar i Byrosë Politike, sekretar i dytë i K.Q. vëllai i gruas së tij, Pirro Kondi, anëtar i K.Q. vëllai i gruas së Pirro Kondit, Sadik Bekteshi, anëtar i K.Q. dhëndërri i Sadik Bekteshit, Manush Myftiu, anëtar i Byrosë Politike dhe nënkryetar i qeverisë, dhëndërri i Manushit, Pilo Peristeri, kandidat për anëtar i Byrosë Politike, dhëndërri i Pilos, Rita Marko, anëtar i Byrosë Politike dhe sekretar i K.Q. etj.

Me valle të këtilla farefisnore ishin të lidhur edhe më shumë disa gjeneralë, ndihmës ministra, ambasadorë, etj. Por numërimi i lidhjeve të tyre reciproke do të na çonte shumë larg. Mirpo në esencë, rrethi nuk mbyllet në këtë mënyrë. Anëtarët dhe kandidatët për anëtarë të Byrosë Politike të PPSH jetojnë në të ashtuquajturin "Bllok" që është i njohur me emërin "Tirana e re" dhe që gjendet mu në qëndër të qytetit. Në kuadër të "Bllokut" janë vilat e rrethuara me kopshte plot gjelbërim dhe tërë kjo pjesë, e cila të kujton ndonjë zonë ushtarake, është e mbushur plot me mbishkrime ku lexohet: "Hyrja është e ndaluar". Rreth e përqark janë baraka mjaft të rralla të rojave dhe shumë gardistë-rojtarë, të cilëtr shëtisin me automatikë në kraharor, për të suguruar respektimin e urdhërave të shkruara në tabela. Natën, numri i gardistëve është më i madh. Nga "blloku" hyet drejtëpërdrejtë në ndërtesën e Komitetit Qëndror. Vetë ndërtesa është projektuar në funksion të hirearkisë të udhëheqjes së lartë dhe me mosbesimin që mbretëron aty, ka katër hyrje: për anëtarët dhe kandidatët e Byrosë Politike, për anëtarët e kandidatët e Komitetit Qëndror, për funksionarët dhe nënpunësit e K.Q dhe e fundit për personelin që shërben aty. Të gjitha hyrjet kontrollohen në mënyrë rigoroze nga Sigurimi i Shtetit, pjestarët e të cilit kontrollojnë me shumë kujdes që asnjë anëtar i Komitetit Qëndror të mos hyjë e dalë në hyrjen që është caktuar për anëtarët e Byrosë Politike, me përjashtim të atyre rasteve kur ai është i shoqëruar me ndonjë nga anëtarët e Byrosë. Në fund të zonës është një institucin shëndetësor special për udhëheqjen e lartë, pastaj foshnjorja për fëmijët e udhëheqjes dhe shkolla e tyre për të rritur. Në atë zonë është dhe "Shtëpia e Partisë" në të cilën gjendet kinemaja, salla për lojra argëtuese dhe bufeja e pasur, ku nuk paguhen ato gjëra që haen e pihen. Në "bllok" gjenden edhe dy dyqane tregëtare: njëri për anëtarët e kandidatët e Byrosë Politike dhe tjetri për anëtarët e kandidatët e Komitetit Qëndror. Asortimenti në to është i mirë dhe aty ka mjaft mallra të vëndeve të jashtëme si atyre socialiste ashtu dhe atyre kapitaliste, kurse çmimet janë mjaft më të ulta se në qytet dhe janë të caktuara në bazë të privilegjeve që i gëzojnë kategoritë e ndryshme të blerësve. Një "bllok" i tillë ekziston edhe në plazhin e Durrësit me një zonë speciale ku shumica e udhëheqjes së lartë të PPSH, kalon aty pjesën më të madhe të vitit me pushime. Anëtarët e K.Q jo vetëm nuk paguajn qera, por kanë dhe një personel të tërë në shërbim të tyre. Mirëpo një direktivë e Byrosë Politike, u ndalon të gjithë udhëheqësve, anëtarëve të K.Q dhe të qeverisë që të paraqiten jozyrtarisht në popull, të shëtisin në rrugët e Tiranës dhe kudo në Shqipëri. Atyre u lejohet që të qarkullojnë vetëm me automibilat dhe përherë të shoqëruar nga rojet e tyre që kryejnë një detyrë të dyfishtë: t'i ruajnë udhëheqësit, dhe edhe më shunmë të kontrollojnë çdo hap të tyre. Kështu rrethi mbyllet në mënyrë të pamëshirëshme. Izolimi, në të cilin ka rënë sot shoqëria shqiptare, është i plotë. Ky është parasëgjithash një izolim politik, por njëkohësisht edhe fizik i udhëheqjes së lartë prej popullit të Shqipërisë. Likujdimi fizik i njerëzve më të mirë të revolucionit, terrori masiv, ngritja e kampeve të përqëndrimit, shtimi jashtëzakonisht i madh i aparatit burokratiko-policor dhe ushtarak, këto janë padyshim, rezultat konkret nga më të rëndat të fillimit të stalinizmit në vëndin tim". Kështu shkruhet në mes të tjerash në kujtimet e Gjeneral-major Panajot Plakut, ish Ministrit pa portofol, i cili u arratis në mënyrë spektakolare nga Shqipëria në majin e vitit 1957 dhe u vendos në Jugosllavi, ku fitoi edhe azilin politik e i shkroi një letër të gjatë udhëheqësit të Bashkimit Sovjetik, Nikita Hrushovit, në të cilën ai denoncoi pa mëshirë të gjithë dhunën shtetërore të regjimit komunist të Tiranës, krimet monstruoze të Enver Hoxhës në eleminimin e bashkëpunëtorëve të tij, intrigat, privilegjet e nepotizmin e udhëheqjesë së lartë që jetonte në vilat e "bllokut" etj. Po kështu në atë letër të gjatë të shkruar më 15 qershor të vitit 1957, Ministri Panajot Plaku, i shpjegon Nikita Hrushovit, të gjitha arsyet që e detyruan atë që të arratisej nga Shqipëria, duke filluar që nga ndjekjet e Sigurimit të Shtetit që pak kohë më parë i kishte helmuar vëllanë e tij, Kalo Plakun, drejtorin e Fermës bujqësore të Sukthit, vrasje e cila ishte bërë me miratimin direkt të Enver Hoxhës dhe bashkëpunëtorëve të tij të ngushtë, të cilët në vitet e Luftës, po ashtu i kishin pushkatuar edhe vëllanë tjetër: Jorgo Plakun. Po kush ishte Panajot Plaku, cila ishte origjina dhe e kaluara e tij, ku kishte studjuar ai dhe si i kishte ngjitur shkallët e karrierës nga zëvëndës shef i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë shqiptare me gradën e gjeneral-majorit e deri tek posti i Ministrit pa portofol në qeverinë që kryhesohej nga Mehmet Shehu? Përse Panajoti shoqërohej vazhdimisht me Omer Nishanin, Dali Ndreun, Teme Sejkon, Tahir Kadarenë. Maqo Çomon e Rrahman Përllakun dhe përse ai shprehej hapur kundër privilegjeve të "Bllokut"? Përse kur vdiq Stalini, Panajoti i ndaloi njerzit e shtëpisë së tij që të qanin, duke u thënë: "Ai jetoi sa deshi, ç'ka këtu për të qarë". Ku dhe si mundi të arratisej Panajot Plaku nga Shqipëria në atë kohë që ai survejohej rregullisht nga Sigurimi i Shtetit dhe kush e detyroi nënën e tij, Kostandinën që të firmoste deklaratën publike që u botua në shtyp ku ajo e kishte "mallkuar" djalin e saj? Si u persekutua familja e Panajotit, duke filluar nga nëna, Kostandina, motrat Meri e Theodhora (Lola Katragjini), bashkëshortja, Vjollca Plaku (Taja) e tre fëmijët, Donika, Besniku e Kristaqi? Përse udhëheqësi i Bashkimit Sovjetik, Nikita Hrushovi i kërkoi Enver Hoxhës që ta rishikonte qëndrimin e tij ndaj Panajot Plakut dhe përse Enveri iu përgjigj atij duke i thënë: "Na e sillni këtu Panajotin që ta varim në mes të Tiranës"? Me çfarë u mor Panajot Plaku gjatë qëndrimit të tij si azilant politik në Jugosllavi dhe a kishte gisht Sigurimi i Shtetit në vdekjen e tij në korrikun e vitit 1966? Lidhur me këto dhe shumë fakte e ngjarje të tjera nga jeta e Panajot Plakut, na njohin dëshmitë e familjarëve të tij si dhe kujtimet që ai ka lënë të shkruara me dorën e vet gjatë periudhës që jetoi në Beograd. (vijon nesër)


Letra që ministri i Enverit i dërgoi udhëheqësit të Bashkimit Sovjetik, Nikita Hrushovit

Sekretarit të parë të Partisë Komuniste të BRSS shokut N.S. HrushovUnë i nënshkruari, Panajot Plaku, ish-ministër pa portofol në qeverinë e Republikës Popullore të Shqipërisë dhe anëtar i Komitetit Qëndror të Partisë së Punës të Shqipërisë që e kam kaluar kufirin shtetëror të Shqipërisë natën ndërmjet 15 e 16 majit të këtij viti dhe kam kërkuar azil në Republikën Federative të Jugosllavisë, Ju drejtohem me këtë lutje. Unë e kam filluar veprimtarinë time revolucionare kah fundi i vitit 1936, si djalosh shtatëmbëdhjetëvjeçar, kur ekzistonin në Shqipëri vetëm grupe të izoluara komuniste. Në atë kohë unë kam qenë i lidhur me Grupin Komunist në Korçë. Deri në formimin e Partisë Komuniste të Shqipërisë kam marrë pjesë të kufizuar në luftë kundër rregjimit të Zogut. E kam urrejtur fashizmin dhe para okupacionit, e aq më parë edhe pas okupacionit. Kam marrë pjesë aktive në demonstrata, të cilat organizoheshin në kohën e agresionit Italian dhe, bashkë me nxënësit e shkollës së mesme normale të Elbasanit, ku kam mësuar në atë kohë, kam bërë përpjekje të sigurojë armë me qëllim që të luftoja kundër okupatorit. Kurrë nuk jam pajtuar me politikën fashiste në Shqipëri dhe kam marrë pjesë në të gjitha aksionet antifashiste edhe para se të formohej Partia jonë. Pas formimit të Partisë sonë kam qenë pjesëmarrës i radhave të para ilegale luftarake në Durrës dhe kam marrë pjesë aktive në të gjitha aksionet antifashiste, të cilat i ka organizuar organizata e Partisë në Durrës. Kam ndihmuar rreth organizimit të demonstratës antifashiste, që u mbajt më 14 prill 1942 në Durrës dhe kam qenë në radhët e saj të parë, për ç'arsye kam qenë arrestuar dhe mbyllur në burg, ku kam mbetur mëse tre muaj e gjysëm. Në burg kam pasur qëndrim të fortë. Menjëherë pas daljes nga burgu jam pranuar në Parti, e disa ditë më vonë kam kaluar në ilegalitet, meqënëse në gusht 1942 fashistët e burgosën tërë familjen time, për shkak se vëllai im më i madh Jorgo Plaku ( i cili më vonë u vra trimërisht në Luftën Nacionalçlirimtare) ishte partizan dhe komandant i çetës partizane porsa të formuar në Devoll të qarkut të Korçës. Pasi u këshillova me shokët në Komitetin Qarkor të Partisë në Durrës, edhe vetë shkova në çetën partizane të Devollit. Vlen të përmendet se në atë kohë në Shqipëri kishte fare pak çeta partizane-kryesisht në rajonin e Pezës, të Korçës, të Vlorës dhe të Gjirokastrës. Gjatë luftës kam qenë partizan i mirë, kam marrë pjesë në disa dhjetra aksione luftarake dhe kam luftuar mirë. Kam qenë jo vetëm personalisht luftëtar guximtar, por edhe udhëheqës mjaft i mirë. Gjatë tërë kohës së luftës kurrë nuk jam larguar nga njësitë, në të cilat kam qenë. Kam kryer detyra të ndryshme- prej komisarit të çetës e deri te zëvendëskomisari i divizionit. Në kohën prej vitit 1948 deri në vitin 1950 e kam kryer Akademinë e Lartë Ushtarake, e cila e mban emrin e Voroshillovit, në Moskë. Pas kthimit në Shqipëri kam qenë komandant i divizicionit, kryeshef i Drejtorisë Operative të Ministrisë së Mbrojtjes Popullore, komandant i korpusit, zëvendës i parë i ministrit dhe kryeshef i Drejtorisë Politike të Ministrisë së Mbrojtjes Popullore, e në kohë të fundit kam qenë ministër pa portofol dhe kryetar i Komitetit Shtetëror për gjeologji. Gjatë tërë jetës sime partiake kurrë nuk jam larguar nga vija e përgjithshme e Partisë dhe përherë më kanë konsideruar punëtor të mirë të Partisë. Në Kongresin e Dytë kam qenë zgjedhur anëtar i Komitetit Qëndror, e gjithashtu edhe në Kongresin e Tretë. Kur isha krejt i ri, megjithëse ishte e ndaluar madje edhe të përmendet Bashkimi Sovjetik, unë jam interesuar për jetën sovjetike dhe, duke u interesuar te shokët në Grupin Komunist të Korçës, kam qenë i informuar për të. I kam dëgjuar përherë emisionet e Radio Moskës, duke iu shtruar rrezikut që për këtë arsye të më arrestojnë. Prej çastit të parë të sulmit të nazistëve kundër Bashkimit Sovjetik, kam bërë përpjekje që t'i sjell dëm fashizmit duke e rrezikuar për këtë arsye edhe jetën time, me qëllim që ta çlirojë popullin tim prej shtypjes fashiste dhe t'i ndihmoj Bashkimit Sovjetik. Kam bërë përpjekje të parreshtuara për t'i bindur partizanët dhe popullin se Bashkimi Sovjetik është përkrahja jonë e sigurt. Isha i bindur se pushka ime, si dhe të gjitha pushkët partizane, e mbron popullin dhe, njëkohësisht, i jep kontribut likuidimit të fashizmit, duke e lehtësuar me këtë edhe luftën e Bashkimit Sovjetik. Kur nuk e kam ndarë luftën dhe punën e popullit të Shqipërisë prej Bashkimit Sovjetik, i cili ka qenë dhe është faktori më i rëndësishëm i çlirimit dhe i zhvillimit të popullit të Shqipërisë. Tërë familja ime dhe të gjithë pjesëtarët e farefisit tim kanë marrë pjesë aktive në luftën çlirimtare dhe në ndërtimin e socializmit. Prej farefisit tim sot janë komunistë vëllau dhe motra, përveç meje dhe dy vëllezërit të cilët janë vrarë. Ndër kushërinjtë e mi janë disa dhjetra komunistë, shumica e të cilëve janë pranuar në Parti në kohën e luftës. (vijon nesër)


Kush ishte Panajot Plaku

1919. U lind në fshatin Hoçisht të Devollit, krahinë e Korçës

1936. Diplomohet në shkollën Normale të Elbasanit

1936. Anëtar i grupit Komunist të Korçës

1942. Arrestohet nga italianët dhe burgoset tre muaj në Durrës

1943. zëvëndës komisar i Brigadës së Parë Sulmuese

1943. Ekzekutohet vëllai i tij, Jorgo Plaku, me urdhër të Enverit

1945. Komandant dhe Komisar Divizioni në Korçë

1948. Në Akademinë Ushtarake "Voroshillov" në Moskë

1949. Drejtor i Drejtorisë Operative në Ministrinë e Mbrojtjes, Komandant Korpusi, zv / Ministër i parë i Mbrojtjes

1956. Ministër pa Portofol dhe Kryetar i Komitetit për Gjeologjinë

1957. Sigurimi helmon vëllanë, Kalo Plakun, drejtor Ferme në Sukth

1957. Arratiset nga Shqipëria dhe merr azil politik në Jugosllavi

1957. I shkruan një letër Hrushovit ku denoncon krimet e Enverit

1966. Vdes në rrethana të panjohura në një hotel të Beogradit

1974. Ekzekutohet vëllai tjetër, Koço Plaku, inxhinjer nafte

1991. Familja e tij rikthehet në Durrës pas 34 vjet internimi


*....*

[Cjapi]

DOSSIER II

Për herë të parë "Gazeta" publikon të vërtetën e arratisjes në Jugosllavi të Gjeneral-majorit dhe ministrit pa portofol, Panajot Plaku dhe si e helmoi Sigurimi vëllanë e tij, Kalon

Plaku: "Enveri bindi Byronë Politike për ekzekutimin tim"


---------------------------

Dashnor Kaloçi

Në pjesën e parë të këtij shkrimi të botuar në numrin e djeshëm, u njohëm me një pjesë të historisë së panjohur të ish-Gjeneral-majorit dhe ministrit pa portofol Panajot Plaku, i cili në majin e vitit 1957 u arratis nga Shqipëria dhe përfitoi strehim politik në Jugosllavi. Përpara se të emërohej në funksionin e lartë të Ministrit pa portofol, Panajot Plaku kishte pasur një karrierë të pasur ushtarake, e cila kishte filluar që nga periudha e Luftës kur ai ishte emëruar në fumksionin e zëvëndëskomisarit të Brigadës së Parë Sulmuese të komanduar nga Mehmet Shehu. Pas mbarimit të Luftës, Panajoti u emërua komandant e komisar Divizioni dhe në vitin 1948 ai shkoi në Bashkimin Sovjetik ku u diplomua në Akademinë Ushtarake "Voroshillov" të Moskës. Pas mbarimit të asaj akademie, në vitin 1951 ai u kthye në Shqipëri dhe u emërua drejtor i Drejtorisë Politike të Ushtrisë, komandant Korpusi, zv / shef i Shtabit të Përgjithshëm, zv / Ministër i parë i Mbrojtjes dhe u zgjodh edhe anëtar i Komitetit Qëndror të PPSH. Gjatë periudhës që Panajoti qëndroi në Jugosllavi si azilant politik, ai shkroi kujtimet e jetës së tij dhe ato që dinte dhe kishte dëgjuar për Enver Hoxhën e udhëheqjen e lartë të PPSH, të cilat në vitin 1965 i përmblodhi në një libër të titulluar "Dhuna mbi revolucionin në Shqipëri". Ai libër u përkthye edhe në gjuhën serbo-kroate nga Predrag Vuqiviq, redaktor i gazetës "Borba" dhe Vela Popoviq, redaktor i Televizionit të Beogradit, si dhe u botua në gjuhën shqipe në vitin 1985 nga Shtëpia Botuese "Rilindja" e Prishtinës. Përveç dëshmive të familjes së Panajot Plakut të dhëna ekskluzivisht për "Gazetën", pjesa e kujtimeve që po botojmë në vijim të këtij shkrimi janë marrë nga ai libër që vazhdon të mbetet i panjohur për lexuesin shqiptar.


Ekzekutimi i Jorgo Plakut

Panajot Plaku u lind në vitin 1919 në fshatin Hoçisht të rrethit të Korçës, prej nga është dhe origjina e familjes së tij. Babai i tij, Josifi, pasi kshte mbaruar shkollën e mesme në Greqi, kishte emigruar në Amerikë ku edhe u diplomua për Drejtësi. Gjatë asaj kohe që ai qëndroi në SHBA, ai kishte miqësi të ngushtë me Fan Nolin, i cili në vitin 1924 kur mori postin e kryeministrit, e ftoi Josif Plakun për t'i dhënë portofolin e Ministrit të Drejtësisë, por ai nuk pranoi që të përzihej në punët e politikës dhe punoi si mësues e avokat. Josif Plaku ndërroi jetë në vitin 1949 dhe ai la gjashtë fëmijë: Panajotin, Jorgon, Kalon, Koçon, Theodhorën dhe Merin. Gjatë viteve të Luftës, familja Plaku u bë një nga bazat më të fuqishme të lëvizjes antifashiste , Panajoti bashkë me tre vëllezërit e tjerë, dolën partizanë duke marrë pjesë me armë në dorë në formacione të ndryshme luftarake ku u titulluan edhe si kuadro e oficerë. Vëllai i dytë i familjes Plaku, Jorgua, i cili gjatë periudhës së Monarkisë së Zogut kishte mbaruar shkollën teknike amerikane të Harry Fultzit, gjatë periudhës së Luftës që ishte partizan, shërbeu si përkthyes me misionet anglo-amerikane që asokohe ishin të atashura pranë Shtabit të Përgjithshëm dhe brigadave partizane të komanduara nga Spiro Mojsiu dhe Enver Hoxha. Në vitin 1944 kur Jorgo Plaku vazhdonte të shërbente pranë misioneve anglo-amerikane, ai mbeti i vrarë në rrethana krejt të panjohura dhe pas vitit 1944 ai u shpall dëshmor i atdheut. Por pas arratisjes së Panajot Plakut në vitin 1957, gjatë një mbledhje të Byrosë Politike kur ishte duke u diskutuar çështja e arratisjes së tij, vetë Enver Hoxha e pranoi se ai personalisht kishte dhënë urdhër për ekzekutimin e Jorgo Plakut, pasi kishte pasur dyshime se ai ishte tradhëtar. Mirëpo fatin e keq të Jorgo Plakut i cili u vra pas shpine nga shokët e tij të idealit, vite më pas do ta pësonin edhe tre vëllezërit e tij: Kalo, Panajoti e Koço Plaku, ndonëse të tre ata, falë të kaluarës së tyre si partizanë, kishin mundur të shkolloheshin jashtë shtetit dhe të punonin e jetonin me ndershmëri, si shumë komunistë të tjerë idealistë të asaj kohe.

Sigurimi helmon Kalo Plakun

Kalo Plaku i cili ishte i dyti i vëllezërve Plaku, kishte marrë pjesë në luftë si partizan dhe pas vitit 1944 shërbeu si oficer në ushtri me gradën e kapitenit. Më pas ai doli në lirim dhe për disa vjet punoi si drejtor i disa ndërrmarjeve buqësore dhe në mesin e viteve '50, u emërua si Drejtor i Ndërrmarjes Bujqësore të Sukthit, e cila ishte një nga më të mëdhatë e asaj kohe. Në atë detyrë Kalo Plaku punoi deri në vitin 1956 kur vdiq në rrethana të panjohura dhe krejt të dyshimta.
Njoftimi zyrtar për vdekjen e Kalo Plakut, u dha sikur ai kishte vdekur nga që kishte ngrënë disa bimë arash kur kishte shkuar për kontroll në parcelat e fermës së Sukthit ku ai ishte drejtor.

Po si qëndron e vërteta rreth vdekjes së Kalo Plakut?

Lidhur me këtë, familjarët e Panajot Plakut në dëshmitë e tyre ekskluzive për "Gazetën" janë shprehur: "Panajoti ishte tepër i indinjuar nga vdekja e vëllait të tij, Kalos. Që përpara se të vdiste, Kalo ndiqej e survejohej rregullisht nga njerëzit e Sigurimit të Shtetit dhe atë gjë ai ia kishte treguar bashkëshortes së tij, Pandorës, duke i thënë: "Me këta njerëzit e partisë unë e kam mirë, por këta të Sigurimit më ndjekin hap pas hapi". Një nga njerëzit e Sigurimit, e provokoi Kalon, duke i vjedhur teserën e partisë dhe ai u bë problem për t'u përjashtuar nga partia, por mundi të shpëtonte pasi e mori në mbrojtje organizata bazë ku militonte ai. Një nga njerëzit e Sigurimit, në pije e sipër në shtëpinë e Kalos, i tregoi atij se atë e kishin futur eprorët e tij për ta helmuar Kalon. Më pas ky njeri e thirri Kalon në një nga arat e fermës së Sukthit dhe i dha për të pirë një gotë me dhallë, ku pas pirjes së saj, Kalo vdiq menjëherë. Në varrimin e Kalos, morën pjesë shumë njerëz dhe Sigurimi i Shtetit bëri çmos për t'i larguar ata që të mos shkonin në varreza, duke u thënë: "Shkoni në punë". Nga funksionarët e lartë aty morën pjesë Ministri i Mbrojtjes Beqir Balluku, Gjeneral-major Tahir Kadareja e ndonjë tjetër, të cilët ishin miqtë e ngushtë të Panajotit. Mbas disa kohësh në shtëpinë e Panajotit në Tiranë, shkoi edhe vetë Enver Hoxha, për ta ngushëlluar Panajotin për vdekjen e Kalos. Gjatë asaj vizite, Enveri i tha Panajotit: "Kalo duhet të jetonte më shumë, por nuk e la zëmra". Pas këtyre fjalëve, Panajoti iu përgjigj: "Zëmra iu shkaktua nga faktorë të jashtëm" dhe me kaq biseda ndërmjet tyre u mbyll". Kështu kanë dëshmuar për "Gazetën" familjarët e Panajot Plakut në lidhje me vdekjen e vëllait të tij Kalos, duke shtuar se në atë kohë të vërtetën e vdekjes së Kalo Plakut e mori vesh i gjithë populli.
(vijon nesër)


Letra e Gjeneral-majorit dhe ministrit pa portofol, Panajot Plaku, dërguar Hrushovit
(vijon nga numri i kaluar)

Prej këtyre gjërave që u thanë shihet qartazi se unë, familja ime dhe tërë farefisi im kemi qenë të lidhur ngusht me Lëvizjen Nacionalçlirimtare dhe, për këtë arsye, ikja ime nga Shqipëria mund të duket e pakuptueshme. Unë kam qenë i detyruar të iki, ta braktis atdheun, popullin, Partinë, familjen, për të cilët kam qenë i gatshëm në të kaluarën, e jam i gatshëm edhe tash ta flijoj jetën time. Kam qenë i detyruar të iki për shkak se isha i informuar se udhëheqja e Partisë së Punës të Shqipërisë kishte vendosur të më likuidojë me ndihmën e organeve të sigurimit shtetëror. Unë nuk i di me saktësi shkaqet, që e kanë detyruar udhëheqësinë që të marrë vendim të tillë, për shkak se kurrkush nuk më ka folur për këtë, por kuptova se vendimi i tillë ishte marrë në bazë të ndryshimit të qëndimit ndaj meje, të cilin e vërejta te udhëheqësit kryesorë të Partisë sonë dhe në bazë të fjalëve të tyre. Por, mendoj se ekziston një shkak, të cilin do ta shpjegojë në vazhdim. Para një viti, organet e sigurimit shtetëror e helmuan vëllaun tim Kalo Plakun. Për këtë morën vendim Enver Hoxha, Mehmet Shehu dhe, ndoshta, edhe ndonjë tjetër nga udhëheqësit. Vëllau im ishte drejtor i pronës bujqësore shtetërore në Sukth. Ka qenë anëtar i Partisë prej vitit 1943, luftëtar dhe punëtor i mirë dhe ndoshta për këtë arsye nuk di me saktësi pse e kanë helmuar. Ndoshta e kanë helmuar si spiun, në bazë të denoncimeve të rrejshme. Unë jam i bindur plotësisht se vëllaun tim e kanë helmuar organet e sigurimit shtetëror. Ky likujdim dinak i një komunisti të ndershëm ishte organizuar aq keq, sa që krimi u zbulua me autopsi të kufomës. Për këtë kisha dyshim jo vetëm unë, por edhe farefisi im dhe shumë anëtarë të drejtorisë së pronës në Sukth. Mjekët, të cilët bënë autopsi të kufomës së vëllaut tim, më thanë në fillim se Kalo Plaku ishte helmuar. Më vonë, pasi u përzien përfaqësuesit e Sigurimit të Shtetit, mjekët thanë se shkaku i vdekjes është i panjohur. Vdekja e papritur e vëllaut tim dhe fjalët që m'i thanë mjekët më bënë që të mendoj se vëllaun tim do ta kenë helmuar, por kurrë nuk ka mundur të më shkojë mendja se e kanë helmuar organet e sigurimit shtetëror. Mirëpo, meqënëse nuk u ndërmorën kurrfarë masa hetimi për zbulimin e shkakut të vdekjes së vëllaut tim dhe për shkak se bashkëpunëtorët e Sigurimit të Shtetit nuk më lejonin as mua që ta analizoj personalisht këtë çështje, edhe për shkak të një vargu rrethanash të tjera, unë u binda plotësisht se vëllaun tim e kanë helmuar organet e Sigurimit dhe se këtë vendim e kishte marrë udhëheqësia e Partisë. Për fat të keq tim, edhe Sigurimi shtetëror u informua se unë isha i informuar për krimin e tyre të poshtër. Për ta ruajtur autoritetin e udhëheqësisë së Partisë dhe të Sigurimit shtetëror-meqënëse unë mund ta paraqisja këtë çështje edhe në Komitetin Qëndror-Enver Hoxha dhe Mehmet Shehu e të tjerë vendosën, me propozim të Sigurimit të Shtetit, të më likujdojnë edhe mua, e pastaj të thonë edhe për mua, sikurse edhe për vëllaun tim, se: "Kanë vdekur me nder në krye të detyrës". Nuk di me saktësi kur u mor një vendim i tillë, por mendoj se kjo ndodhi në ditët e para të muajit maj 1957. Për këtë vendim u informua Byroja Politike në kohën ndërmjet 7 e 10 majit, por unë jam i bindur se Byrosë Politike nuk i është prezantuar shkaku i vërtetë. Noshta atje është thënë se unë jam "armik i Partisë dhe spiun", por për këtë nuk kanë ekzistuar, as nuk kanë mundur të ekzistojnë kurrfarë dokumentesh dhe për këtë arsye Enver Hoxha, pa dyshim do të ketë trilluar njëfarë përralle të rrejshme dhe do ta kenë bindur Byronë Politike që ta verifikojë vendimin për likujdimin tim. Përveç kësaj, është për të besuar se në Byronë Politike do të më kenë bërë fajtor edhe për veprimtari antisovjetike. Në përgatitjen e një karakteristike të tillë për mua ka luajtur rol mjaft të madh edhe kryeshefi i TUES n Tiranë, Grigorjevi, për ç'arsye kam pasur me të këto shpjegime: 1. "Para se të emërtohesha unë kryeshef i Komitetit Shtetëror për gjeologji (GGK), ishte bërë një regjistër i ekspertëve sovjetikë për vitin 1951, të cilin e kishte verifikuar qeveria e Shqipërisë. Unë e shikova atë regjistër dhe fitova përshtypje se aty kishte shumë ekspertë të panevojshëm. I pyeta shokët udhëheqës nga GGK pse kanë bërë regjistër të tillë. M'u përgjigjën se regjistrin e kishte bërë këshilltari bashkë me shokët nga TUES dhe me ekspertët sovjetikë, që punonin në ekspedita dhe se ata nuk i kanë përfillë vërejtjet tona. Meqënëse në atë kohë këshilltari gjendej në Moskë, unë me atë rast nuk ndërmora kurrfarë masash. Pas një kohe të shkutër më ftuan në Kryesi të Këshillit të Ministrave, ku m'u dha një udhëzim që ta pakësoj maksimalisht numrin e të gjithë ekspertëve të jashtëm, meqënëse ata po na kushtojnë tejet shtrenjt. Pas kësaj, unë i ftova shokët udhëheqës nga GGK dhe këshilltarin sovjetik për topografi, kështu që bashkë me ta vendosëm t'i shlyejmë nga regjistri ata ekspertë sovjetikë, të cilët mund të zëvendësoheshin me ekspertë shqiptarë. Unë ia paraqita Këshillit të Ministrave një regjistër të reduktuar të ekspertëve sovjetikë dhe ky regjistër u verifikua. Mirëpo, kur isha në Çekosllavaki dhe në Republikën Demokratike Gjermane, propozimi im ishte ndërruar për shkak se Grigorjevi nuk ishte pajtuar me pakësimet që i kishim bërë ne. Posaçërisht kishte insistuar me këmbëngulje për regjistrin e vjetër udhëheqësi teknik kryesor i "Neftgazbitum"-it, Kosorotovi. Kur u ktheva nga Republika Demokratike Gjermane, Grigorjevi më telefonoi dhe më pyeti me zë të hidhëruar pse nuk jam konsultuar me të me rastin e propozimit të pakësimit të numrit të ekspertëve sovjetikë. Unë i thashë Grigorjevit se shoku Lankin, këshilltar për topografi, kishte marrë pjesë në zgjidhjen e kësaj çështjeje dhe se unë kam menduar se ai do ta informojë për këtë. 2. Unë e kam udhëheqë këshillimin, kushtuar analizës së punës në vitin 1956, në drejtorinë e "Neftgazbitum"-it në Vlorë. (vijon nesër)

*....*

[Cjapi]

Vazhdimi


DOSSIER III

Dëshmitë e panjohura të familjarëve të Gjeneral-majorit e ministrit pa portofol për marrëdhëniet e tij me udhëheqjen e lartë të PPSH dhe kritikat ndaj Enverit në letrën për Hrushovin

Panajot Plaku: "Ja si i eliminoi Enveri shokët e tij"


------------------

Dashnor Kaloçi

Në pjesën e dytë të këtij shkrimi të botuar në numrin e djeshëm, u njohëm me familjen e Panajot Plakut dhe ekzekutimin e dy vëllezërve të tij, Jorgo e Kalo Plakut. Po ashtu në numrin e djeshëm u njohëm edhe me një pjesë të letrës që gjeneral-majori dhe ministri pa portofol Panajot Plaku, i cili u arratis nga Shqipëria në majin e vitit 1957, ia dërgonte udhëheqësit të Bashkimit Sovjetik, Nikita Hrushovit, nga Jugosllavia ku ai kishte marrë azilin politik. Vëllai i Panajotit, Jorgo Plaku, u vra në rrethana të panjohura në vitin 1944 kur ishte partizan e përkthyes i misioneve anglo-amerikane dhe pas luftës u shpall dëshmor. Ndërsa me arratisjen e Panajotit në 1957, ai u shpall tradhëtar dhe Enveri deklaroi në Byro se Jorgo Plaku ishte ekzekutuar me urdhërin e tij. Vrasja e Jorgo në kohën e Luftës, u pasua nga eleminimi fizik i vëllait tjetër, Kalo Plakut në vitin 1956, i cili punonte si Drejtor i Fermës së Sukthit dhe njoftimi zyrtar për vdekjen e tij ishte "vdekje nga zemra". Sipas dëshmive të familjarëe të Panajot Plakut, Kalo Plakun e helmoi Sigurimi i Shtetit që e ndiqte prej kohësh dhe e kishte provokuar disa herë duke i vjedhur edhe teserën e partisë. Përveç familjes Plaku, vdekjen e Kalos prej Sigurimit e dëshmon edhe Panajot Plaku në letrën e tij dërguar Nikita Hrushovit, ku ai shprehet qartë se atë e helmoi Sigurimi dhe sqaron arsyet e arratisjes së tij, për shkak të përndjekjeve të Sigurimit, pas vendimit që kishte marrë Byroja Politike me propozimin e Enver Hoxhës për eleminimin e tij fizik.

(vijon nga numri i kaluar)

Panajoti kundër "Bllokut"
Vdekja e Kalo Plakut ishte një goditje shumë e rëndë për Panajotin, për vetë faktin se ai e dinte shumë mirë që vëllanë e tij e helmoi Sigurimi i Shtetit, gjë e cila do të thoshte se edhe vetë Panajoti që nga ajo ditë e prapa nuk do t'i kishte punët mirë me Partinë. Në fakt goditja ndaj Panajotit kishte filluar shumë kohë më parë se të vdiste i vëllai i tij Kalua dhe që nga ajo kohë ai ishte vënë në shënjestër të Sigurimit. Lidhur me këtë, familjarët e tij në dëshmitë e tyre për "Gazetën" janë shprehur: "Në fakt goditja ndaj Panajotit kishte filluar që me lirimin e tij nga ushtria, gjë e cila ishte një paralajmërim më se i qartë për të ardhmen e tij krejt të pasigurtë si për vetë atë ashtu dhe për familjen e tij. Panajoti nuk e duroi dot çmobilizimin nga ushtira dhe heqjen e gradave, sepse ai e kishte lidhur jetën e tij me uniformën ushtarake. Panajoti ishte një komunist idealist dhe shumë i ndershëm. Ai nuk i duronte kurrë padrejtësitë dhe shpesh herë na fliste në në shtëpi për privilegjet e "Bllokut" dhe pezmatohej nga varfëria e madhe që kishte pllakosur vëndin. Ai nuk kishte asnjë dëshirë që të mbante lidhje miqësore me familjet e udhëheqjes së lartë të PPSH që jetonin në "Bllok" dhe nisur nga ai fakt, edhe martesën e tij ai nuk e bëri brenda "Bllokut" ashtu siç bënë shumë të tjerë në atë kohë duke u lidhur miqësira me njëri-tjetrin, por u martua me Vjollca Tajën me origjinë nga Elbasani, e cila kishte mbaruar Liceun Artistik dhe ishte këngëtare në Opera. Pas fejesës me Vjollcën në vitin 1951, Panajoti nuk pranoi të bënte dasëm, por bëri një ceremoni shumë të thjeshtë vetëm me njerzit e shtëpisë. Po kështu edhe miqtë më të ngushtë të Panajotit, nuk ishin ata të Byrosë Politike, por: Omer Nishani, Dali Ndreu, Teme Sejko, Tahir Kadare, Rrahman Përllaku, Maqo Çomo e ndonjë tjetër, të cilët më pas u goditën të gjithë nga Enver Hoxha. Më shumë Panajoti shoqërohej më vëllanë, Kalo Plakun dhe pjesën më të madhe të kohës ai e kalonte duke studjuar në shtëpi. Vdekja e Kalos e goditi shumë rëndë Panajotin dhe ai gati sa nuk kaloi në depresion të thellë. Pakënaqësitë që ai kishte të akumuluara prej kohësh ndaj udhëheqjes së lartë dhe privilegjeve të tyre, pas vdekjes së Kalos ai filloi që t'i shprehte hapur në shtëpinë tonë duke na thënë: "Ne hamë bukë të bardhë, ndërsa populli i varfër nuk ka fare bukë për të mbushur barkun". Panajoti ishte deputet i zonës së Devollit dhe ai gjente mundësinë për të shkuar shpesh atje për të pyetur për hallet e tyre. Gjatë një takimi me fshatarët e zonës së tij, ata ia shprehën hapur hallet që kishin duke i thënë: "Si na latë kështu në këtë gjëndje, ne ju kemi mbajtur me bukë gjatë kohës së Luftës". Panajoti ishte prekur shumë nga fjalët e tyre dhe u premtoi atyre se sa të shkonte në Tiranë do t'ju dërgonte një kamion të vjetër që ta kishin për hallet e kooperativës.(vijon nesër)


Letra e Gjeneral-major dhe ministrit pa portofol të Enverit, drejtuar Hrushovit

Grigorjevi shprehu pakënaqësi për shkak të sjelljeve të vëllaut tim Koço Plakut, i cili ishte gjeolog kryesor në drejtorinë e "Neftgazbitum"-it. Ai më tha se vëllau im u bërtet ekspertëve sovjetikë për shkak të cikërrimeve, se ekspertët sovjetikë e kanë udhëheqësin e tyre teknik, të cilit i përgjigjen. Unë i thashë Grigorjevit se Koço Plaku është gjeolog kryesor i drejtorisë dhe se ai ka për detyrë të kërkojë prej ekspertëve sovjetikë që ë ndjejnë përgjegjësi në punë, meqënëse në drejtori nuk ka ekspertë të tjerë dhe, për këtë arsye, ka për detyrë t'i kontrollojë ata, ose duhet të ndërrohet. Grigorjevi, e sidomos Kosorotovi, insistonin që gjeologu kryesor të mos i kontrollojë ekspertët sovjetikë, por të shkojë prapa udhëheqësit teknik sovjetik dhe të shikojë se si punon ky. Këto ishin konfliktet e mia kryesore me Grigorjevin, në bazë të të cilave ai më akuzoi në Komitetin Qëndror të Partisë së Punës të Shqipërisë për sjellje antisovjetike. Në Byronë Politike ndoshta më kanë bërë fajtor për veprimtari antisovjetike për shkak se në biseda me shokë të ndryshëm nga Komiteti Qëndror i Partisë, e madje edhe me Enverin, kam folur se ne i mveshim Bashkimit Sovjetik më shumë se sa duhet në lidhje me çlirimin e atdheut tonë. Unë e di rolin e Bashkimit Sovjetik në Luftën e Dytë Botërore, por nuk mendoj se ky rol duhet të ngrihet deri në atë masë, sa që të zhduken plotësisht nën të Lufta Nacionalçlirimtare dhe meritat e popullit dhe të Partisë sonë. Kjo është historikisht e pasaktë dhe nuk u shërben interesave të revolucionit botëror, e prandaj as interesave të Bashkimit Sovjetik. Edhe Enver Hoxha pajtohej parimisht me një pikëpamje të tillë, e madje edhe shtoi se Partia jonë duhet t'i bartë përvojat e veta në partitë e tjera të popujve të vegjël, të cilat po zhvillojnë luftë kundër imperializmit, për çlirim të vet nacional. Unë nuk kam kurrfarë ndjenjash antisovjetike. Unë kam vepruar vendosmërisht dhe kam folur kundër të gjitha shtrembërimeve për shkak se kam qenë i bindur se kurrkush as kurrë nuk do të më akuzojë për veprimtari antisovjetike, meqënëse për përkushtimin tim ndaj Bashkimit Sovjetik ekzistojnë me qindra dëshmi në jetën time si para luftës, ashtu edhe gjatë luftës dhe pas çlirimit. Mua si komunist më kanë arrestuar shumë herë fashistët; si mik dhe "agjent" të Bashkimit Sovjetik fashistët më kanë persekutuar. Gjatë luftës unë kam luftuar duke qenë i bindur se armët e mia dhe aktiviteti im revolucionar i japin kontribut jo vetëm mbrojtjes së popullit tim, por edhe i ndihmojnë Bashkimit Sovjetik. Unë i kam kryer detyrat e përmendura para së gjithash për shkak se i kam dashur dhe i kam mbrojtur interesat e Bashkimit Sovjetik. Të gjitha vërejtjet dhe kritikat që i kam bërë, të gjitha kërkesat e mia që ua kam parashtruar ekspertëve sovjetikë jo vetëm që nuk i kanë sjellë dëm Bashkimit Sovjetik, por përkundrazi, i kanë dhënë kontribut forcimit të marrëdhënieve shqiptaro-sovjetike. Unë e kam dashur, e dua dhe do ta dua Bashkimin Sovjetik, përkundër faktit se Enveri më quan armik të BRSS. Por, për fat të keq, PKSH është krijuar në atë periudhë, në të cilën kulti i personit të Stalinit kishte arritur kulminacion, kur ishin likuiduar në BRSS me qindra e mijëra komunistë më të mirë, kur depërtoheshin popuj të tërë, kur Stalini i kishte në dorë të gjitha punët dhe për këtë arsye edhe Enveri duhej të ishte i tillë. Kulti i personit të Stalinit nuk i ka dhënë mundësi Partisë sonë që ta shqyrtojë çështjen e demokracisë së brendshme partiake dhe për këtë arsye sot, prej atyre shokëve që kanë marrë pjesë në konferencë për formimin e Partisë sonë, nga anëtarët e Komitetit Qëndror të përkohshëm (i pari KQ i Partisë sonë), i cili ka qeën zgjedhur me rastin e formimit të Partisë sonë, ka mbeur në udhëheqësi vetëm Enver Hoxha, e prej anëtarëve të Byrosë Politike të parë ka mbetur në udhëheqësi prapë vetëm Enver Hoxha. Përveç kësaj, Partia jonë ende nuk di kush ka marrë pjesë në konferencën e saj themeluese, kush kanë qenë anëtarë të Komitetit Qëndror të përkohshëm dhe të Byrosë Politike të parë. A mund ta konsiderojmë normale gjendjen e tillë në një parti, e cila është formuar para 16 vjetëve, kur dihet se pjesëmarrësi më i vjetër i asaj konference themeluese nuk ka pasur më shumë se 45 vjet? A mund ta konsiderojmë si normal likujdimin e të gjithë punëtorëv,e të cilët me të vërtetë kanë qenë iniciatorë të formimit të Partisë sonë, e jo Enver Hoxha, sikurse po gënjejnë tash rreth e përqark? Kuptohet se kjo është pozitë jonormale. Të gjithë e dinë se një pjesë e strukturës udhëheqëse ësht vrarë në luftë, një pjesë ka qenë likuiduar në kohën e marrëdhënieve të çrregulluara me Jugosllavinë, e një pjesë pas kësaj. Të gjitha këto aksione mund të arsyetohen disi, por a mund të arsyetohet përjashtimi nga Partia dhe likuidimi i udhëheqësve më të lartë të Partisë pas Kongresit XX të PK të BRSS? Unë mendoj se kjo nuk është dashur të ndodhë kurrsesi, e çka ka rëndësi kryesore - në të ardhmen është e domosdoshme të mos lejohen aksione të ngjashme. Pas Kongresit XX të PK të BRSS janë likuiduar (përjashtuar nga Partia dhe pushkatuar) më se dhjetë anëtarë të vjetër të Partisë.
Nuk mund të lë pa e theksuar këtu përjashtimin nga Partia të Tuk Jakovës, punëtor, një nga iniciatorët e formimit të Partisë; përjashtimin e Bedri Spahiut, një nga komunistët më influentë të qarkut të Gjirokastrës dhe të mbarë vendit; pushkatimin e Liri Gegës, njërës nga themelueset e Partisë; pushkatimin e Dali Ndreut, njërit nga komunistët më të vjetër të rajonit të Dibrës, pushkatimin e Petro Bullatit e të tjerëve. Gjithashtu, më duhet ta përmend patjetër arrestimin, përjashtimin nga Partia dhe masat e tjera, që janë ndërmarrë kundër disa dhjetra komunistëve të vjetër. Hulusi Spahiu, vullnetar i Spanjës dhe gjeneral i Armatës së Shqipërisë, është përjashtuar nga Partia, i është hequr grada dhe është bërë zëvendës i parë i ministrit të mbrojtjes popullore, është emëruar kryeshef i depos. Shembuj të tillë ka shumë e shumë. Lufta kundër kultit të personelit në Partinë tonë është kufizuar në pakësimin e parrullave për Enver Hoxhën dhe në renditjen e fotografive të udhëheqësve sipas abecedes. Tash në Shqipëri flitet për Partinë më shumë se për Enverin, megjithëse në kohë të fundit-me pretekst se është e domosdoshme të ruhet autoriteti dhe me qëllim që të mos përsëritet Konferenca e Tiranës, si dhe me qëllim që të mos lejohet që të ndodhë në Shqipëri ajo që ndodhi në Hungari-prapë kanë filluar t'ia mveshin Enver Hoxhës të gjitha sukseset e Partisë sonë dhe të popullit tonë. Ja një shembull tipik nga koha e fundit. Në një film dokumentar, që u xhirua me rastin e kthimit të delegacionit tonë të qeverisë dhe të Partisë nga Bashkimi Sovjetik, në vend që të tregohet tribuna në të cilën mbajtën fjalime Enver Hoxha e Mehmet Shehu dhe ku ishin anëtarët e Komitetit Qëndror dhe të qeverisë, u treguan vetëm Enveri dhe Mehmeti. Mund të përmenden me qindra shembuj të këtillë. Në qoftë se studiohet mirë jeta e Partisë së Punës të Shqipërisë nga aspekti I fjalimit Tuaj në mbledhjen e mbyllur të Kongresit XX të PK të BRSS, atëhere do të shihet në mënyrë të qartë se në Shqipëri ka sunduar dhe ende sundon me metoda staliniste vetë Enver Hoxha. Ju e dini se Tuk Jakova u kualifikua si armik i Partisë.

(vijon nesër)

[Brari]

cjapush..kur fillon nje Rubrike ndiqi te gjithe numrat e gazetes derisa sa mbaron Rubrika se ndryshe ngel e pa plote.

-------

DOSSIER VII

Dëshmia e Panajot Plakut: “Ja si u goditën në Kongresin e Parë, Xoxe, Kristo, Themelko, Kerenxhi, Parllaku, Sinoimeri, Blushi, Dume, Çitaku, Kroi, Kolaneci, Dishnica etj”

“Ja terrori që përdori Enver Hoxha në Kongresin e Parë”


--------------------------------------------------------------------------------

Dashnor Kaloçi

Në pjesën e gjashtë të këtij shkrimi të botuar në numrin e djeshëm, nëpërmjet kujtimeve të gjeneral-majorit dhe ministrit pa portofol, Panajot Plaku, i cili u arratis nga Shqipëria në majin e vitit 1957 dhe fitoi statusin e azilantit politik në Jugosllavi, u njohëm me kontraditat dhe konfliktet e ashpëra ndërmjet Enver Hoxhës dhe Mehmet Shehut. Sipas kujtimeve të Plakut të botuara në librin “Dhuna mbi revolucionin në Shqipëri” (Botim i Shtëpisë Botuese “Rilindja” e Prishtinës i vitit 1985, Enver Hoxha dhe Mehmet Shehu, ishin dy persona që nuk e kishin fort qejf njëri tjetrin. Konflikti më i ashpër ndërmjet tyre filloi në vitin 1953 kur Mehmeti u shkarkua nga posti i Sekretarit të Dytë të K.Q të PPSH dhe u emërua si Kryetar i Qeverisë. Nga kjo lëvizje, Mehmeti kujtoi se Enver Hoxha po fillonte hapin e parë në likujdimin e tij dhe kjo gjë bëri që në mbledhjet e Byrosë Politike të kishte debate të ashëpra ndërmjet tyre. Duke parë se vendimi për shkarkimin e Mehmetit nuk po rishikohej, ai u mbyll në vilën e vet për një kohë të gjatë dhe aty e ruanin disa nga njerzit më besnikë të tij që i kishte pasur kudro drejtues në Brigadën e Parë Sulmuese gjatë kohës së Luftës. Sipas dëshmisë së Panajot Plakut, në atë kohë Mehmet Shehu i ishte shprehur atij personalisht dhe Sadik Bocajt, duke u thënë se po të kishin vazhduar edhe pak konfliktet në mes tij dhe Enverit, ai do të dilte në male. Meqënse konflikti në mes tyre nuk po sheshohej por po acarohej gjithnjë e më shumë, Mehmeti shkoi tek ambasadori sovjetik, i cili pasi u takua me Enverin, organizoi një takim ballafaques me ta dhe kështu ata të dy u pajtuan me njëri tjetrin. Pas disa vjetësh nga kjo ngjarje, Mehmet Shehu e tregoi atë në formë autokritike në Komitetin Qëndror. (vijon nga numri i kaluar)

Rehabilitimi i Mehmet Shehut
Në Pleniumin X të KQ të PK të Shqipërisë, që u mbajt pas shpalljes së Rezolutës së Informbyrosë, Shqipëria e sulmoi në mënyrë të ashpër Jugosllavinë, duka ia ngarkuar fajin për mosrealizimin e programit të porosive e të tjera. Në atë kohë u ndërprenë punimet në të gjitha objektet e mëdha, që ishin në ndërtim e sipër dhe u mor vendimi që të pakësohet racioni i bukës dhe i gjërave ushqimore të tjera, që i jepeshin popullit. Tregu filloi të zbrazet. Duke realizuar direktivat e Stalinit, qeveria e Shqipërisë përgatitej për ashpërsimin dhe për ndërprerjen e marrëdhënieve me Jugosllavinë, kurse populli shqiptar filloi t’i ndjejë mbi kurriz të vet pasojat e kursit të tillë të panatyrshëm dhe të dëmshëm të Enver Hoxhës. Në ato kushte u mbajt edhe Pleniumi i XI i KQ të PK të Shqipërisë, në të cilin u sulmua Jugosllavia në mënyrë krejt të hapët. Në këtë Plenium filloi edhe fushata kundër atyre anëtarëve të udhëheqësisë, të cilët angazhoheshin për vazhdimin e marrëdhënieve të afërta me Jugosllavinë. U rehabilituan Nako Spiru, Liri Belishova, Kiço Ngjela dhe Mehmet Shehu. Njëkohësisht, u dënuan: Koçi Xoxe (i cili u shkarkua nga funksioni i sekretarit organizativ, por mbeti anëtar i Byrosë Politike), e pastaj Pandi Kristo dhe Kristo Themelko (të cilët u përjashtuan nga Byroja Politike, por mbetën anëtarë të Komitetit Qëndror), kurse Gjorgji Blushi dhe Nesti Kerenxhi (të dy kandidatë për anëtarë të Byrosë Politike) dhe Vasko Koleci, anëtar i KQ, u përjashtuan nga KQ i PK të Shqipërisë. Në këtë Plenum, që u mbajt prej 13 deri më 24 shtator 1948, u vendos që Kongresi i Parë i PK të Shqipërisë të mbahet gjatë nëntorit po të atij viti. Pas Pleniumit, pa kurrfarë pyetjesh dhe çfarëdo diskuitmi të mëtejshëm Koçi Xoxe, Pandi Kristo, Kristo Themelko, Nesti Kerenxhi e të tjerët u shkarkuan prej të gjitha funksioneve partiake e shtetërore dhe u izoluan plotësisht prej punës politike dhe partiake. Masat, që ishin ndërmarrë në Pleniumin XI, nuk i mjaftuan Stalinit, kështu që tash këto masa ishin ndërmarrë në bazë të urdhërit të tij të drejtpërdrejtë se si duhet vepruar me këtë grup udhëheqësish të spikatur. Në tetor 1948, Ramadan Çitaku që ishte deri atëhere ambassador i RP të Shqipërisë në Jugosllavi, u ftua për të paraqesë para Byrosë Politike raport për marrëdhëniet ndërmjet dy vendeve.

Sherri i Enverit me Çitakun
Gjatë bisedës që u zhvillua në Byronë Politike, Ramadan Çitaku foli për përshtypjet që i kishte sjellë nga Jugosllavia, duke theksuar se derisa sa ishte në Jugosllavi, nuk kishte vërejtur kurrfarë ndryshimesh në anën e Jugosllavisë në pikëpamje të marrëdhënieve dhe të politikës ndaj Shqipërisë. Mirëpo, Enver Hoxha, i cili kishte pritur që pas aq sulmeve të aparatit propagandistik të Shqipërisë, të BRSS dhe të vendeve të tjera socialiste kundër Jugosllavisë, Ramadan Çitaku ta gërshetonte raportin e vet me argumente ashtu që t’i arsyetojë këto sulme, e ndërpreu referimin e tij duke i thënë, përveç të tjerash, se duhet ta ketë parasysh faktin se Tito është “tradhtar”. Përkundër këtij digresioni, Ramadan Çitaku vazhdoi ta lexojë raportin e vet, duke vazhduar t’i përshkruajë mbresat e veta nga Jugosllavia. Enver Hoxha, me ton brutal, e ndërpreu edhe një herë duke i thënë: “Tito është tradhtar, e unë jam sekretar i Partisë sate”. Ramadan Çitaku u përgjigj se në raportin e vet kurkund nuk ka mohuar se Enver Hoxha është sekretar i Partisë së Shqipërisë dhe shtoi: ”Por, jam komunist dhe si i tillë në raportin tim i kam parashtruar vetëm përshtypjet e mia reale nga Jugosllavia. Unë nuk mundem as të them, as të dëshmoj atë çka kërkon prej meje Enver Hoxha”. Atëhere mbledhja u ndërpre. Ramadan Çitaku (i cili deri në atë kohë ishte anëtar i Byrosë Politike) u përjashtua jo vetëm nga KQ dhe nga PK e Shqipërisë, por u shkarkua edhe prej të gjitha funksioneve shtetërore, gjë që më vonë u verifikua edhe formalisht në Kongresin e Parë të Partisë Komuniste të Shqipërisë.

Terrori në Kongres
Delegat në Kongresin e Parë të PK të Shqipërisë u zgjodha në Bashkimin Sovjetik, ku isha në shkollim në Akademinë “Voroshillov”. Kur edha në Tiranë, familja ime m’u ankua për gjendjen ekonomike tejet të vështirë në vend. Më thanë se kanë pasur mjaft të ardhura, merrnin tërë rrogën time dhe jetonin bashkë me vëllanë tim më të vogël i cili në atë kohë ishte drejtor i pronave bujqësore shtetërore në Ministrinë e Bujqësisë (në vitin 1956 vëllanë tim e helmuan me urdhër të Enver Hoxhës), por megjithëkëtë bënin një jetë të vështirë. Sepse, jo vetëm që çdo gjë ishte e shtrenjtë, por shpesh ishte e pamundshme të gjendeshin gjëra ushqimore më elementare. Më thanë se është thjesht e pakuptueshme se si mund të jetojë kështu populli. Ishin ndërprerë punimet jo vetëm në objektet më të mëdha, por edhe në të gjitha objektet e tjera. Përshtypjet e tyre ishin plotësisht të sakta. Në kushte të tilla u mbajt, prej 8 deri më 21 nëntor 1948, Kongresi i Parë i Partisë Komuniste të Shqipërisë. Kongresi u mbajt në sallën e Kuvendit (më vonë opera e shtetit). Godina ishte e dekoruar me flamuj të kuq dhe me portrete të Marksit, të Engelsit, të Leninit, të Stalinit dhe të Enver Hoxhës. Në kryesinë e punës të Kongresit ishte një numër i vogël anëtarësh të deriatëhershëm të Komitetit Qëndror. Të gjithë të tjerë ishin pak të njohur ose krejt të panjohur në radhët e anëtarëve të Partisë. Në Kongres u dha edhe formalisht pëlqimi për likujdimin e bërthamës proletare të udhëheqësisë së Partisë. Edhe zyrtarisht u përjashtuan nga Partia Koçi Xoxe, Pandi Kristo, Ramadan Çitaku, Nesti Kerenxhi, Gjorgji Blushi, Vasko Koleci, Naxhije Dume. U ndërmorën masa drastike ndaj Kristo Themelkos, Bajram Sinoimerit, Pëllumb Dishnicës, Petro Papit, Rahman Përllakut, Iljaz Rekës, Teki Kolanecit, Gjin Markut, Dali Ndreut, Koço Titkos, Haxhi Kroit e të tjerëve. Të gjithë këta, deri atëhere anëtarë ose kandidatë për anëtarë të Komitetit Qëndror, jo vetëm që nuk u zgjodhën përsëri, por morën dënime partiake dhe u shkarkuan prej funksioneve. Me fjalë të tjera, prej 32 anëtarëve dhe kandidatëve të Komitetit Qëndror të mëparshëm, i cili e kishte udhëheqë Partinë dhe popullin e Shqipërisë gjatë Luftës Nacionalçlirimtare dhe revolucionit popullor, si dhe ndërtimin e vendit në periudhën e pasluftës, u likujduan 23 prej tyre. Ky likujdim, në të vërtetë, ishte përgatitur një kohë shumë të gjatë më parë, pa kurrfarë konsultimi me anëtarët e Partisë dhe me udhëheqësit e organizatave partiake.

Kundërshtohet emëri “Parti e Punës”
Kongresi i Parë i PK të Shqipërisë vendosi të ndërrohet emri i Partisë. Partia Komuniste e Shqipërisë e ndërroi emrin dhe u bë Partia e Punës e Shqipërisë. Propozimin për këtë ndryshim e paraqiti Tuk Jakova, i cili prej Pleniumit XI e kryente detyrën e sekretarit organizativ të Komitetit Qëndror, në vend të Koçi Xoxes. Kur Tuk Jakova e paraqiti këtë propozim, në sallë u bë protestë massive. Delegati Ramadan Xhangolli u ngrit dhe u deklarua kundër këtij propozimi. Ai tha se ky emër i ri të përkujton organizatën “Puna” e cila, si pjellë e Grupit Komunist të Korçës, kishte karakter të organizatës masive të punëtorëve. “Vallë, Partia jonë Komuniste|”-theksoi Ramadan Xhangolli, “ e cila i priu popullit të Shqipërisë, në betejat më të rënda dhe e cila e realizoi revolucionin popullor, duke hapur rrugë të reja në drejtim të socializmit, a duhet të heqë dorë tash prej emrit të vet të vjetër tradicional të lavdishëm”. Këto fjalë u përshëndetën me duatrokitje frenetike. Pastaj foli edhe dy herë Tuk Jakova, duke tentuar ta bindte auditoriumin për nevojën e ndërrimit të emrit të Partisë. Kur këto intervenime të tij nuk sollën rezultat, ai tha më në fund: Në lidhje me ndërrimin e emrit të Partisë ne kemi diskutuar shumë në Byronë Politike. Mirëpo, nuk i kemi mundur të marrim kurrfarë vendimi. Kur isha në Moskë, e pyeta shokun Stalin për mendimin e tij në lidhje me këtë problem. Ai jo vetëm që u pajtua me këtë ndërrim, por menjëherë edhe ma uroi emrin e ri të Partisë sonë. Pas këtyre fjalëve të Tuk Jakovës, në sallë mbretëroi qetësia. Kështu lindi emri i ri: Partia e Punës e Shqipërisë. Gjatë Kongresit, në disa raste, Gjin Marku, i cili ishte në atë kohë kryeshef i Drejtorisë Politike të Armatës dhe për të cilin të gjithë ishin të bindur se do të hyjë jo vetëm në Komitetin Qëndror të ri, por edhe në Byronë Politike, m’u lut që të diskutoj në Kongres. Unë refuzova kategorisht. Isha i bindur se kjo ishte iniciativë jo vetëm e tij, por edhe e Byrosë Politike. E dija se qëllimi i tyre isht që edhe unë të deklarohem kundër Koçi Xoxes, kështu që të zgjidhesha në Komitetin Qëndror. Por, nuk pranova ta bëj këtë me motivacion se nuk kam ç’ të them. Vetë Gjin Marku, i cili më kishte këshilluar kështu, në diskutimin e vet të mëvonshëm e sulmoi jo vetëm Koçi Xoxen, por edhe udhëheqësit e tjerë të cilët ishin angazhuar më parë për marrëdhënie të tjera me Jugosllavinë. Meqënëse Enver Hoxha dhe të tjerët e vlerësuan këtë si sulm edhe kundër tyre, Gjin Marku u kritikua ashpër dhe jo vetëm që nuk u zgjodh në Komitetin Qëndror, por menjëherë u shkarkua nga pozita e vet dhe faktikisht u likujdua politikisht. Kongresi i Parë i PK të Shqipërisë e likujdoi definitivisht bërthamën revolucionare të udhëheqësisë së Partisë, e këputi kontinuitetin e revolucionit popullor në Shqipëri, ia hapi gjerësisht dyert Stalinit për t’i komanduar Partisë së Punës së Shqipërisë dhe e legalizoi stalinizmin si të vetmen metodë të udhëheqjes së Partisë dhe të popullit shqiptar. Si duket aplikimi i metodave staliniste në kushtet e Shqipërisë-tregojnë ngjarjet që u zhvilluan pas Kongresit të Parë të PK të Shqipërisë. (vijon nesër)

----
Nga gazeta Shqiptare.


....