Historia e bukurise

[Mina]

EVOLUCIONI HISTORIK I "MODELEVE ESTETIKE"

Nuk mund te flitet per "modele estetike" deri ne epoken klasike, prandaj per te gjithe periudhen e meparshme, mund vetem te marrim shenim nepermjet fondeve dokumentare se si popujt me antike kerkonin te benin me te kendshem aspektin e tyre fizik.

PERIUDHA ANTIKE
Egjiptianet sillnin nga Orienti vajra esenciale dhe minerale te domosdoshem per prodhimin e kremrave dhe parfumeve rreth 3500 vjet para Krishtit. Prifterinjte ruanin ne vazo alabastre trumze, rigon, mirre, livando, vaj susami, ulliri dhe bajamesh.
Keto produkte qe kishin si funksion paresor mumifikimin, perdoreshin edhe per masazhin e trupit te te gjalleve, pas banjes dhe per te hequr eren e pakendeshme te djerses. Perdorimi i ketyre erzave u adoptua edhe nga popuj te tjere te Mesdheut.
Edhe kozmetika perdorej teper ne Egjipt nga burrat dhe grate: antinoni ish lenda e pare fillimisht per bishtin, per te zmadhuar syte duke i lyer qerpiket dhe vetullat dhe kenaja per te lyer thonjte e duarve dhe te kembeve. Edhe Mesopotamet antike, burra e gra, perdornin kremra, paruke, edhe Hebrenjte perdornin vajra dhe kremra te parfumosur por jo kozmetike.

PERIUDHA KLASIKE

Greket
Ende i paqarte koncepti i bukurise ne periudhen paraklasike: te Homeri caktohet perfeksionimi fizik i hyjnive dhe i heronjve, te te cilet dalin ne pah gjymtyret harmonike dhe te fuqishme, nese jane meshkuj, apo faqet e kuqe, krahet e bardhe, nese jane femra.
Vajra trendafili te parfumuar, jasemin, perdoreshin nga burrat dhe grate per te lyer trup dhe floke pas banjes dhe gjate banketeve, dhe grate e cdo moshe zbukuronin fytyren me nje krem zbardhues.

Romaket
Pas grekeve edhe Romaket mesuan te kurojne aspektin e tyre fizik dhe te huazojne modelet estetike dhe zakonet e popullit fitues.
Zakonet e rafinuara greke dhe orientale influencuan kostumet e Romakeve gjate Perandorise dhe triumfuesit e epokes u tregonin truke te perdorura grave per te qene me te bukura, si kremra zbardhues per te mbuluar difektet e lekures etj.
Romaket perdornin gjithashtu edhe kremra depilimi me baze vaj recini. Ne Rome nuk njihej perdorimi i sapunit dhe nese ndonje zonje e familjes perandorake ka ngelur e famshme per banjot me qumesht gomarice, qe e ben lekuren te bardhe e te lemuar, te gjithe perdornin si detergjente soden ose glinen (balten e bardhe) shume te holle, ose miell bathe dhe pas banjes, masazhonin trupin me vaj ulliri per t'u mbrojtur nga te ftohtet.

MESJETA
Pushtimet e popujve te Europes veri orientale sollen edhe modele te reja ne ish Perandorine romake; modelet estetike klasike nuk kane limite dhe u propozuan perdorimi i gjalpit te thete per te shkelqyer fliket. Me pas u propozua modeli i bukurise nordike: lekura e paster, floket bjonde dhe syte blu qe jane karakteristikat fizike te Normaneve.
U ripropozuan manuale bukurie qe u sugjeronin grave si te benin fytyren te bute dhe te lemuar (me krem zbardhues, limon, uthull dhe te bardhe veze) dhe floke bjonde (me lyerje dhe locione me baze bimore dhe minerale), buze te kuqe (me shafran) dhe dhembe te bardhe (me sherbele).

RILINDJA
Admirimi per te bukuren si perfeksion dhe harmoni rritet ne kulm ne kete periudhe. Italianet jane parfumieret e pare. Fale tregetareve veneciane apo fjorentine, substanca te cmueshme orientale u tregetuan ne treg per te kenaqur aspiratat e meshkujve dhe te femrave.
Pra ne kete periudhe tregetoheshin mjaft kremra dhe parfume.
Kur Katerina u martua me mbretin e Frances, mori me vete ne Paris, Renaton, parfumierin e saj personal.
Tualeti i damave dhe kavaliereve kerkon teper kohe: mjafton te pergatitej fytyra me pak uje dhe alkol te parfumosur, pastaj perdorej nje krem zbardhues, ne vijim lyheshin syte dhe vetullat dhe vendosnin nje leng te kuq per te dhene ngjyre. Modeli estetik vinte gjithnje nga oborri mreteror, nga ai i Frances dhe ne Paris, parfumeria reale eshte arbitri i elegances femerore.

PERIUDHA E DITEVE TONA
Pas revolucionit francez u sollen modele te reja jete dhe zakonesh. Idealet e forta te Romantizmit nxjerrin ne drite boten e brendeshme te burrave dhe grave ku pamja fizike ish pasqyra e shpirtit. Me zhvillimin industrial lindin industrite e para kozmetike dhe ne vitin 1890, ne Paris krijohet i pari Sallon Bukurie.
Shekulli XX hapet nga skenare dramatike: Lufta e Pare dhe e Dyte Boterore sollen vdekje dhe varferi ne Europe dhe nuk i kushtohej teper vemendje te bukures. Por ne vitet '20, per here te pare ne histori, femrat deshironin te prisnin floket te shkurtera si djemte, braktisen veshjet e gjata per te veshur veshje te lehta deri tek gjunjet. Pas Luftes se Dyte Boterore, ish kinemaja, vecanerisht ajo amerikane qe propozoi modele te reja; bjonde ne ngjyre platini, brune terheqese apo flokekuqet ndezese, ishin inspirueset e modes, e look-ut, e stilit te jetes se grave te cdo shtrese sociale, ndersa per meshkujt varionin modelet e ashpersise, e hajduteve te zemrave apo te bukurosheve te fshehte. Me daljen e televizioneve dhe vecanerisht revistave te ilustruara, tendenca gjithnje e me aktuale ish te merreshin si modele ato te propozuarat nga bota e spektaklit dhe e pasarelave.
Mundesite me te mira ekonomike dhe zbulimet e reja te shkences, te kozmetikes, te teknikave kirurgjike dhe te mjekesise, shtyjne meshkujt dhe femrat te adekuoen gjithnje e me shume ne modelet e propozuara dhe te zgjedhura nga kerkimi i perfeksionimit qe, per fat te keq, ka te keqen se kalon shpejt nga moda.