Filatelia (pullat) Shqiptare ndër vite

[glaukus 001]

http://galeria.albasoul.com/abum46

[glaukus 001]

Nje artikull interesant botuar ne Gazeta Shqiptare me 8 dhjetor 2002.
nga Jetmira Delia

TIRANE
Shqipërisë i shtohet edhe një tjetër muze: Muzeu i Pullës Shqiptare. Në 90-vjetorin e shërbimit të Postë Telekomunikacioneve, Drejtoria e Përgjithshme e Postave realizoi krijimin e Muzeut të Pullës Shqiptare.
Në këtë muze, pasqyrohet zhvillimi i pullës shqiptare që nga fillimet e veta, deri sot. Gjatë 90 viteve, çdo pullë flet për nivelet e zhvillimit historik dhe ekonomik të vendit tonë. 90 vjet më parë u krijua shërbimi postar.


Pulla e parë shqiptare

Në 5 Dhjetor 1912 u krijua me dekret të veçantë Shërbimi Postar, dhe Lef Nosi u emërua ministër i Postave. Pas 6 muajsh, në 13 Maj, 1913, u vu në qarkullim pulla e parë shqiptare me një numër prej 2232 copë. Për prodhimin e saj u përdor një vulë e rrumbullakët metalike e administratës së PTT-së. Një muaj më vonë, u shtypën në të njejtën mënyrë 2442 copë pulla me mbishkrimin "Postat e Qeverisë së Përkohshme të Vlorës". Më pas u porosit në Torino një seri pullash me portretin e Skënderbeut dhe me tirazh shumë më të madh.

Që nga dalja e pullës së parë, deri sot, janë prodhuar rreth 600 seri, me 2850 pamje. Figura të shquara të historisë së kombit, të arteve, ikonografisë, faunës, zbulimet arkeologjike, bukuritë natyrore, banesa karakteristike, ngjarje historike, etj, janë pamjet që ofrojnë pullat shqiptare që nga krijimi i tyre dhe deri në ditët e sotme.

Si lindi pulla?
Shërbimi i mirëfilltë postar u krijua në qëndrat e mëdha të Europës në shekullin XV si domosdoshmëri e mbajtjes së marrëdhënieve tregtare mes tyre. "Pulla e parë postare lindi në Angli. Roland Hill, drejtori Postave angleze, gjatë një inspektimi, u bë dëshmitar i dorëzimit të një letre një vajze, e cila në vend që të paguante për shërbimin, pasi e shikoi me kujdes zarfin, ja ktheu postierit me shpjegimin se nuk kishte të hollat e duhura. Hill i prekur nga skena që pa, e pagoi vetë postierin, dhe i dorëzoi zarfin vajzës. Pasi e falenderoi, vajza i tregoi se zarfi kishte brenda një letër të bardhë dhe se të gjitha informacionet ishin të shkruara në shenja konvencionale në sipërfaqen e zarfit. Pasi u kthye në Londer, Hill propozoi që tarifat të paguheshin nga nisësi i letrës, ose pakos, duke vendosur një pullë postare.

Pulla e parë postare që paraqet portretin në profil të Mbretëreshes Viktoria, kushtonte 1 peni dhe u vu në qarkullim në datën 6 maj 1840". Disa kohë më vonë, pas qarkullimit të pullave, në gazetat e kohës doli një shënim për një person që grumbullonte pullat kundrejt pagesës me një vlerë të caktuar. Lindi kështu për herë të parë edhe Filatelia (koleksionimi i pullës postare).
Pulla e parë që është shtypur në Shqipëri, mban vitin 1957, në Ndërmarrjen Kartografike, në Tiranë. Shtypja e pullës shqiptare në vend vazhdoi deri në vitin 1993. Pas kësaj kohe, për probleme të cilësisë, pullat shqiptare vazhdojnë të shtypen jashtë vendit, kryesisht në Zvicër dhe Greqi.

[Asteroid]

Ne fillim pullet e perdorura ne Shqiperi ishin pulle Turke (pulle 1) pastaj per ca kohe pullet ishin me timbrin e perandorise Austriake dhe me vone dolen pullat Italiane me timbrin Valona ose Albania (pulle 2).

Pulla e pare shqiptare por e prodhuar akoma nga turqit doli per here te pare ne 16 Maj 1913 (pulle3), dhe po ate vit ne tetor dhe nentor doli dhe pulla e dyte Shqiptare (pulla 4) e cila u quajt zyrtarisht "pullja e pare shqiptare".

Ne 28 Nentor 1913 me rastin e pervjetorit te pare te Pavaresise doli dhe nje pulle tjeter.
Gjate pushtimit Grek (ne jug) dhe atij SerboMalazez (ne veri) Shqiperia nuk emetonte pulla. Megjithate ne jug te vendit (Gjirokaster) qeveria provisore e Epirit te Jugut qe ekzistonte nga viti 1912 deri ne 1914 emetoi pullen e saj (pulle 7). Nga dhjetori 1914 deri ne qershor 1916 trupat greke qe kishin pushtuar jugun vazhdonin te emetonin pulle me timber grek.
Ne 7 mars 1914 Princ Vidi me urdher te Fuqive te Medha zbarkon ne Durres. Mbas disa muajsh qeverisje u emetuan pulle me Skenderbeun por Princi Vidi ne shtator u largua duke lene pas anarki dhe 2 emetime te reja, te cilat nuk janet te indeksuara ne katalogjet nderkombetare (pulle 8 dhe 9)
Ne Shqiperia ne ate periudhe kishe lufte nga te tera anet. Megjithate rajoni autonom i Korçes i krijuar nga francezet ne 1916 emetoi pullen e tij ne janar 1917.
Mbas deshtimit te revolucionit te qershorit , ne 24 dhjetor 1924 doli pulla me diçituren "Triumf i Legalitetit" dhe mbas 1 muaji ne 21 janar 1925 Zogu e shpalli vendin Republike dhe vete u be president (pulle 11).Ne 1 Shtator 1928 Ahmet Zogu veteshpall Shqiperine Mbreteri dhe vete behet mbret. Qe nga kjo kohe e deri ne 7 prill 1939 pullet shqipetare do te mbajne mbishkrimin "Mbretnija Shqiptare" (pulle 13)
Pulla e fundit e kohes se Zogut doli ne 12 Pril 1939
Mbas kesaj pulle emetimet i merr persiper administrata italiane, duke nxjerre nje pulle me Vittorio Emanuelle III, i cili u tha shqipetareve - "Se ketej e tutje ata do te hanin me luge floriri" Mbasi Italia hyri ne lufte ne qershor 1940 dhe filloi pushtimin grek duke hyre nga Shqiperia, atehere greket perfituan nga situata dhe nxorren pulle me mbishkrimin grek (Administrata greke). Ne 1946 dolen dhe pulle per nder te mikut Tito. Ne 5 shtator 1998, Posta shqiptare dhe italiane emetojne te njejten pulle.


Per ilustrime (foto te pullave ne vite shkoni tek http://galeria.albasoul.com/album46)

[glaukus 001]

Nje zarf i cuditshem nga Posta Amerikane.

[glaukus 001]

Nene Tereza, viti 1996.

[glaukus 001]

Zogj, zogj ...

[glaukus 001]

1971 !

[glaukus 001]

Me motive kombetare ...

[glaukus 001]

1992 - 1442

[glaukus 001]

Karte postare e 1916-es.

[glaukus 001]

1914

[Ullmar Qvick]

Anna Kindberg - arsimtare suedeze, filateliste, mikeshë e Shqipërisë që nga mosha 14-vjecare kur ajo bëri një muaj në një shkollë tiranase - ka një portal me pullat postare shqiptare. Vizitojeni në adresën
http://www.geocities.com/annabanan2000/katalog/
dhe ndihmoni Anën të plotësojë albumin e saj elektronik të pullave shqiptare!
Ana e studion gjuhën shqipe por ende gjendet në fazën fillëstare. Ju mund të komunikoni me të anglisht.
Me rekomandime nga vëllai i saj shpirtëror
Ullmar Qvick - ish-arsimtar, filatelist, mik i shqiptarëve