Sa herë që shkrimtari i flet botës në një mënyrë sado pak të re, bota ndryshon.

[Sokoli]

Postuar më parë nga Sokoli
ndryshimet e mirfillta ne shoqerine njerzore nuk jane ne hapat qe nderrmer shoqeria per te siguruar egzistencen e saj por vete menyra e egzistences.

[Dita]

nga Sokoli

Po e nis nga fundi si ne matematike.
Filozofia nuk eshte gogol me brire dhe as dicka e huaj pasi ate e ben cdo njeri... eshte perpjekja per te logjikuar, vetnjohur, shprehur etj.

Nese cdo njeri e ka te pashmangshme ushtrimin e dozave apo menyrave te te filozofuarit padyshim qe shkrimtari ka qene ne ate start (pavarsisht se ne c'kodra a shtegje mund te jete duke vrapuar ne kete moment). Pra eshte e pamundur te ndash filozofine nga te shkruarit. Shkrimtari hyn ne nje kategori ku filozofi nuk hyn dot pasi shpesh ai ka mundesine t'i shprehet nje mase publike me te gjere se c'do rreth ku mund te zhvillohen biseda e debate. Sa per ate qe thote Dita "nuk eshte e thene qe nje filozof te jete shkrimtar" padyshim qe qendron, por ne po trajtojme te anasjellten... Nuk eshte e mundur qe nje shkrimtar te mos jete filozof (padyshim secili ka dozat e veta do te thone partizanet e moralit relativ).

Sokol,

me filozof nuk kuptoj vetem ata qe kane studiuar e kane mbaruar nje shkolle per filozofi. Cdokush filozofon. Lexova se edhe ti ndan te njejtin mendim. Pra pare nga kjo pike edhe ata qe kane bere shpikjet shkencore, qofte edhe ai qe ka shpikur furren me mikrovale te cilen e keni permendur bashke me guntheric-un ka filozofuar, kur se paku me nje fjali ka mbledhur vezhgime empirike dhe ka formuluar dicka te qendrueshme qe me pas edhe e ka vertetuar me formula teorikisht derisa ka kaluar ne zbatim praktik.
Shkenca ne format e ndryshme te shfaqjes se saj ka ndihmuar qe bota te shkoje perpara e te arrije deri ne ate cka shohim ne sot e kushedi se ku do te shkoje me tej. Ne baze te gjithckaje qendron MENDIMI, qofte edhe tek ndertimi i rrotes qe permend Deti ne postimin e tij te fundit. Edhe vete si qenie jemi ne ndryshim te vazhdueshem e nese mbledh teresine e qenieve qe perbejne boten, atehere pse duhet te besosh se bota ka qendruar njesoj ose ka ndryshuar vetem pak.

Roli i shkrimtarit ..... e ndaj edhe une ate mendim qe ke shprehur, qe nje shkrimtar eshte e pamundur te mos jete filozof. Shkrimtarit i hapen ato dyer qe nuk kane mundesi t’i kene shkencetaret e fushave te tjera. Duke mbledhur dije ne cdo fushe, qofte edhe ne shkalle minimale, nje shkrimtar ka mundesine qe t’i sjelle ato brenda librave te tij ne forme historish, te ngreje personazhe shkencetaresh, njerezish te thjeshte e te filozofoje brenda tyre per nje publik me te gjere, gjithperfshires.
Shkrimtarit i jepet mundesia te lexohet me shume se cdokush tjeter. Por i jepet njekohesisht mundesia te veje ne shfrytezim dijet e fituara ne lexime te punes se tjeterkujt. Cfare forme merr ne kete rast?
Thjesht te tregimtarit.
Ndoshta me e rendesishmja per nje shkrimtar eshte qe te arrije te behet zedhenes i kohes se vet e bashkekohesit e vet te gjejne veten brenda asaj cka ai ka shkruar e ata qe vijne me pas ta kene si nje pike relevante qe iu flet per te shkuaren ne nje forme qe nuk munden te ta falin dokumentat historike, apo shkrimet shkencore te nje personi apo nje tjetri. E nese i afte ai t'i dale perpara kohes e te ndihmoje ne levizjen e njerezve ne ate drejtim qe ai e gjykon, se do te ishte e nevojshme per shoqerine.

Me pak fjale ishin keto disa mendime nga une. Ndoshta do te nderhyj edhe tjeter here.



Edhe dicka Sokol.

Neper rreshtat e shkirmeve te tua mundesh te gjesh (po te permbledhesh) nje ide mbi kultivimin e brezave. Te ftoj te shprehesh me shume ne lidhje me kete.


Pershendetje!

[Calexico]

Postuar më parë nga deti_bajri

Se pari, bota eshte ne ndryshim, eshte ne levizje, dhe cdo dite qe kalon eshte e ndryshme nga tjetra. Gjithkush qe ben nje gje te re, ndryshon sadopak boten.

pikërisht këtë edhe unë desha ta shpreh kur thashë se bota evoluon dhe ndryshon. nuk ka gjë të keqe nëse themi se bota ndryshon nëse shkrimtari thotë diç të re, e keqja vie vetëm nëse mendojmë se shkrimtari është më i rëndësishem se filani që nuk di shkrim apo lexim. shkrimtari po që është më i rëndësishëm se filani që nuk di shkrim e lexim, por më i madh nuk është. dallimi i vetëm qëndron tek aftësite individuale të dyve. shkrimtari shkruan, filani ndoshta noton. nesër po të zbulonte filani një stil të ri noti, bota do ndryshonte se ndoshta i tërë njerëzimi do notonte në stilin e zbuluar nga ky shembulli ynë, filani.

Po shkrimtaret?
Ndoshta ata ne nje fare menyre jane ndergjegja e pavetdijshme e njerzimit. Une ndoshta gabohem ne kete percaktim, megjithate nese dikush ka ndonje mendim tjeter, le ta diskutojme.

edhe njëherë deti e paska përmbledhur atë që thashë unë edhe më herët, por në një mënyrë tjetër.

shkrimtari vetëm dëshmon, apo shkruan në letër atë që një brez i tërë e mendon dhe ndien.

[Sokoli]

Ketu rri! Nese shkrimtari deshmon quhet historian. Brezat jane ata qe deshmojne per shkrimtaret e vertete.

[Calexico]

jo të gjithë që dëshmojnë e shkruajnë për diç janë historianë. historiani shkruan me fakte, shkrimtari me ndienja. brezi i analizon të dytë dhe vazhdon jetën duke mësuar nga të dytë. çështja është më e thellë se historiani dhe shkrimtari.

unë të them se një ajnshtajn ka ndryshuar më shumë botën se një batalion i tërë shkrimtarësh. bota nuk është vetëm ndienjat dhe jetët tona, bota është çdo gjë që na rrethon.

sokol, unë nuk po të kundërvihem ty dhe as nuk të them se gabon. më pëlqen debati, nëse guxoj ta quaj të tillë.

[Sokoli]

Edhe mua me pelqen jashtezakonisht debati dhe me duket nje nga menyrat me te mira per te mesuar.
Ajo ku nuk bie dakort me ty eshte pika ku ti mendon se Ainshtain ka ndryshuar boten me teper se nje batalion shkrimtaresh. Une mendoj te kunderten. Nje batalion shkencetaresh mund te shpike bomba atomike, por eshte mendimtari ai qe shtyp butonin dhe thote se ku dhe kur duhen apo nuk duhen perdorur. Duke vene shkrimtarin ne maje te renditjes se mendimtareve (pasi ate te mirfilltin nuk e ndaj dot nga filozofi), si mendimtaret qe kane influence me te madhe ne mendjet njerzore une konkludoj qe ata kane nje pergjegjesi me te madhe per sa i perket ndryshimeve ne rendin tone shoqeror.
Tani hasim tek mosmarrveshja numer 2. Cilat jane ndryshime te verteta ne shoqerine tone? Ndryshimet ne sjellje dhe menyren e te menduarit. Keto quaj ndryshime. E kam thene dhe me siper, ndryshimet teknologjike nuk do te sjellin asnje ndryshim te mirfillte ne shoqerine njerzore nese vete shoqeria nuk ndryshon dhe del nga "evolimi" proporcional. Pra ndryshimet teknologjike jo pa ironi i emertoj "mbetje ne vend" pasi jane po te njejtat qenie njerzore qe i shfrytezojne.
Tabore shkencetaresh neser do te na cojne edhe ne Mars, pasneser edhe jashte galaktikes, po ke do cojme ne Mars? Te njejtin njeri rob te mjere te vete natyres se tij. E pra, ky nuk eshte ndryshim qe hyn ne bllokun e llogarive. Ndryshim eshte ndryshimi ne natyren njerzore, ai lloj ndryshimi qe nuk ka ndodhur qysh kur datojne te dhenat e para te historise qe disponojme. Ndryshim eshte te dalesh nga vetja, ta njohesh ate.
Ndryshim eshte psh. : te mos ngaterrosh orekset me nevojat, nevojat me deshirat, te mos urresh, te duash, te mos kesh frike nga frika, te duash jeten po aq sa do dhe vdekjen, te duash te tjeret po aq sa do dhe veten etj etj...

Keto mbase tingellojne teper radikale por ajo qe me ka mbet peng eshte qe gjithe potenciali qe ka kjo shoqeri drejtohet vec ne arritjet teknologjike duke harruar qe do jene ne sherbim te te njejtit njeri te pjerdhur. (sorry per termin "njeri i pjerdhur" po ndiej kenaqsi kur e them kohet e fundit).

[erzeni]

Ishte dikur atje ne Angline e njerzve mendje lire nje djal i vogel por teper kurioz i cili ja ngulte syte cdo dite tenxheres ku vlonte e jema fasulet.
I dukej cudi se si avulli kishte aq force sa ta levizte kapakun e tenxheres dhe duke u rritur e duke vrare mendjen..
Fati qe jetoi ne epoken e kapitalizmit te eger e te revolucioneve teknike e shkencore dhe nje dite ne baraken e shpise Xhejmsi ndertoi makinen e Avullit. Me ane te avullit qe del nga nje kazan me uje qe ngrohet nga poshte ai levizi jo nje kapak por nje bosht mekanik dhe hapi per Boten mbare nje epoke te re.
Linden Karrocat e cuditshme qe leviznin pa ndihmen e Skllavit ose Kalit....por nga ca rrota qe viheshin ne levizje nga nji kazan i madh nen te cilin digjej druri.
Me vone Stevenson ndertoi Lokomotiven..

Energjia...energjia..

Sot a mund te mendohej Bota pa kaldajen qe prodhon avull me presion i cili ka force te levize nje Turbine?

Diku mes nje zone te pa banuar prane ndonji liqeni, lumi ose deti , rrethuar me tela me gjemba e ushtar te armatosur, ngrihet nje komplex gjigand. Dallon aty nje ndertese Betoni e larte dhe prane nje Oxhak gjigand. Disa vagona treni vijne aty nga larg te ngarkuar me ca si shufra te cuditshme me ngjyre te erret.
Ato merren me kujdes nga vinci dhe dergohen brenda ne ndertese. Ne nji platforme betoni duket nje dysheme plot me vrima. Ne sejcilen vrime futen keto shufrat misterioze te gjata 15- 20 metra me diameter rreth 30 cm.
Njerez te mbuluar me rrobe te cuditshme punojne me ngadale si robote te perpikte.
Nen dyshemene beton arme ne thellesine 15-20 meter ne Kazanet -Tankera futet uji i distiluar.
Paisjet automatike me precizion fusin shufrat e cuditshme ne vrimat e dyshemese dhe fillon zhytja e tyre ne ujin poshte qe mbush tankerat e super izoluar.
Shufrat ne dukje te buta si grafiti i lapsave por ne fakt te "mbushura" kimikisht me komponimin X te uraniumit te pasuruar fillojne ta pervelojne ujin e urte dhe avulli ne presione teper te larta merr rrugen drejt Turbinave qe presin.
Ai, avulli i kazanit te groshes tani nuk derdhet kot stufen e katunarit por me nji force mahnitese ve ne levizje gjeneratoret gjigande dhe Prodhohet keshtu pra Rryma elektrike.
Nga ndertesa gjigande rrethuar me police nat e dite dalin e zgjaten kudo telat varur ne shtylla gjigande dhe me 400 000 volt ne gji shperndajne kudo energji e i japin jete nji shteti e nje populli qe do 24 ore ne dite Drite e ngrohje e fresk e fasule..te ziera e qofte te ferguara..

lol

Pra shkenca dhe kultura shkojne rrot me rrote..

[guntheric]

Vandali i hodhi nje sy shkarazi potimeve te fundit. Nuk do kisha nisur kete pergjigje nese nuk me zinte syri nje fjali tek pergjigja e fundit e nismetarit te temes, qe, sigurisht, eshte mbrojtesi me i flakte i pozicionit te tij. "me pelqen debati" shkruan Sokoli, dhe shton se i duket nje nga menyrat me te mira per te mesuar.
Vandali beson se nese vertet debati ndihmon ne te mesuar efekti i tij ndihet me vone. Pra edhe NESE te meson dicka, te cilen nuk ka mundesi ta pranosh gjate debatit, kete dicka do ta kesh mesuar pasi te kete mbaruar debati. Atehere kur bashkebiseduesit nuk do i hyje ne pune fare nese ke mesuar apo jo.
Vandali nuk beson se deri me sot ka pasur ndonje debat ideal, ku, sipas kuptimit te fjales, dy palet te paraqesin argumentet dhe pala me argumente me te besueshme te shpallet "fituese" e debatit, duke u pranuar dhe nga pala tjeter si e tille. Tema mbi te cilen po debatojme eshte shume e pergjithshme, dhe si e tille mund te shkruhen shume gjera mbi te te cilat nuk i kontrollojme dot persa i perket drejtesise se tyre. Meqenese po shkruan dhe vandali pergjithesime po zhytem pak me thelle. Po i referohem pergjigjes se fundit nga Sokoli. Eshte nje pergjigje, si shume te tjera, qe nuk me gjen dakord.
Tema filloi me influencen qe do kishte nje menyre e re te foluri botes nga nje shkrimtar. Tani ata u bene nje batalion qe shpikin dhe bomba. Megjithese e kuptoj qe e ka perdorur ne menyre figurative, nuk mund te mos i referohem sado pak, sepse edhe kjo menyre ka nje doze te drejte brenda saj. Pikerisht kesaj te drejte i kundervihem ne shprehjen e mesiperme.
Vandali nuk kupton pse duhet te vihet shkrimtari ne maje te renditjes se mendimtareve? Dhe cilet jane mendimtaret? Cfare kushtesh duhet te plotesoje dikush qe te quhet mendimtar? Edhe vandali mendon(e cuditshme, e?). Pra jam mendimtar? Sokoli shkruan qe nuk i ka perzemer piedestalet, kurse nga ana tjeter ve shkrimtarin ne maje te tyre. Crendesi ka nese quhet piedestal apo maje! Te njejtin efekt kryejne.

Pjesa e dyte e pergjigjes mu duk paksa qesharake. Ti ndryshime ne shoqeri quan ato ne te menduar dhe ne sjellje. Vertet beson se nuk po ndodhin ne shoqeri kesi ndryshimesh? Me duket qesharake sepse vetem dy breza te rrish e te krahasosh ndryshimet do duken rrenjesore. Dhe sigurisht vandali hedh poshte dhe vazhdimin, qe teknologjia nuk sjell ndryshime te mirefillta. O ka ndryshuar bota ne te menduar, ne te sjellur e ne te besuar keto dhjete-vjecaret e fundit, gjate shperthimit teknologjik, o nuk ka ndryshuar asnjehere tjeter! Dhe si argument per kete te sjell nje sontazh te bere nga Google ku doli qe gjithe bota po i afrohet gjithmone e me teper mentalitetit dhe menyres se jeteses amerikane. Ti na thua qe bota nuk ndryshon!

Ate "evolimin proporcional" nuk e kuptova. Po "evolimi jo-proporcional" cfare do ishte? Vetem nese ndodhte kjo do pranoje qe shoqeria ndryshon?

Sic shkruaj dhe me siper, kjo teme eshte shume e gjere. Aq e gjere saqe argumente mund te sjellesh nga cdo lloj fushe e jetes per te mbrojtur pikepamjen tende. Qe ti jap perseri pergijgje pyetjes se pare fare, vandali beson se shkrimtari eshte nje pike uji ne nje oqean. Shkencetari eshte nje pike me e madhe. Dhe nje nga pikat me te medhaja eshte Ainshtajni. Nuk e di sa dijeni ke mbi ndryshimin qe solli ai ne te menduar mbi gjithesine. E marr si shembull sepse nuk dua te besohet se vandali mendon qe shkencetari eshte ai qe kur i flet ndryshe botes ajo ndryshon.

Po i referohem dhe dickaje tjeter. Sokoli nuk ndan dot nje shkrimtar te mirefillte nga filozofi. Kjo me ve paksa ne mendime. Dhe ngaterron shume gjera. Filozofia eshte nena dhe babai i cdo shkence. Filozofi do te thote "dashuri per urtesine". Filozof ishte Sokrati qe nuk preku ndonjehere pene me dore, ishte Platoni qe preku per vete dhe per Sokratin, ishte Aristoteli, babai i shkences moderne, ishte Arkimedi, nje nga kokat me te zgjuara te fushes se matematikes. Filozofe ishin dhe nje tabore tjeter njerezish qe me kuptimin qe ka filozofia sot ata nuk do quheshin te tille. Nga barku i filozofise kane dale te gjithe shkencat. Kjo e ka lene ate te varfer persa i perket temave te reja, sepse cdo teme e tille shnderrohet ne nje shkence me vete sapo fillojne te thellesohen kerkimet ne te. Qe ti bie shkurt, cfare eshte ky shkrimtari-filozof? Eshte i njejti me nje filozof-shkrimtar?


Shpresoj qe ky mund per te shkruar gjithe kete pergjigje "carcaf"(sic do ta quante Sokoli) te mos me shkoje dem dhe te vazhdohet tema, me replika e kunderreplika. Megjithese e mora me nge ne fillim pashe qe me terhoqi pergjigja me teper sesa kisha menduar.

[Dita]

Pa deshiruar t'ia ndryshoj rrjedhen diskutimit, po sjell nje shkrim nga revista ARS.









Nga Lazer Stani


Shkrimi, jo si profesion


A është të shkruarit një profesion? Kjo pyetje e mundimshme, në kohë të ndryshme ka marrë përgjigje të ndryshme. Edhe pse në këtë botë nuk ekziston një shkollë që përgadit shkrimtarë të diplomuar, prapë termi shkrimtar profesionist vazhdon të përdoret dendur. Në vendet ish-komuniste, identiteti i shkrimtarit, varej ndjeshëm me statusin e shkrimtarit profesionist. Në të vërtetë koncepti i shkrimtarit profesionist nuk është vetëm një keqkuptim i jashtëm, as edhe një përpjekje për të privilegjuar politikisht një lloj të krijimit dhe të shkrimit e cila shpërblehet për shërbesa politike. (Nuk besoj se, sidomos në Shqipëri, ka shpërblim për shërbesa kombëtare). Keqkuptimi i parë, më i rëndësishmi, më seriozi, është keqkupotimi i shkrimtarit me vetëveten. “Disa muaj më parë një shkrimtar i njohur shqiptar, duke iu përgjigjur pyetjes së gazetarit se çfarë duhet të presë lexuesi prej tij këtë vit, iu përgjigj: “Unë jam shkrimtar profesionist. Do të botoj një libër të ri”. Pra duam apo nuk duam, në Shqipëri, por edhe në vende të tjera, shkrimtarët që e konsiderojnë veten profesionistë janë të shumtë, madje i krijohet një dramë e vërtetë me vetveten, nëse ata për çdo vit nuk botojnë në nga një libër të ri. Keqkuptimi i shkrimtarit me vetvetën, i krijon atij edhe obligimin profesional: të shkruajë kur nuk i shkruhet, të rendisë fjalë kur nuk ka asgjë për të thënë, të improvizojë ndjenja dhe përfytyrime, kur vërtetë e ka shpirtin të rrafshtë, kur inertsia i ka shuar çdo reaksion të brendshëm. Por nëse një mjek me profesionin kirurg, e ka për detyrë t’i bëjë një operacion të sëmurit me apendicit të infektuar, një shkrimtar i vërtetë, nuk mund të shkruajë një roman, ose të krijojë një poemë, vetëm e vetëm pse i duhet të pasqyrojë rezistencën e qytetarëve ndaj një qeverie që u ka mohuar atyre të drejtën për të patur drita dhe ujë në shtëpitë e tyre. Mirëpo shkrimtari i keqkuptuar, gjithnjë përpiqet të jetë kronikan i kohës së vet, duke e kthyer krijimin në një akt të regjistrimit të deformuar të historisë, ose më keq ende në një kronikan të verbër që e riprodhon botën, ngjarjet dhe njerëzit sipas imagjinatës së tij të keqkuptuar. E keqja edhe kësaj radhe vjen prej keqkuptimit të të ashtuquajturit shkrimtar profesionist”, i cili në një interpretim formal”, rezulton analfabet, ngaqe nuk ekziston një shkollë që përgatit shkrimtarë të diplomuar, siç ekzistojnë shkolla dhe fakultete të tilla që përgatisin mjekë, veterinerë, mësues, apo dentistë të diplomuar. Dhe përderisa shkrimin nuk e mësojmë si profesion, atëherë mbetet i paqartë koncepti se përse shkrimtari duhet ta quajë veten profesionist. Dhe shkrimin jo si pasionin e tij, jo si një mënyrë të ekzistencës, por si profesion që të krijon epërsi në komunitet, karrierrë, publicitet etj. Një keqkuptim i tillë me vetën, riciklon një cikël zgjedhjesh të gabuara, që në fund të fundit i paguan vetë shkrimtari, aq sa në shumicën e rasteve, në shoqëritë e përparuara, e bën atë të mos merret seriozisht. Në SHBA, për shembull, një shkrimtar, nuk ka aq kredibilitet qytetar sa të bëhet senator, apo të zgjidhet president, ndërsa në vende me një zhvillim të vonuar si në Armeni, poetët edhe sot e kësaj dite shihen si profetë, e madje shumë prej tyre janë deputetë të parlamentit. E njëjta gjë ndodh edhe tek ne, në mos më keq. Madje politikanët tanë, jo shkrimtarë profesionistë, me siguri kanë mbajtur në rini vjersha të shkruara nëpër xhepa për vajzat e ëndërruara, apo për partinë, ndaj dhe vendi ka standartin e qeverisjes së poetëve. Nga ana tjetër, keqkuptimi i shkrimtarit me vetveten krijon edhe një problem tjetër serioz: nëse ka diçka më intime në këtë jetë, nëse ka diçka që është vetëm e jotja dhe e askujt tjetër, ky është krijimi, një poezi, një tregim, apo një roman. Nëse këtë gjë, që është kaq e shenjtë, kaq e jotja, kaq e lidhur me shpirtin tënd, sa identifikohet me ty, e shikon si profesion, atëherë është njësoj, sikur të kesh një të dashur në shpirt dhe ta nxjerrësh në mes të rrugës e të bësh seks me të, vetëm që t’i tregosh botës, se sa mirë t’i mund ta bësh atë punë. Pra, gjithnjë sipas meje, ta shndërrosh shkrimin në profesion, është një soj si ta çshenjtërosh atë, ta banalizosh, ta kthesh në një zanat, siç ka një zanat, madje më të respektuar, nallbani që mbath kuajt.
Poeti i ndjerë, Azem Shkreli, ka shkruar dy vargje kredo:
“Mos e ndy fjalën biro se pastaj
kot e ke të falësh para lterit të saj”.
Po cili shkrimtar mund të qendrojë deri në shuemjen e frymës së fundit në “shenjtërinë e fjalës”? Shkrimtari profesionist, jo e jo.

[Sokoli]

Shkrimtari mediton me shume se traktoristet e Erzenit dhe meqenese edhe shkruan, ka mundesi te lexohet dhe te ndikoje ne nje mase me te madhe njerezish se Sokrati qe nuk shkruante (pavarsisht se Platoni shkroti dhe per Sokratin).
Postimi im i mesiperm i referohej postimit te Calexico dhe jo vandalit.
Habitem se si me nje te lexuar shkarazi vandali frymezohet e merr aq shume sa qe prodhon nje carcaf pastaj. Ketu duket qarte qe nuk po kuptohemi pasi une kam perseritur te njetat gjera ne disa postime. Kur dy apo me shume persona nuk arrijne te kuptohen ne kushte normale mua me duket qesharake qe keto kushte t'i keqesosh akoma me teper duke mos u kushtuar as vemendje atyre qe thote bashkebiseduesi.
Gjithashtu, te mbulosh postimet e vjetra me postime te reja sado te gjata te jene, cfardo temash te kene qe nga pershkrimi i hidrocentraleve deri te shkrime pa lidhje nuk do te thote qe u je pergjigjur apo i ke kaluar ato dhe tani te themi dicka tjeter si kunderpergjigje. Ketu nuk ka pale fituese apo humbese dhe ne debat une nuk zgjeroj dijet e pergjithshme. Debati besoj se ndihmon debatuesin ne njohjen e vetes.
Ato qe kam thene jane teper te qarta per ate qe do te kuptoje dhe nuk e shoh te nevojshme te them me shume.
Sidoqofte keqkuptimi me i madh ka lindur qysh ne fillim te temes.
Une desha te hap nje teme e(e cila morri spunto nga nje teme tjeter) e cila te diskutoje mbi pozicionin e shkrimtareve, ku kane qene, ku jane, ku do te jene e ku duhet... Ftova dhe Detin qe ka shkruar se ish i preokupuar per shtepite botuese qe botojne c'do gje kundrjet pageses sa qe u mbytem nga kenget e tipi "na shtypi mercedesi" etj. Kete drejtim desha te merrte, por mbase citimi i Nobelistit Simon ndikoi qe tema te marre drejtim tjeter.
Edhe dicka, Fjalet e Simone as qe bejne fjale per shkencetare, politikane e piedestale. Fjalet e Simone bejne fjale per gjera qe juve s'i keni pare apo s'keni dashur t'i shihni per hir te bindjeve tuaja dhe biseda mori kete udhe....
Sidoqofte, me qarte dhe me shume se sa jam shprehur ne postimet e siperme nuk dua ta bej pasi dhe ato me duket se kane shkuar huq.

[Sokoli]

Dita, tani e pashe postin tend (ti poston nje minute para meje gjithmone, lol). Lazer Stani aty debaton mbi profesionalizmen ne te shkruar. Pra qe nje shkrimtar te meritoje te quhet shkrimtar nuk eshte e nevojshme qe t'a ktheje ne profesion pasi vete profesioni e largon nga krijimtaria e paster.

Ketu mund te fusesh edhe nja dy citime nga ai shkrimi i Kamyse qe ke vene. Ato pjeset per zgjedhje midis amshimit dhe historise per shembull.
Vec se Kamy kur ka shkruar aty ose percmon pjesen derrmuese te te vdekshmeve ose ka harruar qe nuk po flet per "ngadhnjimtare" perfekte. Nejse, diku tjeter ai e thote se percmon. Mire ia ben fundja.
Diku lexova se Kamy thote "Te gjitha ato qe kam shklruar jane rrezultat i vetmise sime". Ja pra, Kamy ndihet vetem e derdh lote perla nderkohe qe nese nje shkencetar do te ndihej vetem e shumta do te shpikte nje kukull me bateri e bagazh 100 000 fjalesh. Po politikani? Kurse ai po te ndihej vetem do bente akoma me shume zhurme.

[Dita]

Per postimet nje minute para teje Sokol..........lol qe c'ke me te

nga Sokoli

Stani aty debaton mbi profesionalizmen ne te shkruar. Pra qe nje shkrimtar te meritoje te quhet shkrimtar nuk eshte e nevojshme qe t'a ktheje ne profesion pasi vete profesioni e largon nga krijimtaria e paster

E di qe e ben kete gje. Ndaj edhe e nisa postimin duke shkruar se nuk deshiroj t'ia ndryshoj rrjedhen diskutimit.
Megjithate Sokol, ajo qe pretendohet me shprehjen me te cilen ti e ke filluar kete teme, se eshte shkrimtari ai qe behet iniciator per ndryshime te medha, mundet te vihet akoma dhe me shume ne dyshim me cka shkruan zoti Lazer Stani. Arsyeja. Shkrimtari profesionist qe kthehet ne nje perfitues te te mirave materiale, qe kerkon te shpike, eshte dhe i afti per manipulim. Ai nuk eshte me ai i pastri. Kalohet ketu tek ajo qe te kam shkruar edhe tek tema tjeter mbi Lasgushin ndryshimi mes artit puro dhe atij jo-puro. Ndaj percaktimi SHKRIMTAR eshte ai qe e ve ne dyshim shprehjen me te cilen nis kjo teme. Eshte MENDIMTARI (FILOZOFI) ai qe con perpara nje shoqeri jo shkrimtari.

E kam shkruar qe ne postimin tim te meparshem kete gje (sipas mendimit tim patjeter). E aty kam shprehur edhe se c'mendoj ne lidhje me shkencetaret ne cdo fushe te shkences. Cdonjeri prej tyre filozofon te pakten qofte dhe me ngritjen e nje hipoteze qe me pas vertetohet e kthehet ne nje teze. Dhe ky eshte nje filozofim qe nuk kerkon aftesi shprehese artistike si ato te cilat veshin e zbukurojne aftesite menduese te nje shkrimtari.

Pra MENDIMTAR (filozof) jo SHKRIMTAR.

[Sokoli]

Moj Dita ata filozofet e kulluar 100% qysh nga Aristoteli, Platoni e deri tek Kanti, Hume, Adler e cfardo qofshin moraliste apo moralisto-relativiste sikur te mos i kishin shkruar ato qe mendonin maksimumi do t'ua kishin shfaqur banoreve te lagjes se tyre. Fakti qe i kane shkruar i klasifikon edhe si shkrimtare.
Shkrimtare jane njerezit e letres. Qofshin mendimtare me shpirt a qofshin mendimtare me mendje.

[Dita]

Sokol, duke i shkruar ato qe kane menduar dhe filozofuar, keta filozofe jane kthyer ne SHKRIMTARE?

Po shkencetaret e fushave te tjera, duke i shprehur ne libra shpikjet e tyre, teorite, perberesit e tyre, jane kthyer ne shkrimtare?

E rendesishme eshte ajo cka mbetet e shkruar se ajo eshte transmetuar ne breza, po nuk eshte e thene qe ata qe e kane shkruar kane qene shkrimtare.

Edhe ti, une, e gjthe te tjeret qe po filozofojne ne kete teme, meqenese po e shkruajne dicka kthehen ne shkrimtare?

[Sokoli]

Po! Padyshim qe do te kete nivele te ndryshme te egzistences perderisa egzistojne dhe individe te ndryshem qe perpiqen t'i kuptojne.

[Dita]

nga Sokoli

Po!

A e zgjeron pak me shume kete Sokol.

nga Sokoli

Padyshim qe do te kete nivele te ndryshme te egzistences perderisa egzistojne dhe individe te ndryshem qe perpiqen t'i kuptojne.

Per pyetjen e pare dhe te treten ne postimin tim te fundit, mundem te te them qe vazhdimi i pergjigjes, mundet te vleje, po per te dyten (shkencetaret e fushave te tjera) nuk me duket.

[deti_bajri]

Hej, me pelqen gjithcka po shkruhet ne kete teme.

Une do thosha se shkrimtari dhe filozofi nuk mund te ndahen lehte nga njeri tjetri. Pra per mua c'do shkrimtar filozofon, dhe anasjelltas, c'do filozof ben punen e shkrimtarit. Jane aq afer shkrimtari me filozofin... (por kane edhe ndryshime)!
Fundja, kush eshte "objekti" mbi te cilin shkruan shkrimtari? A jane marrdheniet njerzore? A eshte shoqeria njerzore? A eshte njeriu mbi te gjitha?

Ndryshimi per mua eshte nga forma dhe stili. Idete mund te percillen fare mire nepermes nje romani, ashtu si edhe nepermes nje libri filozofik. A nuk eshte shume filozof Viktor Hygo tek "Viti '93"? Dhe per mua ai filozofon mbi te miren dhe te keqen, mbi revolucionet, mbi konfliktin e madh te brezave dhe te lufterave, mbi tragjedite qe sjell ajo, dhe....mbi viktimat e pafajshme te c'do lufte. Ai roman nuk ka kohe, sepse per mua eshte i gjithkohshem.
Nuk do te doja te sjell shembuj te tjere, sepse te tille ka plot. Por do ju ftoja per nje moment te mendoni sipas nje shembulli:

Mendojeni per nje moment boten pa shkrimtar. Sikur te mos ishte shkruar asnje liber. Asnje roman, asnje poezi, asgje. Te jeni te sigurte se nuk do te ishte kjo bote qe kemi sot. Por do te ishte nje ferr i vertet...
Sinqerisht vetem ta kalosh neper mend nje mendim te tille me duket shume makaber....

Pra, shkrimtaret e kane ndryshuar boten, e kane ndryshuar edhe filozofet, edhe shkencetaret. Te gjithe jane te rendesishem, sepse jemi qenie qe "ndjejme".

[Sokoli]

M'u kujtua nje histori.
Na mori njehere pedagogia e psikologjise dhe na tha "meqe keni qene studente te vemendshem, po u shperblej. Po ju le te luani me letra ne ore te mesimit."
Na ndau ne grupe, na dha dhe nga nje pale letra dhe na mesoi nje loje te re. Rregullat na i dha secilit te shkruara ne nga nje flete. Filluam te luajme pasi secili lexoi rregullat...
Ne fillim po ngaterroheshim pak por mendonim se ish per shkak te lojes se re. Pak e nga pak lojtaret filluan te kene kontradikta me njeri-tjetrin deri aty sa filluan debate te ashpra...
-Jo i marr une me as se asi eshte me i madhi.
- Jo i marr une me mbret se mbreti eshte me i madhi...
E debatet kushedi si do perfundonin sikur pedagogia te mos kish ndalur lojen e te na thosh qe rregullat e lojes neper fletat qe na kish shperndare nuk qene te njejta.

[nitROSHI]

Ndryshimi midis shkrimatrit dhe filozofit mendoj se qendron ne qellmin qe ata kane kur shkruajne nje veper. Qellimi e nje filozofi eshte ti jap pergjigje nje pyetjeje te brendshme, te sqaroj ndonje situate a fenomen e cila e shqeteson ate.Ai perpiqet te gjej te verteten duke ndjekur rrugen e llogjikes,duke u mbeshtetur mbi nje arsyetim organik, pa pyetur per vlerat artistike te vepres se tij.Filozofi nuk do te pranonte te manipulonte te verteten, ai vetem perpiqet te hedh drite mbi te.Me shkrimtarin ndodh dicka tjeter. Atij nuk i intereson e verteta.Ai shkruan sepse do te thote dicka qe edhepse nuk mund te jete e vertete ka vlera te tjera, e per te eshte mjaft e rendesishme, sepse eshte pjese e tij, eshte perpjekja qe ai ben per te shprehur veten. Shkrimtari do ta manipulonte pa hezitimin me te vogel te verteten per te krijuar qpfte edhe nje figure letrare, apo per te thene nje genjeshter e cial do ti vinte me shume pershtat qellimit te tij, manipulimit te lexuesit. Per kete arsye veprat e tyre nuk gjenerojne vlera te njejta. Do te mund te flisja shume, por mendoj se keto qe thashe jane shume per te treguar se midis ka goxha ndryshim. Ne fund filozofia nuk mund te quhej ART.

[pelin]

"Arti eshte UNE, shkenca eshte NE." - Claude Bernard

( ps- filozofia eshte shkence, apo jo ?)_