Shqiperia bllokon Tiktokun

[Poshnjari]

Shqipëria ka njoftuar një ndalim njëvjeçar të TikTok-ut pas vrasjes së një adoleshenti muajin e kaluar, ngjarje që ngriti shqetësime mbi ndikimin e rrjeteve sociale tek fëmijët.
Shqipëria bllokon rrjetin social Tik Tok

Kryeministri, Edi Rama, konfirmoi ndalimin si pjesë e një plani më të gjerë për të bërë shkollat më të sigurta. Vendimi u morë pas takimeve me grupe prindërish dhe mësuesish nga mbarë vendi.

“Për një vit, do ta mbyllim plotësisht për të gjithë. Nuk do të ketë TikTok në Shqipëri,” deklaroi z. Rama.

TikTok-u, i pyetur të shtunën për të komentuar, kërkoi “qartësi urgjente nga qeveria shqiptare” në lidhje me rastin e adoleshentit të vrarë me thikë.

Kompania tha se nuk kishte “gjetur prova që autori apo viktima kishin llogari TikTok, dhe raporte të shumta kanë konfirmuar se videot që çuan në këtë incident ishin postuar në një platformë tjetër, jo në TikTok.”
Rama ka fajësuar rrjetet sociale, veçanërisht TikTok-un, për nxitjen e dhunës mes të rinjve brenda dhe jashtë shkollave.

Shqipëria nuk është vendi i parë që ka marr masa kundër TikTok. Disa vende evropiane, përfshirë Francën, Gjermaninë dhe Belgjikën, kanë vendosur kufizime mbi përdorimin e rrjeteve sociale nga fëmijët. Në një nga rregulloret më të ashpra në botë kundër rrjeteve sociale është Australia. Australia miratoi në nëntor një ndalim të plotë të rrjeteve sociale për fëmijët nën 16 vjeç.

Rama ka fajësuar rrjetet sociale, veçanërisht TikTok-un, për nxitjen e dhunës mes të rinjve brenda dhe jashtë shkollave. Vendimi i qeverisë së tij vjen pasi një nxënës 14-vjeçar u vra me thikë në nëntor nga një bashkëmoshatar.

Mediat lokale raportuan se incidenti ndodhi pas mosmarrëveshjeve mes dy djemve në rrjetet sociale. Gjithashtu, video të të rinjve që mbështesnin vrasjen ishin publikuar në TikTok.

“Problemi sot nuk janë fëmijët tanë, problemi sot jemi ne, problemi sot është shoqëria jonë, problemi sot është TikTok-u dhe të gjitha të tjerat që po i marrin peng fëmijët tanë,” tha Rama.

Fëmijët shqiptarë përbëjnë grupin më të madh të përdoruesve të TikTok-ut në vend, sipas studiuesve vendas.

Ka pasur një shqetësim të shtuar nga prindërit shqiptarë pas raporteve për fëmijë që marrin thika dhe objekte të tjera në shkollë për t’i përdorur në grindje apo raste të bullizmit të nxitura nga video që shohin në TikTok.

Shqipëria është një vend shumë i vogël për të detyruar TikTok për ndryshim të algoritmit të tij në mënyrë që të mos promovojë “riprodhimin e ferrit të pafund të gjuhës së urrejtjes, dhunës, bullizmit dhe të tjera si këto,” tha zyra e Ramës të shtunën. Sipas saj, në Kinë, TikTok-u “parandalon fëmijët që të përfshihen në këtë humnerë”.
Burimi: Tiktok bllokohet ne Shqiperi

Si mendoni a do ndikoje per mire?

[Albo]

Kur një piktor bëhet kryeministër, atij i mjafton një penel ose laps, dhe me një të rënë të penelit e lapsit ai u jep zgjidhje të gjitha problemeve të shoqërisë.

Së pari, si ka ndërmend ta bllokojë TikTok-un Kryeçobani i Shqipërisë? Ai nuk është në gjendje me qeverinë e tij që të ndalojë vrasjet me pagesë në mes të ditës dhe në mes të kryeqytetit të vendit, por ai dhe qeveria e tij do të ndalin TikTokun në Internet. Bota qeshte me vëllanë e tij të madh në Turqi, Erdoganin, kur ai nxirrte ligje e kërcënonte me burg këdo që shante qeverinë e tij në Internet. Por vëllai i vogël, Edi Rama, ia kaloi vëllait të madh. Ai e bllokon fare TikTok-un!

Së dyti, le të themi që të gjitha fajin na e kanë rrjetet sociale në Internet. Pse bllokon vetëm TikTok-un? Pse nuk bllokon edhe Facebook, edhe Twitter, edhe Instagram, edhe Snapchat, edhe LinkedIn. Bllokoi ore të tëra që të na i shpëtosh të rinjtë tanë në Shqipëri! Por ai nuk e bën një gjë të tillë. Deri dje, të gjitha këto rrjetet sociale të tjera, kontrolloheshin nga babai shpirtëror i Kryeçobanit të Shqipërisë, George Soros e kompani. Por tani që erdhi Trump-i në pushtet, dhe këto rrjetet sociale po i puthin dorën e by..ën Trump-it, Edi Ramën e ka zënë frika! E ka zënë frika të shkretin se ka hallin e zgjedhjeve. Ka frikë se këto rrjetet sociale janë më të fuqishme si platforma se mediat që ai kontrollon në Tiranë. Dhe në Tiranë, me përjashtim të një apo dy televizioneve, ai i kontrollon të gjitha mediat vetë. Pra frika nga rrjetet sociale, nuk është një frikë se do na vriten të rinjtë në Shqipëri në shkolla, por frika se Kryeçobani na bie nga pushteti në zgjedhjet e ardhshme.

Dhe së treti, kemi edhe një problem tjetër të vjetër me Kryeçobanin e Shqipërisë. Kryeçobanin e kemi artist, e kemi piktor, dhe që i vogël, i pëlqente të ishte në qendrën e vëmendjes. Zakonisht nga kjo mania për të qënë në qendër të vëmendjes vuajnë vetëm femrat artiste, por kemi edhe allasoj meshkujsh si Edi Rama, që krenohet se ka mbushur qeverinë e tij me gra, si vetja. E zihen në qeveri se kush del më shumë në televizor, rrjetet sociale e portale. Por të gjithë ministreshat e tij të dashura e dinë, që për aq kohë sa nuk ia kalojnë Kryeçobanit të Shqipërisë, ato janë në rregull. Kështu që ju të dashur shqiptarë, mbyllja e TikTok ka për qëllim që ju të shpenzoni sa më shumë kohë duke parë surratin e Kryeçobanit tuaj në televizor, dhe sa më pak kohë me hallet e tjera. Edi Rama ia ka vënë detyrë vetes që të bëjë histori, e t'ia kalojë edhe parizienit tjetër, Enver Hoxhës, për kultin e individit.

Mos puthni TikTok-un, puthuni me Edi Ramën orë e minutë!

Hë të keqen, hë ju bëfsha kurban!

Albo

[Poshnjari]

Kur një piktor bëhet kryeministër, atij i mjafton një penel ose laps, dhe me një të rënë të penelit e lapsit ai u jep zgjidhje të gjitha problemeve të shoqërisë.

Së pari, si ka ndërmend ta bllokojë TikTok-un Kryeçobani i Shqipërisë? Ai nuk është në gjendje me qeverinë e tij që të ndalojë vrasjet me pagesë në mes të ditës dhe në mes të kryeqytetit të vendit, por ai dhe qeveria e tij do të ndalin TikTokun në Internet. Bota qeshte me vëllanë e tij të madh në Turqi, Erdoganin, kur ai nxirrte ligje e kërcënonte me burg këdo që shante qeverinë e tij në Internet. Por vëllai i vogël, Edi Rama, ia kaloi vëllait të madh. Ai e bllokon fare TikTok-un!

Së dyti, le të themi që të gjitha fajin na e kanë rrjetet sociale në Internet. Pse bllokon vetëm TikTok-un? Pse nuk bllokon edhe Facebook, edhe Twitter, edhe Instagram, edhe Snapchat, edhe LinkedIn. Bllokoi ore të tëra që të na i shpëtosh të rinjtë tanë në Shqipëri! Por ai nuk e bën një gjë të tillë. Deri dje, të gjitha këto rrjetet sociale të tjera, kontrolloheshin nga babai shpirtëror i Kryeçobanit të Shqipërisë, George Soros e kompani. Por tani që erdhi Trump-i në pushtet, dhe këto rrjetet sociale po i puthin dorën e by..ën Trump-it, Edi Ramën e ka zënë frika! E ka zënë frika të shkretin se ka hallin e zgjedhjeve. Ka frikë se këto rrjetet sociale janë më të fuqishme si platforma se mediat që ai kontrollon në Tiranë. Dhe në Tiranë, me përjashtim të një apo dy televizioneve, ai i kontrollon të gjitha mediat vetë. Pra frika nga rrjetet sociale, nuk është një frikë se do na vriten të rinjtë në Shqipëri në shkolla, por frika se Kryeçobani na bie nga pushteti në zgjedhjet e ardhshme.

Dhe së treti, kemi edhe një problem tjetër të vjetër me Kryeçobanin e Shqipërisë. Kryeçobanin e kemi artist, e kemi piktor, dhe që i vogël, i pëlqente të ishte në qendrën e vëmendjes. Zakonisht nga kjo mania për të qënë në qendër të vëmendjes vuajnë vetëm femrat artiste, por kemi edhe allasoj meshkujsh si Edi Rama, që krenohet se ka mbushur qeverinë e tij me gra, si vetja. E zihen në qeveri se kush del më shumë në televizor, rrjetet sociale e portale. Por të gjithë ministreshat e tij të dashura e dinë, që për aq kohë sa nuk ia kalojnë Kryeçobanit të Shqipërisë, ato janë në rregull. Kështu që ju të dashur shqiptarë, mbyllja e TikTok ka për qëllim që ju të shpenzoni sa më shumë kohë duke parë surratin e Kryeçobanit tuaj në televizor, dhe sa më pak kohë me hallet e tjera. Edi Rama ia ka vënë detyrë vetes që të bëjë histori, e t'ia kalojë edhe parizienit tjetër, Enver Hoxhës, për kultin e individit.

Mos puthni TikTok-un, puthuni me Edi Ramën orë e minutë!

Hë të keqen, hë ju bëfsha kurban!

Albo

Por çfare do behet si perfundim? Eshte ndonje vendim perfundimtare apo ishte sa per muhabet?

[Albo]

Por çfare do behet si perfundim? Eshte ndonje vendim perfundimtare apo ishte sa per muhabet?

Së pari, duhet të bëjmë pyetjen: cilit problem duam t'i japim zgjidhje? A u vra 14 vjeçari për faj të një video në TikTok? Ai u vra në shkollë. Ai nuk mori ndihmën e mbështetjen e duhur nga mësuesit e drejtuesit e shkollës, shërbim që e ofron shteti me paguar taksat e shqiptarëve. Ai nuk mori ndihmën e duhur mjekësore, një shërbim që e ofron shteti paguar me taksat e shqiptarëve. Prindërit e të ndjerit kanë bërë thirrje publike që Policia e Shtetit ka manipuluar ngjarjen dhe nuk i ka ndaluar të gjithë personat e implikuar në ngjarje. Policia është po e shtetit, paguar nga taksat e shqiptarëve. Kur Kryeçobani del e thotë të bllokoj TikTok me një të rënë të penelit, ai po përpiqet të bëjë dy gjëra. Të largojë vëmendjen nga thelbi i problemit dhe të shfajësojë veten dhe shtetin që ai drejton: Hej shqiptarë! Fajin e ka TikTok jo shteti që drejton Edi Rama! Thelbi i problemit është që një 14 vjeçar u vra në ambientet e një shkolle publike të administruar nga shteti! Dhe ato protestat në Tiranë e mbarë Shqipërinë nga prindërit e fëmijët, bëhen se ata janë të indinjuar nga shkalla e pasigurisë së jetës së fëmijëve në shkolla publike. Janë të skandalizuar nga niveli i ulët i drejtuesve të këtyre shkollave dhe mësuesve që nuk tregojnë kujdesin e duhur ndaj asaj më elementares, sigurinë fizike të nxënësve.

Së dyti, tani që evidentuam problemin, hajde e diskutojmë se si e qysh ti japim zgjidhje. Debati është i rëndësishëm në një shoqëri demokratike. Sa takime mbajti Kryeministri yt me qytetarët e vendit, prindërit e mësuesit, drejtuesit e shkollave, që të dëgjonte shqetësimet e tyre dhe idetë e tyre se çfarë mund të bëjë shteti më mirë e më shumë? Kryeministri nuk e bëri një gjë të tillë pasi nuk ka respekt për jetën tënde, jetën e fëmijës tënd, as për dinjitetin yt si njeri. Ai nuk ka respekt as për postin e zyrën që mban. Po të kish respekt do të heshte e do të dëgjonte shqetësimet e qytetarëve për këtë problem. Ai nxiton ta zgjidhi problemin me një të rënë të penelit, që të parandalojë edhe debatin në media e shoqërinë civile.

Së treti, në një debat publik të sinqertë, të gjithë ne mund të japim mendim. Mendimi im personal është që zgjidhjen nuk duhet ta kërkojmë nga shteti, duhet ta kërkojmë brenda familjeve tona. Shteti ka përgjegjësitë e veta, por fëmija nuk është përgjegjësi e shtetit, është përgjegjësi e nënës e babait. Jemi ne si prindër që duhet të vendosim se çfarë është e mirë apo dëmshme për fëmijët tanë. Jemi ne si prindër që u blejmë fëmijëve celularë. Eshtë detyra jonë si prindër që të tregojmë vëmendjen e duhur ndaj fëmijëve tanë, çdo ditë, orë e minutë. Po nuk e mbrojtëm ne jetën e fëmijëve tanë, po nuk treguam vëmendjen e kujdesin e duhur si prindër ndaj fëmijëve tanë, kujton se do ta bëjë këtë shteti?! Vajza ime është 11 vjeç. Shkon në shkollë në klasë të pestë, nuk ka celular. Të gjitha shoqet e saja kanë celular. Por kur hyjnë në shkollë, të gjithë duhet të dorëzojnë celularët tek dera dhe i mbyllin me çelës. I marrin vetëm kur dalin nga shkolla. Ministria e arsimit në Shqipëri mund të marri një vendim të tillë që nesër: nuk lejohen celularët në shkolla gjatë orëve të mësimit. Mund të nxjerrë edhe një buletin ku u mëson prindërve se sa i dëmshëm është celulari për zhvillimin mendor dhe emocional të fëmijës së tyre.

Së katërti, shteti duhet të marri përgjegjësitë e veta. A janë shkollat publike ambiente të sigurta? A mund të fusin nxënësit armë e mjete të forta, që mund të shkaktojnë vdekje? Hej, ju drejtorë të shkollave? Çfarë idesh keni, si mund t'i bëjmë këto ambiente publike më të sigurta? Çfarë investimesh duhet të bëjmë si shtet për sigurinë e jetës së fëmijëve tanë?

Së pesti, duhet të bëjmë edhe pyetjen: a po na bëhen fëmijët tanë adoleshentë vrasës për faj të TikTok apo për faj të shoqërisë në të cilën jetojnë që është komplet e kriminalizuar? Sa vrasje dëgjojnë fëmijët tanë në televizor në lajme në ditë/javë/vit? A mos vallë kemi një problem akoma më të madh, ku siguria e jetës së gjithë qytetarëve në atë vend është në rrezik nga krimi? A po bën Policia e Shtetit detyrën e saj siç duhet apo është bërë vegël e krimit? Kush e bën ligjin në atë vend, shteti apo krimi i organizuar? Njerëzit ia kanë frikën ligjit të shtetit apo krimit të rrugës?

Së gjashti, a janë mediat e vendit fajtore për krijimin e një klime kriminale ku shumica e kohës shpenzohet duke mbuluar kronikën e zezë të krimit dhe jo hallet e qytetarëve? A po projektojnë në mendjet e fëmijëve tanë se gjithë vëmendja u kalon atyre që vrasin e kanë para bërë me drogë e krim, e jo një njeri që bën një jetë të ndershme? Sa hapësirë po u japim intelektualëve dhe qytetarëve të këtij vendi në ekranet tona? Po fëmijëve tanë?

Albo

[Albo]

Kryeministri Rama nën kritika për ndalimin e TikTok në vitin zgjedhor

Grupet e shoqërisë civile në Shqipëri kanë vënë në pikëpyetje arsyetimin pas një ndalimi të shpallur 12-mujor të TikTok-ut pas vrasjes me thikë të një 14-vjeçari. Partitë opozitare thonë se vendimi i kryeministrit Edi Rama ka të bëjë më shumë me zgjedhjet e ardhshme sesa me sigurinë e fëmijëve.

Nga Fjori Sinoruka


Kryeministri Edi Rama gjatë një konference për shtyp. Foto: LSA.

Gazetare dhe nënë e dy fëmijëve 13 dhe 7 vjeç, Ermelinda Hoxha prej kohësh kërkon më shumë siguri për nxënësit e shkollave në Shqipëri, por ndalimi 12-mujor i TikTok-ut nga ana e kryeministrit Edi Rama për të luftuar dhunën në shkollë asaj nuk i bën përshtypje.

Rama e njoftoi ndalimin në fund të dhjetorit, një muaj pas vrasjes me thikë të një 14-vjeçari pas një sërë mosmarrëveshjesh në rrjetet sociale; videot në TikTok pas goditjes me thikë treguan disa të rinj që shprehnin mbështetje për vrasjen, raportoi Politico, megjithëse TikTok tha për BIRN se nuk kishte prova që autori ose viktima kishin llogari në TikTok dhe se raportet sugjerojnë se videot në lidhje me goditjen me thikë ishin postuar në një platformë tjetër, jo në TikTok.

Kryeministri i shqiptar, në pushtet që nga viti 2013, këmbënguli se vendimi i tij nuk ishte “i nxituar”, por bazohej në një anketim me rreth 65,000 prindër, 90 për qind e të cilëve kishin kërkuar mbylljen e TikTok-ut.

“Ne do ta mbyllim TikTok-un për një vit”, deklaroi Rama, duke thënë se vendimi do të hyjë në fuqi rreth gjashtë deri në tetë javë pas Vitit të Ri.

Opozita ka protestuar, duke e akuzuar Ramën se po përpiqet të mbyllë atë që është bërë një mjet i rëndësishëm i fushatës politike përpara zgjedhjeve të majit.

Cilido qoftë motivi, Hoxha tha se masa do të kishte pak efekt në dhunën në shkollë, “sepse të gjitha rrjetet sociale tani ndjekin modelet e videove të shkurtra si TikTok-u, madje edhe YouTube”.

“Mbyllja e një dritareje kur ka dhjetëra të tilla nuk është zgjidhja e duhur”, tha ajo për BIRN.

“Jemi në epokën digjitale dhe duam apo jo, teknologjia ka sfida. Ajo që duhet bërë është të përgatiten fëmijët, por edhe familja dhe prindërit, që të jenë të sigurt dhe të jenë në dijeni edhe për anën e errët të teknologjisë.”

Moment i ndjeshëm politik


Foto ilustruese: Pixabay.

Platforma e videove në pronësi kineze TikTok është jashtëzakonisht e popullarizuar në Shqipëri, me 1.53 milionë përdorues në vend mbi moshën 18 vjeç që nga fillimi i vitit 2024, sipas shifrave nga kompania mëmë ByteDance. Ajo po arrin një nivel edhe më të lartë duke qenë se, të paktën zyrtarisht, TikTok ka një moshë minimale përdoruesi 13 vjeç.

Kundërshtarët politikë të Ramës thonë se ndalimi, në fakt, ka të bëjë me disfavorizimin e tyre përpara zgjedhjeve parlamentare të 11 majit, kur socialistët në pushtet do të konkurrojnë për një mandat të katërt të paprecedentë që nga viti 2013.

Sali Berisha, kreu i Partisë Demokratike, e përshkroi njoftimin si një “akt ekstrem censurimi”. Llogaria e vetë Berishës në TikTok ka rreth 66,000 ndjekës, por ajo e Ramës ka më shumë se dyfishin e këtij numri. Kryeministri ndaloi së postuari në TikTok në nëntor.

“Vendimi është shqetësues pasi vjen në një vit zgjedhor, një periudhë ‘e nxehtë’ dhe e ndjeshme për politikën”, tha Blerjana Bino nga Rrjeti i Gazetarëve të Sigurt, një OJQ me qendër në Tiranë.

“Një vendim i tillë mund të interpretohet si një përpjekje për të parandaluar alternativat e reja që të shprehen dhe të lidhen me votuesit.”

Bino shprehu shqetësimin se nuk ishte publikuar asnjë dokument, vendim apo raport zyrtar që ofron ndonjë justifikim ligjor për ndalimin e TikTok në Shqipëri.

“Kjo ngre pasiguri në lidhje me bazën ligjore dhe krijon një precedent të rrezikshëm për mbylljen ose kufizimin e platformave të tjera në të ardhmen”, tha Bino për BIRN.

“Ne nuk kemi as raportin për konsultimin me prindërit dhe nuk kemi asnjë konsultim me palët e tjera të interesit. Një vendim me një ndikim kaq të madh në lirinë e shprehjes kërkon domosdoshmërish konsultim të gjerë në mënyrë që të shmanget një vendimmarrje arbitrare.”

“Mbyllja totale e TikTok duket si një masë e tepruar, pasi ka metoda më të ekuilibruara për të luftuar përmbajtjen e dëmshme ose shkeljet e mundshme të privatësisë. Për shembull, në bashkëpunim me vetë platformën mund të shtohet kontrolli i përmbajtjes së dëmshme.”

Rrjetet sociale nxisin dhunën, apo thjesht e pasqyrojnë atë?


Seancë e Parlamentit të Shqipërisë. Foto: parlament.al

Janë ngritur shqetësime edhe më parë në lidhje me aksesin e fëmijëve nën moshën 13 vjeç në TikTok, duke anashkaluar kufizimet e platformës.

Platforma i tha BIRN se ishte e angazhuar për të forcuar masat e saj të sigurisë dhe kishte nisur bashkëpunimin me Autoritetin Rregullator të Mediave Audiovizive të Shqipërisë, AMA, për të lehtësuar shënjimin e përmbajtjes që mund të shkelte rregulloret lokale ose Udhëzimet e Komunitetit të vetë TikTok; ajo tha se po punon gjithashtu me Qendrën për të Drejtat e Fëmijëve në Shqipëri, CRCA, për të mbështetur aftësitë digjitale të prindërve dhe kujdestarëve të tyre, mësuesve dhe profesionistëve të tjerë që punojnë me fëmijët.

Shumë prindër thonë se vetë-rregullimi nga platformat e mediave sociale nuk mjafton për të mbrojtur fëmijët nga materialet e dhunshme, fyese ose diskriminuese.

Por Megi Reçi, juriste dhe studiuese për sigurinë digjitale në Institutin për Demokraci dhe Ndërmjetësim me qendër në Tiranë, IDM, tha se ndalimi i TikTok nuk ishte zgjidhja e duhur.

“Dhuna është një problem kompleks që ekziston në çdo mjedis dhe një nga këto mjedise është edhe mjedisi digjital”, tha Reci për BIRN. “Mbyllja e një platforme të vetme nuk garanton asnjë lloj zgjidhjeje apo fund të dhunës. Plus, ka platforma të tjera ku komunikimi mund të zhvendoset; nuk është vetëm Tik Tok-u.”

Reçi vuri në dukje se qeveria e Ramës kishte kërkuar më parë zgjidhje në konsultim me TikTok-un. Ajo tha se nuk kishte parë “asnjë analizë” se përse Rama kishte vendosur papritur një ndalim.

Bino tha se çështja kërkon një “qasje shumë më të gjerë”.

“Problemet e sigurisë në shkolla, ngacmimi kibernetik ose përdorimi i papërshtatshëm i rrjeteve sociale në shumë raste lidhen me sfida më të thella socio-ekonomike dhe kulturore dhe kërkojnë një qasje shumë më të gjerë sesa thjesht mbylljen e një aplikacioni”, tha ajo për BIRN. “Këto dukuri nuk do të zgjidhen automatikisht duke mbyllur TikTok-un, sepse të rinjtë do të kalojnë në platforma të tjera ose do të përdorin VPN të tjera.”

Rigels Xhemollari i OJQ-së Qëndresa Qytetare me qendër në Tiranë tha se ndalimi do të kishte një efekt më të madh në fushatën zgjedhore sesa në sigurinë e fëmijëve.

“Në një situatë në të cilën figura të ndryshme politike kanë një audiencë të lartë në TikTok, edhe pa pagesë, mendoj se kjo do të ketë një ndikim negativ në ato parti pa fuqi ekonomike dhe politike, të cilat nuk janë në gjendje të blejnë kohë në televizion, Facebook apo Instagram”, tha ai.

Ermal Hasimja, një shkencëtar politik i cili gjithashtu drejton një shkollë private në Shqipëri, tha se nxënësit e saj prireshin të komunikonin më shumë në WhatsApp.

“Problemi i krimit nuk vjen nga rrjetet sociale”, tha ai. “Ai thjesht pasqyrohet atje.”

BIRN

[Albo]

Institucionet rrëzojnë alibinë e kryeministrit Rama për sigurinë dhe bashkëpunimin e TikTok/ Zbulohet qëllimi



Institucionet shqiptare përgënjeshtrojnë kryeministrin Edi Rama për kërcënimin që sjell platforma e TikTok, mungesën e bashkëpunimit me të apo lidhje të mundshme të saj me vrasjen e adoleshentit Martin Cani, ndërsa ekspertët theksojnë se tentativa për mbylljen e rrjetit social më shumë lidhet me zgjedhjet sesa me sigurinë.

MediaLook kontaktoi institucionet e policisë dhe ndjekjes penale, agjencitë publike dhe OJF-të që kanë lidhje me TikTok, vetë platformën, ndërsa bisedoi dhe me ekspertë të teknologjive të komunikimit dhe të medias për të kuptuar sa ka bazë reale ka “kriminalizimi” i një rrjeti social dhe ndikimi negativ që ky i fundit ka kundrejt të rinjve dhe shoqërisë shqiptare.

Ndërkaq, kryeministria dhe MIA refuzuan të vënë në dispozicion një kopje të rezultateve të anketës me 65 mijë prindër të realizuar në një muaj, si pjesë e Këshillimit Kombëtar në shkolla me mësues dhe prindër, e cila u përdor nga qeveria shqiptare si argumenti kryesor ku mbështetej vendimi për mbylljen e TikTok. Kopja e dokumentit është kërkuar prej një muaji dhe ende nuk është vënë në dispozicion të MediaLook, pavarësisht ankesave pranë Komisionerit për të Drejtën e Informimit.

“Shqipëria do mbyllë TikTok!”

Më 13-nëntor 2024, si rezultat i konfliktit të disa të rinjve, shumë pranë ambienteve të shkollës Fan Noli në Tiranë, Martin Cani, 14-vjeç humbi jetën pasi u godit me thikë nga bashkëmoshatari i tij Mario Prelleshaj, ndërsa Luis Meçja përfundoi në Spitalin e Traumës me plagë të rënda, që fatmirësisht nuk rezultuan fatale për të.

Një javë më vonë, pas një sërë protestash dhe presioni mediatik ku u kërkua dhe dorëheqja e Ministres së Arsimit, Kryeministri Edi Rama njoftoi se do të niste një këshillim kombëtar për të pyetur prindërit mbi mbylljen ose jo të TikTok: “Dilema jonë si qeveri është nëse duhet të provojmë dhe ne të ecim në drejtim të vendosjes së filtrave si shtetet e tjera, kur në fakt nga të gjitha eksperiencat e tjera në Europë apo përtej europës efektiviteti i tyre është ende shumë i ulët, ndërsa stimujt e dhunës dhe të adoleshentëve vetëm rriten, apo të ndërmarrim një masë drastike për mbylljen e plotë të TikTok, e pse jo dhe SnapChat në Republikën e Shqipërisë. Kemi vendosur që këtë dilemë ta hedhim për diskutim të gjerë në të gjitha komunitetet e prindërve ku do të angazhohen të gjitha shkollat, – deklaroi kryeministri Rama.

Pas një muaji në takimin përmbyllës së Këshillimit Kombëtar, ku u prezantua plani për rritjen e sigurisë dhe reformën në arsimin para universitar, kreu i qeverisë njoftoi mbylljen e TikTok, por çuditërisht jo të platformës SnapChat, nga ku dyshohet se të rinjtë kanë postuar foto para e pas konfliktit me pasojë vrasjen së 14-vjeçarit Cani.

“TikTok-un do ta mbyllim për një vit. Kini parasysh që ne ndërkohë kemi bërë gjithë hulumtimet tona në aspektin teknologjik dhe do të na duhen 6-8 javë duke filluar nga fillimi i vitit të ardhshëm dhe një vit ne do ta mbyllim plotësisht, për të gjithë. TikTok në Republikën e Shqipërisë nuk do të ketë.”, – tha Rama.

VIDEO

Kryeministri shpjegoi masa për bllokimin e “rrugaçit të lagjes” është kërkuar edhe nga 90% e 65 mijë prindërve të anketuar në 1300 takimet e organizuara në të gjithë territorin e vendit, në kuadër të Këshillimit Kombëtar me mësues dhe prindër.

Qëndrimi i qeverisë solli reagimin e menjëhershëm të platformës TikTok. Në një koment për Associated Press përfaqësues të platformës thanë se “nuk është gjetur asnjë provë se autori i vrasjes apo viktima të kenë patur llogari në TikTok dhe se shumë të dhëna tregojnë se videot që mund të kenë lidhje me incidentin janë postuar në një platformë tjetër”, duke iu referuar SnapChat-it.

Të thuash se vrasja e nxënësit adoleshent s’ka lidhje me TikTokun, sepse konflikti nuk qenka gjeneruar nga Tik Toku do të thotë të mos kesh kuptuar as seriozitetin e kërcënimit që ajo platformë ka sjellë për fëmijët dhe rininë e kësaj kohe, as fillin e arsyetimit të vendimit tonë për të marrë përgjegjësinë e reagimit ndaj atij kërcënimi, – u përgjigj Rama.

Kryeministri ripërsëriti se Shqipëria është një vend demokratik dhe se ky vendim është marrë pasi 90% e prindërve kërkuan ndalimin e TikTok.

Por zgjedhja e Donald Trump si Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe qasja e tij e re për të shtyrë mbylljen e platformës në SHBA, duket se i komplikoi planet e Qeverisë Shqiptare. Gjatë Forumit Ekonomi Botëror në Davos, kryeministri Rama pas një takimi me zyrtaren e lartë të TikTok Grahn, foli për rihapjen e TikTok pa e mbyllur ende atë: “Një diskutim me frymë konstruktive, ku vendosëm piketa bashkëpunimi në javët e muajt në vijim për të siguruar rihapjen e TikTok në një kohë sa më të arsyeshme, por sigurisht me të gjitha garancitë e nevojshme në mungesë të të cilave jemi të detyruar ta mbyllim së shpejti aksesin në platformë”, – njoftoi Rama.



“Kriminalizimi” i platformës! TikTok: Të rinjtë e përfshirë në konflit s’kanë llogari; Policia: Denoncimet për TikTok njësoj si Facebook e Instagram

Pas më shumë se dy muajsh nga ngjarja tragjike e Martin Canit, Prokuroria e Tiranës nuk ka një përgjigje rreth faktit nëse ka arritur të identifikojë ndonjë element që e lidhin ngjarjen me rrjetin social TikTok, duke pohuar vetëm faktin se “çështja është ende në hetime paraprake që mbrohet nga sekreti hetimor”, ndërsa shton se procedimi penal është regjistruar për veprat “Vrasja në rrethana të tjera cilësuese” dhe “Prodhimi, mbajtja, blerja apo shitja pa leje e armëve të ftohta”.

Ndërkohë vetë TikTok, i pyetur nga MediaLook mbi konfliktin pohon se “nuk kemi gjetur asnjë provë që autori ose viktima në incidentin tragjik në Tiranë të kishin llogari në TikTok”. Përfaqësues të këtij rrjeti social na kanë dërguar disa artikuj të mediave shqiptare, duke shtuar se “disa raportime tregojnë se postimet në rrjetet sociale rreth incidenteve me therje në shkolla në Shqipëri po ndodhnin në një tjetër platformë”, duke iu referuar SnapChat, për të cilën qeveria nuk ka mbajtur asnjë qëndrim.

MediaLook iu drejtua zyrtarisht Drejtorisë së Përgjithshme të Policisë dhe Prokurorisë së Përgjithshme për të marrë informacion në lidhje me numrin e kallëzimeve mbi veprat penale që lidhen me konfliktet në rrjetet sociale dhe specifikimin e tyre sipas secilit rrjet, por këto të dhëna nuk ekzistojnë në regjistrat e tyre, por vetëm sipas veprave penale.

E ndërsa Prokuroria e Përgjithshme është mjaftuar vetëm me një përgjigje formale, Hetimi për Krimin Kibernetik pranë Drejtorisë së Përgjithshme të Policisë bën me dije se numri i veprave penale në gjithë sferën online, ku përfshihen dhe rrjetet sociale, arrin në 978 vepra penale të regjistruara nw vitin 2024, afro dy herë më i lartë se viti 2022 dhe 2023, me respektivisht 501 dhe 456 kallzime. Në këto raste mbizotërojnë hetimet për “falsifikim dhe ndërhyrjet kompjuterike”, në raport me “mashtrimin” dhe “pornografinë me të mitur”.

MediaLook jozyrtarisht ka siguruar nga Policia e Shtetit numrin e denoncimeve që qytetarët bëjnë në linjë telefonike 24/7 për tre mujorin e fundit shtator-dhjetor 2024. Nga këto të dhëna, rezulton se numri i denoncimeve për rrjetet sociale është më i lartë për Facebook me 19 raste për ruajte të dhënash, krahasuar me 16 raste në Instagram dhe 16 denoncime në TikTok, nga të cilat, policia është angazhuar duke mbyllur 6 profile.

AMA & CRCA: Platforma heq shpejt videot e dëmshme! TikTok: Siguria e shëndeti mendor prioritet, kemi 6 mijë moderatorë në Europë; Qeveria “humbet” anketën!

Kryeministri Edi Rama e mbështeti vendimin e tij për mbylljen e “rrugaçit të lagjes” mbi një anketë të realizuar me 65 mijë prindër, 90% e të cilëve, sipas tij, kishin kërkuar marrjen e kësaj mase nga qeveria shqiptare. Por ndonëse kanë kaluar 30 ditë nga kërkesa e MediaLook dhe nga aktivizimi i Komisionerit për të Drejtën e Informimit, duket sikur qeveria shqiptare ka humbur anketën. Shkresa e MediaLook, në të cilën kërkohet kopje e këtij dokumenti, prej më shumë se një muaji është kthyer në një ping-pong institucional mes MIA-s – Kryeministrisë dhe së fundi, Ministrisë së Arsimit, të cilat ja përcjellin kërkesën për informacion njëra-tjetrës.

E ndërsa loja “e ka kush e ka” vijon për gjetjen e dokumentit që citon kryeministri, institucionet shqiptare dhe organizatat që bashkëpunojnë me TikTok nuk ndajnë të njëjtin qëndrim me kreun e qeverisë sa i takon mungesës së filtrave të sigurisë dhe të bashkëpunimit me platformën.

Autoriteti i Mediave Audiovizive, e vetmja agjenci publike e cila ka një marrëdhënie bashkëpunimi me TikTok, njofton se 98.2% e videove të raportuara nga ky institucion janë hequr në gjashtë mujorin e fundit të vitit 2024: “Gjatë periudhës Gusht-Dhjetor 2024, janë raportuar gjithsej 291 përmbajtje në platformë dhe nga këto 286 përmbajtje janë hequr, duke u konsideruar si të mbyllura pas shqyrtimit”, – evidenton AMA. E pyetur në lidhje me kohën e reagimit të TikTok nga momenti i raportimit, AMA shpjegon se “koha e reagimit nga ana e TikTok, nga momenti i dërgimit të raportimeve deri në marrjen e një përgjigjeje për bllokimin ose jo të materialit, është mesatarisht një ditë”.

Ndërkaq, drejtuesi i CRCA-së, Altin Hazizaj, organizatë e cila në kuadër të platformës “isigurt.al” ka bashkëpunim me platformat më të mëdha, veçanërisht Meta e TikTok, thekson se bashkëpunimi është në nivelet më të larta sa i takon çështjeve për mbrojtjen e fëmijëve online: Me të dyja platformat kemi patur bashkëpunim tepër pozitiv në të gjitha aspektet, me TikTok është edhe më specifike, pasi gjatë vitit të kaluar ne kemi rënë dakord që të organizojmë tryeza rajonale me profesionistët nga arsimi, mbrojtja sociale, mbrojtja e fëmijëve, policia, etj., në lidhje me mënyrën sesi TikTok merr në konsideratë ankesat nga ne si partner të besuar, si funksionon sistemi, si mund të ankohesh dhe si mund të mbrohen fëmijët.

Sipas Hazizaj, ky bashkëpunim me TikTok vijon prej tre vitesh, ndërsa me META, që përfshin Facebook dhe Instagram është edhe më i hershëm. Hazizaj shton se dhe vetë platformat janë të interesuara që filtrat të jenë në nivele sa më të larta për shkak të ruajtjes së reputacionit të tyre: “…mbrojtja e fëmijëve nga çdo formë e dhunës, e dëmtimit online, shfrytëzimi e dhune seksuale është interes i përbashkët, sepse, në fund të ditës, platformat nuk duan të kenë një reputacion të keq, si p.sh. që platforma përdoret për shfrytëzim seksual të fëmijëve, gjë që, pa diskutim, i jep shumë rëndësi bashkëpunimit mes OJF-ve me platformat globale TikTok, META dhe Snap Chat”, – përfundon Hazizaj.

Nga ana tjetër, zyrtarë të platformës TikTok në përgjigje të interesimit të MediaLook në lidhje me sigurinë dhe shëndetin mendor të të rinjve shprehen se “ruajtja e komunitetit tonë të sigurt është një prioritet për ne, ndaj investojmë burime të konsiderueshme në moderimin e përmbajtjes. Ne kemi më shumë se 6000 moderatorë në Evropë, përfshi edhe shqipfolës”. TikTok sqaron se “gjatë tremujorit të fundit të analizuar në vitin 2024, mbi 95% e përmbajtjeve që shkelin politikat për sigurinë, civilizimin, shëndetin mendor dhe sjelljen, si dhe sigurinë e të rinjve, është hequr në mënyrë proaktive, përpara se dikush ta raportonte”.

Për drejtuesin e ACROMAX Albania, Aldor Nini, kompani e specializuar për filtrimin e përmbajtjeve në platformat digjitale, TikTok është një nga kompanitë me përqindjen më të lartë të filtrimit të materialeve problematike: Vetëm në tremujorin e parë të vitit 2024, TikTok ka bllokuar mbi 14 mijë video në mënyrë automatike për shkak të përmbajtjeve problematike, pa i raportuar dikush. Kjo tregon që sistemi dhe filtri funksionon. Këto video përfaqësonin 91% e materialeve problematike dhe vetëm 9% nuk janë kapur. Kjo është një nga përqindjet më të larta që kam parë unë në historinë e filtrimit të materialeve problematike në një platformë”, – analizon Nini.

Ekspertët e komunikimit: Mbyllja e TikTok për fushatë zgjedhore! Precedent i rrezikshëm që cenon lirinë e shprehjes

Më shumë se një përpjekje për të rritur filtrat mbrojtës të platformës për përmbajtjet e dëmshme që ndikon në shëndetin dhe sigurinë e të rinjve shqiptarë, ekspertët e medias dhe komunikimit e shohin vendimin për mbylljen e TikTok si një përpjekje për të goditur një rrjet të pakontrollueshëm që favorizon grupimet konkurrente politike në zgjedhjet e ardhshme parlamentare.

Për pedagogun e Departamentit të Gazetarisë dhe Komunikimit, Ervin Goci, vetë koha dhe nxitimi kur propozohet mbyllja e TikTok, nuk mund të mos ketë lidhje me fushatën zgjedhore: “…është e qartë që kemi të bëjmë me një manovër elektoraliste tipike, që bëhet me një synim konkret dhe praktik që është pengimi i kryerjes së fushatës nga aktorë konkurrent, me performancë më të mirë dhe jashtë kontrollit të mekanizmave dhe strukturave e aparateve që përdor pushteti për të ndikuar komunikimin virtual. Sipas Gocit “TikTok është ende një platformë në gjendje “të egër” dhe ka një mënyrë funksionimi që nuk kontrollohet dot nga një dorë, por është e lidhur shumë me individin. Kemi të bëjmë me një media të pakontrolluar dhe këtu qëndron dhe fuqia e saj”.

Ndërsa eksperti i komunikimit Erlis Çela e konsideron vendimin si një masë represive ndaj mediave dhe platformave të komunikimit: “Logjika që çon në vendime për ti vënë drynin mediave apo mbyllur platformat e rrjeteve sociale, është antidemokratike dhe ngjason me qasjen e vendeve totalitare. Së dyti, kjo vendimmarrje nuk është mbështetur në asnjë studim shkencor serioz, analiza po konsultim me ekspertët, studiuesit dhe njohës të fushës”. Sipas pedagogut Çela kemi të bëjmë me një “vendimmarrje e cila bazohet në një qasje populiste dhe logjikën e manipulimit të publikut”.

Drejtuesja e organizatës SCiDEV, Blerajna Bino ngre shqetësimin se një vendim i marrë në këtë mënyrë rrezikon të kthehet në një precedent të rrezikshëm për censurën e platformave: “Deri më tani nuk është publikuar asnjë dokument zyrtar, vendim formal apo raport i hollësishëm që të justifikojë në mënyrë ligjore dhe procedurale mbylljen e TikTok-ut. Kjo sjell paqartësi mbi bazën ligjore, si dhe krijon një precedent të rrezikshëm për mbyllje apo kufizim të platformave të tjera në të ardhmen”. Sipas Binos konsultimi ka qenë i paplotë, madje nuk është publikuar as raporti i konsultimit me prindërit. “Një vendim me një impakt kaq të madh mbi lirinë e shprehjes”, – thekson studiuesja, “kërkon detyrimisht një konsultim të gjerë, në mënyrë që të shmangen vendimmarrjet arbitrare”.

Ndërkaq, edhe Kryetarja e Komisionit të Edukimit dhe Medias në Parlamentin e Shqipërisë, Ina Zhupa ngre shqetësimin se mbyllja e rrjetit social do të cenonte të drejtën kushtetuese të lirisë së shprehjes. Duke sjellë në analogji rastin në SHBA, Zhupa thekson se “aty diskutimi është zhvilluar në Senat, Kongres dhe ka vendimmarrje të Gjykatës Supreme, ndërsa në Shqipëri diskuton, vendos dhe shpall vetëm kryeministri Rama”. Për Kryetaren e Komisionit të Edukimit dhe Medias, pas vendimmarrjes së Presidentit Trump, shanset për mbylljen e TikTok janë ekstremisht të ulta.

Pas urdhrit ekzekutiv të nënshkruar nga presidenti Trump për të zgjatur afatin e ndryshimit të pronësisë nga platforma TikTok në SHBA, edhe diskursi publik i kryeministrit Rama ka qenë me tone të ulta. Hera e fundit që Kryeminstri Rama foli për mbylljen e TikTok ishte gjatë një aktiviteti në Departamentin e Gazetarisë dhe Komunikimit. Kreu i qeverisë tha se mbyllja e platformës është zgjidhja e vetme për momentin, ndërsa shtoi se dialogu me platformën vijon dhe se vendimi mund të rishikohet sapo platforma të paraqesë sugjerimet për të garantuar sigurinë dhe për të shmangur rreziqet për përdoruesit.

Medialook