Shqiptaret nuk jane budallenj qe te mos kuptojme se vazhdimi i ketyre protestave nuk eshte gje tjeter vecse politike non grata. Kryeministri eshte takuar disa here me prinder, mesues, etj., i ka shtruar ceshtjet me urtesi, si ka mundesi pra qe keta rrebelohen kot me kot pa ditue se cfare kerkojne. Anarshi kerkojne, si gjithmone, si me 1997, e me pas. Vrasje ndodhin ne SHBA e kudo, por non gratat edhe vdekjen e perdorin politikisht, si gjithmone xhanem....
Duaje te afermin tend si veten
Pas vrasjes së 14-vjeçarit, ekspertët ngrenë alarmin për reformë të thellë në shkolla
Ekspertë të sistemit arsimor dhe incidenteve që e kanë zanafillën në rrjetet sociale vlerësojnë se vrasja tragjike e 14-vjeçarit në Tiranë është e paralajmëruar për shkak të mungesës së kapaciteve dhe sigurisë në shkolla, ndërsa kërkojnë një reformim të thellë të sistemit arsimor në vend.
Nga Vladimir Karaj
Aktivistët e të drejtave të njeriut marshojnë kundër dhunës ndaj fëmijëve. Foto: Nensi Bogdani.
Vrasja tragjike e një 14-vjeçari të hënën në Tiranë në rrugicën para shkollës 9-vjeçare “Fan Noli” dhe plagosja e një tjetri nga një bashkëmoshatar ka shkaktuar reagime të shumta në rrjetet sociale dhe në sallën e Parlamentit.
Ata u sulmuan me thikë, pas mësimit, nga të paktën një bashkëmoshatar, i cili u arrestua nga policia pas ngjarjes, motivet e të cilës mbeten të paqarta.
Deputetë të opozitës kërkuan dorëheqjen e Ministres së Arsimit, Ogerta Manastirliu duke e cilësuar të dështuar politikën e qeverisë për sigurinë në shkolla.
“Paketën e sigurisë në shkolla ku e çuat, te hashashi, te droga që hyn nëpër shkolla, thika, biçaku?! Kjo është paketa?! Si ka mundësi të nderuar kolegë që ne duhet ta kalojmë këtë me normalitet dhe nuk duhet të kërkojmë përgjegjës,” tha deputetja e Partisë Demokratike, Ina Zhupa.
Shumica në parlament kërkoi nga ana e saj që ngjarja të mos përdorej për politikë. Ministrja e Arsimit, Manastirliu, theksoi se ngjarja nuk kishte ndodhur brenda shkollës dhe kërkoi reflektim. “Dhimbja e komunitetit, e jona, e imja personale është e paimagjinueshme dhe është një ngjarje nga e cila duhet të reflektojmë, na fton se si përfaqësues të qytetarëve këtu në këtë sallë të angazhohemi edhe më shumë për një mjedis më të sigurt dhe më te mbrojtur për fëmijët tanë”, tha ajo.
Për ekspertët e arsimit dhe sigurisë në shkolla, vrasja e fëmijës është një këmbanë alarmi që kërkon reagim të menjëhershëm dhe reforma të thella në sistemin arsimor dhe në shkolla.
“Është një thirrje e fortë për sistemin arsimor,” i tha BIRN Ilir Gedeshi, drejtor i Qendrës për Studime Ekonomike dhe Sociale.
Borjana Dine, zyrtare për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve pranë CRCA/ECPAT Shqipëri, thotë se ngjarja fatkeqësisht është e paralajmëruar, për shkak të tendencës në rritje të dhunës dhe gjuhës së urrejtjes. “Ka gjuhë urrejtje të madhe, ka bullizëm ka denigrim dhe dashur pa dashur kalojnë në dhunë fizike,” tha Dine, duke iu referuar edhe gjuhës në rrjetet sociale.
Dhuna e kudondodhur
Shkolla konsiderohet një mjedis i sigurtë dhe i monitoruar, por mungesa e vëmendjes për vite me radhë dhe rënia e cilësisë së saj, siç provohet nga testimet PISA, ka sjellë një mori problemesh.
Të dhënat e raportuara nga Ministria e Arsimit tregojnë se vetëm gjatë vitit shkollor 2022-2023 u raportuan 796 raste të dhunës fizike, 912 raste të dhunës psikologjike dhe 954 raste të bullizmit në shkolla.
Një raport monitorimi i organizatës Qëndresa Qytetare gjeti se ndryshe nga premtimet e qeverisë, oficeri i sigurisë, një element i shtuar për të shmangur ngjarje të kësaj natyre, mungonte në shumicën dërrmuese të shkollave deri në pranverë të vitit 2024. Njëlloj në mungesë ishte edhe psikologu apo punonjësi social. Raporti thotë se një psikolog ka në përgjegjësi rreth 506 nxënës.
Kolindo Vjerdha, studiues pranë Qëndresa Qytetare, thotë se të dhënat tregojnë që mekanizmat e mbrojtjes dhe parandalimit dështojnë dhe se “sistemi e ka të vështirë t’i adresojë problemet e dhunës me kapacitetet që ka sot”.
Vjerdha thotë se është e nevojshme që i gjithë zinxhiri i përfshirë në rritjen e fëmijës duhet të funksionojë dhe ngjarjet duhet të sinjalizohen.
“Ajo që duhet është që këto hallka të bashkëveprojnë me njëra –tjetrën dhe të paktën të evidentojnë rastet”, thotë ai. Sipas tij, hallka si punonjësi social, psikologu apo oficeri i sigurisë edhe pse janë prezantuar në shkolla për të ndihmuar në zgjidhjen e problemeve, nuk kanë dëshmuar efektivitet.
Për Ilir Gedeshin, ngjarja shumë e rëndë është thirrje për ndryshim të thellë dhe të shpejtë. “Duhet ndryshim te të gjitha hallkat e sistemit, edhe prindërit, edhe mësuesit dhe personeli tjetër, duhet të ndryshojë edhe gjithë klima në shkolla në mënyrë që ngjarje të tjera dhe më të vogla të mos përsëriten,” thotë ai.
Borjana Dine, nga CRCA, vë në dukje se përmasat e dhunës në realitet dhe ato në rrjete sociale janë të tilla që situata është emergjente. Vetëm gjatë vitit 2024, ajo thotë se kanë marrë më shumë se 300 denoncime për episode dhune në rrjetet sociale.
“Ndodhi ajo që kishim edhe frikë,” thotë Dine, e angazhuar njëkohësisht në platformën isSgurt.al që mbledh të dhëna mbi sigurinë në rrjetet sociale dhe internet.
Dine thotë se ka mungesë të edukimit sa i përket sidomos përmbajtjes në rrjetet sociale dhe për të kuptuar se kur një fëmijë ka shqetësime.
“Hallka e parë lidhet me prindërimin, prindërit janë duarlart, të panjohur me situatën e adoleshentëve,” tha ajo, duke shtuar se prindërit shpesh nuk i njohin shqetësimet e fëmijëve dhe nuk u kushtojnë atyre kohë cilësore.
Ajo thotë se edhe në shkollë duhet një vëmendje e shtuar ndaj situatave konfliktuale qoftë edhe kur këto janë të vogla dhe në dukje të papërfillshme. “Të mos konsiderohen zënka, por të angazhohen me përgjegjësi të plotë për t’i zgjidhur”, shtoi ajo.
Dhuna e gjithëpranishme është përhapur edhe më masivisht për shkak të përdorimit të rrjeteve sociale pa monitorim dhe kritere.
“Ka norma shumë më të larta të bullizmit, të urrejtjes dhe kanë dalë jashtë kontrollit. Duhet të ketë padyshim një edukim mbi përdorimin e rrjeteve sociale,” përfundoi Dine.
BIRN
Letra e familjes Cani dhe pushteti që i imponohet hetimeve për Martinin e vrarë
Prindërit e 14-vjeçarit i shkruajnë ambasadës amerikane: Tentativa e manipulimit, vrasje e dytë e Martinit!
Në një përpjekje të dëshpëruar për të kërkuar drejtësi për djalin e vrarë, prindërit e Martin Canit i janë drejtuar me ambasadës amerikane një letër publike, që merr shkas nga disa reagime jonormale të drejtuesve të institucioneve shtetërore mbi të vërtetën për vrasjen e 14-vjeçarit, nxënës në shkollën “Fan Noli”.
Letra është shkruar si një klithmë e dhimbjes së dy njerëzve, që e nisën fëmijën në shkollë por e gjetën të pajetë. Kjo letër është edhe një akuzë e fortë ndaj funksionarëve të lartë shtetërorë, që në vend se të heshtin dhe të lënë drejtësinë të bëjë punën e saj, kanë dalë me një version të ngjarjes, që kundërshtohet nga miqtë e familjes Cani.
Dhe ndërsa shohin se si ditë pas dite, të gjithë iu rikthyen normalitetit sikur asgjë të mos kishte ndodhur, prindërit e Martin Canit thonë se mungesa e përgjegjësisë institucionale është një vrasje e dytë.
“Ka mbi dy javë që po përjetojmë si një vrasje të dytë të Martinit, papërgjegjshmërinë e sjelljes së disa institucioneve shqiptare, për faktin që askush prej tyre nuk po merr përgjegjësi e të japë dorëheqje për shkak të paaftësisë së tyre që më shkaktuan humbjen e djalit” shkruajnë Ëngjëll dhe Florina Cani në letrën drejtuar ambasadës amerikane.
Akoma më i rëndë është pretendimi i familjes Cani, për një manipulim të hetimit. Dyshimet marrin shkas nga informacionet e njerëzve pranë tyre, por edhe nga diskutimet në media, thonë ata.
“Dhe më e pabesueshme dhe e pafalshmja është që po na vrasin dhe neve si prindër si dhe Henrin, vëllain e Martinit me tentativën për të tjetërsuar e manipuluar, duke mos e zbardhur ngjarjen qëllimisht, vetëm e vetëm për të shpëtuar fajtorët, të cilët ndryshe nga Martini jetojnë mbi Dhe” shkruajnë ata.
Dyshimet për manipulim të hetimeve mbi vrasjen e Martin Canit kanë në bazë të tyre dëshminë e shokut të Martinit, Luis Meçes që mbeti i plagosur nga sherri me thika. Luis Meçe dha një version të ngjarjes që është sulmuar fort nga policia dhe nga politika, që ka lëshuar kërcënime për mediat që përcjellin versionin e tij të historisë.
Por duket se tashmë, edhe prindërit e Martin Canit besojnë fjalët e Luisit, duke u dalë përballë të gjithë atyre që kërkuan t’i imponohen prokurorisë për një version të caktuar të vrasjes që në fillim të hetimit.
Sipas Luis Meçes, nxënësi i arrestuar i shkollës “Fan Noli” nuk e kreu vrasjen i vetëm. Një nxënës i dytë, që nuk është arrestuar, ishte prezent në përplasje dhe qëlloi me thikë duke e plagosur, pretendon Luisi.
Deklaratat e Luis Meçes u përcollën në media fillimisht nga babai i tij, Fiqiri Meçe që tregoi se autorët e vrasjes janë disa dhe kjo mund të provohej nga plagët që Luisi kishte në trup.
Fiqiri Meçe kërkoi të bëhej ekspertiza për të përcaktuar nëse plagët e të birit ishin bërë nga dy thika apo vetëm nga një thikë, por kjo ekspertizë nuk u krye.
“Djali i ka parë që janë dy veta. Personi i parë që e ka goditur djalin me thikë pas shpine është djali me emrin K. B, bashkëmoshatar dhe shok i autorit. K. B e ka pasur thikën më të vogël, distanca e thikës mund të jetë rreth 10-12 cm. I kam dhënë këto dëshmi te Drejtoria e Policisë. Djali K. e ka goditur i pari në shpatull djalin tim, dhe plaga në shpatull është më shkurtër dhe më e ngushtë se sa plaga që ka marrë në bark.
Herën e dytë e ka goditur ky djali që është kapur M. dy herë dhe në fund pastaj e kanë goditur të dy. Se djali ka ikur i fundit pasi ka parë Martinin të rrëzuar në tokë, e ka ngritur dhe i ka thënë çohu se paskan thikë. Në atë moment iu janë hedhur të dy djalit, K. e ka goditur në krah dhe në ije. Kurse tjetri i ka rënë më thikën e madhe tek gjoksi, djali e ka shtyrë me duar dhe nuk është shumë plagë e madhe” ka thënë Fiqiri Meçe.
Akoma më e rëndë ishte akuza e Fiqiri Meçes ndaj organeve shtetërore. Ai zbuloi një tentativë manipulimi të hetimit, kur tha se një inspektor policie tentoi t’i bënte presion të birit për të ndryshuar dëshminë gjatë kohës që ishte i shtruar në spital.
Familjarët e Luis Meçes e kishin nxjerrë jashtë spitalit inspektorin e policisë, kur kishin dalluar sjelljen që ai kishte pasur me 14-vjeçarin e plagosur në spital.
Por kundër këtyre pretendimeve të të afërmve të Martin Canit u vu në lëvizje një makineri propagande, që nis nga komunikatat e policisë së drejtuar nga Ilir Proda, tek hakërrimet e ministrit të brendshëm Ervin Hoxha ndaj mediave, deklaratat e kryeministrit Edi Rama, madje edhe kërcënimet për ndëshkim të mediave me një ligj që duhet bërë në rastet e dezinformimit nga kreu i komisionit parlamentar, Erjon Braçe.
Versioni që mbështetet në një video të siguruar nga policia, është se goditjet me thikë u kryen vetëm nga një person dhe ai është 14-vjeçari i arrestuar, M.P.
Lapsi.al i ka mbledhur deklaratat e zyrtarëve të lartë, të cilët kanë mbështetur një version të ngjarjes, duke shtuar presionin ndaj prokurorisë në një mënyrë të pazakontë, ndërkohë që hetimet ende nuk kanë përfunduar.
Në vend se të heshtin dhe të lejojnë prokurorinë t’i shkojë të vërtetës deri në fund, këta dalin hapur në një përplasje me familjarët e viktimës Martin Cani dhe të të plagosurit Luis Meçe. Përplasja me familjarët kamuflohet pas konfliktit me gazetarët, por sërish qëndrimi i tyre imponues shton dyshimet se vërtetë pas kësaj ngjarjeje, ekzistojën fakte që duhen fshehur.
Drejtori i policisë, Ilir Proda, 28 Nëntor
“Autori i vrasjes është goditur dhe shtrirë përtokë nga viktima dhe shoku i këtij të fundit. Ai ka reaguar duke qëlluar me thikë, ndërkohë nga dëshmitë e personave te pranishëm në konflikt, po edhe nga tërësia e provave të administruara nuk rezulton që shoku i autorit të ketë gjuajtur me thikë shokun e viktimës, ndërkohë që ky së bashku me viktimën ishin mbi trupin e shtrirë përtokë të autorit.
Nga veprimet hetimore dhe proceduriale në drejtimin e Prokurorisë Pranë Gjykatës së Shkallës së Parë të Juridiksionit të Përgjithshëm Tiranë, nga momenti që ka filluar ngjarja dhe në vijim të hetimeve, nuk ekziston autori i dytë i ngjarjes që është sajuar duke hedhur dyshime të ulëta mbi vërtetësinë e komunikatave të Policisë së Shtetit”
Ministri i Brendshëm, Ervin Hoxha , 28 Nëntor
“Tymnaja mbi ekzistencën e një autori të dytë, i cili paska goditur me një tjetër thikë viktimën është prodhim i papërgjegjshmërisë mediatike, që s’ka asnjë lidhje me të vërtetën dhe me interesin publik.
Fatkeqësisht disa ekrane dhe portale, si edhe të zakonshmit e këtyre rasteve në tribunën e politikës apo të maskuar si qëndrestarë të pavarur rrugëve qorre të luftës për pushtet, po përsërisin atë që bënë me ngjarjen e Pogradecit”
Kryeministri Edi Rama, 5 Dhjetor
“Kjo e 14-vjeçarit ishte një tragjedi shumë e madhe, janë përdorur në mënyrën më abuzive, më skandaloze dhe më të pabesë ndaj opinionit publik, sidomos kjo e fundit, ndaj prindërve, duke sajuar historira, duke vënë në pikëpyetje korrektesën e Policisë së Shtetit në raportim, duke shpikur një autor tjetër. Fatmirësisht, kjo vrasje është e regjistruar në video. Jo vetëm që është hetuar me detaje nga prokuroria, por është regjistruar në video. Është nga A-ja te Z-ja si ka ndodhur, nuk ka një autor tjetër, nuk ka një thikë tjetër dhe nuk ka ndodhur siç mund të thotë imagjinata, kur vetvetiu, njeriu vendoset në krahun e viktimës. Një përleshje, nga ku, për fatin më të keq është shkaktuar një vdekje e një fëmije, ky është fakti”, tha Rama.
Kreu i komisionit për dezinformimin, Erjon Braçe, 4 Dhjetor
“Ngjarja në Tiranë pranë një shkolle ka sjellë në vëmendje këtë gjë. Prokuroria po bën çfarë është e mundur për t’i shkuar në fund krimit. Nisur nga informacionet që u ndanë i kemi kërkuar prokurorisë të hetojë deri në fund një rast model dezinformimi që i është bashkëngjitur atij krimi. Një rast shumë i qartë dezinformimi me synim të qartë politik që vazhdon. Komisioni ka kërkuar edhe hetimin e këtij aspekti, të dezinformimit. Në raport me SPAK, BKH dhe me atakun e drejtpërdrejtë apo përfshirjen në ngjarje të këtyre institucioneve. Ndërkohë ai gjithashtu ngre problematikën e boshllëkut ligjor që nuk u lejon institucioneve të reagojnë në rastet e dezinformimit”
LETRA E PLOTE E FAMILJES CANI, DREJTUAR AMBASADËS SË SHBA
Me që po ju drejtohemi juve, jemi Angel dhe Florina Cani, prindërit djaloshit 14-vjecar Martin Cani, që prej 3 javësh mungon në vatrën tonë familjare, pasi u vra në kohën kur ne besonim që e kishim të sigurtë në shkollë, institucion që administrohet nga shteti shqiptar.
Ka mbi dy javë që po përjetojmë si një vrasje të dytë të Martinit, papërgjegjshmërinë e sjelljes së disa institucioneve shqiptare, për faktin që askush prej tyre nuk po merr përgjegjësi e të japë dorëheqje për shkak të paaftësisë së tyre që më shkaktuan humbjen e djalit. Dhe më e pabesueshme dhe e pafalshmja është që po na vrasin dhe neve si prindër si dhe Henrin, vëllain e Martinit me tentativën për të tjetërsuar e manipuluar, duke mos e zbardhur ngjarjen qëllimisht, vetëm e vetëm për të shpëtuar fajtorët, të cilët ndryshe nga Martini jetojnë mbi Dhe.
E them këtë nisur nga informacionet që njerëzit përkrah meje kanë. Diskutimet dhe debatet që po bëhen nëpër studio televizive nga gazetarë të kronikës, prokurorë, avokatë, dhe ish-punonjës policie. Si dhe i frikësohemi edhe mënyrës sesi ka ndodhur në tragjedi të tjera, ku autorët i kanë ndihmuar t’i shpëtojnë ndëshkimit.
Zonja Nancy!
Kam besim te ju si nëna e një djalit të mrekullueshëm dhe si përfaqësuesja e një Kombi që ka të shenjtë drejtësinë.
Ju lutem më ndihmoni duke ndjekur me seriozitet sjelljen dhe veprimet e institucioneve ligjzbatuese shqiptare që të zbardhin ngjarjen plotësisht, e të vënë para drejtësisë, të gjithë ata që janë përfshirë në krim të drejtpërdrejtë dhe ata që janë në mbrojtje të krimit.
Ne e dimë që Martini nuk kthehet më në këtë jetë mes nesh, por të paktën drejtësia mbi ata që më vranë dhe po më rivrasin djalin, do na japë mundësinë të jemi më të qetë e të fokusohemi te Henri, vëllai i Martinit, i cili nuk e di që Martini, nuk e sheh më, nuk e puth më, e nuk fle me të, si deri para 3 javësh.
Kam besim te Ju.
Me respekt e dhimbje në Shpirt,
Angel e Florina Cani
LAPSI
Regullat e Postimit
Përgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt