Mafia e Plehrave: Edi Rama kërkon të nxjerrë ligj të importojë edhe plehrat e botës në Shqipëri

[Albo]

Qeveria rikthen sërish importin e plehrave

Në një projektligj të propozuar nga Ministria e Mjedisit, qeveria e kryeministrit Edi Rama deklaron se ka në plan të lejojë importimin në Shqipëri të mbetjeve, kriteret dhe licencat për të cilën do të jepen nga Këshilli i Ministrave. Shoqëria civile paralajmëron se do të fillojë menjëherë të organizohet sërish kundër.


Mbetjet e Fierit depozitohen në një landfill pranë godinës së inceneratorit. Foto: Nensi Bogdani.

Qeveria shqiptare ka në plan që të rikthejë lejimin e importit të mbetjeve në Shqipëri, afro tetë vjet pasi u detyrua të heqë dorë nga ideja si pasojë e protestave të shumta popullore. Lajmi bëhet i ditur nga një projektligj i Ministrisë së Mjedisit i hedhur për konsultim publik në faqen zyrtare të qeverisë për konsultimet publike.

Projektligji, i cili synon të zëvendësojë ligjin aktual për Menaxhimin e Integruar të Mbetjeve, thotë në nenin 73 se në përgjithësi importi i mbetjeve në Shqipëri ndalohet me përjashtim të rasteve kur Këshilli i Ministrave e lejon.

“Në territorin e Republikës së Shqipërisë lejohen të importohen, vetëm disa kategori të caktuara mbetjesh jo të rrezikshme, përveç atyre të përcaktuara në pikat 1 dhe 2 të këtij neni, pas miratimit të kërkesës për import me Vendim të Këshillit të Ministrave,” thuhet në projektligj.

“Këshilli i Ministrave me propozim të Ministrit miraton listën e mbetjeve jo të rrezikshme të cilat lejohen të importohen në Republikën e Shqipërisë si dhe rregullat për zbatimin e këtij neni,” shtohet aty.

Ndërsa neni 74 lejon më tej kalimin në Shqipëri tranzit të “mbetjeve jo të rrezikshme”, për të cilat mjafton një leje e ministrit të Mjedisit.

“Jam absolutisht kundër,” deklaroi për BIRN Lavdosh Ferruni, aktivisti i Aleancës Kundër Importit të Plehrave, grupi shoqëror joformal që luftoi me sukses fillimisht qeverinë “Berisha” dhe pastaj qeverinë “Rama” për të ndaluar importin e plehrave.

“Shqipëria duhet të vijojë të ketë një ndalim të plotë të importit të plehrave. Shkalla e rrezikut që bashkë me mbetjet e parrezikshme në Shqipëri të hyjnë edhe mbetjet e rrezikshme është sot njësoj e lartë siç ishte edhe më parë,” shtoi Ferruni. “Nëse qeveria do bëjë ndonjë gjë të vlefshme, ajo është që të merret me krizën aktuale mjedisore që u shkaktua nga politika e saj e incinerimit,” theksoi Ferruni, ndërsa shtoi se lejimi i importit të plehrave “vetëm sa do ta përkeqësonte këtë situatë”.

Shqipëria ka debatuar nisma të tre qeverive përgjatë njëzet viteve të fundit që synonin të lejonin importin e mbetjeve, që të gjitha, të dështuara për shkak të protestave popullore. Nisma e parë i takoi ish-kryeministrit Fatos Nano, i cili miratoi një kontratë koncesioni për një impjant incinerimi për biznesmenin kontrovers italian Francesco Becchetti. Në vitin 2011, qeveria e kryeministrit Sali Berisha miratoi një ligj për lejimin e importit dhe dha licenca për importime mbetjesh, sipas formatit të propozimit aktual. Kryeministri Edi Rama, në kohën kur ishte në opozitë, bëri fushatë gjerësisht duke premtuar heqjen e mundësisë për importin e ligjshëm të plehrave në Shqipëri, vendim që e mori në ditët e para të mandatit të parë në vitin 2013.

Në vitin 2016, Rama ndryshoi mendim dhe vendosi të lejojë sërish importin e plehrave. Projektligji u miratua në parlament, por u kthye nga ish-presidenti Bujar Nishani dhe ngeci pasi ish-aleati i Ramës, Ilir Meta dhe LSI, nuk lejuan rrëzimin e dekretit të Nishanit. Socialistët hoqën dorë nga nisma në vitin 2017 kur pranuan dekretin e presidentit.

Ferruni, i cili është një nga aktivistët e fushatës së vitit 2004, asaj të vitit 2011 dhe asaj të vitit 2016, i tha BIRN: “Do të fillojmë menjëherë të organizohemi kundër.”

BIRN

[Albo]

‘Nismë klienteliste’: Si u lobua projektligji i ri që rikthen importin e mbetjeve

Projektligji i qeverisë “Rama” për importin e mbetjeve favorizon dy kompanitë e prodhimit të çimentos në vend dhe më pak industrinë e goditur të ricikluesve, ndërkohë që aktivistët mjedisore e kundërshtojnë atë si projektligj klientelist.

Nga Blerina Gjoka


Zv.kryeministrja Belinda Balluku dhe ministrja e Mjedisit, Mirela Kumbaro gjatë një aksioni për pastrimin e mbetjeve në Koman. Foto: Facebook.

Në një sallë hoteli në Tiranë më 3 maj, përfaqësues nga industritë prodhuese të çimentos dhe riciklimit të letrës dhe plastikës, u ulën në një tryezë me përfaqësues të lartë të qeverisë dhe të Kuvendit, zëvendëskryeministren Belinda Balluku, ministren e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro, kryetarin e Komisionit për Ekonominë, Eduard Shalsi dhe kryetarin e Komisionit për Veprimtarinë Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin, Arben Pëllumbi.

Tema e tryezës ishte “Sfidat e Konkurrueshmërisë”, por në takim u fol për 3 kërkesa të Shoqatës së Prodhuesve Shqiptarë për heqjen e akcizës së gazit të lëngshëm, për mundësimin e importimit të lëndëve djegëse alternative (RDF/SRF) në favor të industrisë së prodhimit të çimentos dhe importimin e mbetjeve për industritë prodhuese dhe ricikluese.

Zyrtarët e lartë të qeverisë dhe Kuvendit u zotuan që t'i adresonin kërkesat e prodhuesve përmes një projektligji të ri, duke hapur “kutinë e Pandorës” së importit të mbetjeve –gati 11 vjet pasi qeveria “Rama” u mburr me aktin e ndalimit të importit dhe pas një përpjekjeje të dështuar në vitin 2016 për ta zhbërë këtë premtim.

Madje, Shalsi foli për gatishmëri të Kuvendit për t'i kaluar propozimet “me shpejtësi”, duke akuzuar shoqërinë civile se kishte penguar importin e mbetjeve.

“Ne jemi gati për të përshpejtuar me shpejtësi për të 3 këto inciativa,” tha Shalsi, ndërsa u kërkoi përfaqësuesve të biznesit që të sensibilizojnë zërat kundër importit të mbetjeve. “Ata që janë realisht të shqetësuar për mjedisin, se mes tyre ka dhe sharlatanë,” tha ai.

Shqipëria ka debatuar nisma të tre qeverive përgjatë njëzet viteve të fundit që synonin të lejonin importin e mbetjeve, që të gjitha, të dështuara për shkak të protestave popullore.

Nisma e parë i takoi ish-kryeministrit Fatos Nano, i cili miratoi një kontratë koncesioni për një impjant incinerimi për biznesmenin kontrovers italian Francesco Becchetti. Në vitin 2011, qeveria e kryeministrit Sali Berisha miratoi një ligj për lejimin e importit dhe dha licenca për importime mbetjesh, sipas formatit të propozimit aktual. Kryeministri Edi Rama, në kohën kur ishte në opozitë, bëri fushatë gjerësisht duke premtuar heqjen e mundësisë për importin e ligjshëm të plehrave në Shqipëri, vendim që e mori në ditët e para të mandatit të parë në vitin 2013.

Në vitin 2016, Rama ndryshoi mendim dhe vendosi të lejojë sërish importin e plehrave, por pas protestave të shoqërisë civile, socialistët hoqën dorë nga nisma një vit më pas.

Nisma e fundit, e botuar në faqen e konsultimeve publike favorizon industrinë e prodhimit të çimentos në vend, e përfaqësuar nga vetëm dy kompani në treg, dhe më pak industrinë e goditur rëndë të riciklimit.

Në takimin e mbajtur më 3 maj, përfaqësuesi i “Titan Cement”, Dritan Nako i shprehu mirënjohjen qeverisë dhe e quajti nismën e saj “avant-gardë”.

“Është hera e parë që ne e shohim qeverinë të gatshme që një zhvillim i tillë është i nevojshëm dhe i kohës,” tha ai, ndërsa shtoi: “propozimet ishin shqyrtuar në detaje, draftet dhe aktet nënligjore janë përgatitur”.

I pyetur nëse industria e çimentos ishte përfituesi kryesor nga importi i mbetjeve, Arben Shkodra, sekretar i përgjithshëm i Bashkimit të Prodhuesve Shqiptarë, i tha BIRN-it se “ligji nuk po bëhet për 2 kompani”, por plotësim të një kërkese të prodhuesve për të përfituar nga mundësia e importit të lëndëve të reja që do e ndihmonin procesin. Sipas tij, bëhej fjalë për lëndë që janë pjesë e listës së gjelbër të lejuar nga BE.

“Mund të them që industritë e interesuara për lëndë të para dytësore janë të rrymave: përpunim metale, përpunim letër, përpunim plastike,” tha Shkodra, duke shtuar se “fabrikat e çimentos janë të interesuara për lëndët djegëse alternative RDF/SRF”.

Lejimi i importit të mbetjeve ka qenë një kërkesë e hershme edhe e industrisë ricikluese, e cila këtë herë nuk shfaqet shumë entuziaste.

Kreu i Shoqatës së Ricikluesve, Vullnet Haka i tha BIRN se një pjesë e madhe e kësaj industrie ka dalë jashtë funksionit dhe shpresa e tyre në tryezat me qeverinë është “rikthimi i aktivitetit ekonomik”.

“Kërkesa jonë kryesore është që të zbatohet menaxhimi i integruar i mbetjeve, që lëndën kryesore të parë ta marrim nga vendi,” tha Haka. “Importi është plotësues, por s'mund të plotësohen nevojat vetëm nga importi për shkak të kostos së transportit,” shtoi ai.

Projektligji që rikthen importin e mbetjeve kundërshtohet si klientelist nga përfaqësuesit e organizatave mjedisore dhe ngre pikëpyetje për rrezikun që mbart për mjedisin.

Olsi Nika, drejtor ekzekutiv i EcoAlbania, i tha BIRN-it se, “nga prapa kësaj nisme qëndron sërish i njëjti lob, të cilët e shohin të gjithën si një biznes dhe jo si një mision”.

Ai sugjeron që për të mbajtur këtë industri në këmbë, qeveria duhet të ngrejë dhe të vendosë në funksion një sistem eficent të brendshëm të menaxhimit te mbetjeve.

“Nëse analiza e kostove ekonomike e mjedisore do të provojë edhe nevojën për import, atëherë ndoshta mund të çelej sërish ky diskutim”- thotë ai, duke shtuar se “tani për tani është thjesht një nismë klienteliste dhe kaq”.

BIRN

[Albo]

Vendet e varfra po i ndalojnë importet e plehrave, ndërsa Shqipëria po bën të kundërtën

Teorikisht, nuk ka ndonjë gjë veçanërisht të keqe që mbetjet të qarkullojnë në ekonominë botërore njësoj si mallrat e tjerë, duke përmirësuar eficiencën ekonomike dhe duke sjellë zhvillim ekonomik. Kjo gjithsesi ndodh vetëm teorikisht. Kina, Indonezia, Tailanda, Vietnami dhe këtu, më afër nesh, Rumania, kanë ndërhyrë për të bllokuar këtë lloj tregtie për arsye shumë praktike.

Nga Gjergj Erebara


Të ndara: pirgje me materjale të riciklueshme gjenden gati për t’u ngarkuar në zonën e klasifikimit pranë landfillit të Gjilanit. Foto Nga Arben Llapashtica.

Deri në vitin 2017, Kina ishte, mes shumë gjërash të tjera, gjigandi ndërkombëtar në përdorimin e materialeve të riciklueshme, të tilla si plastika, letra apo metalet. Nga e gjithë bota, anijet e ngarkuara me mbetje mbërrinin në Kinë ku, teorikisht, proceset e përpunimit të tyre kushtojnë më lirë për shkak të krahut të lirë të punës se sa, në vende të pasura, fjala vjen, Shtetet e Bashkuara.

Në këtë vit, Kina vendosi se kishte importuar plehra mjaftueshëm shumë sa të bezdisej. Ajo nisi Operacionin “Shpata Kombëtare” dhe ndaloi importin e plehrave. Arsyeja, pjesa më e madhe e plehrave të importuara me qëllim riciklimin ishin të ndotura apo të pavlefshme për riciklim, kështu që ato përfundonin menjëherë në landfill pas importimit. [link]

Vendimi i Kinës shkaktoi telashe për shumë vende të pasura, të cilat prodhojnë plehra me tepri, për shkak se janë të pasura dhe për shkak se nuk duan kokëçarje gjatë jetesës së vet të përditshme. Vietnami pasoi Kinën duke njoftuar ndalime në importin e mbetjeve në vitin 2018. [Link] Edhe këtu, problemi ishte i njëjtë. Ajo që importohej si lëndë e parë, ishte në fakt mbeturinë për groposje.

Pak vite më vonë, problemi u shfaq në Rumani. Kini parasysh se Rumania është një vend anëtar i Bashkimit Evropian dhe zbaton legjislacionin e Bashkimit Evropian, legjislacion që mes të tjerash, lejon kalimin tranzit apo importimin e lëndëve të para të nxjerra nga procesi i ndarjes në burim apo në impiante të mbeturinave. Problemi ishte se edhe këtu, njësoj si në Kinë, përmes dokumentacioneve që sugjeronin se mbeturinat ishin për qëllime tranziti në territorin e Rumanisë apo se po importoheshin si lëndë e parë, në fakt përfundonin të groposura. Në mungesë të Kinës, Rumania dhe disa vende të tjera të botës u kthyen papritur në fushat e plehrave të botës së pasur. [Link]

Në linkun më sipër mund të gjeni një lajm nga Radio Evropa e Lirë, e cila, në vitin 2021 citon ministrin e mjedisit të Rumanisë: “Ajo që në teori sillet me këto kontenierë është lëndë e parë për riciklim,” tha Tanczos Barna. “Po them ‘teorikisht' për shkak se shumë shpesh në këto kontenierë ka diçka tjetër nga çfarë deklarohet.”

Duke hasur të njëjtin telash, vitin e kaluar, Tailanda njoftoi ndalimin e importit të plehrave. Tani është Indonezia vendi që po bëhet gropë plehrash të botës dhe po mendon të bllokojë importet, të cilat, teorikisht vijojnë të mos kenë asgjë të keqe.

Qeveria shqiptare ka propozuar së fundmi edhe një herë, për herë të katërt në 20 vjet, lejimin e importit të plehrave, propozim ky brenda kuadrit të përfitimeve teorike të pak fabrikave që Shqipëria ka dhe që kanë kërkesa për materiale të tilla. Sipas propozimit, kërkesat për importe do t'i bëhen Këshillit të Ministrave, i cili, do të miratojë, rast pas rasti, kërkesat për import.

Shqipëria e ka dëgjuar këtë histori edhe më parë.

BIRN

[Albo]

AKIP kundërshton nismën e qeverisë për importin e mbetjeve

Aktivistët e shoqërisë civile paralajmërojnë nisjen e protestave për të kundërshtuar nismën më të re ligjore të qeverisë, që rikthen edhe njëherë tentativën për të lejuar importin e plehrave.

Nga Blerina Gjoka


Gjatë forumit të organizuar nga AKIP kundër importit të mbetjeve. Foto: LSA.

Aleanca Kundër Importit të Mbetjeve, AKIP, organizoi të hënën një takim me aktivistë dhe qytetarë për të kundërshtuar projekligjin e ri të qeverisë “Për menaxhimin e integruar të mbetjeve”, ku parashikohet lejimi i importit të lëndëve djegëse alternative në favor të industrisë së prodhimit të çimentos dhe importimin e mbetjeve për industritë prodhuese dhe ricikluese.

AKIP i kërkoi qeverisë që të tërhiqet nga nisma dhe paralajmëroi protesta qytetare në vijim për të kundërshtuar miratimin e nismës në parlament.

Lavdosh Ferruni, ekspert mjedisor, tha se Shqipëria nuk mund të pranojë importin e plehrave kur ka një krizë të menaxhimit të mbetjeve brenda vendit dhe një ndotje të shtuar “në mënyrë marramendëse”.

Ai e cilësoi rikthimin e nismës nga qeveria si një “aferë të shëmtuar”, që tenton të kthejë Shqipërinë në një kosh plehrash.

“Shtimi i plehrave nga vende të tjera në këto kushte ku jemi është fatal, katastrofik,” tha ai duke kërkuar një reagim të fuqishëm qytetar për të ndaluar nismën, siç ka ndodhur dhe me nismat e mëparshme të qeverive të ndryshme.

Edhe aktivisti Ervin Goci ngriti pikëpyetje mbi arsyet që e shtyjnë qeverinë për të rikthyer një nismë, të cilën vetë ajo kur ishte në opozitë e kishte kundërshtuar.

“Kjo parti ka humbur çdo dimension politik dhe do me marrë përfitime,” tha ai duke shtuar se “ata mendojnë se opinionin publik e kanë lënë shakull e nuk reagon njeri më”.

Në forumin e AKIP morën fjalët dhe qytetarët e pranishëm, duke shprehur shqetësimin e tyre për rrezikun që i kanoset shëndetit të qytetarëve nga importi i mbetjeve dhe përdorimi i tyre për djegie në indrustrinë e përpunimit të çimentos.

Mjeku radiolog, Hektor Grazhdari solli përvojën e tij nga Italia fqinje duke ngritur alarmin se djegia e mbetjeve të plastikës do të sjellë pasoaja serioze në shëndetin e popullsisë.

“Plastika kur digjet lëshon nxehtësi të madhe, por edhe lënde toksike dhe kancerogjene, që do të shpërndahen në ambjentin tonë me tym, do të futen në ciklin e ujit, do t’i pijmë ne me ujin e rubinetit dhe do t’i hamë me ushqime,” tha ai.

Shqipëria ka debatuar nisma të tre qeverive përgjatë njëzet viteve të fundit që synonin të lejonin importin e mbetjeve, që të gjitha, të dështuara për shkak të protestave popullore.

Nisma e parë i takoi ish-kryeministrit Fatos Nano, i cili miratoi një kontratë koncesioni për një impjant incinerimi për biznesmenin kontrovers italian Francesco Becchetti. Në vitin 2011, qeveria e kryeministrit Sali Berisha miratoi një ligj për lejimin e importit dhe dha licenca për importime mbetjesh, sipas formatit të propozimit aktual. Kryeministri Edi Rama, në kohën kur ishte në opozitë, bëri fushatë gjerësisht duke premtuar heqjen e mundësisë për importin e ligjshëm të plehrave në Shqipëri, vendim që e mori në ditët e para të mandatit të parë në vitin 2013.

Në vitin 2016, Rama ndryshoi mendim dhe vendosi të lejojë sërish importin e plehrave, por pas protestave të shoqërisë civile, socialistët hoqën dorë nga nisma një vit më pas.

Nisma e fundit që u hodh në fund të verës në faqen e konsultimeve publike favorizon industrinë e prodhimit të çimentos në vend, e përfaqësuar nga vetëm dy kompani në treg, dhe më pak industrinë e goditur rëndë të riciklimit.

BIRN